Waar amizone's marchanderen en
vreemde treinen gewoon zijn
Vroede vaderen moeten op zolder
beraadslagen
Jan de Winter piekert
over de winter
Uranium, belangrijker dan goud
r
De 9 Muzen
In Venlo, aan de grens,
leeft men emotioneel
Het huis van de
burgemeester
Oude, prachtige raadszaal
te klein geacht
Programma-leiders zijn vaak
beklagenswaardige mensen
OOK VOOR MAAT
Belgische Kongo is s werelds
grootste producent
'4
Donderdag 19 Mei 1949
DIE MINDENER-BAHN DA'S 'N GESJICHTE
/j ET een enorme klap valt de voorhamer op een half-ver-
molmde biels. Een groepje werklui langs de spoorbaan,
in blauwe kiel en manchester-broek, schroeft kalm de roestige
kopschroeven los en stuk voor stuk komt de vergane rails ge
kanteld Jangs de kiezel te liggen.
Tussen Venlo en de Duitse grens verdwijnt een droom
Want de spoorweglieden, die nu de laatste hand leggen aan
de sloop van deze verwaarloosde baan graven een romantisch
stuk historie weg: de droom van een machtig Duits heerser, de
restanten van de li|n-met-een-toekomst: langs Venlo zou de ex
presse daveren, die Parijs met Hamburg moest verbinden.
Ah! De Mindener-Bahn?
Da's 'n Gesjichte-.
Na jaren discussiëren was Hol
land dan bereid om mee te spelen
in het grote spel: een nieuwe in
ternationale lijn door Frankrijk.
Limburg en Duitsland. Twintig
jaar heeft het geduurd voordat de
Nederlandse Spoorwegen het con
tract bezegelden dat de Minde-
nerEisen bahn had opgesteld voor
de concessies van de droom-lijn
ParijsHamburg op Hollands
grondgebied.
Maar het is er nooit van geko
men al heeft de rails bijna honderd
jaar liggen wachten op Parijse
pretmakers en Hamburgse kooplui.
Nu, na zulk een tragische slepende
ziekte, is het uit met de liefde. De
Mindener-Bahn, zoals iedere Lim
burger hem noemt, wordt defini
tief ontleed, opgeborgen, afge
schreven.
De Mindener-Bahn. Laat die
gesjichte" dan over zijn: een
gloednieuwe wordt dagelijks langs
de grens geschreven: die der
amizones
Ge kent de krijgshaftige jonge
dames uit de oudheid toch? De
wel-gevormde, athlethische paard-
rijdsters, die men amazones noemt
en wier naam nog voortleeft in
onze hedendaagse meisjes-te-
paard?
Dat met die amizone's is heel
andere koffie. Maar om dat te be-
giijpen moet er wat bij verteld
worden.
Woorden-cocktail
Vooreerst heet een vriendin in
het Frans, amie en een vriend:
ami. Verder heeft^ Duitsland ette
lijke zogezegde „zone's", wat Brit
se, Amerikaanse, Russische en Fran,
se stukken, naast en tegen elkaar.
Dan betekent vervolgens ami al
tijd nog de simpele afkorting van
Amerika,en in goed Hollands zijn
„zonen" 'mannelijke personen van
fors postuur en aangenaam uiter
lijk.
Als ge nu al deze begrippen in
een cocktail-shaker kiepert en
goed roert dan komt er iets gans
nieuws te voorschijn: de amizone.
De amizone is lieflijk van gestalte,
vrijmoedig van manieren, beslist
niet eenkennig. Zij spreekt alle ta
len maar geen een behoorlijk; zij
weet de uren van aankomst en
vertrek van iedere militaire trein
en kan „Ik vind je aardig" schrij
ven zonder sentimenteel te wor
den. Zij is naar verkiezing Hol
lands of Duits, Limburgs of West-
fnals, dat steekt daar zo nauw niet.
Vooral niet nu ettelijke favorieten
dgor een onbarmhartig besluit van
nationaliteit zijn veranderd. Want
de grenscorrecties hebben onze
eigen voorraad amizone's nog wat
aangevuld.
Nooit was een toepasselijker
naam ontdekt dan deze moderne
versie van „amazone" in amizone.
Zij is altijd in krijgshaftig gezel
schap, zij staat boven naties, talen
en volken, zij ontbijt met de Frans
man, winkelt met G. I. Joe, danst
met Iwan en soupeert met Tom
my.
Het leven aan de grens is mach
tig boeiend. Het leven aan de grens
van een door-vier-rijken-bestuurd
Zandvoort spreekt over:
Mr. Fenema vorderde villa
voor zich zelf
ZANDVOORT. Iedereen hier
spreekt over „het huis van de bur
gemeester". Mr. H. M. F e n e m a,
vorig jaar benoemd, heeft nog
steeds geen woning in zijn gemeen
te. Nu is hij er enkele dagen gele
den toe overgegaan een villa aan
de Kostverlorenstraat Voor zichzelf
te vorderen. Daarover is met de
tegenwoordige huurder, de heer
Goedkoop, en met enkele
wethouders onenigheid ontstaan.
Begin Mei had mr. Fenema me
vrouw Goedkoop gevraagd het
huis eens te mogen bekijken. Het
was hem geweigerd. Daarop heeft
hij de politie in de arm genomen
en die dwong mevrouw Goedkoop
de burgervader toe te laten. Deze
beviel het huis best en hij besloot
het te vorderen. Nu wonen in de
villa twee gezinnen, waarvan er
één echter tijdelijk in het buiten
land is. Alleen de heer Goedkoop
kon dus protesteren en dat deed
hij ook, via zijn advocaat ,bij Ge
deputeerde Staten.
In de laatste vergadering van B.
en W. schijnt het warm te zijn
toegegaan. Enkele wethouders hiel
den mr. Fenema yoor, dat woning
vordering geen zaak meer alleen
van de burgemeester is, maar van
het gehele college. Verder bleek de
adviescommissie voor woonruimte
van mening, dat andere huizen, mr.
Fenema eerder aangewezen, ook
voor burgemeesterswoning geschikt
waren, terwijl dan minder mensen
door vordering gedupeerd zouden
zijn. Maar de burgemeester blijft
op zijn stuk staan: hij wil de villa
aan de Kostverlorenstraat.
Mr. Fenema heeft een tijd gele
den getracht via een raadsbe
sluit toestemming te krijgen
voor het bouwen van een nieuw
huis. Gedeputeerde Staten hebben
dat raadsbesluit echter vernietigd.
Nu woont de burgemeester nog
steeds in Bentveld.
Duitsland is daarenboven vreemd,
humoristisch en vol emoties. Dat
geldt voor de smokkelaar en de
geld-sjacheraar maar dat geldt
voor de krijgsman met-verlof
bovenal voor de vrouwelijke jeugd
van de buurt.
Inval-station
Wij, in het Westen, wij kennen
die mentaliteit zo niet meer.
Maar in de grensstreek floreert
de hausse van onze „Canadese
tijd" nog lustig. En Venlo is een
gekend en veeldoorkruist invalsta-
tion Dagelijks meren er de lange
treinen met dappere wapenschil
den versierd: In goud, rood en
blauw prijken op de wagens de
moderne emblemen van de bezet
ters.
EUCOM: het Amerikaanse woord
voor het militaire gezag in Europa,
AUSTRIA, de gulden schilden op
de trein, die de soldaten uit Oos
tenrijk op verlof brengt. British,
US-Zone, France: het zijn woor
den op een wagenstel, die ons nog
even doen opzien. Maar in Venlo
rangeert men zonder verbazing: op
de klok komen ze binnen en zij
staan zij aan zij met de trein uit
Bazel, de expresse uit Muenchen
en de Hollandse D-trein naar het
Westen
Er hangen (lelijke) affiche's in
Duitsland; zij zijn in Holland ge
maakt en zij stellen een brutale
vraag. „Why don't you come to
Holland?" Waarom kom je niet
naar Holland? Die vlammende
vraag moet de bezettingsman
schappen met de geneugten van
onze bloembollen en onze klare in
contact brengen. Maar Gretchen
aan de Rhein ziet dat met lede
ogen aan en langs de grens zorgt
een ónder, slagvaardig commando
van Neerlands stam vóór een pak-
kender propaganda.
De plaat commandeert maar de
amizone van vandaag kamt het
haar permanent glad: zij steekt
zich in haar modieuze wapenrus.
ting, de lippen brutaal geschminkt,
de wimpers koolzwart. En op het
grensstation stokt de trein; de af
fiches spreken slechts van Solidox
en koek. Maar vlammender dan
het affiche en sterker dan de fol-
der-in-kleurendruk spreekt uit
houding en gebaar de strijdkreet
van de amizone: „Why don't YOU
ccme to Holland." Naar Holland
waar het zo gezellig is, zo fris en
zo netjes. Waar alle ramen gor
dijntjes hebben en alle tuintjes op
de Zondag bijgeharkt zijn. Dat kan
je daar in Duitsland niet beleven.
De arbeiders aan de Mindener-
Noq altijd ligt in het oude
Duitsland een troepenmacht van
vier geallieerden. Nog altijd lo
pen de treinen met verlofgan
gers binnen over Nederlands
grensstation. Juist op dat punt,
bij Venlo, verdwijnt een oude
droom: de droom van een gru
welijk Duits heerser —>de ,,lijn-
van-de-toekomst" Hamburg-
Parijs. Maar de arbeiders, die
werken aan de afbraak van de
Minderner-Bahn, zien nieuwe
dromen opbloeien: de dromen
van jongens in khaki en van
meisjes, voor wie de hausse van
de „Canadese tijd" nog niet
voorbij is. Amizone's noemt men
ze, deze meislces. E.t de geschie
denis van het ontstaan van deze
naam is al een roman op zich
zelf
Bahn staken het werk; een slok
koffie en een hap brood in de stra
lende zonneschijn is wel verdiend.
Met iedere hamerslag breekt een
oude droom in stukken: de lijn
ParijsHamburg is van de kaart
Maar in de verte gilt de stoom
fluit, de seinen klappen krakend
langs de paal:
„Attentie, baanvak D." „Op
spoor twaalf arriveert de militaire
trein uit Hannover
Een rookpluim en een reeks stalen
wagens.
Venlo mist zijn Mindener maar
het kreeg een bonte reeks speel-
Zaterdag vertrekt het Concertgebouw
orkest naar Engeland. Ter gelegen
heid van het 67ste lustrum der Gro
ningse universiteit zal een Amerikaans
studentenkoor in Groningen concerte
ren. De bekende illustratrice van kin
derboeken Nelly Bodenheim viert
27 Mei haar 75ste verjaardag. De vier
koninklijke Limburgse mannenkoren:
Mastreechter Staar. St. Pancratius.
Roermónds Mannenkoor en Venlona or
ganiseren In October te Maastricht een
grote zangersdag. In Maastricht is
een permanente commissie benoemd, die
tentoonstellingen van beeldende kunst
zal organiseren. Het orgel in de St.
Janskcrk te Roosendaal is gerestau
reerd De Haagse kunstkring „Pulchrl
Studio" exposeert werk van zijn leden
in Hengelo. Geen der inzendingen
voor de prijsvraag voor een vaderlands
geschiedenisboek in protestants-christe
lijke geest uitgeschreven door
Willem de Zwijgerstichting is voor
bekroning in aanmerking gekomen.
Een aantal van de beste Nederlandse
organisten zal in Mei, Juni en Juli con
certen geven in de Naardense Grote
Kerk. De Franse schrijver Serge
Groussard kreeg de prijs voor de
volksroman voor zijn roman ..Les gens
sans importance" („Onbelangrijke men
sen"). De violist Fritz Kreisler
heeft een niet ernstige oogoperatie on
dergaan In Juni wordt te Madrid een
internationaal concours voor koorzang
en volksdansen georganiseerd. „Praw-
da" eiste in een hoofdartikel, dat jazz
in Russische restaurants, bioscopen en
parken verboden moet worden.
In de roman „Heilig Pietje de Booy"
heeft Herman de Man de kracht van
het intuitievc geloof uitgebeeld in de
figuur van de onnozele zoon van een
afslager te Hoenkoop.
Niet alleen het dorpsleven met zijn
kleinere en grotere intrigues, doch ook
het karakter van Pietje de Booy is
overtuigend en knap geschreven. De
Uitgeversmaatschappij E. M. Querido
te Amsterdam heeft daarom een zeer
goede keus gedaan om dit boek een
goed-treinen terug. En de amizo- plaats te geven ln de serie „Reuzen-
ne's kopen een perronkaarti salamander".
GOUDSE STADHUIS WORDT HERSTELD
GOUDA. Als de betrokken ministers er geen bezwaar
tegen maken zullen de Goudse vroede vaderen over enige
tijd op de zolder van het fraaie, laat-gothische stadhuis ver
gaderen. Het intieme raadszaaltje op de eerste verdieping is
namelijk te klein voor de 25 raadsleden, die nu de belangen
van het Zuid-Hollandse kaasstadje behartigen. En de „pu
blieke tribune" verdient deze naam beslist niet: twee rijen
smalle, harde houten banken, dat is al. De raad móét dus wel
verhuizen. Als echter het inwonersaantal van Gouda boven
de 50.000 stijgt nu heeft het sfadje ongeveer 38.000 dan
zal ook de zolder te klein zijn, omdat er dan 31 raadsleden
zullen komen. Maar dat zal nog wel enige jaren duren, want
de Goudse bevolking breidt zich niet snel uit.
Gebouw staat in een
soort kippenren
Nu is het oude raadhuis onbe
woonbaar. De gladde, marmeren
vloeren zijn bedekt met dikkë lagen
stof en kalk: een groep bouwlieden
is bezig, onder leiding van ir A. van
der Steur en ir Herman de Groot,
het stadhuis te restaureren. Wie via
de Kleiweg de Markt opkomt z.iet in
het midden een soort grote kippen
ren, waarin het raadhuis staat. Dat
is verder omgeven door stapels na
tuursteen. hopen balken en enige
werkloodsjes. Het enige nieuwe in
zijn vrij vervallen wanden is het
herdenkingsmonument, dat prof.
Wenckebach heeft gebeeldhouwd.
(Van een onzer verslaggevers)
VA/IE Jan de Winter, de samensteller van de bekende ..Radio-
v scoop" op Maandagavond, soms eens mocht ontmoeten op
een of ander café-terras of in de trein, die moet zich maar niet
bezorgd maken als hij deze jongeman, die zeer donker van uiter
lijk is, met een bedroefd gezicht voor zich uit ziet kijken of met
een afwezige blik in de verte staren. Men bedenke dan, dat Jan
de Winter, evenals iedereen, die bij de programmaleiding thuis
hoort, in gedachten meestal weken of maanden vooruit leeft. Hij
behoort tot de soms beklagenswaardige radiopiekeraars, die
vandaag al moeten weten, wat er bij voorbeeld op de avond van
15 Juli zal worden uitgezonden of wie er in December zullen
medewerken aan het Kerstprogramma.
Als U straks ligt te zonnen opgramma-schema, dat op tijd
Het Goudse stadhuis
is een von de weinige
fraaie, laat-Gotische
gebouwen in ons land.
Na de oorlog bleek,
dat grondig herstel no
dig was, wilde het ge
bouw niet instorten.
Nu staat het oude
raadhuis in de steigers
en het zal er niet eer
der uitkomen, dan dat
zijn oude luister is
weergekeerd.
Vaak al is het Goudsë stadhuis ge
restaureerd, fraaier is het door al
die verbouwingen niet geworden,
De zeer karakteristieke voorgevel
bijvoorbeeld, die naar de Wijdstraat
staat gekeerd, is nu van glad hard
steen welke een vrij koele indruk
maakt terwijl hij vroeger van een
zachtere, warmere steensoort was,
waarschijnlijk dezelfde als die der
zijgevels. De vloeren, aid meermalen
tekenen van verval vertoonden, zijn
enkele malen al bedekt met nieuwe
het strand van Scheveningen of
Terschelling, is h ij al bezig met
het ontwerpen van een serie win
teravond-uitzendingen, die U te
zijner tijd bij een gezellig gloeiend
haardvuur zult beluisteren. Dan
denkt h ij al weer over de bloem
bollen. Zij leven eigenlijk voortdu
rend in een soort van trance, de
programmaleiders. Dag en nacht
hebben ze zorgen om hun pro-
FOOR minder slanke dames
ziet u hier een prettige rui
me mantel met aangeknipte roya
le kraag en steekzakken. Voor 'n
bovenwijdte van 108 cm. heeft u
nodig ongeveer 3 m. stof van 140
breed. Is uw stof maar 130, dan
neemt u de zijnaad van de voor
baan iets minder schuinzodat de
onderkant een paar cm. smaller
wordt. Vóór het knippen contro
leert u de maten van het patroon.
We maken in de voorpanden de
figuurnaadjes en zetten de voe-
ringzakken in. De zakopening
werken we met een pat van dub
bele stof af.
We sluiten schouder- en zijna
den en stikken het achternaadje
uaij, de kraag dicht, waarna we
het" beleg tegen de voorkanten
naaien. Het beleg van de kraag
wordt aan één stuk geknipt, zodat
de kraag bovenop geen naad krijgt.
De achter-halsrand zetten we
tussen kraag en beleg. Bij het
verbinden van de mouwdelen
wordt de bovenmouw op elle-
booghoogte even ingehouden. De
mouw wordt met. de binnennaad
op het tekentje in het armsgat ge
zet. We brengen een schouder-
vulling aan en voeren de mantel.
Heeft u liever in de zomer een
losse mantel zonder kraag, dan
neemt u de stippellijn als voor
kant. U laat het beleg dan ook
even langs de nek doorlopen. De onderkant voor een topper is even
eens aangegeven. Bij een completmantel staat het heel aardig, als u
de voering van de japonstof neemt. Desgewenst zou u dan ook de
zakopeningen met deze stof kunnen passepoileren. ELLA BEZEMER
vol
moet komen.
Het kostte enige moeite om Jan
de Winter voor een kwartiertje
maar uit zijn toekomstdroom te
wekken. Maar tenslotte kregen we
hem toch mee uit zijn kamer in de
nok van de studio, naar het zon
nige terras naast het restaurant.
Of hij al plannen had voor het
nieuwe seizoen?
Jan de Winter keek op, er kwam
een glimlach om zijn lippen en de
zwarte ogen begonnen te glimmen.
„Gelukkig wel. Plenty plannen".
„Welke?"
„Ach nee, praten we daar in
September over".
Goed dan. Of het nog altijd luk
ken wil met de Radioscoop?
„Oh ja, dat gaat goed," zegt' hij
opgewekt. De „Scoop" is het lang-
JAN DE WINTER
„eerste viool"
ste programma in de omroep. Dat
zegt natuurlijk niets, maar mensen
met de meest uiteenlopende sma
ken en voorkeuren vinden er iets
van hun gading in.
Dagen werk
Drie seizoenen al loopt de
„Radioscoop" nu mee in het Maan
dagavond-programma van de
AVRO. En om die twee en een half
uur, eens per veertien dagen, te
vullen, moet Jan de Winter dagen
lang op reis gaan, films zien, tele
foneren en confereren met tiental
len mensen. Hij ontwerpt de ra
dioscoop in nauwe samenwerking
met Kommer Kleijn van de hoor
spel-afdeling en met de reportage-
dienst. Overigens is dit slechts een
onderdeel van zijn werk. Zijn
voornaamste taak is het indelen
van muziek-programma's, speciaal
in het lichtere genre. Jan de Win
ter was violist, toen hij bij de
radio kwam.
Als hij dit vertelt, merken we,
dat zijn ogen zich weer strak op
een punt in de verte willen vesti
gen. Maar hij keert snel tot de
werkelijkheid terug, als we hem
vragen, waarom hij dan eigenlijk
niet viool speelt.
„Dat zit zó. Kort na de bevrij
ding waren de stedelijke orkesten
nog niet op gang. En de lichte en
sembles hadden nog maar weinig
emplooi, omdat de restaurants geen
bier hadden. Je moest dus iets
anders zoeken om aan de kost te
komen. Gelukkig had ik een beetje
talent van mijn vader geërfd, die
tekenleraar is en daarom ging ik
werken als caricaturist voor een
sport-weekblad. Ik had wel hele
maal geen verstand van sport,
maar daardoor zag ik misschien
juist veel eerder dan ingewijden
de „gekke" dingen, die me als te-
Bij de radio
Ik bleef dus zoeken naar een
geschikte baan als violist. Op een
dag had ik toevallig eens een inte
ressant gesprek met de heer Den
Daas, programmaleider van de
AVRO, over kunst; vooral over
muziek.
Een paar maanden later riep hij
me plotseling op zijn bureau. Of ik
bij de radio wilde komen. Ik dacht,
dat ik nu eindelijk kon gaan viool
spelen en aarzelde natuurlijk niet
met mijn antwoord. Maar hij bleek
me voor iets anders nodig te heb
ben. Hij stopte me een paar ge
stencilde vellen papier in de hand,
die het schema bleken te zijn van
het radio-programma voor de ko
mende maanden.
Ik was werkelijk te verbluft om
iets te zeggen. Ik ging maar eens
zitten, las het schema en.... ik
capituleerde voor de radio.
En ik moet eerlijk zeggen, ik zou
niet anders meer willen, hoezeer
het me ook aan 't hart gaat, dat
mijn viool haast hiet meer uit de
kist komt. Maar binnenkort krijg
ik een soort van officiële titel. Dan
word ik Hoofd van de afdeling
Lichte Muziek van de AVRO. Dan
mag ik daar een beetje eerste viool
spelen. Maar voor de microfoon
kom ik niet, want ik heb geen tijd
meer om te studeren"
Sterke belangstelling van
Moskou en Washington
P) E Belgische Kongo is 's wereld
grootste producent van ura
nium, de noodzakelijke grondstof
voor de atoombom. Het is toch
voor alles uranium, waarop zowel
de Verenigde Staten als de Sov
jet-Unie hun aandacht hebben ge
vestigd.
Toen de Duitser K 1 a p r o t h in
1789 mededeelde, dat hij een
nieuw metaal naar de enkele ja
ren tevoren ontdekte planeet Ura
nus, uranium had genoemd, kon
hij niet vermoeden, dat honderd-
vijftig jaar later dit uranium een
beslissende rol in het grote we
reldgebeuren zou spelen.
Lange tijd werd aan het urani
um slechts weinig waarde toege
kend, maar het gebruik ervan bij
het opwekken van atoomenergie
dcor atoomkern, heeft dit metaal
in het middelpunt van de belang
stelling geplaatst. Uranium bete
kent thans macht.
Hoewel uranium in zeer vele
gebieden der wereld wordt aange
troffen, zijn de grootste produc
tiegebieden toch wel Belgisch
Kongo en Canada. Voor zover kan
worden nagegaan hebben de Ver
enigde Staten het grootste aandeel
in de verwerking van uranium
voor oorlogs- en voor vredes-doel-
einden. Belgisch-Kongo zélf heeft
nagenoeg geen aandeel in de ver
werking van dit erts. Evenmin
België. Wel had België grote be
langstelling voor de radiumWin-
ning, maar het uranium behoorde
tot de afvalproducten. Te Ooien
bij Antwerpen werd uit het erts
alleen radium, platina en pala-
dium gehaald en de rest, waarin
het thans zo gevraagde uranium,
werd weggeworpen.
De Duitsers warén echter beter
op de hoogte van de betekenis van
uranium zij hebben tijdens de be
zetting dit „afvalproduct" gebrtiikt
voor hun onderzoekingen.
Men is thans bezig, niet ver van
dc uraniummijnen van Shinkolob-
we (Katanga, Belgisch-Kongo),
een fabriek te bouwen voor de
verwerking van uraniumerts, die
de belangrijkste ter wereld zal
zijn. Einde 1950 zal de fabriek in
gebruik worden genomen. Behalve
kampen voor de inlandse arbeiders
worden 250 huizen voor Europea
nen gebouwd.
Moskou jaloers
A L is het fijne van de zaak niet
x x bekend, duidelijk is toch wel.
dat de Verenigde Staten grote be
langen hebben bij de kongolese
uranium winning. En 't spreekt van
zelf, dat de Sovjet-Unie dit met
lede ogen aanziet.
Begin October 1948 is de poli
tieke commissie van de Verenigde
Naties bij de bespreking van het
„atoomgeheim" uiteraard het kon
golese uranium ter sprake geko
men Volgens Amerikaanse func
tionarissen voert de Sovjet-Unie
een propaganda-campagne, die ten
doel heeft de stroom van uranium
erts van Belgisch Kongo naar de
Verenigde Staten te stuiten. In een
uitzending van de Sovjet-radio, al
dus de Amerikanen, is beweerd,
dat Amerikaanse „expansionis
tische kringen plannen beramen
om de Belgische kolonie in bezit
te nemen."
Onlangs bracht radio-Moskou
berichten over stakingen, welke
onder de arbeiders van kongolese
uraniummijnen zouden zijn uitge
broken.
In een artikel in {iet communis
tische dagblad „Le Drapeau Rouge"
keert prof. Cosijns, directeur
van het physische laboratorium
voor atoomonderzoek der Brussel
se Vrije Universiteit, zich heftig te
gen de Belgische regering, die hij
verwijt niet voldoende uranium ter
beschikking te stellen voor het we
tenschappelijk onderzoek. Prof. Co
sijns noemt de hoeveelheden ura
nium, die tot nu door de Union
Minière aan de Brusselse univer
siteit ter beschikking zijn gesteld,
belachelijk. Voor een vruchtbaar
onderzoek met betrekking tot de
atoomwetenschap moeten de Bel
gische universiteiten, volgens Co
sijns, de beschikking hebben over
tenminste één procent van de to
tale Kongolese opbrengst aan ura
nium. Een onderzoek hiertoe is
door de Belgische regering even
wel van de hand gewezen, hetgeen
prof. Cosijns toeschrijft 'aan het
feit, dat België contractueel gebon
den is al zijn uranium naar Ame
rika te exporteren.
De Brusselse hoogleraar betoogt
verder, dat, indien het Kongolese
uranium onder alle landen, naar
rato van hun aantal inwoners, zou
worden verdeeld, dit electrische
energie zou kunnen verschaffen,
gelijk aan die, welke thans met
steenkool wordt voortgebracht.
Belangstelling
In deze dagen, waarin geen dag
voorbijgaat of de kranten schrij
ven over atoombommen en over
de vraag welke landen al dan niet
in het bezit zijn van het atoom
geheim". behoeft men er zich niet
over te verwonderen, dat de we
reldmachten de Verenigde Staten
en de Sovjet-Unie grote belang
stelling hebben voor eikaars ura-
niumreserves.
Gedurende de oorlog hebben de
Verenigde Staten hun positie in
Belgisch Kongo aanzienlijk ver
sterkt. De Sovjet-Unie zal blijven
trachten de arbeiders in Kongo tot
slakingen te bewegen. Tot nu toe
hebben deze pogingen weinig suc
ces gehad en het is ook niet te
verwachten, dat het binnen afzien
bare tijd tot stakingen van bete
kenis zal komen in Kongo.
Het uraniumbezit is voor België
zowel als voor Kongo uitermate
van groot voordeel, maar de af
gunstige blikken die op Belgische
Kongo zijn gericht, plaatsen dit
gebied in een belangstelling waar
België noch de Kongo bijzonder
prijs op stellen.
planken, zodat er op sommige plaat
sen vier vloeren over elkaar heen
liggen.
NU GOED!
Mr. dr. K. F. O. James, de huidige
burgemeester van Gouda een man
met een sterk ontwikkeld aesthetisch
gevoel, hij is een verdienstelijk te
kenaar! heeft vrijwel onmiddellijk
na de bevrijding plannen beraamd
om het stadhuis opnieuw, en nu
goed!, te restaureren. Ir v. d. Steur
stelde een onderzoek in naar de
toestand boven en onder de grond.
Hij bevond, dat de fundamenten
vrijwel geheel verpulverd waren,
dat de vloeren op inzakken stonden
en dal de wanden het niet meer
lang zouden houden. Kort gezegd:
het Goudse stadhuis stond op in
storten. Het secretarie-personeel kon
niet langer in zijn bureaux blijven,
want dat was levensgevaarlijk. Het
is dan ook ovër verschillende kan
toren in het stadje „veröistribu-
eerd".
Een groots plan tot algeheel her
stel vond genade bij de minister van
Wederopbouw. Het eerste, wat men
moest doen, was een nieuwe, zware
fundering leggen. Er moesten hon
derdtwintig palen m de grond, maar
heien was onmogelijk: "net stadhuis
zou het, onder de dreunende slagen,
hebben begeven. Met behulp van
lieren heeft men de palen in de
grond geperst. Op de palen kwamen
betonnen koppen en daarover zware
betonnen verbindingsbalkenen
de wankele muren hadden een
nieuw, hecht steunpunt.
Het is haast niet op te noemen
wat £r allemaal moet gebeuren om
het Goudse stadhuis weer „bewoon
baar" te maken. De ruime vleeshal
gelijkvloers, met zijn grappige pi-
laartjes en zijn sierlijke, tot voor
kort dichtgetimmerde uitbouw
waarboven, achter de oude raads
zaal, een ruim terras is vrijwel
een ruïne, de zijgevels, waarin vroe
ger hoogopgaande gothische ramen
zaten, zijn door vroegere „herstel
lers" grotendeels dichtgemetseld, de
achtergevel, lang geleden een fijn
getekend trapgeveltje, is verprutst.
OUDE TEKENINGEN
Gelukkig heeft men op zolder nog
tekeningen gevonden die duidelijk
aangaven, hoe het stadhuis vroeger
is geweest. Die prenten zijn .grond
slag geweest voor ir v. d. Steurs
restauratieplannen, die ondanks
kalk en stof goed vorderen. De
oude. prachtige raadszaal, mët zijn
gebeeldhouwde marmeren schoor
steen en kleurige gobelins,, is weer
in zijn oude staat terug gebracht.
Hij zal echter in de toekomst uit
sluitend dienen als trouw- en ont
vangstzaal. En. de vroede vaderen
zullen naar de zolder moeten klim
men om te beraadslagen over Gou
da's belangen.
r*
Loodgieterspatroons in
Ede bijeen
EDE. De Nederlandse loodgie
ters- en fitterspatroons zijn Woens
dag naar Ede getogen voor hun jaar
lijks congres, dat in Reehorst werd
gehouden. Burgemeester J. J. G.
Boot sprak de congresisten toe.
De voorzitter, de heer B. J. Lank-
kamp uit Vianen bracht naar voren,
dat nagenoeg alle collega's thans in
de algemene of R.K. bond georgani
seerd zijn. Hij deelde mede, dat een
rapport betreffende de vorming van
een kartel, hetgeen door het hoofd
bestuur urgent geacht wordt, aan de
afdelingen gezonden zal worden,
waarna in Juli een buitengewone le
denvergadering zal worden uitge
schreven. Urgent is ook de opvoe
ring van vakbekwaamheid: de op
richting van een dagvakschool in
Rotterdam verkeert in vergevorderd
stadium. Cursussen, zoals die in Ede
door de heer H. W. v. d. Kaay. di
recteur van de Gem. Gasfabriek
worden gegeven, verdienen algeme
ne navolging Wanneer de loodgie
ters en de fitters zorgen hun am
bacht bekwaam uit te oefenen, be
hoeft geen vrees te bestaan, dat de
industrie deze ambachtslieden zal
verdringen.
Des middags werd het congres
voortgezet met een uitvoerig refe
raat van de heer J. v. Altena, alg.
adviseur van het Ec. Instituut voor
de Middenstand.
Chr. Kantoorbedienden
fuseren met verzekerings-
personeel
De vijftigste alg. vergadering van de
Vereniging van Chr. Kantoor- en Han-
delspersoccl.
delsbetfienden op het Luthers Buiten
centrum ..Hoekelum" is Woensdagmor
gen \oortgezet.
Besloten werd een fusie aan te gaan
met de Ned Chr Bond van Verzeke
ringsagenten en Ziekenfondsboden.
Besloten werd voorts het saldo-werk
lozenkas 1941, zijnde 140.398 47 in een
nieuw te vormen fonds ter bevordering
van' de doorwerking der Chr. sociale
gedachte te storten.
Het hoofdbestuur zal zich tot het be
stuur van het C.N.V. wenden met het
verzoek de tarieven voor het vacantie-
oord van het C N.V. te Putten naar
draagkracht vast te stellen.
