PAGBLAD VOOR AMERSFOORT J I Gaullistische wapensmokkel door politie on tdekt Franse politie ontdekt een poging I tot samenzwering Mindér belasting voor bedrijfsleven Critische nabeschouwing; Dr. van Mook naar Amerika Weer zal iets opklaren Nog dit jaar verlaging van loon- en inkomstenbelasting Te veel autobus-ondernemingen meent de minister M Onze verliezen In Indonesië Er zij licht! Grote Vier vorderen in geheim meer dan in het openbaar 9e Taar?ang no. 128 Zaterdag 4 Juni 1949 n jHcht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330. ■^Ktterdamsche Bank Postbus 9 - Abonnements- 32 cent p.of 4'15 P- kw. Losse nummers 10 cent Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort. Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235. Hoofdredacteur. TJ. DE BOORDER. ■PARIJS In de nacht van Donderdag op Vrijdag werden automobilisten die Parijs wilden binnenrijden verrast door zwaar bewapende manschappen van de dienst voor nationale veiligheid. Iedereen moest zijn paperen tonen, vele vragen omtrent zijn her- a& c en bestemming beantwoorden en alle wagens werden aan HTnauwgezet onderzoek onderworpen. Het bleek later, dat om de gehele stad een cordtd was gelegd. -v I Aanleiding tot dit optreden was toch...? Heis! Drie dagen lang heeft dc 19- jarige Britse wereldbigcr :Jan Cameron van een ruber ootie op het Brussels Kaïal Uitgeroepen, dat rijn mede-te- feldburger Anders Clarin, lie (onder paspoort uit Zweden as Eekomen. uit de aan het karal Eelegen genangenis moest u>- den beuriid. En hij heeft succe achnd: gisterauond werd Claru Vrijgelaten, met dien nerslandc dat hij onmiddellijk op 'rens port n'aar Zuieden.werd Ses'eW md hcbben geslagen De Russische bladen zijn tt^v - - - - een waarschuwing die de politie had gekregen, dat leden van de R.P.F., de partij van De Gaulle, wapenen Parijs wilden binnen brengen voor een greep naar de macht op de 18e Juni, de negende verjaardag van de oproep van generaal De Gaulle tot eenheid van het Franse volk en verzet tegen de Duitse bezetters en de marionetten regering van Vichy. Inderdaad trachtten in de nacht van Donderdag op Vrijdag auto's met wapenen de stad binnen te dringen. De politie slaagde erin machinegeweren, geweren, revol vers en munitie in beslag te nemen, maar van veel betekenis was het niet. De arrestanten, zestien in totaal, bleken allen deel uit te maken van De Gaulle's organisatie. Een hun ner, een zekere Rateau, is lid van de Parijse gemeenteraad voor de R.P.F., een ander, Marty, is pro vinciaal leider van deze beweging. Hun wordt ten laste gelegd pogin gen te hebben gedaan tot demora lisatie van het leger en het volk met het doel schade toe te brengen aan de nationale weerbaarheid. De Gaulle heeft nog niet gerea geerd op de beschuldiging, dat aan hangers van hem een staatsgreep zouden willen ondernemen. Soustel- le. partij-secretaris van de R.P.F. echter beschuldigt de politie van pogingen tot provocatie. Volgens *zijn verklaring zou de RPF. zijn aanhangers hiertegen hebben gewaarschuwd, maar zou Rateau deze waarschuwing in de aanvankelijke successen Gaullistische beweging, hun verwachtingen te hnhhpii Men heeft hier. nog steeds vol- wemic, nitnrmaakt Sens Soustelle, te doen met volge- dc Sowjet-statir c TCun;en. lingen van de generaal, die geen Vooral destrvd. 0 orappjj geduld hebben gedisciplineerd te ze ^ooroo™^j inorden menen wachten tot de volgende stembus- ger" gevoerd worden, mencr, i£)52 vindt deze grappenmaker*. de» *- Een jongmens in SaeTamen-van de cEu .tn /enis van rueer ,Jrr^i milliocn gulden misgelo-waardoor pen omdat hij niet binnen de de en'ater,n~, :'J" aroot<~ Joodse vrouwen bezorgd vader bepaalde tijd was af- c gestudeerd. over oorlogswezen Dorothy Ford. beroemd film- ster. is na een huwelijk van PARIJS De Internationale drie dagen met James Sterling Paad van Joodse Vrouwen heeft gescheiden. Beiden waren op Je Par«? medegedeeld, dat een te- het ogenblik van hun huwelijk legram is gezonden aan het N e - dronken en kwamen pas de vol- derlandse ministerie van Jus hoog waren gespannen, zouden zij hun geduld hebben verloren en zich hebben gestort in onberaden avon turen. Zowel communisten als Gaullis ten zijn van plan deze affaire aan de orde te stellen in het Franse par lement. „Parijs" maakt school in Berlijn BERLIJN. Voor het eerst sinds Juni 1948 zijn gisteren in Ber lijn de geallieerde stadscommandan- ten bijeen geweest, maar een weder geboorte van de Komrnandantura betekende dit nog niet. Dat bleek al uit het feit, dat men niet in het gebouw van de Komrnandantura, maar op een Frans bureau verga derde Geconfereerd werd over de Berlijnse spoorwegstaking. Na afloop van de bespreking, die drie en een half uur duurde, ver klaarde de Franse commandant, generaal Gancval. dat dc atmosfeer buitengewoon hoffelijk geweest was. maar dat men tot geen resultaat ge komen was. Ganeval zeide, dat de Westelijke commandanten elk mogelijk voor stel hadden gedaan, variërende van een gemeenschappelijk bevel der vier commandanten tot het vormen van een bemiddellngslichaam. be staande uit afgevaardigden van de spoorwegdirectie, de stakers en een neutrale scheidsrechter. Alle po gingen waren echter te vergeefs. Generaal-majoor Bourne, de Britse commandant, verklaarde, dat ..vjjf minuten directe onderhandelingen op het hoofdbestuur van de spoor wegen, de stakers weer aan het werk zouden krijgen" maar dat de Russen dit onmogelijk maken. Hij achtte zich echter gelukkig te kunnen zeggen, dat de Reichsbahn in de Oostelijke sector hoe langer hoe slechter gaat functioneren, waardoor onderhandelingen nood zakelijk zullen worden. Docent aan Universiteit in Californië (Eigen berichtgeving) DE BILT. Dc vooruitzichten op een beetje zon tijdens de Pink sterdagen zijn- iets minder somber dan Vrijdag. Bedriegen de tekenen niet dan zal het nog wel los lopen met het Pinksterweer. Dat wil niet zeggen, dat het écht mooi zal zijn. Op Zondag en Maandagmorgen is er kans, dat het in de kuststre ken vrij behoorlijk weer zal zijn. 'Op Maandagmiddag moet men daar echter rekenen op regenbuien. In de Oostelijke provincies blijft er Zondag kans op verspreide buien, maar Maandag zal het weer daar wel wat opklaren. Veel zware rc0cnbuien zijn er waarschijnlijk niet te venvachten, maar het is toch raadzaam, als men op stap gaat. regenkleding mee te nemen. Dc temperatuur blijft aan de lage kant. de wind blijft in Zuid westen hoek Aanvankelijk zal hij vrij krachtig zijn, maar in de loop van Zondag of Maandagmorgen zal hij wel wat afnemen. gende dag te weten, dat zij ir\ de echt verbonden waren. „Telegraaf komt in September uit AMSTERDAM Op 23 Mei Is c gericht de N.V. Uitgeversmaatschap „Salatlga". die zich tot doel stelt d: bladen uit te geven. De directie v deze N.V. treft voorbereidingen i ..Dc Telegraaf en „De Courant-5 nieuws van de dag" in September» laten verschijnen. In het zoeklicht BEMOEDIGEND QE Chinese communisten he- ben de in- en uitvoerhand op Sjanghai vrijgegeven. Het H- ^rlandse schip „Tjibadak" vane KPM was de eerste koopvaart?, die van deze maatregel profiten kon. De inwoners van Sjan^ai kunnen weer met het buitenlid corresponderen. En de fabrieln, ook degenen, die aan buitenlam-rs behoren, beginnen weer te dra.m. Dat is een gunstige ontwikke-ig. Met Sjanghai, een van de \or- naamste handelscentra der weid in de handeider communiste, vangt de wrke- lijke proef of Mao Tse Oeng en zijn vol.elin- gen in stas zü'n te regeren, aan. Het is bijnaof B. en W. van een klein dorp fotse- ung met het bestuur van Aister- k??1*, j st z'Jn- Tot nu toe heeft net Rode Leger, waar het vcsche- nen is, zich door grote di.cipline gematigdheid onderscheiden. Het leven schijnt in vele opchten I zelfs vrijer dan onder de Kvomin- tang te zijn. Maar uit het Woorden I China zijn berichten gekomen, I dat zodra de civiele comn-inisti- sche leiders op het toneel verschij nen, de zaken spoedig vastlopen. Under de communistische leiders schijnt een conflict te bestaan tus sen de realisten, die inzien dat eco nomische samenwerking met het esten essentieel voor China's her stel is, en de doctrinaire extremis ten, die alle buitenlanders het land I zouden willen uitdrijven. Sjanghai I toont nu aan, dat de eerste poli tiek het waarschijnlijk zal winnen. Koele westelijke winden Weersverwachting geldig van Zaterdagavond tot Zondagavond (opgemaakt te tien uur). Gedurende de nacht zwaar be wolkt met bijna overal enkele buien. Morgen overdag: wisselen de bewolking met in het Oosten van het land op vele plaatsen nog enkele buien. In de Westelijke provinciën tijdelijk flinke opkla ringen cn nog slechts enkele ver spreid optredende buien. Krach tige tot matige wind tussen West erl Zuidwest. Tamelijk koel weer. 5 Juni: Zon op 4.23. onder 20.51 Maan op 13.59. onder 1.55. 6 Juni: Zon op 4.22, onder 20 55, Maan op 15.25. onder 2 07. 7 Juni; Zon op 4.22, onder 20.56. Maan op 16.54, onder 2.20. titie over de Joodse oorlogswezen in Nederland. In het telegram wordt uiting gegeven aan „de ern stige bezorgdheid over hun lot" en de hoop uitgesproken, „dat al het mogelijke zal worden gedaan om hun de gelegenheid te geven een Joods leven te leiden". (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG. De regering heeft by do Tweede Kamer Ingediend drie wetsontwerpen, waarvan de strekking Is, dat z.y verlichting zullen brengen van de helastlngdruk op de ondernemingen. De dividendstop wordt gehandhaafd, doch meer uitgewerkt in bijzonderheden. Door deze wetsontwerpen wordt op een wUze, welke de regering economisch en sociaal verantwoord acht, voldaan aan de in dc Troonrede gedane toe zeggingen. Nog dit jaar is verder te xerwachton de reeds toegezegde ver laging \an de tarieven van loon- en inkomstenbelasting, welke zal samen, vallen met verdere afschaffing van subsidies op dc prijzen cn met do verhoging der huren. Naar dr. H. J. \an Mook ons hedenmorgen mededeelde zal hij in de loop van deze zomer naar Amerika vertrekken om aan de Califor nia University te Berkeley col. leges te geven over koloniale problemen. Naar de vroe gere luitenant- gouverneur-ge neraal ons ver der mededeelde zal zijn verbintenis met de califor- nlsche Universiteit een tijdelijk ka rakter dragen. Hij zal gedurende één semester als docent optreden. Over ztfn verdere plannen kon dr. Van Mook ons nog niets mededelen De datum van zjjn vertrek is nog niet bepaald. DEN HAAG. „In het personenvervoer langs de weg hier te lande bestaan thans 50 streek-vervoerondernemingen van verschillende om vang, benevens 41 binnen de vervoergebieden van die ondernemingen en de grenzen daarvan opererende traject-vervoerbedrijven. Wanneer de Commissie Vergunningen Personenvervoer (CVP) haar arbeid zal kunnen voltooien, laat het zich aanzien, dat het merendeel van deze laatstgenoemde 41 ondernemingen blijft bestaan, terwijl voor de ande ren, die geheel of gedeeltelijk overbodig is, geen plaats zal zijn. Zij kun nen met de bestaande streekvervoersondernemingen worden samenge voegd." Deze mededeling doet de minister van Verkeer en Waterstaat in^ijn Antwoord over het wetsontwerp herziening van de wet autover voer personen. Tegen coöperatieve vorm geen bezwaren Met betrekking tot het beleid der C.V.P. heeft de minister de volgende cijfers: In de periode tus sen 15 Februari 1937 en 10 Mei 1940 verminderde het aantal ver gunninghouders met 122, d.w.z. met ongeveer gemiddeld 40 ver gunninghouders per jaar. In de periode tussen 10 Mei 1940 en 1 Maart 1943 betrof de vermindering 164 gevallen of gemiddeld plm. 60 gevallen per jaar. Volgens de mi nister is deze versnelling in tempo geen gevolg geweest van een toe geven aan een eventuele druk van de bezetter. Tot zij ter zijde ge schoven werd. heeft de C-VP. haar autonomie weten te bewaren en de belangen van de ondernemers verdedigd. Er is nooit dieper in de belangen van de ondernemers ingegrepen dan tot het doel. dat de C.V.P. moet nastreven, nodig was. Overigens is de minister van me ning, dat het beroepspersonenver- voer langs de weg een gebied is, waar het particuliere initiatief een ruime taak kan worden gelaten, mits het openbare karakter van dit vervoer wordt erkend en een goede kwaliteit der ondernemingen ver zekerd zij. Maar ook voor over heads- of semi-overheidsonderne- mingen moet gelegenheid bestaan aan dit vervoer deel te nemen. De vraag, of men voor de nog bestaande kleinere bedrijven niet zou kunnen komen tot een coöpe ratieve Samenwerking, waarin de deelnemende ondernemers hun zelfstandigheid zouden kunnen behouden, heeft een punt van ernstige overweging uitgemaakt Ook de adviescommissie, bedoeld in artikel 9 der W.A.P., is hier over gehoord. De minister is hier bij tot de overtuiging gekomen, dat tegen de coöperatieve vorm voor een streekvervoeronderne- ming op zichzelf geen bezwaar be staat, doch dat er ten nauwste voor gewaakt dient te worden, dat de coöperatieve niet een bloot for mele structuur zij. Met betrekking tot de door som mige leden gemaakte opmerkingen omtrent samenwerking in coöpera tieve vorm tussen verspreid lig gende kleine bedrijven is ook de minister van oordeel, dat het geen zin heeft deze tot coöperatieve sa menwerking te brengen. 6 Juni 1944: Invasie SSCHIEN komen er allerlei herinneringen bij u boven als u dit plaatje ziet. Het zijn schepen van de geallieerde ar mode, die 6 Juni 1944, tweede Pinksterdag dus vijf jaar gele den, het Kanaal overstaken en, nadat de Duitse stellingen daar dagenlange luchtbombardemen ten waren murw gemaakt in in Normandië voet aan wal zet ten. De foto, vreedzaam slechts in schijn, toont groep Nederland se deelnemers aan de invasie, le den van de Prinses Irene Brigade. Het eerste wetsontwerp, „belas tingherziening 1919", houdt in, dat de fiscale boekwaarde van vooroor logse machines en andere technische installaties met ingang van 1 Ja nuari 1948 mag worden verdubbeld. Deze extra-afschrijvingen, waardoor dus de belastbare winst wordt ver laagd, moeten op een afzonderlijke rekening worden geschreven. B(j een betere conjunctuur of by liquidatie der onderneming zal in de toekomst dc schatkist de belasting op deze rekening nog kunnen Incasseren. Verder is voor alle nieuwe inves teringen, dus ook voor die in gebou wen, een vervroegde afschrijvings mogelijkheid voorgesteld. Een derde deel van het bedrag, dat in nieuwe investeringen wordt gestoken, mag naar eigen inzicht worden afge schreven. voor het overige twee derde blijft de tot dusverre gevolgde methode van fiscale afschrijvingen gehandhaafd. De termyn om het in een vroeger boekjaar geleden verlies te compen seren met de winsten in een later jaar, wordt van twee tot drie jaar verlengd. De mogelijkheid om onbe laste reserves te vormen verdwijnt echter. Tot dusverre werden de stille re serves, welke na oorlogsschade of andere rampen aan het licht traden, door de belastingen onmiddellflk ge troffen. De reeds geschapen moge lijkheid om de stille reserves niet te belasten, wordt nu bij de wet be krachtigd en verruimd, waardoor de liquiditeit van de getroffene niet meer op onrechtvaardige wijze door de fiscus kan worden aangetast Het loon, dat aan eigen minder jarige kinderen wordt uitbetaald, mag voortaan van de belastbare winst worden afgetrokken, waar tegenover deze kinderen in de loon belasting zullen vallen. Naamloze vennootschappen en coöperatieve verenigingen, welke zich bezig hou den met de exploitatie van nieuwe woningen zullen vrijgesteld worden van een deel der vennootschapsbe lasting. Door de „wijziging van de onder nemingsbelasting" zal de bedrijfs winst voor kleine ondernemingen la ger worden. Tot de vrijstelling van 3000 zal verhoogd worden tot 3400. Boven de 3400 zal voortaan als grondpcrcentage 5 procent wor den geheven. De heffing op het be drijfsvermogen komt geheel te ver vallen. Dc schade, die de gemeenten zou den lijden door verlaging van onder nemingsbelasting zal worden ge compenseerd. De wettelyke regeling van de di videndstop zal er. als de wetsont werpen worden aangenomen, als volgt uitzien. Van de vennootschap pen zal met ingang van de boek jaren, waarin 31 December 1948 valt. maximaal zes procent van het nominale kapitaal worden uitge keerd vermeerderd met twee pro cent over het fiscale bedrijfsvermo gen. Tot dusver gold een maximum van negen procent over het nomi nale kapitaal. Britten moeten thuis blijven met Pinksteren LONDEN Gebeurt er niet op het laatste ogenblik een wonder, dan zal tijdens de Pinksterdagen in een groot deel van Engeland en Schotland geen trein rijden. On danks vele uren van onderhande len, zijn de stakers en de leiding van de spoorwegen niet tot eerf accoord gekomen. De stakers blij ven by hun eis, dat de dienstrege ling, welke hen dwingt sommige nachten van huis weg te zijn, zal worden ingetrokken, terwijl de directie even vastbesloten blijft, aan dit verlangen niet te voldoen. Bij de „symbolische" staking van de Pinksterdagen zullen 8.000 ma chinisten en stokers betrokken zijn. Meer woonruimte door duplex-woningen UTRECHT. Een groot aantal le den van het Nederlands Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw kwam gisteren naar „Esplanade", om daar de vergadering over de du- plexwoning mee te maken. In zijn begroetingsrede verwelkomde de voorzitter, j h r. M. J. J. de Jonge van Ellemeet. in het bijzonder de vertegenwoordiger van de minister van wederopbouw en volkshuisves ting, i r. L. Roos. De heer G F. E. Kiers, die een inleiding hield oyer de sociale zjjde en het bestuursaspect van tijdelijke woningsplitsing, betoogde, dat toe passing van deelwoningen de scher pe kanten aan dc samenwoning ont neemt. Wel legde hij er echter de nadruk op, dat door splitsing geen vermeerdering van woonruimte wordt verkregen. Slechts ontstaat de mogelijkheid om dc beschikbare woonruimte intensiever te benutten. Bij het ontwerp van een duplexwo- ning-type is dan ook de definitieve woning primair. Hoe lager de huur van de dupldxwoningcn, des te moeilijker zal het zijn de splitsing te doen beëindigen. Daarom, zo meen de de heer Kiers, zal de gezamenlij ke huur van de beide deelwoningen tenminste anderhalf maal die van de definitieve woning moeten bedragen, Daardoor zullen ook de kosten van splitsing, hdrstel en extra onder houd kunnen worden bestreden. Over dc ontwikkeling van de du- plex-woning gaf de heer C. de C 1 e r een uitvoerige technische be schouwing, waaraan hu de conclusie verbond, dat bij het bouwen van duplexwoningen. naar het zich thans laat aanzien, een groot percentage van de meergezinshuizen moet af vallen. In de middaguren volgde een belangwekkende gedachtenwisseling. Mr. D'Ailly verbiedt een verkiezingsleuze AMSTERDAM De burgemees ter van de hoofdstad, mr. d'Ailly, heeft door middel van de gemeen telijke politic de Revolutionnair- Communistische Partij (RC.P.) bevolen de leuze „Indonesië los van Holland nu", waaronder deze partij haar verkiezingscampagne voert, van de op de Amsterdamse bruggen bevestigde borden te ver wijderen. Aan het bevel werd toe gevoegd, dat de borden in beslag zouden worden genomen, indien de leuze daarvan niet voor Vrijdag 21 uur was verwijderd. Het bestuur der R.C.P. heeft de borden daarop met een laag rode verf laten bedekken en deelt in een communiqué mede, dat het be sloten heeft „bij wijze van protest de borden voor de verkiezingen niet van andere leuzen te voor zien." DEN HAAG. Prins Bernhard heeft een beroep gedaan op de Ne derlandse werkgevers en de over heid om de ongeveer 32.000 mili tairen, die in de komende acht maanden uit Indonesië naar ons land komen, zo veel mogelijk in hun bedrijven op te nemen. De prins woonde een vergadering by van het bestuur van de Stichting van de Arbeid, die aan dit pro bleem was gewijd. ET tweede deel van het onder zoek van de Parlementaire Enqucte Commissie is in druk ver schenen. In dertig hoofdstukken, waaruit wij op de pagina's vijf cn zes uitvoerige uitreiksels publice ren, geven onder meer ccn beeld van de strijd en het begin van het Londense bewind. Aan het laatste herinnert bo venstaande afbeelding. Links de toenmalige minister-president jhr. mr. D J. de Geer. tijdens de laat ste zitting van het Kabinet welke hij leidde. Hij verzocht de Konin gin om ontslag om gezondheids redenen. Rechts van hem zijn op volger prof. mr. P. S- Gerbrandy. Geheel rechts ir. J W. Albarda. eveneens minister in het Londense kabinet. Cyrenaica nam meer macht dan het was toegedacht BENGHAZI. Emir Sayrd Idnss el Senoessi ls voornemens spoedig naar Londen te reizen om te spreken over de uitroeping van de onafhankelijkheid in Cyrenaica. De emir is van plan om Enge- land's invitatie te accepteren, on danks het feit, dat hU meer macht aan zich heeft getrokken dan blijk baar in de Britse bedoeling lag. Engeland verleende Cvrennaiea plaatselijk zelfbestuur, doch de emir kondigde een onafhankelijke staat af. DEN HAAG. De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: Kon. Landmacht: 28 April 1949: 2e It H G. Diederen. Hocnsbroek. 4 Mei 1949: sold. M. J. Muller, Box- méér. 12 Mei 1949: korp. H. J. van Hunnik, Amsterdam. 15 Mei 1949: deel. 17 Mei 1949: sold. Ie kl. C. H van Roekei. Valkcnswaard. sold A Schelling, Amsterdam. 18 Mei 1949: sold. H. Warmink, Gasseltc (Dr.); sold. J. M. van Stricn, Schagen; serg.-majoor H Springer. Hilver sum. 19 Mei 1949: sold. H. J. Huis man. Apeldoorn; sold. W. F. E. van Venrooy, Rotterdam 20 Mei 1949: sold. J. van der Wal, Lckkerkerk. 21 Mei 1949: sold T. M H van Maarseveen, Utrecht; serg. IJ Smits, Berkel. 22 Mei 1949: sold. T. Schoon heden, Voorst. K.N.I.L. 3 Mei 1949: Jav. sold. 2e kl. Gi. Senen. 9 Mei 1949- Amb. sold. D. Lawar. 10 Mei 1949: Socnd. sold. Ie kl. inf. Hoesen; Man. sold. 2e kl. inf. H. Kaparang; Jav. sold. 2t? kl. inf. Slamat. 11 Mei 1949: Amb. serg 2c kl. inf. J. H. Noya. 12 Mei 19-19: Chin. mil. sold. 2e kl. Oh Thay Ping. 13 Mei 1949: Mad. sold. 2c kl. inf Aboe; Mad. sold. 2e kl. inf. Raiman. Mad. sold. 2e kl. inf. Mohamad Djoeri. 13 Mei 1949: Mand sold 2c kl. inf. J. Montolalu; Amb. sold. 2e kl. inf. A. Sedoeboen; Amb. sold. Ie kl. inf. D T. Sijhailatua. 14 Mei 1949. Soend. sold. 2e kl. inf. Midi; Man. sold. 2e kl. inf. F. E. Panungkelan WAT UIT HET op 19 Maart ge. publiceerde ccrsto verslag van de Parlementaire Enquête commissie reeds overtuigend bleek, wordt in het nu verschenen tweede deel nadrukkelijk bevestigd. Bü het onderzoek laat zli zich slechts lei den door één gedachte: Fiat Lux, er zij licht! Dc regeringshandclingen zijn tijdens, maar ten dele ook vlak vóór en vlak na de oorlog, aan de openbare controle onttrokken ge weest. De Parlementaire Enquête commissie blijkt echter onder do scherpzinnige en kundige leiding van mr. L A. Donker in staat om over veel, dat plaats gevonden heeft in een staatkundig duister, opening van zaken te geven op zulk een wiizc, dat legenden en verzinsels als spinrag door een frisse wind worden weggeblazen. Wat zijn er over het vertrek van de Koningin en het Prinselijk gezin naar Engeland geen fantastischo verhalen in omloop geweest! Het zeer sober relaas van het rapport treedt daarvoor nu in de plaats, doch achter de zakelijke woorden van verhoor en verslag voelt men niet alleen dc dramatische bewo genheid van het gebeuren, doch ook zijn onmetelijk belang voor Neder lands positie als oorlogvoerend land te midden der bondgenoten. Het is ongetwijfeld ook, om deze reden, dat er in het rapport dc nadruk op wordt gelegd, dat dc Regering met het vertrek van de Koningin nauwe lijks cn met dat van het Prinselijk gezin In het geheel geen bemoeiing heeft gehad, hetgeen de commissie als een gebrek aan coördinatie be schouwt. T^) AT BIJ DE beoordeling van het beleid van de Regering vlak vóór. tijdens cn de eerste maanden na de Meidagen van 1940 de nadruk is moeten vallen op de houding en de gedragingen van dc toenmalige minister-president jhr. De Geer, moge voor de betrokkene op zijn hoge leeftijd uitermate pijnlijk zijn, doch men kan de commissie de eer niet onthouden, dat haar conclusie blijk geeft van een grote mate van objectiviteit. En misschien heeft oud-minister Albarda in zijn verhoor wel het scherpste inzicht in de fi guur van de toenmalige minister president gegeven, toen hü wees op diens innerlljk-paclfistische gezind heid en op zijn geestelijke ontred dering als gevolg van het onder de voet lopen van allo normen van recht en zedelijkheid. Over de terugkeer van de heer De Geer naar Nederland tegen de wil der Regering hebben het Buiten gewoon Gerechtshof en de Raad van Cassatie hun oordcel uitgesproken. De commissie bepaalt zich in hoofd zaak tot een reconstructie van de feiten, welke inderdaad algemeen bekend behoren tc zijn. LT EN BUITENGEWOON KNAP staaltje heeft dc Enquête commissie geleverd door het Venlo- incküent van 1939 tot op de laatste draad uit tc pluizen. Wat daarbij aan de dag gekomen is, moet als vernietigend beschouwd worden serg. J.' van deV Mciilcn, Dnntiima: v00r j16 Z K' DVltse rechtvaardiging - - - i van de overval op Nederland. Men zou, als men geen vijf jaren bezet ting had medegemaakt, zijn ogen nauwelijks kunnen geloven bjj het lezen van de methoden, die dc Duit sers hebben toegepast om iets te fa briceren, dat naar zij blijkbaar hoopten voor de rest van de wereld als bewijsmateriaal zou kunnen gel. den van het volkomen tekort schie ten van Nederland bij de uitoefening van zijn ncutraliteitsplichten Over dit hele systeem der onzijdigheid, dat men hier te lande met een bijna beschamende pijnlijkheid heeft ge probeerd uit te voeren, kan men in het verslag uitermate leerzame din gen lezen Vooral de bijlagen van het verslag zijn in dit opzicht zeer instructief. In deze bijlagen vinden we ook do namen van de 23 personen, die ln Mei 1940 werden gearresteerd. Men verwondert zich daarbij over twee dingen, ln de eerste plaats over het kleine aantal persqnen, dat in dio kritieke dagen als'staatsgevaarlijk werd beschouwd, in dc tweede plaats over het feit, dat deze 23 niet allen N.S.B.-ers waren. l PARIJS. De besloten bijeenkomst van de Raad van Ministers van Buitenlandse Zaken der Grote Vier eindigde gistermiddag na twee en een half uur vergaderen. Een Franse gedelegeerde, die kort voor het einde van de vergadering het Palais de Marble Rose verliet, zeide tot de verslaggevers, dat er nog geen resultaten bereikt waren, maar dat de besprekingen voortduren en dat vorderingen niet onmogelijk zijn. Ro bert Murphy, de Amerikaanse politieke adviseur voor Duitsland, ver klaarde na afloop van de conferentie, dat de besprekingen „vriendschap pelijk zijn verlopen en dat er enige vorderingen zijn gemaakt". De mi nisters besloten Zaterdag in de namiddag opnieuw in besloten vergade- rig bijeen te komen. Reuters diplomatieke correspon dent schrijft, dat vroegere ervarin gen van geheime zittingen der mi nisters van Buitenlandse Zaken doen veronderstellen, dat de stren ge geheimhouding, die Vrijdag werd bewaard, als een goed teken gezien dient te worden. In vroe gere bijeenkomsten hebben waar nemers opgemerkt, dat „lekken" zich alleen openbaarden, wanneer geheime vergaderingen een im passe naderden of op het punt van definitieve overeenstemming ston den. Hiernaar te oordelen, aldus de correspondent, kan dc geheim houding, die gisteren werd in acht genomen, als een aanwijzing be schouwd worden, dat de onderhan delingen in werkelijkheid zijn be gonnen en nog geen beslissende fase hebben bereikt. Van officiële zijde wordt ver nomen, dat op de bijeenkomst van heden de voorstellen inzake Ber lijn verder besproken zullen wor den. Men is van mening, dat giste ren alleen de kwesties van bestuur en controle werden aangeroerd en de kwesties t a v. de munt. het ver. k^er en de handel, die gisteren door deskundigen van de vier mo gendheden in Berlijn werden be sproken, nog in behandeling moe ten komen. Eert monument voor drs. Stijkel DEN HAAG. Vandaag Is het zes jaar geleden, dat drs. Johan Aal- drik Stijkel, de grondlegger van het Nederlandse ondergrondse verzet tegen de Duitse overheersing, met 32 van zijn medewerkers te Tegel bij Berlijn werd gefusilleerd. Enkele personen, die van mening zijn dat drs J. A. Stijkel als een van Necrlands edelste zonen in blijven de herinnering dient te worden ge ëerd. hebben thans een comité ge vormd, dat de stichting van een waardig monument met klem van harte aanbeveelt. Indien 30 000 Nederlanders leder I»storten zal de stichting van het monument mogelijk zijn Het comité van aanbeveling be staat uit: prof. dr. P. N. U. Har- ting, Amsterdam; dr. Joh. H. Schreurer, Voorburg: ds A. K. Straatsma, Den Haag; I. p. A. van Voorts van Beest, Den Haag. Op Maandag 6 Juni (2de Pinksterdag) zal ons blad niet verschijnen. Onze bureaux zul len die dag gesloten zijn.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1949 | | pagina 1