ieelnemers uit vele landen
naar Scheveningen
KLM maakt reclame voor
wandelen
Frans generaal, de stichter
van Rijsenburg
N.C.R.V. vierde in park Sonsbeek
het zilveren jubileum
Kasteel „De Essenburg" heeft
zijn grote tijd gehad
Moet Dollywood reclamefilms
blijven maken?
ten-
gen-
van
gaf
Het
15
eren
)un-
ieeft
der-
Or-
1 en
lan-
het
Hen
en
Congres Jeugd en Muziek
I EN HAAG ^ls jongste afde-
der Fédératiori Internationale
Jeunesses Musicales ontving de
hting Jeugd en Muziek jongeren
vele en verre landen op het
te Scheveningen gehouden
Tes Het eerste voor de muzi-
aspecten der jeugd belangrijke
-uren was het samenkomen in
luta van de Dalton H.B.S. Daar
•den leerlingen dezer school het
cht „Beatrijs" van P. C. Bou-
uit met de begeleidende melo-
Ijatische muziek van Alexander
Irmolen en pantomimische tafe-
jn op het toneel. De toewijding
|de prille Ijelevenis die uit de
tvonderlijk goede prestaties van
lenden, pianiste en declamator
ten, deden iets moois en vaak
ierends opbloeien. Hoe prachtig
.ot voorbeeld strekkend is het
l'naast de verstandelijke z.g. „al-
ene" ontwikkeling de vcrede-
e en levensverrijkende cultu-
vorming in verschillende scho-
wordt bevorderd!
er gelegenheid van dit congres
fen een Haags en een Rotter-
\s interscholair orkest uit de
|e krachten van schoolorkestjes
engesteld. Bij alle waardering
de geslaagde opzet hiervan
n wij echter enig bezwaar
het parade-karakter van
inderhaast gevormde orkest-
Imet stukjes, gecomponeerd spe
ll hiervoor door goede compo-
;en, die echter kennelijk het
tische contact met de school-
d bleken te missen. Men had
oor o.i. beter bij de school
ed te rade kunnen gaan en hen
bestaande schoolorkesten een
•er beeld van wat aan 't worden
kunnen laten geven. De uitge-
de werkjes waren weliswaar
jpig bij een eerste aanhoren en
iral een Mars van Sam Dresden
oijzonder geslaagd, doch na de
oering van Beatrijs viel een te
lt aan inhoud en uitwerking op.
is o.i. ook niet juist dat met
[l te belangrijke pianopartijen
eigenlijke orkestspel van min-
d ier waarde werd. Ook zonder piano,
de la,'met. de simpelste middelen is een
^licnd muziekje te maken dat hu-
r bezit en toch meer inhoud
ft, een inhoud waar de jeugd
vraagt en die zij, zoals op deze
•nd was gebleken, kan uitbeel-
haus-Recltal
.'et eerste Kurhaus-Zond.iKochtend
ital werd door de congressisten bij-
oond. Door ziekte van Laurens
iirtman kon een ?anerecital niet door-
in en luisterden wij naar het plano-
•1 van Gerard Hengeveld. Was het
>r enig onvoorbereid zijn dat zijn spel
minder gaaf wqs en hij het hart
de muziek vaak niet raakte Wij
Inden na zijn onlangs alhier gege-
recltal met zuiver en meesterlijk
ieh-spel. dat zijn op succes appeleren-
voordrachtmanieren overwonnen wa-
dat hij ..groter" was geworden bij
nederiger luisteren naar de untver-
boodschap der muziek. Hengeveld
elde ..mooi", had ook nu grote mo-
;ntcn. doch nu wij Hengcvcld niet
rider Hengcvcld en móér Bach gc-
ord hebben, wilden wij hem op deze
v/eer zó horen,
nairc zitting
Op de gistermiddag gehouden plenaire
ting spraken de vertegenwoordigers
i dc vele landen waar de Féd-iration
iar afdelingen heeft. Zij brachten al-
in met geestdrift rapport uit over de
land van zaken en dank voor de orga-
isaUe van dit congres waarvan dc heer
em Dresden de bezielende leider was,
?arin bijgestaan door een staf van
lugdlge helpers. Het 5de congres zal
ehouden worden in België het land
5 Och.l
'ester; I
>or del
Moe.
io.»
zuiger
12I
bourr
K»:
zwer-
de
1551
ngen
18.1J
tz.
15 Te
voo:|
- Be:
9.35
van
Nws;'
14-
Iver-
is en
uitz.
18.3
Landelijke demonstratie
Blauwe Week 1949
UTRECHT. Tweeduizend
rankbestrijders, afgevaardigden
an schier alle geheelonthouders-
erenigingen in ons land, kwamen
ier op Tweede Pinksterdag bijeen,
m de Blauwe Week met 'n groot-
e demonstratie te besluiten. In de
chtenduren hield men in dc Buur
erk 'n wijdingsvolle begroetings-
imenkomst. De grijze voorzitter
an de Blauwe Week-Commissie
gen het Alcoholisme, de heer J.
Rugaart, heette er zijn stnjdge-
otéh van harte welkom. Tijdens
e plechtigheid, die met muziek en
ang werd opgeluisterd, voerden
evens de heer J. J. Smit uit Via-
ïen en pater E. Bruna OFM uit
Drachten het woord.
Grote geestdrift bezielde ook de
irankbestrijders toen ze 's middags
'P het door hoge eiken overscha
duwde Servaes Bolwerk een mee-
ing hielden. De redevoering van
ie Utrechtse wethouder, de heer H.
'loeg Jr., werd met grote aandacht
leluisterd. Het was een bewogen
•proep aan zijn gehoor, om temid-
ien van de massa, die voor de gro-
problemen van deze tijd niet
neer warm loopt, pal te blijven
taan voor het ideaal: een drank-
t'rije samenleving. Wat een ellende
drankgebruik kan teweeg brengen
zoogde het Nederlands Volkstoneel
)p een geïmproviseerd toneel uit te
neelden met de opvoering van het
oneelspel „Gekocht en Betaald"
•an de Amerikaan George Brad-
ïurst.
Laat in de middag schaarden de
duizenden betogers zich met hun
sigen vaandels achter de Blauwe
Week-vlag, om gezamenlijk door 'n
demonstratie-tocht hun streven in
de drukke stad uit te dragen.
Door een 31 overwinning op
Heerenveen heeft SVV Zaterdag
avond. in het Feyenoord-stadion
te Rotterdam het voetbalkam
pioenschap van Nederland, sei
zoen 1948—1949 behaald. Het
kampioenselftal van SVV
waar Marcel Cuvelier in 1040 de grond
slagen van de Fédératlon legde in dc
badplaats Knocke, onder voorzitterschap
van Robert Hendrlckx die dc rij der
sprekers met een zeer opwekkende rede
afsloot.
Buitenlandse uitgaven, programma's
en het bij deze gelegenheid opgerichte
Nederlandse twee-maandelijkse blad
„Jeugd en Muziek" werden tentoonge
steld en aangeboden ter nadere kennis
maaking met de verworvenheden van
deze mooie en om zich heen grijpende
beweging. Hat congres werd door onge
veer tweehonderd hun groepen verte
genwoordigende jongeren bijgewoond
Internationaal Orkest.
Als afsluiting van het congres trad
voor de stampvolle Kurzaal een inter
nationaal orkest op van jonge amateurs
en beroepsmusici, een orkest dat slechts
tijdens de congresdagen bestond. Voor
het eerst in de geschiedenis streken
bliezen en sloegen jongeren uit dertien
streken der aarde (waaronder dc Ver
enigde Staten. Canada. Australië. Egyp
te' tonen tezamen ln één verband, als
één uitdrukking van één Internationaal
beleven. De langzame Inleiding van
Haydn's symphonic met de paukenrof-
fcl klonk ln deze ldléle zin ontroerend
Het Is geen kunst Am een serie veel
soortige aanmerkingen op dit musiceren
samen te stellen. Laten wil het van dc
andere zijde bezien; na vlif repetities Is
véél meer bereikt dan ieder musicus
durfde te verwachten: Jeugdig enthou
siasme en Idealisme bij spelenden en bij
de leiding in dit geval de uitstekende
leiding van Igor Markevitch is tot
héél wat in staat I Het vioolconcert in
G (K.V 216) van Mobart bleek wel wat
erg hoog gegrepen. Vooral doordat de
overigens mooi spelende solist Arthur
Radiorede Prinses
Wilhelmina
Ten vervolge van Haar paasbood-
schap zal H. K. H. Prinses Wilhel
mina op Donderdag 9 Juni, des
avonds half acht, over beide zenders
een toespraak houden ter gelegenheid
van de Pinkstcrt|jd. Deze rede zal
worden gevolgd door een vertaling
in het Hebreeuws. De wereldomroep
zal dc rede uitzenden in het Neder
lands, Engels, Frans en Hebreeuws.
H. K. H. zal de rede persoonlijk uit
spreken in het Nederlands, Engels
en Frans.
Grumiaux in de vlugge passages wat
jachtig bleek te zijn en het orkest na
tuurlijk niet tot een virtuose aanpas
sing ln staat was. Veel succes had het
geestig sprookje ..Peter en de Wolf",
suggestief verteld door de declamator
Raymond Geromè bij de pakkende lllu-
stratieve muziek van Prokokieff. Het
enthousiasme in de vertolking van Beet
hoven's ouverture JEgmonthad een
bezwerende atmosfeer. De juichende
zaal dwong een herhaling nf!
Resumerende zien wij met dankbaar
heid en vreugde op dit congres terug.
Wanneer ons één critischc algemene op
merking is vergund zij het deze: wij
hadden von dit congres minder een ver
gader-actie en meer een werkbijeen
komst verwacht. Het prachtige, door ar
beid en idealisme van vele jaren vrucht
dragende werk van onze pioniers (ook
cn niet het minst In de provincie)
we denken b.v aan de recente uitvoe
ring van Purceil's opera. Dldo and An-
cas door het Gymnasium Haganum
daarvan is vrijwel niets getoond aan dc
vreemde bezoekers. Deze zin klinke
echter niet als dissonant na dit zo
schone perspectieven openende congres,
waarop het Internationaal orkest een be
lofte was voor een concertleven als
bovenbouw van een musicerende ge
meenschap. Piet Möhrlnger.
Jubileummars van Den Haag naar Noord wijk
Zesduizend deelnemers uit
acht landen
(Van een onzer verslaggevers)
Een klaterend applaus weerklonk
uit de rijen toeschouwers, die zich
om het KLM-gebouw aan dc Raam-
weg hadden geschaard, toen de heer
en mevrouw Plesman gisteren aan
het hoofd van de ruim 1500 indi
viduele wandelaars de parkeer
plaats voor het gebouw afmarcheer
den. Monter en opgewekt aan
vaardde de kleurige stoet de lange
tocht door Wassenaar, Katwijk en
Noordwijk, om laat in de middag
weer bü de finish te arriveren.
Reeds vroeg In de ochtenduren
klonken de volksliederen van acht
landen over de door zon-overgoten
mensenmassa. Statig wapperden de
vlaggen aan de witte masten op het
voorplein. Piccolo's stonden stram
in de houding toen het muziekcorps
van de Haagse politie achtereenvol
gens de volksliederen van Dene
marken, België, Engeland. Frank
rijk, Noorwegen, Tsjecho-Slowakije,
Zwitserland en Nederland speel
de. Hierna volgde de K.L.M -
mars en tot besluit de jubileum
mars, gecomponeerd door de heer
Plesman zelf. De heer Plesman
sprak de 6000 wandelaars toe en
wenste in het bijzonder de 90 bui
tenlanders „Good luck!" Aan de
kop van de groepen liepen de in
het blauw geklede Noren, gevolgd
door een tiental Fransen in blauwe
shirts en witte broeken en daarach
ter een schier eindeloze stroom van
wandelaars in alle soorten unifor
men. Wij zagen onder meer een
groep KLM-stewardessen en
stewards onder leiding van de be
kende piloot Viruly, een groep van
het marine-vliegkamp, het studen
tencorps Pro Patria uit Leiden, de
Trekvogels uit Treebeek met twee
mijnwerkers voorop, de Haagse en
de Rijkspolitie, verschillende afde
lingen van het Nederlandsche Roo-
de Kruis, padvinders, de P.T.T. uit
Den Haag, de Marva's uit Den Haag
en de blauwvosjes uit Nijmegen.
De jongste deelnemer was 10 jaar
en de oudste 85 jaar. Het stralende
zomerweer werkte er toe mede, dat
deze mars, die ter gelegenheid van
het 30-jang bestaan van de lucht
vaartmaatschappij werd georgani
seerd, uitstekend slaagde. Uitval
lers waren er bijna niet en zowel
bij de deelnemers aan de 20 km-
mars als aan de 40 km was de stem
ming opperbest. Diverse muziek
corpsen en drumbands zorgden voor
vrolijke muziek en ook enige indi
viduele wandelaars ontlokten pit
tige tonen aan guitaren en mond
harmonica's. Bij de controleposten
was het een komen en gaan van
deelnemers, die hun kaart lieten af
stempelen, maar ondanks deze
drukte was het oponthoud toch
steeds miniem. Vele inwoners van
Noordwijk en Katwijk hadden de
vlag uitgestoken en stonden langs
de straat om de wandelaars toe te
juichen. In de middag kwamen de
eerste tippelaars zich bij de finish
afmelden en enige uren lang duurde
de stroom voort. In de cantine wer
den de moede ledematen uitge
strekt en kon men een koele dronk
nuttigen.
ARNHEM. Een kleine 100.000 man woonde de plechtige opening bij
van de jubileum-samenkomst van de N.C.R.V., ter gelegenheid van het
25-jarig bestaan, welke in het Lariksdal in Sonsbeek werd gehouden.
Om ongeveer kwart over tien kon dc voorzitter van de N.C.R.V., mr.
A. B. Roosjcn uit Amsterdam, de aanwezigen verwelkomen.
Levenslang voor
Stöver
AMSTERDAM. Het Amster
dams Bijzonder Gerechtshof veroor
deelde vanmonren de 50-jarige J. F.
S. Stover uit Bremen tot levenslan
ge gevangenisstraf.
Veroordeelde was van Augustus
1941 tot Januari 1943 als Schutz-
haftlagorfuehrer in het doorgangs
kamp Amersfoort op brute wijze
tegen de gevangenen opgetreden en
is voorts in de periode December
'44Januari '45 als lid van de Ges
tapo vijfmaal als commandant van
een vuurpeloton opgetreden, dat als
représaille Nederlanders fusilleerde.
Veertien dagen geleden had de
advocaat-fiscaal, mr. J. C. Louet
Feisser, de doodstraf tegen S. ge-
eist.
BON 06 VOOR BRANDSTOFFEN
NA 10 JUNI A.S. ONGELDIG
DEN HAAG Bon 06 van de
oude brandstoffenkaart TA 806
moet uiterlijk Vrijdag 10 Juni by
de brandstoffenhandelaar zijn inge
leverd. De geldigheidsduur van
deze bon wordt niet verlengd.
DE ZWEEDSE FAMILIE ASCH-
BERG heeft voor de diamanttcn-
toonstelling, welke van 16 Juni
tot en met 3 Juli onder het mot
to Amsterdam Diamantstad" in
de hoofdstad gehouden zal wor
den, een kostbare steen, dc z.q.
Aséhberg-diamant' die 'n waarde
heeft van f 40.000 en een der
grootste geslepen diamanten is,
beschikbaar gesteld. De heer
Gassan (links), die het kostbare
kleinood per vliegtuig van Zwa
den naar Nederland bracht, toont
het na de landing op Schiphol
aan de douanebeambten.
Boodschap voor gehele
mensheid
In de diepte van het Lariksdal
was een groot podium gebouwd,
waaromheen zich de zangkoren
tezamen 10.000 man en de mu
ziekcorpsen hadden gegroepeerd,
die aan dit openingsprogramma
meewerkten.
In zijn welkomstwoord richtte
mr. Roosjen zich in het bijzonder
o.m. tot dr. W. Drees, de minister
president, vergezeld van zijn echt
genote. prof. dr. F. J. Th. Rutten,
minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen mr. W. F. Schok
king, minister van oorlog en ma
rine. vele leden van de Eerste en
Tweede Kamer en de commissaris
der Koningin in de provincie Gel
derland, jhr. dr. Quarles van Uf-
ford. Terugblikkend op het 25-jarig
bestaan gewaagde mr. Roosjen van
de grote dankbaarheid jegens de
mannen, die op 21 Juli 1924 in
Utrecht het besluit namen, dat op
15 November 1924 werd verwezen
lijkt, om de N.C.R.V. te stichten.
Fantastisch plan. dat mislukt is door
de val van Napoleon
WIE door de stille straatjes van het kleine Rijsenburg gaat, zal niet
gauw vermoeden, dat dit dorpje honderdveertig jaar geleden Is
ontstaan omdat een zekere generaal De Marmont het plan had op do
Utrechtse heuvelrug een groot industriecentrum te stichten, dat het mid
delpunt zou worden van heel de omgeving. Slechts een begin van dit
plan is verwezenlijkt in 1809. Men kan het jaartal terugvinden op een
weinig opvallende steen aan de achterzijde van de R.K. kerk.
Dorpskern binnen twee
jaar opgetrokken
Generaal De Marmont was be
vriend met de wat bizarre heer Pie-
ter Jodocus van Oosthuijse, dc man,
die als „fournisseur" van Napoleon
kapitalen had verdiend. Deze wilde
h£t thans verdwenen kasteel „Ri-
scnborch" restaureren, maar liet dat
plan varen toen hem bleek, dat hij
het dan geheel opnieuw zou moeten
laten bouwen. Toen kwam hij op het
idee een katholieke kerk te laten
bouwen, die in Driebergen niet
werd aangetroffen. Hij beleed zelf
de katholieke godsdienst en had
aanvankelijk in een der bijgebou
wen van zijn buitenplaats „Sparren-
daal" een soort van huiskapel doen
inrichten, waar ook dc mensen, die
bij hem in dienst waren ter kerke
konden gaan. Deze toestand leek
hem op de duur echter weinig be
vredigend.
Sedert de 29ste Mei 1805 was ge
neraal De Marmont zijn gast, die
KONINGIN JULIANA en de
prinsesjes Beatrix en Irene heb
ben het nationaal concours hip-
pique, dat op Tweede Pinkster
dag te Zclhem werde gehouden
en waaraan ook door Prins Bern
hard werd deelgenomen, bijge
woond. Tijdens het concours
werd een collecte gehouden ten
bate van de N1WIN. Onze vorstin
geeft een bijdrage.
SKELET VAN GRAAF FLORIS V
LEIDEN. Het schijnt, dat het
skelet van graaf Floris V, die in
1296 in de omgeving van het Mui-
derslot werd vermoord, is gevon
den. Achter de Ned. Herv. Kerk te
Rijnsburg heeft men namelijk elf
skeletten opgegraven, die, naar
men aanneemt, de stoffelijke res
ten zijn van leden van het grafe
lijke geslacht van Holland. Onder
die skeletten is er een, waarvan de
schedel ernstig beschadigd is.
BERLIJN. Lawrence Wilkin
son, economisch adviseur van de
Amerikaanse militaire gouverneur
te Berlijn, heeft het hoofd van de
afdeling vervoer van de Sowjet-
Russische militaire administratie
generaal-majoor Kwasjnin. een in
krachtige bewoordingen gesteld
Amerikaans protest doen toekomen
tegen het ophouden in de Sowjet-
Russische sector van Berlijn van
vrachttreinen, die uit West-Duits-
land naar deze stad waren ver
trokken.
Inboedel komt onder de hamer
en het kasteel staat te koop
\7ERGANE grootheidaan
v deze woorden dachten we
toen we op Hemelvaartsdag
ronddwaalden tussen de kunst
schatten en de fraaie inboedel
van het kasteel „De Essenburg"
tussen Hulshorst en Hicrden. die
publick zullen worden verkocht.
Het kasteel zelf wacht eveneens
op een koper.Vergane groot
heid. Misschien hebben dc vele
bezoekers uit alle delen van het
land ook zo gedacht.
En onwillekeurig rijst de vraag:
'In welke tijden werd dit kasteel ge
bouwd? We hebben er oude boeken
op nagelezen en naarstig gezocht
naar de geschiedenis van dit kasteel.
Het bleek dat het kasteel zijn naam
ontving van het adellijke Veluwse
geslacht Van Essen. Dit geslacht
moet in de 14e eeuw hier een burcht
hebben gesticht. Verschillende leden
er van waren burgemeester van
Harderwijk
In 1672 schijnt het tegenwoordige
kasteel te zijn gebouwd. In dat jaar,
SEDERT enkele maanden komt
men op 't witte doek een
nieuw herkcnningsbeeld tegen:
twee hun wangen bol blazende
hcrautjes die een draaiende kogel
flankeren. Op die kogel staat „Dol
lywood" cn wie die handig gekozen
naam misschien nog niet alles zegt,
begrijpt waar het om gaat als hij
verder leest: Joop Geesink's pro
ductie.
Poppenfilms maakt Geesink en
hij heeft zich daarmee gaandeweg
een uitstekende naam verworven in
binnen- en buitenland. En niet
alleen bij de reclame-afdelingen
van fabrieken en maatschappijen,
die meestal zijn opdrachtgevers
zijn. Ook de bioscoopbezoeker, zelfs
de meer pretentieuze filmliefheb
ber, ziet zijn poppenfilms met ge
noegen en meer dan normale be
langstelling omdat zij 'n persoon
lijke stijl en onmiskenbare artis
tieke kwaliteiten bezitten, technisch
uitstekend verzorgd zijn behalve
soms het geluid) en getuigen van
originaliteit en vindingrijkheid.
Precies wat een film nodig heeft.
Er zijn natuurlijk wel eens pro
ducten die minder geslaagd uitval
len. Maar Geesink is ook na de op
richting van Dollywood, die een
systematischer productie mogelijk
maakt, nog steeds aan het experi
menteren. Van sommige films Kan
ook gezegd worden, dat 't reclame
deel. dat meestal aan 't eind om de
hoek komt kijken, niet logisch 't
gegeven volgt, er een beetje bij-
bungelt. Maar dat doet aan de
kwaliteit van de film als zodanig
niets af.
Bij de opening van Dollywood
in Duivendrecht bij Amsterdam, nu
weer enige tijd geleden, hebben wij
over de nieuwe poppenfilms ge
schreven. In twintig plaatsen van
ons land worden nu proefvertonin
gen gegeven van een 15-tal films,
w.o. behalve reeds bekende als
The Big Four, Wereldnieuws en de
technicolorfilmpjes voor Honig,
ook de nieuwste aanwinsten als De
Wereld op zoek naar Vrede, Ge
heime Wapens, Een Nieuwe Ster
etc.
Dezer dagen was Rotterdam aan
de beurt en in Luxor hebben we
opnieuw kunnen constateren, dat
Nederland althans wat de poppen-
film betreft voor geen ander land
behoeft onder te doen.
Bij deze vertoning, die niet open
baar was er toch wel hoofdzake
lijk commerciële bedoelingen had,
hoeven we niet verder stil te staan.
Maar zij bracht enkele dingen naar
voren, die wel van betekenis Kun
nen zijn. Tot nu toe produceert
Dollywood films, die hun bestaans
recht uitsluitend ontlenen aan de
reclame. Zou het nu niet mogelijk
zijn de vervaardiging van poppen
films los te maken van 't reclame
oogmerk? Wij vroegen dit aan Joop
Geesink en zijn antwoord was, dat
dit voorlopig wel niet zal kunnen
gebeuren. Er bestaat hier in Neder
land een grote behoefte aan ge
schikte jeugd-films; daarvoor zijn
we steeds aangewezen op de
Engelse Rank-organisatie. Waarom
zou Dollywood deze taak voor
zover het de ontspanningsfilm be
treft niet overnemen?
We weten, dat de overheid hier
voor het werk van Geesink c.s.
minder belangstelling heeft dan
bijv. in België. Geesink is ook van
plan voor de televisie te gaan pro
duceren; in 't najaar vertrekt hij
naar Amerika voor besprekingen
daarover.
Maar het zou, geloven we, wel
heel nuttig zijn als vóór die tijd
hier in Nederland eens gedacht en
gepraat werd over een non-com
merciële poppenfilm. Want de Ha
ters van „Niet tevergeefs" en „Een
Koninkrijk voor een huis" mogen
niet doen vergeten dat men in ons
land film kan maken; Dollywood
bewijst het.
bekend als het rampjaar, was Ne
derland in oorlog met Frankrijk,
Engeland, Munster cn Keulen. Har
derwijk werd door dc vijandelijke
legers aangevallen. Men veronder
stelt, dat de oude burcht in dat jaar
is verwoest of zo vernield is dat het
onbewoonbaar werd. In ieder geval
het jaartal 1672, dat in de gevel
staat wijst op de juistheid van de
veronderstelling. In 1767 wdrd het
kasteel belangrijk vernieuwd en ge
restaureerd. In die lijd werd het
kasteel bewoond door de familie
Van Westerveld. Het wapen van
deze familie, en dat van dc familie
der Sandbërgs, die het huis in het
laatst der vorige eeuw bewoonden,
zijn boven dc hoofddeur aange
bracht. Waarschijnlijk werden de ra
men later wat gemoderniseerd. Wel
heeft de achtergevel een wat ouder
wets karakter behouden, dit neemt
echter niet weg, dat het kasteel veel
meer dt? indruk geeft van een def
tig en aanzienlijk herenhuis uit de
17e of 18e eeuw dan van een Middel
eeuwse burcht. Het is voor onze mo
derne begrippen wat stijf gebouwd.
De bouwmeester, die het stichtte of
restaureerde, had misschien met de
middelen, waarover hij blijkbaar be
schikken kon, iets kunnen bouwen,
dat wat minder stijf en gedrukt was.
Hij heeft echter in de geest van zijn
tijd gehandeld en een stevig en so-
lied bouwwerk geconstrueerd, dat
de uitgestrekte bezitting waardig
was en is, ondanks d<? wijzigingen,
die onze architectonische smaak in
de loop der tijd onderging. Men
moet niet vergeten, dat de omringen
de natuur en de tuinaanleg er vroe
ger anders uitzagen dan thans Hoor
wat een geschiedschrijver daar in
het begin van de 18e eeuw van zei:
„De Lustplaats bij dit Huis is een
van de fraaisten in deze Landstreek.
Zij munt uit in Laanen, Stanebos-
schen, Beemden en Wateren Star-
rdbosschen zijn er op het ogenblik
niet meer, maar in onze verbeelding
zien we het kasteel volkomen aan
gepast bij dc „architectuur" van de
omgeving; de „architectuur" van
strakke en rechte lijnen en strenge
regelmaat, die'zich als de z.g. „En
gelse aanleg" karakteriseert.
VERWAARLOOSD
Thans ziet de omgeving er ver
waarloosd uit. Zowel de tuin als het
kasteel ademen de geest van
vergane grootheid.
Mevr. Goedkoop, de laatste be
woonster van het kasteel stierf, na
dat ze naar Breda was vertrokken,
enige jaren geleden.... Na de oor
log werd het een cvacuaticoord voor
ouden van dagen.... Thans is het
kasteel onbewoond cn uit de hand
te koop Deze week zullen afsla
gers hun waren aanprijzen en zul
len kopers uit alle delen van het
land de kostbaarheden wegha
len. Dan zullen de grote kamers
cn vestibules kaal aandoen Maar
nieuwsgieriger zijn we naar het ant
woord op d£ vraag: „Wat zal er met
het kasteel gebeuren?"
Van der D.
van „Sparrendaal" uit iedere dag
naar zijn troepen in Austerlitz reed.
Dit leidde er toe, dot beider plannen
werden gecombineerd. Waar het
voor de eerste opzet niet aan geld
ontbrak, waren de ideeen binnen
twee jaar uitgewerkt. Dc Haagse
bouwkundige Tollus kreeg opdracht
voor dc bouw van een dorpskern,
die genoemd werd naar het oude
kasteel, dat zo lang de gedachten
van de heer Oosthuijse had bezig
gehouden.
Op deze wijze verrees in één keer
een geheel plaatsje, dat toentertijd
voor het nabijgelegen Driebergen
in omvang niet onder deed.
Met het oog op de nog zeer kleine
kerkelijke gemeente zou het onver
antwoord zijn geweest een machti
ge kathedraal te bouwen, zoals,
naar beweerd wordt. De Marmont
aanvankelijk wilde. Om de kerk nu
imposanter te doen schijnen dan zij
in werkelijkheid was, werden de
huisjes, die in dezelfde stijl als de
kerk cirkelvormig om een plein ver
rezen, slechts één verdieping hoog
gemaakt.
In 1808 werd er reeds druk ge
bouwd Maar het werd toch 1809
voor alles eereed was. Aan gegadig
den voor ae woningen ontbrak het
niet, want de aanwezigheid van de
troepen in Austerlitz vereiste tal
van handwerkslieden, die uitrus
tingsstukken konden vervaardigen.
In later Jaren ls van de schepping
van Tollus veel bedorven. Toen dc
handwerklieden eenmaal waren ver
dwenen gingen de nieuwe eigenaren de
woningen moderniseren. Van de oor
spronkelijke boogramen, die zo goed
pasten bij de stijl van de kerk. bleet
vrijwel niets meer over. De oorspron
kelijke karakteristieke pannen verdwe
nen en een veelkleurig, stijlloos men
gelmoesje kwam cr voor in de plaats.
Nieuwe winkelpuien bedierven goed
deels het effect. Vergelijkt men het
huidige Rijsenburg mot een stcengra-
vure van Mourot uit 1828, dan vallen
de verschillen heel stork op.
Rijsenburg ls klein gebleven. Van de
grootse plannen van Dc Marmont en
Oosthuijse is niets terecht gekomen.
Toen ln 1812 ln Rusland cn ln 1815 bij
Waterloo voor Napoleon de grote tegen
slagen kwamen daalde ook de ster van
zijn „fournisseur" met fabelachtige
snelheid. Toen de veroveraar eenmaal
goed cn wel naar St. Helena was ver
bannen verdwenen ook de bronnen
van Oosthulise's fortuin
In dc loop van de volgende eeuw
werd Rijsenburg vrijwel geheel door
Driebergen Ingesloten, al bleef het ccn
miniatuur gemeente met een eigen raad
en een eigen brandweer In 1931 word
het met Driebergen samengevoegd tot
één gemeente Maar ook daarna bleef
het een apart geheel met bewoners die
zich grotendecis als ccn aparte groep
zijn blijven beschouwen, mede omdat
zij Rooms Katholiek z.ljn.
Internationale Federatie
van slapers opgericht
UTRECHT Ia September 1946
is te Amsterdam of) initiatief van
de heer Th. Cuiper, directeur van
de slagersvakschool te Utrecht, het
eerste internationale slagerscongres
na dc bevrijding gehouden. In
April 1948 werd eenzelfde congres
te Utrecht gehouden, waaraan is
deelgenomen door alle slagersorga
nisaties en verenigingen voor sla
gersvakonderwijs uit Engeland,
Frankrijk, België, Luxemburg,
Zwitserland en Nederland. Dit con
gres had tot gevolg, dat er een in
ternationale slagersfederatie ont
stond, welke op 31 Mei j.l. in Ant
werpen een congres hield, dat de
statuten definitief aanvaardde
Het doel van deze internationale fe
deratie is ln de eerste plaats het ver
stevigen van de vriendschappelijke be
trekkingen tussen de aangesloten lan
delijke beroepsorganisaties van rund
en varkensslagcrs en van de landelijke
organisaties voor slagers-vakonderwSjs.
Voorts hel bevorderen van het weten
schappelijk onderzoek, het bestuderen
cn verbeteren van de economische en
sociale posities van het slagersbedrljf
en het uitbrengen van rapporten om
trent de toestanden, waarin de slagers-
bedrijven in de diverse landen verke
ren. Op het congres te Antwerpen is ccn
Inleiding gehouden door dc directeur
van het slagersvakonderwijs te Utrecht
over de coördinatie van de slagcrsbc-
drljvcn ln de Beneluxlonden. Om dit
onderwerp te bestuderen is een com
missie benoemd, bestaande uit twee
Belgische, twee Nederlandse en een
Luxemburgse deskundige. Besloten
werd hel volgend Jaar een internatio
naal congres te Parijs te houden. Het
secretariaat van de internationale sla-
gcrsfcderatic ls gevestigd tc Utrecht in
het gebouw van de slagersvakschool.
Hij wees er nogmaals op, dat de
N.C.R.V. geen sectarische omroep
is, maar een boodschap heeft voor
dc gehele mensheid. Wat de toe
komst betreft: men blijft waak
zaam cn werkzaam ten aanzien van
dc televisie en men rekent erop,
dat het wetsontwerp inzake de
radio een nieuw bestel zal brengen
waarin voldoende aandacht is Be
schonken aan de historische ont
wikkeling.
Op voorstel van mr. Roosjen
werd namens alle aanwezigen een
telegram aan het Koninklijk Huis
gezonden, waarin de trouw van de
leden von de N.C.R.V, aan konin
gin Juliana en haar huis tot uit
drukking werden gebracht.
Minister-president Drees merkte
op. dat uit de ontzaglijke opkomst
blijkt, welk een plaats deze om
roepvereniging in de harten der
aanwezigen cn in het geestelijk
leven van Nederland inneemt.
De minister van onderwijs, kun
sten en wetenschappen prees de
zegenrijke arbeid van de N.C.R V.
in de loop van 25 jaar.
Deze spreker deelde mee, dat het
de Koningin had behaagd, om het
bestuurslid en de leider van de af
deling propaganda, de heer Peere-,
boom. te benoemen tot ridder in
de Orde van Oranje Nassau.
Hierna was het woord aan de
voorzitter van de radioraad, prof.
mr. P. S. Gerbrandy.
Hot hoogtepunt was de aanbie
ding van het jubileumgeschenk
door de heer M. Mons, voorzitter
van het landelijk comité van
vrienden van de N C.R-V.
In totaal heeft de N.C.R.V. thans
175.348 leden.
V ioolbouwerscongres
geopend
(Van een onzer verslaggevers.
Staande op het podium van dc aula
van het Gemeentemuseum aan het
Stadhoudersplein opende Zaterdag
middag de waarnemend burgemees
ter, ir. Feber, van Den Haag, om
geven door een groot aantal prach
tige violen, het vioolbouwerscongres
„Henrik Jacobsz". Negentien landen
waren in de zaal vertegenwoordigd
door deelnemende vioolbouwers en
verschillende vooraanstaande figuren
uit diplomatieke kringen, tot wie ir.
Feber zich speciaal in de Franse taal
richtte. Hij sprak er zijn voldoening
over uit, dat het het organisatieco
mité'gelukt is tot dit congres tc ko
men en herinnerde aan een mislukte
poging in 1913 in Parijs, waar men
het niet verder bracht dan een 40-
tal inzendingen, terwijl er op dit
congres vijfmaal zoveel zijn. Ir. Feber
nooemde het een bewijs van de vita
liteit van de vioolbouwers, dat zij
allen geheel nieuwe violen hebben
ingezonden,! hoewel een ouderdom
van twintig jaar reglementair toege
staan is. Behalve de wrnd. burge
meester voerde nog het woord de
Venei, een der vioolbouwers en de
heer D. Balfont, die in het bijzonder
alle medewerkenden dankte en zijn
erkentelijkheid uitsprak voor het
sympathieke gebaar van de Ko
ningin, die een speciaal voor haar ge
bouwde viool heeft ingezonden.
20.000 IS ER UIT
DEN HAAG In de 507de
Staatsloterij, 2de klasse, 1ste lijst, is
een prijs 'van 20.000 gevallen op
lot no. 15740.
Het stadion wachtte
SPOiNTAAN APPLAUS
VOOR BANCKA
„Sport Vereent" moest
handballesje stoppen
Voor hon, die op dc deelnemers aan
de Ronde van Midden-Nederland wacht
ten, demonstreerden ln het §tadion de
leden van de Stlchfte Windhonden Ren-
verenlglng met hun snelle dieren Ook
aan de handballers had de leiding van
„Volharding" gelegenheid gegeven hun
prestaties te laten zien.
Vooral de windhonden-races zijn een
groot succes geworden. Het publiek was
er volkomen „in".
Vrinters werd vlakke baan-winnaar in
24 4. Hier moest Bancka zich met de
5de plaats tevreden stellen, maar ln de
hindernis was hij op zijn best Het
publiek, tegen half 4 zeker drieduizend
man. bracht hond en eigenaar, de heer
N. C Tceuwen. ccn spontane ovatie. Dc
tijden waren 24 1. 25 4 en 26.
Nero werd in 25.5 winnaar in de B-
klnsse Bij dc Whippets A was Guy zeer
snel 26.1. in de B-klassc Winstonus
ln 27.3.
In de handbal-demonstratie tussen
Sport Vereent en een provinciaal XI-tal.
bleek het eerste elftal tc sterk voor dc
provincialen. Reeds bij rust was het 6—1,
kort na de pauze al 8—1. Door de luid
spreker werd b|J deze stand aan de
spelers verzocht het veld zo snel moge
lijk tc verlaten, omdat de winnaar van
de Ronde naderde
Over de wielerwcdstijd kan men
elders ln dit blad lezen.
Uitslagen competitie
van de KNZB
uPiï"" le kUs" 1—hzpc 4—1.
H/.PC 1—RDZ 1 1—2: 2e klasse C: Tri
ton 1—Ncptunus (A'f1 0—4; 3e klasse
2~NcPtun"s 2 0—4, Robben 3—
UZSC 2 6—0.
Heren Hoofdklasse: HZPC 1—SVH 1
7—1, Meeuwen 1—Y 1 6—10. Y 1—HVGB
1 3 Zlan 1UZSC 1 110; res. hoofd-
Wasse: HPC 2—HVGB 2 4—1, Zlan 2—
UZSC 2 5—1; le klasse A. GZC 1—HPC
1 fï-3, AZ 1-DWR l 2-2; 2c klasse A:
DCgAr^A"T r^ndcnburg 1 °~8: 2c klasse
y lrForcI 1 2—2i res 2e klasse C:
2 3~3' wzc 2—Zwcmlust
COMPETITIE-PROGRAMMA
Programma voor de komende week
vo„°r dc watorpolo-competltJc K.N.Z B
7 Juni. Dames: ZAR i—y 1. Heren;
tt5o£ DJI5 Neptunus (A'f» 1,
UZSC M Y 2, DJK 2UZSC 3, Brnndcn-
burg 1—DKR 1, Brandenburg 2LZC 2.
8 Juni. Dames Robben 1—HZPC 1.
Meeuwen 1—ODZ 1. Heren: GZC 4—
Zwcmlust 3
T ^Jlin,«rP/?n?eV. Ncr«u* 1Robben 1.
«ZC 1 HerCnDKR 2—WZC 2.
LZC 2—Merwede 3
10 Juni Dames UZSC 1—WZC 1 HZ
l-DWR 1, Robben 2—ADZ 2. Zwom-
lust 1—DKR 1. UZSC 2—AZPC 2. Heren
3—AZPC 4 Robbcn 3—Az 2- Zwcmlust
11 Juni Heren: HVGB 1—SVH 1, Forel
1—Gouwe 1. Forel 2—UZSC 4.
Het programma voor water'polo-com-
pctitle Kring Utrecht ln dc komende
week:
7 Juni; Woest duin 1—Brandenburg 1
(d.). Woestduin 1Brandenburg 3 (h
VZC 2-Zclst 1 (h
8 Juni: Stccnvliet 1—VZC 1 (d.).
Stccnvhet 1Flevo 1 (d.).
9 Juni: Brandenburg Flevo 1 (d.).
DKR 3Forel 3 (h) Brandenburg 4—
DWK 2 (h.t
10 Juni: Flevo 1—Ncptunus 2 (d.).
11 Juni: WZC 3Brandenburg 3 (h
12 Juni: Zwemlust 2—Vechtstreek 1
(dames).
