Amersfoort is gereed om snelle
groei op te vangen
Het plan-Zuiderhoek
moet slagen
Hulde en dank
Groots uitbreidingsplan spaart
oude binnenstad
Oplossing verkeersprobleem
gedoogt geen uitstel
D. ZUIDERHOEK
stadsarchitect en stedebouwkun
dige van Amersfoort.
de onder hem werkende dienst dek
te en die alle vorderingen op de
voet heeft gevolgd, verdient een
woord van warme hulde.
Zo gaat onze snel groeiende stad
de toekomst in met een wel over
wogen en deskundig uitgewerkt
plan, dat het mogelijk maakt die
groei op te vangen en in de juifcte
banen te leiden. Weinig steden in
Nederland zijn bij de eigen bevol
king zo geliefd als ons mooie,
„kleine" Amersfoort.
Moge het, als het over en
kele tientallen jaren tot een
groot Amersfoort zal zijn uitge
groeid, toch dat vertrouwde eige
ne, die intimiteit behouden, die ons
onze stad zo dierbaar doen zijn.
Het stemt tot vreugde, dat het
ontworpen uitbreidingsplan dit
mogelijk maakt.
Onrechtmatige handel
Wegens het ten verkoop voorhan
den hebben van een aantal dames
polshorloges had de 30-jarige kellner
J. M. uit Amersfoort zich Woensdag
voor de Utrechtse Politierechter te
verantwoorden.
Verdachte verklaarde, dat de par
tij hem door een bezoeker van het
Stationskoffiehuis te koop was aan
geboden „Maar zonder de vereiste
invoervergunning!"', merkte de Offi
cier van Justitie op. Hetgeen ver
dachte beaamde.
De Officier van'Justitie eiste tegen
de gelegenheidshandelaar twee
maanden gevangenisstraf en ver
beurdverklaring van de in beslag
genomen horloges. In verband met
een tegen verdachte nog lopende
zaak voor de Economische Rechter i
bepaalde de politierechter de straf
op drie maanden voorwaardelijk en
50 boete.
Beroepen
De heer J. A. Labrie. candidaat tot
de Heilige Dienst, is voor het verplich
te eenjarige hulppredikerschap in de
Ned Herv. Kerk beroepen te Hoorn
(Terschelling), welk beroep is aange
nomen.
Automarkt
Amersfoort. 9 Juni Op de wekelijkse
automarkt werden 223 motorvoerr ij tui
gen aangevoerd.
Tocht ouden van dagen
Ons wordt verzocht de Amersfoortse
automobilisten mede te delen, dat op 2
Juli de zesUende autotocht voor Amers
foortse ouden van dagen zal worden
gehouden. Automobilisten wordt ge
vraagd deze datum vrij te houden.
Temperatuur van 't water
De temperaturen van het water
van Pesie's bad en het Bosbad wa
ren vanmorgen om 8 uur resp. 21
en 20 graden.
Donderdag 9 Juni 1949
Amersfoort is uit zijn jasje gegroeid en dit groeiproces heeft
ons aan het werk gezet, aldus burgemeester H. Molendijk, in zijn
inleidend betoog voor de persconferentie op Woensdagmiddag jl.
in de raadzaal. Het ging er om een stad te ontwerpen die deze
groei zal kunnen opvangen. Want er moet op gerekend worden
dat Amersfoort binnen twintig jaar meer dan honderdduizend
inwoners zal hebben.
Uiteenzettingen van
de burgemeester en
de stadsarchitect
De stedebouwkundige vorm van
onze stad kan harmonisch worden. Wij
hebben de oude kostbare binnenstad.
Een verdroomde vesting tot in de jaren
1890. Het heeft iets van een stedelijke
kern Maar dit oude gedeelte van de
stad liep gevaar als buurt sterk
achteruit te gaan. Het uitbreidings
plan willen wij als een klassiek
voorbeeld zien. Amersfoort in zijn
snelle groei vraagt om een stadsplan,
dat heel ver reikt. Er komen jaren van
geforceerde bouw. Daarom moet er een
conceptie zijn. De uitbreiding zal zich
vooral richten naar het Noorden, Oos
ten en Noord-Oosten. Het tere geheel,
zo vervolgde de heer Molendijk, wil
len wij behouden cn toch aansluiten
aan het Rijkswegenplan om Amersfoort
een levende stad te laten. Het ver
keersplan beheerst dan ook het uit
breidingsplan. De ringweg langs de
binnenstad maakt het mogelijk voort
te gaan met restaureren en zo blijft de
oude stad een levende kern. Na dit
betoog van burgemeester Molendijk,
die memoreerde dat Amersfoort met
eigen krachten de voorbereiding van
het plan heeft kunnen treffen, sprak ir.
J S. van Nouhuys, dir. van gemeente
werken. over dc resultaten van dc ver
keerstelling 1947. Er werden bij deze
telling Interessante resultaten bereikt,
waarover wij reeds uitvoerig hebben
bericht. Van betekenis is echter te
memoreren, dat het onderzoek heeft
plaats gehad nadat het uitbreidings
plan In hoofdzaak was ontworpen en
dat het dc voor dit plan aangenomen
normen heeft bevestigd.
Dc heer D Zulderhoek, stadsarchi
tect van Amersfoort en ontwerper
van het plan, heeft zijn stedebouw
kundige visie op het uitbreidings
plan gegeven. Via een betoog over dc
historie van Amersfoort, kwam de
heer Zulderhoek tot een bespreking in
vogelvlucht van de tunnelannex ver
keersplannen die vóór de jongste oor
log in Amersfoort zijn gemaakt. Men
ging daarbij hoofdzakelijk uit van dc
volgens spreker onjuiste gedachte dat
de city lag tussen Utrechtseweg, Arn-
hemseweg en Leusderweg. Nu Is de
zaak anders bekeken. Men heeft zich
daarom eerst afgevraagd hoe wordt
de stad. eerst dan komt de tunnel aan
de orde. Tenslotte kwam de stadsarchi
tect tot de bespreking van het plan
tot aanleg van een nieuwe verkeers
weg langs dc oude binnenstad met op
offering van een deel van de oude
vestingwallen van de Wyersstraat tot
aan de Monnikendam. Hij stelde daar-
bl| vast. dat in vroeger jaren met de
afbraak van de muur reeds het groot
ste offer is gebracht.
Verkeersweg
Over de ontworpen verkeersweg
hebben wij onze lezers al uitvoerig
ingelicht Het betoog van dc heer
Zulderhoek bracht voor ons dan ook
geen nieuwe gezichtspunten. Wel rijp
te bij ons dc overtuiging, dat door de
verkeersweg het gelaat van Amersfoort
sterk zal veranderen. Wij geloven ech
ter niet dat het aan schoonheid zal in
boeten. Integendeel, want volgens de
mededelingen van de heer Zulderhoek,
zijn aan de nieuwe weg stedebouw
kundige mogelijkheden aanwezig,
waarvan men zich nog moeilijk een
voorstelling kan maken. Dat het een
groots geheel zal worden, staat voor
ons vast
Uit de tijdens de persconferentie ge
stelde vragen bleek, dat de tunnel bij
Birkhoven nog niet definitief als tun
nel is geprojecteerd. Het is mogelijk
dat men een viaduct gaat bouwen om
dat de hoge grondwaterstand bij de
aanleg van een tunnel moeilijkheden
kan opleveren. Voorts bleek dat het
hoogtepunt van de bebouwing langs de
nieuwe weg zal komen tegenover de
Monnikendam. Op een vraag of het
uitbreidingsplan is gebaseerd op het
plan-Van der Tak antwoordde dc heer
Zulderhoek, dat het nieuwe plan vrij
wel in alle onderdelen met het voor
malige plan-Van der Tak verschilt. Er
is eigenlijk geen overeenkomst. Er is
een in alle opzichten geheel nieuw
plan gemaakt.
Dat men onze stad tot een congres-
stad wil maken Is geen Amersfoortse
liefhebberij. Amersfoort heeft daar
recht op als stad in het hart van Ne
derland. Naar aanleiding van een
vraag vertelde burgemeester Molen
dijk, dat men nog dit jaar wil trachten
een badhuis in het Soesterkwartier te
stichten. Over de vestiging van indu
strieën werden geen optimistische ge
luiden vernomen, Wel zullen zich bin
nenkort te Amersfoort een stel neven-
bedrijven vestigen van dc Polynorm-
bouw te Spakenburg.
Op de persconferentie was ook nog
aadwezig wethouder J. Koopman, die
door andere werkzaamheden verhinderd
was de bijeenkomst voortdurend bij te
wonen.
Mishandeling tijdens
voetbalmatch
Voor de Utrechtse Politierechter
stond Woensdag de 29-Jarige revol-
verdraaier A. J. P. uit Amersfoort
terecht wegens mishandeling.
Hem was ten laste gelegd, dat hij
tijdens de voetbalwedstrijd op 12
December jl. tussen „Amsvorde" en
„Amersfoortse Boys" de doelman
van „A'Boys" W. M. v. d. H. met
de gebalde vuist een klap in het ge
laat had gegeven, zodat deze een
ogenblik buiten bewustzijn was.
Verdachte verklaarde dat hij na een
korte scrimmage voor het doel van
„A'Boys", waarbij de keeper was
uitgelopen en hem de bal voor de
voeten was weggeschopt, een afwe
rende beweging maakte naar v. d
H.. daar hij in de mening verkeerde
dat deze hem met armen en voeten
bedreigde.
Sommige toeschouwers, als getui
ge gehoord, verklaarden, dat er van
een bedreiging door de keeper, geen
sprake was, anderen bevestigden de
lezing van verdachte.
De Officier van Justitie achtte de
mishandeling bewezen. Hij noemde
het gebeurde ,,een ergerlijk feit" en
betoogde, dat door dergelijk onspor
tief optreden de voetbalsport ernstig
in discrediet dreigt t<? worden ge
bracht. Derhalve eiste hij tegen A.
J. P. een week gevangenisstraf.
De verdediger, mr. Westra, achtte
de tenlastelegging niet bewezen en
zeker de opzet tot mishandeling niet
aanwezig: derhalve concludeerde hij
tot vrijspraak van zyn cliënt.
De Politierechter was van mening,
dat de mishandeling wel vast stond
en veroordeelde de verdachte con
form de eis.
Er ls Woensdagmiddag in Amcrsfoorts Raadzaal tegenover de pers
vertegenwoordigers „open kaart" gespeeld t.a.v. het uitbreidingsplan. De
zaal waar men tracht wijze besluiten te nemen en waar menig Amers-
foorts paartje de eerste wankele schreden heeft gezet op het huwelijks
pad. verborg haar voornaam uiterlijk achter kaarten, plattegronden,
statistieken en wat al niet bij een uitbreidingsplan in tekening moet
worden gebracht. Inderdaad, open kaart! Zo open cn niets verbloemend
als wij haar hierbij hebben afgedrukt. Dit is dan het Amersfoort van
de toekomst. Een verre toekomst? Dat zal er van afhangen of het ge
meentebestuur zich spoedig uit dc dwangpositie van „de spanning tussen
willen en kunne n". zoals burgemeester H. Molendijk het noemde,
heeft losgewerkt.
Wij zouden graag spoedig tot de
bouw van een behoorlijke schouw
burg annex concertzaal en congres
zaal (zoals op de kaart tegenover
de Monnikendam als cultureel cen
trum is aangegeven) willen komen,
zei de burgemeester, maar nood
zakelijker is nog altijd de bouw van
woningen voor de grote groep van
onze bevolking, die onder de wo
ningnood lijdt. Zo is het ook gesteld
met de bouw van het nieuwe raad
huis. Het oude stadhuis aan de
Westsingel met zijn bijgebouwen is
beslist onvoldoende en voor de be
zoekers een doolhof. Zoals ook op
de kaart duidelijk is aangegeven zal
op het Raadhuisplein een stadhuis
verrijzen Amersfoort waardig.
Wanneer? Ook het antwoord op
deze vraag kan nog niet positief
zijn. De plannen zijn er en de wil
tot bouwen eveneens, maar nog zit
nok onze stad met de na-oorlogse
woning-misère opgescheept.
Concreter liggen de plannen voor
de nieuwe verkeersader door
Amersfoort, die men op de kaart
vindt aangegeven. De oplossing van
het verkeersvraagstuk gedoogt geen
uitstel. De oplossing, die het Plan
Zuiderhoek ons geeft is sensatio
neel en in wezen ook rationeel.
Want het leggen van deze grote
verkeersweg vlak langs Amers-
foorts oude binnenstad is gegrond
vest op de overtuiging, dat Amers
foort nimmer een „dode stad" mag
worden. Met de gegeven oplossing:
de zo voortreffelijk op het hart van
de stad gerichte tunnel nabij de
gasfabriek; de royale wegbreedte;
de mogelijkheid tot monumentale
bouw langs de verkeersader en de
voortreffelijke oplossing nabij Mon
nikendam, is Amersfoort tot in een
zeer verre toekomst een levend en
organisch deel van Nederlands we
gennet geworden. De kaart geeft
voorts een duidelijk beeld van de
mogelijkheden der systematische
uitbreiding, die zich in het bijzon
der richt naar het Noorden, Oosten
en Noord-Oosten. Aandacht vraagt
ook de doortrekking van de Sta
tionsstraat, die zich eigenlijk ook
richt op het hart van de stad en
de aanleg van een groot parkeer
terrein mogelijk maakt. De binnen
stad wordt geen geweld aangedaan.
Zelfs niet met de bredere toegangs
weg, waarvoor de in het stadsbeeld
minder fraaie markthallen zullen
moeten worden opgeofferd. Tot zo
ver onze kanttekeningen bij de
kaart, die onze burgerij niet langer
in onwetendheid laat over de toe
komst van haar stad. Wij zouden
er nog dit van willen zeggen: het
Plan-Zuiderhoek moet worden ver
wezenlijkt om Amersfoort te be
hoeden voor een herhaling van de
„slaapziekte" waaraan de stad van
1350 tot 1900 in ernstige mate heeft
geleden. Wij zeggen met de deskun
digen van het Nederlands Econo
misch Instituut: op naar de 100.000
inwoners in 1970!
Ons dagelijks teveel
Bij de politie wera dangifte ge
daan van diefstal van een kinder
kruiwagen en een autoped ten na
dele van een bewoner uit de Fuch
siastraat en van een autoped van
een bewoner uit de Lombokstraat.
Een winkelier uit het Soester
kwartier, die in overtreding was
met de loterij wet, werd bekeurd.
Mooi resultaat
De Bazar, die verleden week in
de Markthal ten bate van de nieu
we Gereformeerde kerk in het
Leusderkwartier werd gehouden, is
een groot succes geworden. Een
netto-bedrag van ruim f 6500.
kon aan het comité worden afge
dragen, hetgeen voor een groot
deel te danken is aan de textiel-
stands.
Enorm stuk werk is verzet in het
belang van Amersfoort
HET uitbreidingsplan voor
Amersfoort, dat een oplossing
biedt voor het nijpende en xn het
gehele land beruchte verkeerspro
bleem onzer stad en mogelijkheden
schept tot aantrekkelijke en effi
ciënte bebouwingen, is thans in het
stadium gekomen, waarin het aan
het publiek kon worden bekend
gemaakt.
Wij hebben er in ons. blad de
laatste weken reeds uitvoerig over
geschreven en vandaag komen wij
Cr nog eens op terug, naar aanlei
ding van uiteenzettingen, die gis
termiddag ten gemeentehuize zijn
gegeven door de burgemeester, de
directeur van Openbare Werken
en de ontwerper van het plan.
Dit plan geeft blijk vin een
grootse visie. Het schept, kunstzin
nig inzicht parende aan nuchtere
zakelijkheid, voor Amersfoort
oe mogelijkheid in de eerstkomen
de tientallen jaren uit te groeien
tot een fraaie woonstad, die over
uitnemende wegen beschikt voor
het locale en doorgaande interlo
cal verkeer en daarbij de beschik
king krijgt over de culturele cen
tra, die een grote gemeente, welke
bovendien jaarlijks duizenden tou-
risten en congresgangers trekt, niet
meer kan ontberen.
Men kan treuren over het ver
dwijnen van een deel onzer bij
vele oud-Amersfoorters zo geliefde
beek. Men moet in een oude stad,
als Amersfoort is. zeker het histo
risch eigene niet zinloos offeren,
maar men moet aan de andere
kant ook niet willen vasthouden
aan iets, wat zjjn betekenis hééft
verloren, aan schoonheid nog
slechts weinig te bieden heeft en
bovendien de vooruitgang remt.
Het verkeersprobleem moest
opgelost worden. Daarover is ieder
het eens. Men zou het b.v. kunnen
oplossen door al het grote verkeer
om Amersfoort heen te leiden en
de mogelijkheden voor doorgaand
verkeer practïsch weg te nemen.
Maar dat zou onze stad. die van
dat doorgaande verkeer profiteert,
grote schade berokkenen. De vraag
was dus een grote verkeersweg
door de stad te leiden, die zo min
mogelijk het historisch stadsschoon
zou aantasten en zo weinig moge
lijk woonhuizen tot afbraak zou
doemen.
ONZE stadsarchitect en stede-
bouwkundige D. Zuiderhoek
heeft vroegere plannen, die grote
„doorbraken" en „afbraken" eisten
en onze historische stadskern zou
den aantasten, van de hand gewe
zen. Hij kwam met een geheel
nieuw plan, waarbij wel een deel
van de singel werd opgeofferd
maar onze stadskern in zijn geheel
onaangetast werd gejaten en dat
verdere restauratie in de toekomst
mogelijk maakt.
Er komt dus inderdaad een
„snelweg" door Amersfoort, die
van de gasfabriek langs de Wijer
straat, de „Witte" en het „Laan
tje" naar Monnikendam loopt.
Maar de wijze, waarop deze grote
weg wordt aangelegd, de bebou
wing en de omzoming met groen
op de geëigende plaatsen, zal de
schoonheid van onze stad eerder
vergroten dan aantasten.
Het plan zal tevens door de aan
leg der tunnels het Soesterkwar-
tier uit zijn isolement verlossen,
het schept de mogelijkheid voor de
bouw van een nieuw raadhuis aan
de grote verkeersader en van nog
tal van andere grote gebouwen.
Het regelt ook de verdere „uitleg"
van onze stad, zowel wat de woon
gelegenheid als de mogelijkheid tot
vestiging van nieuwe industrieën
betreft. En het Voorziet in nog zo
vele andere zaken, verlangens en
noodzakelijkheden.
Amersfoort wordt, als dit plan-
Zuiderhoek wordt ten uitvoer ge
legd, over enige tientallen jaren,
als de honderdduizend inwoners
zijn bereikt, een stad met een aan
blik, waar iedere inwoner trots op
kan zijn.
D2 dankbaarheid daarvoor zal
dan in de eerste plaats uitgaan
naar de stadsarchitect en stede-
bouwkundige D. Zuiderhoek. wiens
naam aan dit uitbreidingsplan on
afscheidelijk verbonden is. Maar
men dient daarbij niet uit het oog
tc verliezen, dat dit niet het werk
is en ook niet kan zijn van één
man alleen. Een grote staf van
technische en economische mede
werkers heeft mede de totstandko
ming van dit enorme werk moge
lijk gemaakt.
Wij denken daarbij in de eerste
plaats aan Ir. J. S, van Nouhuys
c.i., de directeur van Openbare
Werken te Amersfoort, die als lei
der van „de dienst" de atmosfeer
heeft geschapen, waarin dit werk
ken worden tot stand gebracht en
die daarbij zijn grote technische
kennis in dienst van het plan heeft
gesteld. Wij denken aan de ontzag
lijke arbeid die de stedebouwkun
dige teken a'ars Rooymans, Col-
paart en Van Wijnkoop hebben ge
presteerd, de heer Rooymans te
vens als Stedebouwkundig mede
werker; wij denken ook aan het
werk van de kadastrale tekenaars
Kruiderink en Berends. Drs. Klaas-
sen en zijn medewerker Poppema
zorgden voor de economische
„planning" en refendaris Lap en
zijn medewerker Doornekamp heb
ben de juridische zijde van het
vraagstuk voor hun rekening ge
nomen. En zo zijn er nog vele an
deren, die met hoofd of handen
hun medewerking hebben gegeven.
En dan.daar denken velen
niet zo meteen aan. dan zijn er de
verantwoordelijke mensen in de
gemeentelijke overheid, de ge
meenteraad en het college van B.
en W. Wij denken aan de Com
missie van Gemeentewerken, die
zo vele waardevolle adviezen heeft
gegeven, de raadsleden, die zo zeer
blijk gaven van hun medeleven en
die zich tenslotte unaniem achter
dit plan plaatsten. Burgemeester
Molendijk, met zijn grote enthou
siasme, onmiddellijk komende uit
zijn warme hart en zijn grote lief
de voor onze stad, moet voor allen,
die werkten aan dit plan, een
krachtige morele steun zijn ge
weest.
Maar als één man buiten het
technische apparaat zich met dit
uitbreidingsplan grote verdiensten
heeft verworven, dan is het toch
wel wethouder Koopman, de nuch
tere, noeste werker, met zijn brede
blik en zijn heldere kijk vooral ook
op de economische zijde der pro
blemen. Deze man, die met zijn
verantwoordelijkheid de arbeid van
