DAGBLAD VOOR AMERSFOORT Belgische infantristen bezetten fabriek in Ruhrgebied| J Geen oplossing gevonden voor chaos in Berlijn Leverworst smaakte in Rijnsburg als zure zult Londen: ontmanteling zal doorgang vinden In 1950 korte naoefening Zestig gezinnen vergiftigd Groente-export naar Duitsland geheel stopgezet 9e Jaargang no. 135 Dinsdag 14 Juni 1949 Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330. Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 10 cent Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort. Telefoon redactie 5291. Telefoon administratie 6235. Hoofdredacteur: T). DE BOORDER. BRITTEN DULDEN GEEN DUITS VERZET Ons nieuwe feuilleton „De gegrendelde deur" Morgen beginnen wij in ons blad met de publicatie van een nieuw feuilleton „DE GEGREN DELDE DEUR", een spannend detective-verhaal van de schrij ver Ellery Queen. Queen speelt altijd zelf de hoofdrol in zijn verhalen en weet dan door logi sche redenering steeds u-eer de meest raadselachtige gebeurte nissen op te helderen, die zijn vaderinspecteur Queen van de New Yorkse politie, voor grote problemen stellen In „DE GEGRENDELDE DEUR" wordt 'n bekend schrijf ster vermoord in haar slaapka mer gevonden. Volgens de po litie is er slechts eén persoon, die deze gruwelijke daad ver richt kan hebben; een char mante jongedame. Maar reeds van de aanvang af weten wij dat zij onschuldig is. Ook Ellery Queen gelooft in haar onschuld en in 'n boeiend, dikwijls gees tig geschreven verhaal, vertelt hij clan zijn conclusies uit de feiten, die tenslotte leiden tot de opheldering van deze moord. J NEDERLAND—BELGIE OP 6 NOVEMBER Naar wij van de zijde van de KNVB vernemen wordt de wed strijd NederlandBelgië dit jaar op Zondag 6 November gespeeld. In een in Juli te houden be stuursvergadering zal beslist «or den op welk terrein de ontmoeting plaats heeft. Geslaagde noodlanding van lesvliegtuig VOGELENZANG. Maandag- avond omstreeks zeven uur was de bestuurder van een lesvliegtuig van de Rijksluchtvaartschool, komende van Ypenburg, als gevolg van de dikke mist, verplicht een noodlan ding te maken in een hooiland on der deze gemeente. Het vliegtuig en de bestuurder, de leerling-vlieger A. W. Alings, brach ten het er goed af. De meeste schade kreeg het hooiland, want door de grote belangstelling werd veel gras platgetrapt. DORTMUND. Broodroven!, Verraders!, Ophangen! en meer van deze vijandige kreten van hun landgenoten ^nvelkomden Maandag morgen de Duitse arbeiders, die op last van de Britse regionale commis saris \oor Noord RynWestfalen een aanvang wilden maken met de demontering van Industrieën voor synthetische benzine in het Ruhrgebled. In totaal komen elf van deze fabrieken, die samen de helft van de In Duitsland gebruikte benzine voor hun rekening nemen, voor demontage ln aanmerking, daar zij door de geallieerden zyn gebrandmerkt als oor logsindustrieën. De toestand bij een van de eerste vier bedrijven, de Chemische Werke der Essener Steinkohle te Bergkamen, deed zich Maandag zo ernstig voor, dat op verzoek \an de Britten Belgische troepen, die in dit deel van het Ruhrgebled de bezettingsmacht uitmaken, zyn overgegaan tot bezet ting van de fabriek met een driehonderdtal soldaten, uitgerust met lichte tanks, machinegeweren en handwapenen. "N De andere drie bedrijven die als 1 eerste voor demontage in aanmer king komen zün de Gewerkschaft Viktor te Gastrup Rauxel, de Krupp Treibstoffwerke in Wanne Eickel. De vierde onderneming is de olie raffinaderij, de Paraffinwcrke te Dortmund. De ontmanteling van deze onder nemingen zou reeds tien dagen ge leden zijn begonnen, maar de Brit ten hebben de aanvang hiermede van dag tot dag uitgesteld, in de hoop op een overeenkomst met de Duitse politieke leiders en vak bondsbestuurders opdat deze de ar beiders zouden kunnen bewegen hun lijdelijke tegenstand op te geven. Het Duitse verzet, dat gebaseerd is op de vrees dat de ontmanteling werkloosheid ten gevolge zal heb ben, is echter niet afgenomen In tegendeel, Zondag is in West Duit se kerken van verschillende gezind, ten gebeden, opdat van de ontman teling zal worden afgezien. Als reactie op het Duitse verzet heeft de Britse commandant ge dreigd. dat indien hieraan geen einde zou komen, de betreffende be drijven geheel zouden worden ge sloten. zodat ook de arbeiders in de afdelingen, die mogen doorwerken zonder werk zouden komen. Desondanks waren Maandagmor gen de toegangswegen naar de fa brieken door Duitsers versperd met blokken beton, spoorrails, omgekan telde auto's en andere materialen, om de ontmantelmgsploegen te ver_ hinderen aan hun werk te gaan. Toen de ontmantelingsploegen de bedrijven naderden werden zft zo vijandig verwelkomd, dat de mees ten dezer arbeiders er de voorkeur aan gaven weer naar huis te gaan. Het actieve ingrijpen van de Bel gische troepen is het eerste sedert de bezetting van het Ruhrgebled. 1 In Londen blijft men op het standpunt staan, dat ondanks de Duitse tegenstand het ontmante lingsprogramma van de fabrieken moet worden volvoerd. Men hoopt in de eerstkomende twaalf maanden het demontage-schema van de elf fabrieken af te werken. BEVIN EEN van de opmerkelijkste fei ten van het congres, dat de Britse Labourparty zo juist in Blackpool gehouden heeft, is, dat voor de eerste maal in de geschie denis van de Britse socialisten bij na algehele overeenstemming over de vraagstukken der buitenlandse politiek werd bereikt. Tussen de beide wereldoorlogen overheerste de controverse over de ontwape ning en de collectieve veiligheid, gedurende Wereldoorlog nr. II die over de grondslagen van de vrede en na 1945 de strijd om de verhou ding tot de Sow jet-Unie en om de Britse politiek ten aanzien van Griekenland, Spanje en Oost-Eu ropa het denken der socialistische beweging in Engeland. De harts tochten laaiden dikwijls hoog op en Bevin was meer dan eens op het zware geschut van de met hem in onverbreke lijke trouwver bonden vakverenigingshiërarchie aangewezen, wilde hij nog een meerderheid op de Labourcongres- sen behalen. Daarin is thans ver andering gekomen. Bevin oogstte voor het door hem gevoerde be leid, dat sterker dan ooit gericht is op de nationale politiek, op het systeem van bondgenootschappen en op de aaneensluiting van West- Europa en het Gemenebest, de dank en de bijval van welhaast alle afgevaardigden. Daaruit blijkt, dat ook zijn eigen partijgenoten Bevin beginnen te'beschouwen als een historische persoonlijkheid, die zich ver boven de strijd van de partij politiek verheft. In het zoeklicht Maximaal 20.000 man zes weken onder de wapenen DEN HAAG. „De soldaten, die uit Indonesië terugkeren, moeten beschikbaar zijn als er onverhoopt moeilijkheden in West-Europa ko men. Het zal daarom nodig zijn een deel van hen, waarschijnlijk maxi maal 20.000 man, in 1950 op te roe pen voor een korte herhalingsoefe ning". Dit verklaarde generaal Kruis aan het ANP. Enige tijd geleden heeft generaal- majoor W. J. van Dijk meegedeeld, dat gerepatrieerde troepen waar schijnlijk zes weken herhalings oefeningen zullen moeten doen. „Men is daarvan nog al geschrok ken", zei generaal Kruis, „maar het lijkt mij weinig waarschijnlijk dat die oefeningen zo lang zullen du ren. Maar noodzakelijk zijn zij wel, omdat het gros onzer troepen de laatste jaren vrijwel alleen is klaar gemaakt voor dienst in de tropen. Aan opleiding van troepen, die eventueel hier kunnen opereren is nog niet veel gedaan. Ons land zal toch ook zijn deel moeten leveren bij de landstrijdkrachten van West- Europa". Generaal Kruis zei nog met na druk, dat ons land, wat de herha- lings-oefeningen betreft, feitelijk terugkeert naar de vooroorlogse toestand. De jongens, .die uit Indo nesië terug komen, gaan normaal met groot verlof, maar zij moeien beschikbaar blijven. De legerlei ding wil, in samenwerking met de werkgevers, trachten de herha lingsoefeningen zo te doen verlo pen, dat de soldaten geen hinder zullen ondervinden in hun burger werkkring. Prins Bernhard huldigt „Soemba" en „Flores" AMSTERDAM. „Een klinkend antwoord op de argumenten van sommige theoretici, die menen dat de marine zich slechts zal kunnen bepalen tot een regionale taak" noemde prins Bernhard Maandag ochtend de acties van de Neder landse marine in oorlogstijd, die zoals hij zeide duidelijk hebben aangetoond, dat de njarlne niet ge bonden is aan bepaalde gebieden, doch overal ter wereld kan opere ren. De prins sprak deze woorden aan boord van de kanonneerboot „Soem ba", die met dc „Flores" aan de ma rinewerf te Amsterdam is gemeerd, bij de onthulling van 'n gedenkplaat waarop de „koninklijke vermelding bij dagorder", die aan dit schip en aan de „Flores" werd verleend od 10 November 1948, staat vermeld. Een adjudant van de Prins onthul de de gedenkplaat op hetzelfde ogenblik op de „Flores". Na de onthulling der gedenk platen decoreerde de prins een vijf tal marinemannen, die zich gedu rende de oorlogsjaren bij de acties in Indonesië hebben onderscheiden. De bemanning van de beide schepen uit de oorlogsjaren stond bijna vol tallig. deels in burger, voor de bo ten aangetreden. Rijnsburgse leverworst blijkt ondeugdelijk RIJNSBURG. In RIJnsborg (Z.H.) zjjn ongeveer zestig gezin nen, ongeveer drie honderd per sonen omvattende.' min of meer ernstig ziek geworden door het eten van leverworst. De worst Is In beslag genomen en voor onder zoek doorgezonden. Men heeft te doen met een bacteriologische ver giftiging. De eindconclusie van het onderzoek, dat nog steeds gaande is. zal nader bekend gemaakt wor den. Op last van de burgemeester zijn alle scholen in de gemeente gesloten ter voorkoming van be smetting. De plaatsvervangend hoofdinspec teur van het staatstoezicht op de Volksgezondheid is vanmiddag naar Rijnsburg vertrokken om daar dc toestand in ogenschouw te nemen. Op het ogenblik zijn nog geen pa tiënten in een ziekenhuis opgeno men. Tot nog toe bestaat er nergens levensgevaar. De twee artsen dr. E. E. van dgr Laan en dr. F. Leerink hebben echter de handen vol. Alle wijkzusters zijn gemobiliseerd om in gezinnen, waar alle personen te bed liggen hulp te verlenen. Nader wordt gemeld, dat het ver moedelijk een vergiftiging betreft van typheuze aard De derste ver- giftigingsgevallen deden zich gister middag om één uur voor. Enige uren later was bekend, wat de oorzaak van de vergiftiging was en kon de slagerij, waar de worst was ver kocht, worden gesloten. PRINS BERNHARD onthulde Maandag aan boord van de „Soemba" een gedenkplaat, als dank voor hetgeen dit schip in de oorlogsjaren heeft gepres teerd. Zijn adjudant, luitenant ter Zee eerste klasse F. Stcin- metz, deed hetzelfde aan boord van de „Flores". Z.K.H. prins Bernhard tijdens de onthulling. ACTIE IN D JOK JA VAN COMMUNISTEN DJOKJA Communisten hebben volgens Associated Press overal in Djokjakarta biljetten aangeplakt met de waarschuwing dat zij gereed staan de macht over te nemen als de Nederlandse bezettingstroepen zich terugtrekken. Op de biljetten krijgt de illegali teit opdracht op te staan tegen de „kapitalistische" dr Sukarno, pre mier Mohammed Hatta en ..feo dale" sultan van Djokja. Hamengku Buwono. zodra de Nederlandse troe pen vertrekken. De Republikeinse leiders werden er op de biljetten van beschuldigd. Indonesië aan de kapitalisten en imperialisten. vertegenwoordigd door de UNCI te verkopen. Het is niet bekend, hoeveel com munisten er in Djokja zjjn. NICE. Jonkvrouwe Joanna de Pesters, een Nederlandse, die sinds 1940 te Nice woonde, is sinds 26 Mei spoorloos verdwenen. Zij verliet op die dag haar hotel en liet in haar kamer geld achter om haar rekening te voldoen, haar paspoort en een pakketje voor haar vader. r Russen niet bereid tot concessies inzake munteenheid of verkeer uit het Westen BERLIJN. De autoriteiten van de vier bezettingsmogendhe- den in deze stad. die van dc con ferentie der grote vier in Parijs opdracht hadden ontvangen met de grootste spoed, uiterlijk Maandag, rapport uit te brengen over een mogelijke oplossing van de han dels- en verkeersmoeilijkheden In Berlijn, hebben zich van hun taak gekweten, zij het ook zonder dat zij er in zijn geslaagd een basis te vinden voor een accoord van de grote vier over deze netelige kwes tie. „De deskundigen brengen elk af zonderlijk verslag uit aan hun eigen minister van buitenlandse zaken", aldus een Britse woord voerder en hij vervolgde „Elk commentaar zou in dit stadium voorbarig zijn Deze summiere ver klaring, gepaard aan berichten die doorsijpelen uit kringen van inge wijden. bevestigen de indruk van Westelijke journalisten in Berlijn, dat de Russen geen afstand willen doen van hun volledige controle op de toegangswegen tot Berlijn. Ook houden de Russen vast aan hun eis, dat voor geheel Berlijn de Oostelijke mark van kracht zal zijn; dit ondanks het feit, dat. deze mark hoewel nominaal gelijkwaar dig aan de Westelijke mark slechts een koopkracht bezit van een vier. de hiervan. In totaal hebben de geallieerde deskundigen in Berlijn elf zittin gen gewijd aan de geschilpunten tussen West cn Oost. maar op geen enkel punt zijn zij er in geslaagd de impasse te doorbreken. Naar de mening van Amerikanen in Berlijn zou toch het verkeer tus. sen het Westen en de voormalige Duitse hoofdstad kunnen worden hervat indien de spoorwegstaking zal zijn beëindigd. Daarop schijnt in de komende dagen een redelijke kans. Do Westelijke bezetters heD- ben er bij de stakers op aange drongen hun eis tot volledige be taling van hun loon in Westelijke marken te laten varen en genoe gen te nemen met een uitbetaling in Westelijke marken voor 75 pro cent, te weten 60 procent van de onder Sowjet controle staande spoorwegen en een aanvullende 15 procent van de Westelijke bezet ters van Berlijn. Men vertrouwt, dat indien de stakers deze condities aanvaarden, Belgische infantristen rukken het terrein op van de Chemische Werke Essener Steinkohle, een fabriek van synthetische olie, die de Duitsers weigeren te ontman telen. De bezetting geschiedde op verzoek yan de Britse autoriteiten Russische radiostoring neemt in kracht toe WASHINGTON. De Ameri- kaanse onderminister van buiten landse zaken Allen heeft verklaard, dat de Russische storing van de En gelse en Amerikaanse uitzendingen naar de Sowjet-Unie sterk is toege nomen. Ofschoon de Sowjets het genoe gen smaken, dat de Stem van Ame rika in de Sowjet-Unie welhaast on hoorbaar is, onttrekt hun net van storingszenders zoveel technisch materiaal aan hun zendpotentieel, dat zij verschillende uitzendingen naar het buitenland hebben moe ten staken. Aanhoudend koel iveer Weersverwachting, geldig van Dinsdagavond tot Woensdag avond (opgemaakt te 10 uur). Overwegend droog weer met wisselende bewolking. Zwakke "ot matige Noordelijke wind. lanhoudend tamelijk koel weer. 15 Juni: Zon op 4 19. onder 21.01. Maan op 0.20, onder 8.46. Moskou wijst Westelijke protesten af LONDEN. Blijkens een bericht van radio Moskou, heeft de Sowjet- Unie protest-nota's van de hand ge wezen van Engeland en Amerika over beweerde schendingen van de bepalingen van de vredesverdragen door Hongarije, Roemenië en Bul garije. De beide Westelijke staten hadden er deze drie landen van be schuldigd de clausules van de men selijke rechten en elementaire vrij heden niet te zijn nagekomen. Vol gens de Sowjet-nota tracht Amerika deze zaak kunstmatig tot een dis puut te maken en is het beleid van de regeringen van deze landen er in tegendeel op uit de menselijke rechten te waarborgen tegen gekuip van fascistisch georiënteerde ele menten en organisaties. AMSTERDAM. Hier is opge richt de Ned. Ver. ter verbreiding van het muziekschrift Klavarskribo. (Van een onzer verslaggevers) „Leverworst? Het leek eerder zure zult", verkondigt een hulsmoeder, die in de deuropening van haar huisje in Rijnsburg (Z.H.) met haar buurvrouw staat te praten. Overal waar wij door de nauwe straatjes van het dorpje lopen waait ons een doordringende lysol-lucht tegemoet. Vele huizen zijn ontsmet in verband met de ziekte van meer dan 300 personen in ruim 60 Rijnsburgse gezinnen, die werd veroorzaakt door het eten van giftige leverworst, verstrekt door een van de zes slagers in de gemeente. Nu zich Zondagmiddag ineens vele gevallen van misselijk heid, hoofdpijn en buikloop hebben voorgedaan komen de tongen van de nog gezonde dorpelingen los: „Ik heb het wel gedacht. Er was iets aan de hand met dat spul. Het smaakte zo zuur als wat en het rook muf" „Zondagmiddag klokslag één kreeg mijn man bericht, dat een hele familie zich onwel voelde" vertelt ons mevrouw Van der Laan, echtgenote van een der twee artsen in Rijnsburg. „Onmiddellijk vroeg hij wat er die dag zo al ge geten was en dat noteerde hij nauwkeurig. Even later kwam er een tweede melding binnen van een gezin, dat en bloc naar bed was gegaan met ernstige maag klachten. Aanvankelijk dachten we, dat dit alles door de nieuwe aardappelen kwam. Maar toen zich ook bij een derde familie derge lijke gevallen hadden voorgedaan constateerde mij nman. dat het 'm in de leverworst moest zitten, die door alle drie gezinnen was genut tigd en des Zaterdags bij dezelfde vleeshouwer was gekocht. De an dere slagers in het dorp hadden geen leverworst in voorraad". Dr. E. E. van der Laan er met een op af. Hij bemachtigde een flink stuk worst en besloot dit sa men met een vriend, een Leids bacterioloog, te onderzoeken. Al spoedig bemerkten 'de medici, dat er in de worst vele bacteriën za ten. die ongetwijfeld de ziekte ver oorzaakt moesten hebben. Het is mogelijk, dat de kleine boosdoener- tjes een typheuze besmetting tot stand hebben gebracht. Inmiddels stonden de telefoons in het huis van dr. Van der Laan en diens collega dr F. Leerink niet stil. Van alle kanten kwamen nieu we ziektemeldingen binnen. Om 5 uur lagen reeds 150 Rijnsburgers met hoge koorts te bed. Natuurlijk hadden de artsen tijdig de politie met de vleesvergiftiging in kennis gesteld. Enkele agenten namen ogenblikkelijk de hele voorraad van de bewuste slager in bcs'ag en alle gereedschappen, weegschalen en vleesmachines werden gedesin fecteerd. „Het is in onze, gemeente, waar de woningnood hoogtij viert en de gezinnen hokken in bouwvallige woninkjes, moeilijk besmetting tegen te gaan", vervolgt de dok tersvrouw. „Op sommige plaatsen zijn vijf families op een toiletin richting achterin de tuin aangewe zen. Daar in vele huizen alle be woners ziek zijn, is onmiddellijk een legertje van verpleegsters, so ciale werksters en gezinsverzorg sters gemobiliseerd om te helpen waar dat nodig is. En gelukkig gaat alles goed. De epidemie ver loopt vrij gunstig: hoewel het er de eerste avond 'bedenkelijk uit zag, hebben zich tot op heden geen sterfgevallen voorgedaan". De hoofdonderwijzer van een der vijf lagere scholen in het dorp, de heer De Jong. schudt meewarig het grijze hoofd, wanneer wij bij hem aankloppen. „Op last van de burgemeester, mr. Heuveler, zijn alle scholen Maandagochtend ge sloten. Ik heb dit mijn leerlingen, die in beperkten getale waren op gekomen, direct meegedeeld. Alle toiletten en lokalen zijn ontsmet en nu wachten we maar af tot er van hogerhand bericht komt. dat de lessen weer mogen beginnen. Intussen is het voor mij maar de vraag of de ziekte werkelijk is ontstaan door het eten van die worst. In de keuken van een klein huisje staat een vrouw van mid delbare leeftijd. „Zondagavond klaagde mijn man plotseling over hevige buikpijn" verhaalt zij. „Hij viel als een blok op bed en even later volgden twee van onze kin deren. De jongste spruit en ik, die misschien nog wel het grootste deel van de leverworst nebben gegeten, zijn echter kiplekker. Ik snap er geen sikkepit van. Van een andere inwoner van Rijnsburg horen we nog. dat hem ook een ziektegeval bekend is van iemand, die geen leverworst heeft gegeten, maar tongeworst. Deze worst blijkt echter op dezelfde ma chine te zijn gesneden als de giftige leverworst en dit doet toch wel vermoeden, dat de ziekte zeer be smettelijk is Welke bacteriën het echter betreft is nog niet met ze kerheid bekend Op het RnksLnsti- tuut voor de Volksgezondheid te Utrecht en de laboratoria te Lei den is men koortsachtig bezig met een onderzoek. De uitslag hiervan is elk ogenblik te verwachten. In middels worden in Rijnsburg alle voorzorgen getroffen om uitbrei ding van de ziekte te voorkomen. (de beslissing valt wellicht heden) het verkeer van Helmstedt naar Berlijn spoedig zal worden her opend. Op dit 165 kilometer lange traject staan circa tachtig treinen te wachten om hun reis voort te te zetten. Sedert 24 Mei zijn geen goederen meer per trein uit het Westen in Berlijn aangekomen. Dr. Beel dient klacht in tegen „De Waarheid" Naar wij vernemen 7,al dr. L. J M. Beel In verband met het artikel „Geruchten over dr. Beel". voorko mend in „De Waarheid" van Zater dag 11 Juni, bU de officier van jus titie een aanklacht indienen. Nee toch.Heus Te Boston werd buikspreker James Johnson door de ver- zoeningsrechter voor de keuze gesteld „Of u besteedt meer aandacht aan uw vrouw of u moet zich voortaan met uw buiksprekerspop vergenoegen!" „De keuze is gemakkelijk", ant woordde Johnson, „ik kies de gezelligste van dc twee, nl. mijn buiksprekerspop!" x- Voor de rechter in Tokio ver scheen een dame, ervan be ticht dat zij haar tvettige echt genoot met een bakpan op zijn hoofd had getimmerd. Zij ver dedigde zich aldus: „Toen ik eieren bakte dacht ik, wat zou er gebeuren, als ik mijn man eens met de gloeiende pan op :'n hoofd sloeg?" In Chula Vista. Californlè deed een dame aangifte bij de politie dat zij zes paar schoe nen miste: gestolen' Een paar uur later trok zij haar klacht in: Ie schoenen weer allemaal te ruggebracht en mooier gepoetst dan toen ze verdwenen. Bij een helicoptêre-fabriek kwam een aanvrage uit een gevangenis: „In hoeveel termij nen kunnen wij een tweeper- soonshelicoplère voldoen, die u voor ons stalt op het binnen plein?" Paul Robeson heeft Zater dagavond voor 20 000 Sow- jet-Russische arbeiders in een park te Moskou gezongen. Zijn zang werd met gejuich begroet. Robeson riep ,4n de toekomst te weigeren tegen hoge prijzen voor snobs te zingen, doch al leen tegen lage prijzen voor de arbeiders". V._ Zuid-Slavië zoekt handel met het W esten PARIJS Bij gelegenheid van de aanwezigheid in Parys van d© ministers van buitenlandse zaken van Engeland en Amerika. Ernest Bevin en Dean Acheson, worden al hier door deze landen besprekingen gevoerd met Zuid Slavlë voor uit breiding der handelsrelaties. Er z(jij a'anwjjzingen, dat het Westen Tito de helpende hand wil reiken in zijn conflict met de Komlnform. Koude grondtelers het slachtoffer van foutieve export-politiek (Eigen berichtgeving) DEN HAAG Vele weken vroeger dan aanvankelijk was voorzien zijn de mogelijkheden voor de Nederlandse groentenexport naar Duitsland uitgeput Op het laatste ogenblik kon met toestemming van de Ameri kaanse autoriteiten nog een aanvullend contract voor een millioen dollar worden afgesloten, zodat van April tot Juli voor vier millioen dollar kon worden geleverd Doch de koek is op. voordat de koude grond-telers een behoorlijke kans hebben gehad. De export bleef vrijwel bepaald tot de dure kasgroenten die tegen hoge prijzen door Duitsland werden afgenomen De Duitsers betalen op het ogen blik goed voor deze groenten, en voor asperges bijvoorbeeld is het dan ook een gouden tijd geweest Daar zyn er in Nederland die dat de Duitsers haast kwalijk nemen, doch wy menen, dat het toch waarlijk wel een zaak van de Duitsers zelf is te bepalen, welke groenten zij willen eten en wat zij er voor willen beta len. Maar intussen betekende dit. dat de betrekkelijke beperkte hoeveel heid deviezen, welke de Duitsers voor de groente-import uit Neder land hadden, door het kopen van dure groenten in korte tyd was uit geput. Daarvan worden nu de koude grondtelers het slachtoffer. Maar dat mag men de Duitsers niet ver wijten, want Indien er van een schuld sprake is en dat schijnt inderdaad het geval dan ligt die aan Nederlandse zijde. Want ten slotte is het aan Nederland te be palen wat er geëxporteerd zal wor den. Indien ons land van dit recht geen gebruik wenst te maken, zoals het geval is geweest, dan moeten er wel slachtoffers vallen Indien het seizoen zich daartoe leent. Dit jaar voor het eerst is de in dividuele export op groentengebied volledig in ere hersteld. Dat wilde zeggen, dat de exporteurs, de tus senhandelaars dus konden bepalen, wat zy wilden exporteren en tegen welke prijzen dit zou geschieden. Iedere beschermingsmogelykheid van de telers kwam daardoor te vervallen. De gevolgen daarvan doen zich thans gevoelen De expor teurs hebben al hun krult, dat zij binnen het raam van de beschikbare dollars te verschieten hadden, ver schoten met dure kasgroenten. die in ongekende hoeveelheden de grens over gingen Thans, nu de koude- grondtelers met hun producten in grote hoeveelheden aan de markt komen, vinden zii op die markt geen kopers, en hun producten kunnen naar de mestvaalt worden gebracht. Bescherming Dit wordt ln verschillende krin gen een uiterst ongelukkige gang van zaken genoemd. Een gan» van zaken echter, die noodzakelijkerwijs moet voortvloeien uit het opheffen van iedere controle op de verdeling van de export. Aan de tussenhan del is thans feitelijk het recht gela ten te beschikken over het lot van de verschillende"soorten van telers. Reeds in het eerste jaar zijn de koude grond-telers daarvan het slachtoffer geworden. Het Is dan ook geen wonder dat wjj nu duidelijke uitingen horen van belanghebbenden, die op een herstef van een zekere mate van of ficiële bescherming aandringen, al moet gezegd, dat dit geluid zelfs bij de koudegrond-telers nog niet alge meen wordt gehoord. Intussen wordt naarstig gezocht naar mogelijkheden om alsnog nieu we buitenlandse markten voor onze groenten te vinden. Of dat een op lossing zal kunnen betekenen wordt op dit ogenblik nog sterk betwij feld. Op dn kohtod Als het waar is, dat de laatst© tijd het verbruik van de noodzake lijkste levensmiddelen brood, bo ter, margarine, vet, vlees, melk en eieren is gedaald zoals Tweede Kamerleden suggereren in de vra gen, die zij daarover aan de minis ter van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening hebben gesteld dan dreigt er voor de Neder landse bevolking een gevaar! Dan dreigt het gevaar van ondervoeding voor bepaalde groepen van ons volk en daarvoor moeten wij zeer sterk op onze hoede zijn. Onder voeding demonstreert zich niet di- recht geen holle uitgeteerde ge zichten of ziekelijk opgezwollen ledematen maar zij is een lang zaam sluipende, onzichtbare vijand. Die vijand kan het weerstandsver mogen der mensen verminderen en wee ons volk, als dan een kwaad aardige griepepidemie opdoemt. Wij kunnen op het antwoord van de minister niet vooruit lopen, vooral omdat ons over het verbruik geen cijfers ter beschikking staan. Maar enkele symptomen van die bedreiging kennen wij wel. Er zijn vole gezinnen, die met hun inkom sten niet weten uit te komen. Voor al gezinnen met veel kleine kinde ren hebben het moeilijk. Vraag het de kruidenier, of melkboer: hij zal gezinnen weten te noemen, die niet alle boterbonnen besteden. Vraag het de groenteman: hij weet namen te geven van vrouwen, die hun si naasappelbonnen wel inleveren, maar de vruchten niet halen als die in de winkel zijn. De slager kan klanten noemen, die niet al hun vleesbonnen besteden, de vis- man kent huismoeders, die vrijwel nooit kopen, hoewel zij dikwijls met begerige blikken in de étala ges kijken. Het zijn feiten, waar aan wij niet voorbij mogen gaan. En waren nu de kosten van het noodzakelijke levensonderhoud reeds tot het hoogste peil gestegen, was er hoop, dat zij misschien spoedig zouden dalen! Maar verde re verlaging van de subsidies op de levensmiddelen behoort niet tot de onmogelijkheden en als zij wordt uitgevoerd betekent dat weer hogere prijzen voor de le vensmiddelen. Ook de aangekon digde verhoging der huren bedreigt vooral de financieel minst draag- krachtigen, hoewel als compensatie daarvan een derde loonronde is aangekondigd. Het is begrijpelijk, ja verheu gend dat de Kamerleden hun vra gen hebben gesteld en daarmee hebben getoond op hun qui vive te zijn. Het is te hopen dat de minis ter geruststellende cijfers kan noe men of, als zijn gegevens een min der gunstig beeld tonen, scherp omlijnde plannen kan ontvouwen tei- bestrijding van het gesignaleer de volksgevaar.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1949 | | pagina 1