moeilijke vraag
Johannes wordt eré boos
SCHÜUÏkTÖf onschuldig, een
Op do hoMisd
Zondag sportparade in
Olympisch Stadion
Spoedig volop meikersen
in de winkels
Parijse conferentie van de Grote Vier
is meegevallen
Zaterdag 25 Juni 1949
3
Geheimen rond het England-spiel (17)
Enkele gevangen agenten genoten
een voorkeurbehandeling
Telden5 voor"!!1 £ch,ein' «'nlen Van der Rfijden en Lauwers.
begin van het FmrhJ e Dintsprs met Londen hebben geseind aan het
noorden is dSe ^aaeds"(Se%,>' Sfh|"^1 verklaren? Gemakkelijk te beant-
dat Van der Reii^H j nletl 0ok als heel zwaar laat wegen
met de S D-ers mJde t ",a 'Ün arrestat'e bereid zou zijn gebleken
Y» ui. o.l» -ers inedp te uv>rb«n i i
HET kon ook anders gaan.
kon ook gebeuren, dat
behalve rlin eieeT^i "lat lui zeer veel heeft verteld en
moet men ,r IJ van Alrt Alblas uitleverde dan nor
land-Suiel n .11 houden dat door zijn uitzendingen het Ene-
\"n der ReiiJ lrn kan ">enlne der betrokken Duitsers, dat
hebben eekree ,00r,!IJn d»d'n Duitsland stellie de doodstraf zou
larIrnientailer "rh "'"''«en. Van belane Is. in hoeverre de
of Vin le B Enqueterommissie licht zal kunnen breneen in de vraae.
t'x-NSR on i Y* 5 gedwongen is. agent te worden toen hy (als
aamrehnrlpn i ui". 3ank"am óf dat hij zichzelf voor dit werk heeft
die liii i V S het ^eval. dan komen de verschillende verhalen.
En rt J i! bevrijding heeft verteld, in een ongunstiger licht te staan
onricrjll 3 reden voor het instellen van een veel dieper gaand
onderzoek dan waarvan ons tot dusverre is gebleken.
T AUWERS heeft ook voor de te redden en dan probeert Lau-
7-* Duitsers geseind. Maar hij kon l'wers. naar hij verklaard heeft, toch
direct na zijn arrestatie door May en n°8 radiografisch te waarschuwen
Schreieder worden overstelpt "met en Londen merkt niets (of de Dult-
allerlei gegevens over toestanden in sers hebben Lauwers bedrogen met
Engeland, over 't codesysteem, over
cie opleiding enzovoort enzovoort, die
Van der Reijden er. onder het roken
van tientallen sigaretten in zijn nach
telijk onderhoud met May en Makofs-
u' - uitgeflapL De psychische
schok, die Lauwers daardoor onder
ging. moet enorm zijn geweest. De
Duitsers wisten alles. Hij moest wel
aan verraad denken, hij moest wel
alles als een verloren zaak zien En
in die stemming heeft hij zich achter
het zendapparaat gezet. Afkeurens
waardig? Ik geloof, dat niemand
daarover oordelen mag. die niet in
dezelfde verschrikkelijke omstandig
heden heeft verkeerd. Men vergete
niet dat deze mensen in ieder ge
val Lauwers vrijwillig en uit
idealistische overwegingen hun le
ven in dienst van het vaderland
stelden Ze waren opgeleid voor het
gevaarlijkste werk: men had hen in
Londen voorbereid op de gruwe
lijkste folteringen door de Gestapo,
als ze het ongeluk mochten hebben
in handen der Duitsers te vallen.
Men gaf de agenten twee vergif-
pillen (een arsenicumpraeparaat in
een omhulsel) mee om zichzelf
te doden als het er al te zeer op aan
kwam.
En ziet: als ze in handen der Duit
sers vallen laat Schreieder een goed
middagmaal opdienen. Er zijn siga
retten. er is wijn en koffie en het
gesprek kabbelt kalmpjes voort op
de gemoedelijke Beierse manier,
waarvan de gladde Schreieder en de
knappe May het geheim kennen. En
dan leggen de Duitsers de feiten op
tafel. Ze vragen hoe het met Blunt
gaat. En of de agent óók uitgeweest
is met blonde Mary op de laatste
avond vóór zijn vertrek Dat is altijd
raak. want het was altijd dezelfde
MaryEn hoe majoor ..Die" het
maakt en of kapitein Zus-en-Zo"
nog altijd in die kamer met het
groene behang zit. En dan zegt de
agent verbouwereerd: dat is ver
raad! En dan glimlacht Schreieder
en zegt: Natuurlijk, je mag het wel
weten, maar praat er niet over.
Jullie worden gewoon uitgeleverd
en dat is eigenlijk schande. Waarom
zou je je kop offeren?
En dan is er een jong mensenleven
„GOUDEN HANDEN"
Het is nog maar luttele tiental
len jaren geleden, dat de meeste
Nederlandse arbeiders het begrip
„vrije tijd" vrijwel niet kenden.
Werkdagen van twaalf uur waren
normaal. langere arbeidstijden
geen uitzondering. Voor dag en
dauw moesten de werkers hun bed
uit. zij kwamen vaak pas 's avonds
laat weer thuis. Een intiem con
tact met hun kinderen was vrijwel
onmogelijk, cultuur was een
woord, dat hun niets zei.
Veel, is er veranderd, vooral in
deze eeuw. De strijd der vakorga
nisaties, doch ook een beter begrip
van de werkgevers voor de eisen,
die zij aan hun werklieden moch
ten stellen, hebben geleid tot de
invoering van de 48-urige arbeids
week. Zonder schokken en conflic
ten is dat niet gegaan, maar ein
delijk, zeker ook onder de invloed
van de toenmalige oorlogs-omstan-
digheden, is in 1917 de achturige
werkdag ingevoerd.
De vrije tijd, die toen de arbei
ders ter beschikking kwam, heeft
zijn eigen problemen geschapen.
Vonden voordien zo vele arbeiders
alleen vermaak in de kroeg, nu
vraagt hun vrije tijd om een an
dere, een meer zinvolle besteding.
Veel is er door verscheidene orga
nisaties daarvoor gedaan: de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen
heeft haar sporen verdiend, maar
zeker ook de eigen organisaties der
arbeiders en de verschillende insti
tuten voor arbeiders-ontwikkeling.
Bij de arbeider kwam weer de
drang boven om de scheppings
kracht, die vrijwel ieder mens min
of meer eigen is, in daden om te
zetten. Zijn bezige handen, alleen
nodig vaak voor eentonige, geest
dodende arbeid, vinden nu veel
bevrediging in de soms primitieve
knutselkamer, die hij in een hoek
je van de zolder of in het schuur
tje-achter heeft ingericht. Daar
ontstaan vaak wonderlijk mooie
voorwerpen, die misschien geen
handelswaarde hebben, maar voor
hun schepper, ja eveneens voor
diens gezin en familie, een grotere
waarde hebben dan alle moois, die
in luxe winkels te koop ligt.
Want deze voorwerpen zijn uit
drukking van de herwonnen le
vensvreugde, van de herleefde
scheppingsdrang, vaak ook van
een nieuwe gezinsgeluk. Het is
daarom van het grootste belang,
dat deze vorm van vrije-tijdbeste-
ding wordt aangemoedigd. Zij ver
dient ongetwijfeld meer aandacht
dan tot nu toe ^an haar is besteed.
Deze gedachten komen in ons op
naar aanleiding van de grote ten
toonstelling „Gouden Landen", die
binnenkort in Ede wordt geopend
en waar de beste producten van
handenarbeid, gemaakt in de vrije
uren, geëxposeerd zullen worden.
Niet alleen arbeiders zullen daar
de voortbrengselen van hun schep
pingsdrang tentoonstellen, ook
vele intellectuelen, die naast hun
hersenarbeid zo dikwijls dringend
behoefte hebben de vaardigheid
van hun handen te tonen. Wie
naar deze tentoonstelling kan gaan
moet dat beslist doen.
een gekortwiekt apparaat, dat Lon
den niet kon bereiken» en het ..spel"
gaat maar door, twintig maanden
lang.
„Dauervernehmung"
Het
WtÊ- een
agent weigerde om te spreken, on
danks alles. Of alleen maar om tijd
te winnen Dan werd het middel
van de „Dauervernehmung" toege
past; dan werd de man op een klein
stoeltje gezet en vastgeketend. En
dan kwamen de ondervragers, die
elkaar afwisselden, uur na uur. dag
en nacht. Soms hield de man het
tien uur vol. soms dertig, veertig of
vijftig. In een enkel geval zelfs 70
of meer dan honderd uren. Eten
werd er gegeven en drinken. Maar
slapen was niet toegestaan en de
electrische lampen bicven maar
branden cn de slierten rook bleven
hangen in het helle licht en de vra
gen hamerden maar door op het
moede hoofd, een dag en een nacht
en weer een etmaal, en nóg een en
nóg een. Gebroken naar ziel en
lichaam, murw van ellende en ka
pot van vermoeidheid hebben ze ten
leste gesproken Twee zijn er ge
weest. die nooit iets hebben gezegd.
Durft men over de anderen een oor
deel uit te spreken? Schreieder, de
man die er wel het laatste toe be
voegd was. heeft het gedaan op het
eerste proces tegen Van der Waals
Een autosloper te Amerongen
had zijn werkplaats voorzien
van een houten dak wet afge
keurde dakpannen, zonder voor
af hiervoor vergunning aan we
deropbouw te vragen. Als reac
tie hierop liet Wederopbouw het
dak slopen. De autosloper geeft
hierover duidelijk zijn misnoe
gen te kennen.
te Rotterdam .toen hij met verhef
fing van stem verklaarde: Alle
agenten waren moedige mensen! Al
heeft hij dan ook in latere medede
lingen een volstrekt ander oordeel
uitgesproken over de figuur van
Willem van der Reijden
Met datzelfde voorbehoud zouden
wij willen vragen: Moet ieder, die in
deze monsterachtige affaire van
schuld bij de agenten wil spre
ken. zich niet tienmaal bedenken?
Voorkeurbehandeling
F N TOCH toch moet er met na-
1 druk op worden gewezen, dat
drie agenten de zeer bijzondere be
scherming der Duitsers genoten.
Eén hunner is met al de andere ka
meraden in een Duits concentratie
kamp overleden, zijn naam blijve
ongenoemd. De twee anderen wa
ren Van der Reijden en Lauwers.
Toen Berlijn in November 1943 het
bevel gaf nadat tweemaal agenten
uit het „sanatorium" in Haren wa
ren ontvlucht) alle andere agenten
naar de gevangenis in Zwolle te
brengen en vandaar op transport te
stellen naar Duitsland, maakte Ber
lijn een uitzondering voor Van der
Reijden. Lauwers en X. Zij mochten
in Haren blijven, waar ze het bij
zonder goed hadden. En zij zijn
daar, met voorkeur-behandeling,
gebleven tot Dolle Dinsdag, toen de
Duitsers, in hun panische angst voor
de opmars der geallieerden. Haren
ontruimden cn de gevangenen naar
Vught lieten brengen. Later zijn ze
ook in Duitsland terecht gekomen.
Hanengevechten eerlang
voorbij
LONDEN. In het Lagerhuis zijn
vandaag vier wetsontwerpen van le
den goedgekeurd voor het eerst
sinds 1939 toen het recht van initia
tief van parlementsleden werd op
geschort in verband met de spoed
eisende regeringszaken.
De regering juichte de wetsvoor
stellen waarvan er drie door le
den van de oppositie werden inge
diend toe. zij zullen thans naar
het Hogerhuis gaan. Een der wets
ontwerpen betreft hanengevechten,
die. hoewel zij sinds 1835 verboden
zijn. nog steeds in delen van Enge
land worden gehouden.
Vi'ölk krijgt twintig jaar
Sturmbannführer Krlmlrialrat H J
Wölk. tijdens de oorlog chef van de
Aussenstelle Rotterdam van de Slpo
aan de Heemraadsingel, is door de
Rotterdamse kamer van het Haags Bij
zonder Gerechtshof veroordeeld tot
twintig jaar gevangenisstraf met aftrek.
De advocaat-fiseaal had veertien dagen
geleden de doodstraf gecisL Wölk werd
verantwoordelijk gesteld voor de fusil
lering van'66 Nederlanders. Voorts gaf
hij opdracht zes personen tijdens het
transport zogenaamd op de vlucht neer
te schieten ook de Silbcrtannc-moorden
op de heren F Valstar en D Voskamp
geschiedden op zijn bevel Tenslotte
heeft hij de arts F Chr Wicart met een
pistool doodgeschoten.
In zijn sententie overwoog het Hof
om. dat Wölk's bewind voor Rotter
dam en verscheidene plaatsen ln Zuid-
Holland rampzalige gevolgen heeft ge
had. dat hij in plaats van de terreur
van zijn superieuren tc verzachten, hen
juist steeds opmerkzaam maakte op ille
gale activiteiten anderzijds was het Hof
van mening dat verdachte's positie
moeilijk is geweest omdat hij als supe
rieuren had de gevreesde cn gehate
Rautcr en Schöngarth en hij psychisch
niet altijd tegen de eisen van zijn
functie opgewassen bleek.
(Van onze sportredacteur)
Het hoogtepunt van de Olympische dag. welke Zondag in het Olympisch
stadion te Amsterdam wordt gehouden, zal ook nu weer de voetbalwed
strijd moeten zijn. Een vrij merkwaardige Bondsploeg bindt de strijd aan
tegen een Zwitsers Bondselftal, dat uit jonge krachten, wier namen nog
niet over de grens zijn doorgedrongen, bestaat. In de achterhoede van het
Nederlandse team is naast Everse van Ncptunus plotseling verschenen de
D.H.C.-er Kraus en in de middenlinie staat v. d. Engel van dezelfde club.
die ook niet meer tot de jonge spelers behoort. Experimenten kunnen wü
hierin dus nauwelijks zien.
Abe Lenstra verschijnt niet. daar hij (DHC), Terlouw (DCV> aanv. en Stof
in het gesloten seizoen beslist niet voet
balt en zich liever met vissen bezig
houdt. Nu Wilkes voor het Nederlandse
voetbal verloren Is. is Schaap naast v. d
Tuyn opgesteld cn Van Roesscl van
Longa krijgt, na het bevredigende
debuut, in Finland, opnieuw een kans
als middenvoor. De linkervleugel bestaat
weer uit de Hagenaars Timmermans cn
Clavan. Bij de reserves nog twee Hage
naars. nl. De Jong van A D O., ook geen
Jonge kracht meer, en Schwencke van
HBS
Het kan een aardige strijd worden,
hoewel wij geen groots spel verwachten.
Het is Immers een officieuze wedstrijd
en dan weten we het wel.
De opstelling van het Bonds-elftal
luidt:
Nederland - Sarls (BW): Everse (Nep-
tunus) en Kraus (DHC); v. d. Engel
felen (Ajax; v. d. Tuyn (HDVS). Schaap
('t Gooi), Van Roesscl (Longa). Timmer-
mans en Clavan (belden ADO).
Het Zwitserse team wordt samen
gesteld uit: Stuber (Lausanne); Rey.
Bollinger (beiden Young Fellows) en
Engler (St. Gallen); Perroud (Etoile).
Reymond (Mal ley) en Casall (Young
Boys): Schoeniann (Bern), Huegi I cn
Huegl II (beiden Bazel). Hartmann (Fri-
bourg). Slegethaler (Y. Fellows). Staube
(Bazel) en Riva (Mendrisio).
Scheidsrechter: J. Bronkhorst uit Velp.
Het programma begint om 1.15 uur
met een gymnastiekdemonstratle, waar
na atletiekwedstrijden worden gehou
den, welke twee dames- en vijf heren
nummers .omvatten Een grote attractie
zal hier zijn het lopen van Fanny Blan-
kers op de 80 m horden cn het starten
van de bekende Zweedse athleten
Nyberg en Aberg, resp op de 3000 en
de 800 m. Op de 100 m dames komen uit
Gerda v. d Kade. Nel Wltzlers, Gré de
Jongh en Foukje Dillema. welke laatste
de laatste weken uitstekende tilden
heeft gemaakt. BU de heren is de 30Ó0 m
het belangrijkste Behalve Nyberg zullen
starten Wlm Slijkhuis. Lataster. Groen
cn Harting. Op de 800 m zal Aberg, die
verleden jaar 1 min. 52 liet noteren, de
strijd aanbinden tegen Kist, Van Royen
cn Ribbels. Voor de 400 m staan ge
noteerd De Kroon, Bakels, Nusse en
Woldendorp en op de 200 m kan felle
strijd worden verwacht tussen Lammers,
Kleyn, Scholten. Zwaan. Saat en Meyer.
Tenslotte zullen Jan Zwaan en v. d.
Hoeven elkaar bekampen op de 110 m
horden.
Het wleleronderdeel vermeldt twee
nummers, een sprint en een klasscments-
wedstrijd. In de sprint starten de ama
teurs Bontekoe, Faanhof, Buchll, Gcu-
kens (een Jonge sprinter, van wie men
veel verwacht) en de veteraan Bernard
Leene.
Verder zal de belangstelling uitgaan
naar het optreden van de Llngiade-turn-
groep dames, o.l.v. mevr. v. d. Most. die
een deel van de oefeningen zal uit
voeren. waarmee men de volgende
maand op de Linglade, een Internatio
naal turnfeest ln Stockholm, zal uit
komen.
r
D F. KINDERKRANT
ZO zaf de Hertogin dus trots
daar bovenop die steile rofs,
ze had de tweeling op haar knie,
daarnaast de arendsjongen. Drie!
En Adolf, Adolf, de lakei
zat heel bedrukt er ook nog bij,
hij vond het allemaal maar naar!
Daarboven vloog de ooievaar
en naast het arendsnest daar
stonden
de oude arenden, gebonden,
ze riepen klagelijk: Mevrouw!
We zijn gebonden met een touw
door boze rovers, allebei
jch laat u ons toch eindelijk vrij!
De Hertogin kreeg medelijden
en wou de arenden bevrijden,
ze was op 't punt, 't lag op haar
lippen
te zeggen: Adolf, vlug, aan 't
knippen.
Toen dacht ze, Nee, je kunt nooit
weten,
dte vopels hebben niets gegeten
Het spijt me, zei ze tot Pa Arend,
maar jullie z\jn me te
voortvarend,
blijf nog maar eventjes zo sfaan
't zal heus nog wel een poosje
gaan.
TOEN kwam Johannes naar
omlaag
en zei: Mevrouw, 't is maar een
vraag,
maar hebt U soms al een idee,
wat U nu verder doen gaat?
Nee?
U kunt hier toch niet altijd
blijven,
zo in dit nest? Het is bij vijven!
straks wordt het koud, straks
wordt het duister!
U moet hier weg, mevrouw,
maar luister:
Ik heb een plan. Geef mij de
kinderen
ik ben wel moe, maar 't mag
niet hinderen.
Als ik alvast eens met die
tweeling,
naar huis, ik meen, naar Uw
kasteel ging?
U gaat dan rustig aan, nog heden
met Adolf kalmpjes naar
beneden.
Maar neen. De hertogin zei
kwaad:
Als ik mijn tweeling overlagt
aan Johannes, wordt het niets!
Het zijn de kinderen
Paskowiets!
Je hebt ze éénmaal laten roveii^
zoiets kom ik niet meer te
boven!
Ik laat me niet nog eens
bedriegen
je mag mijn klnders niet meer
vliegen!
DIE arme ooievaar Johannes!
U Hij schreeuwde Ik? Ik heb
nóóit pannes!
U doet maar net of ik gestaakt
heb.
toen ik die noodlanding gemaakt
heb,
dat kwam alleen door al die
pakken!
Toen moest ik me wel laten
zakken!
Maar goed, ik ben al weg, cn
gauw!
U zoet het zelf maar uit.
Mevrouw!
De groeten, hoor cn Cheerio,
ik ga naar 't kindertjesbureau!
Weg vloog Johannes als een pijl
en in de richting van de Nijl.
Daar zat ze dus, de Hertogin
ze zat er nu wel erg mee in.'
Hoe kwam ze hier met goed
fatsoen
weer uit vandaan, wat moest ze
doen?
('t Is nog niet uit).
.J
Prijzen dit jaar vermoedelijk veel lager
dan verleden jaar
Wie dezer dagen door de Betuwe
trekt kan zich terugwanen in oor
logstijd; rond de dorpen en de
verspreide hoeven hangt een bijna
beklemmende spanning en telkens
wordt de geladen atmosfeer van
het wijde landschap verscheurd
door een vreemd, knersend geluid
en droge knallen die aan geweer
schoten doen denken. Maar boven
al domineert toch de stilte de
rust die vooraf gaat aan de vreed
zame slag om de bloedrode Mei
kers, koningin onder het steen-
fruit, wier rijk thans gaat komen.
Nog enkele dagen en het sein
wordt gegeven en dèn zwermen zij
uit: de plukkers, de kopers van
grote partijen èn de genieters die
deel uitmaken van schoolreisjes of
verenigingen die uit „potverteren"
gaan in de onvolprezen Betuwe,
schatkamer van het Nederlandse
fruit. Vol hangen er de bomen en
vol zijn de harten hunner eigena
ren vol verwachting naar wat
de natuur zal doen. de markt en de
fabrieken.
Meikersen
De eigenlijke inleiding van de
grote campagne is reeds lang ach
ter de rug, want de verkopingen
van de kersen op het hout werden
dit jaar al vroeg gehouden omdat
er veel vroege, zogenaamde Duitse
kersen waren die men al overal in
de winkels ziet. Maar het wachten
is nog steeds op de Meikers die in
NAAR OMSTANDIGHEDEN BEVREDIGEND
Moskou heeft voor Berlijn de prijs betaald
die het Westen bedong
Het resultaat van de conferentie
der Grote Vier te Parijs is"bijna in
een formule samen te vatien. Deze
formule vindt men aldus:;Toén de
conferentie voor de deur stond
vroeg men zich in der diverse
hoofdkwartieren der geallieerden,
en ook in de leidende, politieke
kringen van West Duitsland af,
wat de Russen beoogden .piet die
conferentie. Het kon zijn* dat gaf
men toe, dat te Moskou het over
wicht verkregen was, 'na lange
worstèling, door de leiders, die in
een betere verstandhouding tot het
Westen, en in het bijzonaer in eco
nomische betrekkingea; tot het
Westen, een hoodzakeLjkheid voor
de Sowjetunie zagen. Het wan
trouwen echter overheerste sterk.
En de redenering, die daarop ge
grondvest was, luidde als volgt:
„Moskou ziet. dat de blokkade van
Berlijn tot niets leidt.' Zijn streven
om een vaste greep te 'krijgen op
het Duitse volk is mislukt. De Rus
sische propaganda in de wereld
heeft niet aan de verwachtingen
voldaan. Moskou zoekt daarom de
gelegenheid om aan dit alles een
andere draai te geven. Daartoe
biedt de conferentie de gelegen
heid. Rusland zal met voorstellen
komen voor de ontruiming van
Duitsland, die het weet dat ze niet
kunnen worden aar omen. Het
kan zijn vredelievendheid breed
demonstreren, en met kracht van
schijnargumenten de anderen van
het tegendeel beschuldigen. Met
deze twee methoden hoopt het ge
weldige winst te maken in het ge
moed van het naar bevrijding
snakkende Duitse volk, en tegelijk
in de, naar rust hakende rest van
de wereld. De conferentie zal een
door Rusland gezochte gelegenheid
bieden tot een daverende propa
ganda.
Nu kan men niet anders dan
constateren, dat dit wantrouwen
geen bevestiging
De Russen hebben gepoogd, een
overeenkomst tot stand te brengen
die hun macht over het geheel van
Duitsland in belangrijke mate zou
uitbreiden; slechts op die manier
zijn zij voor een hereniging van
Duitsland. Dit was hun goede
recht. Hun bedoelingen waren
doorzichtig, ook voor de Duitsers
en Moskou ging niet buiten een
vrij zakelijk nastreven van dit
doel. Wisjinskv's optreden leek
niets op het optreden van Molotof
op de vorige bijeenkomst van de
Grote Vier te Londen in Decem
ber 1947. Hij hield geen, ongepro-
voceerde en telkens herhaalde re-
door:
dr. M. v. Blankenstein
quisitoirs tegen het imperialisme
der anderen. Hij zocht geen open
baarheid, maar was ten volle be
reid tot geheime beraadslagingen,
die, door hun geheimheid, geen
propagandistische doeleinden kon
den dienen. Het moet hem, even
zeer als aan de anderen, duidelijk
geweest zijn dat van dr conferentie
niet het grott resultaat van een
Duitse eenheid verwacht kon'wor
den. Maar het was wenselijk, dat
de tegenstellingen tussen de twee
partijen, die nog niet opgeheven
kunnen worden, wat zouden wor
den gereguleerd en dat vooruit
zichten geopend zouden worden.
Ten aanzien van Duitsland is het
eerste gelukt, ten aanzien van Oos
tenrijk het laatste, en wel in ver
rassende mate. Men kan Wisjinsky
er niet van beschuldigen, de con
ferentie in de eerste plaats aan
propagandistische oogmerken te
hebben dienstbaar gemaakt. Van
heeft gevonden.' een eclatant propagandistisch ef
fect. dat de wantrouwigen gevreesd
hadden, is niets merkbaar.
Zo komen wij terug tot de for
mule. De vei cchtingen van de
argwanende geallieerden en Duitse
politici zijn gelukkig niet uitgeko
men. Dan blijft het andere over
als Russische bedoeling met de
conferentie: Een verbetering van
de 'erstandhouding ten einde de
economische betrekkingen, waar
aan Rusland inderdaad dringend
behoefte heeft, meer zelfs nog dan
de Westerlingen, mogelijk te ma
ken. In dat opzicht is op zijn minst
door de conferentie belangrijk
werk gedaan.
Dit resultaat is van beperkte
omvang, maar er was met redelijk
heid niet meer dan een beperkt
resultaat te verwachten Wij horen
daarover nu menigmaal teleurstel
ling uitspreken; maar velen der
teleurgestelden waren nog niet
lang geleden voor een ophanden
zijnde derde wereldoorlog beducht.
Zij die deze vrees koesterden,
hebben de meeste reden voldaan te
zijn. Want tot die vrees is nu voor
lopig. na de lessen van Berlijn en
van de conferentie van Parijs,
weinig aanleiding meer. Er kan
geen twijfel aan bestaan, dat het
politieke klimaat van Moskou aan
zienlijk verzacht is. Zo zakelijke,
zo rustige discussies waren een
jaar geleden niet mogelijk ge
weest. Nooit zouden toen de Rus
sen hebben toegestemd in beraad
slagingen, waarvan de inhoud niet
in het openbaar mocht gebruikt
worden. Zeker, toen in Juli en
Augustus te Moskou onderhandeld
werd over een opheffing van de
blokkade van West Berlijn, lekten
ook daérover geen bijzonderheden
uit. Maar dit waren besprekingen
volgens diplomatieke methode die
daartoe geen gelegenheid bieden.
En, terwijl zij gaande waren, kon
den de tegenstanders onder de
Russen van een verzoening zich
geducht roeren. Men herinnere
zich al die dramatische incidenten
te Berlijn.
Zulke dingen zijn/tijdens de con
ferentie niet meer voorgekomen.
En wij herinneren ons uit de laat
ste jaren geen conferentie met de
Russen, waarvan de aard der dis
cussies niet onmiddellijk door de
partijen door ieder overeenkomstig
zijn opvatting en belang, bekend
werd gemaakt.
Deze conferentie is dus niet mis
lukt, maar zij heeft opgeleverd wat
men, met redelijk optimisme, er
van verwachten kon. Beduchtheid
ten aanzien ervan is overbodig ge
bleken.
Een uiterlijk kenmerk van zeke
re mate van succes is dit: Een
mislukte conferentie maakt ge
woonlijk de. tegenstellingen erger.
Niemand kan beweren dat dit nu
het geval is. De concessies zijn
door de Russen gedaan. Alle nog
voortbestaande belemmeringen te
Berlijn zullen worden opgeheven.
Zeker, daardoor vervalt ook de
Westelijke tegenblokkade. Maar
deze is ingesteld, om het nu ver
kregen doel af te dwingen. De op
heffing ervan is dus volkomen lo
gisch. De Russen hebben voor die
opheffing de prijs betaald die er
steeds voor gevraagd is.
Waarom hebben de Russen die
prijs betaald? Stellig niet. omdat
de toestand in Oost Duitsland door
de tegenblokkade onhoudbaar ge
worden was. De Russen die, in de
nederlaag, het beleid van de ver
schroeide aarde met gruwelijke
consequentie hebben toegepast vol
gens een nationale traditie, zouden
niet, terwille van de welstand van
Oost Duitsland, tegenover de Wes
telijke mogendheden gecapituleerd
hebben. De behoefte aan verzoe
ning moet oorzaken gehad hebben
van veel verder strekkende aard.
Politieke overwegingen van diep
gaand karakter hebben de wijzi
ging van de politiek van Moskou
bepaald. Op dit langzaam voort
gaande proces heb ik hier reeds
gedurende lange tijd gewezen.
Als men deze ontwikkeling op die
manier gevolgd heeft, verwacht
men van een conferentie als die
van Parijs geen sensationele spron
gen in de goede richting. De be
sluiten ten aanzien van Oostenrijk
zijn reeds sensationeel genoeg om
hun consequenties ten aanzien van
de militaire en ook economische
positie in het satellietgebied. Ten
aanzien van Duitsland had moei
lijk iets zo sensationeel besloten
kunnen worden.
De conferentie van Parijs is
meegevallen. Eh niet het tegen
deel.
smaak en kwaliteit de kroon spant,
doch door de weersomstandigheden
is haar rijpingsproces deze keer
zéér langzaam gevorderd Kwekers
en kopers wachten intussen met
spanning af hoe de laatsle faze zal
verlopen Zij weten, dat. als de
zomer inzet, de pluk maar heel
kort, misschien slechts een goede
veertien dagen zal duren en dat
zou zeer nadelig zijn, omdat de
prijs ongeveer de helft zal bedra
gen van vorig jaar. terwijl het nog
de vraag is wat de grote fruitver-
werkende industrieën zullen bie
den. Bij een korte pluk zullen zij
die op het hout kochten schade
lijden, want dan komt men handen
te kort en handen zijn duur in de
Betuwe om deze tijd van het jaar,
vooral de geoefende handen
De kopers betaalden 20 25 cent
per kg. op het hout en zetten een
paar duizend gulden op de rou
lette. Is het laatste het geval dan
doen zij goede zaken, want het
plukken komt op ongeveer 20 cent
per kilo en waar men dit werk
meestal met eigen volk doet.
schuilt daar winst in. doch moet
men alles op alles zetten omdat
wanneer de zon alles tegelijk rijp
tovert, moeten er vreemden aan te
pas komen en de kosten dus aan
zienlijk stijgen Bovendien zijn dit
jaar minder plukkers te vinden
dan vroeger, omdat de directies
der steenfabrieken streng optreden
tegen spijbelende arbeiders die er
vroeger vaak eens een dagje tussen
uit trokken om in de boomgaarden
een welkom extraatje te verdienen
In het gebied tussen Kesteren en
Eist het kersenland bij uitne
mendheid scheelde dit naar
schatting wel 150 arbeidskrachten
en dat wil heel wat zeggen als men
in aanmerking neemt dat een
goede plukker ongeveer twaalf
uren achter elkaar in de bomen
zit Hulp van „buiten"baat niet
veel: vroeger heeft men het wel
eens met mensen van elders ge
probeerd, doch het is geen succes
geworden: goede plukkers moeten
uit de kersenstreek komen, zij ken
nen de knepen van het vak en ia-
ten twee weken tevoren de nagel
van hun duim groeien om snel de
steeltjes af te kunnen breken z ij
alleen weten precies hoe men de
ladder moet zetten en al lijkt dit
eenvoudig, het is een moeiliik te
leren kunst die alle efficiency in-
of uitsluit. Deze geroutineerde
luitjes krijgen dan ook nog wel per
kilo betaald, de anderen moeten
het met een dagloon doen. dat nog
altijd 13 tot 15 gulden beloopt,
maar omdat men geen risico's wil
de nemen hebben vele kwekers
hun oogst aan eigen personeel ..in
deel" gegeven, d.k.z. dat de mensen
50% van de bruto opbrengst ge
nieten waarvoor zij in ruil alle
zorg voor het werk op zich nemen.
Op volle toeren
Zo wordt „er uit gehaald wat er
in zit" en dat is nodig om een rede.
lijke winst te behalen in de dagen
van hoogtij die levens veel nadelen
met zich brengen. Want de kersen
vormen niet. zoals k gedacht
wordt de grote bron van inkomsten
der kwekers zij brengen eigen
lijk hoofdzakelijk kopers cn arbei
ders veel voordeel De Betuwe
moet het feitelijk van het winter-
fruit hebben De. veilingcijfers be
wijzen dit wel: slechts 20 van de
totale opbrengsten der aanvoeren
komen uit de kersenhandel voort.
De pluk brengt dus wel enig
voordeel, maar de keerzijde van de
medaille is. dal al het andere werk
tijdens de pluk vijf weken blijft
liggen, hetgeen verlies voor het
cultuurpeil betekent. Verliezen, die
niet bij de prijscalculaties zijn in
begrepen. Vorig jaar was het
steenfruit gced aan de prijs en
toen kon men wel een stootje op
vangen, maar deze zomer zal men
op de helft komen, dus 45 tot 50
cent. hetgeen voor de consument
niet kwaad is en.voor kwekers
en kopers evenmin, al begrijpen
laatstgenoemden dit niet altijd.
Het gaat hier echter, naar ons
een leidende figuur uit de branche
verzekerde, om het herwinnen en
behouden van de binnenlandse
markt, waar langzamerhand ook
het buitenlandse fruit weer opgeld
begint te doen Vandaar, dat rnen
in de Betuwe tussen hoop en vrees
leeft. Nog even, en men zal weten
waar men aan toe is, want Maan
dag komen de eerste Meikersen
aan de veiling en Dinsdag zullen
de stedelingen zich kunnen ver
gasten aan de sappige, rode vruch
ten die nu nog de bomen tot
sprookjesbomen maken, die nauw
lettend bewaakt worden omdat
overal de vijand loert.
„Heucn"
De vogels zijn in deze tijd van
de zomer geen vrienden van de
Betuwebewoncr, ofschoon door on
verklaarbare oorzaak de plaag der
spreeuwen sinds de oorlog bedui
dend minder is geworden. Toch
wordt nog overal flink gejaagd en
de schooljeugd beijvert zich met
„heuen" door rond te zwaaien met
de grote ratels, die zo'n merkwaar
dig geluid voortbrengen. Hier en
daar wordt met een buks gescho
ten, maar de gemeentebesturen
zijn niet erg gul meer met het af
geven van een vuurwapenvergun
ning. Men heeft trouwens tegen
woordig wel iets beters dan een
geweer of een ratel, ook hier laat
de techniek zich gelden en overal
staan apparaten opgesteld die mot
regelmatige tussenpozen een knal
als van een schot laten horen. De
bediening is eenvoudig, met wat
carbid of een accu wordt een half
etmaal zonder mankeren om de
minuut „geschoten" en .zo houdt
men zonder moeite de gevederde
fruitdieven op een afstand.
Nog één of twee dagen en het
„heuen" kan een einde nemen,
want als de ladders staan en de
mens in de boom zit, blijven de
vogels verre.
Reeds brengen de plukkers bij
manden vol de kersen uit de
bongerd naar de verzamelplaat
sen, maar volgende week begin
nen toch eerst de gloriedagen
van de Betuwe, dan immers zal
de pluk beginnen van de onvol
prezen meikersen.
