VOORAL VOOR DE VROUW
WAT IS EIGENLIJK KUNST?
Vijftiende eeuwse Stadsraad had
het niet
>udig
eenvoi
Gezellig winkelen in een
Amerikaans warenhuis
Een zuigeling vraagt om
zijn rechten
Anna Blaman over verbod van
,De eerste Lady Chatterley
Een he-man
Op
blanco stemmen stond een
zware steenboete
Edese kruideniers boycotten een
grote fabriek
Zaterdag 25 Juni 1949
5
]y/[lN zal menigeen in ver-
legenheid brengen als
men met de vraag aankwam:
„Wat is eigenlijk kunst?" Ik
heb mezelf nu eens in alle ernst
die vraag gesteld en toen kwam
ik tot de volgende definitie:
Kunst is de getuigenis van
waarheidsliefde in een aan het
onderwerp adequate en daar
door schone vorm.
Nu zal deze definitie wel ergens
tekort schieten, maar een getuigenis
is kunst stellig altijd. En hoe belang
rijker de kunstenaar is hoe belang
rijker zijn getuigenis is.
Zo is D H. Lawrence een belang
rijk kunstenaar. Hij schreef o a.
„Lady Chatterley's lover", in het
Nederlands vertaald door de schrijf
ster Jo Boer. Een boek voor kinde
ren en geestelijk onrijpen is het niet.
Het blijkt ook geen boek to zijn
voor Tilburgenaars. Evenmin als er
bepaalde schilderijen van Van Don
gen geschikt geacht worden voor
Rotterdammers Een dergelijke cen
suur dupeert niet in eerste instan
tie de kunstenaar, die door het
scheppen van dit werk zijn getui
genis dan immers al heeft afgelegd,
maar wel die arme stedelingen, die
't kennis nemen ervan moeten ont
beren en afgescheept worden met
een brevet van morele onmondig
heid en onzuiverheid.
Er is een tijd geweest, dat de
vrouw om de maatschappelijke er
kenning van een zekere evenwaar
digheid aan de man vocht. Breekt
nu de tijd aan, dat Tilburgenaars en
Rotterdammers moeten vechten om
de erkenning van morele evenwaar-
dlghcid aan hen, die in andere ste
den wonen?
Kakel-patroon
Twee nikkers in tuinen vol
zonlicht,
Een traliehek met weinig
doorzicht,
Strepen met vlekken.
Kalkoenen met plekken,
Maarnooit 'ns 'n jurk waar
voor IK zwicht.
„Wéér", vraag ik onwijs, „is de
asbak?"
Als man moet Je zoiets niet vra
gen in een vrouwen-zaakje.
Maar waar moet ik met de peuk
heen?
Ik heb 'm al eens in een spelde-
bakje gemikt en één keer (gejaagd)
achter een dure passpiegel uitge
trapt.
Ik zal er nooit aan wennen.
Want de blonde, bruine en zwarte
liefjes, die jurken keuren, roken
niet. Nog nooit heb ik Ma of doch
ter, zus of nichtje in een modezaak
zien roken. Daarom: géén asbakje.
Want een man hóórt er niet
thuis, vinden zij.
Maar als er ergens een man be
hoort te zijn dan juist in de mode
zaken.
De volijverige, knappe vendeuse
ziet in ieder jong ding een moge
lijke rivale. Kan het héér schelen
of het kind de juiste jurk draagt?
Moet zij voor haar salaris soms
de winkelende schone op haar voor
deligst tooien?
Neen, als mén val je hinderlijk op
tussen de paskamers en bij de rek
ken met creaties. Zij denken mis
schien, dat ik er een onder mijn jas
wil knopen
En net als ik naar de asbak zoek
(die er niet is), grijpt de blonde
verkoopster haar kans.
Zij houdt de achttienjarige, die
van Ma haar eerste uitgaansjurk
mag kopen, een gruwelijk-groen ge
val voor.
Het kind volgt haar commando's,
knijpt schutterig de hals van de
jurk onder haar kin en de vendeuse
omarmt haar om de jurk achter
langs om haar middel te spannen.
Zo staat het stel voor de levens
grote spiegels: Ma. gelukzalig van
trots dat héér dochter zo'n dure
jurk mag kopen. Zij let niet eens
op kleur en model.
Dochter; verlegen, krom en har
kerig met de belachelijke lap tussen
kin en middel als een afzakkend
schort.
Verkoopster: „Juist uw maat, en
het kléurt zo aardig...."
Even later komt de bakvis uit de
paskamer: één grote mislukking in
gifgroene uitvoering met te laag
middel en een gelaatskleur om de
politie te waarschuwen.
Verlegen tript ze naar Ma.
Zij krijgt niet eens de kans om
wat te zeggen.
„Dat is leuk", zegt Ma. „Die ne
men we."
Maar vanavond op het fuifje
gichelt de wijze schoolvriendin in
haar frisse effen jurkje-van-niks:
Moet je hóór zien! Zij lijkt wel
zestig.
En Ma zal niet begrijpen waarom
zuslief haór dure jurk niet meer
kan zién....
A NNA BLAMAN, die men
met de wijze waarop haar
de Van der Hoogtprijs werd
toegekend dermate op het hart
heeft getrapt, dat voor haar een
aanvaarding niet meer moge
lijk was. hebben we een oor
deel gevraagd over een andere
ergerlijke ingreep. Jo Boers
vertaling van D. H. Lawrence
zijn ..Lady Chatterley's Lover"
is n.l. in Tilburg in beslag ge
nomen. De boekhandelaar, die
dit in stellig nagenoeg geheelde
wereld bekende boek. in zijn
étalage durfde hebben, kreeg
een boete van twintig gulden,
subs, tien dagen hechtenis.
Kantonrechter mr. De Kroon s
oordeel was: „Zinnen prikke
lend in de zin der politieveror
dening."
J
„Op Allard zijn ze allemaal be
liefd." vertelt zoontje. Dit is een
nieuw geluid en ik zwijg voorzichtig
Nylonkousen worden per drie stuks verkocht
Een zak vol dollars, een zee van tijd en het moet zalig winkelen In Ameri
ka zijn. Zeker voor de nlet-Amerikaanse. die niet meer gewend is aan de
enorme grote keuze en verscheidenheid van alle artikelen.
Daar Ik noch de tijd nocb de zak met onontbeerlijke dollars bezat, bleef
mijn winkelen beperkt tot een vluchtig bezoek aan een van Hollywood's
voornaamste winkelstraten en een tweetal grote warenhuizen in New
Vork.
Een bezoek aan een Amerikaanse dames- cn kinderconfecticzaak Is ove
rigens heel prettig. Alle dames- en kinderkleren zijn volgens maten In
rekken opgehangen en de klant heeft toestemming onbeperkte tijd iets
uit te zoeken. Dc verkoopsters komen pas in actie, als men geslaagd is of
als men een speciale wens beeft.
Er was natuurlijk in alle winkels
in Hollywood een overvloed van
zomerkleren. Heel schattige kinder
jurkjes, rokjes en blousjes voor
kleine meisjes, waarvan de motie
ven en de kleurcombinaties aller
aardigst waren. Je hart ging open,
als je er aan dacht je eigen kleine
meid in een dergelijk jurkje ge
kleed te zien. Ook voor jongens was
er heel leuke kleding. Stevige korte
broeken en een grote keuze in blou
ses met allerlei motieven, waarvan
sommige dd herinnering opwekken
aan het oude Californischc leven.
Desondanks in kleuren, die niet te
schreeuwend zijn.
De dameskleding is uiteraard in
gesteld op het heel zonnige klimaat
van Californië. Als men hieraan niet
denkt, is het een vreemd gezicht op
straat dames en meisjes te zien lo
pen in jurken, waarbij schouders en
armen onbedekt blijven. Het maakt
Fanny zegt:
Van de Amerikaanse blouses
kan men 'n hele week dromen".
(Eigen foto)
de indruk alsof de straat een bal
zaal is. De modeschoen, die met
bandjes om de enkel wordt vastge
maakt, is zwart met bijna geen hak.
Het moet een prettige schoen zijn
om te dragen, omdat hij licht is,
maar het ontbreken van een goede
hak, lijkt me op de duur niet goed.
Deze lange winkelstraat in Holly
wood was een aaneenschakeling van
allerlei soorten winkels. Opvallend
was. dat het in het algemeen niet
druk in de winkels was. Een avond
in de week blijven de zaken 's avonds
geopend en dit schijnt het tijdstip
te zijn. dat velen gaan winkelen.
Naast de zomerkleren kan men
het hele jaar ook winterkleren ko
pen, want het klimaat in Los Ange
les in dusdanig, dat de avonden en
nachten heel koel zijn vanwege de
uit zee komende bries. Het is hier
door te begrijpen, dat de bontwin
kels voortgaan met nieuwe model
len te exposeren, zelfs al is het mid
den in de zomer.
Deze Hollywoodse straat was er
een voor Jan en alleman, maar Los
Angeles kent vele modehuizen, waar
de filmsterren komen en hier kost 't
eenvoudigste jurkje een paar hon
derd dollar.
De keuze van de kleren ls echter
buitengewoon groot en men kan
voor betrekkelijk weinig geld zeer
aardige mantels, jurken, rokken en
blouses kopen.
Wie over de warenhuizen van New
York spreekt, denkt natuurlijk met
een aan het warenhuis Macy. Een
zaak met een wereldnaam en een
jaarlijkse omzet, die in de millioe-
nen dollars loopt. Ze Weren alles
en het verhaal gaat, dat als men een
nijlpaardje van bepaalde afmetingen
wenst, de verkoper zal zeggen: „We
hebben het momenteel niet in voor
raad, maar over enige dagen kan
het geleverd worden".
Het is een warenhuis, waarin men
kan verdwalen en er kopen is pas
voordelig, als men de hele indeling
kent. Het kan namelijk best gebeu
ren, dat men meent een koopje te
hebben gevonden en later op een
andere afdeling iets veel aardigeis
goedkoper aantreft. Handig is bij
het binnenkomen een formulier te
vinden, waarop dö koopjes van de
dag worden aangekondigd. Heeft
men toevallig iets dergelijks nodig,
dan heeft men een onverwacht ge
lukje
Het was in dit warenhuis, dat ik
een goed beeld kreeg over welke
practische dingen de Amerikaanse
huisvrouw, mits zij het geld heeft,
kan beschikken Prachtige keuken-
uitrustingen, grote fornuizen met
ovens, kortom het moet Ideaal zijn
met deze practische dingen te wer
ken.
Ik zag ook theedoeken, die van
papier waren gemaakt. Men kan ze.
hoé vreemd dit moge klinken, was
sen, hoewel ze niet zo lang mee
gaan als onze theedoeken. Maar veel
wat in Amerika wordt gemaakt, is
hierop bdrekend. Als een man bij
voorbeeld nieuwe sokken nodig
heeft, koopt hij nieuwe en worden
de oude weggegooid.
Nylon is natuurlijk eveneens een
materiaal, waarvan men alles heeft
gemaakt. Het ondergoed is een
droom en van de blouses kan men
een héle week dromen.
De nylonkousen worden niet per
paar, maar per drie stuks verkocht,
zodat als een kous sneuvelt, toch
een paar overblijft. Het is veelal
zelfs gewoonte, dat men drie paar
koopt van een soort, waarop niet
alleen korting wordt gegeven, maar
waardoor men nooit in de verlegen
heid zit.
Trouwens in dit opzicht behoeft
men helemaal geen angst te hebben,
want op vele plaatsen stations en.
vliegvelden kan men nylonkou
sen uit de automatiek betrekken.
Naar ik vermoed een wensdroom
van al onze vrouwen.
„Waarom zeg Je nies?" vraagt hU
kregel. „Ik denk." knik ik. „wat is
beliefd eigenlijk?" „Nou. dat Je ze
aardig vindt," praat hfj verlegen
„Mij vinden ze naar". „Je speelt ook
zo de ba3s. Laatst bij Femke had je
aldoor ruzie. Dat doet die Allard
vast niet."
„Allard is anders", zegt hl) drome
rig De Woensdag daarop staat er een
opvallend ventje in de keuken. Zo
dra hij praat en me aankijkt ls het
geen ventje meer maar een klein
mens. Hij heeft helle blauwe ogen en
een vreemde koele stem.
„Ik kom hier spelen. Ik heb genoeg
brood' ,,'t Is Allard." gilt zoontje
even later binnenstuivend. „Allard
je weet wel
Aan tafel ls de gast stil. Nauwge
zet fcauwt hü die boterhammen uit
het blikje en weigert alles wat van
ons is
„Wil je een stuk koek?"
„Nee mevrouw, ik denk niet dat Ik
dat nodig heb
Af en toe beziet hij me peinzend
't Zusje dat zich erbarmelijk uit
slooft. van Sinterklaas Kapoentje
zingt en broodkorsten op de grond
smijt, krijgt een vage glimlach. Daar
moet ze het maar mee doen.
Eindelijk gaan ze spelen, fk snap
niets van deze jongen doch ik doe
mijn best met limonade en een koek
je en als zoontje zeurt: een ijsje. Tot
slot komt hij goedendag zeggen
„Dag Allard". doe ik hartelijk, „kom
je nog eens gauw..."
Hij bekijkt me critisch. „Denk niet
dat ik daar zin in heb. mevrouw."
„Wat een naar jochie", raas ik te
gen zoontje als de deur dicht valt
„Als jU zo wordt wil niemand meer
met je spelen". En zoontje onzeker:
„Maar wel zulke meisjes, mam. Die
zijn allemaal heel erg beliefd..."
nieuwe „mcensmannen" in de be-
ÏN een artikel over 15e eeuwse Raadsverkiezingen te Amers
foort had schrijver dezes de gelegenheid te wijzen op de eigen
aardige verschillen tussen de moderne electies en de getrapte
verkiezingen der middeleeuwen. Thans is nagenoeg elke vol
wassen Amersfoorter direct verantwoordelijk voor de richting
van het gemeentelijk beleid: toen werden 50 en meer van de
treffelixste Burgers van de Eemstad (vermoedelijk ook op aan
wijzing van de gilden en de drie stadskwartieren) naar het Stad
huis geroepen, uit welken dan dertien kiesmannen door het lot
werden aangewezen, die uit de overige een nieuwe stadsraad
moesten samenstellen. Ogenschijnlijk had de gewone man op deze
..vernyewing van de Wet" niet de geringste invloed. Betekent
dit dan meteen, dat onze 20ste eeuw voorlijker is t.a.v. het mede
leven met de stadszaken?
Decorum werd streng
gehandhaafd
HET lijkt haast een innerlijke
tegenstrijdigheid, dat de 20e
eeuwse Amersfoorter enerzijds in
veel sterker mate dan vroeger is
geroepen tot het dragen van directe
verantwoordelijkheid voor het kie
zen van zijn eigen Overheid, doch
anderzijds in steeds mindere mate
direct wordt betrokken bij de
vormgeving der maatschappelijke
krachten. Misschien heeft een
vooraanstaand en sociaal diepvoe
lend Amersfoorter hieraan wel ge
dacht, toen hij begin Mei (volgens
een krantenverslag) tijdens een re.
Mode-novellette
7e zijn ER DOOR! Tocla-
tings-examen, overgang,
eind-examen, middelbaar dit en
hoger dat-examens tot in het on
eindige. Maar nu is dat geblolc
voorbij, de angst en spanning
zijn geweken en thans is er een
zo mogelijk even geslaagde va-
cantie voor de boeg. Met sport
natuurlijk. Wandelen, zeilen en
veel tennis. Ook hierbij spreekt
de mode <?en woordje mee, zij
het niet zó dwingend als bij een
japon voor een gala-avond in
een badplaats. Bij het tennis-
costuum is zelfs alle dwang ta
boe. Het moet los zijn en mee
geven bij elke beweging. Benen
noch armen mogen enige belem
mering ondervinden bij het spel.
Dus korte rokken met veel ruim
te. Of shorts voor wie nog onder
de twintig is of een jongensach
tig figuur heeft. Men kan ook
over de shorts een rokje dragen,
dat met grote knopen sluit, die
tijdens het spelen losgeknoopt
worden. De ceintuur mag in geen
geval strak om het middel zit
ten, want dat hindert bij het
serveren. Het meisje, dat juist
de bal weggeslagen heeft, is het
best gekleed: geen mouw, maar
een losse val over de schouder,
geen ceintuur, een voldoende
wijde rok en een band, d,e het
al te weerbarstige haar belet om
ove'r de ogen te vallen. Ook net
kleine ding in shorts draagt een
praktisch lennis-tenue. Zij zijn
de winnende partij, want haar
tegenstanders hinderen elkaar
bij het net en zullen door de te
strakke ceintuurs en de mouw
tjes zeker bij het terugslaan van
de bal belemmerd worden.
(Nadruk verboden)
K. de R-
V.
.J
Troetelen, wiegen, zingen, strelen
Er was eens een kindjedat verzorgd werd volgens koele en nuchtere
regels. Het werd zoveel mogelijk in de wieg gelaten. De moeder liot het
niet éénmaal nat liggen. Soms kreeg hei zelfs de fles in de wieg. He:
was geduldig en zoet. Je hoorde het niet. „Dat komt omdat ik er nooit
mee sol,'' zei de moeder trots. „Niemand komt er aan. M'n man wil er
wel eens mee stoeien maar dat wil ik niet. Zo iets windt te veel op en
het went eraan", 't Was geen ziek kindje maar wel bleek en lusteloos.
't Zoog op drie vingers tegelijk en toen de moeder hem ook die troost
ontnam, kwijnde het.
In een zeer moderne vrouwen
kliniek In Amerika nam men het
op. Het kreeg er een schommel-
wieg, het werd er vertoeteld, ge
koesterd en toegezongen, 't Mocht
slapen zo lang 't wilde en werd het
wakker dan streelde de verpleeg
ster het over z'n bol om de schok
op te vangen. Met het vingerzuigen
ging het nog door zoals gewoonlijk
het geval is bij babies, die in het
begin van hun leven liefde ont
beerden doch men liet dit tenmin
ste toe. 't Kreeg niet altijd maar
schone luiers aan. Zes op een dag
was voldoende. En ziet hoe het ge
dijde.
In het boekje „De rechten van
de zuigeling" vertelt Dr. Margaret
van de geheel nieuwe methode en
van onze vele fouten. Dat „laat
maar huilen dan weet de baby dat
hij z'n zin niet krijgen kan", dat
„in de wieg laten en vooral niet
Strelen" het is allemaal even fout.
Een kind, al
dus de schrijf
ster, kan niet
zonder bemoe
dering d.w.z.
wiegen, zingen
en koesteren.
Het leeft niet
alleen om te
drinken en
verschoond te
worden. Vooral
tegen dat ver
schonen heeft
ze vele grieven.
„Al die moeders en verpleegsters
die hun tijd verspillen met pogin
gen ora de baby droog te houden,
1^
dat ze niet beter weten. Het is be
slist onnodig, behalve ter gerust
stelling van de volwassene, die het
kind behandelt. Voor baby zelf is
het zelfs nadelig. Veel moeders be
roemen zich erop dat zij veeriig
luiers per dag gebruiken om baby
van zijn geboorte af zindelijkheid
te leren.
In werkelijkheid doen ze precies
het tegenovergestelde. Tenzij baby
het koud heeft of de huid ge
schaafd is, wordt hij er niet door
gehinderd dat hij nat is. Zes luiers
per dag is meer dan genoeg. Vast
gesteld is dat koppigheid, eigenzin
nigheid, gierigheid teruggrijpen op
moeilijkheden bij te vroeg zinde
lijk maken. Om nog niet te spre
ken van hardnekkige slordigheid en
weigering om zich te wassen of
overdreven zindelijkheid met
dwanggedachten over baden, later.
De moeder of
verzorgster die
de baby te
vroeg, te plot
seling of te
streng tot zin
delijkheid wil
dwingen kan
verschillende
soorten zenuw
spanningen bij
het kind te
weeg brengen.
Zo ook is het
ontstellend om
te ontdekken
dat veel mo
derne «moeders
niet weten dat
er bij een baby
gevoelshonger bestaat. Vaak stellen
zij zich voor reeds in de derde
maand naar haar werk terug te ke
ren. Deze scheiding is zeer nadelig
voor het gevoel van veiligheid van
de baby. Borstvoeding is in dit
licht gezien een immuniteit tegen
angst en dat is belangrijker nog
dan de chemische bescherming, die
men eraan toeschrijft. De moeder
is nooit misbaar bij het kind van
onder het jaar, ook al wordt dit
met de fles gevoed. Baby moet
haar met kort op elkaar volgende
tussenpozen zien en haar stem ho
ren. Ook is het belangrijk als ze
eens bij een scheiding (zoals het in
slaap vallen) aanwezig is. Zit ze
naast de wieg of box of reddert ze
in de kamer dan geeft dit haar
kind een onschatbaar gevoel vau
veiligheid.
En veilig moet het kind zich voe
len. Het mag ook nooit teleurge
steld worden of te kort gedaan.
Daarom is het verkeerd het zoge
naamd te harden door koude ba
den, weinig kleren bij koud weer
en een koude slaapkamer. Deze er
varingen die bij volwassenen sti
mulerend kunnen werken zijn
schadelijk voor een baby onder 't
jaar. De omgeving moet voor
hém geschikt gemaakt worden en
niet omgekeerd.
Een van de
grootste fouten
van onze me
thode van kin
derverzorging
noemt de
schrijfster het
over het hoofd
zien van de rol
van de vader.
Als het enigs
zins mogelijk is
dient de vader
op een vastgesteld uur de verant
woordelijkheid over te nemen.
Hierdoor voelt het kind zich vei
liger. Ook Vaders simpele aanwe
zigheid op het „gezelligheidsuurtje"
ongeveer half zes is van enorme
betekenis.
Voor wie de baby verwacht of
heeft is dit stellig een boekje om
onmiddellijk te kopen. Het is uit
gegeven bij L. Stafleu, Leiden, de
prijs is f 3.90. En voor haar wier
kinderen al groter zijn is het niet
onaardig om te zien hoeveel ze
hebben fout gedaan. En hoeveel
pleizierige dingen haar door een
streng systeem werden ontnomen.
devoering met enige beklemming
vaststelde, dat de gewone man te
weinig is betrokken geweest bij de
strijd voor de bedrijfsdemocratie,
en te weinig betrokken woi-dt in
het hedendaagse politieke leven.
Het is niet voor niets, dat
luider en luider de stemmen
opklinken voor de oprichting
van wijkraden, van welke in
stelling men de verwachting
koestert dat deze het medele
ven der stadgenoten met de
problemen van eigen buurt en
gemeente zal kunnen bevorde
ren
nieuwe „mcensmannen" in 1
stuurs aangelegenheden waarborg
den, dat e^n naar verhouding zeer
grote groep van Amersfoortse bur
gers bestuurservaring verkreeg en
bovendien zich steeds op de hoogte
der stedelijke aangelegenheden
nioest blijven stellen, omdat elk
der prominente Amersfoortse figu_
ren ieder jaar het lot kon treffen
te worden uitverkoren tot kies
man of tot lid van de stedelijke
raad.
PRAATCOLLEGE
OOK het Raadsreglement adem
de deze geest van actieve me
dewerking aan geheel het terrein
van stedelijke aangelegenheden.
Misschien is het heden ten dage
ter bekorting van de duur der
Amersfoortse raadsvergaderingen
wel prettig, dat n*et alle raadsle
den ook over belangrijke onder
werpen de sluizen hunner welspre
kendheid open zetten en dat de
discussies worden bekort doordat
slechts een deel der raadsleden
aan de besprekingen deelneemt.
In de middeleeuwen moesten de
raadsleden evenwel een universele
belangstelling bezitten, want bij
elk onderwerp mocht de 15e eeuw
se voorganger van de heer Molen
dijk de „omwage" doen; en zulks
gebeurde voor het nemen van be
langrijke besluiten meermalen.
Dan moest elk der aanwezigen
(dat waren er in een bijeenkomst
van de Raden en Gemeenten tot
70 m3n toe) zijn mening over het
onderhavige zeggen en verdedigen
op straffe van een Beyerse gulden
boete.
In verband met ons onderwerp
is het misschien wel het vermelden
waard, dat het decorum ook in de
voltallige zittingen van „den Raide,
Het is niet voor niets dat (zo- qu1 ende Gemeenten" streng
s de politieke commentator van Wfcrd gchancihaa£d Geloof nu maar
niet, dat een Amersfoorter in dc
raadszitting op z'n stoel het woord
zou voeren. Hij had uit eerbied
voor de Raad op te staan „ende
blyve op die dair hy op sat", m.
a. w. voor zijn zetel staande z'n
mening te zeggen. En wee een an
der lid, dat de spreker zou dur
ven in de rede vallen: hij ver
beurde vijfhonderd jaar terug voor
elke maal een pont penningen.
Want men had te zwijgen zolang
een ander „opstont ende spraick."
Kon de Raad het over enige
zaak niet cens worden, ook nadat
deze aan alle kanten lang genoeg
was bekeken, dan werd de discus
sie gesloten en be-eindigd „mit
ten boen". Elk der leden kreeg dan
een witte en een zwarte boon. De
stemhoed ging rond cn was men
„tegen", dan wierp men de zwarte
boon erin; wilde men vóór stem
men, dan gooide men de witte
boon in de hoed. De meeste bonen
gelden, was dus hier de methode.
als de politieke
P. C. J. een tijdje geleden op
merkte) onze dagbladen zulk een
grote plaatsruimte ter beschikking
stellen aan de schrijvers van in
gezonden stukken.
Tegenwoordig beslist voor 60.000
Amersfoorters een dertigtal raads
leden over zeer ingewikkelde za
ken van de meest-uiteenlopende
aard, maar wie zal ons geestdriftig
uit de doeken doen, dat het mede
leven der brede massa van Amers
foorters met het doen en laten van
onze gemeentelijke volksvertegen
woordiging in even sterke mate is
gestegen als het aantal problemen
welke onze gemeenteraad ter op
lossing krijgt voorgezet?
WIJKRADEN
MEN mag van de de stad Amers-
!oort uit de middeleeuwen zeg
gen wat men wil, de enkeling had
als puntje bij paaltje kwam
maar heel weinig in te brengen en
het handwerksproletariaat was
volkomen rechteloos, doch de 15e
eeuwse Amersfoortse collectiviteit
had er evenveel slag van, kunst
werken gelijk het St. Joris oksaal
en de Lievenvrouwentoren te doen
bouwen, als een groot aantal bur
gers geregeld in het toenmalige
gemeenschapsleven te betrekken.
Als 500 jaren geleden en vroe
ger, voor de paar duizend inwo
ners van de Eemstad, een béétje
ingrijpende maatregel moest wor
den getroffen, dan kwam voor het
besluit hiertoe al gauw „die rait,
out, nys ende gemeenten" in het
geweer. De stadsresolutieboeken,
die in het gemeentelijk archief
worden bewaard, herbergen hon
derden en honderden van deze be
sluiten van „die Rait, Out, Nye
ende gemeenten".
.Dit betekent, dat de genomen
maatregel steunde op het overleg,
de samenspraak en het uiteinde
lijk besluit van de zittende Vroed
schap van 2 burgemeesters, 12
schepenen en 12 raden, de oude
Raad van 26 leden (die dus nog
een jaar na aftreden een vinger in
de pap hield) en 18 afgevaardigden
uit de drie kwartieren der stad,
dus uit de Krommestraat. de Lan-
gestraat en de Breul, welke per
sonen Meensmannen of gemeenten
werden genoemd, 6 uit ieder stads
kwartier. Vijfhonderd jaren vóór
men in Amersfoort begint te pra
ten over Wijkraden bezat de Kei-
stad al iets dergelijks, welke niet
alleen medezeggenschap hadden in
zaken die het wel en wee van
buurt en stad raakten (medezeg-
genschap-alléén heeft niet veel om
het lijf) maar óók mede beslis-
t e n.
En ook deze afgevaardigden uit
de kwartieren, deze Meensmannen,
blijken geregeld „vernieuwd" en
het is best mogelijk dat ook door
het stads kwartier ieder jaar
een ander zestal „gemeenten" werd
aangewezen.
E n het regelmatig inschakelen
van een nieuwe groep „alrenutste
borgeren" èn het betrekken van
STEENBOETE
ANNO 1949 is het stemmen over
zaken openbaar en is het mo
gelijk, de kool èn de geit te spa-
ïen, door blanco te stemmen. In
Amersfoort rond het jaar 1400 had
men aan zo iets een broertje dood,
want wie niet z'n boon, óf alle
bei z'n bonen in de stemhoed de
poneerde (dus blanco-stemmer
wilde wezen), kreeg een zwaarlig-
gende boete, die voor het mate-
naai-arme Amersfoort lang niet
voor de poes was: 5000 steens, aan
de stadsmuur te vermetselen daar
waar de Raad het aanwees. Een
steenboete intussen, die helemaal
niet zo specifiek-Amersfoorts was,
als sommige geschiedenisboekjes
willen doen voorkomen.
De middeleeuwse raadsvergade
ringen waren naar alle waar
schijnlijkheid niet openbaar. In
elk geval was de openbaarmaking
der Raadsbesluiten aan de Raad-
zelve (en aan deze alleen) voor
behouden. Het verklappen van be
langrijke 'zaken uit de raadszittin
gen werd aan de leden van de
Vroedschap zeer zwaar aangere
kend, en het treden in de rechten
van de „Raadsgemeenschap" werd
op voorbeeldige wijze afgestraft.
Toen Roelof Thomaesz zich in 1443
hieraan te buiten had gegaan, was
dan ook z'n straf lang niet mals:
ei gens tussen de Kamppoort en de
Utrechtsepoort 10.000 steens in de
stadsdmuur te vermetselen, en
voor de verdere duur van z'n leven
uit de Raad gestoten.
Zo ziet u, ook vijf eeuwen gele
den wisten onze Amersfoortse
Vroede vaderen dus de eerbied
voor de rechten van hun collecti
viteit in te prenten, als het moest
óók aan de hoogstgeplaatste
Amersfoorters, al geschiedde zulks
toentertijd wel wat hardhandiger
er, doeltreffender dan op (om in
stijl te blijven) Sinte Monica-
avond anno 1949.
P. S. TEELING.
Rechtstreekse levering
wekt ergernis
Onder de talrijke kruideniers m
de gemeente Ede heerst sinds enige
tijd grote ontstemming ten aanzien
van verschillende fabrieken en
grossiers, die met voorbijgaan van
de middenstand hun producten
rechtstreeks en tegen inkoopsprijs
leveren aan hotels, instellingen e.d„
welke, naar de kruideniers meede
len, voorheen door dezen werden
bediend.
Het bestuur van de vereniging,
waarin de genoemde middenstan
ders georganiseerd zijn, achtte het
noodzakelijk zich metterdaad te
verzetten tegen deze als unfair be
schouwde handelspraktijken en na
dat Dinsdagavond in een besloten
vergadering de aangelegenheid
breedvoerig was besproken, besloot
men unaniem in eerste instantie
tegen de N.V. Van Houten en Zn. te
Weesp maatregelen te treffen.
Woensdag werd de burgerij van
Ede en de buitendorpen op de
hoogte gesteld van het feit, dat van
die dag af de artikelen van voor
noemde firma niet meer m de Ede-
se en Lunterse kruidenierswinkels
verkrijgbaar zullen zijn.
Onze correspondent te Weesp had
over deze kwestie een onderhoud
met de betrokken afdeling van Van
Houten's fabrieken. Hem werd me
degedeeld, dat de gewoonte van
rechtstreekse levering ook bij an
dere fabrieken in deze branche be
staat en dat iedere zakenman
zulke gevallen kent in zijn eigen
bedrijfstak. Het ligt dus naar de
mening van de N.V. Van Houten
voor de hand. dat deze eerste aan
loop tegen rechtstreekse levering
zich met behoeft, en hoogstwaar
schijnlijk niet zal, bepalen tot dit
speciale geval, doch zich in de toe
komst ook tegen die anderen zal
richten. Ten opzichte van het on
derhavige geval werd opgemerkt,
dat tegenover deze klacht omtrent
winstderving, voor de kruideniers
het voordeel staat, dat sedert om
streeks 1936 de N.V. Van Houten,
op aandrang van zeer velen hun
ner, er toe is overgegaan om ook
deze detailhandelaren voor de ver
koop harer artikelen in te schake
len.
Rechtstreekse levering, zo werd
voorts meegedeeld, is in zoverre
een principe bij de N.V. Van Hou
ten, dat ze niet door tussenkomst
van grossiers aan de winkeliers le
vert, omdat ze n.l. zelf wenst te be
palen wie haar producten verkopen
zal. Dit heeft tevens het voordeel
voor de winkelier dat zijn winst
marge tot het hoogst mogelijk kon
worden opgevoerd.
