Eindexamen van aantal weken
gehouden in grote rust
In een paar jaar werkelijkheid
Sprookje werd geboren
in onzichtbare diepten
Vanmiddag even naar New York
In Krasnapolsky zitten
goochelaars in cle zaal
Over ijdelheid
cijfers
en
Overheid zal moeten offeren
voor on der wijs ver beter i ng
Europese jeugd
800 km per
uur
4
Vrijdag 19 Augustus 1949
Waarheen moet ons onderwijs
De redactie achtte een der rev
denen van de geconstateerde fraude
de laakbare zucht van de leraren
om goede eindexamenresultaten,
blijkend uit hoge cijfers, te „fok
ken". ter bevrediging van hun eigen
ijdelheid en ten believe van de
eveneens zeer ijdele ouders. Nog
dieper speurend vond de redactie
als een der grondoorzaken van de
tekortkomingen van ons Middel
baar-Onderwijssysteem het pre
valeren van het streven
naar beoordeling en naar
c ij f e r s boven het pogen om de
geboden leerstof door de leerlingen
werkelijk goed te laten verwerken,
deze tot het wezenlijke eigendom
van de jonge mensen te maken. De
beoordeling door de leraar, het ver
kregen cijfer, wordt op onze school
vaak van hoger waarde geacht dan
de verworven kennis! Dat achtte de
redactie de grond van de verdrie
tige geschiedenis van het Amers-
foortse Lyceum!
Ik ben het met de redactie niet
eens en w1 eens. Uit het vol
gende zal blijken, hoe ik dit bedoel.
Onze schoolwereld zit vol proble
men en een dier problemen is de
door de redactie geconstateerde
fout van ons schoolwezen, de op
pervlakkigheid. het bijbren.
gen van schijnkennis! De
oorzaken daarvan zijn vele: de te
grote klassen, het te groot aantal
uren, dat de leraren moeten geven,
het opgelegde, aprioristisch vast
stellen van wat de kinderen moeten
leren en ;gn. verwerken van wat
deze óf helemaal niet óf in bepaal
de perioden van hun leven vol
strekt niet begeren te weten. Als
men als gecommitteerde de eind
examens meemaakt en constateert,
het hoeveel ónbegeerde kennis de
opgroeiende mensjes worden volge
stopt, dan aanvaardt men. dat al
die opgestoomde geleerdheid nim
mer het eigendom der leerlingen
wordt en dat zij dus bij eind
examens vol onzekerheid voor de
dag komen. Dit indrillen van aller
lei voor het leven nutteloze quasi-
kennis heeft met plichtsopvoeding
niets te maken Maar dit is een on
derwerp apart. Wat ons nu interes
seert. is. dat de redactie wèl gelijk
heeft als zij constateert, dat onze
school in het écht verwerken van
de leerstof te kort schiet, te kort
móét schieten, en dat dus door ver
schillende uiterlijke en innerlijke
oorzaken het cijfer van gro
ter betekenis wordt dan
de kennis! Laat ik niet vaag
E LEZERS kennen „het geval"! Aan een der scholen te Amersfoort.
J—het R K. Meisjeslyceum O.L Vr. Ter Eem. heeft zich een schijnbare
of werkelijke onregelmatigheid bij de eindexamens der gymnasiumafde
ling voorgedaan. De zaak is zorgvuldig onderzocht en tot de normale pro
porties teruggebracht: geruchten overdrijven in zulke kwesties schrik
barend en het kindergetuigenis is in vele gevallen zeer aanvechtbaar. De
redactie van deze courant heeft het geval trachten op tc heffen uit de
sfeer van eindexamen-onregelmatigheden, die zich
van tijd tot tiid in ons integere Nederlandse schoolleven toch nog wel
voordoen, en heeft naar een meer algemene verklaring ge
zocht. En daardoor werd ..het geval Amersfoort" tot een nieuw bewijs
van de grote belangstelling, die er ten onzent (en waarschijnlijk ook in
andere landen) bestaat voor vragen van onderwijs en opvoeding, ook in
de Middelbare-Schooljaren. een bewijs, dat schrijver dezer regelen eigen
lijk niet van node heeft. De ingezonden stukken van leraren, hoogleraren
en ouders, te talrijk om op te nemen, bewezen opnieuw, dat vragen van
de Middelbare School ons Nederlanders „hoog" zitten.
•dus m.i. in de veroordeling van ons
huidige onderwijsstelsel gelijk.
Maar generalisering is in deze ma
terie stellig uit den boze en de in
Amersfoort begane fout is o.i. niet
uit dezen hoofde te verklaren.
Twee kwesties
Wel zUn uit de behandelde materie
twee kwesties nar voren tc bren
gen, die van betekenis zijn voor de be
schouwing van het Amersfoortse geval
én voor de beschouwing van ons gehele
onderwijsstelsel! Uit de behandeling,
zoals die door de redactie op hoger
plan Is gebracht, komen o.i. twee kwes
ties aan de orde, die voor de „vernieu
wing" van ons schoolstelsel ter degc
van waarde zouden kunnen zijn. Wij
noemen ze A. en B.
A. Ook als men van de school
een werk-instituut zou willen
maken in plaats van de doceer- en
examineer-inrichting, die zij heden ten
dagen in vele opzichten is. zal er toch
aan het einde van de gehele school-
cursus een eindexamen moeten
zijn. door het welk vastgesteld wordt,
of het onderwijs, d w.z. het zelf-werken
der leerlingen, vruchten gedragen heeft.
Wij geven onder B. een oplossing voor
de zich daarbij voordoende moeilijkhe
den. Elk eindexamen, ten overstaan
van' gecommitteerden, d.z. als het ware
de vertegenwoordigers van wetenschap
en maatschappij, brengt het gevaar
mee. dat het te haastig en te opper
vlakkig wordt afgenomen, dat in enke
le tientallen minuten moet worden
vastgesteld, wat slechts door geduldige
rustige waarneming zou kunnen wor
den geconstateerd, n I of de kennis het
eigendom van de discipelen geworden
is. wezenlijk door deze verwerkt, ver-
meesterd is, of dat slechts een zekere
hoeveelheid opspuitbare parate kennis
is. die in een aanvechtbaar cijfer gc-
qualificeerd moet worden. Een eind
examen zou alleen waarde hebben (en
niet tot kleine knoeierijen aanleiding
zijn!) als het in grote rust werd afge
nomen. gedurende dagen en weken, en
niet in examentjes van x x ij minuten.
Wil onze overheid werkelijke waar
borgen hebb envoor de deugdelijkheid
van het Nederlandse schoolstelsel, voor
de schoolop voeding tot we
ten en kunnen, en niet tot
oplepelen en zo'n-bcetje-kcnnen, dan
zou. al ware het met steekproeven, se
rieus nagegaan moeten worden, wat de
wezenlijke resultaten zijn van ons
schoolwerk. Examens in deze geest
(door rustig verkeren van deskundige
critici in de werkgemeenschap van de
school) zouden kostbaar zijn. maar
doeltreffend en de enige afdoende be
strijding geven van wat door de redac
tie genoemd is „de camouflage van de
cijferomanie". Als onze overheid vrede
heeft met de bestaande toestand, zal zij
die zo laten, als hij is. Als onze over
heid door haar „zorg" mee wil werken
aan verbetering en „vernieuwing" van
ons schoolsysteem, dan zal zij de gelde
lijke offers moeten brengen: de cost
gaet voor de baet uit!
Hetzelfde geldt voor onze inspec
tie. De huidige inspecteurs zijn met
administratief werk overladen, bezoe
ken de scholen veel te weinig, doen
nauwelijks iets voor de opvoeding en
instructie der leraren, die trouwens na.
genoegd ónvoorbereid in hun zo hoogst
belangrijke functie worden geplaatst
De rege-ing zou o.i. het aantal inspec
teurs moeten vervicrdubbolen. de heren
moeten ontlasten van allerlei admini-
Dr. A. DE VLETTER
oud-rector van het Kcnnemer-
lyceum te Overveen bij Haar
lem, schreef voor ons dit arti
kel ihet eerste in een serie
over onderwijsvraagstukken
van de hand van deskundi
gen]. Dr. de Vletter, die thans
het blad „Wij ouders en op
voeders" redigeert, dat pro
blemen van school en huis
behandeld, neemt in zijn ar
tikel Met geval Amersfoort"
als uitgangspunt, maar be
licht verder een aantal kanten
van ons nderwijsdie voor
ouders vaak in het duister
blijven.
blijven- ik herinner me nog. hoe I stratief werk en ze in de school moeten
een mijner leraren verontwaardigd laten, dagen en weken lang. niet eens
bij me kwam over het feit. dat een
overigens behoorlijke, wellevende
leerling een door de leraar zorg
vuldig gecorrigeerd opstel voor
zien van waardevolle annotaties
van zijn hand. voor de ogen van de
leraar verscheurde, omdat hij een
8 verwacht hebbende bij eerste
oogooslae gezien had, dat er slechts
een 7 onder stond Ik heb de iongen
in kwestie berisot over zijn on
dankbare onhoffelijkheid, maar in
mijn gesprek met de leraar op
nieuw vastgesteld, dat in ons onge
lukkig schoolstelsel de opbouwende
critiek van de leraar bij de groei
van het uitdrukkingsvermogen van
de leerling voor de ie van geringer
betekenis was dan het cijfer,
dat misschien mede ziin rapport
cijfer voor Nederlands bepaalde en
de kansen op overgaan naar de ho
gere klas mede beïnvloedde. Da een
geestelijke werkprestatie en de uit
groei van e*»n persoonlijkheid nim
mer te oualificeren is in een ma
thematisch cijfer, laten wij momen
teel ter zijde.
Cyferomanie
De redactie legde o i echter wèl
de vinger op een bedenkelijke won-
defout van ons klassikale onderwijs
systeem. de cijfermanie De
lezer veroorlove ons een interes
sante historische anecdote. Een on
zer hoogleraren gaf zijn laatste col
lege van het jaar. Hij liet zich eaan.
gaf een terugblik op de ontwikke
ling van ziin wetenschap, schetste
de perspectieven, voorzichtig in de
toekomst blikkend. Hij voelde dat
het goed was, wat hij zei. Vurig
hoopte hij op nablijVers aan het
eind van de voordracht, op jonge
mensen, gegrepen door het grote
van de aangeroerde vraagstukken,
die zouden willen vragen en na
praten. Er bleef niemand achter,
toen de hooggeleerde uitgesproken
had. Ja toch één! „Goddank," dacht
de professor, bij deze student is
mijn betoog toch ingeslagen, bij
hem is wat gewékt!" „Wilde U wat
vragen meneer?" zei de hoogleraar.
,Ja, Professor, ik vond het erg
mooi, wat U vandaag gezegd hebt.
ennenu moet ik binnenkort
examen doen; vraagt U dat. wat U
zoeven hebt verteld, ook bij het
examen?" „Nee. meneer!" zei de
professor kort. Als zelfs aan de
universiteit de cyferomanie zo is
doorgedrongen als deze anecdote,
ons door de hoogleraar zelf verteld,
ons doet zien hoe sterk moet zij
dan van kracht zijn op de Middel
bare School, die. zoals onlangs ge
schreven werd. geen opvoe
dingsinrichting is geen in
richting voor geestelijke arbeid,
maar een permanente examineer-
instituut met al maar proefwerken,
cijfers en rapporten!
De redactie van deze krant heeft
per jaar een enkel uurtje!
Geen opleiding, wèl
opvoeding
B. Een tweede gedachte, die o.i. ern
stig de overweging waard is, zou zijn
de scheiding van het
eind-examen én het toe
latingsexamen tot de
universiteit, zoals dit hier
en daar in het buitenland (Brussel!)
het geval is. Toen Thorbecke de Hoge
re Burger School stichtte, heeft hij
nooit gedacht aan een school, zoals die
nu is Hij wilde voor die school geen
toelatings- en overgangsexamens, zelfs
geen aprioristisch werkprogramma,
zelfs niet de verplichting voor de leer
lingen om alle lessen bij te wonen. Hij
wilde een school ter algemene ont.
wikkeling der aanstaan
de staatsburgers. En zijn
school is geworden tot een opleidings
school voor Delft en de universiteit,
hoewel 50% der leerlingen die kant he
le maal niet op willen. Doordat aan het
eindexamen van de Hogere Burger
School noodlottigerwijze het studierecht
gekoppeld is, werd de H.B.S. ontkracht,
ontaard, van zijn oorspronkelijke ka
men
rakter beroofd. Het einddi
ploma is nu geworden tot een onding
een ding met twee tegenstrijdige kan
ten- het is een testimonium, dat
de leerling zijn Middelbare School met
vrucht heeft volbracht, dat hij vlijtig
en toegewijd en systematisch heeft ge
werkt en nu een zekere dosis kennis
heeft verworven, maar tegelijkertijd is
het diploma een toegangsbrief
je voor hogere studie,
waarvoor Delft zijn eisen steeds verder
opdrijft. Het hybridische karakter van
dit einddiploma leidt tot de moeilijkhe
den. zoals die zich nu misschien te
Amersfoort hebben voorgedaan: de le
raar. die jaren lang met een leerling
heeft gewerkt die voor hem is gaan
voelen, voor zijn persoon, zijn karakter
zijn bereidheid tot plichtsbetrachting,
gunt aan de jonge mens gaarne het
einddiploma, al acht hij deze niet bijs
ter geschikt voor universitaire studie,
hoewel ook dit alweer in heel veel ge
vallen niet met zekerheid uit te maken
is. In de harten der leraren kan nu het
zedelijke conflict 'rijzen:
weten misschien, dat Jan of Piet of
Nellie of Marietje niet zullen gaan stu
deren en willen deze nu eigenlijk wel
een beetje helpen. Dit is. gezien de
huidige situatie. onjuist en ongeoor
loofd. maar volkomen begrijpelijk en
menselijk en komt niet voort uit men
selijke ijdelheid. zoals de redactie ver
onderstelt. maar uit overweging van
kameraadschap voor de leerling, met
wie zo lange tijd trouw is samenge
werkt. Dan oordeelt de mens-leraar,
niet het lid der examencommissie! Die
leraren hebben overwegingen pro en
contra het verlenen van het diploma,
overwegingen, die kunnen verschillen
van die der commissieleden.
Opdracht tot verbetering
van Suezkanaal voor
Nederlands bedrijf
AMSTERDAM. Ter bespoedi-
ging van de scheepvaart in het
Suezkanaal zal ten Zuiden van
Cairo een zijkanaal gegraven wor
den. waardoor het verkeer dat. zo
als bekend, hier slechts in één riéh-
tir.g mag geschieden, in de toe
komst een veel vlotter verlooD zal
krijgen.
Het betreft hier een 10 km. lang
kanaal, dat door de Amsterdamse
Ballast Maatschappij tezamen met
een combinatie van Franse aanne
mers zal worden uitgevoerd. Het
Nederlandse technische personeel
zal over ongeveer zes weken naar
Egypte vertrekken.
Met dit project is een bedrag van
22 millioen gulden gemoeid, waar
van. naar men vertrouwt een be
hoorlijk deel zal afvloeien naar de
Amsterdamsche Ballast Maat
schappij. Men hoopt in ruim een
jaar met het gehele werk gereed te
zijn. daar de modernste machines
zullen worden gebruikt.
Studie-brevet?
Bij het eindexamen van de Middel
bare Meisjesschool van het geïncrimi
neerde R.K. Lyceum te Amersfoort, een
examen, dat schrijver dezer regelen als
gecommitteerde bijwoonde en dat op
hem cn zijn mede-gecommitteerden de
Indruk maakte van hoogst solide en
streng cn volkomen integer te worden
afgenomen, was de leraar-geschiedenis,
die in „het geval Amersfoort" ook even
is genoemd, enkele malen veel strenger
in zijn oordeel dan de bijzitter-gecom-
mitteerde en stelde cijfers voor. lager
dan de laatstgenoemde. Zou hij anders
geoordeeld en gehandeld hebben, als
hij geweten had. dat een zich neerleg
gen bij het oordcel van de bijzitter aan
de candidaat het diploma verschafte,
waarmee deze kon gaan studeren?
Conclusie: ontneem aan
het einddiploma het
studierecht. laat dit e 1 n d-
dlploma echt een e i n ddiploma zijn en
geef aan de Hogescholen en Universi
teiten het recht een toelatingsexamen
af te nemen, met psychotechnische test
voor de verschillende faculteiten. Hier
door zou aan veel zeer laakbare chaos
in de universiteitswereld van nu een
einde komen, zou veel onrecht en geld-
verknoeien beëindigd worden en zou
den kwesties als „het geval Amersfoort"
niet of veel minder voorkomen.
Atelier van Stellenbosse
reuzen uit oertijd ontdekt
KAAPSTAD. De archeoloog
E. J. Sawyer heeft in een grot op
Groot Drakenstein sporen ontdekt
van een werkplaats, waar 60.000
jaren geleden, een ras van „reu
zen" moet hebben gearbeid.
Deze oude bewoners van Zuid-
Afrika, bekend onder de naam van
„Stellenbos-mensen", moeten een
lengte gehad hebben van 2.10 me
ter. een vooruitspringende onder
kaak en zij moeten zich gevoed heb
ben met gekookt mensenvlees en
struisvogeleieren.
Sawyer, die slechts opgravingen
tot een diepte van 60 centimeter
heeft kunnen verrichten is van
mening, dat wanneer de grot volle
dig zal worden onderzocht, be
langrijker ontdekkingen zullen
worden gedaan. Thans reeds zijn
bijlen, krabmessen en andere ijze
ren voorwerpen opgegraven, die,
naar de mening van de archeoloog
door geen Boschjesman of Hotten
tot gehanteerd kunnen worden.
Zich beroepende op verschillende
wetenschappelijke werken, is Sa
wyer van oordeel, dat de Stellen
bos-mensen", die uit Noord-Afrika
afkomstig zijn, de Sahara zijn
doorgetrokken om na een tocht, die
vele jaren heeft geduurd, de wes
telijke provincies van Zuid-Afrika
te bereiken.
Belangrijke verhandeling
van dr. Marie Ramondt
fjET SPROOKJE is geboren in
onzichtbare diepten, in de oer
logen van het menselijk gemoed en
de primitieve mensengeest. Primi
tief wil niet in de eerste plaats
zeggen eenvoudig. Integendeel,
dikwijls is de primitieve mentali
teit in vele opzichten gecompliceer
der dan het latere afgetrokken en
met schema's werkende denken.
Doordat de wereld chaotischer is
nog, ongeordenderen doordat de
primitieve mens vitaler en meer
totaal is betrokken bij de kosmos,
doen zich duistere verwikkelingen
en verschrikkingen voor en staat
iedere bizonderheid uit die wereld
nog op zichzelf, zodat het benade
ren daarvan ingewikkelder en on
overzichtelijker is.
Dan komt een volgende phase waar
in de werkelijkheid van het volksbe
staan meer gaat meespreken of waarin
natuur en kosmische gebeurtenissen
dichterlijk worden verbeeld door de
nog in een grote veelheid van die uit
eenlopende machten en krachten ge
lovende mens. Mythen, sagen en legen,
den ontstaan en de ontwikkeling zet
zich voort, tot als een ontzaglijk groot,
levend ethnologisch bezit alom het
volkssprookje tot onuitroeibaar leven
komt. Het wordt mondeling overgele
verd van geslacht op geslacht, en heeft
nog vele overblijfselen van de primi
tieve en nauw bewuste gevoelskrachten
uit de nog door geen cultuur aange
raakte volksstammen of uit de oertij
den behouden Maar het critlsch en zelf
standig denken de dualistische houding
welke Hidding, naar wij in een vorige
Kroniek zagen, als tegenpool stelt te
genover het z g. participerende denken,
neemt allengs toe. en zo komt. soms
De Gordon evacueert 1500
blanken uit Sjanghai
SJANGHAI. De communisti
sche autoriteiten hebben het Ame
rikaanse passagiersschip General
Gordon toestemming gegeven Sjang
hai binnen te lopen als repatri-
eringsschip.
De General Gordon heeft een en
ander te lossen, maar de voornaam
ste taak van het schip is de evacua
tie van ongeveer 1500 buitenlanders,
meest Amerikanen en Engelsen.
Het nieuws der communistische
toestemming heeft een verhoogd
aantal verzoeken van vreemdelingen
om Sjanghai te mogen verlaten tot
gevolg gehad.
nog grotelijks geladen met de onver
woestbare leefdrift en de motieven van
het volkssprookje, het kunst- of litte
raire sprookje tot stand Ook in zijn
meest geslaagde vorm is dit van cere-
bralcr natuur. Het gaat werken met
duidelijk overwogen symbolen en zelfs
met allegorieën Het argeloze element,
dat van het volkssprookje de grote
charme was. mankt plaats voor letter
kundige. stylistische en schoonhcidlie-
vende bekommernissen. Ook bewuste en
intellectuele schoonheid kan groot en
meeslepend zijn. Toch is van de magi
sche. ondefineerbnre. bezwerende en
aan onze diepste instincten appelerende
suggestie van het volkssprookje iets
daarin verloren gegaan al kunnen an
dere lagen van onze persoonlijkheid er
misschien weer meer door worden be
vredigd
O* MARIE RAMONDT wier disser-
itie ..Carel ende Elegast oorspron
kelijk?" (Utrecht. 1917) haar reeds tot
dit onderzoek voorbestemde heeft alle
belangstellenden in de hierboven ge
noemde problemen een belangrijke
dienst bewezen door haar bij J. B.
LITERAIRE KRONIEK
Victor E. van Vriesland
Wolthers' Uitgeversmaatschappij te Gro
ningen en Batavia in het licht gegeven
verhandeling „Sprookjesvertellers en
hun wereld, van primitivisme tot sym
bolisme, vier sprookjesstudiën". De ge
leerde schrijfster, die over een scnat
van materiaal en een indrukwekkende
belezenheid beschikt, heeft in de eer
ste studie „De Werkelijkheid ln net
Volkssprookje" onderzocht eon werke
lijkheid die veel groter Is dan wij bij
de fantastische figuren vermoedden en
waarbij onder meer saurussen, reuzen-
reptielen e.d. realiteiten cn ook wer
kelijke physieke menselijke misvormin
gen een grote rol hebben gespeeld.
Het tweede caput is gewijd aan
„Sprookjesvertellers en hun Wereld",
waarin zij het primitieve sprookje
tracht te benaderen in zijn ontstaan en
zijn invloeden, waarbij tal van histori
sche en ethnologische vraagstukken ter
sprake komen De mythologie van be
paalde stammen wordt vergeleken met
de oudste Europese verhalenschat. die
vrijwel autochthoon blijkt. Het opdo
men van die verhalen cn kluchten, de
rol van de dichters cn het ontstaan van
een meer kunstmatig genre worden be
schouwd. evenals de Invloed van Ge
kindergeest en het godsdienstige.
De derde afdeling „Volks cn Kunst
sprookje" doet een belangwekkend on
derzoek naar de bronnen en het ont
staan van de sprookjes van Moeder de
Gans. de in Duitsland ingevoerde Fran
se en Oosterse sprookjes waaronder de
1001 Nacht, en naar de gang van het
sprookje in Holland van het middel
eeuws volksepos tot de beweging van
Tachtig. Ieder, die zich voor de in
vloed van onze volksaard op het tot
stand komen van ons litterair cultuur
bezit interesseert, zal deze beschou
wing geboeid lezen.
De laatste, vierde afdeling. ..Het
Sprookje rondom 1380" staat stil b{i de
daemonic en de achttiende eeuwse Ver
lichting. de hang naar het occulte van
de Duitse Romantiek, het „Schaudern".
de rationaliseringen en omwerkingen
van buitenlandse stof. ook in ons land
Vervolgens staat ze uitvoerig stil bij
de figuur van Andersen en zijn machtige
invloed om ten slotte te komen tot
een overzicht van het sprookje rondom
1880. in het bizondcr in Nederland.
Wie in deze boeiende sprookjeswe
reld belang stelt. zal.zich gaarne ver
diepen in de studiën van Marie Ra-
mondt. In een volgende Kroniek hopen
wij uit de interessante vondsten die zij
op dit eerst in onze eeuw met nieuwe
resultaten onderzochte terrein heeft ge
daan. nog eens wat meer te vertellen.
Aangrijpend getuigenis
van een jongere
Thijs Booy: Europese Jeugd. Uitg
Vrij Nederland. Amsterdam.
DE band van dit boek is van een
schreeuwerig rood linnen; dit
valt op tussen een rij banden van
rustigere kleuren. Dat felle rood
klopt met de inhoud: ook die valt
op tussen de kalme beschrijvingen
en gezapige beschouwingen, die
dagelijks verschijnen. Temidden
van al het verstandige en kunst
zinnige georeer op papier klinkt
wat Thijs Booy schrijft als een
hartstochtelijke aanklacht, als de
noodkreet van een generatie, die
heeft ontdekt, dat deze wereld
danst op een vulkaan.
Thijs Booi heeft na de oorlog
vrijwel alle landen van Europa af
gereisd. Hij heeft gesproken met
talloze jongeren van zeer onder
scheidene afkomst, opvoeding, na
tionaliteit. Wat hij gehoord heeft
en gezien, heeft hem ontsteld; hij
is tot de conclusie gekomen, dat
wij in een bezeten wereld leven en
niet beter weten. Dit feit en deze
mentaliteit hebben hem aan het
schrijven gezet en zo is dit boek
ontstaan, dat alle sporen draagt
van de schrik, de felle verontwaar
diging, die hem bij dit ontdekken
overrompelden.
De schrijver van dit boek heeft
de Europese jeugd gezien als een
generatie, die met de brokstukken
van de beschaving in de handen
staat, zonder leiding en richting
want de oudere generatie, die deze
had moeten geven, heeft onherroe
pelijk gefaald: de tweede wereld
oorlog was daar het onmiskenbare
bewijs van. De jeugd staat midden
in de crisis van de mens, zonder
programma's, zonder een glimp
van licht; en niemand of althans
zeer weinigen ervaren het want
niemand heeft de jongeren geleerd
hierover na te denken; niemand
heeft hen inzicht bijgebracht in
het tijdsgebeuren. De ouderen heb
ben de jongeren in de geestelijke
kou laten staan.
Fel en bewogen, als in één adem,
heeft Thijs Booy zijn ervaringen en
zijn brandende gedachten erover
verteld en zijn betoog dwingt tot
luisteren. Soms irriteert het, door
de al te vele citaten, door de soms
wat overspannen toon. Maar een
mens in nood valt men niet hard,
als zijn schreeuw wat rauw klinkt;
op dit boek past geen critiek: het
zij slechts met grote nadruk gesig
naleerd. Hoogstens tegen het laat
ste deel kan men bezwaren heb
ben, waarin hij een marsroute aan
geeft, een weg om uit de ontredde
ring te komen. Maar zelfs daar
mee is het goed, voorzichtig te
zijn, zolang zijn woorden nog niet
ernstig zijn genomen of zijn ge
strand in het onvruchtbare gedis
cussieer van de ouderen, die met
deze problematiek zelf geen raad
weten
C. J. O.
SOUTHAMPTON. Koning Ab-
doellah van Transjordanië is gisteren,
met een speciale vliegboot te Sout
hampton aangekomen. Men neemt
aan. dat hij in Engeland belangrijke
besprekingen zal voeren met het
Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken en met de minister van De
fensie.
Britse luchtvaartindustrie werpt zijn
troefkaart op tafel
(Van onze luchtvaartmedewerker)
LONDEN. Wie zo omstreeks 1952 van Amsterdam naar New York
zal reizen, zal daarbii de keus hebben tussen de ouderwetse, langzame
Amerikaanse Constellation. DC 6 en Convair. en het supersnelle Britse
vliegtuig. De Havilland Cornet waarvan voor kort een tipje van de sluier
der geheimzinnigheid is opgelicht.
Het welsprekendst voor wat de Britten met de constructie van dit vlieg
tuig. het eerste voor passagiersvervoer bestemde toestel met straalaan
drijving, hebben bereikt, is wel, dat de vliegduur van Londen naar New
York tot 6 uur zal dalen cn die van Londen naar Johannesburg van ruim
een etmaa] tot slechts 13 uur.
DE BRITTEN staan op het
punt de Amerikaanse huprema-
tie in de luchtvaart te doorbre
ken. Terwijl de kruissnelheid
van de thans gebruikelijke pas
sagiersvliegtuigen omstreeks de
400 k.m. per uur ligt, is het ni
veau van de Cornet het dubbele,
800 k.m. per uur. IVat dit bete
kent, wordt duidelijk, als men
bedenkt, dat hierdoor de vlieg
duur AmsterdamBatavia ge
reduceerd wordt tot 15 uur. Ter
illustratie diene verder, dat
wanneer dit vliegtuig des och
tends in Batavia opstijgt voor
een nonstopvlucht naar Am
sterdam het reeds 's middags om
4 uur op Schiphol zal aanko
men. Door de reisrichting met
de draaiing van de zon mee,
wint het immers op deze af
stand het tijdsverschil tussen
Batavia en Amsterdam van cir
ca 7 uur.
J
Voorsprong der FS
ernstig bedreigd
In de loop der laatste jaren is het
zwaartepunt van de vooruitgang in
de aviatiek van Europa op Amerika
komen te liggen. Voor de oorlog
waren Italië. Frankrijk, Duitsland
en Nederland met zijn Fokker nog
mededingers, waarmee men reke
ning hield! De oorlog heeft het con
tinent van Europa onherstelbaar
achterop gebracht en alleen Enge
land en de V.S. bleven aan de kop
over. In de laatste jaren echter is
Groot-Brittanniè door een complex
van zaken, onder andere ook door
tegenslagen, zoals bijvoorbeeld met
de Tudor II in de achterhoede ge
raakt.
De Britse troefkaart was en bleef
echter de groter kunde van dit
land ten opzichte van de V.S. in de __jt
ontwikkeling van de straalmotor. maanden geleden zijn vertrouwen
Met de voltooiing van het prototype uitsprak in het schroefloze vliegtuig
van de Havilland Cornet, spelen de voor passagiersvervoer, vindt in dit
Engelsen deze kaart uit in de hoop product van Britse kundigheid,
keer, maar zoals de zaken er nu voor
staan heeft Engeland een voor
sprong van drie tot vier kostbare
jaren.
Ogenschijnlijk is er niet zoveel
bijzonders aan de DH 106 Comet.
Het is een enorme glanzende vis, die
plaats biedt aan veertig personen,
van wie vier man bemanning. Met
dit aantal personen blijft het onder
de vervoerscapaciteit van de mo
derne Amerikaanse vliegtuigen. Het
bijzondere schuilt echter in de
ovale gaten, twee links en twee
rechts van de romp., ingebouwd in
de vleugel Aqhfer die gaten bevin
den zich de heteluchtmotoren. die
de lucht aanzuigen, op schroeihitte
naar achteren wegblazen en daar
mede het vliegtuig een voortstu
wingskracht van 42.000 pk (4 x 10 500
pk) verschaffen. De vergelijking
kan dienen, dat de viermotorige
Douglas DC 6 volstaat met „slechts"
8.400 pk. circa een vijfde dus.
Het grotere motorvermogen van
de Cornet vergt ook weer aanzien
lijk meer brandstof. Om maar weer
een vergelijking te maken met de
DC 6 betekent dit. dat de Cornet bij
toekomstige vluchten van Londen
naar New York 27.000 liter brand
stof nodig heeft en de DC 6 aan
18.500 liter genoeg heeft. Dit ver
klaart ook waarom de DC 6. Con
stellation en Convair meer passa
giers kunnen meenemen. Het
schroefloze vliegtuig bevindt zich
nog echter slechts aan het begin
van zijn ontwikkeling, en aangeno
men mag worden, dat in de loop der
jaren een economischer brandstof
verbruik mogelijk zal zijn.
Hoe het zij, Plesman. die enkele
VIER OVALE GATEN, op de
plaats waar bij ouderwetse
vliegtuigen propellers zitten, dat
is poor een leek alles, wat deze
DH 106, De Havilland Cornet on
derscheidt van andere vliegtui
gen en toch zijn het juist deze
openingen, waarachter zich de
motoren voor straalaandrijving
bevinden, waardoor de aandacht
van de wereld der aviatiek an
dermaal op Engeland is geves
tigd.
Strauss ernstig ziek
GARMISCH PARTENKIRCHEN:
Richard Strauss, de oude compo
nist, is er zo slecht aan toe, dat
men er rekening mede houdt dat
hij de nieuwe week niet meer zal
beleven. Hij heeft onlangs een
blaasoperatie ondergaan en lijdt
aan angina pectoris. Nu is er een
beroerte bij gekomen die zijn
laatste krachten sloopt. Strauss'
lijfarts, prof Nonnenbach wijkt
niet van 's componisten sponde.
hun luchtvaartindustrie
bovenop te helper).
waarop reeds door grote Britse
luchtvaartmaatschappijen bestellin-
Uiteraard werkt ook Amerika aan gen zijn geplaatst, een bevestiging
de straalmotor voor passagiersver- I van zijn verwachting.
Er komt goedkoop fruit
NIJMEGEN. De eerste verko
pingen van fruit op het hout in Be
tuwe en Maas en Waal zijn niet veel
belovend voor de boomgaardbezit-
ters. Er is wel overvloed van hard
fruit, maar de prijzen, door de op
kopers en gros besteed, zijn laag
Sommige boeren houden de verkoop
maar iri en gunnen de oogst niet aan
bieders, die blijkbaar geen risico's
durven te nemen. Wij hoorden van
prijzen van 4 tot 6 cent per kilo qp
het hout. zelfs voor bewaarfruit.
Aardbeving in Turkije
eist 65 doden
ANKARA. Bij de aardbeving
in het gebied van Erzeroem in
Noord-Oost-Anatolië zijn vijf dor
pen ernstig beschadigd. Het dorp
Agakeuy is geheel vernield. Men
vreest, dat na het opruimen van
het puin vele mensen gedood zul
len blijken te zijn Tot nu toe zijn
er 65 slachtoffers te betreuren en
120 ernstig gewonden. Ongeveer
1200 mensen zijn dakloos gewor
den.
Avond vol ..eerlijk bedrogin Amsterdam
Met de heilbeden onzer vrienden en magen nog natrillend in
ons geprangd gemoed, ja werkelijk met het hart in de schoenen
zijn wij op weg gegaan naar het Amsterdamse congres der
magiërs. Zij, die achterbleven, hadden ons stilzwijgend afge
schreven. Zij zagen ons gaan naar een soort dolhuis van intel
lectuelen. Enkele optimisten onder hen rekenden hoogstens
op de terugkomst van onze romp; hoofd, armen, benen zouden
daar in de hoofdstad stellig aan ons ontgoocheld worden.
„Mooi werk meneer'
Nu, we z n teruggekomen en
we hadden achteraf beschouwd on
ze broekzakken helemaal niet hoe
ven dicht te naaien noch geld, kost
baarheden en waardepapieren ach
ter te laten en voorzover we op het
ogenblik onze samenstelling kunnen
overzien beschikken we nog over de
belangrijkste lichaamsdelen, althans
voldoende om onze ervaringen te
noteren. Want eigenlijk is het alle
maal erg meegevallen. En nog
eigenlijker: een beetje tegengeval
len. De openingsmiddag met het
concours in de kille en absoluut
fantasieloze sfeer van Krasnapolsky
vërliep weinig anders dan bijv. een
internationaal congres van effec
tenhandelaren. Een ontelbaar aan
tal speechjes in een ontelbaar aan
tal talen, variërend van Spaans tot
Hebreeuws (er zyn niet minder dan
19 landen op dit congres vertegen
woordigd) en een Nederlandse voor
zitter, die tenminste één waar. op
recht woord sprak: vol verwachting
klopt myn hart. Vol verwachting
klopt ons hart nog steeds.
Ons hart klopte ook van verwach
ting en het doet dat nog steeds, nu
aan het slot van deze hele magische
dag, want een werkelijke verras
sing, een onmiskenbaar hoogtepunt,
een groot moment is er nog niet
geweest. En stellig niet bij het eer
ste deel van het concours, dat nieu
we dingen had kunnen opleveren.
Het meest hebben wij eigenlijk
genoten van de toeschouwers in de
zaal, die voortdurend met kaarten,
toverstafjes, rechtopstaande tou
wen en honderden andere apparaten
in de weer waren en daarbij dood
ernstige gezichten trokken. Op het
toneel was inmiddels de eerste deel
nemer aan het werk. de Rotterdam
mer Interro. die met tok-tok-tok-
eieren, magnetische veters en een
waslijn manipuleerde. Het Neder
landse paar de Flezki's had aan
goochelen niet genoeg, maar gaf
bovendien een plastic show weg, be
kroond met een fluorescerend Chi
nees slot-tableau, misschien wel im
posant. maar uit de toon. Werkelijk
knap werk deed de Deen Figgo
Jahn. Hjj bracht het publiek in ex
tase met zrjn zogenaamd eenvoudig,
maar razend vlug manipuleren met
stokknoppen. De voorzitter deed aan
het eind van de middag nog een on
bedoeld aardige duit in 't zakje: er
was een vulpen gevonden en het
bleek werkelijk erlyk verloren.
Met nog steecL kloppend hart
's avonds naar de Stadsschouwburg.
Galavoorstelling van de prominen
ten. En als men nu direct wil weten,
wie we dc aardigste goochelaar van
de dag vonden, dan zeggen we: de
heer Bendien. directeur van de
schouwburg. Die presteerde het 'n
geestige speech te houden in afwis
selend zes talen en na zijn laatste
woorden: „als alle politici zulke
grootmeesters waren als deze goo
chelaars. dan hadden w: voor altijd
vrede" lanceerde hij een fladderen
de duif uit zyn rok-pand. Dat was
een goed begin van een avond vol
„eerlijk bedrog". Een zee bijzondere
verschijning was de Britse heer Wil-
lane, in het dagelijks leven uitgever
van wetenschappelijke werken. De
ze wankelde rond in een bar, wel
gevuld met ontelbare flessen, fles
jes en bokalen, die zichzelf vulden.
Willane hikte achtereenvolgens
kaartspellen, speelde Lollypop op
een fles hoessiroop, veranderde
Graven-A's in zware hangpijpen.
liet een kaarsje een halve meter
groeien en ontlokte vrolijke deun
tjes aan een luchtballon en een
fietspomp.
Een klassenummer was dat van
de kampioen 1946, de Fransman
Jean Valton. Kaarten vlogen als
boomerangs door de lucht, hij voer
de er cle vreemdste stunts mee uit
en ondertussen was het dan: sigaret
meneer, da's kienderspel, en Valton
toverde aan de lopende band bran
dende Gauloises voor de zaal.
De Rotterdammer Gerard Crochet
was weer buitengewoon op dreef
met een groot nummer. Hij savou
reerde grote dotten watten, spuwde
een vonkenregen en spon uit z'n
mond een lange draad. Meer dan
twintig emmers melk liet hij in een
enorme melkbus gieten, waaruit
tenslotte geen melk. maar een aar
dig meisje tevoorschijn kwam.
„Mooi werk, hè meneer, zei de to
neelknecht in de pauze tegen ons
en hij wees op de kunstbloementuin,
die Crochet op het toneel had ge
plant (in 'opgevouwen toestand
weegt dat moois 75 kg!). Maar ik
geloof er pas in, als die goochelaars
hier iets aan kunnen doen" en hij
toonde z'n tandeloze mond.
R.T.C. krijgt een speciaal
poststempel
DEN HAAG. Met ingang van
de opening van de R.T.C. zal een
speciaal poststempel van de confe
rentie worden gebruikt. Die zal be
staan uit een cirkel met een af
beelding van de Ridderzaal in het
midden en daaromheen de woor
den. Ronde Tafel Conferentie
's Gravenhage.
