DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
POND DEVALUEERT, GULDEN VOLGT
Ook andere zachte valuta in
waarde verminderd
Scheepsbrand bij Toronto eist
tweehonderd slachtoffers
Windroos van meningen
Haagse kermisaltractie
eist slachtolfers
Neder land overweegt een
zeilde slap als Engeland
In Wallstreet is
men geschokt
r
v-
Accoord binnen
een uur
Passagiers in paniek vochten
vertwijfeld voor hun leven
Goedkope
gulden
9e Jaargang no. 219
Maandag 10 September 1949
Opgericht door de Stichting «Het Parool" Giro 510330,
Bank: Rotterda-nsche Bank Postbus 1 Abonnements
prijs 32 cent p, w. of 4,15 p. lew. Losse nummers 10 cent.
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort,
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235,
Hoofdredacteur: TJ. DE BOOR DER.
LONDEN. Het zo lang tegengesprokene, maar onontkoombare is gebeurd: de waarde
van het pond sterling. Zaterdag nog 4,03, is Zondagavond vastgesteld op S 2,80 een
devaluatie dus met niet minder dan 30,5 procent. In zyn val heeft het pond een reeks van
andere munteenheden meegesleept. Achtereenvolgens zyn mede-gedevalueerd het Zuid-
Afrikaanse pond, de Australische en Nieuw-Zeelandse ponden, de roepg in India, het
Israëlische pond, de Deense en Noorse kronen en de Birmese roept). Nederland, West-
Duitsland, Argentinië en waarschijnlijk nog enige andere landen zullen volgen. De banken
en effectenbeurzen van al deze landen z\jn vandaag gesloten. De koersen van de Belgische
franc, de Zwitserse franc, dc Italiaanse lire en de Japanse jen zijn ten opzichte van de
dollar niet gewijzigd.
Het bericht over de devaluaUc van het pond werd bekend Cf maakt door f
sir Stafford Cripps, in een radio-rede, die hU gisteravond om 9.15 hield.
Met een stem, waarin de ernst doortrilde, deelde hij mede, dat het besluit
tot de devaluatie reeds door dc Britse regering genomen was, vóór zijn
bezoek aan Washington. Een grootscheepse omzetting van ponden in goud
en dollars, zo verklaarde hij, had de regering tot waardevermindering van
het pond gedwongen.
SIR STAFFORD CRIPPS. de
Britse kanselier van de schatkist,
op het moment, dat hij uit Was
hington terugkeerde en uit het
vliegtuig stapte. „De besprekin
genzei hij, ,^ijn de meest ge
slaagde geweest, die wij ooit
over de Britse dollarcrisis heb
ben gehad. Er is heel veel ge
daan voor de naaste toekomst..."
VOOR DE TOERISTEN
Donderslag bij een
heldere hemel
GENEVE. Voor duizenden
toeristen in Europa betekende het
bericht van de Britse devaluatie
een donderslag bij heldere hemel.
In Britse bankierskringen te Ge-
nève werd Zondagavond verklaard,
dat de bekendmaking van minister
Cripps de definitieve genadeslag
zal betekenen voor het Britse toe
ristenverkeer in Zwitserland. De
Britse toeristen, die zich thans in
Zwitserland bevinden en die hun
reischèques nog niet volledig voor
Zwitserse francs hebben ingewis
seld zullen in ernstige moeilijkhe
den geraken Lloyds Bank te Ge-
nève verwacht vandaag een grote
toeloop van Britse toeristen, die
zich genoodzaakt zullen zien Zwit
serland zo spoedig mogelijk te ver
laten, daar hun onkostenbereke-
ningen niet meer uitkomen. Wij
hopen, zo zeide men. dat er voor
hen voldoende treinen zullen zijn.
Nederlands motorschip
gezonken
Naar Lloyd's uit Londen meldt, is
het Nederlandse motorschip „Pin-
guin" (197 ton), dat op weg was
van Antwerpen naar Stockholm, bij
Kiel tegen het wrak van een licht
schip gevaren en binnen tien minu
ten gezonken. Alle leden der be
manning op één na werden gered.
Deskundigen verwachten, aldus
Cripps, dat het onmiddellijke ge
volg van de devaluatie van het pond
zaï zyn, dat Britse goederen aantrek
kelijker worden op de dollarmark-
ten en dat dollargoederen in prijs
zullen stijgen. De verandering in de
wisselkoers heeft geen betrekking
op de binnenlandse waarden van het
pond sterling. De prijzen in de En
gelse winkels zullen in de meeste
gevallen dezelfde blijven, daar de
binnenlandse waarde van het pond
niet is veranderd. Dit is evenmin het
geval met de waarde van de spaar
gelden.
Uiteraard heeft het bericht van de
Britse devaluatie grote beroering
verwekt. Wallstreet was geschokt
toen de nieuwe omrekeningskoers
van het pond sterling ten aanzien
van de dollar bekend werd Men
achtte die aanzienlijk lager dan door
dc banken en door de industriëlen
werd verwacht.
In New Yorkse handelskringen ver
klaarde men. dat Engeland een on
middellijke herleving van de Ame
rikaanse aankopen van Britse goe
deren mag verwachten. Iets derge
lijks werd gezegd door de Ameri
kaanse minister van financiën, John
Snijder, die Zondagavond te ken
ner. gaf. dat de Britse devaluatie
een economische stap was. die op
de duur een gezonde stimulans voor
de wereldhandel in het algemeen
zou blijken te zijn.
In de kringen van het Amster
damse bank- en effectenbedrijf liet
de rede van Cripps niet na verba
zing te wekken. Een devaluatie van
ongeveer 30% had men daar niet
verwacht, aangezien men er een
waardevermindering van het pond
tot op 3 dollar wel als het laagste
niveau had beschouwd.
In Brussel heeft men op het kabi
net van de Belgische eerste minister
verklaard niet verrast te zijn, omdat
men sinds Zaterdag 11 uur op de
hoogte was. De kabinetsraad is er
niet bijeengeroepen, zoals In vele
andere landen en een autoriteit, die
in nauw contact staat met de Bel
gische minister-president heeft ver
klaard, dat er volgens hem geen
sprake zou zijn van devaluatie van
de Belgische franc.
In Frankrijk is de vrije goudprijs
stopgezet tot nader aankondiging.
De Franse effectenbeurs is vandaag
gesloten en het kabinet beraadslaagt.
Het overmaken van bedragen in bui
tenlandse valuta uit Frankrijk naar
het buitenland is opgeschort. Bui-
DIT ZEGT MEN OVER DE DEVALUATIE
tenlandse bankrekeningen in Frank
rijk zijn tijdelijk geblokkeerd Er
zal voor worden gezorgd, dat de in
Frankrijk vertoevende toeristen geen
moeilijkheden ondervinden.
In Griekenland zijn de beurs en de
banken vandaag op last der regering
gesloten Ook de Canadese rege
ring heeft een stopzetting van beurs
transacties tot Dinsdag bevolen.
Prof. Ludwig Erhard, die alge
meen beschouwd wordt als de man,
die in de nieuwe West Duitse repu
bliek de portefeuille van economi
sche zaken te beheren zal krijgen,
heeft verklaard, dat na de devalu
atie van het pond sterling ook de
Mark zal moeten worden gedeva
lueerd.
Economische deskundigen In
Praag verklaarden Zondagavond, dat
de val van het pond sterling uitein
delijk ook een herziening der wis
selkoersen tussen Oost- en West
Europa teweeg moet brengen.
In bankkringen in Batavia ver
wacht men, dat dc Nederlandse
gulden cn de Indonesische gulden
hun onderlinge pariteit zullen
Nee toch.ileus
In Cairo is een handelaar in
oude munten gearresteerd,
omdat hij enige munten aan de
man trachtte te brengen, waar
op als datum van uitgifte 50 v.
Chr. stond vermeld. De politie
gelooft niet, dat de Romeinen 50
jaar voor de geboorte van
Christus reeds wisten, dat Hij
geboren zou worden.
Angelina Farina, „gcestenbe-
zweerster" in Milwaukee, ts
gearresteerd omdat zij in tien
jaar tijd mevrouw Mary Sanfe-
lippo, onder het voorwendsel
deze dame te beschermen tegen
„boze invloeden", 250.000 gul
den lichter heeft gemaakt. An
gelina bezit thans 3 auto's, 3
landhuizen en een flat; Mary
loopt op lekke schoenen
Thans is bekend geworden:
Toen in 1943 Canadezen de
grens van Alaska overschreden
om de Japanners op de Aleoeten
te bestrijden, wilde de Ameri
kaanse douane hen invoerrech
ten laten betalen op hun gewe
ren en andere uitrustingsstuk
ken. Washington loste de moei
lijkheid op door de Canadezen
tot „aanzienlijke buitenlandse
bezoekers", die geen douane
rechten behoeven te betalen, te
verklaren.
Uit een raadsverslag van Eis-
lingen (Duitsland)„Op
nieuw werd de vraag besproken
waarom de klok van het stad
huis stil was blijven staan. Er
was groot verschil van mening."
VJ
Nieuwe Koersen
1 Pond Sterling 2.80 dollar.
I Zuid Afr. P. S. 2.80 dollar.
20 Noorse Kr. 2.871 dollar.
1 Iers P. S. 2.80 dollar
(voorhee? 3 dollar)
19.36 Deense Kr. 2.80 dollar.
1 Roepij 0.21 dollar.
1 Egypt Pond St. 2.871 dollar.
handhaven. De aangekondigde
radiorede van drs. A. Oudt is, in
verband met het nog in gang zijnde
overleg met Nederland twaalf uur
uitgesteld en zal niet Maandag
avond. doch Dinsdagochtend wor
den gehouden.
Schuitje met passagiers stort 20 meter omlaag.
(Van één onzer verslaggevers)
Eén persoon werd gedood en één
zwaar gewond toen Zaterdagavond
op de Haagse Kermis een schuitje
van dc Kelutohaan van een hoogte
van twintig meter omlaag stortte
tijdens het proefdraaien.
Toen Zaterdagmiddag de kermis
op de Maliebaan geopend werd,
was men nog niet gereed met het
opstellen van de Keluto-baan, een
nieuwe kermisattractie, die erop
gebaseerd is, dat schuitjes met een
ketting twintig meter omhoog ge
trokken worden. Dan dient het
schuitje automatisch op rails over
te gaan en vervolgens volgens de
wet der zwaartekracht zlg-zag om
laag te rijden. Om acht uur was
men Zaterdag met dc bouw gereed.
Zoals gebruikelijk wilde men
voordat men de attractie voor het
publiek open stelde eerst proef
draaien. Een neef van de exploi
tant. dc heer A. L. Stcins uit de
Van Kinsbergenstraat in Den Haag
zou deze proefrit maken, samen
met zijn nichtje, de 15-jarige A. P.
Steins van dc Veurse Achterweg
uit Leidschendam. De tocht om.
hoog ging normaal. Toen echter
het schuitje op zijn hoogste punt
Vakbeweging: nog geen
oordeel
De heer Oosteruhis, voorzitter
van het N.V.V., kon ons hedenmor
gen zyn oordeel over de devaluatie
nog niet meedelen. Het hoofdbe
stuur van dit vakverbond vergader
de vandaag vrijwel de gehele da?
over de problemen, die de waarde
vermindering van het geld oproept.
Het hoopt vandaag tot een defini
tief standpunt te komen, dat waar
schijnlijk Dinsdag wordt publiek ge
maakt.
Ook de heer A. C. de Bruyn
voorzitter van de Katholieke Ar-
beidsbeweging, was vandaag nog
niet in staat het complex van pro-'
blemen, dat de devaluatie opwekt,
volledig te overzien. Hij wilde dan
ook nog even wachten met een de
finitief oordeel te geven. Zo spoe
dig als mogelijk is zal de K.A.B.
haar standpunt bekend maken.
Grote winkelmaatschappy
„Wat er met de levensmiddelen-
prijzen gaat gebeuren?" Wij stellen
ons op het standpunt, dat, hoewel
het hier een uitgebreid probleem be
treft, dat niet gemakkelijk te over
zien is. rustig afwachten voorlopig
het beste blijft. Zeker is, dat de
huisvrouw de eerste tijd voorlopig
niets zal merken van prijsverho
ging, want ook al zullen uit de dol-
zen voor het consumentpubliek te
verhogen. Wat later gebeuren zal,
kan thans nog niet worden gezegd,
want de regering, die in deze het
heft in handen houdt, zal zich op
een en ander nader moeten beraden
eer richtlijnen voor de levensmidde
lenbranche gegeven kunnen worden.
Huidenimporteur
Een groot importeur van huiden,
iemand die dc grootste schoenfa
brieken en de Europese legers van
de beste leer-soorten voorziet zei in
't kort:
„Mijn opinie? Binnen een hal£
jaar staan wy voor dezelfde misère
en onrust, tenzy' de Amerikaanse
regering zeer spoedig met een be
trouwbare vérklaring komt met
richtlijnen over het vrije handels
verkeer tussen de landen betrokken
b\i de Marshallhulp en over de uit
wisseling van valuta's."
Landbouw-stem
„Het is niet onmogelijk, dat het
brood in Nederland duurder zal
worden als gevolg van de devalua
tie," zo zei ons de heer H. Kuyper,
administrateur bij het „Centraal
Bureua voor de Landbouw" te Rot
terdam.
„Ongeveer 30% van onze land-
bouwbehoeften wordt uit de dollar-
gebieden geïmporteerd. Niet alleen
granen maar ook vrachtauto's en i
REGERINGS COMMUNIQUE
Beslissing uordt zo spoedig mogelijk
bekend gemaakt
DE HAAG. Naar aanleiding van de mededeling, door dc Britse kan
selier van de schatkist, Sir Stafford Cripps, Zondagavond per radio gedaan
inzake de devaluatie van het pond sterling, wordt bekend gemaakt, dat dc
Nederlandse regering zich hierdoor genoodzaakt ziet een zelfde of soort
gelijke stap te overwegen.
De beslissing van de regering hieromtrent zal zo spoedig mogelijk worden
medegedeeld.
In aansluiting hieraan maakt dc
Nederlandse Bank bekend, dat zij
op grond van artikel 4 van het de-
viezenbesluit 1945 vastgestelde wis
selkoersen met ingang van 19 Sep
tember 1949 alle heeft ingetrokken.
Aan- en verkoop van buitenlandse
vorderingen, buitenlandse betaalmid
delen en buitenlandse geldswaardige
papieren als in artikel 5 van het de-
viezenbesluit 1945 omschreven, is
dientengevolge tot nader order niet
toegestaan. Voor dringende door de
deviezenbanken te beoordelen ge
vallen kan voor het reisverkeer en
voor dc betaling van documenten
hiervan worden afgeweken, waarbij
du definitieve verrekining in gul
dens pas mag plaats hebben, zodra
nieuwe wisselkoersen door de Ne
derlandse Bank zijn vastgesteld.
Voorts heeft de minister van fi
nanciën krachtens artikel 2 van de
Beurswet 1914 bepaald, dat de beur
zen voor de geld- en fondsenhandel
dag 20 September gesloten zullen zijn
en dat die dagen voor geldleningen
als bedoeld ir afdeling V der beurs-
voorschriften 1940. niet als werk
dagen zullen worden beschouwd.
Het bestuur van de Vereniging
voor de Effectenhandel (bedrijfs
groep effectenhandel) zal in ver
band hiermede vandaag aan haar le
den mededelen, dat het om redenen
van algemeen belang de leden der
vereniging op Maandag 19 en Dins
dag 20 September niet is toegestaan:
hun bemiddeling te verlenen
voor de aankoop of verkoop van
effecten;
voor eigen of anderer rekening
effecten te kopen of te verko
pen. Daar volgens de Beschik
king Beursverkecr 1947 aan- of
verkoop van effecten zonder
tussenkomst van een lid der
vereniging is verboden, is door
dit samenstel van maatregelen
elke handel in effecten voor
twee dagen opgeschort.
Mislukte roofoverval
in Amsterdam
AMSTERDAM. Twee mannen
hebben Zaterdagavond gepoogd een
74-jarige Amsterdamse kruidenier
in zijn winkel in de Rustenburger
straat te overvallen. Circa kwart
voor tien belden zij aan de winkel
deur aan cn vroegen de kruidenier,
die de deur op een kier open deed,
of hij een biljet van tien gulden kon
wisselen. Toen de winkelier zijn
portemonnaie wilde pakken riep
een der indringers plotseling „han
den omhoog" en poogde tegelijker
tijd, hierbij geholpen door de twee
de man, de deur open te duwen. De
kordate kruidenier slaagde er ech
ter m deze poging to verijdelen en
op geroep om hulp van zijn vrouw
namen beide indringers de vlucht.
belandde en derhalve de ketting
losliet om het wagentje over te
doen gaan op de rails, schoot het
schuitje naast de z.g. H-balk. Het
gevolg was. dat het wagentje om.
sloeg, omlaag stortte cn met ccn
hevige slag op de grond belandde.
De 31-jarige man was op slag dood:
het meisje kreeg een schcdclbasis.
fractuur. Beiden werden naar het
ziekenhuis Zuidwal overgebracht.
De bouwpolitie, die ook Zaterdag
nog geen toestemming voor het ex
ploiteren van de zig-zag-wolken-
krabber had gegeven, heeft op
dracht gegeven, de apparatuur tot
nader order niet te gebruiken..
Westerse gemeenschap
benoemt defensie
commissie
WASHINGTON. De uit de
ministers van Buitenlandse Zaken
van twaalf landen bestaande Raad
van hut Atlantisch I'act heeft Za
terdag de vorming gulast van een
commissie, die de militaire maat re.
gelen moet nemen voor de verenig
de defensie van het Atlantische ge
bied. Deze commissie zou bestaan
uit de minister van Defensie der
twaalf landen.
Uit een gepubliceerd communi
qué blijkt, dat Groot-Brittannië.
Frankrijk en de V.S. als leden van
een „permanente groep" van deze
militaire commissie een belangrijke
rol zullen spelen in de unificatie
van de Westelijke verdediging In
het kader van het Atlantisch ver
drag.
Door hun deelneming aan de
Westeuropesc regionale „planning
group" zullen en kunnen de V.S.
van nu af aan „actief deelnemen
aan het maken van plannen voor
de verdediging van West-Europa."
Voor zover het Atlantische bond
genootschap een hoofdkwartier no.
dig heeft, zal dit ln Washington
gevestigd zyn. Deze stad zal ook
de zetel van de „permanente
groep" herbergen.
De hele overeenkomst kwam
binnen een uur tot stand.
M 16
ging. «ani ook ai zuiien un oe aoi- ]andbouwmachines. Wanneer de im-
larlanden geïmporteerde grondstof- port hlervan beperkt zou moeten
worden, is een stijging van de prij-
TORONTO. Ruim tweehonderd mensen zyn om het leven gekomen,
doordat in de vroege morgenuren van Zaterdag brand uitbrak aan boord
van bet Canadese luxe passagiersschip „Noronic", dat op dat ogenblik
gemeerd lag aan een pier in de haven van Toronto. Weinige minuten
nadat het vuur ontdekt werd hadden de vlammen zich reeds van voor tot
achter van het oude houten vaartuig meester gemaakt. Achttien brand
weerauto's en twee drijvende spuiten kwamen onmiddellijk in actie, maar
de hitte was zo gToot. dat de brandweerlieden pas vijf uur later aan
boord konden gaan. Inmiddels hadden zich op bet schip vreselijke tonelen
afgespeeld. Mannen en vrouwen vochten, gilden en duwden om van het
schip te komen Staleh reddingboten werden als papier verkreukeld.. Tal
van passagiers sprongen in het water of op de kade. anderen leverden
een wanhopige stryd op touwen en ladders, die hen van de wal af wer
den toegeworpen. Enkelen werden op het laatste moment aan de railing
door loeiende vuurtongen achterhaald en geheel verkoold.
-r-v -i r der statiehutten en is het niet on-
Brandweer pas na vijl uur
in staat aan boord
Stroomvoorziening in
Amsterdam gestoord
AMSTERDAM. Door een defect
aan een der hoofdspanningskabels
viel Zaterdagavond om 10.40 uur In
de zg. Haarlcmmermeerbuurt van
Amsterdam-West in alle straten tus
sen het Hoofddorpplein cn het Su-
rinameplein de elcctrlscne stroom
voorziening uit. Niet alleen bleven
de huiskamers en de straten van
verlichting verstoken, ook de trams
konden niet verder rijden. Dc ra
dio's vielen uit en de ter ere van
de juist geopende nieuwe brug bij
de Overtoom in volle gang zijnde
kermis stopte voor zover zij afhan
kelijk was van electrische stroom.
Nog voor middernacht flitsten de
lichten in de helft van het gedu
peerde district weer aan, dank zij
omschakeling op een andere kabeL
Van 22 October tot 5 November
zal in het Stedeljjk Museum „Het
Prinsenhof" te Delft een tentoon
stelling worden gehouden onder de
titel „De Bijbel in het licht der
opgravingen". Deze tentoonstelling,
die door het Bijbels Museum van
Oudheden te Amsterdam wordt ver
zorgd, zal worden geopend door
prof. dr. A. H. Edelkoort.
fen en artikelen duurder worden, er
bestaat geen'mogelijkheid de pry-
JFeinig verandering
Weersverwachting geldig van
Maandagavond tot Dinsdag
avond:
Vannacht weinig wind en
plaatselijk mist, overigens ver
anderlijke bewolking en over
wegend droog weer. Morgen
overdag zwakke of matige wind
uit noordelijke richtingen. Wei
nig verandering in temperatuur.
20 Sept.: Zon op 6 22 onder 18.45;
Maan op 2.57, onder 18.20.
zen van bepaalde levensmiddelen te
verwachten. Verhoging van de
broodprijs zou wellicht te voorko
men zijn, door vermindering van het
percentage Amerikaanse bloem en
vervanging door aardappel- en rog
gemeel in het brood.
De devaluatie opent echter gun
stiger perspectieven voor de export
van onze veredelde landbouwproduc
ten (kaas, melkpoeder, e.d.) naar
de dollargebieden. Het is echter de
vraag, in hoeverre onze duurdere
import van landbouwbehoeften uit
Amerika, tegen de export-voordelen
zal opwegen.
(Zie verder pag. 7)
te gaan
De „Noronic", die 6905 ton mat,
was het grootste passagiersschip van
de Amerikaanse meren en behoorde
toe aan de „Canada Steamship Li
nes". Het vaartuig was Vrijdag
avond uit Cleveland te Toronto aan
gekomen en zou Zaterdag vertrek
ken voor een pleziertocht op de St.
Lawrence. Aan boord bevonden zich
buiten de bemanning van 173 kop
pen, 517 passagiers, merendeels
Amerikaanse vacantiegangers uit
Detroit en Cleveland. De brand, die
omstreeks half drie uitbrak, ver
raste hen in hun slaap.
Volgens de president-directeur
van de „Canada Steamship Lines"
was de vuurhaard gelegen in een
mogelijk, dat een brandende sigaar
of sigaret de oorzaak is. Een der op
varenden heeft echter verklaard, dat
de brand is begonnen in een kast in
de scheepswasserij. Hij zou samen
met een lid van de bemanning een
brandslang op de vlammen hebben
gericht, echter zonder resultaat om
dat er geen water kwam nadat de
kraan was opengedraaid.
Alarm niet gehoord
Onmiddellijk nadat men de brand
ontdekte werd groot alarm gege
ven. Sommige passagiers hebben dit
echter niet gehoord en werden ge-
(Zie verder pagina 7) «J»
EEN HOOP gesmolten en ver
wrongen metaal dat is alles,
wat er van het passagiersschip
„Noronic" na de verschrik-
brand is overgebleven.
DEVALUATIE van de gulden,
van het geld, betekent in vele
gevallen hogere prijzen, zonder ge
lijktijdige stijging van het loon.
Zodat devaluatie dus, zij het niet
onmiddellijk dan toch over enige
tijd. gelijk staat aan loonsverla
ging, verminderde binnenlandse
koopkracht, verdere versobering.
„Aanpassen" noemde dr. Colijn het,
toen in 1936 een plotselinge deva
luatie van de gulden uit dc lucht
viel en sindsdien heeft dit woord
een slechte klank gekregen, want
het was ccn euphemisme, 'n zachte
uitdrukking voor „beneden het, re
delijk bestaansminimum leven".
Ook vandaag leeft ccn groot deel
van ons volk op 't randje van 't be
staansminimum. om niet te zeggen
dat velen er beslist reeds onder le
ven, niettegenstaande het totale be
drag dat gemiddeld per week als
loon ontvangen wordt in cijfers uit
gedrukt vaak aanzienlijk hoger is,
aan voor de oorlog. Doch gezien do
indexcijfers van het levensonder
houd nu en voor 1940, die met rond
honderd procent gestegen zijn, kan
men gevoegelijk zeggen dat over
het algemeen minder verdiend
wordt dan voorheen, minder „weel
derig" geleefd wordt dan voer de
tweede wereldoorlog.
Wij hebben geen bezwaar tegen
„aanpassing", noch tegen versobe
ring, zolang er geen onderste grens
woidt bereikt, beneden welke geen
mens zich kan aanpassen, noch
versoberen, doch slechts kan tekort
komen.
Wanneer de devaluatie van de
gulden gaat betekenen de terug
komst van zulke toestanden, zoals
we die uit de laatste jaren van de
dertiger periode kennen, dan be
hoort men zich vierkant tegen
de jongste maatregel uit te spre
ken.
Devaluatie van dc gulden, van
het geld in het algemeen, betekent
echter ook betere concurrentie
mogelijkheden in het buitenland,
grotere afzetkansen buiten de gren
zen, meer export dus en meer
werkgelegenheid voor de Neder
landse arbeider. Door ons geld
goedkoper te maken komen we
meer in dc lijn te liggen met de
groten in deze wereld en wat ten
aanzien van Indonesië, de Veilig
heidsraad, de Republiek en Neder
land geldt, is ook hier van kracht:
dc elf provinciën rondom het IJs-
selmeer kunnen geen eiland in een
anders ingestelde wereld vormen
zonder aan zichzelf overgelaten te
zijn en derhalve niet meer in tel
te zyn.
Zoals de drang der omstandig
heden ons noopte (afgezien van de
vraag of we het wilden en nuttig
achtten of niet) om de lijn te vol
gen in Indonesië die nu gevolgd
wordt, zo moet Nederland thans
zijn gulden aanpassen aan het we
reldniveau, dat dwingend wordt
bepaald door het feit dat het En
gelse Pond Zondagavond met der
tig procent devalueerde.
De moeilijkheden die Engeland
heeft door zijn schrikbarend dollar
tekort, zijn niet de moeilijkheden
van Engeland alleen, zij zijn de
problemen van gans de wereld, van
Europa in het bijzonder. En wie
daarover kniezen wil, knieze. Het
helpt hem niets, alhoewel hij mo
gelijk troost kan vinden bij de ge
dachte dat Engelands benarde po
sitie het gevolg is van een oorlog,
dit gewonnen is. niet in de laatste
plaats door Engelands houding en
de Britse inspanning in het alge
meen. Zoals wij in 1945 deelden in
de victorie en de triomf der Brit
ten, delen wij thans in hun verso
bering. aanpassing en struggle for
.life, het winnen van de vrede. On
vermijdelijk en onverbiddelijk.
Het enige wat wij hier in Neder
land vragen kunnen, verlangen
kunnen en eisen moeten, is, dat die
niet te vermijden aanpassing een
andere zij dan die van de Coliinse
periode, waaraan de naam van de
heer Welter ten eeuwige dage in
pijnlijke zin verbonden zal blijven.
Wanneer voor het heil der Ne
derlandse gemeenschap devaluatie
niet te voorkomen is: het zij zo cn
men hebbe er vrede mee, hoe
zwaar het ook moge vallen. Maar
men hebbe er geen vrede mee wan
neer de lasten, dopr prijsstijgingen
over alle lagen der bevolking even
redig verdeeld zouden worden.
Want zulk een evenredige verde
ling, zou on-evenredige druk bete
kenen op de laagste en lagere in
komens. terwijl de hogere salaris
sen de schokken kunnen opvangen
door beperking in die sectoren des
levens, die niet tot de eerste be
hoeften gerekend kunnen worden.
Het is de plicht onzer regering
en men mag het vertrouwen
hebben dat zij zich daarvan terdege
bev/ust is om ervoor zorg te
dragen dat de minimum-inkomens
beschermd worden tegen de voor
deze groep vitale gevaren, die
kunnen voortspruiten uit deze on
vermijdelijke devaluatie. En wan
neer het vrijlaten van vele prijzen
voor goederen en diensten, thans
de onmogelijkheid met zich zou
medebrengen de eerste levensbe
hoeften effectief tegen prijsstijging
te beschermen, dan zou men, even
zeer met spijt en onvermijdelijk,
een stap terug moeten doen en
strenge bewaking in het leven roe
pen.
Erkenning en instemming met de
maatregel tot devaluatie in alle
lagen onzer Nederlandse samenle
ving mae men pas verwachten, na
dat grote groepen zijn veilig ge
steld.
Want de mens is blind voor de
beste maatregel genomen in het al
gemeen belang, wanneer zijn eigen
bestaan daarbij op het spel staat.
SURABAJA Met ingang van 1
October is het broodrantsoen te
Surabaja verlaagd met 20%. De
slechte deviezenposltie maakt het
noodzakelijk de import van meel
te verminderen.
