Nederland zal aan devaluatie
niet kunnen ontkomen
ANWB filmt in Schipluiden
DE KLEM
Regering in spoedvergadering
niet tot beslissing gekomen
Meningen over
de devaluatie
Devaluatie: paardenmiddel
Wegenwacht
kopjo onder
in de sloot
Maandag 19 September 1949
DEN HAAG.^ In de eerstvolgende uren zal de Nederlandse gulden
bet Pond Sterling op z(jn weg omlaag volgen. In een langdurige vergade
ring welke Zondagmiddag werd gehouden, enkele uren nadat minister
Lieftinck uit de Verenigde Staten was teruggekeerd heeft de regering de
beslissende stap nog niet kunnen doen. Maandagmiddag moest er nog
maals vergaderd worden doch de uitkomst staat reeds b(J voorbaat vast.
De Nederlandse gulden zal stellig ook devalueren. De vraag Is nog slechts,
of de gulden evenals het pond haar nieuw niveau op 70% van haar oude
waarde zal vinden, of dat de regering haar nog hoopt te kunnen ophouden
op een punt ergens tussen de 70 en 85 proeent Dat ls voor het ogenblik de
vraag Wanneer deze krant wordt bezorgd is daarover vermoedelijk reeds
beslist. Dat kan reeds blijken uit het feit. dat de minister van Financiën de
beurs voor niet langer dan twee dagen. Maandag 19 September en Dinsdag
20 September, heeft gesloten.
ze niet elders zullen kopen, en tal
van andere producten uit de dollar-
landen zullen hun prijsstijgende wer
king uitoefenen. De prijs van zuiver
binnenlandse producten en van ar
tikelen uit de' sterhngarea zal in de
beginne niet bijzonder stijgen, doch
dat lijkt een kwestie van tijd. Im
mers de lonen, zonder devaluatie
reeds duidelijk te laag de gulden
van Joekes was reeds een gulden te
weinig geworden zullen nu zeker
omhoog moeten, in welke vorm ook
en dat zal op de prijs van de zuiver
binnenlandse producten ook zijn in
vloed uitoefenen. Na de vorige deva
luatie van 1936 toen de waardever
mindering ten opzichte van de dollar
niet onmiddellijk nauwkeurig werd
vastgelegd, doch gemiddeld toch wel
om de 30% zweefde, stegen de kos
ten van levensonderhoud tenslotte
met ongeveer 6%. Dat zal de rege
ring bij haar beslissing wel in het
oog houden.
Sceptisch
Bekend ls dat In de kringen van
de vakbeweging men zeer sceptisch
ten opzichte van devaluatie staat. De
politieke gevolgen van de devaluatie
met het oog op de sociaal-economi
sche consequenties zjjn dan ook nog
geenszins te overzien, doch het laat
zich aanzien, dat zij op dit ogenblik
gemakkelijk onderschat kunnen
worden.
Wijziging in de
troonrede
Voor wie oren had om te horen,
was reeds Zaterdagavond duidelijk,
dat er zeer ernstige beslissingen bin
nen de eerstvolgende twee etmalen j
voor de deur stonden, immers Zater
dagavond liet minister Drees zich in
Chateau de Namur ontvallen, dat hij
de Centrale Commissie in de steek
rtfoest laten, naar hij zei in verband
met de samenstelling van de Troon-
rede. Dat was niet onjuist, want de
Troonrede zal in verband met de
plotselinge devaluatie sterk veran
derd moeten worden.
Om drie uur Zondagmiddag kwa- j
men de ministers, met uitzondering
van Van Maarseveen en Stikker op
het Kabinet van de minister-presi-1
dent bijeen. Urenlang is daar achter
gesloten luiken gesproken. Doch men
kon nog niet tot de beslissing komen
Toen omstreeks half zeven minis- j
ter-president Drees het gebouw ver- J
liet verklaarde hij dat er dezelfde
avond nog een communique te ver-1
wachten was. doch, zo voegde hij er
aan toe. „u zult er niet veel exacte
mededelingen in vinden".. De minis-1
ter-president hield zich niet zoals de
meeste van zijn ambtgenoten voor de
weinige journalisten op een afstand
Hij maakte een vermoeide indruk na
de vele en zeer zware conferenties.
Voorsprong in 't
gedrang
De moeilijkheden waarmede de
Nederlandse regering gisteren wor
stelde was ongetwijfeld de mate
waarin de gulden ten opzichte van de j
dollar in waarde zal moeten worden
verminderd. Lange tijd is Nederland
door de gunstige waardering van zijn j
valuta tijdens het laatste jaar van de
oorlog, een goedkoopte eiland in
Europa geweest. In de loop der jaren
is de betekenis van die voorsprong j
enigszins in betekenis gedaald, omdat
de dollars niettegenstaande deze gun-
stige voorwaarden toch niet bijzon
der veel neiging vertoonden om naar j
Nederland te stromen, hoewel de pro
ducten hier in verhouding tot de om
ringende landen goedkoop waren. De J
devaluatie van het pond als een I
uiterste poging om de dollarklanten
weer voor de Britse exportproducten
te winnen maakt echter met één slag
een eind aan de Nederlandse voor-1
sprong, indien ons land niet dezelfde
weg zou bewandelen. De vraag die
gisteren door de regering niet kon
worden beantwoord was daarom]
slechts, hoever Nederland daarbij
dient te gaan.
Talloze problemen beheersen deze
beslissing nog Het ernstigste is ver
moedelijk de invloed van de deva
luatie op de kosten van levens-]
onderhoud. Alle producten waarin
grondstoffen uit de dollargebieden
verwerkt zijn zullen een sterke stij
ging ondergaan.
Duurdei
Een van de eerste producten waar
van de prijs in Engeland omhoog
gaat is brood. Dat zal stellig ook hier
geschieden. Doch ook benzine, die
voor 50% uit de dollargebieden
komt, machinereen, voor zover we
In het
zoeklicht
(Vervolg van pagina 1)
De broodfabrikant
Ja mijnheer, daar vraagt U me
wat. Of de broodprijs zal stagen?
Dat zal van de verdere regerings
maatregelen afhangen en van de
houding van België ten aanzien van
de devaluatie. Eer feit ls, dat we
voor een goed deel op Amerika zjjn
aangewezen voor het broodgraan en
daar zullen we duurder moeten
gaan inkopen
Er liggen wel voorraden, maar
dat speelt toch op de duur geen rol
en de voorraden, die er zijn, zullen
eventueel wel worden hergewaar-
deerc' tot de wereldgraanp-ys.
Ik zie het brood op de lange bzan
wel duurder worden. In Engeland
komt de prtjs van dit belangrijke
volksvoedsel ook van 4>/7 op 6 pen
ce te liggen, terwijl, naar ik hoor.
de regeringssubsidie daar niet zal
worden verhoogd.
Wat de regering hier zal gaan
doen. is voor mij nog een groot
vraagteken.
We moeten er m.i. wel rekening
mee houden, dat de kosten van le
vensonderhoud over de hele linie
zullen sttfgen.
De enige hoop is et verruiming
van de export, misschien zit daar
een boterham meer in ztf het dan
een dure
Een sigarenhandelaar
„Mjj laat het vrijwel koud," zei de
sigarenwinkelier. „Ik zie dat zó:
een gulden bltfft toch 100 cents.
Toen indertyd het kabinet Colyn do
gulden liet duikelen heb ik daar in
de zaak ook geen last van gehad.
Janatuurlijk, de import zal
duurder worden, maar wat wordt er
nu proccntsgewjjze aan import In-
Na afloop van de ministerraad van gevoerd en gekocht op het ogen-
gistermiddag heeft de Minister van blikEn wat de geïmporteerde ta-
Financien zich tegen half acht naar bakken betreft, nou mtjnheer, er ls
zijn ministerie begeven, waar hij nog no wl ecn voorraadJe en als dat
geruime tud besprekingen heeft ge- is dan M, er Jwf,
voerd met de hoogste ambtenaren i,tah-i, ;n „/inn„
van zijn departementen en met ver- J Vnr rm,™ h
tegen woordigers van de Nederlandse vord?n, Rokon d,°cn toch
Bank. De leiding van de Nederlandse "cl' dIe, mlsschlen om-
Bank is gisteren de ganse middag in I «oog-.Denkt u nog maar eens aan
vergadering bijeen geweest, evenals
het bestuur van de Vereniging voor
de Effectenhandel!
Alles bijeen genomen is deze ont
wikkeling toch nog wel als een ver
rassende te beschouwen. De mannen
die met het Internationale Monetaire
Fonds deze stap hebben besproken
hebben op het allerlaatste ogenblik
de indruk weten te scheppen, dat de
devaluatie van het pond tenminste
nog enkele maanden zou worden
uitgesteld. Dat betekende dat men
de Zaterdag kon passeren zonder de
critieke ontwikkeling op de beurzen
welke zonder twijfel het gevolg zou
zijn geweest van een ontijdig bekend
worden van de maatregel Het week
end is voor een stap als deze het
beste ogenblik. En dat weekend
heeft men zonder kleerscheuren ge
haald.
Maar Zaterdagmorgen had dr
Drees van prof. Lieftinck reeds be
richt gekregen, dat Zondag de be
slissing zou moeten worden genomen
Weliswaar is men daarin niet ten
volle geslaagd, doch de regering
heeft nu toch de mogelijkheid ge
schapen door het nemen van een
complex van maatregelen de geld-
fondser.- en goederenhandel tijdelijk
stil te l-^gen en zich de l anden vrij
te maken voor een weloverwogen
beslissing.
Vele vragen blijven op dit ogenblik
nog over. De eerste is wel, wat de
Nederlands-Indonesische gulden on
der de huidige omstandigheden zal
doen. In de Troonrede moesten on
het allerlaatste ogenblik nog diep
gaande wijzigingen worden aange
bracht. waarmede de ministerraad
zich Zondagmiddag uitvoerig heeft
bezig gehouden De millioenen-nota
zal door de ontwikkeling gedeeltelijk
op losse schroeven worden geplaatst.
Van een uitstel van de indiening is
echter geen sprake, aldus deelde mon
ons gisteravond mede
Moge het uorden gebruikt om snel de
wonden in de volkshuishouding
te genezen
AMERIKA
Minder militaire hulp
DE monetaire conferenties in
Washington hebben de aan
dacht enigszins afgeleid van het
militaire hulpprogramma, dat zijn
lange weg door het Amerikaanse
Congres nog steeds niet volbracht
heeft. Het is thans zover, dat het
de Senaat bereikt heeft. De vorm.
waarin het wet zal worden, is nog
onzeker; maar er zal minder ver
strekt worden dan hetgeen, waar
om president Truman gevraagd
heeft. Het originele wetsontwerp
bevatte vier hoofdpunten: beschik
baarstelling van Amerikaanse uit
rusting in dit jaar aan de Atlanti
sche mogendheden; schenking van
een aanzienlijke som voor de mo
dernisering en uitbreiding der
Westeuropese wapenindustrie; slui
ting van contracten met Ameri-
kaanse wapenfa
brieken voor af
levering van ma
teriaal in het
komende jaar;
en beschikbaar
stelling van uit
rusting aan landen buiten de At
lantische gemeenschap, Grieken
land en Turkije. Het Huis van Af
gevaardigden schrapte het punt
omtrent de contracten. De Senaats
commissies voor buitenlandse be
trekkingen en de strijdkrachten,
die de versie van de wet voor de
Senaat hebben voorbereid, lieten
het punt contracten ongeschonden,
maar schrapten de bepalingen om
trent de steun aan de Europese wa
penindustrie. waardoor zij 160 mil-
lioen dollar bespaarden. Het is niet
waarschijnlijk, dat de president
zich bij deze verandering zal neer
leggen. Bedoelde commissies heb
ben verder een amendement aan
genomen. dat de president mach
tigt 75 millioen dollar naar eigen
inzicht in China en het Verre Oos
ten uit te geven. Verwacht wordt,
dat de republikeinen in de Senaat
zich tegen dit amendement zullen
verzetten, omdat het bedrag hun
niet hoog genoeg is; zij wensen nog
altijd het besluit van de Ameri
kaanse regering om 't nationalisti
sche China als een bolwerk tegen
het communisme af te schrijven,
niet te aanvaarden. Zodra de wet
dc Senaat gepasseerd is, volgt er
een conferentie tussen Senaat en
Huis van Afgevaardigden om een
compromis tussen de twee versies
tot stand te brengen.
(Van een bijzondere medewerker)
De teerling is geworpen, het pond
sterling is in het internationale be
talingsverkeer in waarde 30% lager
dan de dollar gesteld. Voordat wij
de gevolgen van dit economische
paardenmiddel in het kort zullen
pogen te schetsen, is het goed nog
eens even duidelijk te stellen wat
onder devaluatie van de nationale
munteenheid moet worden ver
staan.
Krachtens de overeenkomst van
Bretton Woods werd nog voor het
einde der tweede wereldoorlog be
sloten het na-oorlogse handelsver
keer te baseren op een stelsel van
vaste wisselkoersen der nationale
munteenheden. Dit stelsel houdt in,
dat alle valuta's een zekere dollar
waarde vertegenwoordigen; de dol
lar representeert weer op haar
beurt een zeker gewicht aan goud.
Als het pond sterling in waarde ge
lijk is gesteld aan vier dollars, dan
moet dit tot gevolg hebben, dat
Amerika met profijt tegen deze
verhouding goederen in Engeland
kan kopen en andersom moet En
geland goederen in Amerika kun
nen kopen. Door deze goederenruil
ontstaat een evenwicht, dat beta-
lingsbalansevenwicht wordt ge
noemd.
Indien echter Amerika meer kan
verkopen aan Engeland dan omge
keerd en dit is grotendeels een
prijzenkwestie dan wordt het
evenwicht verstoord. Engeland is
dan -bij de bestaande pariteit te
duur voor de Amerikaanse markt
en Amerika zet zijn producten te
gemakkelijk in Engeland af. Men
zegt dan dat het pond sterling te
hoog is gestabiliseerd. Door de
waarde van het pond sterling tegen
over de dollar te verminderen, b.v.
het in plaats van aan vier, aan drie
dollars gelijk te stellen, kunnen de
Engelsen beter op de Amerikaanse
markt concurreren en andersom
zullen de Amerikanen minder in
Engeland kunnen afzetten. Het
evenwicht in de betalingen zal zo
doende worden hersteld; althans
dat hoopt men.
Toen in 1933 bleek dat het En
gelse pond te hoog in waarde bleek
te zijn, tegenover de dollar, volgde
een devaluatie, die niet dadelijk
door Nederland werd gevolgd. Wij
meenden door aanpassing, dus door
kostenverlaging, onze exportmarkt
in de toenmalige dollar-gulden ver
houding te kunnen handhaven. Dit
is uiteindelijk mislukt, omdat het
niet mogelijk was voldoende aan te
passen. Tenslotte was ook Neder
land gedwongen over stag te gaan.
Nu gaan wij dadelijk met de Engel
sen mee. Dit betekent, dat onze pro
ductiekosten in dollars uitgedrukt
zullen dalen; tegenover Engeland
zullen zij echter vermoedelijk stij
gen. Het is nog niet te overzien, of
Engeland ons daardoor van zijn
eigen markt of van andere markten
zal verdringen.
Tot zover het internationale
aspect; thans nog iets over de bin
nenlandse gevolgen. Devaluatie be
tekent dat vele invoergoederen in
guldens uitgedrukt, duurder zullen
worden. Andere invoergoederen,
met name die uit de sterling-landen.
zullen goedkoper worden. Het is
niet uitgesloten, dat hier een com
penserend effect optreedt, waar
door de prijzen binnenslands niet
omhoog behoeven te gaan en een
looncorrectie overbodig zal zijn. De
toestand is echter nog te weinig
overzichtelijk om een gefundeerd
oordeel te kunnen vellen. Met name
weten wij nog niet, hoe onze groot
ste handelspartner Belgie zal rea
geren.
Geen land devalueert voor zijn
genoegen, want devaluatie is uit
eindelijk muntbederf. Als gunstige
gevolgen van een devaluatie mogen
worden gezien de verminderde spe
culatie tegen de gulden, waardoor
vele millioenen op de betalings
balans van ons land kunnen wor
den bespaard.
Bovendien zullen bepaalde luxe
goederen althans uit de dollarge
bieden niet meer kunnen worden
ingevoerd, omdat de prijzen te hoog
worden. Hierbij moet worden ge
dacht aan Amerikaanse luxe-auto's
en luxe levensmiddelen. Toen onze
minister van Economische Zaken
enkele dagen geleden te Utrecht
mededeling deed van de maatregel
om aan exporteurs 10% van de dol
laropbrengst te gunnen, spraken
velen van een lapmiddel. Dit lap
middel is nu vervangen door een
paardenmiddel; moge onze econo
mische en financiële heelmeesters
het middel hebben gebruikt om de
in onze volkshuishouding geslagen
wonden snel te genezen.
de Belgische shag.
Nee. ik geloof niet. dat ik er in
zaken last van zal hebben. Maar
leuk is het toch n,iet, mijnheer, Jan
met de Pet zal er wel de dupe van
z\jn
De bankdirecteur
„Een weinig fraaie en weinig eer
ste deel van ons volyk arbeiders,
lijke maatregel, waarvan het groot-
boeren, kleine spaarders in eer
ste aanleg de nadelen zal ondervin
den en slechts enkelen voordeel
zullen hebben. De prijzen zullen
stijgen en de lonen in het gunstig
ste geval slechts langzaam achter
aan huppelen. Natuurlijk hebben de
internationale omstandigheden deze
maatregel noodzakelijk gemaakt.
Maar desondanks zal onze regering
er ongaarne toe overgegaan zijn en
het getuigt van veel moed, dat zij
zich ten slotte toch bij de bittere
noodzaak heeft neergelegd.
Textielexpcrt
„Wij, textielmensen, wij wachten
op de devaluatie van de gulden, en
u houdt ons ten goede: die was om
half elf nog niet bekend. Maar a 1 s
zij komt (en zij komt!) zullen wij
niet huilen, want wij dromen zelfs
van verovering van nieuwe mark
ten, waar wij de Amerikanen ge-
Veertig jaar verkeers-
ontwikkeling
(Van een onzer verslaggevers)
Schipluiden, een dorpje achter
Delft, wordt uit zijn dagelijkse dom
mel opgeschrikt als er plotseling ccn
paar auto's binnenstuiven en stil
houden voor een klein café. Even
later volgt ecn oude postwagen, ge
trokken door twee fraaie schimmels,
die meer In overeenstemming met
dc omgeving Is. De koetsier parkeert
zijn vehikel achter de moderne ver
voermiddelen en behalve dat er paar
grote geheimzinnig uitziende kisten
naar binnen worden gedragen, ge-'
beurt er voorlopig niets. Met de
ochtendrust In dc gelagkamer van
het boerencafé is het echter gedaan.
Dames en her cnlopen drug gesti
culerend dooreen en even later ver
schijnen mensen, zó uit de Camera
Obscura. Dames met hoepelrokken,
PÜpckrullcn en tuithoeden schuife
len door dc weinig romantische ver
trekken, ook heren met hoge boor
den, strikdassen. nauwsluitende
broeken en hoge hoeden.
Dan treedt het vreemdsoortige ge
zelschap naar buiten. De inwoners
van Schipluiden kijken hun ogen
uit. Dames worden met hoofse zwier
in de koets gchoipen. anderen klim
men niet zonder moeite bo
ven op de postwagen. De koetsier
heeft nog dc minste gedaantewisse
ling ondergaan. Zijn „moderne" jas
heeft hij omgeruild voor een met
een pellerine en op zijn wangep zijn
een paar bakkebaarden geplakt.
Dit vreemde tafereel ziet de school
jeugd van het Westlandse plaatsje
klokke twaalf als de school uitgaat
bij de ouderwetse wipbrug maar de
kinderen worden op afstand ge
houden door vreemde mannen. Neen
politie is niet te zien. Het corps van
Schipluiden bestaat slechts uit twee
man, waarvan er een voor dienst op
stap is en dc andere is nog niet ge-
.arriveerd.
Eindelijk wordt het duidelijk wat
er gaande is. Aande andere kant van
de brug verschansen zich enige
mannen met fluwelen broeken ach
ter, moderne vreemdsoortige appa
raten.
Scheepsbran deist
200 slachtoffers
Vervolg van de voorpagina)
wekt door de vlammen of doordat
zij boven hun hoofd het geloop
hoorden van hun vluchtende mede
opvarenden. Vrijwel terstond brak
een paniek uit. Mensen in nachtge- j
waad liepen schreeuwend over de
dekken. Ongeveer honderd van hen
konden door de bemanning worden
overgebracht op een schip dat
langszij lag.
Kapitein William Taylor bleef zo
lang hem dit mogelijk was op het
voorschip. Hij trapte de deuren van
een aantal hutten in en bracht ra-
deloze vrouwen naar boven. Toen
hij tenslotte door dc vlammen werd
ingesloten trachtte hij met behulp
van een ladder aan land te komen.
De ladder brak en hij viel in het
ijskoude water, waaruit hij kon
worden gered.
Toen de brandweerlieden einde
lijk de „Noronic" konden betreden
vonden zij overal verkoolde lijken.
Van sommige slachtoffers waren ai-
leen nog maar de beenderen over
gebleven. De zwaarste tol betaalden
de passagiers van de luxehutten op
de dekken A en B. Daar lagen de
lijken veelal nog op de volkomen
verbrande couchettes. De meesten
waren personen op leeftijd, die niet
meer in staat waren geweest hun
hutten te verlaten.
Eén der vrouwelijke passagiers
werd hysterisch en beukte met haar
vuisten het paneel van een deur
stuk. Toen een officier van het schip
haar bereikte stond ze reeds in lich
terlaaie, maar ze kon worden gered.
Enkele slachtoffers zijn overleden
in het ziekenhuis en er is ook een
aantal verdronken. De „Noronic" is
volkomen verwoest en zwartgebla
kerd en tenslotte in de acht meter
diepe haven gezonken. Duizenden
mensen sloegen de brand gade en
zijn van de ondergang van het
schip getuige geweest. Het is de
zwaarste scheepsbrand geweest, die
sinds 1847 in Canada heeft plaats ge
vonden. Toen verbrandde het s.s.
Phoenix" in het Michiganmeer,
waarbij 247 personen de dood
vonden.
DRIE overlevenden, twee man
nen en een vrouw, ontvluchten
met een vlot het brandende
stoomschip „Nor onic". Red
ders houden een ladder voor
hen gereed om aan de wal te
komen.
makkelijker gaan beconcurreren.
Werkloosheidsspook, zó het al be
stond voor ons (want wij hebben
orders genoeg) verbleekt nu totaal.
Wü kijken getemperd opgewekt,
spreken voorzichtige taal, maar
hebben goede verwachtingen,u
snapt ons?"
Een kaasexporteur
„Wij verwachten dat het wel
iets oplevert, doch het zal zeer
beperkt zijn, want, ga maar na,
onze voornaamste concurrenten, de
Denen, Australiërs en Nieuw-Zee-
landers devalueren met het pond
en de gulden mee. En waarom zou
den de Belgen (die niet devalue
ren) nu ineens meer lekkere Hol
landse kaas gaan eten? Van de
schrik soms? Neemt u van ons aan:
noch hier, noch in het buitenland
komt die devaluatie uit de lucht
vallenHelemaal onwelkam is
zij ons nietFormuleert u dat
voorzichtig a.u.b.!"
Rotterdamse reder
„Wij zijn nooit erg spraakzaam en
ook nooit sprakeloos. Er hangt voor
ons met de devaluatie van pond,
gulden, enz. zoveel samen, dat wij
er beter aan doen vandaag reeds
niet een bepaalde mening weer te
geven. Wij hebben ons niet laten
verrassen door de devaluatie van
het pond sterling; wij hebben geen
waarde gehecht aan sussende, aflei
dende en misleidende verklaringen;
wij hebben er van nieuwjaar 1949
af rekening mede gehouden, zoals
goede Rotterdamse reders be
taamtEr is reeds eerder met
de devaluatie-bijl gehakt: wij kwa
men het te boven. Nu hakt men
weer: wij doen wat wij moeten
doen, zonder iedere maatregel aan
de grote klok te hangen. Navigare
necesse: gevaren m o e t er worden,
hoe ook. En liefst met enige winst.
Begrepen?"
Wat zegt de Bijenkorf?
„Ik geloof, dat de devaluatie
voorlopig geen belangrijke invloed
zal hebben op het binnenlandse
prijspeil, vooral, omdat de Prijsbe-
heersing daartegen wel zal waken."
zegt dr. H. van der Wal, directeur
van „De Bijenkorf" te Amsterdam.
Hij maakt echter dit voorbehoud;
„Voor zover wij, als directie van
„Wilt U daar achter dc romen
vandaan gaan. Wc kunnen er geen
moderne mensen bij gebruiken. An
ders komt U erop en dan kunnen
wc van voren af aan beginnen.
Gedeelten van de nieuwe geluids
film van de ANWB., .J5e horizon
wijkt", een documentaire, worden
daar opgenomen. Er wordt ccn doek
gespannen over het moderne ver
keersbord. „Verboden toegang".
„Krijg je die wegwijzer n et in Je
beeld?" Dan is allés klaar. Zon is
er in overvloed, teveel zelfs voor de
medespelenden op de koets, die
transpireren onder hun massieve
kleding en onder hun pruiken.
Over de brug.
„Kom maar over dc brug", wordt
de koetsier gecommandeerd. De
stoet komt statig de brug over. de
camera's ratelen gedempt. Het tafe
rcel is „sluitend ".totdat de school
jeugd het cordon verbreekt cn ach
ter dc stoet aanrent.
„Stoppen, fout, fout', schreeuwt
dc productieleider, heftig zwaaiend
met zij armen. Over. De wagen
moet de smalle brug weer over, maar
kan hier niet draaien. Dan maar
achteruit. Dc paarden steigeren, dc
koetsier foetert tussen zijn bakke
baarden. Dan opnieuw voorbereidin
gen. „Houd die kinderen nu goed
weg. Gordijnen dicht? Draaien
Nu gaat het beter. De volgende
scène wordt een eind verder op de
landweg opgenomen, daar waar de
schooljeugd niet komt. Van een
vrachtauto wordt een van dc oudste
auto's, ecn Oion-Bouton uit 1896..af
geladen. De chauffeur cn zijn passa
giers staan al klaar. Hij met een ou
derwets geruit pak aan en een leren
petje op het hoofd boven een ver
vaarlijke krulsnor, zij met een platte
hoed. waarover een sluier die onder
de kin is geknoopt.
Het moet flink stuiven: daarom
wordt een kolenpnd gebruikt. Ca
mera's gaan in stelling en dan suk
kelt de auto kreunend dc hoek om
Een man met een velocipède een
fiets met een voorwiel van wel an
derhalve meter cn e en miniatuur
achterwiel wordt haast door het
moderne snelheidsmonster omver
„Dc Bijenkorf", het prijzengebied
kunnen overzien! Moeilijkheden zie
ik bij de totstandkoming van de
economische Unie met Belgie en
Luxemburg en ik vrees dat de Bel
gische artikelen wèl duurder zullen
worden. Dat maakt de Unie voor
ons minder aardig."
Een autohandelaar
Wat ik er van denk? Nou meneer,
ik zat er juist over te piekeren. Het
zal met de zaken wei moeilijker
worden, tenminste, iets anders kun
je eigenlijk niet verwachten, want
de mensen zullen meer guldens
moeten neertellen. We hebben hier
nog wat voorraad aan auto's, maar
toch ook weer niet zo groot of we
zijn er gauw genoeg doorheen.
Neen, erg best ziet het er niet uit.
Film-importeur
„Natuurlijk levert het devaluatic-
gedoe van dc Europese munteen.
heden ons moeilijkheden. Tot dus
ver nam Amerika genoegen bij de
afrekening der participatie-gelden
met 60% in dollars cn 40%, in hier-
geblokkeerde gelden. U weet: wij
hebben te weinig dollars
Wordt nu het percentage geblok
keerde gelden groter?, komen er
minder Amerikaanse films
moeten wij meer Europese films
„brengen"? Hangen er andere op
lossingen in dc lucht?
Zie, hierover weten wij morgen
en overmorgen meer, want zoals u
aan het toestel hangt om onze opi
nie-in. 5-regels te vernemen,
hangen wij zelf aan ons toestel om
de verdere w i 1 van Amerika te
vernemen. Heus: w ij verkeren ook
in spanning, in grote spanning
zelfs"
WPM
gereden. De man in zijn dage
lijkse bestaan een wegenwacht
begint volgens afspraak wat te slin
geren en verdwijnt hals over kop
in een moddersloot. Deze stunt had
niet beter geslaagd kunnen zijn. Dc
eerste cameraman vergeet haast te
draaien van het lachen. Dc onfor
tuinlijke velocipedist krabbelt uit dc
modder, maar zijn fraai gcruitcn
fictsbroek cn zijn geklede jas zijn
grondig bedorven. Zijn snor wordt
opgevist en zijn vehikel uit de wa
terplanten gesjord. Dc stuntman
wordt met zijn natte plunje ijlings
in een auto gezet cn naar het café
gebracht, waar de costumier wel
wat sip kijkt als hij de bemodderde
client met zijn bedorven kledij ziet
binnenkomen.
De opnamen voor vandaag zitten
er op. Zij vormen slechts een klein
onderdeel van een lange reeks. In
Schipluiden keert dc rust weer.
De film, welke handelt over de
verkeersontwikkehng in dc laatste
40 jaar, moet in November klaar
zijn en zal een lengte krijgen van 50
minuten. Vijftig minuten, waaraan
meer vast zit dan menigeen denkt.
Ratio-Programma
Hedenavond
HILVERSUM I 19 00 Nieuws; 10 15
Boekbespreking: 19 30 Actualiteiten;
Landbouwrubrlck; 20 00 Nieuws;
20 05 Proloog 20 15 Gramoloonmuzick;
2120 Causerie over Israel. 21.30 Ver-
zoekprogramma. 22 15 Strijkkwartet;
22 45 Avondoverdenking: 23 0( Nieuws;
23 15—24 00 Gramofnonmuzlek
HILVERSUM 11. 19 UU Gram muziek;
19.20 Causerie over Stajlspenslonnerlng;
19 35 Mnnnenzangvcrenlglng; 20.00 Nws
20 05 Actualiteiten; 20.15 Sextet: 2" 50
Ducdnlf 21 20 Cabaret. 21.40
Rede door Koos Vorrlnk; 23 00 Nieuws;
23 15 24 00 Gram muziek
Murijfii
HTLVERSUM I (KRO): 7 00 Nws; 7 13
Ochtendgymnastiek. 7.30 Koormuziek;
7 45 Morgengebed; 8 00 Nws; 8 15 Gr pi.;
9 00 Lichtbaken 9.25 Omrocpkamgrork.;
10.00 Voor de kleuters; 1015 Concert
(Gr.pl.11 00 Gr.p! 11.30 Als dc zlclo
luistert; 11.40 Zang en plano; 12.00 An
gelus. 12 03 Concert 12.30 Land- en
tuinbouw; 12 33 Nationaal piog.; 14 00
Omroep a capcllakoor. 14.30 Onder ons;
15 00 Metropolo ork.- 15.25 Gr.pl.16.00
Do Zonnebloem. 16.30 Zlekcnlof; 17 00
Na schooltijd; 17 15 Lang zullen ze le
ven: 17 45 Rcg. ultz 18,00 Amuscmcnts-
ork. 18 20 Sportpraatjc: 18.30 Rcg ultz.
HILVERSUM I 19 00 Nws. 19 15 Amu-
scmentsork.: 19.30 Dit ls loven 19 45
Rcg ultz 20 00 Nws: 2005 Dc gewone
man; 20 12 Mysteriespel; 22 35 Actuali
teiten 22 45 Avondgebed; 23.00 Nws;
23.1521 00 Avondconcert.
HILVERSUM II 7 00 Nws; 7 15
(AVRO) Gram muz.; 7.50 Dagopening;
8 00 Nws: 815 Gr.pl; 8 55 Voor de
vrouw: 9 00 Herh hersengymnastiek-
9 30 Waterstanden. 9 35 Aubade- 1000
Morgenwijding; 10.15 Arbeidsvitaminen;
10 50 Kleutertje luister- 11 00 Sonraan
en plano: 11.30 Dc Wekker- 12 00 Metro-
pole ork.; 12.30 Land- en tuinbouw ;12 33
NaUonaal prog 14 00 Met naald en
schaar 11 30 Radio matinee- 16 25 Van
Palcstrlne tot PUper: 1640 De School
bel; 17 00 Kinderkoor: 17 30 Maria Za-
mora en ork.; 18 00 Nws; 18.15 Tom
Erlrh- lfl.30 Skymasters
HILVERSUM II 19 00 Paris vous par
te; 19.05 Droommuzlek: 1930 Gevar.
prog.: 20 00 Nws 20 05 In het radio
zoeklicht. 20 20 USO 21.15 Luchtig
prog 21.45 De Speeldoos; 22.05 Bultenl,
overzicht 22.20 Frans cabaret; 23.00 Nws;
23.15—24.00 Amusementsmuziek.
door
James M. Fox
10
Ik schraapte een baard van twee
dagen van mijn mannelijke kaken,
bekeek het resultaat voldaan in de
vergulde Louis XV-spiegel en wan
delde terug naar de benedenver
dieping. De sigarettenvoorraad was
waar ik die verwachtte, namelijk
achter een paneel onder de toon
bank van de garderobe; zo'n slot
dat je met een nagel los kunt krij
gen. Ik leende een paar pakjes
Chesterfield, een paar boekjes met
lucifers en een gehavend oud num
mer van het .Spicy Lovestories
Magazine", dat ik ontdekte achter
wat vrouwenprullen. Daarmee trok
ik me terug naar de veranda en
vond een redelijk comfortabele
schommelstoel op een beschaduwd
plekje.
Niemand stoorde me In mijn rust,
behalve een bakkersauto uit Tarry-
town. tot een paar uur na de lunch,
toen tot mijn dommelende oren
vaag het geluid van een fiets op de
parkeerplaats naast de zij-ingang
tot me doordrong. Vijf minuten la
ter klikten er vlugge hakjes op de
veranda, die uit de hoofdingang
kwamen. Ze stonden vlak achter
mijn stoel stil.
Ik draaide mijn hoofd om en trok
één zwaar, loom ooglid op. Dit
meisje was midden twintig, vol
slank in een lichtblauwe trainings
broek en een dunne kanariegele
pullover, die het gezelschap van
een bustehouder met minachting
zou hebben afgewezen. Glanzend
platinablond haar golfde in twee
watervallen over haar mooigevorm-
de schouders. Haar blote, room
kleurige armen had ze stevig in de
zij geplant en haar grote, donker
blauwe ogen hadden de vechtlustige
uitdrukking van die van een jonge
terrier. Ik maakte een trage hand
beweging en zei met inspanning:
..Hallo!"
„Ik vind het maar brutaal om
mijn vak open te breken en mijn
spullen te stelen." zei ze wrang.
„Kaffer!"
Ik vlijde mijn hoofd weer ge
makkelijk neer. „Je grieft me.
schatje." merkte ik niet onvrien
delijk op.
„O a? Nou, geef me dan maar
eens gauw veertig spie voor die si
garetten die je gejat hebt." Ze greep
plotseling naar het tijdschrift op
mijn schoot en dus pakte ik haar
hand beet cn trok haar achterover
op de leuning van mijn stoel, zodat
ze over mijn knieën lag Met mijn
duim hield ik haar hand zo stevig
vast. dat ze zich niet kon bewegen
zonder zich werkelijk pijn te doen.
Rijpe, warme aardbeienrode lippen
waren binnen het bereik van de
mijne, dus deed ik viermaal wat
van mij verwacht werd. maar vlug
cn speels en toen zette ik haar weer
rechtop Een paar seconden stond
ze me aan te staren, diep beledigd
en bevend van woede en toen pro
beerde ze me een klap te geven Ik
dook opzij en ze raakte het linnen
van mijn stoel.
„Ttt," deed ik vermanend. „Wat
een driftkopje!"
„Ach. rotventZt hijgde en
werd donkerrood; var. «-rgernis kon
ze geen woord uitbrengen.
Een lange, koffiebruine Cadillac
kwam van de hoofdweg de oprij
laan inrijden en begon op honderd
Scheepstijdingen
AKKRUMDIJK R'dam—Golfhavcns
pass 16 Sept. Azoren. AMSTELKERK
A'dam—West Afrika pass 16 Sept.
V.isslngen naar Antwerpen. ALDABI
Buenos Aires—R'dam pnss 16 Sept.
Fernando. AGATHA t 13 Sept. v Bata
via n Pladjoe. ANTONIA t 17 Sept. v.
Manilla n Mlrl. BRISTUM 16 Sept, V
Boeagranac n Antwerpen. Rottcrdom,
Emdon. Bremen of Hamburg. CERO-
NIA t Singapore—Aden pass 16 Sept.
Socotra. CHAMA t 16 Sept v Pladjoo
te Mlrl. CISTURA 16 Sept. v Singa
pore n Pladjoe. CONGOSTROOM 16
Sept. van Loanda te Novoredondo.
DELFLAND HamburgBuenos Aires
meter afstand muzikaal to toeteren. *7 fcp}- te Las Palmas. CLEODORA
Het meisje zag de wagen, wierp het
hoofd woedend in dc nek en haar
hakjes klikklakten snel over de ve
randa terug in het huis.
Sardoni chauffeerde zelf. Hij stop
te voor de veranda en maakte een
vaag gebaar in mijn richting ter
wijl hij naar de deur liep. „Wilt u
misschien meegaan naar mijn kan
toor, meneer Adlcr?" riep hij.
Traag geeuwend stond ik op en
volgde hem langzaam naar het
souterrain, waar hij een deur voor
me ontsloot en het licht aandraaide
terwijl hij me volgde. Het was een
klein, vierkant vertrek, dat met
zware viltschermen langs alle mu
ren geluiddicht was gemaakt cn in
een nogal strenge stijl gemeubeld
was mpt een recht eiken bureau,
vier leren clubfauteuils en een mo
derne Remington safe Voor ecn
Italiaan zag hij er niet slecht uit.
een keurig verzorgd uiterlijk en een
beschaafde stem. al kleedde hij zich
een beetje te opzichtig geruite
overhemden en bijpassende dassen
irriteren me altijd en hü ging op
een rustige bijna languissante ma
nier recht op zijn doel af.
„Aardig kindje hebt u daar boven
lopen." merkte ik beleefd op.
..Hoort die ook tot de samen
zweerders?"
Hij schudde het hoofd. ,,U bedoelt
onze garderobejuffrouw Die is hier
uit het dorp; ze heeft niet veel er
varing. Maar ze doet haar werk
goed. de bezoekers mogen haar
graag Er gaat hier niet veel om.
meneer Adler. er komen hier hoofd
zakelijk jongelui van de universi
teiten met de weekends Ik houd de
zaak hier aan omdat het huis zo ge
schikt gelegen is: er wordt wat ver
diend al is het niet veel en het trekt
niet de aandacht."
„Hm. Luister eens. die Halbert
zei gisteravond, dat u lid was van
het een of ander comité. Wat ls er
hier eigenlijk?"
(Wordt vervolgd)
20 Sept. van Curacao te Bucno» Aires
vcrw. FRIESLAND New York—Java
17 Sept. te Singapore. GROOTE BEER
Amsterdam—Bita vla pass 16 Sept.
Guardaful. INDRAPOERA R'dam—
Batavia 17 Sept. tc Singapore. ITTER-
SUM 16 Sept. v Basra n Abadan.
JAARSTROOM 16 Sept. v Lome naar
Ko'.onou JOBSHAVEN 16 ScpL van
Freetown n T,bou. LEOPOLDSKERK
Calcutta—R'dam pnss 16 Scpt Knap
Bon LEUVEKERK R'darn 17
Sept. te Madras. LIEVEVROUWEKERK
Calcutta—R'dam pass 16 Sept. Pcrim.
LUTTERKERK R'd<m—Bombay 16
Sept. tc Genua MAASKERK 16 Sept.
•an Lagos n Port Harcourt. MACOMA
22 Sept. v Curacao tc Tel Avlv ver
wacht. MAPIA San FranclsroManilla
pass 16 Sept. Straat Bernmdlno MIR-
ZA t 14 Sept. van Mlrl tc Ballkpapan.
MURENA t Singapore—Port Said pass
16 Sept. Guardaful ONDINA t Genua
Abadjn 18 Sept. te Port Said verw.
PAULA t 13 Sept. van Telokanson n
Slnrapore daarna Bangkok PERNA
14 Sept. v Curacao te Buenos Aires.
RADJA Buenos AiresVancouver 16
Sept. van Santos n R!o de Janeiro.
RANDKERK A'dmMombassa 17
Sept. te Genua REMPANG Batavia—
A'dam 17 Sept. 20 uur te Aden verw.
RIJNKERK Japan—R'dam 19 Sept. v
Manilla SIAOE R'dam—Java 19 Sept.
te Aden vcrw. SIBAJAK B tavla
R'dam 17 Sept. v Aden. SLAMAT Rot
terdam—Java p 16 Scpt Mlnlcoy 17
Sept. te Colombo verw SOMMELS-
DIJK 16 Sept. v Batavia n New York.
SUNETTA t 16 Sept v Pladjoe n Sin
gapore. TARIA t ln reparatie Kaapstad
ca 26 Scpt n Abadan. TAV/ALI Am
sterdamJava 17 Scpt tc Southamp
ton. TIBIA t 16 Sept. v Tripoll tc Ha
vre verw VAN OSTADE A'dam—W-
Indië 17 Sept. tc Alexandria ZEEMAN
Singapore. ZUIDERKRUIS 16 Sept. v
Batavia n R'dam. ASTURIA s (char
ter krl) Batavia—R'dim 16 Sept op
600 mij: Zd Oost van Ceylon. GAROET
15 Scpt v New York te New Orleans.
KERTOSONO Java—R'dam 16 Sept.
7.20 van Port Said. KOTA INTEN Java
—R'dim 16 Scpt, 17 uur van Aden.
LIMBURG Los AngelosLorenzo Mar-
quez 18 Sept. 7 uur te Kaapstad verw.
RIJN Barry—Freetown pass 16 Sept.
12 uur Xas Palmas. WATERMAN l«
Sept. 17 10 van R'dam naar Batavia.
WESTir^DAM New York—R'dam 19
Sept. 14.30 uur voorgaats Nwe Water
weg verw.
