Voor drie millioen Van Goghs
half' jaar naar Amerika
VAN HOUTEN
r
Normalisatie en montage-
bouw het wachtwoord
Moet L eens
hóren
Kostbare collectie Zaterdag
scheep in Rotterdam
Representati ekosten voor
ministers zijn te laag
Een nieuwe landsdrukkerij is
dringend nodig
Wil
MOEILIJKHEDEN
Wij geven raad
Op do kohhsd
Donderdag 22 September
1949
3
Langs de dodencel
Ieder jaar word ik opgeschrikt
als ik in de krant lees dat weer
een stille tocht zal worden gehou
den langs dodencel 601. Een diepe
weemoed vervult mij dan en een
vreselijke wond wordt weer open
gescheurd. Ik hoor weer zuchten
en schreeuwen en kindertjes roe
pen om mamma en pappa. Ik haal
weer voor mij de vreselijke uren
van smart, vrees en ellende.
Is het nodig, vraag ik mij af om
ieder jaar weer deze tocht te on
dernemen? Hebben wij er wel eens
over nagedacht of zij, die heengin
gen dit hebben gewild? Laten wij
toch niet meer langs deze plaats
van verschrikking trekken, maar
onze geliefde doden in stilte ge
denken.
J. van H.S.
Dr. Albert Schweitzer
.„Deze edele mens was mij tot op
heden onbekend, maar na uw on
derhoud met hem moet een ieder,
net als mij, iets toch wel zeer
duidelijk zijn geworden! n.l.: Pro
fessoren en al die andere atoom
geleerden die thans iedere minuut
van hun leven besteden aan de
mogelijkheden, om ons aller be
staan tot een hel te maken zij
zouden niet anders moeten doen
dan in de voetsporen te treden
van dr. Albert Schweitzer."
„Alleen uit het dienen-van-de-
medemens kan iets goeds en
schoons geboren worden tot heil
van Allen!"
H. J. V.
Ieder kart iets gebeuren
Na het aanschouwen van het
tygernummer van de Zweedse Tar-
zsn Houcke. in 1948. in het cir
cus Mikkenie, wist ik, dat deze
dierentemmer spoedig een aanval
van zijn dieren te verwerken zou
krijgen, want heel zijn optreden
droeg het karakter van „Mij kan
niets gebeuren!"
Zo'n te grote zelfbewustheid im
poneert (velen, niet iedereen),
maar zij leidt tot ongelukken,
waarbij niemand gebaat is.
Tarzan Houcke leze er Carl Ha-
genbeck's „Van Dieren en Men
sen" maar eens op na, of Thé-
tard's „Dompteurs". Niet alleen
voor hem, voor iedereen zijn die
boeken van groot belang.
H. E. STOEPMAN.
De Profundis clamo
Er zijn Indo's (Indonesische Ne
derlanders) die hun best doen het
Indonesisch burgerrecht te verwer
ven. hoewel zij liever, Nederlander
zouden willen blijven Nederlander
blijven is hun te gevaarlijk en vol
op Indonesiër worden kunnen zij
niet door het te grote verschil in ge
loof. cultuur, levensopvatting, enz.
De meeste andere Indo's kunnen
noch willen een keus doen en daar
om gevoelen zii zich dood-ongeluk-
kig Waarom wijst men hun niet een
eigen gebied toe, bij.v op Nieuw
Guinea, dan kunnen zij een apart
deel van Nederland vormen en zich
„westers" staande houden.
Realiseert zich dan niemand de
positie en de noden der vurig Ne
derlands gezinde Indo's?
Gevoel van eigenwaarde deed de
Indonesiërs nationalisten worden,
en hun nationalisme wordt gerespec
teerd.
Waarom wordt óns gevoel gevoel
van eigenwaarde dan genegeerd?;
„ons", want ik schrijf u dit namens
vele mede-Indo's.
F. B.
Als de R.T.C. de positie der In
donesische Nederlanders niet weet
te redden en te regelen, schiet zij
op een onvergeeflijke wijze in een
van haar belangrijkste taken (re
geling van de toekomst der min
derheden) tekort, schromelijk te
kort).
Monument, of kiest?
Utrechts jongste monument is
geen gedenkteken; het geeft niet
„in schoonheid" weer hoe mensen
zich kunnen offeren voor een ide
aal. Waarom zijn de lijnen en vor
men zolomp? De Moeder met
Kind kan ik nog waarderen, maar
de andere beelden niet. Zij hebben
een te klein oppervlak waarop zij
bh'eengedrongen zijn en zij doen me
denken aan eengetrokken kies.
De jonge man rukt niet. de ande
re man heeft een te groot hoofd
Alles aan dit zogenaamde monu
ment is mis, ons, ons nageslacht en
de zin van het Verzet onwaardig.
Henk Hendriks.
(Er zijn ook verdedigin'gen mo
gelijk, maar dan bedienen zij zich
van voorzichtige termen, zoals: „De
beeldhouwer heeft gedacht aan
Rodin's Burgers van Calais, maar
in vormen die noch door Maillol
noch doqr Bourdelle zouden zijn
goedgekeurd hm"
Ingez. Med.-.
VRIJ NEDERLAND
brengt dez« week oa.:
J. G. SUURHOFF:
De devaluatie en de
„gewone man"
H. M. VAN RANDWIJK:
De Troonrede
Prof. Dr H. BRUGMANS:
Balans van Straatsburg
Prof Dr M. VALKHOFF:
Saarland, een nieuwe staat
Voorts:
Is TitoTITO?
en vele andere artikelen.
WENST U DIT NUMMER TE
ONTVANGEN
Toezending volgt:
a. Na ontvangst van 25 cents aan
postzegels; of
b. gratis na ontvangst van een
briefkaart, waarmede u een
proefabonnement bestelt tot en
met 31 December 1949. terwijl
u ons 2.50 doet toekomen per
postwissel of per postgiro nr
6269 ten name van De Twent-
sche Bank met vermelding
rekening „Vrij Nederland".
Administratie „Vrij Nederland":
Raamgracht 4 - Amsterdam.
(Van onze speciale verslaggever)
OTTERLO. Er zullen geen fanfarekorpsen op de kade staan als
Zaterdag „De Westerdam" van de HollandAmerikalgn te Rotterdam de
meertouwen los gooit en het is niet zo, dat half Nederland in gedachten de
boot op haar reis over de Oceaan vergezelt. Maar toch heeft zg, bijeen
getast in een kleine ruimte, een stuk Nederlands bezit aan boord, dat tot
onze edelste schatten behoort, een stuk nationale trots en nationale luister,
dat nu naar Amerika gaat om daar aan de matcricel-rgken van deze tijd
iets van de culturele rijkdom van het kleine land aan de Noordzee te tonen.
Cultureel vlagvertoon zou men het kunnen noemen, maar het kan,
indirect, ook materieel van betekenis zijn.
Een kleine collectie van 66 schilderijen en een twintigtal tekeningen van
Vincent van Gogh gaat „op veelvuldig verzoek" naar de Verenigde Staten
om in New York en Chicago geëxposeerd te worden. Honderdduizenden,
misschien millioenen, zullen de doeken bewonderen. Wij weten hoe het
na de bevrijding in de andere landen is gegaan, waar Vincent van Gogh
de culturele boodschap van Nederland kwam brengen, in België, Zwitser
land. Frankrijk en Engeland- De mensen hebben zich verdrongen voor de
tentoonstellingszalen. Zo zal het nu ook in Amerika gaan. Ziet, zal men
zeggen, dat is nu van dat kleine Nederland, waar ook Rembrandt en Frans
Hals en Jan Steen hebben geschilderd. Dat is toch een land, dat wat kan.
Waardig cultureel
vlagvertoon
„De weg met de cypres en de
ster", een van dc vermaardste
doeken van Vincent van Gogh
wordt ingepakt. De heer A. M.
Hammachcr, gehurkt, geeft nog
enkele aanwijzingen.
Wij nemen u mee naar het Rijks
museum KröllerMüller in Otterlo.
Het ligt daar verscholen in het groen
van onze onvolprezen „Hoge Velu-
we". waar de wind ruist door de
hoge beuken en de geur van hei en
dennen door de vensters waait. Er
hangt in deze najaarsdagen, nu de
drukte van touristen voorbij is. een
gewijde stilte in de hoge lichte zalen
van het museum, maar er is niets
van de beklemmende plechtstatig
heid, die in de ouderwetse musea
ons bijna beangst maakt om te ade
men. Hier is wijding, maar toch ook
een frisheid en een blijheid, die een
mens deugd doet in het hart. Zij
spreken uit het licht, dat van alle
kanten binnen valt, uit de stralende
schoonheid van de doeken aan de
wand in de jubel van de zon en uit
de rijkdom van najaarsbloemen uit
eigen tuin, die overal op de tafels
staan geschikt in een mengeling
van kleuren. Dit is een museum, dat
leeft!
De directeur, de heer A. M. Ham
machcr, vinden wij er midden in de
voorbereidingen van het transport
van a s. Zaterdag.
In April terug
Ja, hij gaat zelf mee, vertelt hij.
Hij moet in Amerika ook een lezing
houden over een halve eeuw moder
ne Nederlandse schilderkunst, maar
waar dat zal zijn, dat weet hij zelf
nog niet. Dat hebben ze aan de
overkant allemaal uitgedokterd.
Verder gaat hij de expositie inrich
ten en dan komt hij in October te
rug. De schilderijen blijven weg tot
April Dan kunnen de volgende zo
mer de bezoekers van de Hoge Ve-
luwe ze weer bewonderen.
U weet, zegt hij, dat de meeste
schilderijen van Van Gogh, die in
ons land zijn. in twee collecties zijn
ondergebracht. Wij hebben hier op
di* Hoge Veluwe 264 werken van
Vincent cn dan is er nog een groot
aantal in het bezit van Ir. Van Gogh
te Laren N Heen neef van Vincent,
een zoon van diens broer Theo. Theo
is kort na Vincent gestorven en
Theo's vrouw heeft toen dooi" het
exposeren van de in haar bezit ge
bleven schilderijen de naam van de
zo veel jaren miskende en aan ont
beringen prijs gegeven Vincent be
roemd gemaakt.
Een beetje triest....
„Het is wel triest", zegt een assis
tente van de heer Hammacher, „dat
Vincent vrijwel nooit een cent voor
zijn werk heeft gehad en dat nu het
kleine deel van zijn doeken, dat een
poosje naar Amerika gaat, door de
verzekering op een waarde van drie
millioen gulden is getaxeerd".
„Er gaan van onze verzameling",
vertelt de heer Hammacher verder,
„2J schilderijen en 17 tekeningen
scheep en van de collectie van „de
ingenieur" 45 schilderijen en ook
enkele tekeningen. In New York
wordt de tentoonstelling dan aange
vuld met doeken, die in Amerikaans
bezit zijn. Ik mag zeggen, dat ik
vrijwel alles ken wat er in Europa
van Vincent te vinden is, maar in
Amerika ben ik nooit eerder geweest
en ik ben dan ook erg blij, dat ik nu
de kans krijg een groot aantal voor
mij geheel nieuwe doeken van Van
Gogh te zien. „De ingenieur" uit
Laren gaat ook mee. maar die gaat
niet voor de eerste keer."
Wij vragen of er bij de collectie,
die nu naar Amerika gaat, ook veel
bij het grote publiek bekende doe
ken zijn.
„Ja. heel veel zelfs" antwoordt de
heer Hammacher. „Maar wij- zenden
toch zo weinig mogelijk schilderijen,
die al eens eerder in Amerika zijn
geweest. In 1935 hebben wij er na
melijk ook een expositie gehouden,
in een van de kleinere musea. Nu
krijgen wij het grote Metropolitan
Museum, het voornaamste van New
York, waar u uit ziet, dat de papie
ren van Van Gogh in Amerika zijn
gestegen."
Wij merken even op, dat er an
dere Nederlandse papieren in Ame
rika jammer genoeg zijn gedaald
en noteren dan. dat bij de uitgezon
den werken zullen behoren: „Café
bij nacht" uit Arles, „Hospitaaltuin"
uit Saint Rémy. „Cypresse met de
ster", „Aardappeleters". een Zelf
portret, „Armstoel van Gauguin",
„tryptiek van de bloeiende boom
gaard" en „Landschap van La Crau
En inmiddels zijn we met de di
recteur mee gelopen naar een van
de achterzalen van het museum, die
nog altijd op geld wachten om ge
pleisterd en verder gereed gemaakt
te worden, teneinde ook de vele
schilderijen te kunnen bergen, die
al jaren in de kelders, o.a. ergens
midden in het bos, worden bewaard
Politie-bewaking
De assistenten van de heer Ham
macher zijn al bezig de expositie
reisvaardig te maken. Voor ieder
schilderij staat er een aparte platte
kist, van binnen met kussentjes, op
gevuld, waar het doek op eenvou
dige wijze zeewaardig in geborgen
kan worden. Per auto. onder politie
bewaking. wordt de kostbare vracht
Vrijdag naar Rotterdam gebracht.
En overal op de reis blijft de bewa
king functionneren. In de nacht van
Vrijdag op Zaterdag bivakkeren de
kisten op de binnenplaats van het
museum Boymans te Rotterdam.
Als wij nog wat zitten te praten
met de directeur, in zijn studeerka
mer, temidden van rijen prachtban
den, kleurige schilderijen en vazen
rijkgetinte bloemen, vragen wij
hem hoe hij het verklaart, dat er
momenteel overal in de wereld zo'n
enorme belangstelling is voor het
werk van Van Gogh, zo zelfs, dat
in Schotland verleden jaar. de een
voudige lieden uit ver afgelegen vis
sersdorpen naar Glasgow kwamen
om de Nederlandse expositie te
zien.
De heer Hammacher strijkt eens
over zijn grijze kuif. In de besloten
heid van deze kamer merken wg
nu op, dat hg spreekt met een war
me. zachte stem en dat hg zorgvul
dig zijn woorden kiest.
Stem wordt verstaan
„Kijkt U eens", zegt hij. „Het
succes van Van Gogh overtreft op
het ogenblik zelfs dat van Rem
brandt. Voor de kunstenaars is
Vincent een afgedane zaak. wel be
langrijk, maar al klassiek. Maar het
volk komt nu pas tot Van Gogh.
Misschien ook omdat zijn bewogen
leven de mensen boeit, maar dat
toch niet alleen, want er zijn meer
schilders die een bewogen leven
hebben gehad. Maar Vincent, die.
zoals u weet, is begonnen als hulp
prediker. heeft altijd iets willen zeg
gen juist tot het volk. Die drang
sprak hij uit in zijn schilderijen, on
gekunsteld. zonder getheoretiseer:
hij ging op in he* karakter van de
dingen en de mensen en dat legde
hij in zijn schilderijen bloot. En de
ze eenvoudige, deze ongekunstelde
stem, blijkt nu recht tot het hart
van de mensen te spreken."
Toen Vincent nog leefde en vocht
met ziekte en nood. werd zijn stem
slechts door weinigen verstaan.
Nu. bijna zestig jaar na zijn dood,
spitst men zelfs in Amerika de oren
om iets van die stem op te vangen.
Rijkspolitie met 500 man
verminderd
DEN HAAG In zijn begroting
voor 1950 kondigt de minister van
Justitie aan. dat het corps rijks
politie zal worden verminderd met
500 man. Hg meent tot deze met
het oog op 's Rüks financiën wen
selijke maatregel te mogen over
gaan, nu door een doelmatige prac-
tischc en theoretische opleiding
van het tgdens de bezetting en kort
na de bevrijding aangestelde perso
neel het peil, alsmede dc bruikbaar
heid van dat personeel allengs aan
merkelijk is gestegen.
Op welke wijze dc vermindering
tot stand zal worden gebracht,
wordt in de toelichting op dc be
groting niet medegedeeld. - Waar
schijnlijk heeft de minister een ver
vroegde pensionncring op het oog.
De heer A. M. Hammacher, di
recteur van het rijksmuseum
KröllerMüller op de Hoge Ve
luwe te Otterlo, neemt een Van
Gogh van de wand om reisvaar
dig te maken voor het transport
naar Amerika.
Olympische Dag 18 Juni
DEN HAAG. De datum van de
Olympische dog. die jaarlijks in het
Olympisch stadion te Amsterdam
wordt gehouden, is voor 1950 be
paald op Zondag 18 Juni.
Generaal De Lattre dc Tas-
signy. opperbevelhebber van de
Westeuropese landstrijdkrachten,
die gedurende enige dagen een
bezoek aan Nederland heeft ge
bracht, is naar Brussel vertrokken.
(Van onze parlementaire redacteur)
Hoe meer de woningbouw, tegen de thans geldende hoge kosten, vordert,
des te sterker zal op de Rijksfinanciën de druk merkbaar zijn van het
steeds toenemen van het bedrag, dat jaarlijks moet worden bijgepast
op de exploitatietekorten van Woningwetwoningen. De nieuwe begroting
van Wederopbouw en Volkshuisvesting geeft daarvan een duidelijk beeld,
want de toeneming van de uitgaven voor de gewone dienst cn de buiten
gewone dienst I (bijzondere uitgaven van aflopend karakter), ten be
drage van rond 2.3 millioen, is mede aan dit feit te wflten. Bovendien
oefent de geraamde tewerkstelling van een bcldhgrhk groter aantal
arbeiders by de D.U.W. hetgeen toeneming der werkloosheid zou be
tekenen hier haar invloog uit
Overigens.drukt de decentralisa
tie van de wederopbouwwerkzaam
heden. welke door minister In 't
Veld krachtig is bevorderd, haar
stempel op deze begroting. Door de
geraamde vermindering van het
aantal ambtenaren met 1986 man
konden de personeelsuitgaven voor
1950 ƒ4.241.982 lager geraamd
worden. De vermindering zou nog
groter zijn geweest, indien de sala.
rissen als gevolg van de ipvocrlng
van het Bezoldigingsbesluit geen
stijging hadden ondergaan, verge
leken by 1949. Doch dit is een ver
schijnsel, dat zich bij allo begrotin
gen voordoet. By de belangrijke
vermindering van personeel moet In
aanmerking worden genomen, dat
de gemeenten een belangrijk deel
der wederopbouwwerkzaamheden
hebben overgenomen.
In verband met de nog bestaande
woningnood worden thans weinig of
geen krotten opgeruimd. Intussen
heeft de premieregeling woning
verbetering en woningsplitsing heil
zaam gewerkt ten opzichte van het
toenemen van krotwoningen. De
'DEN HAAG Het bedrag van
f 1800, dat de ministers voor repre
sentatiekosten ontvangen, is te laag.
Zij ondervinden daardoor belemme
ringen bij dc uitoefening van hun
ambt. In het buitenland hebben de
ministers hogere salarissen, ambts
woningen en brengen hun represen
tatiekosten ten laste van de over
heidskas. Nu voor dc commissaris
sen der Koningin en de burgemees
ters voorzieningen zijn getroffen,
kan de huidige toestand ten opzich
te van de ministers niet blijven
Bouwvolume laat echter
geen nieuwbouw toe
DEN HAAG. Het Staatsdruk-
kerij- en Uitgeversbedrijf, zoals de
vroegere Landsdrukkerij thans
heet. is uit zijn kleren gegroeid.
Aanvankelijk wilde men ze uitleg
gen cn met dit doel zijn percelen
grond, gelegen naast het bestaan
de gebouw aan dc Fluwelen Burg
wal te Den Haag, gevorderd. Met
een verbouwing zou twee en een
half millioen gulden gemoeid zijn,
doch een ud to date modern druk
kerijbedrijf zou niet tot stand ko
men. Bovendien brengt de ligging
aan een hoofdverkeersweg bezwa
ren mede. zodat overwogen is om
het gehele bedrijf te verplaatsen
naar de buitenkant van de stad in
een nieuw gebouw, dat aan alle
eisen, welke heden ten dage ge
steld worden aan een moderne
drukkerij, zou voldoen.
Deze nieuwbouw zou drie mil
lioen kosten, dus slechts een half
millioen meer dan een verbou
wing, welke toch nog lapwerk zou
zijn. Bovendien zou dan het tegen
woordige gebouw beschikbaar ko
men voor de huisvesting van an
dere rijksdiensten, waaraan uiter
mate behoefte bestaat, terwijl
thans in bezit genomen particulie
re woonruimte zou kunnen wor
den vrijgegeven.
Het laat zich echter aanzien,
dat met nieuwbouw, in verband
met het bouwvolume, nog enige
jaren zal moeten worden gewacht.
Daarom zal als noodoplossing voor
het ruimtegebrek op het aangren
zend terrein een loods van schok-
beton worden gebouwd. De loods
is verplaatsbaar en kan te zijner
tijd op een andere plaats worden
gebruikt. Met de vernieuwing van
het machinepark, waarvoor de
Staten-Generaal destijds een mil
lioen gulden beschikbaar hebben
gesteld, wordt voortgegaan door op
de begroting voor 1950 een be
drag van f 327.500 uit te trekken.
PORTSMOUTH. De Engelse
league kampioen, Portsmouth, be
haalde Woensdag een 62 overwin
ning op een Deens bondselftal,
waarin een aantal internationals
waren opgesteld. Bij de rust leidden
de gastheren reeds met 40.
(Ingez. Med.)
Het Nederlandse merk
met Wereldreputatie
15*1
Utm
HuurkwcsUes
rentetegels
ouderdomspensioen
Invaliditeitswet
civiele procedures
arbeidswet cn*.
Vraag: H. C. F. wil weten cf
iemand, die gepensionneerd is en
daarna nog hertrouwt, in de toe
komst, wanneer hij mocht overlij
den, voor deze echtgenote op pen
sioen kan rekenen.
Antwoord: Deze vraag moet
ontkennend worden beantwoord.
Er is in dit geval geen premie meer
gestort,, zodat reeds uit dien hoof
de geen aanspraak kan worden ge
maakt.
Vraag: Mevr. J. wil gaarne
weten of de weduwenrente inge
volge de Ongevallenwet verhoogd
kan worden.
Antwoord: Dit is niet het
geval. Op 1 October 1948 is in
werking getreden de wet tot aan
vulling van renten krachtens de
Invaliditeitswet omvattende een
regeling, welke uitsluitend betrek
king heeft op invaliditeits- en we-
duwenrenten, toegekend ingevolge
de bepalingen van laatstgenoemde
wet. Een soortgelijke regeling voor
renten op grond van de Ortgeval-
lenwet is niet in het leven geroe
pen.
Vraag: W. v. d. B. is er niet
zeker van of in de huurprijs, wel
ke voor onderhuur moet worden
betaald, ook niet het gasverbruik is
berekend.
Antwoord: Daar het niet on
mogelijk is, dat U een te hoge on
derhuur betaalt, raden wij aan
eens te gaan praten met het Bu
reau van de Prijzencommissie.
Vraag: T. H. vraagt welke af
trek op het zuiver inkomen bij de
Belastingen wordt toegepast, in
dien man en vrouw beiden werken.
Antwoord: Tot en met 1946
werd in dergelijke gevallen f 200
afgetrokken vóórdat de belasting
berekend werd. Te rekenen van
1947 af is de f 200,— in f 100,—
veranderd.
Vraag: M. de W. stelt enige
vragen omtrent onderhuur.
Antwoord: Bij de bepaling
van de huur. welke de onderhuur
der moet betalen, kan de Prijsbe-
heersing geen rekening houden
met toevallige financiële omstan
digheden van de hoofdbewoner.
Indien de hoofdbewoner meent, dat
de aangewezen huurders niet de
voorgeschreven huur kunnen beta
len. kan overleg met het Huisves
tingsbureau plaats vinden. Het
Huisvestingsbureau zaf personen
van een andere gemeente slechts
toestaan zich in een nieuwe ge
meente te vestigen wanneer de
noodzakelijkheid daarvan blijkt.
Vraag: T. J. de M., opgeno
men in een militair sanatorium,
stelt enige vragen over de toepas
sing van de Invaliteitswet.
Antwoord: Om recht od In-
validiteitsrente te kunnen doen
gelden moeten er tenminste 150
premiën (zegels) zijn voldaan.
Over de tijd. in militaire dienst
doorgebracht, vergoedt het Rijk
een premie van f 0 30 per week,
behoudens enkele uitzonderin
gen. Bij ontslag uit de dienst
ontvangt de verolicht verzekerde,
die hiervoor in aanmerking komt.
een militair premiecertificaat,
waarop is aangegeven, hoeveel
15'j
lli
maal een premie van f 0.30 voor
de betrokkene ten behoeve van
zijn verzekering krachtens de In
validiteitswet kan worden geboekt
Dit premiecertificaat moet daarom
door de verzekerde worden ingele
verd bij de Raad van Arbeid, waar
hij staat ingeschreven.
Indien belanghebbende meent
invalide te zijn, dan kan hij zich
het beste tot de desbetreffende
Raad van Arbeid wenden, opdat
deze kan onderzoeken, of aan alle
voorwaarden voor het recht op in-
validiteitsrente is voldaan. Mocht
vrager niet in het bezit van een
militair premiecertificaat zijn ge
komen, dan kan deze kwestie
eveneens aldaar in behandeling
worden gegeven.
Ing Med.)
Al
rookt
hij soms
pijp
dan weer
of
cigaret
hij scheert zich uitsluitend
met
vigerende financiële regeling voor
krotopruiming ls met het oog op de
tegenwoordige omstandigheden on
voldoende. Zodra deze zal z\jn ge
wijzigd en weer op behoorlijke
schaal kan worden gebouwd, zal de
premieregeling moeten worden her
zien in dier voege, dat op groter
schaal dan vóór 1940 krotten zul
len kunnen worden opgeruimd.
Het ligt in de bedoeling om dc in
1949 aangevangen normalisatie met
kracht voort te zetten, waartoe het
ontwerpen gedeeltelijk centraal zal
moeten worden verricht. Het is de
bedoeling om daarbij architecten te
betrekken. Ten einde dc woning
bouw zo hoog mogelijk op tc voe
ren. wordt toepassing van mon-
tagebouw krachtig gestimuleerd.
Ofschoon de bedoeling is. dat de
hieruit voortvloeiende financiële
transacties tussen fabrikanten
(aannemers) cn afnemers zullen
plaats vinden is 5 millioen uitge
trokken, opdat het Rijk in voorko
mende gevallen desnoods zelf op-
voortbestaan. aldus de Memorie van
Toelichting op de begToting van
Binnenlandse Zaken. Voorgesteld
wordt om de ministers f 5000 als
vergoeding voor ambts- en repre
sentatiekosten toe te kennen.
De verhoging van het bedrag, we
gens representatiekosten aan de
Commissarissen der Koningin in
1949 voorgesteld, blijkt in de prac-
tjjk nog onvoldoende. Ook thans
nog liggen de bedragen, door veler
hunner uitgegeven hoger dan deze
vergoeding. Verwacht mag worden,
dat het thans uitgetrokken bedrag
ad f 6.000 de werkelijkheid het
dichtst benadert.
Voor de burgelijke verdediging
zullen aan de gemeentebesturen
niet eerder dan in 1950 instructies
kunnen worden gegeven. Het vraag
stuk is thans nog in staat van inter
ne voorbereiding.
Het ligt in het voornemen de
rijksdienst voor de ondersteuning
van behoeftige Nederlanders in het
buitenland op te heffen en in te
stellen een zuiver departementaal
bureau, geheten „Bureau organisa
tie hulpverlening Nederlanders in
Duitsland", hetwelk voorlopig ln
Arnhem zal blijven gevestigd.
Ook in 1950 zullen alle in de oor
log geëvacueerden nog niet naar hun
oorspronkelijke gemeenten terugge
keerd kunnen zijn. Er wordt echter
ernstig naar gestreefd om hen naar
de gemeente van herkomst te ver
plaatsen. althans om hen in omstan
digheden te brengen, dat zg niet
langer als evacué's behoeven te
worden beschouwd.
(Ing Med.)
NATUURAZ1JN OP Z'N BEST
Coördinatie opleiding
bestuursambtenaren
DEN HAAG. Het bezoldi
gingsbesluit Burgerlijke Rijks
ambtenaren gaat er van uit
dat aan de ambtenaren concrete
eisen van ontwikkeling zullen wor
den gesteld. Hieruit vloeit voort,
dat de ambtenaren in staat gesteld
zullen moeten worden om zich de
vereiste bekwaamheden te verwer
ven.
De Raad voor Rijkspersoneeis.
aangelegenheden houdt zich bezig
met het vaststellen van de eisen
van bekwaamheid. Als hij daarme
de gereed is zal een instantie in het
leven moeten worden geroepen tot
het coördineren van alle daaruit
voortvloeiende werkzaamheden.
Het zou mogelijk zijn om daar
voor en speciaal rijksbureau op te
richten, doch de minister van Bin
nenlandse Zaken is van oordeel,
dat een goede coördinatie van de
beoefening der bestuursweten
schappen het best kan worden be
reikt door de hulp in te roepen van
het Instituut voor Bestuursweten
schappen, dat zich in de jaren na
de bezetting een belangrijke plaats
heeft veroverd.
Een subsidie van 16.000 is voor
1950 uitgetrokken o[) de begroting
van Binnenlandse Zaken om het
Instituut de fondsen te verschaf
fen, nodig voor het vervullen van
een coördinerende taak bij de op-
lejding van bestuursambtenaren.
Rijkssteun voor Arnhemse
tentoonstelling
DEN HAAG De gemeente Arn
hem is voornemens op de haar toe
behorende landgoederen Sonsbeek
en Zypendaal in 1950 een nationale
tentoonstelling te houden De Re
gering is van oordeel, dat het Rijk
zijn medewerking daartoe dient te
verlenen, omdat het van belang is
om op aanschouwelijke en begrijpe
lijke wijze te demonstreren wat in
ons land sedert de bevrijding op
materieel en geestelijk gebied tot
stand is gebracht. De bedoeling is.
dat alle departementen hieraan hun
medewerking zullen verlenen. Ter
bevordering van een doelmatig en
overzichtelijk financieel beleid zijn
de kosten aan deze inzending ver
bonden. ten laste gebracht van het
Departement van Algemene Zaken,
dat het toegestane bedrag zal ver
delen over de deelnemende depar
tementen.
Na afloop van de tentoonstelling
zullen de baten verdeeld worden
tussen de gemeente Arnhem en het
Riik naar verhouding van de door
ieder aan de tentoonstelling be-
stc»dde kosten resp geraamd od
550 000 en 250.000 Indien de
tentoonstelling een tekort mocht
ooieveren, zal dat door gemeente en
Rijk in dezelfde verhouding gedra
gen worden.
drachten kan verstrekken.
B(j de financiering van de wo
ningbouw zullen wederom zoveel
mogeiyk dc institutionele belöggcrs
worden Ingeschakeld. Venvacht
wordt, dat zy het grootste deel van
het benodigde kapitaal zullen kun
nen beschikbaar s.tellen, zodat het
Ryk om een bouwvolume van ƒ270
millioen te venvezeniyken zelf
slechts 30 millioen beschikbaar
zal behoeven te stellen. De nlcuwo
regeling voor het verkrygen van
eigen woningen is nog niet gereed.
Wanneer zulks het geval Ls, moet
de Staatscommissie, die een herzie»
nine: van de Woningwet voorbe
reidt, beoordelen of zy in dc Wo
ningwet moet worden opgenomen.
Met de totstandkoming zal dus nog
wel geruime tyd gemoeid zyn.
Halen en brengen...
DE devaluatie van de Neder,
landse gulden is een feit. Ge
beurde het onverwacht? Helemaal
niet. De geruchten hieromtrent
hielden reeas enige tijd aan zonder
dat ze krachtdadig werden tegen
gesproken en wie niet ziende blind
was of horegde doof. kon uit be
paalde verschijnselen opmaken, dat
er iets in het vat lag.
Dc heer Camille Gutt, president
van het Internationale Monetaire
Fonds, had er reeds geen doekjes
om gewonden. Het advies, dat hij
in het jaarverslag van het I.M.F.
neerschreef, kwam hierop neer,
dat de landen, die met een dol
lartekort te kampen hebben niets,
maar dan ook niets mochten nala
ten om hun uitvoeren naar de dol-
larlanden op te voeren. Zelfs
mocht niet geschroomd worden
over te gaan tot de noodzakelijke
aanpassing van de wisselkoers, dus
tot devaluatie. Het voorbehoud,
dat hij maakte, was, dat de duur
dere import niet mocht leiden tot
een nieuwe loonronde, want an
ders zouden de voordelen van een
herziening der wisselkoersen zo
gced als verloren gaan. In ver
band met de noodzakelijk geachte
„export-drive" werd in het ver
slag gewezen op het feit, dat West-
Europa niet goedkoop genoeg kan
leveren en de beste manier om de
West-Europese producten goedko
per te maken, om dus de uitvoer
naar de Verenigde Staten te sti
muleren en zodoende het tekort op
de betalingsbalansen op tc heffen,
was volgens de heer Gutt: deva
luatie Een soortgelijk geluid heeft
ook de president van de Wereld
bank doen horen, die bij de indie
ning van het jaarverslag der In
ternationale Bank voor Herstel cn
Wederopbouw onomwonden heeft
gewezen op herwaardering van de
Europese valuta's als het middel
tot bevordering van de export
naar het dollargebled.
Neen, onverwacht is deze deva
luatie niet gekomen, maar onder
tussen zitten wij er mee. Zij moge
enerzijds een verlichting van de
moeilijkheden betekenen, omdat
de exportkansen gunstiger wor
den .anderszijds betekent ze een
niet weg te redeneren verzwaring
van de lasten. In dit opzicht laten
noch de Troonrede, noch de milli-
oenennota ons in het onzekere. Wij
mogen niet vergeten, dat sociaal-
economisch, het levenspeil van ons
volk juist een grens had bereikt,
waarop een verdere overschrijding,
door dc vakbeweging niet getole
reerd zou worden. Nu het als een
uitgemaakte zaak wordt be
schouwd, dat de devaluatie niet
gevolgd mag worden door een
nieuwe loonronde, staat men voor
de. vraag welke uitwgkingsmoge-
lijkheden nog voor ons volk zijn
overgebleven. Op dit punt hoeft
niemand optimistisch te zijn. Ze
zijn er niet, en de aandacht, wel
ke de regering hiervoor heeft is
een schrale troo6t. Een even schra
le troost is 't, dat de gevolgen van
de devaluatie niet ten laste mogen
komen van de economisch zwak
ken. Tot dusver heeft ons volk
zich na de bevrijding inschikkelijk
getoond. Het beroep, dat op ons
volk is gedaan, om de tanden op
elkaar te zetten en de arbeidsvre-
de te bewaren, heeft het tot op de
huidige dag opgevolgd. Dit is ge
schied terwijl de regering er niet
in slaagde de prijzen in de hand te
houden. Ook op dit ogenblik ligt
de belofte voor ons, dat aan de
prijzen n.et getornd mag worden.
Niet nu, maar pas over enige tijd
zullen wij kunnen zien in hoever
re zulks in overeenstemming is
met de werkelijkheid
Wij gaan een moeilijke tijd te
gemoet. Het zou verkeerd zijn het
anders te willen zien. De eerste
brok, die wij te verteren krij'gen,
is een huurverhoging met 15 pet.
Daartegenover staat een verlaging
van de inkomsten, en loonbelas
ting. Een kwestie van halen en
brengen, waarvan het verschil nu
juist datgene is wat de economisch
zwakken niet kunnen dragen.
