c
FBO grondslag voor nieuwe
iiiaa tsc happi j vorm
D
MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
Op do kofüisl
Massasport en de Kerk
Vereniging van realisme en
gezond idealisme
On toelaatbare verspilling
zegt Rekenkamer
Donderdag 29 September 1949
3
(Van onze parlementaire redacteur)
Negen professoren in de economie hebben vorige weck Vrijdag een
adres aan de Tweede Kamer gezonden, waarin zij scherpe critiek uit
oefenen op het wetsontwerp inzake de Publiekrechtelijke Bedrijfsorga
nisatie, Niet alleen, dat zij met hun bezwaren pas komen ruim een jaar
na de indiening van het wetsontwerp, bovendien is de formulering
daarvan met zulk een haast geschied, dat niemand aan de indruk kan
ontkomen, dat zij het wetsontwerp en de gewisselde stukken niet goed
hebben gelezen. En dit terwijl het in grote mate gemeengoed is van het
Nederlandse volk, getuige de meer dan 30,000 exemplaren, welke de
Staatsuitgeverij ervan verkocht heeft. Een recordcijfer, dat bewijst hoe
groot de belangstelling voor de P.B.O. is.
Het was voor minister Van den
Brink, die gistermiddag in een
voortreffelijke rede de betekenis
van de P.B.O. schetste, niet moei
lijk om de Kamerleden te overtui
gen, dat zijn voormalige collega's
hun 'onbekookt en eenzijdig
adres de plank lelijk hadden mis
geslagen. Zij zien bijvoorbeeld
slechts twee uiterste mogelijkheden
namelijk een organisatie uitslui
tend gericht op de gemeenschaps
verantwoordelijkheid en een uit
sluitend gericht op de zelfverant
woordelijkheid. Doch de P.B.O
zeide de minister, is voor ieder, die
de stukken en het ontwerp goed
leest, duidelijk de meest praktische
vorm tussen vrijheid en ordening.
Dat in de bedrijfsorganen het
monopolie ten troon zou zijn ver
heven, gelijk het adres beweert,
ontkende de minister. Het in h
wetsontwerp verwerkte subsidiari
teitsbeginsel houdt immers in. dat
het hoger orgaan, in dit geval de
staat, optreedt indien zou blijken,
dat het lagere orgaan zijn taak
niet goed verricht.
De gedachte, dat met dit wets
ontwerp teruggekeerd zou worden
tot de liberale economie, wees de
bewindsman af. Weliswaar kunnen
het sluitend maken van de beïa-
lingsbelans en de uitbreiding van
het industriële apparaat de twee
voornaamste doeleinden van de
economische politiek der regering
niet bereikt worden, indien het
economische leven gevangen is in
een netwerk van detailbemoeiingen
der overheid. Deze moet algemene
leiding geven ten einde een rede
lijk bestaansniveau te handhaven
en uitbreiding der werkloosheid te
voorkomen. Een terugvallen tot de
economische politiek van voor de
oorlog zou trouwens niet mogelijk
zijn. Zo past dus de P-B.O. volko
men in het kader van de economi
sche politiek der regering, maar
betekend tegelijkertijd een hervor
ming van de grondslag der econo
mische verhoudingen.
Tegen deze gehele achtergrond
zag de bewindsman de P B O. als
een instrument van doelmatigheid.
Toepassing van de gemeenschaps
verantwoordelijkheid alleen zou de
bedrijfsorganen maken tot staats
organen. Zij moeten geen afsplit
singen zijn van het centraal gezag
doch er wel ondergeschikt aan zijn.
Aanvankelijk zal, aldus de minis
ter. met het verlenen van veror
denende bevoegdheden aan de be
drijfschappen de uiterste voorzich
tigheid betracht worden. Hij ein-
...Anders vergaan we!...
Uw artikelen van 20 dezer en 24
dezer, resp. onder Zielloos en zon
der geloof": „...In hoeverre sinds
1815 blokvormingen en pactsen
onder „Praten ofDe nood
zaak om tezamen voor allen een
bewoonbare wereld te maken
doen ieder op zijn eigen wijze de
noodzakelijkheid en de urgentie
inzien van het op de kortst moge
lijke termijn vormen van een Fe
derale Wereldregering, met een
dusdanige uitvoerende macht, dat
oorlogen ten enenmale onmogelijk
gemaakt worden, wat o.m. inhoudt
het stichten van een internationale
politiemacht inplaats van de mil-
liarden verslindende nationale be
wapeningen, die feitelijk groten
deels waardeloos geworden zijn,
cn scherp toezicht op „geheime"
wapenen en verbod van particu
liere wapenfabricage.
Nog te weinig wordt voor deze
gedachte, in Nederland vertegen
woordigd door de Wereld Federa
listen Beweging, propaganda ge
maakt. Het bewijs voor de onnut
tigheid der afspraken tussen de
staten onderling is door de ge
schiedenis der laatste jaren toch
ruimschoots geleverd rest ons
nog het laatste redmiddel, dat wij
met kracht moeten aangrijpen: het
vormen ener Federale Wereldrege
ring.
L. J. M. v. d. MAAREL
Consequenties
Dezer dagen zag ik een adver
tentie waarin stond, dat men de
vis „de eer moest bewijzen" in een
zeker merk slaolie gebakken te
worden. Ik vind zulke reclame heel
erg, want hier bespot men de die
ren, die door de mensen gedood
zijn. Het is al erg genoeg, dat de
beesten door ons worden gedood,
maar het is helemaal niet nodig op
een dergelijke wijze over hen te
spreken.
Mvr. A. JacomettiKoster
corresp. Ned. Bond tot
bestr. der Vivisectie.
..De Profundis.
U hebt goed werk gedaan met de
opneming van het Ingezonden Stuk
..De Profundis clamo". Weet u wel,
dat er ruim 240.000 Indische Ne
derlanders zijn die vurig' Neder
lander wensen te worden en naar
Nieuw-Guinea willen? Weet u wel,
dat het groepje dat Indonesiër wil
worden veel en veel kleiner is,
misschien nog geen 10.000? Als
men de eerstgenoemde 250.000
dwingt Indonesiër te worden (het
geen zij om allerlei redenen niet
wensen) dan zullen zij zich..
D.P.'s voelen, of, erger nog: D.P.'s
worden. Dit is een probleem waar
geen Nederlander onverschillig
onder mag blijven.
B. D. W. J.
Verspilling of onver
mijdelijk?
Uw avondblad van 27 September
meldt, dat een Nederlandse Gloster
„Meteor" bij de landing op een
vliegveld is vernield. Er wordt bij
gezegd dat vermoedelijk met een
te hoge snelheid werd „binnenge
komen". Het lijkt gewenst dat eens
ter dege wordt onderzocht of in dit
geval de noodzaak bestond dat men
met zo grote snelheid landde. Het
fs nu toch heus geen tijd. om zon
der zorg om te gaan met deze kost
bare zaken, die alle Nederlanders
geld kosten. Of was hier geen spra
ke van verspilling en was de zeer
hoge snelheid bij het binnenkomen
op het vliegveld Thorney Island
geboden.
Vijftien procent
De spoorwegabonnementen zouden
15 F in prijs worden verhoogd, zo
werd destijds aangekondigd, omdat
er thans meer service wordt ver
leend. Maar waaruit bestaat die
grotere service dan voor de houders
van weekkaarten (voor het meren
deel arbeiders)? Zij hebben recht op
één heenreis, waarbij zij voor acht
uur op hun plaats van bestemming
moeten zijn, en op één terugreis, die
zij eerst na drie uur mogen aan
vangen. Dit was zo voor de verho
ging en zo is het thans nog. Nu de
verhoging zelf. De aangekondigde
15% werd in vele gevallen ruim over
schreden. Een weekkaart op het
traject Utecht—Amersfoort kostte
vroeger f 3.en thans f 3.55, dus
maar liefst 18.3% meer.
G. JANINK.
Verkapte bedelarij
Verstaan de dames achter de
bioscooploketten geen Hollands''
Want waarom moet er anders bij
elk loket een mooi aangeklede z.g.
portier staan, die prompt, als een
papegaai, herhaalt wat wij zeggen?
Aan de ingang staat een rijk-gega
lonneerde tweede portier, die het
biljet voor je afscheurt en in de zaal
is een juffrouw aan de beurt, die
tenminste nog enig nuttig werk
verricht.
Wordt het eindelijk geen tijd om
deze verkapte bedelarij af te schaf
fen cn deze mensen een goed loon
uit te betalen? Een bioscöopje is
voor de meeste mensen toch al zo
duur!
J. DE VOS.
dige zijn rede met de verklaring,
dat Nederland niet staat voor de
keus tussen dictatuur van het pro
letariaat en heerschappij van het
kapitalisme, doch dat in het ont
werp P.B.O. de Nederlandse zin
voor realisme.is verenigd met een
gezond idealisme.
De staatssecretaris, de heer Van
der Grinten, die voornamelijk de
technische kanten van het wets
ontwerp behandelde, en daarbij
zijn deskundigheid min of meer
demonstratief uitvierde, betoogde,
dat de P.B.O. een nieuwe maat-
schappijvorm betekent. Een ruime
inschakeling van het bedrijfsleven
in het staatsleven kan de harmoni
sche samenwerking binnen het be
drijfsleven en die van. het bedrijfs
leven met de staat bevorderen. In
het bijzonder ontleent de P.B.O.
haar betekenis aan de verlening
van medezeggenschap aan de ar
beiders op het economische ter
rein, waardoor zij boven het ma
teriele niveau van de strijd vnWi
betere arbeidsvoorwaarden uit
komen.
De instelling van de bedrijfsor
ganen bij K.B. in plaats van door
een wet verdedigde de staatsse
cretaris uitvoerig, daarbij ontken
nende, dat hij ooit het standpunt
zou hebben ingenomen, dat de
Grondwet dit niet zou toelaten. Hij
achtte het onwenselijk, dat de Sta-
ten-Generaal zich met de instelling
van bedrijfschappen zouden be
moeien.
Nadat de minister een uur en de
staatssecretaris negen kwartier
hadden gesproken slaagde de voor
zitter er met medewerking van de
Kamer in, om een zodanige krappe
spreektijd rantsoenering door te
voeren, dat om kwart voor zeven
Giuliano's „ultimatum"
heden afgelopen
PALERMO. Vandaag loopt het
„ultimatum" af. dat de Slciliaanse
bandietenkoning Salvatore Giuliano
de Italiaanse regering, drie weken
geleden, zond. Giuliano heeft
drelgd met een „groot offensief"
tegen de polltietroepen, indien de
regering zijn „ultimatum" zou ver
werpen. De bendeleider, die beweert
te strijden voor de onafhankelijk
heid van Sicilië, heeft amnestie en
een plebisciet geëist. Ook wilde hij,
dat men de Sicilianen zou laten uit
maken, of hij een bandiet dan wel
een nationale held is.
De politie is er van overtuigd, dat
de bandiet thans zo goed als afge
sneden is van hulp van buitenaf.
Zij neemt evenwel geen enkel risico.
ZEVENAAR. In het afgelopen
zomerseizoen is het erg druk ge
weest in Elten. De grenscorrectie
heeft de bewoners geen windeieren
gelegd. Naar schatting bezochten
meer dan twee millioen toeristen
het nieuwe gebied. Een ruwe schat
ting maakt uit. dat circa 20.000
autobussen naar Elten kwamen.
De toegangswegen, die door het
vele verkeer erg geleden hebben,
zullen zo spoedig mogelijk worden
hersteld.
alle sprekers voor de tweede keer
een beurt hadden gehad. Doch dit
betekende tevens, dat zij op de
hoofdpunten van het debat niet
diep konden ingaan, hetgeen de
heer Schouten aanleiding was tot
een verontwaardigd protest, dat in
de gegeven omstandigheden vol
komen gemotiveerd was.
Vandaag begint de artikelsge-
wijze behandeling. Er is reeds een
veelbelovend aantal amendemen
ten ingediend.
„Kabels" voor een „kabelschip" en
meer dergelijke blunders
(Van onze pcrlementaire redacteur)
De Algemene Rekenkamer komt in haar Verslag over 1948 tot de con
clusie. dat aan het Departement van Buitenlandse Zaken wel zeer vrijgevig
is gehandeld met verblijfsvergoedingen en toelagen aan ambtenaren van
de buitenlandse dienst. Zij kon in het stadium, waarin zU in de zaak werd
gemengd, daarin geen verandering meer brengen. Verder werd een diplo
matiek ambtenaar teruggeroepen voor overplaatsing, om een half Jaar
later weer naar zün oorspronkelijke post terug te keren. Een bedrag van
verhuiskosten van 17.815.54 was hiervoor onnodig uitgegeven, hetgeen
de Rekenkamer een ontoelaatbare verspilling acht.
Van „verhalen" valt niets
te verwachten
Hoewel de minister van buiten
landse zaken de feiten erkende,
meende hij, dat daarop niet de
scherp veroordelende qualificatie
van het college paste. De betrok
kene had gedurende zijn verblijf in
's Gravenhage vrij geregeld werk
zaamheden voor het departement
uitgevoerd, doch hierover handelde
de critiek der Rekenkamer niet.
Het college meende zijn critiek
met'te mogen terugnemen.
Naar aanleiding van een opmer
king der Kamer over het feit. dat
het V.H.K. de beschikking had over
een eigen ambulance-auto, terwijl
slechts een enkele maal behoefte
bestond aan een dergelijk voertuig
zijn maatregelen genomen om de
bedoelde auto bij het V.H.K. te
Huurkwestlcs
rcntczegels
ouderdomspensioen
Invaliditeitswet
civiele procedures
arbeidswet enz.
Vraag: G. D. bewoont een jaar
of vijf een huis met centrale ver
warming. Het gebruik van de ketel
is in de huurprijs begrepen. Wan
neer nu de ketel versleten is mag
dan de huiseigenaar de helft van
de kosten van vernieuwing op de
huurder verhalen.
Antwoord: Indien nadrukke
lijk vaststaat, dat het onderhoud en
de vernieuwing van de centrale
verwarming voor rekening van de
verhuurder komen, dan zal deze de
volle kosten van de vernieuwing
hebben te dragen. Wil deze zulks
niet, zodat voortaan kachels moe
ten worden gebruikt, dan zal de
huurprijs dienen te worden ver
is agd. Indien geen overeenstem
ming kan worden bereikt, zal het
goed zijn zich tot de Prijsbeheer-
sing te wenden.
Vraag: F. K. wil bij eventueel
overlijden van zich en zijn vrouw
de kinderen van het verkrijgen van
een deel van de erfenis uitsluiten.
Antwoord: Een dergelijke
oplossing is gemakkelijk en zeer
radicaal, doch geenszins in over
eenstemming met de wettelijke
voorschriften. Intusen kan overleg
met de Notaris nog wel verhelde
rend werken.
Vraag: J. v. H. heeft een ren-
tekaart, waarop 10 jaar is geplakt.
Daarna is hij in vaste dienst bij het
Rijk gekomen. Hij kon toen voor
eigen rekening blijven doorplak-
ken, maar heeft dit gelaten omdat
hem dit te zwaar viel. Zijn vraag
is nu of hij in verband met het
plakken nog bepaalde rechten kan
laten gelden.
Antwoord: Wanneer bij
aanstelling in pensioengerechtigde
dienst een vervallenverklaring van
de verplichte Invaliditeitsverzeke
ring is afgelegd kan aan het vroe
ger plakken geen aanspraak op
rente meer worden verleend Indien
echter de verzekering is blijven
doorlopen zonder dat de laatste ja
ren rentezegels zijn geplakt, is er
sprake van een zgn. rustende of
slapende verzekering. Is dat het ge
val, dan behoudt men aanspraak
op rente; echter ook al weer alleen
wanneer een bepaald minimum aan
premiën is voldaan. De hoogte van
de t.z.t. uit te keren rente is afhan
kelijk van het feit hoeveel premiën
zijn betaald. Het verdient dan ook
steeds aanbeveling zo mogelijk
vrijwillig door te plakken, indien
er om een of andere reden geen
rentezegels door een werkgever be
hoeven te worden geplakt. Reeds
meermalen hebben wij op de wen
selijkheid van het doorplakken ge
wezen. Ook thans willen wij dit
nadrukkelijk doen. Een ieder, die
meent, dat hij wellicht nog vrijwil
lig kan doorplakken, doet goed
zich om nadere inlichtingen tot de
Raad van Arbeid te wenden. Ook
wij kunnen wellicht in een voor
komend geval een advies geven.
Vraag: J. G. S. vraagt of de
leeftijd van de hoofdbewoners bij
eventuele onderhuur een rol speelt.
Antwoord: In het algemeen
speelt de leeftijd zonder meer geen
doorslaggevende rol bij onderhuur;
wel de lichamelijke gesteldheid van
één of meer van de hoofdbewoners.
Wie op dit punt moeilijkheden heeft
of vreest doet goed zich eens per
soonlijk met het Huisvestings
bureau in verbinding te stellen.
doen afvoeren cn in te leveren in
een der voertuigenparken van de
dienst van de Kwartiermeester-
generaal. Een onderzoek naar het
VHK is ingesteld door de commis
sie Efficiency Legerorganisatie. Het
rapport wordt aan de Rekenkamer
doorgezonden.
De controle van de Centrale Ac
countantsdienst op de door de ge
meenten uitbetaalde kostwinners
vergoedingen wees uit, dat in 1948
te veel was uitbetaald 319.400.27,
waarvan 305.125.50 voor dienst
plichtigen van het leger.
De critiek van de Rekenkamer
op de aanstelling van een adviseur
speciaal voor Personeelszaken, ter
wijl er aan het departement een Af
deling Personeel is, heeft ertoe ge
leid, dat deze functionaris op 1 Ja-
nari j.l. eervol ontslagen is. Onder
het hoofd „kabels" k.vam op de be
groting van PTT in 1948 een bedrag
van 400.000 voor, dat echter be
stemd was voor aanbouw van een
kabelschip. De Kamer heeft de di
rectie van PTT doen weten, dat de
Staten-Generaal ervan op de hoog
te hadden moeten zijn, dat met deze
kabels een schip was bedoeld.
De nadere inlichtingen door de
Algemene Rekenkamer gevraagd
omtrent twee bUzonder crgerlüke
gevallen bü dc Intendance der voor
malige Staatspolitie (betaling voor
de levering van 100 schrijfburcaux,
terwijl niet meer werd afgeleverd
dan 65 rcchterkastjes en 36 llnker-
kastjes, verkopen aan een zwart
handelaar van belangrijke hoeveel
heden veters uit dc magazijnen te
gen inkoopsprijs), bevestigden ge
heel de gesignaleerde feiten. Intus
sen bleek, dat de vermogenspositie
van de verantwoordelijke personen,
mede in aanmerking genomen be
langrijke vorderingen, welke de fis
cus nog op hen bad. zodanig was,
dat van enig verhaal op hen niet het
minste was te verwachten. Hierme
de dient naar de mening der Kamer
de behandeling van deze aangele
genheid te worden beëindigd.
Ieder jaar brengen Nederlandse schepen, die daartoe speciaal zijn
ingericht duizenden Mohammedanen uit Indonesië naar dc haven
van Djeddah in de Rode Zee voor een bezoek aan dei heilipc stad
Mekka. Gedurende dc bijna drie weken durende reis, nemen de hadji's
trouw hun godsdienstige plichten waar. Bovenstaande foto werd ge
nomen op het dek van het pelgrimsschip Kota Gedc van de Konink
lijke Rotterdamsche Lloyd tijdens een der voorgeschreven dagelijkse
gebedsuren.
Visio op tclcvlsio
DE NEDERLANDSE PERS houdt
zich de laatste tijd actief bezig
met televisie Er verschijnen opge
wekte beschouwingen over dit on
derwerp; de mogelijkheden van de
televisie in Nederland worden onder
de loupe genomen cn haar ontwik
keling binnen afzienbare tijd ver
ondersteld. Dit is allemaal te bcgru-
pen. want Europa heeft op dit ge
bied een grote achterstand in te ha
len en wij zouden daarom niets lie
ver willen dan zo snel mogcluk met
dit nieuwste snufje voor dc dag te
komen.
Gemakkelijk is dit niet en als wij
insiders moeten geloven, zal het heug
nog wel even duren voor een tele
visie-toestel even vlot te koop is als
een radio. Een onbeperkte productie
van deze toestellen moet voorlopig
uitgesloten worden geacht in ver
band met de schaarse grondstoffen
en het ontbreken van geschoolde
werkkrachten. Bovendien, het op
bouwen van een televisie-organisa
tie vraagt tijd. Er worden hieraan
eisen gesteld, waaraan met niet in
een handomdraai kan voldoen en
waarvoor de nodige studie moet wor
den verricht.
Philips te Eindhoven heeft reeds
uitstekende prestaties geleverd, maar
het ziet er naar uit, dat deze proef
nemingen op veel uitgebreider schaal
zullen worden voortgezet om de no
dige ervaring op te doen. Tclevisio
is kostbaar; er dient met enige voor
zichtigheid mee omgesprongen te
worden. Voor het in Amerika ge
meengoed kon worden, heeft men er
uit en ter na mee geëxperimenteerd,
maar toen de toestellen eenmaal op
de markt kwamen nam de televisie
een vlucht, die op het beangstigende
af is.
IN Mei 1945 waren er nauwelijks
100.000 televisie-apparaten in do
Verenigde Staten. Op 1 Juli 1949 wa
ren er al meer dan twee millioen.
Tn de grote steden bezit büna iedere
bar een televisie-toestel. „Deze nieu
we installatie", zo schrijft de Belgi
sche „Nieuwe Gids", „is een magneet
voor de klanten gebleken. Tussen
twee en drie uur 's middags werden
de bars vroeger -slechts door enkele
vaste drinkers bezocht. Thans doen
zij schitterende zaken, omdat rond
deze lijd de grote baseballwedstrij
den heruitgezonden worden
De avond van een grote boksmatch
is het bijna onmogelijk een plaats in
een café te bemachtigen."
Er schijnen ook minder prettige
kanten aan de televisie te zitten. On
langs vroeg Mary Hornaday in een
artikel in de „Christian Science Mo
nitor": „Betekent televisie het einde
van de conversatie?" Zij beant
woordde deze vraag bevestigend cn
voegde er aan toe: Onze kinderen
zullen hun huiswerk niet meer ma
ken Vrouwen zullen vergeten het
avondeten te koken. Het huiselijk
leven zal plotseling ophouden wan
neer een populaire show wortit uit
gezonden."
VOLGENS de „Nieuwe Gids" is
het variété, vroeger door de film
verdrongen, door dek televisie tot
nieuw leven gewekt. Maar ofschoon
de televisie de komieken, artisten en
producers van revues nieuwe moge
lijkheden biedt, is het juist in deze
kringen dat men dc uitvinding
slechts met gematigd enthousiasme
begroet. Het is reeds duidelijk ge
worden, dat de televisie sneller ver
slijt dan toneel of radio Het pu
bliek kijkt niet graag tweemaal naar
dezelfde goocheltoer of naar hetzelf
de ballet. Derhalve zijn de televisie-
producers nu reeds koortsachtig op
zoek naar nieuw materiaal. Een uit
stekende producer bekende, dat hij
het tempo niet kon volhouden. Iede
re Vrijdag moet hij met een geheel
nieuwe show met sketches, grappen
en dansnummers klaar zijn. Vroeger
zagen twee millioen toeschouwers
zijn show in een theater, maar do
vertoningen liepen over anderhalf
uur. Thans zitten op een avond zo
veel toeschouwers in televisie-thea
ters."
Men kan hieruit leren, dat de tele
visie. ook als ze eenmaal is verwe
zenlijkt, niet zonder problemen is.
De ontwikkeling kan zelfs zo snel
zijn. dat de uitvinding haar doel
voorbij schiet. Het is goed, dit rustig
te overdenken, voor het te laat is.
Op de rede van Djeddah stap
pen de bedevaartgangers over in
kleine landingsvaartuigen, die
hen naar de haven brengen. Dat
de bagage, die zij mee torsen,
niet gering is toont de foto.
De sport, 20, 30 jaar geleden in veel opzichten nog een liefhebberij van
enkele geestdriftigen, is al lang niet meer een aangelegenheid van de
„burgerlijke" wereld. Zij is een massaverschijnsel geworden, in die zin,
dat de massa zich met haar inlaat, zij het op een zeer bepaalde wijze. Dat
heeft ongetwijfeld iets te maken met de industrialisering van het leven
in de laatste decennieën en de vlucht, die de mens nodig heeft, uit het
geraas van fabriek en kantoor, naar het voetbalveld. Dat. voorzover de
sport massa-kijkspel is. Natuurlijk hebben velen hunner de beoefening van
allerhande sport om dezelfde redenen ook nodig! Als verschijnsel van
ónze tijd, is de sport feitelijk niet meer te vergelijken met hetgeen zij
vroeger was en gelet op vlucht en omvang, die zij nam. Maar nu dit
verschijnsel er is. moet de Kerk zich verre houdenx van het gevaar om
bepaalde, allerminst uit het Evangelie komende, vooroordelen naar voren
te brengen, vanwege dat massaverschijnsel. Dan zou zij immers tal yan
vragen, die haar niettemin, ook bij dit onderwerp worden voorgelegd, niet
horen. Terwijl zij ze toch beantwoorden moet!
Wij herinneren ons, dat twintig
jaar geleden tijdens het Internatio
nale Sportcongres, dat toen vanwege
de Wereldbond van Chr. Jonge Man
nen Verenigingen te Kopenhagen ge
houden werd, door sommige leidende
figuren geconstateerd werd. dat door ken> de gch0le week door. draalen
Deze week;
in Kerk en Wereld
christenen een sport moest worden
afgewezen, waarbij 22 spelers om een
bal vochten, 30.000 mensen toekeken
en 2 miljoen anderen via de Toto
enige winst hoopten te boeken in
hun portemonnaie.
Intussen zijn de getallen met mil
joenen gegroeid. Denk aan de radio
alleen daérom. Wij moeten ons niet
wijsmaken, dat het merendeel van
de gesprekken op de kantoren en
werkplaatsen in ons land. niet even
eens bijna uitsluitend gaan over ge
miste en te verkrijgen kansen in de
wedstrijdsport. Aan de voetbaltoto
in Duitsland is het duidelijk gewor-
luisteraars (en onder hen honderd- den hoezeer de belangstelling voor
duizenden brave christenen), denk
aan de stadicris, die thans eerder
60.000 mensen bevatten dan de helft
van een kwart eeuw geleden. Denk
vooral aan de Toto, die in ons land
officieel nog buiten de voetbalwed
strijden bleef, maar bij de paarden
sport even officieel werd ingevoerd
inmiddels. De Toto. die, zoals be
de sport een tijdsverschijnsel is jen
hoezeer ook de enkeling daardoor in
beslag wordt genomen.
De Kerk kan hieraan nooit voorbij
gaan. Niet in een burgerlijke hou
ding. niet met humanistische „ge
zelligheidsmiddelen". niet met enige
regel van ordening of beteugeling.
Temeer niet. waar zij slechts nu en
richten uit kerkelijk en niet-kerke- dan, enkele keren (in het gunstigste
lijk" Duitsland herhaaldelijk doen
blijken, zodanige vormen aanneemt,
dat er allerwege ernstige beducht
heid is gekomen voor de geestelijke
welstand van het volk. Honderddui
zenden zijn daar elke Zondag vol
ledig door begeesterd en de gesprek-
geval) per week haar mensen, vooral
de jongeren bereikt, en de sport, zo
als wij reeds opmerkten, dagelijks
het onderwerp van hun leven is'. Er
is nog meer: nog altijd zijn er kerke
lijke leidslieden, die menen, dat deze
volledige inbeslagneming door de
sport een voorbijgaand jeugdver
schijnsel is. Maar niets is rrunder
waar. Eén blik naar het publiek van
een zich vullend stadion, spreekt dat
al tegen. Door heel de bevolking
heen, wat leeftijd en milieu betreft,
is men in grote omvang gegrepen
door de sport.
En de Kerk moet gaan bedenken,
dat zij te maken heeft, hoogstwaar
schijnlijk, met een totaal nieuwe
structuur der mensen. En dan komt
zij voor vragen te staan, die alleen
van het Evangelie uit te beantwoor
den zijn.
Van de aard van dit antwoord wil
len wij op dit ogenblik niets zeggen.
Maar het kan in elk geval niet ge
geven worden, zolang de Kerk, of
de Kerken, niet een verantwoorde
oplossing hebben gevonden voor het
vraagstuk van de besteding van de
vrije tijd. Maar het antwoord moét
zij geven. En liever vroeg dan (te)
laat. Indien dc Kerk voorlopig er
op toeziet, dat zij het psychologisch
moment daarvoor niet laat voorbij
gaan ,doet zij al iets. Ook, indien zij
voorkomt de grote fout, die zij in het
midden der vorige eeuw maakte,
toen buiten dé Kerk een antwoord
werd gegeven op vragen van de
massa; toen zij het antwoord van
Karl Marx, die de kreet om gerech
tigheid hóórde, terzijde schoof en
deed alsof haar vraag noch antwoord
aangingen. In dit verband is het
misschien goed zich te bedenken, dat
de hedendaagse sport en de arbei
dersbeweging veel met elkaar te
maken hebben Natuurlijk, het één
is iets anders dan het andere, maar
gelet op getallen cn massabeweging,
hebben zij even groot gewicht En
achter beide staat, ofschoon onbe
wust meer bij de arbeidersbeweging
dan bij de sport, toch de grote vraag,
die velen niet eens kunnen formule
ren, naar het isolement, waarin
lichaam en ziel worden gedreven;
de onbewuste vraag naar de volle
digheid van de mens als schepsel
Gods.
In 1948 bezochten in Nederland
17.447.000 mensen sportuitvoeringen,
d.w.z. 2.805.000 méér dan in 1947
Pelgrimsportefeuilles
voor beevaartgangers
VATICAANSTAD. Het bu-
reau van het Vaticaan voor het
Heilig Jaar zal twee millioen „pel
grimsportefeuilles" uitgeven, die
gratis zullen worden uitgereikt aan
katholieken uit 68 lanclen, die het
volgend jaar Rome zullen bezoe
ken De zak-portefeuille bevat een
insigne met 't. Christus-monogram,
een gebedenboek voor het Heilig
Jaar, een beknopte gids van Rome,
een bonboekie voor tram- of bus-
ritten en musea en een persoonsbe
wijs. Bovendien zal iedere pelgrim
als geschenk van de Paus een ver
zilverde bronzen jubileummedaille
ontvangen met aan de ene z ide
de beeldenaar van de huidige Paus
en aan de andere zijde de deur van
het Heilig Jaar in de St. Pieters
kerk.
Twaalf vrouwen door
bliksem getroffen
MADRID. Een hevig noodweer
dat Spanje Woensdag teisterde,
beeft vijftien doden en ennlge hon-
defden gewonden en daklozen ge
ëist.
Verscheidene honderden woningen
kwamen onder water te staan,
spoor- en verkeerswegen werden
letterlijk weggespoeld. De storm,
gepaard gaande met zware regenval,
woedde- het hevigst in de districten
Malaga en Cadiz.
Twaalf vrouwen werden door de
bliksem getroffen en gedood, een
vrouw en een visser verdronken.
Een man verloor het leven toen zijn
huis instortte.
Het treinverkeer t ussen Madrid
en Granada moest tengevolge van
overstromingen worden stopgezet.
(lngcz. Med.)
Kolonel Somer's ontslag
normaal
BATAVIA In de pers hebben
berichten de ronde gedaan, als zou
kolonel dr. J. M. Somèr, directeur
van de Centrale Militaire Inlich
tingendienst, in de gelegenheid zijn
gesteld, ontslag te nemen in ver
band met de omstandigheid, dat
hij, buiten de bevoegde autoritei
ten om. inlichtingen zou hebben
verstrekt, aan bepaalde instanties
ir. Nederland, teneinde het politie
ke beleid te beïnvloeden. Hiervan
is echter te bevoegder plaatse
niets bekend Kolonel Somer heeft
op de gebruikelijke wijze ontslag
aangevraagd omdat hij de militai
re diAist met pensioen wil verla
ten.
DEN HAAG. De KNAC wijst
er op, dat zich de laatste tijd weer
verkeersongevallen hebben voorge
daan veroorzaakt dor? loslopende
honden. In het belang van de veilig
heid van het verkeer en in dat van
de viervoeters zelf wordt geraden,
de honden waar dit nodig is, aan de
lijn te houden.
Gaat Amerika óók
devalueren?
van deze week geeft hierop
antwoord.
Een greep uit de verdere inhoud:
Nederland in Londen:
Waarom moest minister Kerstcns
aftreden?
De Russische Atoombom
Leraren in nood
Kinderverlamming geen
kinderziekte
Met de fotograat naar de woon
schuit van
Corrie Vonk en Wim Kan
wknsr l 1)11 stm.mtk te
ontv\n<;ks
Toezending volgt:
a. Na ontvangst van 25 cents aan
postzegels; of
b gratis na ontvangst van een
briefkaart, waarmede u een
proefabonnement bestelt tot cn
mei 31 December 1940. terwijl
u ons 2.30 doet toekomen per
postwissel of per postgiro nr
6269 ten name van De Twcnt-
sche Bank met vermelding
rekening _Vrl| Nederland".
I Administratie „Vrlf NPderland":
^Uaamgrach^^^^mstcrdan^^
