KOQ*rst
PBO
Delegatieleiders beslissen dat RTC
op 1 November wordt besloten
r
De wijze professor Bereed Baviaan
tegen
Grondwettig bezwaar
had politieke kant
ChefarmeA"
Nederlandse troepen alle in 1950 naar huis;
voor scheepsruimte gezorgd
AKKiRTJES
O houw si (bhop wohd tc dik
Als ik schuldig ben verdien
ik de doodstraf
Waarom zweegP.v.d.A. hierover
4 krachtige pijnstillende
middelen in 1 tablet
Zaterdag 15 October 1949
(Van onze speciale verslaggever)
DEN' HAAG. In de vergadering van de Centrale Commissie hebben
de drie delegaties gisteren besloten dat de slotvergadering van de Ronde-
tafelconferentie op Dinsdag 1 November zal worden gehouden. In deze
nuchtere mededeling, welke gisteravond om even over zes werd bekend
gemaakt, culmineerde het gunstige nieuws dat de laatste twee etmalen
over de RTC bekend is geworden. Na de mededelingen van de republi
keinse minister van Voorlichting Samsuddin, die onomwonden van zyn
sterk optimisme sprak, heeft nu de Centrale Commissie zelf de grond
\oor vrees omtrent het eindresultaat vrijwel weggevaagd. De Ronde
tafelconferentie i9 over haar dode punt heen. Nu de werkzaamheden
weer op gang z(jn gekomen van nieuwe veelbelovende uitgangspunten
uit, konden de leiders van de drie delegaties, die op dat punt niet veel
risico zullen nemen, het ogenblik van het eindsignaal bepalen. Voor de
volgende dagen is voor alle commissies, sub-commissies, werkgroepen en
wat er al meer aan werkverbanden is gevormd, de zweep er nog eens
over gelegd. Vrijdag moeten zy hun verslagen In gespecificeerde vorm
uitbrengen aan de Centrale Commissie, die dan nog slechts enkele dagen
heeft om de resultaten In afgeronde vorm voor de plenaire vergaderingen
gereed te maken. De verwachting schijnt gerechtvaardigd, dat er pas In
de laatste week van de conferentie openbare plenaire bijeenkomsten om
de grote Ronde Tafel zullen worden gehouden.
Finale voor het
milliardenballet
Tot deze plotselinge goede ont
wikkeling is het kunnen komen, na
dat de scherpste tegenstellingen op
»t financiële terrein eindelyk waren
overwonnen. Een tijdlang is het op
dat vlak hard toegegaan. Neder
land had zijn eisen duidelyk ge
formuleerd: van de RIS werd over
neming verwacht van schulden tot
een totaal van 6.3 milliard, waarop
Nederland dan wel 500 millioen wil
de laten vallen in verband met- de
kosten van de twee militaire acties,
welke de Republikeinen en het BFO
onder geen beding willen overne
men. Dit bedrag voor de acties werd
door de Indonesische partijen aan
gevochten en men vroeg de Neder
landse delegatie een specificatie
van die 500 millioen. Bij de verant
woording van dat bedrag kwamen
de Nederlanders niet eens verder
technische aard. Nederland heeft
enige tijd geleden duidelijk ge
maakt, dat voor de terugtrekking
van de troepen in verband met de
transportproblemen 18 tot 24 maan
den nodig zouden zijn. Ir. Sukarno
heeft vorige week de eis gesteld,
dat de laatste Nederlandse troepen
zes maanden na de souvereiniteits-
overdracht op de boot zullen zitten.
WH menen thans te weten, dat
na onderhandelingen met buiten
landse scheepvaartmaatschappijen
nu de beschikking Is verkregen
over zóveel scheepsruimte, dat bin
nen twaalf maanden alle Neder
landse landstrijdkrachten Indonesië
zullen hebben verlaten. De hoofd
macht zal echter reeds na ze9
maanden Indonesië hebben ont
ruimd. De schepen, welke voor dit
doel zijn gecharterd, zullen tot diep
in 1950 mee blyven varen.
Nieuw-Gulnea
Op het pant van Nieuw-Guinea
beiden aanvaardbaar, ln uitzicht te
kunnen stellen.
Een van de moeilijke punten ten
slotte is de materie van de Sociale
Commissie geweest welke zich met
rechtsherstel, ambtenarenzaken en
dergelijke problemen had bezig te
houden. Hoe is nog niet duidelijk,
doch samen met de Centrale Com
missie, die gisteren de leden van
deze commissie by zich had ontbo
den, schijnt de uitweg te zijn ge
vonden en de delegatieleiders ln de
commissie zijn naar huls gegaan
met de opdracht, deze zaak vol
gende week langs de aangegeven
lijnen rond te maken.
Bescheiden
De Culturele Commissie Is het
eerst klaar geweest met haar werk.
Nog voor het Uniestatuut zelfs zijn
eerste vorm kreeg! Iemand, die het
weten kan vertelde ons, dat men
daarvan zo onderste boven was, dat
men het nog maar niet aan de gro
te klok wilde hangen. Het zou zo
vreemd staan, was het argument.
Er komt, aldus wordt nu gezegd,
een commissie met zeven man van
iedere partij, die straks de culturele
betrekkingen zal stimuleren. Zien
we het goed, dan hebben deze heren
wijselijk besloten niet te veel te re
gelen op dit gebied. Culturele be
trekkingen immers groeien het best
in ongebondenheid.
Zo staan dan de zaken er op dit
ogenblik by. En het is na de som
bere berichten van de vorige week
bepaald een opwekkend beeld dat
wij hier hebben kunnen schilderen.
Ook al had deze dit en gene dat
wel gaarne anders gezien. Maar er
ls nu dan toch maar een uitzicht
geopend op de toekomst.
dan tot 470 millioen. De Indonesi- zÜn. de resultaten nog niet zo dui
sche delegaties zélf waren ook even
aan het rekenen geslagen. Uit hun
cjjfersom kwam 4 milliard aan kos
ten van het militaire optreden.
Acht maal zoveel. Dat gaf uiter
aard geen al te hechte gespreks-
basis, hoewel ze breed genoeg
was
Intussen waren de Indonesische
delegaties verder gaan rekenen en
zij kwamen tot de ontdekking, dat
niet Nederland een vordering op de
RIS, doch daarentegen de RIS een
vordering op Nederland had k rai-
son van 1700 millioen. Daar waren
die 4 milliard van de twee acties
uiteraard bij inbegrepen. Eenmaal
zover uit elkaar gekomen kon men
niet verder en sedertdien is men
weer naar elkaar toegerold.
Stevige strohalm
Bekykt men de situatie op dit
ogenblik, dan dient men te letten
op een Aide Mémoire vai de geza
menlijke Indonesische delegaties,
waarin de bereidheid tot uitdruk
king komt straks als RIS een
schuld over te nemen van 3.4 mil
liard. En wel 400 millioen aan schul
den van het Nederlands-Indisch
gouvernement jegens het buiten
land en 3 milliard aan zogenaamde
interne schulden. Schulden, als wij
het wel hebben, ontstaan uit lenin
gen, welke op de kapitaalmarkt
zijn opgenomen. De andere schulden
zou Nederland volgens dit voorstel
moeten afschrijven. Dat zijn ver
plichtingen van de staat Indonesië
jegens de staat Nederland. Een der
gelijk uitgangspunt biedt uiteraard
heel wat reëeler mogelijkheid tot
praten, al zal ook op dit voorstel
vermoedelijk van Nederlandse kant
nog wel iets worden aangetekend.
Dat kan tenminste al blijken uit
het lot van het voorstel van de Un
ci in feite een voorstel van Co
chran dat beoogde het c^ns te
worden over een schulderkenning
ter hoogte van 4 milliard. Van dit
Cochran-voorstel waren beide par
tijen zo ontdaan, dat het onmiddel
lijk weer moest worden ingetrok
ken. Doch mogelijk geschiedde dit
ook op grond van andere merites,
of beter, een gebrek daaraan. Een
ANPlredacteur weet nu nog te
melden, dat het Aide Memoire een
afwjjzlng zou inhouden van het Ne
derlands verlangen, een garantie in
tin voor de schulden te verkrijgen.
Hoe dan ook over een verschil tus
sen 5.8 milliard en 3.4 milliard valt
te praten en vermoedelijk ls dat
reeds geschied, indien men tenmin
ste een verklaring wil hebben voor
de plotselinge goede ontwikkeling.
Troepen in 1950 terug
Intussen is er meer. Op militair
gebied. Grote principiële verschil
len zijn er op dit stuk niet. De moei
lijkheden zyn eigenlijk meer van
delijk. Men is het er eigenlijk al
lang over eens dat voor de verdere
ontwikkeling van dit enorme ge
bied, Nederland zowel als Indonesië
zeer grote aandelen kunnen leveren.
Nederland in de vorm van zeer
vele specialisten op alle gebied, en
uiteraard ook van werkkapitaal, de
RIS in de vorm van honderdduizen
den werkkrachten.
Alleen al op het gebied van de
oliewinning kan daar nog zeer veel
worden gedaan. Reeds sedert 1936
is de Nederlandse Nieuw-Guinee
Petroleum Maatschappij in het ge
bied van de Vogelkop bezig met
oliewinning. Zeer vele millioenen
zijn aan de voorbereidingen ge
spendeerd en nog vele millioenen
zullen moeten volgen voor er werke
lijk kan uitkomen wat er is inge
stoken, aan experimenten, appara
tuur, wegen- en leidingaanleg en
woningbouw. In 1945 is de eerste
olie naar boven gebracht. Vorig
jaar, in December stroomde de eer
ste olie door de leidingen.
En met een dagelijkse olie-pro-
ductle van 750 ton blyft men nog
beneden de helft van de productie
van het Nederlandse Sehooncbee-
kerveld. Doch men ls dan ook pas
aan het begin en het reeds door
Amerikaanse en Nederlandse maat-
schappijen in deze winning gesto
ken geld bewast dat men er veel
van verwacht. Dat te aanlokkelijk
voor Nederland zowel als voor In
donesië. Met name voor Oost-Indo-
neslë dat zlcli een beetje de stief
moeder van Nieuw Guinea gevoelt.
Onlangs is van Nederlandse kant
voorgesteld van Nieuw Guinea een
condominium te maken. Een gebied
onder gedeelde souv.ereiniteit. Voor
dit denkbeeld was men aan Indone
sische kant niet erg enthousiast.
Men vraagt daar de gehele souve
reiniteit. maar voor de rest is men
tot veel bereid. Doch minister Sam
suddin was vrij duidelijk, toen hij
gisteren liet doorschemeren, dat ja
en nee betrekkelijke grootheden
zijn. Hij meende een oplossing, voor
(Ingcz. Mcd.)
MiMChUn voorbodon van oon grlap. Doa
ar lata togan; r.aom aan AKKERTJE^
In korla tijd voalt U zich waar fU((
helpen direct
DE KINDERKRANT
Schiphol zat potdicht
door mist
AMSTERDAM De zware mist,
die Vrijdagavond over een deel van
ons land hing, heeft aanzienlijke
stagnatie veroorzaakt in het lucht
verkeer. Alle nachtvluchten moes
ten worden geannuleerd of uitge
steld.
De machine, die op Schiphol uit
Brussel moest binnenkomen, is op
het Brusselse vliegveld blijven staan.
Twee lynvluchten van de KL.M.
van Amsterdam naar Parijs en Lon
den zyn evenmin uitgevoerd.
ELLECOM Het voormalige SS.-
opleidingskamp „Avegoor" te Elle-
com, waar na de bevrijding politieke
delinquenten werden ondergebracht,
krijgt een meer normale bestemming.
Het hoofdgebouw wordt vacantie- en
herstellingsoord van het Nederlands
Verbond van Vakverenigingen.
Manoeuvres der Sowjets
in Thiiringen
BERLIJN. Het So v.'jet Rus-
sisch leger heeft een gebied van 25
bij 30 kilometer midden in Thü-
ringen geheel afgesloten voor zijn
herfstmanoeuvres, aldus meldt het
onder Franse controle staande dag
blad „Kurier". Gewapende man
schappen van de Duitse volkspoli-
tie staan bij de grens van het afge
sloten gebied op wacht om het ver
keer om te leiden. De boeren in het
betrokken gebied mogen hun lan
derijen niet betreden en na zeven
uur des avonds niet meer op straat
verschijnen.
Frans comité vraagt revisie
van vonnis over Rajk
PARIJS. Een groep Franse in
tellectuelen heeft zich tot de Hon
gaarse regering gewend ten behoeve
van Laszlo Rajk, de voormalige Hon
gaarse minister van binnenlandse
zaken, die als agent van Tito ter
dood is veroordeeld.
In een telegram zegt de groep, dat
zij diep geschokt is door het weinig
overtuigende karakter van het be
wijsmateriaal. Zij vraagt de regering
een commissie van vrije internatio
nale juristen toestemming te geven
het bewijsmateriaal te onderzoeken.
De premier van India, Jawahar-
lal Nehru is voor een goodwill
bezoek, in Amerika aangekomen.
Op het vliegveld te Washington
werd hij begroet door President
Truman rechtsen zijn zuster
(miaden).
WEL honderd Jaar golodon word
do wijzo aap Borend Baviaan
goboron. Hij was drio jaar toen hij
al door alle dieren professor word
genoemd Hij wist olies en vergat
nooit iets, is dat niet knap? En nu
moet Je eens horen, hoe Berend
Baviaan de andere apen het leven
heeft gered. D.e woonden toen nog
allemaal heel ver weg in de bossen
van Afrika, waar je alleen maar
met een schip of een vliegtuig kunt
komen. Ze hadden daar een reuze
fijn leventje, dat kun je wel den
ken. Altijd maar spelen in de top
pen van hoge bomen, vroeg naar
bed, vroeg opstaan en eten was er
genoeg. Als ze honger hadden,
hoefden ze alleen maar in een ko-
kosnootboom te klimmen om zich
de buik vol te smullen.
Mbar, oei, oe:, op een dag is er
iets verschrikkelijks gebeurd. De
zon was nog maar net ondergegaan
toen het begon te waaien. Alle
apen liepen zo hard ze konden
naar de boom. waarin hun koning
Gorilla woonde. Het was de hoog
ste boom van heel Afrika, met tak
ken zo lang als een kerktoren. Bo
ven in het topje zat de koning ver
drietig naar de lucht te kijken.
„St.lte". riep hy, toen al zUn on
derdanen om hem heen zaten in de
kruin vande koningsboom. „Stilte,
stilte". Alle apen hielden hun
mond. want wat de koning zegt
moet Jc doen. En wat hoorden ze?
In de verte rommelde het. Eerst
zachtjes en daarna al harder cn
harder. Dat was de storm, die van
heel ver naar Apendorp kwam en
op zyn weg bijna alle bomen om
smeet. Het duurde maar een half
uurtje voor de storm ook tegen de
koningsboom begon te blazen.
Maar die was reuze sterk en bleef
staan, terwijl alle andere bomen
krakend op de grond vielen.
OE hele nacht zaten de apen
rond koning Gorilla. Ze hiel
den z;ch stevig vast, want ze wa
ren bang door de harde wind te
worden meegenomen. Eindelijk
werd het weer dag en, och, wat
deden de apen toen een droevige
ontdekking.
Zo ver ze konden kijken stond
er geen boom meer overeind en
wat het ergste was, alle kokosno
ten wéten van de bomen gewaaid
en door de storm weggeblazen
naar de rivier, waarin ze door het
water waren meegevoerd naar de
zee. Achter koning Gorilla liep het
hele apenvolk te zoeken of er toch
nog niet één enkele kokosnoot was
overgebleven. Maar niks hoor. Hoe
ze ook zochten, ze vonden er niet
een.
Wel een uur lang zat koning Go
rilla op een dikke boomstam te
denken, wat hij nu moest doen.
Opeens kwam er een kleine, gryze
aap met verstandige oogjes naar
voren, die zei: „Misschien kan ik
U helpen, o grote koning". Koning
Gorilla keek op en riep: „Professor
Berend Baviaan, dat ik daar niet
aan gedacht heb. U weet zo veel, U
moet ons redden". Een beetje ver
legen keek de professor om zich
heen, kuchte drie keer en zei toen:
„Op een van mijn vele reizen was
ik eens in een land, niet zo ver
hier vajjdqan, waar lekkere noot-
Vl. "igim_IL_
Jes in de grond groeiden, net zo als
aardappels. U weet wel. d.e nare
dingen waar de mensen zo dol op
zijn. Ik heb ze geproefd en ze sma
ken werkelijk heel goed. Als je er
een half pond van gegeten hebt.
kun je niet meer. Er zijn daar ook
mooie bossen cn al staan er dan
geen kokosnootbomen, we kunnen
er immers die aardnootjes eten".
ALLE apen begonnen weer te
lachen en riepen hard: „Hoera,
hoera, hoera van onze professor".
De volgende dag is het apenvolk
op reis gegaan. De olifanten, die
heel veel medelijden met de apen
hadden, namen er leder tien op
hun rug en omdat olifanten hard
kunnen lopen, duurde het maar
tien dagen voor ze in het nieuwe
land waren. En ja hoor, het was
precies zo als professor Berend
Baviaan het had verteld. Op wel
honderden plekjes in de bossen
groeiden die heerlijke nootjes in
de grond. Het waren er zo veel,
dat er genoeg was voor tien apen-
volken. Sinds die dag heten die
lekkere dingen apenootjes. En
weet je wat de professor als belo
ning kreeg? Een moo.e grote pluim,
die hij aan zijn staart mocht dra
gen. Als je weer in de dierentuin
komt, moet je maar eens kijken of
je hem ziet. Zul jc niet vergeten
dan een zak apenootjes voor hem
mee te nemen?
JTiE mensen in Suikerland snoepen altijd,
■ISDaar krijg je geen brood maar toffees als ontbijt.
Het middagmaal doen ze met zuurtjes, cn na
Krijgt ieder een reep vollemelk-chocola.
Dat lekkers bewaren de moeders heel toys
In kasten waarop staat: „Ons snoepparadijs".
De een heeft een mooie, de ander een malle,
Maar barones Drop had de schoonste van alle.
Eens liep ze hard huilend 't kasteel door te dwalen.
Ze zocht in de kelder, de keuken, de zalen,
En iedereen vroeg ze met tranen op dc wangen:
„Waar zou toch mijn snoepkast wel uit kunnen hangen?"
De deftige knecht zocht tot diep in de nacht.
En heeft zeker honderd manieren bedacht.
Om de snoepkast van goud met parels er op
Terug te vinden voor barones Drop.
PAS vijf dagen later, ze zat nog te toenen,
Is oude Gijs Zuurstok, de postman, verschenen.
Mevrouw", zei hij droevig. „Ik breng U een brief.
Als afzender zie ik vermeld staan: „De dief".
Bar veel stond er eigenlijk niet in te lezen.
Alleen maar: „Treur niet .want ik zeg U bij deze.
De snoepkast komt terug, maar eerst moet U, vind ik,
Wat minder gaan eten, U bent veel te dik!"
Nu eet Vrouuie Drop nog alleen maar banaan,
En klaagt heel de dag:: „Jakkes, dddr is niks aan".
Herdruk oude. Cura^aose
schrijvers
Van de boeken, die oude Curacaose
schrijvers in vroegere jaren hebben uit
gegeven. zijn geen exemplaren meer ln
de handel. Tevergeefs- zal men zoeken
naar de werken van Wolfschoon. J. S
Corsen. Römer. Dario Salas en anderen.
Alleen particulieren bezitten deze boe
ken nog.
Toen de Stichting Cultureel Centrum
1 o dezer dagen een verzoek kreeg van
de Rijksuniversiteit tc Groningen om
exemplaren van deze boeken, rees het
plan om zo mogelijk tot een herdruk
van deze werken over te gaan De
Stichting heeft daarom verzocht exem
plaren van deze boeken too tc zenden
aan dr. Johan Hartog. de directeur van
de Stichting o 1. Het is de bedoeling de
originele drukken van deze boeken ln
het Curagaose museum onder te bren
gen.
Eis tegen beruchte
V-man, 20 jaar
PRESIDENT TRUMAN'S enige
dochter Margaret, die Donder
dag in» Atlanta (V.S.) een con
cert gaf, bracht een bezoek aan
VhuTchill's dochter Sarah, die
toevallig in dezelfde plaats ver-
dLc-i Sarah trad op in the
Philadelphia story". Margaret
Jruman rechtsmaakt in de
kleedkamer een babbeltje met
Sarah Churchill.
AMSTERDAM. Tegen de 43-
jarige Joodse Nederlander, Mozes
Brandon Bravo uit Leiden, die als
V-man voor de Duitse Sichcrheits
Polizei in de periode April 1942 tot
Februari 1945 een groot aantal ille
gale werkers, onderduikers cn
Joodse Nederlanders heeft verraden,
eiste de advocaat fiscaal by het Bij
zondere Gercvhtshof te Amsterdam,
mr. B. J. Besier, aan het slot van
j j een 25 minuten durend requisitoir
20 jaar gevangenisstraf met aftrek
I van voorarrest cn levenslange ont
zetting uit alle openbare rechten.
„Dit is een zeer omvangrijke,
hoogst belangrijke en droevige
zaak", aldus mr. Besier.
De Brandon Bravo ten laste ge
legd hulpverlening aan de vijand
heeft desastreuze gevolgen gehad.
Verdachte stelt het voor alsof hij
niets anders heeft gedaan dan men
sen gewaarschuwd, maar in werke
lijkheid deed hij lijnrecht het tegen
overgestelde. In het gunstigste ge
val gezien heeft deze man van twee
walletjes gegeten.
Tegenover de politie heeft Bran
don verklaard: „Ik ben onschuldig
en dien te worden vrijgesproken.
Zo ik schuldig ben aan wat mij
wordt aangewreven, dan verdien ik
de doodstraf".
Mr. Besier eindigde: „Zo ver wil
ik niet gaan, maar ik aoht voor deze
loonslaaf der Sipo, die 50.per
week ontving, een zware straf op
zijn plaats".
Nauwkeurig liet het Hof zich door
de getuigen voorlichten over de me
thodes en werkwijze van verdachte,
van wie steeds weer bleek, dat hij
het met de waarheid niet al te nauw
nam. Dit ontlokte de president de
opmerking: „U heeft tijdens uw pe
riode als V-man iedereen belogen.
Vanaf uw arrestatie heeft u ook
niets anders gedaan dan liegen. Ik
begrijp niet hoe iemand het heeft
kunnen volhouden in acht jaar Ujds
geen woord waarheid te spreken".
Een der getuigen, een SD-er. ver
klaarde, dat B. ook had meegedaan
aan het verhoren van illegale wer
kers en dat hij zich tijdens deze ver
horen niet ontzag de arrestanten lè
mishandelen. Verdachte ontkende
de waarheid van deze getuigenver
klaring en voegde er aan toe: „Ik
heb deze getuige nog nooit gezien".
Ook ten aanzien van andere ge
tuigen, die verklaringen over hem
aflegden, gaf verdachte te kennen,
dat hij hen niet kende.
De verdediger noemde zijn cliënt
een man, die de stok van de Duit
sers achter zich voelde en die niet
de opzet had, goede vaderlanders
leed en verdriet te berokkenen.
Het Hof zal in deze zaak op 28
October uitspraak doen.
Direct hierna behandelde het Hof
de zaak togen D. Th. Emondt de 41-
jarige vrouw met wie Brandon sa
menleefde. Deze verdachte, die vier
kinderen heeft, wordt ervan be
schuldigd in samenwerking met
Brandon haar vroegere echtgenoot
bij het gewestelijk arbeidsbureau te
Haarlem te hebben aangegeven als
zwarthandelaar en voorts medewer
king te hebben verleend bij de ar
restatie van een Joodse man. die in
hun woning was ondergedoken.
Tegen haar eiste mr. Besier VA
jaar gevangenisstraf. De vrouw, die
nooit voor deze zaak in hechtenis is
geweest, hoorde zich. nadat het Hof
zich in de raadkamer had terugge
trokken, veroordelen tot een voor
waardelijke gevangenisstraf voor de
tijd van 1 jaar met een proeftijd van
3 jaar. In de sententie zegt het Hof,
dat het haar schuldig acht. maar
aanneemt, dat zij de feiten heeft ge
pleegd toen zij onder invloed stond
van Brandon.
.J
IngczMed.)
(Van onze parlementaire redacteur)
De verklaringen van de fracties in de Tweede Kamer, die Woensdag
avond tegen het wetsontwerp op de P.B.O. hebben gestemd, alsmede het
debat van de vorige week Vrijdag, hebben sterk de nadruk gelegd op het
probleem van de eventuele ongrondwettigheid van instelling van Hoofd
bedrijfschappen en bedrijfschappen bij algemene maatregel van bestuur.
En zulks is eveneens geschied in verschillende persbeschouwingen, welke
mede aandacht schonken aan liet feit. dat de fractie van de P.v d.A. zich
in het debat over dit vraagstuk in het geheel niet heeft uitgelaten en
met de K.V.P. heeft gestemd tegen het amendement-Schouten, dat in
stelling bij de wet verlangde, en zulks niettegenstaande het feit, dat in
het beginselprogram van genoemde partij uitdrukkelijk de instelling van
bedrijfschappen bij de wet verlangd wordt.
Dat de indruk zo sterk op het
grondwettelijk bezwaar is gelegd
moet niet uitsluitend toegeschreven
worden aan de belangrijkheid van
het hier in het geding zijnde pro
bleem. Er speelden bij enkele frac
ties ook politieke overwegingen een
rol, die nauw verband houden met
het standpunt, dat zij innemen ten
opzichte van de plaats van de on
dernemers in het maatschappelijk,
bestel. Het is duidelijk, dat het
voorgestelde wetsontwerp, hoewel
in mindere mate dan b.v. het
voor-ontwerp van de toenmalige
minister ir. Vos, de werkzaam
heid van het bedrijfsleven en
zijn nieuwe organen plaatst in
het kader van het algemeen be
lang. De zelfbesturing is zodanig
aan het algemeen belang gebonden,
dat het groepsbelang op de tweede
plaats komt, althans dient te ko
men.
Ondanks hun liefdesverklaringen
ten aanzien van het beginsel der
publiekrechtelijke bedrijfsorganisa
tie, zou het de voorstanders van de
ondernemersvrijheid in de Kamer
stellig aangenaam zijn, wanneer de
organisaties, waaraan in de nieuwe
wet het aanzijn is gegeven, niet in
al te snel tempo in het leven wer
den geroepen. Door de Kamerleden
Oud en Korthals van de V.V.D. is
de waarschuwing tegen het te snel
van wal steken met de P.B.O. o.a.
gemotiveerd met een beroep op
veronderstelde geringe geneigdheid
van de ondernemers tot medewer
king en in samenhang daarmede op
het feit, dat de maatschappij er nog
niet rijp voor zou zijn.
Instelling van de hoofdbedrijf
schappen en bedrijfschappen bij de
wet in plaats van bij K.B. brengt
niet alleen een aanzienlijke ver
traging mede door de inschakeling
van de parlementaire procedure,
doch schept ook de gelegenheid om
bij de debatten over een zodanige
wet de instelling te trekken in de
politieke sfeer, waarin zij stellig
niet thuis behoort. Het is mede om
deze redenen, dat de Regering, die
in het oorspronkelijke ontwerp aan
instelling bij de wet de voorkeur
had gegeven, na kennisneming van
het voorlopig verslag der Kamer
haar heeft vervangen door instel
ling bij algemene maatregel van
bestuur.
Nu zou dit natuurlijk onjuist zijn,
indien er sprake was van strijd met
de Grondwet. In art. 152 van de
Grondwet, waarop de P.B.O. is ge
baseerd, staat dat de w e t voor be-
bepaalde beroepen en bedrijven en
groepen daarvan, alsmede voor het
beroeps- en bedrijfsleven in het al
gemeen, lichamen kan instellen, ten
einde regelend op te treden. In
hoeverre hier een mogelijkheid van
delegatie (overdracht van bevoegd
heid aan een lager orgaan) aanwe
zig is, wordt door kenners van het
staatsrecht, waartoe ongetwijfeld
ook de heer Oud behoort, verschil
lend beoordeeld. Merkwaardig is
intussen dat de a.r. professor De
Gaay Fortman, die deze delegatie
formeel in strijd acht met de
Grondwet, niettemin zegt:
„De beleidsoverwegingen, die
de Regering aanvoert ter verde
diging van artikel 67 (N.G.O.),
lijken mij sterk. Wanneer de al
gemene regelen voor de bedrijfs
organisatie door een raamwet
zijn vastgesteld, is de instelling
der bedrijfschappen veel meer
een aangelegenheid, die tot het
beleid der Regering onder con-
tróle van de Staten-Generaal be
hoort, dan een aangelegenheid
van de Staten-Generaal als me
dewetgever. De belangstelling
van de Kamers voor het détail-
werk van de instelling der be
drijfschappen zal slechts gering
zijn. Voorts is in deze materie
grote soepelheid vereist, die
uiteraard gemakkelijker langs de
weg van algemene maatregelen
van bestuur dan langs die van
wetten te verkrijgen is".
Wij willen gaarne aannemen, dat
de P. v. d. A. dezelfde mening
toegedaan en dat zij ter verdedi
ging van haar standpunt bovendien
nog een beroep zou willen doen op
prof. Van der Pot of andere auto
riteiten, doch feit is. dat van de vijf
sprekers, die in eerste aanleg voor
de P. v. d. A. over het wetsontwerp
gesproken hebben, geen enkele dit
punt heeft aangeroerd. Dat de he
ren Nederhorst. Suurhoff. Schilt-
huis en Stufkens aan dit probleem
geen aandacht schonken lag min of
meer voor de hand, doch ook de
heer Van der Goes van Naters. die
zich nog wel eens publiekelijk
in staatsrechtelijke vraagstukken
pleegt te verdiepen, zweeg over het
grondwettig bezwaar tegen instel
ling bij K.B. in alle talen.
Wij kunnen ons voorstellen, en
de debatten hebben dit ook wel
geaccentueerd, dat voor de P.v d.A.
belangrijker dan het staatsrechte
lijk probleem het pogen was om
door versterking van de invloed
van het algemeen belang in het
wetsontwerp en het beknotten,
waar mogelijk, van het gevaar dat
het groepsbelang zich te veel zou
doen gelden, de P.B.O. een ander
gezicht te geven. Dit pogen heeft
in meer dan één geval resultaat ge
had en in zoverre mag gesproken
worden van een juist beleid. Doch
het was o.iwaar nu eenmaal in
het beginselprogram de instelling
van bedrijfschappen bil de wet
werd geëist, verstandig geweest in
dien openlijk was medegedeeld,
waarom men de afwijking daarvan
geoorloofd achtte.
Men had zich er dan eventueel
op kunnen beroepen, dat de be
drijfschappen, in het partijpro
gramma bedoeld, de „verticale"
organisaties zijn uit het vooront
werp van minister Vos, welke een
heel ander karakter hebben dan de
„horizontale" organisaties uit het
regeringsontwerp. Door aan ande
ren over te laten om de naar
wij willen aannemen schijnbare
tegenstelling tussen partijprogram
en parlementaire praktijk uit te
puzzlen, heeft men links en rechts
misverstand gewekt. Dit nu lijkt
ons. afgezien van het staatsrechte
lijk probleem, dat hier aan de orde
was en dat men misschien met
recht minder belangrijk kan achten
dan een practische regeling van de
P.B.Q., welke ook inderdaad ont
wikkelingskansen biedt, geen ver
standig beleid.
Amerikaanse kleurenfilms
over ons land
DEN HAAG. Enige tijd geleden
heeft de filmgroep van „Metro
Goldwyn Mayer" twee maanden in
Nederland rondgereisd. By die ge
legenheid werd 18.000 meter mate
riaal voor kleurenfilms over ons
land opgenomen.
Hieruit zijn te Hollywood enige
reisfilms samengesteld, waarvan de
eerste, getiteld „In old Amsterdam"
(In oud Amsterdam) op 12 Novem
ber in Amerika in circulat-.e zal
worden gebracht. De tweede film
krijgt de titel „Colourful Holland'
(Kleurrijk Nederland) en zal in het
voorjaar 1950 in de circulatie gaan.
Deze beide films zullen gedurende
drie jaar over de hele wereld wor
den vertoond. Vermoedelijk zullen
uit het filmmateriaal nog meer
films gemaakt worden.
Al deze films zullen ook hier in
de voorpragramma's der bioscopen
vertoond worden.
Wanneer hevige pijnen U hel
leven moeilijk maken, neem dan
eens CHEFARIHE „4 Elk labiet
beval 4 geneesmiddelen, die
stuk voor sluk wereldberoemd
zijn geworden als bestrijders
van rheumaliek, menstruatie-,
zenuw-, hoofd-, kiespijn enz.
ij BEROEMDE GENEESMIDDELEN
rr IN EEN TABIET
TEGEN PUNEN EN GRiEP 20 TA#UIIEN 4 f O 7S
Leiders der communisten
in de V.S. schuldig
verklaard
Elf communistische leiders in de
V.S. zijn Vrijdag schuldig bevonden
aan samenzwering tegen de staats
instelling der V.S.
De jury. die tot deze uitspraak
kwam, na 'n proces, dat negen maan
den heeft geduurd, bestond uit acht
vrouwen en vier mannen.
De maximumstraf, die de beschul
digden kunnen krijgen, is tien jaar
gevangenisstraf of een boete van
tienduizend dollar. Tot de elf be
schuldigden behoren: Eugene Den
nis, algemeen secretaris van de Ame
rikaanse Communistische Partij, Ro
bert Thompson, voorzitter van de
afdeling New York en John Gates,
hoofdredacteur van de „Daily Wor
ker", het partijblad.
Aanvankelijk waren twaalf perso
nen in staat van beschuldiging ge
steld. doch het proces tegen William
Foster, dc nationale voorzitter van
de communistische partij, werd om
gezondheidsredenen uitgesteld.
Na de uitspraak van de jury wer
den vijf advocaten van de verdedi
ging en Eugene Dennis. die voor
zichzelf pleitte, veroordeeld wegens
belediging van het Hof. De elf be
schuldigden worden in verzekerde
bewaring gehouden in afwachting
van de uitspraak op Vrijdag aan
staande.
Anti-Schacht demonstratie
in Düsseldorp
Een menigte van ongeveer 500 per
sonen is alhier het hotel binnenge
drongen waar dr. Hjalmar Schacht,
Hitiers minister van financiën, met
zijn vrouw intrek genomen had. Zij
droegen Spandoeken met „geen
plaats voor oorlogsmisdadigers".
Een gemotoriseerde eenheid der
politie nam Schacht in bescherming.
Vakverenigingsleiders konden de
menigte tot bedaren brengen door
te zeggen, dat hij „gearresteerd" was.
Schacht is later naar zijn huis bij
Lüneburg in Neder-Saksen vertrok
ken. Hij en zijn vrouw werden we
derom onder politiegeleide naar het
station gebracht. Tegenover verslag
gevers verklaarde hij: „Ik zou graag
de rest van mijn leven in het buiten
land doorbrengen".
