12000
Dagelijks volksverhuizingen
naar hier
van
Binding met Westelijke landen een 2?ct.a per"8
levenskwestie
Lang
Nederlandse volk moet zich zijn
eenheid meer bewust worden
>;e rijen autobussen voeren
fabriekspersoneel aan
Sibajak vertrok met duizend
emigranten naar de Kaap
Warmte, zon, vrouwen, bloemen
üjrssrsiss'jss. s a™.
Woensdag 26 October 1949
3
REST NBRABANT
[*EZT 7ff£iwS]
M I 1642]
REST LIMBURG
ogstmag
iem<«u2CN
W 44/W4L MANNELIJKE GRENSARBEIDERS UIT BELGIE
V AANTAL VROUWELIJKE GRENSARBEIDERS UIT BELGIE
(Van onze parlementaire redacteur)
In het Voorlopig Verslag der Tweede Kamer over Hoofdstuk I der
Staatsbegroting, dat. gelijk het vorige jaar, verdeeld is in politieke en
financiële beschouwingen, wordt er de nadruk op gelegd, dat Isolatie
van Nederland betekent, dat het prijs gegeven zou worden aan de
machtsfactor. Daarom is een sterke binding met de landen van de
Westelijke beschavingskring voor ons land een levenskwestie. Deze bin- scnapsoeieia. ue iv.v.r-iracuc i - - v - rwember
ding moet niet alleen politiek, economisch en militair zijn. doch ook wijst de critiek af met de opmer- 2_~ v.ai? gq ,9 De_
i_ J.i ki>< ,-nllr ,a1 f ,i„k Irino tii sonvallon van 1^070 uecemoer
cultureel. Het ls echter noodzakelijk, dat het Nederlandse volk zelf zich
meer bewust wordt van wat het verenigt. Het is een zorgwekkend ver
schijnsel, dat na de bevrijding de verschillende volksgroepen weer
scherper en vijandiger tegenover elkaar zijn komen te staan.
Hoewel men van mening is, dat
er niet met vrucht over de gevol
gen der devaluatie gesproken kan
worden, zolang de Regering daar
omtrent haar standpunt met heeft
bekend gemaakt hetgeen nu
spoedig zal gebeuren naar minister
Lieftinck gisteren in de Twee<*e
Kamer mededeelde is toch een
belangrijk deel van het verslag
hieraan besteed. Men zou het in
hoge mate verontrustend achten
indien onze verdragspartner Enge
land ons in zake de devaluatie
zonder overleg voor een voldongen
feit heeft geplaatst, waardoor
minister Lieftinck in een moeilijke
positie komt, omdat hij kort te vo-
Over 24 uur Churchill's
motie van wantrouwen
in stemming
LONDEN. Winston Churchill
heeft een motie van wantrouwen
ingediend t.a.v. het regeringspro
gramma tot herstel. Deze conserva
tieve motie is een tegenzet tegen
de regeringsmotie van vertrouwen.
Verwacht wordt dat er Donder
dagavond na het debat over beide
moties zal worden gestemd; tech
nisch had de motie de vorm van
een amendement op de regerings
motie.
Hedenmiddag om 15.30 uur open
de sir Stafford Cripps, de minister
van financiën, het debat.
Veertien gewonden bij rel
in Romeinse gevangenis
ROME. Veertien personen
waaronder vijf politiemannen
zijn gewond tijdens ongeregeldhe
den in de Regina Coeli (Koningin
oer Hemelen)-gevangenis tijdens 'n
hongerstaking van gevangenen. De
opstandige gevangenen waren al
len tbc patiënten en 15 hunner kre
gen eenzame opsluiting.
Het tumult; begon, toen een be
ambte naar de gevangenis kwam
om de grieven der hongerstakers
te vernemen, die er tegen protes
teerden dat de Italiaanse Senaat
onlangs een door de communisten
voorgestane amnestie voor gewone
en politieke misdaden had verwor
pen.
Een van de tbc-lijders onder de
gevangenen had onder de andere
gevangenen in zijn afdeling actie
gevoerd om de hongerstaking voort
te zetten die door 1700 gevangenen
Zaterdag begonnen was. Toen de
gevangenis-politie hem cellulaire
gevangenschap gaf, begonnen de
andere tbc-patiënten op 't binnen
plein uit protest een relletje. Dit
werd echter onmiddellijk de kop
ingedrukt. De gevangenisleiding
deelt mede, dat de situatie op het
ogenblik weer volkomen normaal is.
Iran heet weer Perzië
TEHERAN. Sjah Mohammed
Keza heeft besloten, dat ziin land
jn vreemde talen weer Perzië be
hoort te heten, in plaats van Iran.
om „fouten te vermijden". Het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
heeft aan alle Perzische diploma
tieke missies in het buitenland een
circulaire gezonden, waarin wordt
gezegd, dat in het bijzonder in eco
nomische en handelsaangelegenhe-
oen fouten werden gemaakt, waar
door het wenselijk was de oude
naam weer te gebruiken. (Perzië's
westelijke buur heet Irak. Red.)
(Van onze speciale verslaggever)
AAN DE BELGISCHE GRENS. Ze z(jn wat vaker en wat nadrukke
lijker geschminkt, de lippen ztfn feller rood en er ligt wat meer rouge op
de wangen, maar anders zou men de Belgische „meskes" in de Zuid-Neder
landse fabrieken niet van haar Nederlandse vriendinnen onderscheiden.
Er werken vierduizend van deze Belgische schonen in Nederland, vooral
in Brabant. Ze komen het meest uit de Kempen, uit alle mogelijke dorpen
en gehuchten, 's Morgens vroeg worden ze in het dorp of langs de land
wegen opgepikt door grote autobussen, die ze tijdig genoeg afleveren om
tegen halfacht aan dc „band" in de fabriek te zitten. En behalve vierduizend
meisjes zjjn er ook nog achtduizend mannen, die dagelijks uit België met
bussen naar dc Nederlandse Industrieën worden gebracht.
Waarom ze hier werken? „Om-1 senfabriek van Vaals, in de DRU-
dat ik het zo geerne doe" zegt
Marjanneke en ze lacht al haar
tanden bloot tussen de veel te rode
lippen. En: „Bij ons in de buurt is
niet veel te verdienen".
In de Belgische Kempen zijn niet
zo heel veel fabrieken. De kinde
ren uit de grote gezinnen zwermen
uit naar Nederland om aan de kost
tc komen. De grens is een onna-
pannenfabriek van Ulft, in de me
taal- en textielindustrie van Twen-
te.
En omgekeerd gaan er dagelijks
Nederlanders de grens over om in
Duitsland en in België te werken.
Het merkwaardige is, dat er bij de
12.000 Belgen, die naar Nederland
komen, maar 4.000 Nederlanders
iedere dag naar de Belgische in-
tuurlijk ding Waarom zou je niet j dustrie gaan (voornamelijk
naar Nederland gaan als de fabrie
ken daar nog dichter bij zijn dan
de Belgische en als bovendien het
werk aanlokkelijker is?
En dus ziet nien de 12.000 Bel
gen iedere ochtend in de prille
vroegte in honderden bussen over
de grens trekken. Ze gaan naar
Maastricht, naar de ENCI of naar
de aardewerkfabrieken van Re-
gout, naar Philips in Eindhoven,
naar de Bata in Beest, naar de
vele sigaren- en textielfabrieken,
naar de vlas- en suikerindustrie in
Zeeland, vooral naar de suikerfa
briek in" Sas van Gent en dan zijn
er velen die een boterham verdie
nen in de landbouw en in de bouw
vakken.
De arbeid trekt zich van een
grens niets aan als er tenminste
geen valutamoeilijkheden zijn. En
de problemen, die de devaluatie
bracht, zijn grotendeels opgelost.
Ook uit Duitsland komen dagelijks
duizenden naar Nederland om te
werken, in de mijnen, in de kou-
per dag
over de grens
Het hierbij afgedrukte kaartje
vermeldende de aantallen
grensarbeiders, kwam op onze
redactie binnen. Allen hebben
we er ons over heen gebogen
en ons daarna verbaasd over
de cijfers Twaalf duizend
..man" komt dus iedere dag
de grens over. om bij ons een
loon te verdienen. Dat is
geen kleinigheid. ..Wordt hier
niet een flink stuk brood uit
de monden van Nederlandse
arbeiders gestotenvroegen
we ons af. De speciale ver
slaggever van ons blad heeft
op deze vraag, na een grondig
onderzoek, antwoord gevon
den. Hiernevens vindt u zijn
verslag.dat tevens uw nieuws
gierigheid zal bevredigen
BELGISCHE GRENSARBEIDERS IN NEDERLAND
de staalindustrie van Luik) terwijl
er vóór dc oorlog .20.000 Neder
landers in België en 8.000 Bel^fcn
in Nederland werkten De rollen
znn dus omgedraaid. En behalve de
12.000 Befgische grensarbeiders,
die dagelijks naar Nederland gaan.
reizen er nog 40.000 op en neer
naar Frankrijk. Iedere dag geeft
complete volksverhuizingen van fa
briekspersoneel te zien.
Zwerflust?
Speelt hier de „zwerflust", die
vele mensen in het diepst van hun
hart eigen is, ook een rol? Komen
er ook niet ieder jaar. Belgen hel
pen de oogst binnen halen in de
kop van Noord-Holland; hebt u
nooit van de hannekemaaiers ge
hoord?
Van de 12.000 Belgen werken er
2.000 bij Philips in Eindhoven. Dat
is bijna tien procent van het ge
hele personeel bij het bedrijf in de
stad. Maar nog meer dan uit Bel
gië haalt Philips de arbeidskrach
ten uit de dorpjes in Noord-Bra
bant. Dagelijks rijden er 42 bussen
voor Philips naar België en meer
dan vijftig het eigen land is. Als
u om vijf uur, als het werk is ge
daan, de enorme optochten fa
briekspersoneel de poorten uit ziet
komen, staan er buiten een hon
derd bussen klaar, die in een on
afzienbare rij door de straten rij
den. De meisjes rennen naar de
bus om een mooi plaatsje te be
machtigen. Een zelfde schouwspel
kunt u ook in een aantal andere
fabriekssteden in het grensgebied
zien. Gaat u maar eens naar
Zeeuws Vlaanderen.
Maar laten we goed in het oog
houden, dat dit alles maar heel
weinig te maken heeft met de aan
wezigheid van de grens in de
buurt. Als morgen alle grenzen
weggewist zouden zijn, zouden nóg
dezelfde mensen in dezelfde fabrie
ken blijven werken Het is niet zo,
dat b.v. de Belgische meisjes a 1-
1 e e n naar onze fabrieken komen
om te kunnen smokkelen. Dat is
een tijdje voor een aantal van deze
jongedames wel zo geweest, die
heel plesante winsten maakten met
de nylons en de Belgische shag.
Maar sinds de shag-handel niet
meer floreert is dat veranderd. Er
worden nog wel wat nylons mee
genomen. natuurlijk, maar op
grootscheepse wijze wordt er in de
personeelsbussen die regelmatig
door de douane aangehouden wor
den niet meer gesmokkeld.
Geen pretje
De meisjes en mannen werken
hier heel gewoon om hun brood te
verdienen. En daar hebben ze het
voor over om twee maal per dag
een lange reis met een autobus te
maken, wat vooral op de slechte
Belgische wegen geen pretje is, ze
ker niet 'n de winter, „als de kou
tegen je benen opkruipt", zoals een
der meisjes het uitdrukt.
„Omdat ik het zo geerne doe",
zegt Marjanneke. Inderdaad. Ze
werken hier in het algemeen met
plezier. En ze zijn onder hun Ne
derlandse collega's uitstekend thuis
Dat hebben we wel gemerkt toen
we een middag door de enorme fa-
briekslokalen hebben gelopen en
hier en daar met de mensen heb
ben gepraat. Is het eigenlijk niet
één slag volk, aan deze en gene
zijde van de grens?
Stoten die Belgische meisjes niet
de Nederlandse mannen het brood
uit de mond?
Neen, zegt men ons op het Mi
nisterie van Sociale Zaken te Den
Haag. Wij hebben veel te weinig
meisjes voor de fabrieken. Er kun
nen er nog duizenden geplaatst
worden, alleen in Enschede b.v. al
duizend.
ren nog had aangekondigd, dat de
gulden op weg was om een harde
valuta te worden. Maar heeft Ne
derland zelf, wordt gevraagd. over
de devaluatie wel overleg ge
pleegd met de Benelux-partners?
In verband met de stijging der
prijzen als gevolg van de devalua
tie informeert men van verschillen
de zijden naar de toekomstige
Icon. en prijspolitiek. Zeer beden
kelijk wordt door vele leden het
streven van de Regering geacht om
de belastingdruk te verplaatsen
van de sfeer der verwerving naar
die van de besteding. Dat bij een
huurverhoging van 15 pet. geen
huurbelasting wordt ingevoerd,
vindt instemming, doch als de
huren verder worden verhoogd,
acht men haar wel degelijk nood
zakelijk.
Sterk valt in het voorlopig ver
slag op de critiek van de P-v.d.A
op de K.V.P. Zij geldt zowel de
achteruitzetting van de P.v.d.A.
benoeming staatssecretarissen en
burgemeesters als de onstabiele
politiek inzake Indonesië, waarbij
het optreden en aftreden van mi
nister Sassen wordt gememoreerd.
Ernstig bezwaar wordt gemaaxt
tegen de politiek van minister Van
den Brink, die bewust is gericht op
de vrije economie met het winst
principe als leidend beginsel. Op
gemerkt wordt in dit verband, dat
het financieel beleid der Regering
sociaal gericht is, doch het econo
misch beleid niet. De verplaatsing
van het maatschappelijk inkomen
naar de sector der ondernemers,
die de consequentie is van de in-
vesterings. en industrialisatie-poli
tiek van minister Van den Brink
zal door dc loontrekkenden in Ne
derland thans niet meer worden
aanvaard.
De politiek van minister Mans-
holt ten opzichte van de agrarische
sector wordt in tegenstelling met
de economi che politiek als een
voorbeeld van bewust gemeen
schapsbeleid. De K.V.P.-fractie
king, dat zij aanvallen van deze
soort niet in het belang van het
land acht.
De tegenstelling tussen de C P N.
en de andere fracties wordt het
duidelijkst uitgedrukt door de be
wering van de eerste, dat in Oost-
Europa niet minder vrijheid be
staat dan in het Westen, dat zucht
onder de terreur van het kapita
lisme, en de repliek van de laat-
sten, dat deze terreur niet belet,
dat de C PN vriie meningsuiting
heeft, terwijl in Oost Europa elke
vrijheid van m~n:n-sintin-' tegen
het heersend recime ontbreekt.
Van verschillende zijden woroi
gewezen op de menselijkheid om
de begroting vóór het Kerstreces
af te handden, waartoe als mid
del o a. wordt geopperd het bepei-
ken van de discussies, door som
mige onderwerpen er uit te lich
ten en de debatten met de Regering
daarover later te houden.
per
kg verlaagd
DEN HAAG. Zojuist is een
nieuwe basis-prijs voor baconvar-
kens vastgesteld. Deze prijs zal
1.85 per kg geslacht gewicht be
dragen. Met de Stichting voor de
Landbouw is overeengekomen, dat
met ingang van 21 November de
overgang van de oude prijs van
2.05 naar de nieuwe prijs zal ver
lopen volgens een zodanige schaal,
dat omstreeks half Februari 1950 de
prijs van f 1-85 is bereikt.
Het verloop van deze schaal is als
volgt: in de periode van 21 Novem
ber3 December 1949 zal de prijs
cember31 December 1949 1.96;
van 2 Januari14 Januari 1950
1.94; van 16 Januari—28 Januari
1950 1 91. en van 30 Januari—12
Februari 1950 1.88 Op 13 Februari
zal dan de prijs van 1.85 ingaan.
De vaststelling van dc basis-prijs
voor baconvarkens voor de boer
heeft geen betrekking op de prijs
van het varkensvlees voor de con
sument.
DEN HAAG. In de vergade
ring der Tweede Kamer is voor
kennisgeving aangenomen een
schryven van prof. dr. Gielen,
waarin hij mededeelt, met ingang
van 15 November ontslag als lid
dezer Kamer te nemen.
Wieske wipt vlug, achter de rug
van haar vriendinnen, de bus
binnen, om het beste plaatsje uit
te zoeken.
Kunnen mannen dat werk dan
niet doen?
Alweer: neen. In de eerste plaats
speelt hier de rentabiliteit een rol.
Meisjes zijn goedkoper dan man
nen. Een heel précair punt overi
gens, waar we op het ogenblik niet
op ingaan. Maar bovendien: voor
het werk, dat men de meisjes laat
doen, zijn de mannen vaak onge
schikt.
Wij hebben b.v. bij Philips ge
zien hoe een meisje een radiolamp
(radio-buis zeggen ze hier) in el
kaar zet. Al die fijne draadjes, die
door minuscule gaatjes gewurmd
moeten worden, vereisen handen,
die men veel vaker bij vrouwen
aan bij mannen vindt, „horloge
makershanden" zou men kunnen
zeggen. Wij hebben het peuterwerk
zelf ook eens geprobeerd, maar we
zouden het nooit leren, zei de des
kundige die ons rondleidde. „Ik
zelf trouwens ook niet", voegde hij
er onmiddellijk bij.
Nu, laat Marjanneke het dan
doen. en Susanneke, en Marieke,
en Elske en Francientje. En als ze
dan eens wat nylonkousen smok
kelenIn ieder geval profiteren
de Nederlandse vriendinnetjes in
de fabriek er ook van. Want voor
zo ver ze kousen aan hebben, zijn
het ook bij haar meestal nylons.
Dat is ons wel opgevallen.
In eindeloze rij staan de bussen
te wachten op duizenden meis
jes, die vanavond de petatten in
België zullen eten, die ze in Hol
land hebben verdiend.
De jongste drie maanden
de oudste tachtig jaar
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM. Het was gister
middag op de Lloydkade een baby-
Ionische spraakverwarring, waaruit
alleen de employés van de Konink-
F ROUWEN EN BLOE
MEN zijn de steeds weer
kerende motieven in het
schildersoeuvre van Henri
Matisse, ook op de tentoon
stelling, die, nu weer enkele
weken geleden van zijn
meest recente werk werd
gehouden in het Parijse Mu-
sée National d'Art Moderne.
Het was een verzameling uit
Eén seizoen Henri Matisse
(Van een Parijse correspondent)
zij van welwillende jongeren kleur houdt, zo vrij van con-
een compliment krijgen, dat ventre? Wij kennen onder dc
men ze die leeftijd heus nog contemporaine schilders geen
'beeld van een
vitaliteit. Zijn
werk straalt. De, meestal,
t!rC»n5» C7947Snn *704» <Wofihp~ met zou 9evenIn verband tweede voorbeeld van een
sfoeg dan ook geen' aaneen
schakeling van 'alen. zoals opmerking meer hebben van
een belediging Is het de
If« «li miidheidZanhet klimaat. Te
toonde werken een bijzon
dere plaats inneemt.
Wel heel veel plezier
,,rno„oro schonk de collect ie geknipte
die kennen uit zijn vroegere OJ B€scheurde kleurcomposi-
lies. In de verte doen zij ons
denken aan het werk van de
in de oorlog omgekomen
Groninger drukker Werk
man, al is de techniek ook
een oeheel andere. Matisse
gebruikt hiervoor fabrieks
matig of door hemzelf ge
kleurde vellen in effen, hel
dere tinten. Het resultaat is
kele jaren geleden in Neder
land, maar een grote ruimte
in dit prachtige moderne
museum, dat in eigen bezit
een unieke collectie moder
ne meesters heeft.
Wie zich echter realiseert
dat deze ruim twintig pen
seeltekeningen, dertien schil
derijen in olieverf, twintig
composities in gescheurd en
geknipt papier en twee go
belins. nog afgezien van zijn
boekillustraties, in een win
terseizoen zijn ontstaan,
raakt verstomd over de pro
ductiviteit van deze man.
MATISSE, hij leeft in een
verrukkelijke streek
aan de Middellandse Zee, is
intussen een man van tach
tig jaar geworden Het pleegt
zulke hoogbejaarde lieden
welgevallig te zijn, wanneer
gende natuur, die zijn werk
zo geschakeerd en helder van
mnsen eren e.1(,die onbe- ^öïe ue ien papier//oma^
vangen en feilloos als w\j y - -- --
werk.
In „Jazz" een door hem
geschreven en verlucht boek
noteert hij over het tekenen
„De hand is niets meer dan
een verlengstuk van de ge
voeligheid en de intelligen
tie. De dienares mag geen
meesteres worden." Daar-
nrimaire kleuren hebben de ?,or ^et dat wij in aere tinten. Het resultaat is
wlm,e van de zon.zin Wn tilnVnncn meT'ooTjnd °rabesken k,eur- Comp°-
is tn de geëxposeerde teke- rTrnl.Jhrerlv t *"ie*L d,e "a''sse' 'vperend
sche neergeschreven op v00r hem, heeft gemaakt om
het simpele plezier in kleur
en lijn en die dan ook vaak
slechts worden aangeduid als
bijvoorbeeld „compositie in
geel, blauw en zwart", .sil
houet op geel vlak."
Matisse, Fransman door en
door, kwam ons uit deze col
lectie eens te meer tegemoet
als een begenadigd kunste
naar, onbeperkt meester over
Bijzondere aandacht van het schilder- en tekenam-
de beschouwer ging ook uit bacht en daardoor in staat te
naar de twee gobelins, „de werken met een ontwapende
Hemel" en „De Zee". De aan- klaarheid en eenvoud, die de
wending van de techniek waarlijk groten kenmerkt. Er
van het wandtapijt is voor straalt levensvreugde door,
Matisse nieuw. Hij toont de warmte van de mediterra-
hiermede ook zeggingskracht né zon Hopelijk zal deze col-
te bezitten in deze oude lectie binnen het kader van
kunstvorm die in Frankrijk het Nederlands-Franse cul-
tot nieuw leven is gekomen turele accoord ook zijn weg
en waarin Jean Lurgat met vinden naar onze expositie
zijn ook in Nederland ge- ruimten.
->/
meestal omstreeks 70 bij 50
cm, met 'n meesterschap dat
herinnert aan de grote Japan-
ners steeds weer zijn persoon
terug vinden. En altijd weer
zijn het bloemen, bomen,
vruchten, vrouwenfiguren,
vertrekken met uitzicht op
een weelderig landschap, die
deze man inspireren.
lijke Rotterdamse Lloyd en de
steeds onverstoorbare douane-be
ambten wijs konden worden. Uit al
le delen van West-Europa waren de
landverhuizers samengestroomd om
zich op de „Sibajak" in te schepen
voor de reis naar „hun" nieuwe va
derland: Zuid-Afrika. Vertegen
woordigers van alle lagen der be
volking uit binnen- en buitenland
zullen in de komende dagen trach
ten alle ruimte op dit passagiers
schip broederlijk met elkaar te de
len. Een Duitse gravin ook al op
zoek naar betere levensomstandig
heden zal zich aan tafel tegen
over de echtgenote en de kinderen
van een Zwitserse horlogemaker ge
plaatst zien. En kort voor het ver
trek hoorden we al van een af
spraak tussen een Zweedse ingeni
eur, een Hollandse monteur en een
Engelse landbouwer, die naar een
Zwitserse partner voor een partij
tje bridge liepen te zoeken.
Bij deze emigranten zijn veel
vrouwen met hun kinderen, die
echtgenoot en vader gaan opzoeken
in het nieuwe land, waar hij zich
reeds een bestaan heeft verworven.
Dit zijn gezinnen uit Engeland,
Zwitserland, Scandinavië of Neder
land, want de 200 Duitse emigran
ten, die aan boord waren, vertrok
ken allemaal om in Zuid-Afrika te
beginnen. Familieleden en kennissen
van hen hebben daar de zeventig
pond borg gestort, die nodig zijn om
toegang te verkrijgen tot de lan
den bij Kaap de Goede Hoop. In to
taal waren er ongeveer 700 Neder
landers, vijftig Engelsen en vijftig
Zwitsers en Scandinaviërs, plus dan
de genoemde Duitse emigranten, die
van de geallieerde bezettingsautori
teiten toestemming hadden verkre
gen Duitsland te verlaten.
De kinderen waren het grootst in
aantal, maar liefst driehonderd,
hoewel de twee grootste gezinnen,
die aan boord waren, toch slechts
bestonden uit vader, moeder en zes
kinderen. Ook bij de ouderen was
nogal belangstelling: niet minder
dan 42 personen boven de zestig jaar
verheten het oude Europa. De oud
sten van hen waren, de tachtigjari
ge treinmachinist C. Geerder en zijn
eveneens tachtigjarige vrouw. Voor
hen was het niet ae eerste keer,
want de krasse heer Geerder. die
rustig beweerde, dat de treinen in
Zuid-Afrika vierkante wielen had
den, vertelde, dat hij en zijn vrouw
in 1926 toen hij gepensionneerd
werd al vertrokken waren. In
1939 kwamen zij terug en werden
hier door de oorlog vastgehouden
toen zij weer wilden vertrekken.
Tien jaar heeft dit oponthoud ge
duurd.
Zoals gewoonlijk bevinden zich
aan boord van dit emigrantenschip
twee ambtenaren van de Zuid-
Afrikaanse voorlichtingsdienst, die
de immigranten onderweg nog zo
veel mogelijk voorlichten over het
leven in dit land. Deze keer echter
heeft de Zuid-Afrikaanse minister
van immigratie, de heer Dönges, zijn
dochter Una afgevaardigd om als
directe vertegenwoordigster van
Kaar vader op te treden.
