Industrialisatie van
maakt vorderingen
ons
land
Rhenen's Cunerakerk met Kerstmis
weer in gebruik
De ongrijpbare komt zich
vrijwillig aanmelden
Reeds aantal nieuwe producten
en nieu we bedrijven
Tempo moet nog
versneld worden
GEORGES ROUAULT
en het menselijk tekort
Dertig jaar aan het toneel
herinneringen genoeg
HA
Voensdag 16 November 1949
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG. Een kind weet tegenwoordig, dat Nederland industria
liseren moet. al staat nog niet iedereen duidelijk voor de geest wat daar
onder moet worden verstaan en waarom liet eigenlijk nodig is. Maar
intussen is Nederland met die industrialisatie al aardig op weg
Voor elke honderd gulden goe
deren. die wij vóór de oorlog in
voerden. voerden wij slechts voor
75 uit. De ontbrekende 25.
wisten wij echter te betalen uit
andere inkomsten: de renten van
de toenmalige Nederlandse beleg
gingen in het buitenland en de op
brengsten van de diensten, die wij
het buitenland verleenden door on
ze handel en scheepvaart.
Maar op deze inkomsten kunnen
wü in de toekomst nog slechts zeei
\en dele rekenen. Wij moeten om
onze betalingsbalans sluitend te
maken dus naar andere middelen
omzien. In 1949 wordt onze invoer
slechts voor 66% door onze uitvoer
'gedekt. Er is een gat in onze beta
lingsbalans van 1.4 milliard gulden
Tot 1953 kunnen wij ons redden
met de Marshall-hulp maar daarna
zullen wij op eigen benen moeten
staan.
Tweeledig doel
De industrie zal het voorname
lijk moeten doen. Niet alleen om
door uitvoer van de producten en
beperking van de invoer onze be
talingsbalans in evenwicht te bren
gen. maar ook om onze groeiende
bevoikmg aan werk enbrood
te helpen. De beroepsbevolking
stijgt per jaar met 40.000 zielen en
de emigratie van 10.000 personen
per jaar. welk aantal eerder zal af
nemen dan toenemen, kan niet ver
hinderen. dat onze bevolking (in
1900 nog 5 millioen zielen, thans 10
milloen), in 1960 de elf millioen
zal zijn gepasseerd. De beroepsbe-
volking, thans 3.750.000, zal aan
4 240.0U1 zielen omvatten.
Voor dit tweeledig doel: onze
betalingsbalans in evenwicht bren
gen en werkgelegenheid scheppen
voor onze groeiende bevolking, zal
Nederland heel hard aan de slag
moeten.
Investeringen
Overheid en bedrijfsleven zullen
doeltreffend moeten samenwerken.
Sinds de bevrijding tot eind 1948
is 2,5 milliard gulden geïnvesteerd
voor vervanging en uitbreiding
van bedrijfsuitrustingen. In de
periode 1 Januari 1948-1 Juli 1952,
zal 5,7 milliard geïnvesteerd moe
ten worden. Het jaar 1948 en de
eerste helft van 1949 brachten in
vesteringen tot een bedrag van 1,5
milliard, zodat als we de resteren
de 4.2 milliard vóór Juli 1952 wil
len halen een stijging in tempo van
40% nodig is. Het geld in de afge
lopen jaren is voornamelijk be
steed voor de chemische en de me
taalindustrie cn de openbare nuts
bedrijven.
Van groot belang is het uitbrei
den en zo mogelijk stichten van
basis-industrieën (hoogovens, mij
nen, chemische, metaal-, zout-,
aardolie-industrie), daar vele an
dere industrieën daarvan.afhanke
lijk zijn.
Geen frase
Precies op een lijstje te zetten
wat tot nog toe daadwerkelijk aan
de industrialisatie is gedaan, d.w.z.
wat zich reeds in de fabrieken
Door autobus gegrepen en
gedood
Groningen. De 17-jarige bode
knecht L. Westerhof is Dinsdag
avond op de rijksstraatweg te Ha
ren door een bus gegrepen en ge
dood. Het ongeluk is te wijten aan
de laag hangende mist.. Het slacht
offer was bezig het achterlicht van
de bodewagen te repareren. De
buschauffeur zag de wagén te laat
en kon, hoewel hij uit alle macht
remde, een aanrijding niet meer
voorkomen. De jongen werd mee
gesleurd en ernstig gewond. Bij
aankomst in het academisch zie
kenhuis te Groningn bleek hij te
zijn overleden. Enkele buspassa
giers liepen verwondingen op, door
het glas van gebroken ruiten.
Een meteor straaljager van de
RA.F. is neergestort enkele minu
ten na de start van het vliegveld
Driffield. De piloot werd gedood.
heeft gerealiseerd, is onmogelijk
De beschadigingen en vernielin
gen. door de oorlog aan de indus
trieën toegebracht, zijn vrijwel
overal hersteld. De achterstand is
nog niet geheel maar toch voor
een belangrijk gedeelte ingelopen.
Een aantal fabrieken heeft de pro
ductie uitgebreid en is nieuwe ar
tikelen gaan produceren. Verder
zijn reeds tal van nieuwe bedrij
ven gesticht, voornamelijk kleine
en middelgrote bedrijven.
Nieuwe producten
Een aardig voorbeeld van een
nieuw product van de Nederlandse
nijverheid levert de Beckersons-
fabriek te Brummen. die voor het
eerst m ons land rijwielremnaven.
de zgn. torpedo-naven, is gaan
produceren, welke wij tot nog toe
uit het buitenland moesten laten
komen. Ook op ander gebied wordt
getracht onze rijwielindustrie zon
der import van onderdelen te laten
werken. Elders is b.v. met de fa
bricage van rijwielkettingen een
aanvang gemaakt.
De Solex-rijwielen met motor-
voortbeweging leveren een ander
voorbeeld van een Nederlandse in
dustrie. die te Den Haag bii Van
der Heem is ontstaan. De Efapro-
duka te Amsterdam is een geheel
nieuw bedrijf, dat hulpmotoren
voor rijwielen levert.
Een ander voorbeeld uit Den
Haag geven de electrische naai
machines van Waldorp-radio. Rot
terdam komt met de Kaiser-Fra-
zer-automobielen uit de bus. De
onderdelen komen nog wel groten
deels uit het buitenland, maar b.v.
de bekleding en de banden zijn
Nederlands fabrikaat. Daarmee
hebben wij weer een nieuw Neder
lands product: autobanden, van
Vredestein in Enschede. Een ander
bedrijf (Bloksma) is radiateuren
gaan maken. Van belang voor de
uitvoer is ook de fabricage van
het voor ons land nieuwe product
snelpersen door de Mercedes-
fabriek te Amsterdam.
De kunststoffen-industrie heeft
zich o.a. in Pernis en in Amster
dam Luxor) gevestigd. Daar ver
vaardigt men allerlei plastic voor
werpen. In Hoek van Holland is
een fabriek (Synres) van syntheti
sche verven gekomen, in Amers
foort een borenfabriek. De AKU
gaat misschien de Nederlandse
vrouw met nylon blij maken.
Zo zou nog een groot aantal
voorbeelden meer zijn te geven,
waaruit blijkt, dat het woord in
dustrialisatie geen frase is geble
ven, maar dat het ook in werke
lijkheid wordt omgezet. Of de in
dustrialisatie zich in zulk een snel
tempo zal voltrekken als noodza
kelijk is om in de komende jaren
ons huidige welvaartspeil te hand
haven? Laten wij hopen dat er niet
al te veel tegenslagen komen. Men
behoeft alleen maar aan de afzet
mogelijkheden voor onze produc
ten te denken. Maar laat ons doen
wat mogelijk is. En in de eerste
plaats is dat: hard werken!
Nederlandse Sinterklaas
in Washington op de
planken
WASHINGTON. Dertien ver-
schillende landen hebben hun na
tionale Decemberfeesten uitgebeeld
op het jaarlijkse internationale feest
van de „Woman's National Farm
and Garden Association", een Ame
rikaanse vrouwenvereniging te
Washington. Door de Nederlandse
ambassade werd een kort spel ten
tonele gebracht met Sint Nicolaas
in de hoofdrol. Het toneel stelde een
bevroren vijver voor met windmo
lens op de achtergrond waarop zich
schaatsenrijders bevonden. Onder
hen, die de show bijwoonden be
vonden zich mevrouw Truman en
vertegenwoordigsters van Dene
marken. Finland, Frankrijk. Groot
Brittannië. Noorwegen, Zweden,
Zwitserland, Nieuw Zeeland, Au
stralië, Canada, Ceylon en ons land.
Donaucommissie
wordt niet erkend
WASHINGTON Engeland,
Frankrijk en de Verenigde Staten
hebben de regeringen van de Sow-
jetunie, Zuidslavië, Bulgarije, Hon
garije, Tsjechoslowakije en de
Oekraïne doen weten, dat zij de
door deze landen ingestelde Donau
commissie ter controle van de
scheepvaart op deze rivier niet
wensen te erkennen.
De commissie is tot stand geko
men krachtens een conventie, die
18 Augustus 1948 ondanks de be
zwaren van de westelijke mogend
heden te Belgrado is getekend. Zij
verving de controlecommissie van
1921 waarin vijf westelijke landen
waren vertegenwoordigd.
Volgens de Amerikaanse nota had
de nieuwe regeling „duidelijk ten
doel de Sowjetunie in staat te stel
len er een monopolie op de Donau-
handel op na te houden" en tracht
de nieuwe conventie Engeland,
Frankrijk, Italië, België en Grie
kenland te beroven van hun oude
verdragrechten.
Bloembollen-telmachine in
Lisse gedemonstreerd
LISSE. Bij de fa. Guldemond
te Lisse is een nieuwe bloembollen
telmachine gedemonstreerd, die pas
is uitgevonden door de heer J. Cre-
mer uit Amsterdam en die is ge
construeerd door de firma J. Bouw
man te Groningen. In een uur tijds
kan deze machine niet minder dan
30.000 bloembollen geteld afleve
ren, een prestatie waar anders een
werkman een gehele dag voor no
dig heeft. Het tellen geschiedt bo
vendien veel nauwkeuriger dan
ooit door mensen kan worden ge
daan. De machine voldoet voor
100% aan de verwachtingen. Zij die
de demonstratie bijwoonden waren
zeer enthousiast.
ER is een tijd
geweest, dat
Demonstratie voor
Leopold op „dag der
dynastie"
BRUSSEL. Een paar honderd
aanhangers van koning Leopold
hebben Dinsdag bloemen gelegd bij
de hekken van het koninklijk pa
leis in Brussel en „vive Leopold"
geroepen. De aanleiding hiertoe
was de ..dag der dynastie" oftewel
de naamdag van koning Leopold.
Op het paleis was een register ter
tekening opengesteld. Verscheidene
honderden personen hebben hierin
hun handtekening geplaatst. Overal
in België zijn missen gelezen voor
het koninklijk huis. echter, in op
dracht van kardinaal Van Roey.
niet in de St. Goedelc. Er deden
zich geen incidenten voor.
Amerikaans schip in de
Jangtse beschoten
NEW YORK. De eigenaars van
het 6.214 ton metende schip „Flying
Cloud" van de Amerikaanse Is-
brandtsen Steamschip Company
hebben de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, Dean
Acheson, meegedeeld, dat Chinese
nationalisten het schip beschoten
hebben toen het de Jangtse uitvoer.
De kapitein seinde, dat er gaten in
de wand van het schip geslagen
waren, waarvan een van 30 cm. Per
soonlijke ongelukken hadden zich
niet voorgedaan.
ONDER AUSPICIËN van de En
gelse Automobiel Club werd een
wedstrijd gehouden voor oude
auto s over een parcours van
Londen naar Brighton Er werd
slechts op feilloos rijden gelet
de stic:-te a was van onderge
schikt belang. 130 wagens waren
van hun spinnewebben bevrijd
om de wedstrijd mee te rijden.
Sommige hiervan waren enig in
hun soort. Een Panhard-Levas-
sor uit 1901. die door zijn antiek
model de lachlust van menigeen
opwekte, rijdt langs de Big Ben,
de wereldberoemde klokketoren
van het Parlementsgebouw.
men Georges
Roualt brand
merkte als een
„terrorist van de
schilderkunst",
„schilder van de
nacht en de
dood", of „apostel
van de lelijk
heid." Dit heeft
toch niet kunnen
verhinderen, dat
de kunsthande
laar Ambroise
Vollard in 1917
het gehele atelier
van de kunste
naar, ruim 600
werken, kocht
met de bedoeling,
dat de schilder
deze doeken later
zou voltooien. De
moeilijkheden,
die hieruit zijn
voortgevloeid,
hebben, na het
overlijden van
Vollard, geleid tot
een proces tussen
de schilder en de
erven van de
kunsthandelaar,
en tenslotte tot
het verbranden
door, Rouault van
de hém weer toe
gewezen, niet
voltooide schil
derijen. De conclusie ligt voor de
hand, dat het werk van deze ter
rorist en apostel toch wel iets meer
moest beduiden dan alleen maar
nacht, dood en lelijkheid.
Georges Rouault is leerling ge
weest van een onbekende glas
schilder, van de schilder E. Delau-
nay en van Gustave Moreau. De
techniek der glazeniers is hij in
schilderijen cn tekeningen blijven
toepassen; hij houdt van zware
contouren, alle objecten markeert
hij er nadrukkelijk mee en de
meeste zijner doeken en etsen, die
thans op de tentoonstelling in mu
seum Boymans te zien zijn, zouden,
hoewel de verbindingslijnen ont
breken, in glas en lood gereprodu
ceerd kunnen \vorden. De vormen
houdt hij groot en omdat hij streeft
naar een samenvatting vanlijn,
vlak en kleur, schenkt hij ook
geen aandacht aan details Zijn
werk is een emotionele ontlading,
de schreeuw van een mens, die een
surplus van pijnlijke gevoelens van
zich af wil schudden. Zijn figuren
zijn driftig, nerveus en soms slor
dig neergedrukt in de verf, met
een haastige bewogenheid als heeft
hij zich geen tijd gegund De verf
laag is vaak korsterig dik, afge-
ruind en met een nieuwe kleur
bestreken, waardoor rulle effecten
zijn ontstaan. De kleur is overwe
gend blamv-groen met krachtige
rode en gele accenten en in deze
kleur openbaart zich al evenzeer
de gemoedsaandoening van de
kunstenaar.
Deze Franse schilder heeft geen
vrede met ue wereld, zoals de
mensen haar hebben gemaakt. Hij
brengt dit echter op een heel an
dere wijze tot uitdrukking dan bij
voorbeeld Daumier, de onnavolg
bare meester van de satyre en
schepper van een genadeloze ten-
denzkuost. Dit werk is scherp en
toch poëtisch, hard en toch mede
dogend, fel en toch humaan. Hij
kan een clown schilderen, en ik
zou zeggen, nog beter tekenen, die
erbarmelijk is in z'n menselijke ge
slagenheid. Hij kan ook zonder
Blumenthal veroordeeld
tot negen jaar
AMSTERDAM. SS-Haupt-
sturmführer Hans Carl Christian
Blumenthal voormalig chef van de
Sicherheitsdienst en plaatsvervan
gend chef onder Lages van
de Sicherheitspolizei te Amster
dam, is door het Amsterdams Bij
zonder Gerechtshof veroordeeld tot
negen jaar gevangenisstraf met af
trek. Veertien dagen geleden was
tegen hem twintig jaar geëist.
Het Hof achtte bewezen, dat Blu>
menthal zich schuldig heeft ge
I maakt aan oorlogsmisdrijven tegen
de menselijkheid en opzettelijk
heeft toegelaten, dat zijn minderen
zich daaraan schuldig maakten.
Blumenthal werd voorts schuldig
bevonden aan medewerking bij
twee Silbertannemoorden, waaron
der die op de schrijver A. M. de
Jong in Blaricum.
Weer een baby geboren in
een vliegtuig
STOCKHOLM. Voor de twee
de maal in de geschiedenis van de
luchtvaart is er een baby geboren
in een vliegtuig. De moeder maak
te deel uit van een groep van 53
verplaatste personen, die op weg
was van Bremen naar New York
en met een toestel van de Scandi
navische luchtvaartmaatschappij
S.A.Sa reisde. Er bevond zich geen
dokter aan boord en de piloot sein
de om medische adviezen. Perso
neel van de S.A.S. in Prestwick
wekte de dokter van het vliegveld,
die radiotelegrafisch zijn aanwij
zingen gaf. Het vliegtuig bevond
zich boven de Atlantische Oceaan
tussen Prestwick en Gander op
New Foundland.
Vrachtauto op een mijn
gereden
ARNHEM. Een met vee ge-
laden vrachtauto is Dinsdagmiddag
tussen Azewijn en Netterden op een
mijn gereden. De gevolgen waren
niet ernstig en er vielen geen per
soonlijke ongevallen voor. Enige
koeien moesten worden afgemaakt.
De auto moest uitwijken voor een
paar kinderen, die op de weg speel
den en kwam zodoende in de berm
terecht, waar de mijn verscholen
lag. De hulpverleningsdienst zal
onderzoeken of er soms nog meer
mijnen in de omgeving liggen.
„Grote Beer" vertrokken
naar Indonesië
AMSTERDAM. Het troepen-
schip „Grote Beer" is vandaag uit
de haven van Amsterdam naar In
donesië vertrokken om daar repa
triërende Nederlandse troepen aan
boord te nemen. Het schip is op
deze uitreis slechts zeer ten dele
bezet. Aan boord bevinden zich
slechts enkele kleine groepen mili
tair personeel, o.a. aflossing van de
Koninklijke Marine en verlofgang
ers van het K.N.I.L. die in ons land
hebben vertoefd.
Frankrijk en Joegoslavië zul
len hun derde cn laatste wedstrijd
voor de eliminatieronde van de
wereldkampioenschappen voetbal
op 11 December te Florence spe
len.
Een gedeelte van het fraaie inte
rieur van de Cunerakcrk.
Harmonie tussen historie en eredienst
die zichzelf helpen
RHENEN. Het is een wonderlijk conglomeraat van grijze historie
en moderne bouwkunst dat schilderachtig Rhenen. dat daar tussen de
Rijn en de Stichtse heuvelrug ligt Zwaar gehavend door de ocrlog. was
het een der eerste plaatsen, die weer een gaaf aanzien mocht genieten,
maar de trots en glorie van de gemeente, de prachtige Cunerakerk. bleef
lang wat zij reeds jaren was: een gehavende kerk. waar eindeloos aan
gerestaureerd werd. Thans is het echter, na jaren van moeizaam zwoe
gen cn talloze tegenslagen zover, dat het monumentale bedehuis weer
voor de eredienst in gebruik zal worden genomen. Men hoopt, dat dit
met Kerstmis het geval zal zijn.
deeld, hetgeen grote problemen
schiep, omdat men dikwijls het uit
zicht op de kansel belemmerd zag
door dc enerme kolommen, waarvan
er negen in de kerk zijn te vinden.
De heer Boeyinga. die reeds in 1925
de aandacht op zich vestigde met
het bouwen van de gereformeerde
kerk aan de Kloppersingel te Haar
lem en thans opdracht kreeg tot
restauratie van de verwoeste kerk in
Arnhem, zou geen deskundige van
formaat zijn geweest, als hij ook
deze moeilijkheid niet had weten
op te lossen. Bovendien ondervond
hij ter plaatse veel steun bij zijn
werk. niet in de minste plaats van
de burgemeester van Rhenen Jhr.
mr Bosch Ridder van Rosenthal, die
alles wat maar mogelijk was heeft
gedaan om Rhenen zijn schone, gave
Cunera terug te helpen geven.
Rhenen zonder het trotse monu
ment van deze kc.-k zou historisch
ondenkbaar ztjn. Hier was het im
mers, dat de jonkvrouw Cunera
haar gruwelijke einde vond. hier,
Theresina van George Rouault
enige valse speculatie op religieu
ze gevoelens teruggrijpen naar de
Christus, in wie hij voor alles de
mens zoekt. Er vloeit een zoet
heimwee in taferelen als de vlucht
naar Egypte. Christus en de vissers
of aan de oevers van de Jordaan,
die men zou kunnen interpreteren
als de vlucht van Rouault uit een
barbaarse werkelijkheid. Zijn por
tretten, en ik denk aan Theresina
of Veronica, archaïsch in hun een
voud, ademen een stille verwonde
ring; ze zijn irrëel, broos en als
rit een voorbije tijd.
En dan de etsen uit de monu
mentale reeks „Miserere" van 58
bladen. Hoeveel dieper tast hij
hier, hoeveel overtuigender. Zijn
het wel etsen? Men zou ze voor
Het Franse niet-communisti-
sche vakverbond „Force Ouvrière"
heeft besloten op 25 November een
algemene staking van 24 uur af te
kondigen, als betuiging van onte
vredenheid met de loonpolitiek van
de regering.
Wonden door mensen en
oorlog geslagen zijn
hersteld
Trots rijst het massale bouwwerk
omhoog en zijn gaafheid verraadt
thans niets van de vele wonden, die
in de eeuwenoude steen van deze
kerk werden geslagen. Tengevolge
van een bewogen historie en door
„natuurlijk" oorzaken als mense
lijke onachtzaamheid en bliksemin
slag heeft de rode haan er ettelijk»
malen victorie gekraaid. De beel
denstorm nam het rijk décor van
een uit negentien figuren bestaande
beeldengroep bij de ingang weg.
Een door de tand des tijds aange
taste pilarr bezweek en deed een
groot deel van het gewelf instor
ten en toen men na eindeloos
wachten en daarna lang arbeiden
meende, dat de restauratie na de
bevrijding geheel voltooid zou zijn,
maakten enkele bommen een einde
aan de resultaten van een kostbaar
herstel. Het orgel werd volkomen
verwoest en het nieuwe meubilair
was finaal kachelhout.
„Met tranen in m'n ogen heb ik er
bij gestaan", vertelt ons architect
B. T Boeyinga uit Amsterdam, een
der bekendste kerkbouwers van Ne
derland. Hij heeft de leiding van de
restauratie; uit het puin opnieuw
wist hij 'n gebouw te scheppen, dat
zijn karakter als middeleeuws monu
ment heeft behouden, maar tegelij
kertijd geheel dienstbaar is gemaakt
aan de eredienst en de eisen, welke
men daarbij thans stelt.
Middeleeuwse sfeer
In de jaren '42—'43 werd hiertoe
overleg gepleegd met een commis
sie van het Instituut voor Religieuze
en Kerkelijke Kunst te Utrecht, en
daarbij is besloten de middeleeuwse
sfeer van het gebouw niet aan te
tasten. Vandaar dan ook. dat geen
hoge getimmerten de zogenaamde
kapbanken. die in ons land menig
schoon oud kerkgebouw mismaken
aanwezig zijn. De gehele lengteas
van de kerk is vrij gehouden, zodat
het uitzicht op het oxaal door niets
werd belemmerd. Onder dit oxaal
wist men een zeer waardige plaats
te vinden voor het houden van het
Heilig Avondmaal.
De zitplaatsen zijn zorgvuldig ver-
aan de voet van deze kerk, is het
geweest, dat de beroemde Winter
koning. Frederik de Vijfde van Bo-
hemen. als balling zijn hof hield
Veel veranderd
Eeuwen gleden voorbij en Rhenen,
de vrijstad van weleer, waar menig
een een goede wijkplaats vond, is
uiterlijk veel veranderd, maar de
Cunerakerk is alle rampen en
verwoestingen ten spijt geble
ven en thans in nieuwe glorie her
rezen Nog enkele weken cn het
nieuwe kerkmeubiloir zal zijn gear
riveerd om geplaatst te worden in
het zorgvuldig in zijn oorspronke
lijke staat gebrachte interieur,
waaraan alleen nog een passend
orgel ontbreekt Hoe lang het duren
zal, eer de gelden hier voor bijeen
zijn, kan niemand in Rhenen voor
spellen.
Als met Kerstmis de fraai her
stelde kerk weer in gebruik wordt
genomen en het danklied der ge
meente opstijgt zal de hymne bege
leid worden door een noodorgel,
dat tijdelijk het toekomstig instru
ment vervangt. Dc dankbaarheid
van hen, die in „Villa Rheni" wo
nen. zal er echter niet minder om
zijn.
Minister Mansholt naar
FAO-conferentie
DEN HAAG. Op 17 November
a s. zal minister S. L. Mansholt als
hoofd van de Nederlandse delegatie
naar de algemene conferentie van
de voedsel- en landbouworganisatie
der Verenigde Volkeren te Was-
vangend voorzitter van de dclega-
hington vertrekken. Als plaatsver-
tie zal optreden prof. dr E. de Vries,
hoogleraar te Wageningen.
De a/faire-Joanovici (VI)
Men zocht hem in Zuid-Amerika. maar hij
zat in München
IIoc kwam het. dat Joanovici als getuige gehoord kon worden bij
het proces-Fournet? Hij was immers aan arrestatie ontkomen toen de
commissaris in Maart 1947 „een afspraak met hem gemaakt had?"
Inderdaad. Maar hij was intussen „uit eigen beweging" teruggekomen
om zich bü de Franse politic te melden Hoe? Dat is een ander ver-
haai! Joano's terugkomst werd „een nieuw schandaal", een nieuwe aan
leiding tot lange artikelen in de Parijsc pers, een nieuwe „coup dc
théatre" van de Roemeense Reinaard de Vos! En wederom kreeg het
prestige van verschillende personen een zware knauw door het optreden
van deze aalgladde avonturier.
■*- 77
AAR vader, dia
mantbewerker, wil
de zo dolgraag, dat ze
„roosjesslijpster" werd.
De onderwijzer vond,
dat ze zo'n helder hoofd
had. een pracht van een
schooljuffrouw. Toeval-
-- -- lig deed ze. dertien jaar
litho's kunnen verslijten, zo mach- qu^, examen voor de
tig breed zwart zijn de lijnen, Amsterdamse toneel-
zo fors en indrukwekkend in de
nuances is de voorstelling samen
gevat. Zonder de emotionele wer
king der kleuruitbarsting, die hem
terugdringt in zwart en wit, schiet
hij plotseling fel uit, wordt hij
opstandig en klaagt aan. De mens,
zichzelf koning wanend, met de
grimas van het egoisme en de
geldzucht op 't gelaat, of de vrouw
uit de hogere kringen, die meent
voor de hemel een gereserveerde
plaats te kunnen nemen. De onder
schriften zijn van Rouault zelf, de
schilder, die dichter en strijder
kan z» B. SCHMIDT.
Ex-RAF-piloot van moord
beschuldigd
LONDEN. Brian Donald Hume,
een vroegere p.loot van de R.A.F
wordt er van beschuldigd een auto
handelaar. Stanley Setty te hebben
vermoord en diens lichaam, in
stukken gesneden en verpakt in
een gehuurd vliegtuig te hebben ge
laden. Het vliegtuig kwam in Es
sex aan zonder de pakken. De vo
rige maand heeft men de romp van
het lichaam aan de kust van Essex
gevonden.
school samen mei
Annie van Ees cn
ruim dertig jaar later
heeft Jetty van Dijk-
Riecker het tegendeel
van spijt van de „krank
zinnige manier", waar
op ze bij het toneel is
gekomen, dat ze nu al
zo'n heel lange tijd en
met volle overgave
trouw is gebleven.
Dertig jaar op de
planken, herinneringen
genoeg. Ook aan een
rijk persoonlijk leven,
al is het tijdstip waarop
men die te voorschijn
gaat halen, gelukkig nog
I heel ver.
„Ik weet niet. waar ik
I moet beginnen", klaagt
,ik heb zóveel ge-
Voor de zuinigheid ge
bruikten we de décors
van het Nieuw Rotter-
damsch Tooneel van
Frits Tartaud.
In UI moest ik na al
die droeve verhalen,
waarmee de achterge-
bleven wachtende vis-
speeid Nu zijn we weer sersvrouwen elkaar zit-
aan Heijermans bezig; ten op te winden,
die heb ik altijd graag
gespeeld. Eva Bonheur,
Ora et Labora, Op Hoop
van Zegen. Dat was nog
bij het oude Schouw
toneel van Jan Musch
en Adriaan van der
Horst. Eens moesten we
in Rotterdam optreden.
een heftige scène uit
barsten en door een
deur de kamer uitsnel-
len. Maar de Rotter
damse deur zat op een
heel andere plaats dan
de Amsterdamse deur:
lk rende haast tegen de
muur op en vond onder
daverende hilariteit van
het publiek, dat eigen
lijk tot tranen geroerd
hoorde te zijn, eindelijk
de gewenste uitgang.
Tableau!
En dan die vreselijke
geschiedenis in „Joseph
en Dothan". De mode
uan die tijd had toen
juist hoge Russische
laarsjes als het toppunt
van chic gedicteerd. Ik
moest ze natuurlijk ook
dragen. Ook op het to
neel. Nu kan ik abso
luut niet in het donker
lopen. Mijn man, de ac
teur-regisseur Ko van
Dijk, had speciaal twee
planchers laten maken,
waarover ik om Von
dels reien te zeggen, op
de oase moest toeschrij
den. Dat kan ik nooit,
in het donker, zei ik
nog. En jawel hoor, ik
struikelde natuurlijk en
toen de spots aanflits
ten, strompelde ik juist
overeind. Da', engelen
gewaad met die Russi
sche laarsjes er onder,
het was geen gezicht.
Gelukkig werd ik zo
woedend, dat ik mijn
reien knarsetandend er
uit gooide. Als ik niet
zo kwaad was geweest,
was er helemaal niets
van terechtgekomen,
want mijn medespeel
ster Roetje Numan kon
van het lachen niet
meer verder."
Joano zou op 4 Maart 1947 im
mers nog wat kleren halen in z'n
huis. Hij kwam niet terug. Waar
bevond hij zich sindsdien? Niet in
Parijs! Men vermoedde zijn aan
wezigheid in de verste uithoeken
van Spanje, Ierland, Marocco of
Zuid-Amerika. Maar men ver
moedde niet dat de zo zeer gezoch
te voortvluchtige zich „hoog en
droog" gevestigd had in een rijke
villa in de buurt van.... München!
Tegen het einde van 1947 kwam
men hem toch eindelijk op het
spoor, en de Franse politie trad
met hem in „onderhandeling". Zij
kwam met hem overeen dat de
heer Devaux, directeur van de
„Police Judiciaire" hem zou ont
moeten in Phalsbourg, bij Straats
burg. Bij het bekend worden hier
van stonden voor de zoveelste maal
dc Parijse kranten op hun achter
ste benen. Zelfs de deftige Monde
schreef: „Het is op zichzelf al
vreemd dat deze beklaagde, die te
voren vaak van de toegeeflijkheid
geprofiteerd heeft van de zijde der
politie en zelfs van de justitie, per
soonlijk „zijn" dag kan kiezen, en
„zijn" politie om er als een gelijk
waardig partner mee te onderhan
delen."
Alweer mis!
Hoe dan ook: de heer Devaux
doet de lange reis naar Phalsbourg
enkomt de volgende dag on-
verrichterzake terug. Joanovici
was niet verschenen. Devaux heeft
lang op hem gewacht, in de nacht
en de regen.
De pers maakt kabaal! Wat
steekt er achter dit „gemiste ren-
dez-vous"? Is Joanovici inderdaad
zo moeilijk te arresteren? Is hij
misschien gearresteerd op een an
dere plaats om publiciteit te ver
mijden? Is hij soms van plan zich
bij de „Sureté Nationale" te mel
den, die oude concurrent van de
Prefectuur?"
Wij weten het nog steeds niet.
'n Feit is het, dat de „film" voor
de politie een voorlopig happy-
ending vond toen op 28 Nov. 1947
Joanovici met een zeer grote en
zeer dure Amerikaanse auto zon
der gerucht de zóne-grens èn dc
Franse grens overkwam om in het
Franse stadje Epernay eindelijk in
handen te vallen van de Franse
politie. Het laatste eindje van de
tocht kon de politie hem dus over
brengen naar Parijs.
Waarom «- Joano niet naar
Phalsbourg gekomen? Heel een
voudig: bandenpech!
Devaux geeft een persconferen
tie en is merkbaar blij eindelijk
Joanovici „de vos," „de gooche
laar," „de spook-reiziger" te pak
ken te hebben. Joanovici zit einde
lijk „tussen dc muren". Het is 28
November 1947.... De comédie
humaine kan zich nu verder ont
wikkelen.
Zoals te verwachten was, wordt
Joanovici gedurende de volgende
maanden herhaaldelijk als getuige
gehoord bij diverse processen.
Wanneer de president van de
rechtbank tijdens een proces over
de verduistering van aandelen een
toespeling maakt op zijn vlucht,
heeft Joano onmiddellijk zijn ant
woord klaar:
„Ik ben niet gevlucht voor U!
Trouwens ik werd niet gezocht
voor de zaak waarvoor 'k thans
getuig. Wat U betreft, mijnheer de
president, ik was eenvoudig als
particulier op reis gegaan en dat
gaat alleen mijzelf aan. Tengevol
ge van een pers-campagne wordt
mijn zaak buitensporig overdre
ven. Ik heb niets te maken met
deze aandelenzaak. Als ik wist dat
de justitie zó tegen «mij zou zijn,
nu, gelooft U dan maar niet dat ik
uit eigen beweging teruggekomen
was!"
Aldus Joanovici's gedachten-
gang, zo spreekt hij, bitter en slecht
gehumeurd, men zou bijna zeggen:
melancholiek. Het valt hem maar
erg tegen, zoals men hem behan
delt.
Vonnis tegen Grammens is
bevestigd
BRUSSEL. Het vonnis, waarbij
Florimond Grammens. Belgisch
collaborateur, bekend door zijn
actie tegen de Franstalige opschrif
ten in Vlaanderen, werd veroor
deeld tot zes jaar gevangenisstraf
en een boete van fr. 500.000,is
door de Raad van Cassatie te Brus
sel bevestigd.
