Treinen op de grote
herhaaldelijk te
trajecten
laat
De commissaris vertelt'
Eindelijk vertrouwen en
onderlinge waardering
Ongeluk van „Nijmegen" te wijten
aan nalatigheid gronddienst
Indouesië's garantie voor de
schuld: een gezond beleid
Toegen om en goederenvervoer
verstoort dienstregeling
foensdag 23 November 1949
3
Rapport meent voorts, dot vlieginstructies
van Parmentier onvolledig waren
LONDEN. - Het vliegveld Prcstwick stelde met onvoldoende zorg de
weerberichten voor de vliegtuigen op. Van de radiogesprekken tussen het
vliegveld cn de toestellen werd onvoldoende aantekening gehouden Ook
de 33npak van het opsponngs- en reddingswerk onmiddellyk na het neer
storten van de „Nyraegen" geeft aanleiding tot critiek.
Ruim een jaar geleden, op 20 Oc
tober 1948. is de ..Nijmegen" onder
commando van het hoofd van de
vliegdienst van de KLM. K D. Par
mentier. bij Prestwick onder bij
zonder slechte weersomstandighe
den ondergegaan.
Het vliegtuig vloog op vijf kilo
meter van het vliegveld tegen hoog
spanningsdraden van 132 000 volt,
geraakte in brand en stortte neer,
waarbij veertig personen, dertig
passagiers en een bemanning van
tien koppen om het leven kwamen.
Naar de oorzaak van het ongeluk
is door het Britse ministerie van
burgerluchtvaart een onderzoek ge
last Het hof is nu met dit onder
zoek gereed gekomen en heeft hier
over rapport uitgebracht, waaraan
het in de aanhef vermelde is ont
leend.
Als de voornaamste oorzaak van
het ongeluk noemt het hof verder,
dat de weerdienst van Prestwick
niet aan Parmentier het bericht
heeft doorgegeven van het snel ver
slechteren van' de weersomstandig
heden. De andere oorzaak is, dat de
Amerikaanse kaarten, waarop de
KLM vloog, niet juist de geacci
denteerdheid van het terre.n bij
Prestwick weergaven. Een hoogte,
die op de kaart stond vermeld als
15 meter was in werkelijkheid 150
meter.
Ook acht het hof het een tekort
koming, dat de gezagvoerder in zijn
vlieginstructies niet beschikte over
een nauwkeurig naar tijd berekend
voorschrift, welke koers hij in ge
val van slecht zicht moest nemen
Volgens het rapport maakte het
toestel eerst aanstalten om op de
hoofdlandingsbaan te Prestwick te
landen en bereidde de gronddienst
d« landing voor. Later besloot de
gezagvoerder over de landingsbaan
heen te vliegen, rond te cirkelen en
op de andere landingsbaan een
zichtlanding te maken.
Volgens het laatste aan de ge
zagvoerder verstrekte weerrap-
port hing het wolkendek op 230
meter hoogte, maar spoedig
daarna werd de dichtheid van
lagere wolken zo groot, dat de
hoogte van het wolkendek 100
meter werd. Deze verandering
werd niet onmiddellijk aan het
vliegtuig gemeld, daar volgens
de instructies niet vaker dan
om het half uur een weerrap-
port geseind behoeft te worden.
Deze wijziging was voor de KLM-
gezagvoerder echter van „het groot
ste belang", aldus het rapport.
Geen KLM-piloot mag de andere
landingsbaan gebruiken, indien het
wolkendek lager dan 230 meter is
of het zicht minder dan 3 kilometer
(het zicht was in feite 2 kilometer).
„Het hof aanvaardt de mening
van gezagvoerder Snitslaar, op
volger van gezagvoerder Parmen-
Cliristchurch-race, een
tweede Melbourne-race
LONDEN. Voor de luchtrace
naar Nieuw-Zeeland. in navolging
van de Meblourne-race in 1934, zal
waarschijniilk 10 Oct. 1953 in En
geland gestart worden.
Verwacht wordt, dat de snelste
vliegtuigen slechts 30 uur voor de
afstand van 22.500 km. nodig zullen
hebben, de Melbourne-race werd in
1934 in iets minder dan 71 gewon
nen door de Britse piloten Scott en
Campbell Black.
De wedstrijd, waarvoor prijzen
ter waarde van 30.000 pond ster
ling zijn beschikbaar gesteld, zal
gehouden worden ter gelegenheid
van de Internationale Tentoonstel
ling, die in 195354 in Christ-
church in NieuwZeeland gehou
den zal worden.
In een aparte klasse zullen pas
sagiersvliegtuigen van alle landen
aan de wedstrijd kunnen deelne
men.
„Bonneville" te water
gelaten
AMSTERDAM. Van de werf
van de Nederlandse Dok- en
Scheepsbouw Maatschappij te Am
sterdam is Dinsdagmiddag om 12
uur de „Bonneville" te water gela
ten, een schip van 13 200 ton, dat
gebouwd is voor rekening van de
Noorse rederij A. F. Klaveness en
Co. te Lysaker. De echtgenote van
de chef technische dienst van de
rederij Klaveness verrichtte de
plechtigheid. Voor dezelfde rederij
zijn bij de NDSM reeds de Sunney-
ville" en de „Ronxville" van stapel
gelopen.
Amerika wil vooraan blijven op
het gebied van raketten. Bij de
jongste vlootmanoeuvres bij Ha
waii startte van de onderzeeër
Carbonero een „geleide" raket
die over 33 oorlogsbodems wist te
suizen voor het ook maar door
de luchtafweer getroffen werd.
Die schepen lagen over een lijn
van 40 km. en de raket steeg op
op een punt 35 km voor het eer
ste schip; zij bereikte een snel
heid van 800 a 000 km en daalde
na een vlucht van 130 km op
„radiobevel" van de Carbonero.
tier als hoofd van de vliegdienst
der KLM. dat Parmentier in het
geheel niet gepoogd zou hebben op
Prestwick te landen, indien hem
gemeld was. dat het wolkendek op
100 meter hoogte lag.
Het rapport gaat vergezeld van
een verklaring van het Br.tse mi
nisterie van luchtvaart, waarin men
verklaart, het eerlijk te achten te
genover het personeel van de
gronddiensten te verklaren, dat
„aan het toestel de volledige in
lichtingen en medewerking is
verstrekt, die bij slecht weer ge
bruikelijk zijn. Een bepaald lid van
deze dienst kan volgens deze ver
klaring niet verantwoordelijk ge
steld worden".
Scherpe reactie op
ministriële brief na
.Nijmegen-rapport'
LONDEN. Het vergaan van de
„Nijmegen", het daarover ver
schenen rapport van het Britse Hof
van Onderzoek en de daaraan toe
gevoegde brief van de minister van
luchtvaart, lord Pakcnham, dat de
gronddienst van Prestwick geen
blaam zou treffen voor het ontstaan
van het ongeluk, heeft een opzien
barende nasleep in de vorm van
een brief van de president van het
Hof, T. P. MacDonald aan de minis
ter.
..Daar U, zo schrijft MacDonald
aan de minister, niet in het vlieg
tuig was op het moment van het
besluit van de piloot, is er geen ba
sis voor uw brief. Hiermede maakt
u de gehele procedure van onpartij
dig openbaar onderzoek waardeloos,
zo niet tot een ongepaste klucht.
Het is mij duidelijk, dat het doel
van uw verklar.ng is, de gehele
verantwoordelijkheid, zonder be
wijzen, te leggen op een dode, een
piloot met een smetteloze staat van
dienst on ongeëvenaarde ervaring".
De president schrijft voorts. „In
dien uw mening is gebaseerd op be
wijzen, welke niet zijn medege
deeld, of erger nog. niet bestaan,
moet gezegd worden, dat u het pro
bleem benaderd met vooringeno
menheid en partijdigheid."
De scherpe brief van MacDonald
aan lord Pakcnham heeft in de
Britse pers veel opzien gebaard. De
meeste dagbladen behandelen de
controverse op de voorpagina.
Boeiend boek over
40 jaar politiewerk
„Dus u wilt bij de politie? Waar
om wilt u dat? Voelt u er iets
voor?"
„Nee, ik voel er niets voor, want
ik weet er niets van. Ik heb gesol
liciteerd, omdat ik 'n baan moet
hebben. Ik ben straks 21 jaar en
mijn ouders moeten toch ook eens
van me af!"
Dit antwoord zal de hoogmogen
de heer hoofdcommissaris rauw op
zijn maag gevallen zijn. Maar de
kansen van de sollicitant werden
er toch niet slechter door en korte
tijd later werd hij in de perso
neelsadministratie van de Amster
damse politie ingeschreven als:
Voordewind, H„ surnumerair, jaar
wedde 600 gulden.
Dat was veertig jaar geleden. De
surnumerair bleef dezelfde kerel,
openhartig, wars van ogendienerij,
recht-uit, ook al waren lang niet
al zijn superieuren daarop gesteld.
Hij zou 't bij de politie niet lang
uithouden, was hem voorspeld.
Maar hij hield 't er veertig jaar uit
en bracht 't tot commissaris. Na de
oorlog kreeg hu zij 't ook onge
vraagd op de meest eervolle
wijze zijn ontslag .met dankbetui
ging voor de vele bewezen diensten
en een benoeming tot officier in de
Orde van Oranje Nassau.
Over die veertig jaar heeft com
missaris Voordewind een boek ge
schreven. Niet in hoofse, aan de
regelen der etiquette beantwoor
dende. taal en evenmin in proces
verbaalstijl. Hij schreef, zoals hij
praat, levendig en voor de vuist
weg. „De commissaris vertelt" van
het leven der Amsterdamse dien
ders. Van de bedroevende sociale
toestanden bij het corps veertig
jaar geleden, toen een agentengezin
van dertien gulden per week moest
rondkomen en de meeste inspec
teurs na 10 jaar dienst zich nog
niet konden veroorloven te trou
wen. En hij vertelt van hun en zijn
klanten. De Walvissen. Schelvissen
en Komkommers en hun eeuwige
familievetes, die de hele Jordaan
in beroering konden brengen. De
vooraanstaande zakenman, die „als
vriend van de burgemeester"
meende ontzien te moeten worden,
toen hij voor winkeldiefstal gegre
pen werd. De dronkeman, die zich
geregeld op 't bureau kwam mel
den om ingesloten te worden, want
thuis stond zijn vrouw met een stok
op hem te wachten.
Ook van zijn tijd bij de recherche
doet de commissaris interessante
verhalen. Van de beruchte moord
in .de Majella-toren bijvoorbeeld,
waar een leidekker z'n compagnon
van een stelling had geworpen om
een halve ton verzekeringspremie
te kunnen innen. De zaak kwam
eerst een jaar later aan 't licht
toen diezelfde leidekker een verze
kering van acht ton trachtte af te
sluiten op het leven van een nieu
we compagnon En de commissaris
vertelt van het recherchewerk zelf.
hoe meer dan alle wetenschappe
lijke speurkunde hier vooral het
verraad, de diensten der verklik
kers verslicheraars heten ze in
Amsterdam van belang is.
„De commissaris vertelt" (ver
schenen bij uitg. Daamen Den
Haag) is een openhartig en onop
gesmukt relaas, niet sensationeel,
maar boeiend tot 't eind, vol humor
cn vol liefde ook geschreven. Dat
vooral blijkt ook uit de laatste bit
tere bladzijden, die handelen over
de ontwikkeling na de bevrijding.
Commissaris Voordewind zet hier
uiteen, hoe verschillende voortref-
lijke politiemannen, wier taak tij
dens de bezetting onnoemclnk
zwaar was. het slachtoffer werden
van gekuip en intrigues. Hij wijst
op de taak van de politieman, voor
wie in zijn houding tegenover de
burgerij verstond en gevoel be
langrijker dienen te zijn dan wet
ten en verordeningen. En hij wijst
op de taak van het politiecorps zelf.
dat anders dan thans geen apparaat
dient te zijn met overdreven mili
taire allures. Deze gedachte spreekt
door het hele boek heen en hier
door is het niet alleen belangwek
kend voor de politieman cn de Am
sterdammer.
Volgend voorjaar verschijnt bij
dezelfde uitgeefster een vervolg:
„De commissaris vertelt verder",
dat uitsluitend zal handelen over
het werk van de recherche.
In afwachting van een be
zoek van de Koningin aan
Amsterdam. Links de schrijver
commissaris Voordewind.
Dat broeiend graan een enorme
vernietigende kracht kan ontwik
kelen, bewijst deze bijzondere fo
to van de explosie van een graan
elevator in de staat Texas, door
de fotograaf onder levensgevaar
genomen. Zoveel druk had zich
tijdens het eestingsproces in de
middelste elevator opgehoopt, dat
het graan, nadat het dak van de
elevator met een oorvetdovend
geweld in de lucht gevlogen was,
over een gebied van 500 vierkan
te meter verspreid werd. De bui
tenste elevator was leeg, maar
werd door het geweld uan de
ontploffing vernield.
Eerste Kamer krijgt
geen Indonesische
commissie
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Prof. Molenaar
van de V.V.D. vond het erg sneu,
dat de Tweede Kamer een Indone
sische commissie had. maar de
Eerste niet. Zijn verlangen daar
naar was zo sterk, dat hij een wij
ziging van het Reglement van Or
de der Kamer voorstelde, waardoor
instelling van zulk een commissie
kon worden bereikt.
Reeds bü een vorige gelegenheid
was gebleken, dat de meerderheid
van de senaat niet veel voelde voor
dit plannetje, in hoofdzaak omdat
het karakter der Eerste Kamer een
géheel andere is dan dat van de
Tweede Kamer. Het resultaat was,
dat met 26 tegen 6 stemmen werd
uitgemaakt, dat de professor niet
het genoegen zal smaken om in een
dusdanige commissie aan de voeten
van een minister van Overzeese
Gebiedsdelen tc zitten, die dingen
zegt, welke niet mogen worden
oververteld.
Een pleister op de wonde was.
dat hij benoemd werd tot lid van
de commissie uit de Eerste Kamer,
die een herziening van het Regle
ment van Orde zal voorbereiden.
Daarvan maken verder deel uit de
voorzitter prof. Kranenburg, de
heer Kropman (K.V.P.), de oud
minister Jonkman (Arb.) cn de
oud-minister De Wilde (A.R.).
Kinderbijslagwet zal
weer gewijzigd worden
DEN HAAG. Bij de Tweede
Kamer is ingediend een wetsont
werp tot wijziging van de Kinder
bijslagwet. Aan de memorie van
toelichting hierop is het volgende
ontleend:
Met ingang van 1 Januari komen
de wijzigingswetten der Kinderbij
slagwet te vervallen. Ten gevolge
daarvan zou van die datum af voor
betrokkenen weer aanspraak op
kinderbijslag bestaan voor elk kind
beneden de leeftijd van 18 jaar (in
geval van een studerend kind bene
den 21 jaar), te rekenen van het
derde kind af, en zou de kinderbij
slag weer op het uinforme bedrag
worden gebracht van 0 40 per dag
en per kind. Voorts zou het bedrag,
bedoeld in artikel 25. tweede lid,
der Kinderbijslagwet, dat bij ge
noemde wetten op 4is ge
bracht om te voorkomen, dat de
kinderbijslag buiten verhouding tot
het loon komt te staan, weer op
2.worden teruggezet
Nu hebben enerzijds de redenen,
die de aanleiding zijn geweest voor
bovengenoemde wijzigingswetten,
nog niet haar waarde verloren. An
derzijds valt thans nog niet uit tc
maken of en zo ja. welke maatrege
len ten aanzien van de wettelijke
kinderbijslagregeling moeten wor
den getroffen, gezien in het kader
van de nieuwe wijzigingsvoorstellen
op belastinggebied, eventuele huur
verhoging en andere loon- en prijs-
beinvloedende factoren.
Het komt de minister van Sociale
Zaken daarom gewenst voor zulks
in overeenstemming met de ziens
wijze van de Stichting van de Ar
beid dat de bij meer genoemde
wetten aangebrachte wijzigingen
der kinderbijslagwet ook na 1 Ja
nuari 1950 nog enige tijd van kracht
blijven. Het thans ingediende ont
werp beoogt daarin te voorzien.
ASTERDAM. De afgelopen
nacht om tien minuten over een is
een zogenaamde „potwagen" van
de Amsterdamse tram. waarmede
personeel naaf huis wordt gebracht
na afloop van de dienst, op de
Haarlemmerdijk uit de rails gelo
pen en in een winkelpui ingereden.
sche schulden aan Nederland op het
standpunt heeft gesteld, dat de
waarborgen in de eerste en voor
naamste plaats moesten worden ge
vonden in het scheppen cn bewaren
van een gezond financieel bestel.
De regering verwacht dat de repu
bliek daadwerkelijk cn stipt volgens
het vastgestelde schema aan de ver
plichtingen zal voldoen. Nederland
heeft er Indonesië op gewezen, dat
ongeacht of de circulatiebank van
de republiek zal worden genationa
liseerd of niet, het van essentiële
betekenis voor een gezonde ontwik
keling van het financieel bestel zal
zijn, dat de circulatiebank een ze
kere mate van zelfstandigheid blijft
bezitten ten opzichte van de rege
ring. In een overzicht over de han
delsvooruitzichten deelt de regering
mede, dat van Januari tot Augus
tus van dit jaar de Nederlandse uit
voer naar Indonesië ruim 286 mil-
lioen beliep, of 12,6% van de totale
Nederlandse uitvoer. Voor de oorlog
maakte de uitvoer naar Indonesië
9 6 van onze totale uitvoer tut.
In dezelfde periode van dit jaar
voerden wij voor 290 millioen uit
Indonesië in. zijnde 8% van onzo
totale invoer. Voor de oorlog be
droeg deze invoer 7-2% van het to
taal.
Uit de M. v. T. blijkt thans, dat de
2 milliard welke Nederland Indone
sië aan schulden heeft kwijt geschol
den een rekening van 927 millioen
bij de Schatkist. 700 millioen van de
z g. F-rekcning. 10 millioen aan
Lcnd-Lease zilver en 356 millioen
aan nog te verrekenen schulden be
treffen.
Handel ontwikkelt
zich gunstig
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG. In de Memorie
van Toelichting op het wetsontwerp
Souvereiniteitsoverdracht. schrijft
de regering, dat zij met medewer
king van de Unci de Indonesische
delegaties er toe heeft gekregen de
eis los te laten dat de domicilies
van maatschappijen welke in hoofd
zaak in Indonesië werken ook daar
gevestigd moeten zijn.
De regering deelt mede, dat de
Nederlandse delegatie zich ter zake
van de garanties voor de Indonesi-
B.Z. moet worden
bijgelicht
De Tweede Kamer bezit een
indirecte verlichting, welke be
hoorlijk voldoet en een aantal
koperen wandluchters, waarin
de lampen nooit branden be
halve wanneer de begroting van
Buitenlandse Zaken behandeld
wordt. Dit is een traditie van
jaren en een bijzondere onder
scheiding voor Bé Zet. Zelfs in
plechtige of hoogst belangrijke
stonden blijven de wandluch
ters met dode ogen de ruimte in
staren, doch nauwelijks heeft de
minister van Bé Zet zich ach
ter de regeringstafel neergezet
en is zijn plechtig gevolg van
ambtenaren neergestreken in de
loges, of de extra lampen wor
den ontstoken, alle piekuren ten
spijt.
Het is ons nooit gelukt voor
deze illuminatie een steekhou
dende verklaring tc krijgen. Er
is wel eens beweerd, dat hier
mede niet Bé Zet geeerd wordt
doch de buitenlandse diploma
ten, die zich zouden verwaardi
gen om ons bescheiden parle
ment met hun aanwezigheid op
te luisteren. Doch wij hebben
ze nooit zich daarvoor zien ver
dringen. Waarschijnlijker komt
het ons voor, dat het departe
ment, waar de diplomatie in
oude stijl nog altijd op de troon
zit, in de Kamer wat helderder
licht nodig heeft dan de andere
departementen, opdat zijn han
delingen niet aan de aandacht
der Kamerleden zullen ontsnap
pen. In ieder geval bleek uit de
gisteren geuite critiek duidelijk
dat Bé Zet nodig een beetje
moet worden bijgelicht.
V-.
(Van onze speciale verslaggever)
UTRECHT. Herhaaldelijk z(jn dc laatste weken do treinen to laat,
vooral op do grote lynen, van het Noorden en het Oosten naar het
Westen en In mindere mate ook op de l(jn van het Zuiden naar het Wes
ten. Reizigers mopperen, aansluitingen worden soms gemist, thuis staan
de aardappelen op tafel koud te worden. Wat is er aan de hand met de
Spoorwegen? Want zo veel \ertragingen als de laatste tyd z\jn \vy niet
gewend.
Er is niets aan de hand met de
Spoorwegen. Het mechanisme van
het enorme apparaat werkt even
voortreffelijk als altijd. Alleen is
het de laatste weken zo ontzaglijk
druk, dat de dienstregeling het zo
nu en dan niet kan bijbenen.
Die drukte komt van het plotse
ling met grote sprongen gestegen
goederenvervoer. En voor die stij
ging zijn verscheidene redenen aan
te geven.
Door dc lage waterstand ls een
groot deel van de binnenscheep
vaart uitgeschakeld. De verzenders
wachten tot de schuiten weer gaan
varen, ze wachten en wachten en
dan ten slotte besluiten ze het goed
maar met de trein te verzenden. En
dan komt de hele stroom los. Die
stroom loopt nu in de goederenwa
gons. O.a. het kolenvervoer per
trein is groot.
Dan is er het fruit, waarvan
leder in Nederland zo langzamer
hand weet, dat we er vol mee zit
ten. Dat winterfruit, nu pas ge
oogst. moet ergens heen. Veel er
van gaat naar Duitsland, zó veel
zelfs, dat de Spoorwegen keer op
keer goederenwagons te kort heb
ben en de volle kisten In menigte
bij de verzendstations staan tc
wachten.
En behalve fruit gaat er vooral
de laatste tijd nog meer naar het
buitenland. De devaluatie heeft
onze exportmogelijkheden aanzien
lijk vergroot.
Het goederenvervoer gebeurt
meestal 's nachts. Maar de toename
van het vervoer, die men ons nog
niet in cijfers kon opgeven, kan niet
meer in dc nacht verwerkt worden,
voornamelijk niet door gebrek aan
materieel. De Spoorwegen hebben
zich wel prachtig hersteld na de
oorlog maar de gewenste hoeveel
heid materieel is er toch nog niet.
Ingelaste goederentreinen
De goederentreinen worden de
laatste weken zo veel als nodig is
overdag tussen de personentreinen
ingelast en de dienstregeling, die
op snelheid van reizigersvervoer is
ingesteld en op de minuut moet
sluiten, wordt er keer op keer door
verstoord. Een goederentrein schiet
langzamer op dan een sneltrein en
wordt ook nog wel eens opgehou
den. Een sneltrein, die vlak achter
zo'n ingelaste goederentrein zit,
loopt grote kans te laat te komen.
De aansluitende treinen wachten zo
lang mogelijk, maar die zijn dan ook
weer te laat. En bovendien komen
zo nu en dan de dagelijkse verlof-
treinen met Engelse soldaten uit
Duitsland de boel In de war sturen.
Deze treinen hebben voorrang. Ze
komen wel eens te laat uit Duits
land aan en dan moeten andere
treinen wachten. Vertragin
gen van meer dan een half uur ko
men zelden voor, meestal zijn ze
van geringer tijdsduur. En gelukkig
zijn lang niet alle treinen te laat,
ook niet op de genoemde grote lij
nen. De Spoorwegen stellen alles in
het werk om de vertragingen tegen
te gaan Maar wij kunnen ook geen
ijzer met handen breken, zegt men
in Utrecht
Minis ter acht stagnatie
in fruitvervoer
niet ernstig
DEN HAAG. Ondanks moeilijk
heden. welke hun oorzaak vonden
in gebrek aan transportmateriaal,
zijn In de maanden September en
October 86.000 ton appelen en peren
naar Duitsland vervoerd, aldus heeft
de minister van Verkeer en Water
staat. mede namens zijn collega van
Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening, geantwoord op vragen van
het katholieke Tweede Kamerlid
de heer Maenen. Als een van de
redenen van het gebrek aan goede
renwagons, dat heeft geleid tot een
opeenhoping van fruit op sommige
veilingen, noemde de minister de
devaluatie, die, na eerst enige dagen
de internationale handel tot stil
stand te hebben gebracht, geleid
heeft tot een grotere vraag naar
transportmiddelen Overigens meent
de minister, dat de in de afgelopen
maanden aan Duitsland geleverde
hoeveelheden fruit eerder te groot
dan te klein zijn. Eer overvoering
der Duitse markt achtte hij niet
denkbeeldig.
ERMELO. Een vrachtwagen
met oplegger uit Groningen is giste
ren bij Ermclo tegen een boom ge
reden cn daarna onmiddellijk ln
brand gevlogen Een der inzitten
den. J. B., raakte bekneld en is ge
heel verbrand. Een tweede inzitten
de, D. van der H., werd zeer zwaar
gewond. Men vreest voor zijn leven.
Dc derde inzittehdc, wiens initialen
eveneens J. B. zijn, kwam er met
lichte verwondingen af.
Overdracht van Nieuw Guinea voor
Nederland onaanvaardbaar
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG. - „Belangrijker misschien nog dan do regeling van de
overdracht \an de souvereinitelt welke ter Rondetafelconferentie is be
reikt, ls dat tydens dezo conferentie een nieuwe sfeer van vertrouwen
en onderlinge waardering werd geschapen. Indien dit vertrouwen be
waard blijft, zal dit een sterkere band tussen Nederland en Indonesië
vormen dan welke staatkundige of volkenrechtelijke constructie ook, uit
zichzelf zou vermogen te scheppen." Aldus do regering ln dc Memorie
van Toelichting op het wetsontwerp Overdracht van do souvereinitelt
over Indonesië, dat gisteren hy de Tweede Kamer Is ingediend.
In de inleiding zegt de regering waarin de Indonesische delegaties
nog, dat het wantrouwen tussen de
twee partijen ln het verleden dc op
lossing van het conflict steeds ver
der uit het bereik dreigde te bren
gen. In de sfeer van wantrouwen
en strijd hebben extremistische
stromingen een gunstig klimaat
voor ontwikkeling gevonden. Doqr
het bedwingen van de communisti
sche opstand in September 1948 kon
het communistisch gevaar niet
worden uitgebannen. Dit heeft de
regering er in December toe ge
bracht door de tweede politle-actie
een uiterste poging te doen orde en
rust in Indonesië te herstellen. In
militair opzicht bracht deze poging
het beoogde resultaat, schryft de
regering: doch in politiek en politio
neel opzicht bleef de toestand vol
komen onbevredigend, erkent zij er
onmiddell\jk by.
Roer om
Daarin lag voor haar de aanlei
ding het roer te wenden. Het resul
taat daarvan is onder meer het her
stel van het vertrouwen ter RTC
geweest.
Indien thans de regering van In
donesië met jeugdige kracht, on
veranderd het grootse doel biyft
nastreven, dat zij zich blijkens het
ontwerp van haar constitutie voor
ogen heeft gesteld, zal er het eind
van een periode van beproevingen
voor Indonesië en Nederland in
zicht kunnen komen."
In de Memorie van Toelichting
gaat de regering slechts op een be
perkt aantal punten in op tegen
stellingen welke tijdens de confe
rentie zijn overwonnen. In de eerste
plaats deelt zij mede dat zij oor
spronkelijk van oordeel was, dat in
het Charter van Souvereinltelts-
overdracht bepalingen, betrekking
hebbend op de positie van de zelf
besturen, het zelfbeschikkingsrecht,
staatsburgers, Uniestatuut etc op
genomen moesten worden. Van In
donesische kant stelde men zich
echter op het standpunt, dat dit ln
strijd was met de toezegging dat de
overdracht onvoorwaardelijk, volle
dig en onherroepelijk zou zijn. Daar
om is besloten deze zaken in afzon
derlijke overeenkomsten te regelen.
In verband met hetzelfde stuk
merkt de regering op dat de oplos
sing voor de kwestie Nieuw Guinea
in eerste aanleg door de Unci is
aangegeven op 29 November. Tot
die dag waren er drie vergaderin
gen van de subcommissie geweest,
op grond van een uitspraak van dr
Van Mook van 23 December 1916
zich op het standpunt stelden dat
Nieuw Guinea bij Indonesië zou
moeten blyven. Men heeft zich ver
volgens afgevraagd, of wüziging in
de beheersvoering over Nieuw Gui
nea in het belang was van de be
volking van het gebied. Beide dele
gaties waren bereid het belang van
de bevolking voorop te stellen. Van
die hoek uit benaderd kwam het
vraagstuk toch nog niet tot een op
lossing. Indonesië verwierp het
denkbeeld van een trusteeship of
een condominium op formele cn za
kelijke gronden. En Nederland stel
de, dat overdracht van de souverei
nitelt niet aanvaardbaar was; het
wilde echter toezeggen, dat het
nimmer de souverelniteit aan een
andere mogendheid dan de RIS zou
overdragen en dat het ook de sta
tus van Nieuw Guinea niet zou wij
zigen zonder overleg met de RIS.
Na vele tussenvoorstellen is vervol
gens het Unci-voorstel in enigszins
bügeschaafde vorm aanvaard.
Kroon
Op het zoveel omstreden artikel
5 van het Uniestatuut, waarin van
het Hoofd van de Unie wordt ge
sproken. gaat de regering slechts
met enkele woorden in. Over de
Grondwet spreekt zij in dit verband
niet cn men kan daaruit slechts de
indruk krijgen, dat zy haar stand
punt over strijdigheid van dit arti
kel niet voortijdig wil prysgeven.
Zij zegt slechts dat duidelük in het
licht wordt gesteld dat dc waardig
heid van het Hoofd der Unie scherp
wordt onderscheiden van de Kroon
der Nederlanden. Later zal wel blij
ken of de regering de huidige tekst
van art. 5 binnen dc Grondwet zal
gaan praten, of dat zü een beroep
op het staiatsnoodrecht zou willen
doen.
De regering deelt mede. dat de
Indonesische delegaties vooralsnog
afwijzend staan tegenover het oor
spronkelijke Nederlandse voorstel
staatsburgers van de ene deelge
noot der unie in het rechtsgebied
van de ander dezelfde staatkundige
en andere aan het staatsburger
schap verbonden rechten te verle
nen als de eigen staatsburgers. De
Indonesische delegaties achtten het
geheel onaanvaardbaar dat bijvoor
beeld Nederlanders en Indonesië
het actief en passief kiesrecht zou
den krygen.
