ONBEWAAKTE OVERWEG
Jndië-deserteurs", die weigerden zich
in te schepen voor de krijgsraad
Het weerschip Cirrus op
station bij IJsland
Chanis verscheurt zijn
ontslagbrief
Verbouwde Cumulus uitstekend
geschikt voor de dienst
is-
Ellen Key, aller opvoeders en
ouders moeder
Donderdag 24 November 1949
5
Verdediger: misbruik'van dienstbevel
Merkwaardige consequen
ties van ministerieel
besluit
Twee zogenaamde „Indië-descr-
tfurs". die in de nacht van 27 op
28 October in het detentiekamp
Schoonhoven geweigerd hebben het
dienstbevel om zich voor insche
ping op de „Zuiderkruis" gereed te
maken, op te volgen, stonden
Woensdagmiddag voor de krijgs
raad te velde West, zitting houdend
in Rotterdam, terecht.
Voor deze zaak bestond zeer gro
te belangstelling; de publieke tri
bune kon de toeloop nauwelijks
verwerken en de banken voor mi
litaire autoriteiten en pers waren
zwaar overbezet.
Zoals men zich wellicht herinne
ren zal. betekende de inscheping
van de deserteurs voor Indonesië
een verandering in de tot dusverre
gevolgde procedure. In plaats van
de militairen tot vaak zeer zware
vrijheidsstraffen te veroordelen,
wilde men hen in de gelegenheid
stellen alsnog op de normale ma
nier hun dienst overzee te vervul
len. Van de groep van 193 mannen,
waarmee dit experiment werd uit
gevoerd. zijn 161 scheepgegaan; elf
weigerden in Schoonhoven in de
truck, die hen naar Rotterdam zou
brengen, te stappen en 22 trokken
zich op het laatste ogenblik in Rot
terdam nog terug.
De 22-jarige soldaat Nicolaas de
Pater uit Uithuizen verklaarde op
de bewuste nacht: „ik ben onder
geen beding bereid naar Indonesië
te gaan. Ik kan me niet verenigen
met het standpunt van de militaire
autoriteiten inzake uitzending van
troepen naar Indonesië."
De auditeur-militair mr A. W.
baron van Imhoff noemde in zijn
requisitoir de berechting van de
honderden deserteurs. die de
krijgsraad in de afgelopen drie jaar
voor zich had zien verschijnen, een
glazen huisje. Iedereen wilde en
kon er binnen kijken. Hij geloofde
dat die berechting wel juist was
geweest, want er zijn nooit stenen
geworpen naar dat huisje.
De minister nam het standpunt
in. dat deze gezonde jongens, die*
geen criminele inslag hebben, beter
naar Indonesië konden gaan. dan in
de gevangenis zitten. Hoewel deze
verdachte opzettelijke ongehoor
zaamheid ten laste gelegd, vloei
de dit feit voort uit de desertie.
Daarom wilde hij naar de gewone
maatstaf van desertie requircren.
Het feit, dat de troepen nu binnen
zeer afzienbare tijd toch terugkeren,
wilde hij niet zeer strafverminde-
rend beschouwen. Later zou wel
licht bij algemene maatregel dit
verschil met vroeger worden geni
velleerd. Hij eiste 3 jaar met aftrek
en ontslag uit de militaire, dienst.
Test-case
De eerste raadsman van verd., dr
mr W. Schuurmans Stekhoven, be
handelde de zaak, die hij als een
test-case beschouwde voor de an
dere 28 weigeraars, de 250 deser
teurs. die nog in Schoonhoven zit
ten en de verscheidene honderden,
die in het land ondergedoken zijn.
uit een meer algemene gezichts
hoek. Hij noemde de tenjasteleg-
ginr niet erg gelukkig. Het bevel
wees de weg naar vrijheid of voort
gezette berechting. De bedoeling
Scheveningen Radio
waarschuwt vissers
Zendinstallatie wordt
misbruikt
Scheveningen Radio heeft zich
met een dringende waarschuwing
tot alle Nederlandse vissersschepen
gericht om niet uit te zenden op
166 m. voor onderling gebruik, om
dat dit de golflengte van het kust-
statlon is. Ook het uitzenden op
182 m., de internationale bootgolf.
kan fataal zijn. Dit met het oog op
eventuele signalen van in nood ver
kerende schepen.
Het schijnt meermalen voor te
komen, dat de twee genoemde golf
lengten worden gebruikt voor on
derlinge gesprekken. Soms ook
worden er liedjes over uitgezonden,
waarbij wel eens onbehoorlijke
taal wordt uitgeslagen. Vorig jaar,
toen dit euvel ook veelvuldig voor
kwam, zijn per radio en schrifte
lijk de organisaties op de hoogte
gebracht. Hierna ging het een tijd
lang goed, maar thans heeft het
misbruik weer ongekende vormen
aangenomen. In het belang van de
Nederlandse visserij en de dienst
van het kuststation wordt nu de
medewerking van alle vissers in
geroepen om het kwaad te bestrij
den. Als één van hun collega's op
zee noodsignalen uitzendt en Sche
veningen Radio deze niet opvangt
omdat de golflengte voor andere
doeleinden wordt gebruikt, kan dit
de verschrikkelijkste gevolgen heb
ben.
Van Mook critiseert V.N.
SEATTLE. In een interview te
Seattle heeft de voormalige Neder
landse luitenant-gouverneur gene
raal dr H. J. van Mook critiek uit
geoefend op de V.N. omdat deze de
onafhankelijkheid van Indonesië
heeft doorgedreven eer de rust was
hersteld.
..Mijn gedachte was, de rust in het
land te herstellen vooraleer de on
afhankelijkheid werd verleend en
We waren heel aardig op weg toen
de Veiligheidsraad zich met de zaak
Smg bemoeien".
..De voornaamste vraag is nu. of
de centrale regering al dan niet vol
doende overwicht zal hebben om
üch een krachtige positie te ver
schaffen. Het zal. een moeilijke taak
z'jn, alle staten met elkaar in har
monie te brengen".
Later bepleitte Van Mook in een
zcae op de regionale conferentie
*an het instituut voor de betrekkin
gen in het gebied van de Stille
JJceaan een collectieve politiek van
£e Westerse democratieën in hun
strekkingen met Azië.
ervan was een schifting te berei
ken. Maar het kan niet in de bedoe
ling van de minister gelegen heb
ben een tweede strafbaar feit uit te
lokken, waar een veel zwaardere
straf op staat dan op het eerste.
Was hier eigenlijk geen sprake van
misbruik van dienstbevel? Pleiter
vroeg zich af. of de militairen de
strekking van het bevel wel hebben
begrepen. Ze waren totaal van de
buitenwereld afgesneden, wisten
niet van de gunstige afloop van de
R.T.C.. van de stopzetting van de
troepenverschepingen (althans van
vechttroepen) etc. Deze jongen was
orincipieel tegen deelname aan de
bevechting van vrijheidsstrijders.
Voorts heeft de generale preven
tie door de totaal gewijzigde om
standigheden een geheel ander ka
rakter gekregen; 'de verblijfsduur
in de tropen wordt thans op hoog
stens 9 maanden geschat en ten
slotte kan „Indië-desertie" binnen
kort in het geheel niet meer ge
pleegd worden. Pleiter was van oor
deel dat op grond van al deze over
wegingen, de strafmaat aanzienlijk
moest worden verlaagd.
Mr. Proper belichtte als tweede
verdediger nog eens de ideële mo
tieven. die de jongen tot zijn hou
ding hadden gebracht. Hij had zich
een persoonlijke mening gevormd
en kon niet anders doen dan deze
naleven in zijn gedragingen, zelfs
als hij daardoor in conflict zou ko
men met de wet.
De Pater zei. toen hij tenslotte
het laatste woord kreeg: „Ik ben
bereid hier in Nederland mijn
dienstplicht te vervullen. Dat is nu
eenmaal niet anders mogelijk. Maar
voor het overige: er is voor mij
geen andere weg dan deze."
Uitspraak: 2^aar en
11 maanden
De zaak tegen de tweede militair,
de 20-jarige Rutger Willem van
Kempen uit Groningen, was vrij
wel analoog aan de eerste. Ook hij
had geweigerd in de auto te stap
pen. Ziin overwegingen waren deels
politiek, deels persoonlijk van aard.
Tegen hem werd dezelfde straf ge-
eist
Zijn verdedigsters mevr. dr T.
Soenito-Heijligers. wees op de ide-
ele motieven, die door de hogere
legerleiding onderschat en veron
achtzaamd zijn. toen deze nieuwe
maatregel getroffen werd. En hoe
kan men deze man wegens desertie
veroordelen, als hem dienstweige
ring tenlaste is gelegd. Haar cliënt
was helemaal niet van plan ge
weest ongehoorzaam te ziin. Hij
was in een dwangpositie gebracht.
De krijsraad heeft de beide mi
litairen na afloop van de zitting
veroordeeld tot 2 jaar en 11 maan
den met aftrek sedert 28 October
1949 (vertrek van de Zuiderkruis)
en ontslag uit de militaire dienst.
HET was In September 1947. dus nu ruim twee Jaar geleden, dat het
Nederlandse weerschip Cirrus, onder bevel van kapitein Groen, van
Rotterdam uit zee koos om voor de eerste maal haar station op de Atlan
tische Oceaan tegenover de Golf van Biscaye, te bezetten voor ongeveer
drie weken achtereen. Het Belgische weerschip loste de Hollanders, tel
kens wannMr de Cirrus naar huis ging, af. In totaal maakte de Cirrus
aldus zestien reizen en bewees daarmee tesamen met de weerschepen
van de andere landen rondom de Atlantische Oceaan, onschatbare dien
sten voornamelijk ten behoeve van het uitgebreide luchtverkeer over de
Atlantic.
Grote ruimten voor
recreatie
De ervaringen, die men met deze
weerschependienst in de loop van
de naoorlogse tijd had opgedaan,
werden dit jaar op een conferen
tie in Londen uitvoerig besproken.
Deze besprekingen waren aanlei
ding het in 1946 gesloten verdrag
ten aanzien van de weerschepen
dienst enige belangrijke wijzigingen
te laten ondergaan. In de eerste
plaats werd het aandeel, dat ieder
land in verhouding tot zijn lucht
verkeer over de Oceaan, aan de
weerschependienst moest bijdra
gen. aan de inmiddels veranderde
omstandigheden aangepast, wat
voor Nederland tengevolge had,
dat het op grond van het groter
geworden aandeel in de luchtvaart
niet één maar twee weerschepen
in dienst zou moeten houden.
Voorts werd besloten met het oog
op de zeer hoge kosten, het aantal
weerschipstations terug te bren
gen van 13 op 10. De toestand is
nu zo, dat in het komende jaar
Amerika in totaal met 14 schepen
aan de dienst zal deelnemen, En
geland met vier, Frankrijk met
twee, Nederland met twee. Noor
wegen met twee en Canada met
een. België is dus als weerschip-
exploitant uitgevallen. Tot de lan
den die alleen een geldelijke bij
drage leveren behoren nu Ierland,
Portugal, Mexico, Zwitserland,
IJsland, België, Denemarken en
Zweden.
Reorganisatie
Onmiddellijk nadat in Londen
de besluiten aldus genomen wa
ren heeft de Rijksluchtvaartdienst
in samenwerking met het K.N.M.I.
het omvangrijke werk van de re
organisatie van de Nederlandse
weerschependienst aangepakt.
Toen de dienst kort na de bevrij
ding nog georganiseerd moest wor
den kon Nederland beslag leggen
op twee Amerikaanse fregatten,
die onder de namen Cirrus en Cu
mulus naar Nederland kwamen.
De Cumulus hield men als reserve-
schip in petto terwijl de Cirrus,
ontwapend als oorlogsschip, zo
goed mogelijk zonder ingrijpende
verbouwingen tot weerschip werd
ingericht. Hoewel gebleken is, dat
dit type schip niet alleen snel, doch
ook buitengewoon zeewaardig was.
beantwoordde het toch niet aan
het doel, waartoe het in dienst was
gesteld. In het bijzonder het ge
brek aan ruimte bleek, zowel ten-
opzichte van het uitvoeren van de
diensten, als ten aanzien van de
onderkomens van personeel en
zeelieden, een ernstige handicap.
In de loop van de twee jaren
weerschependienst kreeg men een
goed inzicht omtrent de tekortko
mingen van de inrichting van de
Cirrus, alsmede een waslijst van
wensen en verlangens, die het per
soneel ten aanzien van eventuele
verbeteringen koesterde.
Rigoureuze verbouwing
Nog voor dat de Cirrus van haar
laatste tocht naar de Atlantische
Oceaan terugkeerde werd het re
serveschip Cumulus naar de werf
van de N.V. Scheepsreparatiebe-
ririjf Niehuis en Van den Berg aan
de Waaldijk te Rotterdam ver
haald voor het ondergaan van een
rigoureuze verbouwing, die niet
alleen het inwendige,maar zelfs
het uiterlijk doet veranderen.
Stuurman Koster van de Cirrus,
die nu op de Cumulus is overge
stapt, liet ons tijdens een rondlei
ding zien, hoe deze Cumulus in
geen enkel opzicht meer op de Cir
rus lijken zal. De meeste ruimte
heeft men gewonnen, door de dek
huizen op het hoofddek naar het
achterschip uit te breiden. Zo ont
stond de mogelijkheid in de eerste
plaats om de verblijven van me-
teo's, telegrafisten en zeelieden,
ruim en geriefelijk in te richten,
in de tweede plaats ruimte te
scheppen voor de broodnodig ge
bleken recreatiezalen en in de der-
de plaats de werkplaatsen zodanig
te vergroten, dat de vroegere ruim
ten er enige malen in kunnen
rondwentelen! Ook de verblijven
van de zeevarenden worden een
stuk verbeterd Zo wordt voor de
kapitein op het bovenbrug een
"nieuw verblijf gebouwd aanslui
tend op een zeer ruim stuurhuis,
dat belangrijk hoger komt te lig
gen dan de oorspronkelijke brug.
Wanneer geen onverwachte te
genslagen zich voordoen, hoopt
men met de Cumulus in Januari
van het volgend jaar, om precies
te zijn op 21 Januari op het nieu
we weerstation in de Atlantische
Oceaan op post te liggen. Dit sta
tion is enigszins verplaatst, want
het ligt nu op 45 graden N.B. en
16 graden W.L. of wel in W.N
Westelijke richting van Kaap Fi-
nisterre Kapitein Groen zal weder
om gezagvoerder zijn. Ook de Cir
rus, die thans in de Waalhaven
ligt, zal door Niehuis en Van den
Berg in dezelfde gedaante als de
Cumulus worden gebracht. De
Cirrus hoopt men dan in Juli van
het komend jaar in dienst te kun
nen stellen. De Cirrus zal dan naar
een geheel andere hoek van de At
lantische Oceaan gaan, namelijk
naar het station in het barre Noor
den, dat op 62 gr. N.B. en 33 gr.
W.L. gelegen is in de buurt van
LJsland Hier lost de Cirrus enige
malen het Amerikaanse weerschip
af, terwijl het ook enige „tornen"
zal waarnemen op een Engels
weerschipstation.
Zijn „afzetters" werken tot dusverre met
tra a ngas bom men
PANAMA. Te Panama zijn ongeregeldheden voorgevallen,
waarbij een kind werd gedood en verschillende burgers en po
litiemannen gewond werden. De politie opende het vuur, toen
de voormalige president Chanis, die Zondag door de politie
werd afgezet, Dinsdagmiddag in de Nationale Vergadering zijn
ontslag introk en, vergezeld van een grote menigte, naar het
paleis van de nieuwe president trok.
EVENALS IN NEDERLAND staat
de landbouw in Canada op zeer
hoog peil. De Canadese boeren
hebben de modernste landbouw
machines tot hun beschikking om
zo efficient mogelijk te werk te
kunnen gaan. Hier ziet u een
oogstmachine (de z.g. combines)
aan het werk te Regina (Saskat
chewan). Deze machine maait,
dorst en stort tenslotte het graan
in een gereedstaande auto.
Lagerhuisleden hebben
critiek op Lord Pakenham
LONDEN. Lord Pakenham, de
Britse minister van Burgerlucht
vaart, die er door de president van
het Britse hof van onderzoek
schriftelijk van beschuldigd was,
de gehele verantwoordelijkheid
voor het ongeluk met de „Nijme
gen" onverdiend op gezagvoerder
Parmentier te hebben gelegd, heeft
over deze zaak gisteren in het La
gerhuis nog het een en ander moe
ten horen. Nadat de parlementaire
secretaris van genoemd ministerie,
George Lindgren. verklaard had,
dat lord Pakenham „bijzonder be
zorgd was" over de beschuldiging
van de president van het hof, T. P.
McDonald, stelde Anthony Eden
vast, dat een onderzoek geen enkel
nut heeft, indien een minister het
resultaat daarvan toch eenvoudig
kan verwerpen. Lindgren ant
woordde daarop, dat het een „ge
wone gang van zaken" is, wanneer
een minister er een eigen oordeel
op nahoudt. De oppositie was het
daarmede echter niet eens en ver
klaarde. dat de kwestie binnenkort
opnieuw ter berde zal worden ge
bracht.
Stijgende onveiligheid op
Oost-Java
BATAVIA In Oost-Java, in
het bijzonder in de omgeving van
Malang. neemt het aantal overval
len en berovingen sterk toe.
Een auto van deze gemeente, die
Dinsdag naar Kotalama reed voor
het uitbetalen van arbeiders, werd
door een bende van zes man over
vallen. Deze maakte zich meester
van twintigduizend, gulden en van
de auto.
De kwitanties van de waterlei
ding en de telefoondienst worden
blijkens een officiële mededeling
niet meer aan huis aangeboden,
omdat men gevaar loopt overvallen
te worden.
Twaalf ondernemingswachters
van de landbouw-proeftuin te
Pekukuhan bij Modjosari zijn door
een bende ontvoerd.
Twee nachten tevoren werden in
deze omgeving drie politie-beamb-
ten met hun wapens ontvoerd.
In de nacht van Dinsdag op
Woensdag is de hoofdagent van
politie van het marine-etablisse
ment te Surabaja vermoord. Het
lijk, waarvan het hoofd overdekt
was met kapwonden, is in de
rivier teruggevonden. Twee agen
ten, die hem begeleidden, zijn
eveneens verdwenen, alsook een
drietal automatische wapens en
een hoeveelheid munitie.
De Cirrus, wachtend in de Waal
haven op haar beurt te worden
verbouwd door Niehuis en Van
den Berg.
Weduwe Ludcndorff staat
als laatste te Miinchen
terecht
MÜNCHEN Heden is, voor het
gerechtshof te München, belast met
zuiveringszaken, het belangrijkste
hof in zijn soort in Duitsland, het
proces begonnen tegen de twee-en-
zeventigjarige Mathilde Luden-
dorff, weduw? van de bekende
generaal-veldmaarschalk Luden-
dorff, in de eerste wereldoorlog
chef van de Duitse generale staf
onder veldmaarschalk Von Hin
denburg.
Mevrouw Ludendorff zou het
nationaal socialistische bewind in
Duitsland hebben gesteund, onder
meer door het publiceren van hon
derden boeken en pamfletten,
waarin het optreden van Hitier
•jegens Joden, Vrijmetselaars en de
Protestantse en Katholieke kerken,
werd verdedigd.
De openbare aanklager eist, dat
mevrouw Ludendorff in de cate
gorie der „grote nationaal socia
listische misdadigers" wordt ge
rangschikt.
Aanhangers van mevrouw Luden
dorff hebben het zuiveringshof te
München brieven gezonden waarin
zij verklaren dat zij „de grootste
vrouwelijke filosoof in de wereld is"
en „de nieuwe geestelijke leidster".
Een afgevaardigde van de min
derheid. Illueca. had voorgesteld
dat de president voor de vergade
ring zou worden geroepen om de
omstandigheden te verklaren, die
hem er toe gebracht hadden ontslag
te nemen. Ofschoon deze motie
door de meerderheid werd verwor
pen. verscheen Chanis voor het
parlement cn. door Illueca onder
vraagd. verklaarde hij met bewo
gen stem gedwongen le zijn ge
weest.
De voorzitter deelde hierna mede
dat Chanis het recht zou hebben
op ziin ontslag terug te komen. Er
ontstond toen groot tumult. Te
midden van het lawaai verscheurde
Chanis ziin ontsldgbvief onder de
toejuichingen van het publiek op
de tribunes en men mae aannemen,
dat deze wending door het parle
ment werd goedeekeurd. Illueca
verzocht de gehele vergadering
Chanis naar het bureau van de pre
sident te vergezellen en hii richtte
een oproep tot de bevolking de
eigenlijke president van de repu
bliek te steunen.
Ondanks het optreden van de po
litie, die van traangasbommen ge
bruik maakte om Chanis cn de me
nigte te beletten zich naar het pa
lcis van de president te begeven,
trok de stoet door de voornaamste
straat van de stad.
De toestand werd ingewikkelder
dan ooit, want ofschoon Chiari. de
vice-president die voor het Hoog
gerechtshof bij het ontslag van
Chanis de eed heeft afgelegd, het
presidentiële paleis bezet, mag men
aannemen dat Chanis nog president
1849 11 DECEMBER 1949
JOLLEN KEY, weet u nog wel?: onze moeders en grootmoeders waren
altijd vol van haar. Laat nu een toevallige blik in een encyclopaedic
verraden, dat het 11 December al honderd jaar geleden is, dat de be
roemde Zweedse te Sundsholm geboren is en dat het alweer 23 jaar
geleden is, dat zij aan het Vatternmeer overleed. Voor eenenzeventig
jaar werd Ellen lerares cn zy hield dat tuiintip seizoenen vol op zich
zelf niets bijzonders. Maar dat zij de tijd vrijmaakte om ook aan het
Arbeidersinstituut te Stockholm te werken (18832903), daarbij begint
men z'n oren te spitsen, want uit zo'n nuchtere vermelding begint men
ruikt men het kunnen merken en het opofferend willen van een gestu
deerde vrouw in een tjjxL toen de maatschappij een vrouw amper toe
stond zich op middelbaar onderwijs- en sociaal terrein te bewegen. Niet
alleen zich te bewegen, doch ook iets nieuws te scheppen.
Zij schiep Eeuw des kinds
Waarin nu lag het nieuwe dat
Ellen Key bracht in een tijd dat
men druk bezig was de kluisters te
verbreken waarmede de mannen
wereld de vrouwen als in slavernij
geklonken hield (want zo noemden
de feministen dat, terwijl de vrouw
„practisch" net zoveel te zeggen
had als tegenwoordig, nu zij over
al „vrij" is; misschien zelfs méér te
zeggen had...). Wel: reeds tijdens
het beginstadium van de emanci
patie van óe vrouw, creëerde Ellen
Key het begrip, dat men er daar
mede niet zou zijn, want dat de
wereld alleen baat zou hebben bij
een Eeuw van het Kind.
Omstreeks 1900 had die gedach
te zich meester gemaakt van de
beschaafde landen in Europa. Het
kind moet kunnen spelen, het kind
moet luchtig en gezond gekleed
gaan, het kind moet kinderlijke
dingen lezen, het kind moet geen
oude pruiken-onderwijs krijgen,
het kind mag niet uitgebuit worden
in fabrieken of werkplaatsen, het
kind heeft in zijn weerloosheid
niets dan rechten en 't is de plicht
van de volwassenen, die rechten
tot hun recht te laten komen. De
Eeuw van het Kind bedoelde het
kind waarachtig kind te laten zijn,
want als het eenmaal volwassen is
zal het nog voor genoeg onaange
name hete vuren staan.
Er waren twee gruwelijke we
reldoorlogen voor nodig om ieder
een er van te doordringen hoe waar
Ellen Key's opvatting was. Eerst
had zij haar sexegenoten en ruim
denkende mannen meegesleept, la
ter overwon zij iedereen, thans
weet niemand of het hoort zo
Nog steeds behoren vraagstukken
van opvoeding en zielkunde tot het
terrein dat ieder ernstig mens ééns
ontginnen wil. Ellen Key's klassiek
geworden werk is daarbij niet meer
weg te denken of te negéren. Zij is
nooit moeder geweest. Dat heeft zij
gemeen met meer opvoeders van
naam. Toch heeft zij de naam van
moeder verdiend. Laat dat een
posthuum geschenk zijn op de dag
dat het 100 jaar geleden zal zijn,
dat zij het levenslicht zag.
Achtjarige lagere
school nog
onvermijdelijk
DEN HAAG. De minister van
Onderwijs, Kunsten cn Wetenschap
pen is het niet eens met de bezwa
ren. die sommige Tweede Kamerle
den tegen een voorbereidende klasse
voor de ambachtsschool hadden, zo
blijkt uit het verslag van de com
missie van rapporteurs over het
wetsontwerp tot wijziging van do
Lager-onderwijs-wet-1920. Hij acht
het. gezien de dalende belangstel
ling voor de ambachtsschool, juist
wenselijk, dat de kinderen na de
zesde klasse van het lager onderwijs
een korte opleiding met een meer
practische inslag krijgen. Tijdens
overleg met de vast© commissie
voor onderwijs heeft de minister er
overigens op gewezen, dat het
geenszins in zijn bedoeling ligt do
voorbereidende klasse voor allo
leerlingen, die het ambachtsschool-
onderwijs willen volgen, verplicht
tc stellen. De ouders zullen vrij blij
ven in plaats daarvan hun kinderen
de zevende klasse der lagere school
of een jaar V.GLO. te doen volgen.
Hoewel de minister bereid is de
stichting van VGLO-scholen te be
vorderen en 't ontwerp hem daartoe
ook de mogelijkheid biedt meent de
minister niet verder te kunnen gaan
dan door hem is voorgesteld. Van 967
burgemeesters van gemeenten met
minder dan 20.000 inwoners hebben
namelijk 782 ontkennend geant
woord op de vraag, of een dergelijke
school in hun gemeente levensvat
baar zou zijn. Zolang ln deze toe
stand geen algehele wijziging komt,
zal. aldus de minister, bij de acht
jarige leerverplichting een achtjari
ge lagere school onvermijdelijk blij
ven.
Vier en dertig koeien in
vlammen omgekomen
GRONINGEN. Vier en dertig
koelen kwamen ln de vlammen om
tijdens een brand, die gisteren uit
brak in de grote boerderij van de
heer O. Stjtsma te Oxwerd, een
plaatsje nabij Noorddyk.
De brand is vermoedelijk ontstaan
door kortsluiting in de schuur. De
vlammen vonden gretig voedsel ln
het zeer brandbare materiaal, dat in
de schuur opgestapeld lag. In een
minimum van tyd brandde do ge
hele boerdery.
T 7 EEL moet ik reizen
V och, dat is tot daar
aan toe.
Je gaat op deze lijn hou
den van die ene verre plas
met haar pittoreske koren-
molentje; op die lijn van
dat éne witte huis in het
geboomte, en op die derde
lijn hoop je, dat de machi
nist zo stopt, dat je net de
stationsklok kan zien en
niet alleen de klók: óók dat
ene dienstertje uit het Ille
klasse buffet, want zij is
opvallend donker, heeft
merkwaardige blauwe ogen
en zij ziet nooit mensen:
zij ziet dag-in dag-uithaar
werk: een jonge vrouw om
over te dromen, romans te
dromen, die beter onge
schreven kunnen blijven.
Maar mijn liefste lijn
altijd haast ik mij om de
trein van kwart voor vier
Kind met spieg elei waakt, maar
wuiven doet ze niet meer...
bewaakte overweg te wui
ven naar de voorbijsuizen-
de Diesel. Aan hun wuiven
zag' je, dat hun vriende
lijkheid door de meeste
reizigers niet werd opge
merkt. Maar zij hielden vol.
meer; het schijnt hun
streng verboden te zijn.
Het allergrootste kind
hoe oud zal het deerntje
zijn?, is ze al dertien?,
veertien? staat alleen,
'n halve meier vóór 't voor-
het laatst wuifden kinde
ren en trein elkaar wel een
halve minuut toe, vijftien
seconden vóór de overweg
en vijftien er na.
Tot op een keer ach.
Iaat mij de détails van die
afschuwelijke gebeurtenis
niet oprakelen.
A 7 OG steeds staan er kin-
1\ deren bij de onbewaak
te weiland-overweg, maar
nu op een eerbiedige af'
te halen, als ik in X. moet stand. De grootsten vooraan
zijn. Want vroeger, en dat
is nog niet eens zo lang ge
leden, stonden op een be
paald punt onderweg altijd
jonge kinderen bij een on-
de jongste generatie
kriel, van na de vacantie,
helemaal achteraan, want,
och, die laatsten zijn zo
speels. Wuiven doet er geen
tje is onnatuurlijk ernstig,
zij kijkt strak naar de voor-
bijdaverende trein en als
hij goed en wel voorbij is
en niet op z'n donderende
pad terugkeert, heft zij een
van haar dunne armen, de
arm met de spiegeleistok.
Zodra zij dat doet, stormt
het hele stel de overweg
over, naar huis; in de pol
der branders hier en daar
lichtjes: daar zullen zij wo
nen Dertienjarige blijft
hen even na-ogen en gaat
dan zelf terug, de andere
kant op. Om haar rechter
mouw draagt zij een smalle
rouwband.
T 7 AN de gehele trein vol
V vaste klanten ben ik
nog de enige, die steeds
voor een venster gaat
slaan, om naar die onbe
waakte overwegkinderen te
zien. Cisteren ook weer.
Het was al duister en mis
tig, maar ja: wat wilt u?:
het was al na vieren en het
najaar loopt immers op zijn
einde
Ook ik wuif niet meer.
Maar zien moet ik ze.
Dat rouwbandje en dat
spiegelei
Die rampzalige zomerdag,
toen wij allen wuifden,
juichten, sprongen en gek
deden, om elkaar pleizier
te doen: het rouwbandje
En de strakke dagen van
nu: zelfs dertienjarigen
u-ordt geleerd met een vei-
ligheidsstok het leven van
aan hen toevertrouwden te
behoeden: het spiegelei.
Het verkeer: een der
laatste Erinyen
Symbool: een rouwband
je om een kinderarm.
jwdb.
Mr. van Maarseveen eind
December naar Indonesië
DEN HAAG. Het ligt In de
bedoeling van de minister van
Overzeese Gebiedsdelen, mr. van
Maarseveen „in aansluiting op de
souverelnlteltsoverdracht" een be
zoek aan Indonesië te brengen.
Het plan van de minister is, om
deze reis te maken, samen met de
Indonesische delegatie, die op 27
December in ons land de over
dracht zal bijwonen.
Onmiddellijk nadat deze delega
tie in Indonesië is aangekomen, zal
in Batavia de feitelijke overdracht
plaats hebben. Het is nu de bedoe
ling van minister van Maarseveen
deze plechtigheid bij te wonen.
Hongarije uitvalsarsenaal
der Russen tegen Tito
WENEN. De Der Tageszeitung. 't
orgaan van de Volkspartij, zegt dat
tussen de 1600 en 2000 Sowjet-pilo-
ten van bommenwerpers en jagers
op het ogenblik in Hongarije gesta-
tionneerd zijn en dat in de Matra-
bergen startplaatsen voor raketten
worden ingericht Het blad zegt dat
speciale Sowjet MVD en Hongaarse
politieke politie deze startplaatsen
bewaken.
Voorts meldt het blad, dat specia
le Kominform-cenheden onlangs
Hongarije zijn binnen gebracht en
dat andere ontwikkelingen wijzen
op koortsachtige voorbereidingen
tot groter activiteit van provoca
teurs tegen Joegoslavië. Speciale bu
reaux werden opgericht waar vrij
willigers zich kunnen melden voor
"een op handen zijnde speciale mis
sie", zegt het blad.
Neemt allen een voorbeeld
aan Israël, zegt Smuts
LONDEN. Veldmaarschalk Jan
Christiaan Smuts heeft de Westerse
wereld geadviseerd, een voorbeeld
te nemen aan Israël en bereid te
zijn „alles te verliezen om alles te
kunnen winnen".
De vroegere premier van Zuid-
Afrika zei, dat de mensheid „versla
gen en verbijsterd de toekomst te
gemoet ziet".
„Het is in een tijd als deze. dat wij
troost kunnen putten uit het voor
beeld van Israël. Het is op een ogen
blik als dit. dat de menselijke geest
de leiding moet nemen en de toe
stand moet reddenWat het
kleine Israël kon bereiken, in weer
wil van Hitier en een grote over
macht. moet de Westerse wereld
toch zeker op grotere schaal tot
stand kunnen brengen."
Karen-hoofdstad gevallen
RANGOON. Volgens een offi
ciële mededeling is Taunggyi, de
hoofdstad van de Karen-opstande
lingen. Dinsdag in handen van de
troepen der Birmese regering geval
len. De stad was in Augustus jl. door
de opstandelingen bezet.
Rode Duivels krijgen
klop van Wales
CARDIFF. - Het Belgische elftal leed
Woensdagmiddag te Cardiff een zware
nederlaag legen de ploeg van Wales,
met 5—1 wonnen de gastheren, nadat
de rust reeds met een 4—0 voorsprong
was ingegaan Wales had zün laatste
vijf interlandwedstrijden zonder onder
breking verloren. Dertig duizend toe
schouwers waren getuigen var» een
flinke meerderheid hunner favorieten
In de eerste helft. Eerst scoorde links
buiten Clarke en daarna profiteerde
rechtsbinnen Roy Paul van een foutje
van Meert, toen de Belgische doelver-
dedlgcr de bal op de doellijn niet goed
onder controle kon krijgen. Mldvoor
Trevor Ford noteerde het derde doel
punt en nadat Mermans van enkele me
ters afstand een dot van een kans om
zeep had gebracht was het wederom
de mldvoor van Wales, die, ditmaal met
het hoofd, scoorde.
Na de rust maakte Ford aan alle on
zekerheid een einde door de hattrick
tc scoren. Het was de Beerschotman
Coppens. die twee minuten voor het
elnae dc eer redde.
Watersportbonden
vergaleren
AMSTERDAM. Op de alge
mene vergadering der KVNWV, op
17 December te Amsterdam, zal
een voorstel worden behandeld om
de nieuwe internationale Tornado
klasse ook in Nederland a's klasse
te aanvaarden. Het testuur stelt
verder voor, op de Westeinderplas
ook in 1950 de kampioenswedstrij
den te doen houden en wel in de
Olympiajollen, de draken, de vrij
heidsklasse en de 1? voetsjollen.
Ook zullen de verscheidene wed
strijddata definitief worden vastge
steld.
Grote prijs Argentinië
Oscar Galvez (Ford) won de tiende
rit van de grote prijs van Argentinië,
waarbjj hij een afstand van 761 kilo
meter. van Corrlentes City tot de
Iguazu watsrvallen aflegde ln 6 uur 25
min. 50 sec. Zijn broer Juan, eveneens
met Ford, was tweede ln 6 uur 29 min.
5 8 sec.
Juan Galvez leidt ln het algemeen
klassement met een totaaltiid van 87
uur 27 min. 53 sec. over 9343 k m. (gem.
105.98 k m.)
Fangio werd ln de tiende rit als zes
de geplaatst.
