DAGBLAD VOOR AMERSFOORT Verkeerde beslissing oorzaak van ongeluk met „Franeker" Nationaliteitsregeling in werking getreden 1 Koffie wordt schaars; weldra weer surrogaat Ger. van Wijland toont zijn werk aan de pers Gronddienst gaf echter een onjuist advies Haai springt in zeilboot Nationalisatie in Hongarije „Na Indonesië Noord Afrika" 't Gil-proces vergt meer dan een dag Aanzienlijke verbetering van de toestand 9e Jaarplan", no. 306 Vrijdag 30 December 1949 Opgericht dooi de Stichting ..Het Parool" Giro 510330. Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 9 cent. Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235. Hoofdredacteur TJ. DE BOORDER. (Van een onzer redacteurenj DEN HAAG. De commissie, ingesteld door de regering van India, is tot de conclusie gekomen, dat het verongelukken van het K.L.M.-vlicgtuig Franeker. op 12 Juli op de heuvels van Bombay, naar alle waarschijnlijk heid moet worden toegeschreven aan een verkeerde beslissing van de gezagvoerder die echter van de gronddienst een verkeerd advies heeft gekregen. De Franeker, waarvan een der radio-installaties onklaar schijnt te zijn geraakt, als &"!volg waarvan een belangrijke aanwijzing niet schijnt te zijn ontvangen, had in de omgeving van het vliegveld zodanig grondzicht gekregen, dat de gezagvoerder ruimschoots de tjjd heeft gehad de weersomstan digheden zelf volledig te kunnen beoordelen, aldus merkt de com missie, waarin ook de Nederlandse deskundige, de heer Kamminga zitting- had. op. De commissie is echter tot de conclusie gekomen, dat de gezagvoerder zich vermoe delijk niet voldoende bewust is ge weest vai hoogte en ligging van de heuvels ten Noord-Westen van het vliegrveld. Hij vloog zijn toestel over deze heuvels om in de positie te kqmen, van waar uit hij kon landen op de baan, waarover hij juist was gevlogen. Terwijl hij zich boven deze baan bevond heeft de gronddienst hem geadviseerd te stijgen naar een hoogte van 800 voet, een advies dat de commissie fout acht, omdat de Franeker daardoor het grondzicht weer zou zijn kwijt geraakt en het toestel dus uit een positie zonder zicht had moeten landen op een moeilijk te benaderen landingsbaan. Te recht. naar de bevindingen van de commissie, heeft de gezagvoerder Van der Vaart dit advies niet op gevolgd. Maar de gezagvoerder heeft toch, naar het oordeel van de commissie een fout gemaakt, door niet alles in gereedheid te hebben voor een sterke stijging indien dat nodifi zou blijken. Zonder zicht heeft nu de gezagvoerder een bocht geno men, boven een heuvelgebied, waarvan hij de situatie blijkbaar niet zo duidelijk voor zich zag als nodig zou zijn geweest. Onder de gegeven omstandigheden had do gezagvoerder zijn toestel naar zee j moeten wegvoeren De gronddienst had naar het oordeel van de commissie er wij zer aan gedaan, het vliegtuig of weg te sturen, of op de andere baan te laten landen, al had dat een landing met een zijwind van 18 mijl per uur betekend De commissie wijst tevens als vermoedelijke indirecte oorzaak voor dit ongeluk aan het feit, dat de K.L.M. voor het vliegveld Bom bay geen minimum-condities heeft aangegeven waaraan het weer ten minste moest voldoen, indien tot een landing werd overgegaan. Van de zjjde van de K.L.M. werd ons medegedeeld, dat de maat schappij geen reden heeft de fei ten, door de commissie naar voren gebracht, aan te vechten. De maatschappij acht het echter on waarschijnlijk dat de gezagvoer der zich van de ligging van de heuvels niet voldoende bewust zou zijn geweest, door gebrek aan in formaties. Laatste H.V.K. terug in Nederland SCHIPHOL. De laatste Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië, de heer Lovink, is gis teren omstreeks twee uur met het K.L.M.-lijntoestel uit Djakarta op Schiphol gearriveerd. Hij was ver gezeld van zijn vrouw en zijn par ticuliere secretaris en werd verwel komd door de ministers Van Maar- seveen, Van Schaik en Goetzen. Na mens de min.-pres. was mr. C. L. W. Fock, secr.-generaal van het mini sterie van algemene zaken aanwe zig. Onder de talrijke andere auto riteiten bevonden zich staatssecre taris mr. W. H. Fockema Andreae en de algemene raadsadviseur dr. Ph. J. Idenburg. alsmede de heer C. Adriaanse,, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister, als ver tegenwoordiger van de minister van buitenlandse zaken. De heer Lovink zeide het volste vertrouwen in de toekomst van de nieuwe Indonesische staat te heb ben en veel te verwachten van de samenwerking met Nederland. Gevolg van souvereiniteitsoverdracht Nederlanderschap kan men niet buiten zijn wil verliezen DEN HAAG. Tegelijk met de overdracht van de souvereinlteit aan de R.I.S. is een door beide deelgenoten in de Unie aanvaarde nationalitcits- regeling in werking getreden. Hierby geldt, dat, wie het Nederlanderschap bezit, Nederlander blijft en deze hoedanigheid niet buiten zijn wil kan verliezen. Wie echter onmiddellijk voor de souvereiniteitsoverdracht Nederlands onderdaan-niet Nederlander waren, bezitten door de inwerkingtreding van genoemde regeling hetzij de Nederlandse nationaliteit, hetzij de Indo nesische nationaliteit. De thans geldende regeling geldt voor al deze onderdanen, dus niet alleen voor personen afkomstig uit Indonesië, maar ook voor personen afkomstig uit Suriname of uit de In het zoeklicht .J COMMONWEALTH Fan Brussel naar Colombo I-j ET lot van een gebied, dat de 1 1 halve wereld en omstreeks 800 millioen mensen omvat zal het on derwerp vormen van de conferen tie van het Britse gemenebest, die op 9 Januari te Colombo op Ceylon wordt geopend. Haar voornaamste doel is de beteugeling van het com munisme in Zuid-Oost Azië en uiteraard zal men. de nodige aan- dachl schenken aan de successen van Mao Tse Toeng in China, het land dat van zo grote betekenis is voor het evenwicht in het Verre Oosten. Is het communistische China een gevaar? Een gevaar voor Azië zelf en voor 't Wes ten? Er zullen weinigen zijn, die deze vraag niet bevestigend beantwoorden. Toch is het zo, dat zelfs wanneer de 491 millioen inwoners van China hun lot ver binden met dat van het Sowjetblok hun gezamenlijk totaal nog altijd wordt overtroffen door dat van de landen van het Britse gemenebest pn van het pact van Brussel. Het is niet zonder reden, dat wij deze twee volkerengroepen hier in één adem noemen. Want zij gaan steeds nauwer samenwerken. En dat niet alleen omdat zij verenigd een geweldige materiële macht vormen, maar ook omdat de strijd tegen het communisme in de aller eerste plaats een geestelijke wor steling is. Juist op deze Commonwealth- conferentie te Colombo zal het ac cent vallen op de gemeenschappe lijke ideeën omtrent democra tie. vrijheid en verdraagzaamheid die ten grondslag liggen aan ver scheidene der betrokken landen. Groot-Brittannië. dat eerst in Brus sel aan de Europese democratieën zijn steun toezegde en nu in Co lombo met de democratieën van het gemenebest gaat praten, zal er veel toe kunnen bijdragen dat de een heid tussen al deze landen wordt versterkt. Koud en mistig Weersverwachting geldig tot Zaterdagavond: Op vele plaatsen mist, overi gens enkele wolkenvelden. Overwegend droog weer. Zwak ke tot matige oostelijke wind. Vannacht temperatuur plaatse lijk iets beneden het vriespunt, morgen overdag dezelfde of iets lagere temperaturen dan van daag. 31 Dec.: Zon op 8.48. onder 16.38; Maan op 13.24. onder 5.15. Opvarenden zegevieren in hevig gevecht MELBOURNE. Twee mannen en een vrouw hebben voor de kust van de Australische staat Victoria tien minuten lang een verwoed ge vecht geleverd met een 2\h. meter lange en 200 kilogram wegende haai, die plotseling aan boord van hun zeilbootje sprong en hen met bek en staart belaagde. Een van de opvarenden had last van zeeziekte en lag op de bodem van het vaartuigje. Toen de haai zich op hem stortte verloor hij bijna het bewustzijn. Hij slaagde er des ondanks in overeind te komen, maar werd op hetzelfde Ogenblik weer neergeveld door een slag van de staart van het ondier. Een van de mannen was een erva ren visser. Hij had wel eens gehoord, dat de beste manier om een haai te verdoven is, hem op de neus te slaan. Hij probeerde het en zag tot zijn vreugde, dat het middel afdoen de was Een slag met de roerpen stelde de haai definitief buiten ge vecht. Het avontuur bezorgde hen tenslotte geldelijk gewin, want zij slaagden er in de haai tegen een be hoorlijk prijsje aan een vishandelaar te verkopen. BOEDAPEST. - Alle onderne mingen in Hongarije, die meer dan tien werknemers in dienst hebben, worden genationaliseerd. Aldus wordt bepaald in een regeringsver ordening. die gisteren is gepubli ceerd. Ook buitenlandse onderne mingen vallen onder het besluit Aan alle eigenaren. Hongaarse, zo wel als buitenlandse, is schadeloos stelling beloofd. Onder het nationalisatiebesluit vallen voorts alle drukkerijen en metaalgieterijen waar meer dan vijf mensen tewerk zijn gesteld. Een van de genationaliseerde be drijven is de afdeling van de I.T.T. (Internationale Telefonie en Tele grafie Mij.) die gisteren werd over genomen. Nederlandse Antillen. De Neder landse onderdanen behorende tot de inheemse bevolking van Indonesië hebben (met uitzondering van de in het Koninkrijk geborenen, die woon achtig zijn in Suriname of de Ne derlandse Antillen) de Indonesische nationaliteit verkregen. Evgneens verkregen de Indonesische nationa liteit de niet tot de inheemse be volking. van Indonesië behorende Nederlandse onderdanen, die in In donesië zijn geboren of daar te lan de woonachtig zijn. zomede in het buitenland geboren en daar wonen de personen, die afstammen van in Indonesië geborenen. Alle overige Nederlandse onderdanen, met inbe grip van de hierboven uitgezonder de groep, hebben thans de Neder landse nationaliteit De nieuwe nationaliteitsregeling biedt de mogelijkheid om hetzij door optie, hetzij door verwerping, wij ziging in de nationaalrechtelijke staat te brengen. De optie of ver werping moet binnen twee jaar ge daan worden. In Nederland kan men zich daarvoor wenden tot de griffier van de arrondissements-rechtbank of tot de Hoge Commissaris van de Republiek der Verenigde Staten van Indonesië. Nadere inlichtingen verschaft het ministerie van justitie (le afdeling), Plein 2 te 's-Gravenhage. De ambtenaar, die namens onze Koningin voor het laatst het be stuur over Indonesië voerde, is terug in Nederland. Op Schiphol worden de heer en mevrouw Lo vink juichend begroet door hun dochtertje. Ook vele vrienden waren aanwezig. Nee toch Heus! Jonge boer te Groesbeek ver zorgde graf van Canadees oor logsheld pieus. Familie van ge sneuvelde laat nu jonge boer overkomen om hem toekomst te banen in Canada, „als ware hij onze eigen zoon" Koe verdwaalde in Illinois in maisveld. Onvindbaar. Boer nam vliegtuig om koe te zoeken. Vond haar. Dat moet een uitge strekt maisveld zijn Van de S0.000.000 Japanners zijn er 2.500.000 geestelijk ziek. Postbode te Los Angeles, ge arresteerd wegens het thuis verborgen houden van 5000 niet bestelde poststukken, zeide: „Ik hield ze met opzet achter, om wat te doen te hebben op mijn vrije dagen Te Syracuse (N.Y zag jon geman hoe chirurg 4 hechtin gen uit hoofd van teerbeminde verloofde haalde; hij viel flauw en tuimelde op allerlei chirur gisch glaswerk: had toen zelf 8 hechtingen nodig. VJ Arabische Liga over einde van het imperialisme CAIRO. Azzam Pasja, de secre taris-generaal van de Arabische Liga. heeft verklaard, dat de Indo nesische onafhankelijkheid een voor bode is van de onvermijdelijk ko mende onafhankelijkheid der Franse en Spaanse bezittingen in Noord Afrika Hij noemde de geboorte van de Verenigde Staten van Indonesië een overwinning voor het gehele Oosten en een nieuwe hoop voor de volkeren, die elders nog onder het juk zwoegen. Hij voegde er aan *oe, dat het Imperialisme zich stap voor stap terug trekt en dat Je Arabische staten het impciiallsme overal zul len bestrijden, ongeacht rassen- of godsdienstgeschillen. Vervolgens gaf hij een overzicht van de steun, die de Arabische lan den aan het Indonesische streven naar onafhankelijkheid hadden ver leend en bracht in dit verband ook hulde aan Nehroc en aan Pakistan. Invoering van nationale melange levert bezwaren op DEN HAAG. De regering ziet zich naar het ministerie van landbouw, visserij en voedselvoorziening mededeelt genoodzaakt, in verband met de zeer hoge prijzen van koffie op de wereldmarkt veran dering te brengen in de koffievoorziening van het Nederlandse volk. Tengevolge van de krappe wereldvoorraden is de prijs van koffie tot een zodanig niveau gestegen, dat indien Nederland in staat en bereid zou zijn deze hoge prijs op de wereldmarkt te betalen, de kofficconsumcn- tenprijs in ons land nagenoeg verdubbeld zal moeten worden en 8.25 a 8.50 per kilo zal moeten bedragen. De noodzaak tot zuinig beheer van de beschikbare deviezen koffie moet bovendien voornamelijk in gebieden met harde valuta worden gekocht heeft de regering doen besluiten voorlopig koffie niet meer in die gebieden aan tc kopen, zo dat de koffievoorziening van de Nederlandse bevolking moet wor den beperkt. vermindering van het rantsoen het karakter heeft van een onaange name surprise bij de jaarwisseling, aldus de regering, maar het is be langrijker. dat een tijdige aankon diging van de komende verminde ring de consument reeds thans in staat kan stellen een begin te ma ken met een zuinig verbruik van de op de lopende bon verkregen koffie. Te Buenos Aires is een vissers bootje van 50 ton aangekomeh. met dertien volwassen Estlanders, twee kinderen en een hond. die eerst uit Estland naar Zweden waren ge vlucht. naar Plymouth voeren en vandaar op 27 September vertrok ken. DEN HAAG. De Gil herinhert men zich cn blad èn straatroep nog? Donderdag diende de Gil-zaak voor de Raad van Beroep voor de Perszuivering. Er was een groot aantal getuigen gedagvaard, onder wie het Tweede Kamerlid Ruygers en Arnold Meyer de ex-leider van het ex-Nationaal Front De Raad van Beroep kwam Donderdagmiddag niet klaar en zou heden het proces voortzetten. Uit het verhoor van de eerste getuige, de Duitser Proetsting een c'.er Befehlshabers van de Sicher heitspolizei, bleek dat de Duitsers de middelen verschaften om De Gil uit te geven. Goebbels stond er achter in weerwil van de protes ten van de N.S.B. en het rijkscom missariaat. Getuige M. A. Cageling, eens medewerker van De Gil, vertelde dat De Gil in illegale kringen ,,niet zo gek werd gevonden," waar tegenover de president van de Raad van Beroep, mr dr G. W. van Vierssen Trip, de opmerking plaatste dat de verzetsbladen De Gil iets bijzonder vijandigs vonden. Namens de groep van Je Main- liendrai getuigde het Tweede Kamerlid G. J. N. Ruygers. dat in de kringen dér Illegaliteit geen meningsverschil bestond over De Gil het was fout en het was ge vaarlijk, want het maakte propa ganda voor de N.S.D.A.P. en het wist zich soms aantrekkelijk aan te dienen. Een oplage van 150.000 exemplaren was niet ongewoon. NIEUWJAARSBOODSCHAP VAN TRYGVE LIE Serieus gesprek tussen Grote Vier kan worden hervat „Indien wij in 1949 niet veel vor deringen hebben gemaakt bij het oplossen van het fundamentele ge schil. dat sinds het einde van de oorlog een belemmering is geweest voor het tot stand komen van een ware vrede en dat het werk der Verenigde Naties heeft bemoeilijkt, toch hebben wij een punt bereikt, van waaruit het mogelijk moet zijn serieuze onderhandelingen tussen de partijen te hervatten". Aldus Trygve Lie, de secretaris-generaal der Verenigde Naties, in een Nieuwjaarsboodschap. „Dit moet", zo vervolgt hij „op zichzelf reeds als een aanzienlijke verbetering van de toestand worden beschouwd. Zij, die geloven dat in de komende jaren overeenstem- Ja, al staat daar nu Ministerie voor Uniezaken en Overzeese Rijks delen, bij vreemd- aandoende afkor ting MUOR, ver leden week heette het daar nog Mi nisterie voor Unie aangelegenheden en twee weken geleden nog Mi. nisterie voor Over zeese Gebiedsde len. Moge het MUOR zich spoediger inburgeren niën dan het ..O.G.". want daar hebben velen te lang Koloniëntegen ge zegd, toen het allang geen „KoJo ining tussen de grote mogendheden moet worden bereikt, moeten er bij elke gelegenheid naar streven een groter politiek begrijpen tussen Oost en West tot stand te brengen. In de laatste tijd is geen vermin dering van de spanning tussen de grote mogendheden te bespeuren geweest. Ik moet echter herinneren aan de regeling van het uiterst ge vaarlijke geschil om Berlijn en aan het feit. dat de plaatsvervangers der ministers van buitenlandse za ken van de „Grote Vier" thans werken aan een ontwerp-vredes- verdrag voor Oostenrijk." Tenslotte liet Trygve Lie zich hoopvol uit over de mogelijkheid, dat een oplossing van het geschil over de atoom-energie zou worden gevonden. Na 14 nummers werd de uitgave gestaakt. Zogenaamd verantwoor delijk voor de inhoud waren de journalisten H. A. Seyffard en W. H. M. van den Hout, resp. ontzet tot 5 Mei 1961 en 5 Mei 1965; toch verklaarde getuige Learbuch (lei der Persgilde) niet geweten te hebben wie De Gil vulden. De voorzitter noemde de nrs 1j-10 „slecht en propagandis tisch pro-Duits" en de nrs. 11 H 14 „afnemend propagandistisch en in opgaande lijn." Kinderen t.b.c. door besmette melk NAARDEN. De burgemeester heeft medegedeeld, dat een politi oneel en een veterinair onderzoek is gelast tegen een modelbedrijf te Naarden, ter zake het afleveren van besmette melk. Thans is namelijk gebleken al. dus de burgemeester, dat cen*niet onbelangrijk aantal kinderen in Naarden met tuberculose Is besmet na het gebruiken van melk uit dat bedrijf. Deze besmette melk ls in September en October gebruikt. Eerst thans is deze besmetting aan het licht getreden omdat er kinde ren nu zijn gaan reageren. De bur gemeester deelde nog mede, dat twee kinderen in een inrichting op genomen moesten worden. Volgens een der raadsleden staat de schuld in deze van het bedrijf niet vast. Ieder menge naar eigen smaak Gedacht is aan de invoering van een nationale melange van surro gaat en echte koffie. Hiertegen be staan evenwel vele bezwaren voor de bedrijven, voor de overheid en voor de consument. Controle op de samenstelling van de melange is bijvoorbeeld onuitvoerbaar, terwijl een bezwaar van huishoudelijke aard is, dat zij die de voorkeur geven nan echte koffie zij het dan. dat zij zich hierbij beper kingen dienen op te leggen van het originele product verstoken zouden blijven. De regering heeft daarom, naar men weet, besloten de nog aanwezige voorraden kof fie normaal te blijven distribueren, doch met een vermindering van het rantsoen, dat voortaan per zes weken 125 gram zal bedragen. De eerstvolgende koffiebon, welke op 26 Januari 1950 zal worden aange wezen. zal dus recht geven op 125 gram koffie. Deze bon zal dienen voor een periode van zes weken. Op deze wijze kan de rantsoene ring nog geruime tijd worden voortgezet. De prijs van de aldus gedistribueerde koffie zal niet hoger zijn. dan de thans geldende prijs, doch naarmate de voorraden „goedkope koffie" uitgeput raken, zal een geringe prijsstijging onver mijdelijk zijn. Daarnaast zal kof- fiesurrogaat van goede kwaliteit vrii in de handel in ruime mate verkrijgbaar zijn. De grondstoffen voor een goed surrogaat zijn in voldoende mate aanwezig. Ieder een zal dus desgewenst, zij het be perkt. deze koffie kunnen drinken, eventueel aangevuld met surro gaat. of wel naar eigen smaak de echte koffie kunnen mengen met surrogaat, waarbij men zelf de ver houding van het mengsel kan be palen. Het is te betreuren, dat de R.I.S. thans erkend door 17 landen DJAKARTA. De Republik In donesia Serikat is thans erkend door zeventien landen. Gisteren zijn Turkije, Italië, Luxemburg en Ier land tot erkenning overgegaan. De R.I.S. en Pakistan hebben besloten ambassadeurs uit te wisselen. De nieuwbenoemde ambassadeur van India bij de R.I.S. heeft vandaag zijn opwachting bij president Su karno gemaakt. Margarineprijs wordt niet verhoogd DEN nAAG. Het ligt niet in de bedoeling vxn de regering, de mar- garineprQs op 1 Januari a.s. tc ver hogen. KOUDER EN MISTIG (Van onze weerkundige mede werker) Nadat in 't begin van deze week zeer zachte lucht tot ons was door gedrongen. begonnen de barometers snel te stijgen. Een hogedrukgebied boven Zuid-Frankrijk, verplaatste zich naar het Noorden en strekt run invloed ook over onze omge ving uit. Tengevolge hiervan kon den nieuwe storingen niet meer tot West Europa doordringen, zodat het'voor de ti.id van het jaar zachte weer aanhield. Inmiddels begonnen zich op de Oceaan belangrijke wijzigingen in de luchtdrukverdeling te voltrek ken. Een storing afkomstig uit de Subtropen trok in Noordelijke rich ting langs de Portugese kust en nam aanzienlijk in betekenis toe. Het centrum van deze diepe de pressie lag eerst ten Z.-Westen van Ierland. Behalve dat deze storing flinke regenval bracht in Spanje en Portugal, veroorzaakte zij ook vrij sterke barometerdalingen in West- Frankrijk cn op de Britse Eilanden. Onder invloed hiervan begon het hogedrukgebied boven West-Enge land zich langzaam naar het Oos ten uit te strekken. De wind draai de in ons land naar het Oosten, met het gevolg, dat minder zachte lucht uit Zuid-Duitsland naar onze om geving stroomt, zodat onze tempe raturen langzaam dalen. In de af gelopen nacht kwamen flinke op klaringen ,voor cn zo kon de tem peratuur dicht bij het aardopper vlak op vele plaatsen in ons land tot omstreeks het vriespunt dalen; tegen de ochtend vormde zich mist, die op vele plaatsen lang aanhield. In de komende nacht kan de temperatuur weer even onder nul dalen, maar overdag zal er nog geen vorst zijn. meer heette. Als het lukt, worden zij die er werken misschien binnenkort Muorieten genoemd of Muorezen, wie weet Willem Vogt neemt geen ontslag HILVERSUM. Het algemeen bestuur van de AVRO is Donder dagmiddag in de AVRO-studio te Hilversum bijeengekomen om de ontslagaanvrage van de directeur, de heer W. Vogt, te bespreken De vergadering duurde ruim 6 uren. Na afloop is meegedeeld, dat het alge meen bestuur van de AVRO de ont slagaanvrage van de directeur n i e't heeft aanvaard. Het heeft de gere zen geschillen met het dagelijks bestuur besproken en bijgelegd en in aansluiting daarop heeft het zijn volledig vertrouwen uitgesproken in het beleid van de directeur en hem verzocht aan te blijven. De heer Vogt heeft aan dit verzoek voldaan. Een ander inhuldigingsschilderij Een respectabele expositie die tot een vergelijking voert HILVERSUM, Gerard van Wijland. dc man, die de handschoen, door Charles Eyck toegeworpen aan schilders en critici speciaal, zo als hij zelf 't bedoelde aan de laatstcn heeft opgenomen cn een schil derij van de beccdiging van Koningin Juliana heeft gemaaakt, is niet iemand die zichzelf overschat. Hij heeft niet de pretentie het werk van Charles Eyck, waarvoor hij grote bewondering heeft, artistiek tc over treffen, maar hy heeft wél dc pretentie de opdracht, waarop dit schil derij was gebaseerd, getrouwer, documenteier te zijn nagekomen. Bij Wernigerode, 200 km. ten Zuid-Westen van Berlijn in de Rus sische zone van Duitsland is uranium ontdekt De schilder heeft het schilderij dat hij Zaterdag vóór Kerstmis vol tooide, Donderdag in de Dansschool Dolores del Rio. gelegen aan de Van Lenneplaan te Hilversum, aan een aantal vertegenwoordigers van de dagbladpers laten zien. Zijn eigen atelier in Hilversum, waar hij op 21 Augustus aan de omvang rijke compositie '2 x 3 m) was be ginnen. bleek al spoedig te klein, en alhoewel dit technisch voor de ondernemende schilder allerlei be zwaren meebracht, toch heeft hij de gastvrijheid welke hem in de ruime villa werd geboden, met bei de handen aangegrepen. Het was inmiddels al October geworden en toen werd het werken ook ernst. Wij kunnen ons voorstellen, dat Van Wijland wel eens aan de juist heid van zijn besluit heeft getwij feld. dat de consequenties van zijn beslissing hem bii 't brengen van zijn taak wel eens hebben benauwd. En dat hij wel eens gewanhoopt heeft: krijg ik 't ooit klaar? Vooral toen hij in November door een in fectie aan 't been verplicht was enige weken rust te houden! De termijn door Charles Eyck in zijn merkwaardige uitdaging gesteld, was 30 December. Van Wijland is binnen die termijn gereed geko men. Hij hoopt, nadat hij zijn werk aan een beperkt aantal genodigden Op Charles Eyck's Inhuldigings schilderij was alleen de Koningin vaag te zien. Van Wijland heeft rekening gehouden met de kerk ruimte waar de eedsaflegging ge schiedde, doch ook met de figu ren uit de naaste omgeving der Koningin. en intimi heeft laten ziec. zijn com positie voor de eerste maal publiek tentoon te stellen in Arti te Am sterdam (waarvan hij lid is even als van De Ploeg in Amersfoort) op 18 Januari a.s. Achteraf is Van -Wijland dank baar. dat hij de moed (of over moed) heeft gehad deze compositie op te zetten. Hij schilderde ot dus ver naast stillevens al bij voorkeur figuur en portret, maar aan grote, ingewikkelde composities had hij zich zelden of niet gewaagd. Hij heeft door dit werk nu een schat aan ervaring opgedaan, welke hem zeer zeker in de toekomst te stade zal komen. Het feit alleen al dat hij de plechtigheid zelf niet heeft bijge woond Charles Eyck was er wèl betekende een grote handicap. Wat hij ter beschikking had. waren gekleurde en ongekleurde fotogra fieën. iijn herinnering aan de vor stelijke personen zijn wetenschap omtrent bepaalde kleuren. Hoewel hii binnen zekere grenzen docu mentair wilde blijven, heeft Van Wijland zijn verbeelding geen vrijaf gegeven. Hij is zelfs opzette lijk niet weer naar de kerk gegaan, teneinde zich niet al te vast aan de reëele architectuur te binden. (Zie verder pag. 4)

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1949 | | pagina 1