Chefarine 4
Overwinning op het cynisch-realisme
Duitsland ontwaakt uit zijn
politieke verdoving
Ankie is eindelijk in
Canada
Een Engels beeldhouwer
van formaat
r
Duistere figuren uit het
verleden duiken weer op
r~
NA HET SCHEREN
4krachtige middelen
iegen griep in 1 tablet
VOELT U ZICH GRIEPERIG?
Snuif en wrijf
Zaterdag 21 Januari 1950
OP ZOEK NAAR EEN NIEUW BESTAAN (XIY)
Kleine bijzonderheden, want de rei
is verschrikkelijk eentonig
MONTREAL. Nee, zulke s'ations als daar in New York hebben w|J
ons nooit kunnen dromen. We zagen reusachtig lange galerijen en
wie over de leuning naar beneden keek, zag de eigenlijke hall. waar het
krioelde van mensen. In het midden was een enorme kerstboom opgesteld
en overal ontdek'en we kersttooi. Geweldige lichtreclames verspreidden
een fantastisch schijnsel. Wc zagen o.a. een vele meters hoge theepot aan
de muur thee schenken. Erg hatelijk, vond ik, want ik had best op dat
moment wat drinken willen hebben
Ontwikkeling voerde van .,Forum''-poëzie
tot vervoerend gezang
Volens of Nolens dreef de harde en verwarde tyd kort voor 1940
.Fausten èn Faunen" (naam van een essaybundel van Anthonie Donker)
ïaar de aardse sferen terug, naar de mensheid in nood. De strijd tussen
.hemelse" en „aardse" poëzie, tussen „vorm" en „vent", of tussen
„aesthetisch" en „ethisch" werd voorlopig beslist in de richting van het
2e lid dezer antithesen. „Geen orgeltoon, maar Uw persoon": een woord
/an de moraüst Beets, koos Greshoff in 1930 tot motto van zyn aardse
loëzie; Du Perron's afschuw van alle „theater", Ter Braak's „superieur
i hooghartig intellectualisme" (naar Marsman's woord) troffen hier
mee samen en „Forum" propageerde de zake-
lijk-ironische Dèr Mouw, Elsschot, Paap,
Nescio, stimuleerde Vestdyk's carrière en
ging voor met een cynisch-realistische poëzie
scherp reagerend op de tijd, gevend meer een
geval dan een gevoel, „anecdotisch" genoemd
tegenover de „zuivere" lyriek, eer plastisch
dan rhythmisch, eer sprekend dan zingend.
der, melancholisch bij Mok. tragisch-
speels (hoe paradoxaal dat ook lij-
ke!> bij Eric van der Steen ironisch
bij Halbo Kool, grotesk bij Lehmann,
hyperintellectualistisch bij Gompcrts.
moedwillig bij Marja. wrang bij
Hoekstra, hypergevoelig bij Hoor-
nik Na 1945 volgden nieuwe re
acties. waarop hier thans niet ver
der kan worden ingegaan.
Gerard den Brabander
(geb. 1900; ps. van J. Joffriet), van
Gerard den Brabander,
de bijna vijftigjarige
dichter, die in zijn jong
ste bundel blijk geeft
van een ontwikkeling
laar een nieuw stadium
in zijn dichterschap.
De vreemdelingendienst was my
behulpzaam met het verzenden van
een telegram aan mijn aanstaande
man en om een uur of half twaalf
zaten we in de trein, die ons naar
Montreal zou brengen Wc hebben
van de dame van de vreemdelingen
dienst heel hartelijk afscheid geno-
men. dankbaar dat er zulke organi
saties bestaan, vooral voor jonge
meisjes in het buitenland.
Even later was de reis naar Ca
nada begonnen. We waren moe en
vielen in de gemakkelijke stoelen al
gauw in slaap Toen we wakker
werden, begon het al licht te worden
en waren we bijna in Can-da. We
hebben ons zo goed en zo kwaad als
het in treinen gaat een beetje opge-
frist en nadat we het bezoek van de
Canadese douane zonder ongelukken
hadden doorstaan, hadden we gele
genheid te constateren, dat het land
schap tot Montreal erg op onze Ve-
luwe lijkt en dat de Canadian Paci
fic een prachtige trein is.
In Montreal hoorden we. dat we
bijna een hele dap op aansluiting
moesten wachten Ik trappelde v an
ongeduld, maar dat hielp bizonder
weinig. We hebben teen Montreal
maar bekeken- een stad. heel anders
dan we in Holland gewend zijn wat
vuiler ook. maar toch wel mooi De
warenhuizen zijn er ontzaglijk g--oot.
Eén hebben we bezocht: de Rotter
damse Bijenkorf is er maar een
hutje bij.
's Middags, moe als we waren van
al dat 'slenteren, zijn we in de ge
zellige wachtkamer van het station
gebleven, hebben we plezier gehad
In de kinderkamer, die de Canadese
spoorwegen op het station hebben
Ingericht en waar een ..nurse" de
lievelingen van wachtende reizigers
bezig houdt.
Calgary
„Gelukkig," zei ik tegen mijn reis
genote. toen we 's avonds in de trein
stapte. ..vannacht slaoen we ten
minste in een bed." Een neger-con
ducteur bracht ons naar bankon een
eind van elkaar verwijderd; van
bedden geen spoor Tot overmaat
van ramo kwam er een Canadese
dame beduiden dat zij moest slaoen
op de bank waar ik op zat Vindt u
het vreemd?: mijn zakdoek moest
eraan te pas komen. Gelukkig doem
de onze neger-conducteur weer op.
gewapend met een contactsleutel.
Hij draaide ergens aan en in een
oogopslag waren nnze banken ver
anderd in heerlijke bedden, met
gordijnties ervoor
We ziin in bed gekropen, hebben
nog wat nagenraat. tot plotseling
aan de overkant een gordijntie open
ging en een gezicht met een lau<?o
baard tevoorschijn kwam. Van
schrik tuimelden we achterover. De
man met de baard bleek de volgen
de dag een alleraardigste priester
van de Franse missie te zijn. „Onze
Kerstman", zei Julia.
Ik vertel kleine bijzonderheden,
omdat de reis overigens zeer een
tonig was We hebben vier dazen
in de trein geze»cn en waren dolblij,
dat we eindoliik Donderdags ons
einddoel hadden bereikt: Calgary.
Oliestel veroorzaakt
brand
HENSBROEK Vrijdagavond
om half acht ontstond door een pe
troleumstel brand ten huize van de
heer P. van Leyen te Hensbroek.
Zeer spoedig was de gemeenschap
pelijke brandweer van Hens^roek
en Obdam ter plaatse De te Hens-
broek gestationneerde slangenwagen
greep het eerst in. Ook de brandwe
ren van Heerhugowaard en Alkmaar
waren spoedig aanwezig Men had
deze brandweren gealarmeerd. daar
uitbrelding van de brand in deze
dichtbewoonde buurt geenszins
denkbeeldig was vooral als gevolg
van de windrichting en de somtijds
hevige vonkenregen. Een gedeelte
van de huishoudelijke inboedel werd
met hulp van de buren in veiligheid
gebracht Het huis brandde geheel
af. Verzekering dekt de schade.
Het uit vier personen bestaande
gezin, dat tengevolge van de' brand
dakloos is geworden werd door de
burgemeester van Hensbroek in een
vrije woning ondergebracht.
Daar stond mijn aanstaande man op
me te wachten. We hebben een war
me maaltijd gebruikt. sneeuwschoc-
nen gekocht en zijn in de auto ge
stapt, op weg naar mijn nieuwe huis.
De groeten van Ankie
Advertentie l.M
TER VOORKOMING VAN PUISTJES
EN IRRITATIE VAN OE HUID
100% DESINFECTIE
Een .korte golf van cynisme" komt
op.. en ging, volgens Marsman
spoedig voorbij (wat niet geheel
klopt: Marja b.v zette welbewust
deze richting voort) Er zou een
reactie op volgen: de poëzie van het
..klem geluk", van de glans achter
dc simpele dingen (Vasalis; Ida Gcr-
hardt, Morriën) (stellig was Nijhoff
hier dè grote Meester), die in 1940
in „Criterium" haar maandblad vond,
geredigeerd door Hoornik en Hoek
stra. die beiden echter als wrange,
voorbijgaande jeugdperiode aan het
cynisch realisme hadden deelgehad.
Naast deze beide „aardse" poëzie-
richtingen klonken nog slechts
schaars de stemmen van hen, die,
zuiver lyrisch en „hemels", de „vier
uitersten" der ziel „prijzen met ge
zang": God. Natuur. Liefde en Dood
A Roland Holst. Marsman. Engel
man. Slauerhoff óók. en Achterberg,
de eenling, de magische. Deze roman
tici komen zelden, en dèn toornend
ui thun „Tuin van Eros" (Engelman)
tot de aarde. Vanuit de verte slechts,
vanuit Elysium, of van bij de „Porta
Nigra" (Marsman) van de Dood.
klinkt hun stem van het „ontembaar
Verlangen naar het Land van de
Ziel en wie daar wonen" (A. Roland
Holst over Van Eeden in diens „Li-
ber amicorum").
De dichters in de dertiger jaren
luisterden echter met meer spanning
naar Du Perron's „Parlando" en zijn
naakt „Gebed bij de harde Dood"
(1929). En J. van Hattum. Gerard
den Brabander en Eduard Hoorn'k
gaven in 1938 tezamen een bundel:
„Drie op één Perron" Het toen
opgangmakend anecdotisch realisme
had vele aspecten: bitter by Van
Hattum, opstandig bij Den Braban-
grote
Henry Moore in
Sted. Museum
Op de tentoonstelling moderne
beeldhouwers uit Parys, die ruim
een jaar geleden in het Sted. Mu
seum (Amsterdam) is gehouden, is
nu een expositie gevolgd van het
werk van de Engelsman Henry
Moore. Hoewel het karakter van
zjjn werk bij geen van die Par(jze-
naars direct aansluit, is 't toch in
algemene zin aan deze collega's ver
want. Zoals een Engelsman echter
j betaamt, ig Henry Moo-
re, hoewel sterk nei
gend naar het abstrac
te en ook zijn uitgangs
punt nemend bij Picas
so, doorgaans minder
experimenteel en uit
middelpuntig dan zyn
Parijse confraters; eer
biedigt hij meer dan zy
het materiaal en door
breekt de volumina en
massa's niet zo radi-
kaal als enkele van hen
dat doen.
Waarschijnlijk spre
ken Moore's milieu en
opleiding zoon van
een mijnwerker uit
Yorkshire, die als intel
ligente jongen onder
wijzer werd een be
langrijk woord in zijn
werk mee. Hij heeft
kennelijk dicht bij de
natuur geleefd, laat
zich Inspireren door al
lerlei vegetaties, en is
van stonde aan be
koord, ja. men mag wel u
zeggen magnetisch ge-
boeid door het grootse
thema „Moeder en Kind", later,
vooral na de bevrijding uitgebreid
tot de Familiegroep, waartoe hy
thans telkens en telkens terugkeert.
Drie fasen
De eerste werken (1923circa
'30) vertonen een uitgesproken sty-
lering en vereenvoudiging in de
vorm, waarbij hij al terstond de e x-
pressie zoekt méér dan de
schoonheid. Moeder en Kind. het
laatste boven op 't hoofd van de
eerste, doet even denken aan onze
Hildo Krop! maar het is toch
rog niet abstract. Dat komt pas in
de dertiger jaren, waar neutrale be
namingen als compositie, beeld,
houwwerk. hoekige vorm. etc. op
treden. waar hy niet altyd meer is
te volgen zoals in „Moeder en kind"
(34) en een sterke neiging valt
waar te nemen naar dc monolyth.
Maar Moore legt zich niet op één
kaart vast. Hy schijnt in geen en
kele periode dogmatisch de abstrac
tie te hebben gezocht. Het plasti
sche spel van de menselijke vormen
blijft hem boelen, ook al laat hij wel
holten zien, waar men bolten ver
wacht, ook al ls de maagstreek
soms een gat geworden, zijn de
I armen in het lyf verdwenen en is
het gelaat soms niet veel anders
dan een ovaal met diepe gleuf. Hy
grypt van 't ene vaak kostelyk ma
teriaal (Armeens marmer, albast,
hout, maar ook béton) naar 't an
dere, speelt op een interessante ma
nier met loodvormen en werkt heel
geestig met draad.
By het vogelnestje van quajak.
hout met draad denkt men eerder
aan een schip, maar meestal slaagt
Moore er in, hoe ver hy zich ook
van de zintuigelyke werkeiykheid
verwydert, het verband met zyn ult-
gangspuht vast te houden. En wat
weet. elke letter een rijm aangeeft:
regel 1 rijémt dus op regel 3 enz.)
wijst naar een sterk bewust en door
dacht kunst-scheppen. Let U dan op
de suggestieve, dwingende kracht
die de 8e regel door het rijm op de
7e uitoefent; het is alsof de stroom
één ogenblik door een dam wordt
opgestuwd, om daarna in de 9e regel
de slotregel dus. met te groter verval
in ons te vloeien. Bovendien ver
sterkt Den Brabander dit effect vaak
door dat rijmwoord van die 8e regel
geheel identiek te doen zyn aan dat
van de 7e regel (in 11 van de 20
strophen is dit het geval», terwijl
een enkele keer èllc rijmwoorden
slechts éénzelfde klinker doen klin
ken, doordringend en aangrijpend:
Ryzipcr dan tevoren
rijst, die het al verloor,
de sneeuwvlok aan de ooren
en aan den mond dc voor.
De wereld velt de goden,
voor die bestel te groot,
en zet ze bij dc dooden,
maar onder alle dooden
vond nooit een god den dood.
En eindelijk nog dit diep-in dicht-
terlijke lied:
Over de aardsche nooden,
onlust en laag verraad,
blijft wat mij eens zal dooden
het lied, mijn toeverlaat.
O liefde, wil mij voeden
in al mijn eenzaamheid,
zal ook dit hart verbloeden,
dit sterke hart verbloeden
aan Uw gemeenzaamheid.
Van je vrienden moet
je het maar hebben
HILVERSUM. Donderdagavond
laat ontmoette een Hilversumse
koopman in een café in zijn woon
plaats een jeugdige vrouw en haar
vriend, beiden eveneens uit Hilver
sum. Het drietal besloot de bloeme
tjes eens buiten te zetten, waartoe
verschillende café's werden bezocht
Eensklaps miste de koopman zijn
portefeuille met 3800. Hij waar
schuwde de politie en ging huis
waarts. De twee anderen, die het
feest voortzetten, werden door de
politie in een der cafés achter
haald Op hen werd een bedrag van
3600 terugevonden. Het paar is
ingesloten.
Diplomatie: de kunst van
PARIJS Volgens een rapport
over dc besprekingen van de drie
westelijke ambassadeurs te Moskou
met Gromyko over het Oostenrijk
se vredesverdrag, dat de Franse
ambassadeur zijn regering heeft
doen toekomen, ..vermeed Gromyko
ondubbelzinnige antwoorden".
Te Kokstad (Zuid-Afrika) heeft
Donderdag de hevigste hagelbui
sinds 30 jaar gewoed. Er is geen
huis. dat geen gebroken ruiten
heeft. Alle neon-verlichtingen zijn
vernield en alle gewassen en ooft-
bomen zijn geteisterd.
Advertentie (l.M.)
Wanneer U zich „grieperig"
voelt, neem dan eem CHEFA-
RIHE „4". Onmiddellijk vooh
U de weldadige working.
Chelarine „4" boval 4 gtnoof
middelen, die in de hele we
reld al beroemd zijn geworden.
Eén ervan Chefarox - zorgt
dat, niettegenstaande de krach*
tige werking, de maag toch
niel van straak raakt.
I2IZ32BML
TEGEN PUNEN EN GRIEP. 20 TABLET TEN 7»
Moeder en Kind
(uit 1923)
zyn kunst altyd weer belangwek
kend maakt is zijn emotionele vita
liteit, de innerlijke spanning; het
hart wordt door het gedachtespin
sel gelukkig zelden verdrongen. De
ze kunst „ademt", zy verwordt ner
gens (wat bij de Parijzenaars nog
wel eens 't geval is) tot virtuoze
„Spielerei".
Winst aan diepte
Na de oorlog heeft zyn kunst
derde fase aan humane strek
king. aan sociaal gevoel en mystie
ke diepte gewonnen. Het is dan
naast de figuur telkens weer *de
groep, de familiegroep, man, vrouw
en kind, soms met twee kinderen,
die hem boeit en die hij geeft in
allerlei variatie. Gelukkig krijgt hy
opdrachten zie het gipsen afgiet
sel van de wonderiyke familiegroep
51, met het hind dat tussen de
ouders in gewiegd wordt op beider
arm en zijn er particulieren, die
zyn werk kopen. Zonder dat kan
ook de beste beeldhouwer niet voor
uit.
Wie indertyd op Sonsbeek getrof-
Litteraire rubriek door
W. L. M. E. van Leeuwen
VJ
nature gemeenschapsmens, trok zich
uit afkeer van de wereld („Cynische
Portretten", 1934) langzaam op zijn
dichterschap terug. Fel en vulgair
hekelde hij in zijn eerste, vorm-
zwakke verzen („Vaart", 1932) laag
heid en kleinheid. Later beheerst hij
Ik en Wereld in zelfironie en dwingt
zyn verzen tot de tucht van 't sonnet,
's Werelds bederf blijft een motief
van zyn poëzie, maar speelse fan
tasie en de troost van het dichten
varieert het; terwijl bij tijden, soms
fascinerend, soms gewild, in ver
fijnde beelden een sensuele rococo-
sfeer (maar minder cultureel dan
de 18e eeuwse) wordt opgeroepen
Opus 5". 1937: ..Parijse sonnetten",
1947) Waar gezochte trouvailles niet
vervelen, heeft zijn vers soms sterk
indringende kracht („Materie-man",
1940) of apocalyptische visie („De
holle Man". 1945).
In zijn nieuwste kleine verzenreeks
van 20 negenrcgelige strophen. „Mor
bide Mei" Jbij „De Bezige By", Am
sterdam, 1949) is van de boven be
schreven cynisch-realistische instel
ling niets meer over; er klinkt één
diep-persoonlijke toon van leed om
de gestorven geliefde, leed. dat hem
die liefhad echter los-maakte van de
aardse lusten en hun klemmende
banden, èn hem als dichter dreef tot
zijn door de „doren in het hart" ont
bloeide lied in de Mei-maand van het
groot verlies. De vervoerende zang
die klonk van Gezelle en Boutens
tot Engelman en Aafjes. de zuiverste
„lyriek" dus. groeide aldus op uit
een aanvankelijk „anecdotische" in
stelling Ik citeer:
MORBIDE MEI
Hoe lieflijk is de Meie
die uit het loover springt.
O zoet, o zoet verblijen
dat mij tot liedren dwingt.
O Meie, die mij zingen,
een doren in het hart.
Wil dieper, dieper dringen,
wil in mijn wezen dringen,
er is geen zoeter smart.
En ook nog het volgende:
Wat is voor mij Uw dood zijn
nu ik U zingen zal?
Het is alleen maar groot zijn
over een aardsch verval.
Het is alleen maar groeien
naar een onaardsch gebied.
Het is alleen maar snoeien
om heviger te bloeien
in een uiteindlijk lied.
Het is alsof de dode hem „be
vrijdde" en hem nu doet opgaan in
één indringende, één-tonige (maar
wèt een prachtige, zuivere toon!» me
lodie. die hy haar toezingt, die zij
in hem verwekt vanuit het Andere
Gebied. En nu is wel het wonder
van deze poëzie dit: terwijl ze de
indruk maakt met de simpele van
zelfsprekendheid van het volksliedje
te zijn ontstaan, spontaan, ineens,
vooral dan de inzet van elke strophe
van deze cyclus (en misschien zijn
die aanvangsregels ook wel telkens
plotseling ontvangen muzikaal-pen-
sieve ingevingen), anderzijds de vol
gehouden strakke en knappe struc
tuur binnen telkens 9 regels, met
vaste rijmorde (n.l.: a b. a. b c d
c. c. d. waarin, zoals U wellicht
Adveitentie (l.M.)
Bent U huiverig, voelt U zich niet
prettig? Misschien hebt U griep
onder de leden, die U door tyóir
Togal te nemen kunt voorkomen,
althans sterk matigen. Togal kan U
op de been houden! Togal is on
schadelijk voor hart. nieren en maag.
Bij apoth. en drog. 0 83, 2.08, 7.94
fen werd door de drie staande figu
ren, welke men daar alleen op af
stand zien kon, kan thans van dicht-
by met deze groep kennis maken en
vaststellen, dat Henry Moore ook in
zyn derde, de neo-classiclstische
fasé, die hy is ingetreden, kunst
maakt van grootse en nobele allure,
waarvan ook de détails biyven boei
en. Vooral de middelste van de drie
figuren acht ik zeer geslaagd.
Als leder groot beeldhouwer ls
Moore eveneens een interessant te
kenaar; ook hiervan geeft deze ten
toonstelling biyken genoeg. Er is
echter niet genoeg ruimte beschik
baar, om hierby nader stil te staan.
C. A. S.
Advertentie (l.M.)
Uw verkoudheid van neus.
keel of borst weg met
De „Ina van Paul" treedt
voor 1000ste maal op
HILVERSUM. De hoorspel-
actrice Eva Janssen zal Zondag a s.
in een speciaal voor haar door Pe
ter Mulder geschreven hoorspel
..Goethe's Laatste Liefde" haar
1000ste radiorol vertolken. Eva
Janssen debuteerde in 1933 op de
planken en is sinds 1937 met een
onderbreking gedurende de bezet
tingsjaren, aan het radiotoneel ver
bonden. Zij verwierf vooral be
kendheid door haar vertolking van
Ina, de vrouw van Paul Vlaande
ren.
Duitsland Is na z(Jn ineenstorting als militaire macht, Jaren lang politiek verdoold
geweest. De oude ambities en opvattingen waren niet dood, maar zij roerden zich
niet. Nu borrelt en gist het overal. Het land is vol politiek leven; wat echter niet
betekent dat het een echt politiek leven heeft. Verre van dien.
Over Oost Duitsland hoef ik niet to praten. Dat Is in de verstijvende greep van
Moskou. Ondergronds is er wel roering. Het innerlijk verzet is vrij algemeen. De
Russen weten zeer wel, hoe vrije verkiezingen daar zouden uitvallen! Er is een
illegale beweging, met zo heel erg verschillend, ook In risico, van hetgeen door de
Duitsers bezette landen hebben gekend. Zij Is alleen wat minder aggresslef. Een
illegale beweging kan echter niet de draagster zyn van een positief politiek leven.
Zij bundelt alle vrijheidlievende stromingen tegenover de onderdrukker bijeen. Houdt
de druk op, dan eerst kan men beginnen een inventaris te maken van de organisch
uiteenlopende politieke groepen. Nu is er. voor de Russisch bestuurde regering zowel
als voor de anti-Russische oppositie, slechts eenheid mogelijk.
Zal de geschiede
nis zich herhalen?
In 1921 werd in
Munchen de eer
ste optocht gehou
den van een par
tij, die het haken
kruis als symbool
gekozen had. Wat
dit voor gevolgen
had, is maar al te
bekend. Nu, weer
na een verloren
oorlog, vormen
zich dergelijke ex
treem-nationalisti
sche bewegingen.
Hun leiders heten
Feitenhansel, Reh-
mer, Nadolny.
VJ
Duits nationalisme
pro Russisch
is
In het Westen is er nu vrijheid
tot politieke organisatie. In een
land met vreemde bezetting zal
uiteraard nationalisme een ken
merk zijn van alle partijen. Dit
geldt vooral voor Duitsers, wier
politieke denken steeds door een
drang naar luidruchtige volgzaam
heid beheerst is geweest Verder
heeft het politieke leven allerlei
zonderlinge inhoud. Beieren, met
zijn groot percentage volgelingen
van allerlei gekken werkelijke,
medisch afgestempelde gekken
daaronder! staat niet alleen.
Duistere figuren uit het verleden
komen overal in het Westen weer
te voorschijn, spreken congressen
toe met verkondiging van pro-
gramma's. alsof er niets was ge
beurd. Dergelijke agitatoren héb
ben het gemakkelijk. Niet alleen
hebben zii het voordeel over vele
oude grootheden te beschikken, om
wie het aureool van het generaal
schap. van de hoge adel en van in
dustriële macht nog zweeft. Zij
kunnen ook het luidst en het on
bekommerdst nationalistische eisen
stellen, omdat zij generlei verant
woordelijkheid dragen. „De kinde
ren, zij horen 't gaarne," zo dichtte
eens Goethe.
Dit alles heeft met politiek leven
weinig uitstaande. Het is slechts
het verward om zich heen tasten
van uit een verdoving ontwaakten,
die op het onmiddellijk waarneem
bare reageren, en die te moeilijker
een eigen politieke lijn zullen vin
den. omdat zij er nooit een hebben
gekend. Vrij politiek denken, de
moed om zich zelf tc zijn, is in
Duitsland steeds een nóg zeldzamer
verschijnsel geweest dan in de
meeste andere landen.
Dergelijke bewegingen zijn daar.
om niet ongevaarlijk. Zij laten het
Duitse volk slechts onagressief,
zolang er niet een of andere leider
is. die van dat alles partij weet te
trekken, door de grootste algemene
deler van al die politieke groepe
ringen te verkondigen: En dit is
het nationalisme, een nijdig, veel
eisend nationalisme, des te ambi-
tieuser omdat het door een min
derwaardigheidsgevoel geprikkeld
wordt. Men kan reeds opmerken,
dat candidaten voor deze waardig
heid zich aanmelden. Er zijn tal
van nationalistische aspirant-lei
ders. waaronder er zelfs zijn, die
zich weer op de algemene beginse
len van Hitier durven beroepen.
Men moet hiertoe niet de anti-
semietische schandaaltjes rekenen,
die in het laatste jaar soms opzien
hebben gewekt. Deze komen voort
uit een. door Hitier alleen nog ge
prikkelde Duitse eigenaardigheid.
De waarlijk gevaarlijke lieden pas.
sen wel op, in hun pogingen Hit-
Iers werk voort tc zetten, dat zy
zijn noodlottig gebleken misgrepen
vermijden. Daaronder rekenen zij
voor het antisemitisme. Hitle
riaanse overdrijving van de macht
der Joden is aan deze voorzichtig
heid niet vreemd.
dr.
doof.
M. v. Blankenstein
Het nationalisme is, zoals gezegd,
een algemeen, en krachtig ver
schijnsel in Duitsland. Zelfs de
Stalinistische discipline onder de
West-Duitse communisten zou daar
nog meer onder te leiden hebben
dan reeds het geval is, wanneer
dit nationalisme zich niet voor
lopig alleen tegen de bezetters,
waarmede men onmiddellijk te
doen heeft, kon richten. Maar de
grootste macht heeft uiteraard het
rechtse nationalisme.
Dit heeft een, velen stellig ver
bazende trek: Het is bijna steeds
pro-Russisch georiënteerd. De
groep van Nadolny en prof Noack
heeft het eerste weer de aandacht
daarop gevestigd. Nu kan men het
over een zeer breed front opmer
ken. Oude generaals, grote indus
triëlen, professoren, leden van de
oude adel verklaren telkens in
redevoeringen, dat zij „geen partij
kiezen in de strijd tussen Oost en
West". Soms gaan zij verder.
Voorzichtigheid? Neen, voortzet
ting van een oude traditie. Zo was
het na de vorige oorlog ook. Bin
nenslands zorgde de reactie van
rechts ervoor, voornamelijk door
haar invloed in rechtbanken en
leger, dat in Duitsland niet slechts
het communisme, maar ook het
linkse socialisme, waar de gele
genheid zich bood, bloedig onder
drukt werd. Men wist het: dat
nemen de Russen niet kwalijk,
als men hen zelf practisch tege
moet komt. En daaraan ontbrak
niets. Zo kwam In het voorjaar
van 1922 het verdrag van Rapallo,
een feitelijk bondgenootschap voor
vredestijd, tussen Berlijn en Mos
kou tot stand Ik herinner mij hoe
voordien al, bij de talrijke recep
ties van de Russische ambassade te
Berlijn, vertegenwoordigers van de
regeringspartijen steeds zeldzaam
waren, maar talrijk de generaals,
industriëlen en voormannen van
de Deutsch Nationalen, de grote
conservatieve party. Deze heren
zijn, na alles wat er gebeurd is,
niet minder cynisch dan Stalin
zelf: Niet omdat zij de Russen
sympathiek gezind zijn, propageren
zij vriendschap, maar omdat zij
voordeel zien in nauwe betrekkin
gen, waarvan zij zich eens mis
schien ook tegen de Russen zelf
hopen te bedienen, precies zoals
Ribbentrop dat in 1939 in de zin
had.
De pro-Sowjetgezindheid is in
Wesi-Duitsland waarlijk veel
machtiger op de uiterste rechter-
dan op de uiterste linkerzijde.
Stalin echter is bedachtzaam Hij
heeft geweigerd, met Oost-Duits-
land een bondgenootschap te slui
ten. zoals Pieck en Ulbricht had
den gehoopt. Dat is te gevaarlijke
uitdaging van het Westen. Hij is
bereid de veiligheid van Oost-
Duitsland te waarborgen, precies
zoals de Westerse bezetters dat
voor West-Duitsland doen Daar
is geen kwaad bij.
Dit zal de Bismarckiaans den
kende Duitse reactie niet ontmoe
digen!
Judith Coplon zal weer
terechtstaan
NEW YORK. Judith Coplon,
voormalig employe van het Ame
rikaanse departement van Justitie,
en Valentin Goeybitsjef, een Rus
sisch employé bij de V.N., zullen
wederom op beschuldigingen van
spionnage terecht moeten staan.
Deze beslissing is genomen na een
nieuw onderzoek van 6 weken. De
rechter gelastte, dat het proces a.t
Dinsdag zal beginnen.
