DAGBLAD VOOR AMERSFOORT Klaus Fuchs: monsterlijk verrader en groot geleerde in één persoon Particuliere opsporingsdienst gefinancierd door industrie Bank in Y.S. leent Djokja 100 millioen dollars (TjERRES déken Meer produceren, anders lager voorzieningspeil Eclen van trouw betekenen niets voor communisten r Politie wil scherper toezicht op de recherchebureaus Bosnegers vragen de Prins om een feestkanon „Over 5 jaar is koude oorlog gewonnen voor het Westen" 10e Jaargang, no. 36 Zaterdag 11 Februari 1950 Opgericht door de Süchting „Het Parool" - Giro 510330. Bank: Rotterdamse he Bank - Postbu- 9 Abonnements prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 9 cenL Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7, Amersfoort. Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235. Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER. AMERIKA Nieuwe start NIET minder dan 50 milliard dollar wil de invloedrijke Amerikaanse Senator Brien Mc- Mahon door de V S. aan de overi ge wereld, met inbegrip van de Sowjet-Unie, voor economische hulp beschikbaar laten stellen, in dien de Verenigde Naties het maar eens kunnen worden over een plan tot internationale controle op de atoomenergie. Het is slechts een van de vele voorstellen, die in het bijzonder na Trumans be vel tot vervaardiging van de wa- j terstofbom tot uitbanning van het atoomgevaar zijn gedaan. Helaas j gaan al deze projecten, hoe mens- I lievend en eerlijk bedoeld zij on getwijfeld ook zijn, aan een groot j gebrek mank: zij zijn onpractisch. Hoe immers is de situatie? Het bekende plan-Baruch, indertijd ooor de Verenigde Naties met overgrote meerderheid aangeno men werd door een Russisch veto getorpedeerd, om dat: ten eerste de Sowjet-Unie met de ontwikkeling van de uraniumbom reeds veel verder was, dan algemeen aange nomen werd, en het Amerikaanse „monopolie" voor de Russen dus niet zo bijzonder afschrikwekkend was; ten tweede de Sowjets, die met hun satellieten in iedere in ternationale organisatie tegenover het Westen in de minderheid zijn, vreesden, door aanvaarding van het plan-Baruch het Westen een eeuwige suprematie te geven Op het ogenblik zijn de omstandig heden nog precies eender. Het Westen heeft in de V.N nog steeds de meerderheid en niemand twij felt eraan, dat de Sowjet-Unie binnen afzienbare tijd ook een waterstofbom zal kunnen ver vaardigen. Daarmede staat vast, dat het plan-Baruch, of een va riatie daarop, nooit de basis kan vormen van een overeenkomst met Moskou over de contróle op de atoomenergie Willen de Ame rikanen werkelijk het atoomge vaar uit de wereld bannen, dan zullen zij tot een geheel „nieuwe start" moeten besluiten De grote moeilijkheid echter is in het zoe ken, naar dit nieuwe beginpunt gelegen. J.y i !In het zoeklicht FUCHS LONDEN. De sluier, die de persoonlijkheid van dr Klaus Fuchs, de 39-jarige Britse natuurkundige van Duitse oorsprong die de Sowjet-Unie door z\jn verraad in staat stelde om veel vroeger dan vernacht werd een atoombom te vervaardigen, omhulde, is gisteren voor de Londense rechter in Bowstreet weggetrokken. Wat men te zien kreeg, was 'n man met 'n gespleten karakter: een dr Jekyll en een mr Hyde, de in een per soon huizende brave arts en het monster uit het beroemde verhaal van Stevenson. De ge schiedenis van „de slechte Hyde", die atoom geheimen aan de Sow jets verkocht voor een „symbolische" duizend gulden, werd volledig voor zover zulks met het oog op de veilig heid van het land mogelijk was uit de doe ken gedaan. De „goede dr Jekyll", de be gaafde natuurkundige, „misschien wel een der kundigsten ter wereld," zoals de openbare aanklager zeide, kwam natuurlijk minder op de voorgrond te staan. Maar waar dit gebeurde, bleek, dat zelfs deze niet vlekke loos is. „Een naïef fanaticus, in alles wat hij doet," concludeerde de openbare aanklager. De rechter in Bowstreet had het, mede door de bekentenissen van Fuchs, gemakkelijk. Hy verwees de zaak naar de Old Bailey, het Britse rechtscollege, dat slechts belangrijke strafzaken behandelt. Verraderslooneen simpele duizend gulden Het eerste proces dat gisteren afliep, was een klein proces voor de politierechter. Het verliep vlug, met weinig getuigen en met de be kendmaking, dat Klaus Fuchs fei telijk alle beschuldigingen had toe gegeven. Het was stampvol in het politierechterzaaltje. Niemand mocht binnen dan na zich aan een grondig onderzoek te hebben on derworpen: de namen van alle journalisten werden geregistreerd het waren er meer dan honderd Uit de opsomming van Fuchs' le vensloop bleek niets nieuws. Men wist reeds dat hij een 39-jari- ge Frankforter was, te Leipzig op gevoed en van huis uit anti-Hitle- riaan. Hij week in 1933 uit Duits kon voor zijn eigen positie in En geland" „Naïef fanaticus, een geleerde, maar per slot een wezen zonder moraal, zonder levensop vatting, zonder levenslijn, maar met een wereldbeschouwing vol holle wraakgierige frazen. Per slot een gevaarlijk gespleten mens, een verrader, een schenner van de Britse gastvrijheid en het Britse vertrouwen. Door zijn schuld is Moskou jaren eerder klaar met de waterstofbom" Bij deze voorbehandeling is Fuchs' eigen stem amper gehoord. Waarschijnlijk, zal dit gebeuren op 28 Februari, wanneer dit proces, dat in de gehele wereld met aan dacht gevolgd wordt, voor de Old Bailey komt. Kleinmateriaal kart spoedig aangeschaft worden; groot volgt over geruime tijd NEW YORK. De Export-Import Bink tc Washington maakt hekend, dat zij voor Indonesië een crediet heeft geopend van maximaal 100 mil lioen dollars om dit land te helpen dc invoer te financieren van goederen voor zijn wederopbouw. Het crediet zal een rente dragen van 3^ en aflosbaar zijn in 20 jaar: met de terugbetaling van de hoofdsom zal na vijf jaar worden Hbegonnen. .Indonesië zal over dit crediet kun nen disponeren onder overlegging van gespecificeerde opgaven van zijn behoeften Binnen enkele we ken kunnen reeds gelden worden opgenomen voor de aankoop van goederenwagons, vrachtauto's en dergelijk materieel, doch er zal langere tijd heengaan, alvorens de aanschaffing van zware machine rieën zal kunnen worden gefinan cierd. daar de levering hiervan meestal vele maanden na het plaat sen van de orders geschiedt I De president van de Export-Im port Bank zeide aan de pers. dat de Indonesische regering hoopt, dat Indonesië tenslotte in staat zal ziin zichzelf geheel van voedsel tc voor zien door het toepassen van nieuwe methoden. Bii het verbouwen van riist. bonen en mais en door het in- Advertentip (l M.) Verwarm Uw bed jr behaaglijk met een V00» BABIES EN VOLWASSENEN f Morgen afnemende wind Weersverwachting ^geldig van I Zaterdagavond tot Zondag- - avond: Veranderlijke bewol- king met aanvankelijk enkele buien, maar morgen opklarin- f§ gen. Vanavond en vannacht krachtige tot stormachtige, i morgen geleidelijk afnemende wind. hoofdzakelijk tussen S Zuid-West en West. Weinig f verandering in temperatuur. t 12 Febr.: Zon op 8 02. onder 17.43. 1 Maan op 5 44. onder 12 06. 13 Febr Zon op 8 00. onder 17.49. g Maan °P 6.44, onder 13.12. voeren van betere bewerkincsme- hoden in de visserij De aanvragen van de Indonesische regering voor eelden ter financiering van de aan koop van zware uitrustingen zullen zorgvuldig worden onderzocht en er zullen zich waarschijnlijk func tionarissen van de Bank naar Indo nesië begeven om de regering de helpende hand te bieden De Export-Import Bank ver wacht. dat er in ruime mate van particuliere zijde zal worden deel genomen aan de ontwikkeling van nieuwe industrieën en het herstel van de bestaande ondernemingen in Indonesië. Volgens een ontwikke lingsprogramma. opgesteld door de Indonesische reaerinc met hulp van Nederlandse deskundigen, worden de kapitaalbehoeften van de VSI voor de komende vier a vijf iaar geraamd oo 600 a 700 millioen dol lars in buitenlandse valuta. De be hoefte aan Amerikaanse valuta wordt geraamd op 250 a 300 mil lioen dollars. land. zwierf rond en werd in 1940 in Engeland geïnterneerd. In '42 kon men hem echter goed gebrui- I ken bij de kernsplitsingswerkzaam- j heden en hij werd tot Engelsman i genaturaliseerd, dus hij legde de I eed van trouw af aan de Britse koning en de Britse staatsinstellin- gen. Maar hij was als meer men sen die buiten hun vaderland nog een andere autoriteit erkennen en vereren en dus werd hij „een ge leerde met een dubbel leven", die zowel Engeland en Amerika als het Russisch communisme ging dienen. In '46 nam hij 100 pond sterling aan voor het doorgeven van inlich tingen. Hij verbleekte even, gisteren, toen de aanklager Humphreys uit riep: „Eden van trouw betekenen niets voor wie zich aan het com munisme verkoopt!" Drie getuigen konden verklaren, dat Fuchs geheimen had verraden en dit na enige tweestrijd had toe gegeven: eerst was hij het commu nisme zeer toegewijd geweest, doch later had hij zich weer door de communisten verlaten geacht. De „Jekyll vocht niet vaak met de Hyde" in hem: hij diende beiden en verried beiden, bij toerbeurt. Te New York had hij 3 5 4 ont moetingen met Russen gehad en ook was hij op de Russische am bassade te Londen gesignaleerd, zonder later te kunnen verklaren, waarom In zijn bekentenis heeft hij echter toegegeven, dat verraad het doel was geweest. Naïef fanaticus „Alles wat Fuchs doet, doet hij fanatiek", zei d? aanklager: „zoals hij Hitier haatte en ontweek zo zwierf hij door Frankrijk. Enge land en Amerika, zo studeerde hij en zo werd hij ook Brit. Maar toen hij Brit werd in naam wilde hij door de gespletenheid in zijn geest geen Brit zijn naar de geest en zocht hen die 'n gevaar konden worden voor de Britse toekomst, om even later, als een kind, te komen kla gen dat zijn vader een professo raat uit Russische handen had aan vaard en of dat nu geen kwaad Liberalen zoeken het in de jeugd LONDEN De jongste candi- daat voor de EngelSe verkiezingen is de 21-jarige liberale student in de kunstgeschiedenis Ronald Fraser uit Glasgow. De 23-jarige Pamela Gibson, eveneens studente aan de universiteit te Glasgow, is ook door de liberalen candidaat gesteld. Nee toch Heus! Burgemeester Robins van Hamsburg (Penn.) heeft Harrisburger moeders gewaar schuwd goed uit te kijken wie zij als oppas-hulp nemen bij haar babies, „want er zijn er die huilerige kinders stil en slaperig maken door ze kookgas toe te dienen!" Prof. dr. F. O. Butcher van New Yorkmet haaraus, heeft, op geleerd kaalhoofdig- heidscortgres als ei van Colum bus verklaard: „Neem bij spaar- zaam-behaarden de bijnieren weg en hun haargroei neemt toe als op een grasveld in April het gras na 'n voorjaarsbuitje'." Vraag: hoe krijg-je die bij nieren er weer in, als haargroei voldoende is geworden? De 72-jarige James Wright te Chester heeft 3 maand ge vangenis gekregen, omdat hij zich telkens onder valse voor wendsels per sirene-auto van de politie naar een of ander zieken huis liet rijden. Hij kan niet buiten het geluid van) een si rene, zegt hij. NS Nieuwe financiële nota op komst (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG Ofschoon er reeds een aantal begrotingen door de Tweede Kamer zijn aangeno men van een viertal is dc be handeling uitgesteld in verband met de uitwerking der devaluatie blijkt nu toch, dat alle rijks uitgaven opnieuw aan een critisch onderzoek zullen worden onder worpen. Wanneer deze arbeid vol tooid is zal aan de Staten-Gene- raal een nota worden aangeboden over de financiële toestand van het rijk. Deze nota zal dan gevolgd worden door de nodige wetsvoor stellen. Dat er nog wel enige tijd zal verlopen, voordat de nog niet be handelde begrotingen zullen wor den gewijzigd of opnieuw inge diend, blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer van de minister voor Unie-Zaken en Overzeese Rijksdelen (vroeger Overzeese Gebiedsdelen). Niet alleen als gevolg van de devaluatie, maar ook in verband met de gewijzigdfe situatie moet de begroting geheel opnieuw worden opgezet. Daarmede is nog wel een maand gemoeid. Met de door de minister van Financiën in uitzicht gestelde an dere wetsvoorstellen in verband met de veranderde financiële posi tie zal dat stellig ook wel het ge val zijn, zodat de Tweede Kamer nog laat in de begrotingsdebatten zal zitten. Er is minister Lieftinck gevraagd naar zijn mening^over dc rede van de heer Holtrop, de directeur van de Nederlandse Bank. welke nogal opzien gebaard heeft destijds, in verband met zijn aandrong tot be perking der consumptie. De mi nister is het met de heer Holtrop eens, dat het huidige niveau van consumptie en investeringen het nationale product in belangrijke mate overtreft. De marge tussen beide zal inderdaad binnen afzien bare tijd kleiner moeten worden. De regering tracht dit in de eerste plaats te bereiken door het stimu leren van de productie Als dit niet voldoende zou gelukken, zal een verlaging van het reële voor zieningspeil onvermijdelijk zijn met name door beperking der luxe-consumptie. Investeringen kunnen moeilijk aangetast worden omdat zij een onmisbare voor waarde zijn ter voorkoming van een toekomstige structurele werk loosheid. ZAAK ELSINGA BRENGT AAN HET LICHT: Binnenkort alle 34 cent AMSTERDAM Het bestuur van de onlangs opgerichte federa tie van commerciële organisa ies en de vertegenwoordiger van het centraal bureau van dc Amster damse melkhandel, zeggen dal dc margarine-oorlog tpoedig ten einde zal zijn. Alle partijen, heb ben zich op erewoord verplicht dc strijd tc staken: wanneer precies, is wèl bepaald, maar werd niet verteld om een run on de „goed- kope"-winkeIs te voorkomen. Vast staat echter, dat binnenkort over al de prijs van een pakje margari ne weer 34 cent zal zijn. De Koningin bezoekt ..alleenstaanden" te Groesbeek GROESBEEK. Vrijdag bracht H.M. de Koningin een informeel bezoek aan de Nederlandse centra le v<jor practische hulp aan alleen staanden te Grdesbe k. In het kin- dekhuis „Prinses Beatrix" van de Ned. centrale werd de koningin om elf uur verwelkomd. Nadat H M. het kinderhuis had bezichtigd bracht zij een bezoek aan het te huis voor mannen „De Muntberg" en aan de werkplaats en tenslotte bezocht zij het damestehuis „Nico- line". DEN HAAG Met de arrestatie van het ex-hoofd der Rotterdamse j P.O.D., de heer T. Elsinga en door hetgeen sindsdien bekend Is geworden omtrent de tegen hem Ingebrachte beschuldigingen, Is een einde gekomen aan een van de grootste particuliere Inlichtingendiensten in ons land: de „Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland", waarvan E. de secre taris was. De „Stichting" kon op grote schaal functlonneren, o.a. dank zy de zeer royale steun van tal van ondernemingen en Industrieën, die thans hun medewerking hebben ingetrokken. Aangezien een dergelyke organi satie onbestaanbaar is zonder belangryke fondsen, is zij ten dode opge schreven en practlsch reeds overleden. Zolang het statige huis op het builen Backershagente Was senaar nog niet gereed is om als woning van de Indonesische Hoge Commissaris te dienen, verblijft mr. Rum met zijn fami lie in .Kasteel Oud Wassenaar". Wanneer z\jn drukke werkzaam heden er hem de gelegenheid loe geven, maakt hij met tijn echt genote een wandeling in de fraaie omgeving van het kasteel. stryd met de bedoeling der leiding gevende figuren, zich aan intimida tie of dergelijke handelingen schul dig maakten. Het onderzoek in de zaak tegen E. schijnt de justitie thans de bewijzen hiervan te hebben geleverd. In verband met dit alles is in poll- tie-kringen de wenselijkheid geuit een scherpere contróle uit te oefenen op de bestaande recherche- en in- formatiebureau's hier te lande. i In Frankrijk is zo ongeveer iedereen ontevreden over de tc lage lonen en uitkeringen. Soms uit men zijn ongenoegen door een staking, een andere maal door een demonstratie. Naar dit laatste middel van protest gre pen de invalide Franse oorloos veteranen. Zij stelden zich op voor het Hotel Matignon, dc zetel van de Franse regering, en kondigden aan, daar te zullen blijven, tot aan hun wensen vol daan zou zijn. Dat nam de politie niet. Zij trachtte dc invaliden met zachte drang te verwijderen, maar dezen kregen onmiddellijk hulp van de burgerij. Een alge mene vechtpartij in de Rue de Varenne was er het gevolg van. Bonn's eerste gezant naar Washington WASHINGTON Het State Department heeft zijn goedkeu ring gehecht aan de benoeming door de Wost-Duitse regering van dr Hans Schlange-Schoeningen tot de eerste na-oorlogse gezant van Duitsland in de V.S. Schlange-Schoeningen zal de functie van consul-generaal ver vullen, maar geen diplomatieke of consulaire status hebben. WAT VOOR WEER? Toenemende wind en buien De depressie die gisteren b\j Ier land lag beweegt zich thans over Schotland naar de Noordzee. In ver band hiermede nam gisteravond de windkracht in onze omgeving aan zienlijk toe,al werd nergens de storm- grens overschreden. Het kou-front dat met de storing samenhangt trok in de loop van de nacht over ons land, wat hier met flinke regenval gepaard ging. Achter dit front wordt nu minder zachte lucht aangevoerd, maar toch zullen de temperaturen in ons land boven normaal blijven. Achter het front ontwikkelde zich een nieuwe storing, die in de. na middag zijn invloed over onze om geving zal uitstrekken. De wind. tij delijk iets in kracht verminderd, neemt daarbij opnieuw flink toe en kan later langs de kust stormkracht bereiken. Het voorbij trekken van deze storing geeft aanleiding tot buien, die plaatselijk van regen en onweer vergezeld kunnen gaan. Midden op de Oceaan ligt reeds een volgende actieve depressie, die zich opnieuw snel in de richting van west-Europa beweegt. Het onrustige weer met veel wind en af en toe regen, zal dus voorlopig wel aanhou den. Het probleem van de particuliere inlichtingendiensten is hiermee ech ter volstrekt niet opgelost. Er be staan namelijk nog andere, kleinere, particuliere Inlichtingendiensten in ons land, terwijl bovendien verschei dene lieden zich op eigen gelegen heid met dit soort praktijken bezig houden. Waartoe dit kan leiden moge onder andere daaruit blijken, dat een van hen naar men onlangs ontdekte een „exclusief geheim" aan vier verschillende particuliere inlichtingendiensten voor grof geld heeft verkocht. Het bestaan van de „Stichting Opleiding Arbeidskrachten Neder land", waarvan de voorzitten een in het politieke leven algemeen geacht man is, was aan de overheid wel be kend en ook omtrent haar werkelijk karakter verkeerde men niet in het onzekere. Het inwinnen van inlich tingen is echter niet strafbaar en Autodieven op heterdaad betrapt AMSTERDAM. Vrijdagavond tegen middernacht hebben twee Amsterdamse rechercheurs, die in een auto surveilleerden, twee auto dieven op heterdaad betrapt. Zij stalen een auto op de Zieseniskade. De achtervolging werd onmiddel lijk ingezet en op de Wetering schans werden de dieven ingehaald. Eén zag kans uit de gestolen auto te springen en trachtte te ontvluch ten. Daarop trok één van de recher cheurs zijn revolver en schoot de man in de benen. men kon dus geen maatregelen nemen, zolang de „Stichting" zich daarbij niet aan strafbare handelin gen schuldig maakte. Door de con currentie. die de „Stichting Oplei ding Arbeidskrachten Nederland" de officiële opsporingsdiensten aan deed, ontstonden herhaaldelijk con flicten. Er zijn bemiddelingspogin gen ondernomen, die echter misluk ten, doordat de stichting zich aan de voorgestelde regeling onttrok en haar eigen weg ging. Reeds lang echter vermoedde de justitie, dat tot de Stichting tal van obscure indivi duen waren gaan behoren, die in PARAMARIBO. Prins Bernhard heeft een tocht gemaakt naar de hos- negerdorpen aan dc Bovcn-Suriname rivier, waar zUn leven vrijwel de gehele dag in handen is geweest van dc bosneger Assinic, in wiens cor- jaal (kano) dc prins, samen met gouverneur Klaassesz. was gezeten. Asin- nie stuurde het ranke bootje zonder ongelukken op kundige w*Uzc door 'n zestal gevaarlijke soclas (stroomversnellingen), samen met twee andere bosnegers, die met koelas (vaarbomen) de corjaal van dc rotsblokken moes'cn afhouden. Er was een hachelijk moment, toen op een gegeven ogenblik de voorste koela-man miste cn in het bootje viel. Van Kapasikree volgde een moei zame tocht door waterversnellingen naar het Christendorp Gansec, al waar onmiddellijk na aankomst een plechtige dienst werd gehouden in ATLANTA. Generaal Lucius Clay, dc vroegere bevelhebber van de Amerikaanse bezettingstroepen in West Duitsland, heeft aan dagbladvcr- tegenwoordlgers gezegd dat binnen vijf jaar een overwinning in de Euro pese koude oorlog mogelijk Is. maar bestendigen door middel van oorlog, zegt Clay en hij gelooft niet dat zij zullen durven te besluiten te vechten. „Misschien zitten we al flink in de derde wereldoorlog en zullen we daarom nooit het stadium van schie ten bereiken," aldus Clay. Hij zei de, dat het tot een beslissing zal komen, wanneer de stabiliteit van West-Duitsland een tegenwicht kan vormen voor het mensenmateriaal en de hulpbronnen der Russen in het Oosten. De gebeurtenissen van de afgelopen twee jaar hebben de overtuiging geschonken dat die sta biliteit mogelijk binnen vijf jaar kan worden bereikt Clay beweerde dat. wanneer de tijd eenmaal geko men is, de volkeren achter het IJze ren Gordijn buiten Rusland zullen trachten hun communistische ban den te verbreken door vrije verkie zingen of revolutie. De Russen kun nen hun soort overwinningen alleen De Eca zal West-Duitsland steunen in de strijd tegen de werkloosheid WASHINGTON. De leider van de ECA. Paul Hoffman, heeft dr. Blücher. de Westduitse vice- kanselier, de toezegging gedaan, dat de ECA zal trachten de werkloos heid in West-Duitsland te verlich ten door tegenwaardegelden van de Marshallhulp vrij te geven voor de financiering van het woningbouw programma der Westduitse rege ring. het kerkje De inlandse Catechist J. Leerdam, zegde dank voor de eer, aan het dorp verleend. Hij zeide, dat velen het onmogelijk hadden geacht, dat de prins zo ver zou ko men cn sprak de wens uit. dat de prins zou terugkeren met dc over tuiging, dat tot in deze uithoek van het koninkrijk dp 'rouw aan het Huis van Oranje leeft. Drie hoofdlieden van Gansee zei den. hun vreugde niet onder woor den te kunnen brengen dat het de Prins had behaagd, hen in hun ar moede tc komen opzoeken. Zij spraken dc wens uit. een ka non te mogen ontvangen, om dit bU fcesteliike gelegenheden te kunnen afschieten. De prins beloofde er voor tc zullen zorgen. Prins Bernhard in Maart naar Canada OTTAWA. Prins Bernhard zal de volgende maand een bezoek van enkele dagen aan Canada brengen. Hij zal de gast zijn van burggraaf Alexander, de Canadese gouver neur-generaal. De prins zal in zijn eigen Dakota van New York naar Rockcliffe vliegen. Hij komt 10 Maart in Ottawa aan en vertrekt 13 Maart voor een bezoek van een dag naar Quebec en keert vandaar naar New York en naar Nederland terug.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1950 | | pagina 1