Kneepje in de arm kan voor de
haemophiel dodelijk zijn
Schaakrubriek
Bridge-rubriek
Dam-rubriek
6
Zaterdag 11 Februari I959
Bloedtransfusie is
goed, voorkomen van
letsel nog beter
O
Reeds uit de Oudheid weten wii.
dat men geprobeerd heeft dc bloc- I
dingen, die zeer gevaarlijk kunnen
zijn. te stelpen. Toen hield men
zich uiteraard voornamelijk bezig
met bloedingen, die door letsel wa
ren ontstaan. Van inwendige bloe
dingen heeft men lange tijd niet
veel afgeweten. Bij bloedende won
den paste men met min of meer
succes allerlei planten toe. Maar de
werkelijke betekenis van de bloe
ding en van de bloedstolling bleef
onbekend. Het zou nog vele eeu
wen duren, eer men in deze pro
cessen meer inzicht verkreeg. En
door deze kennis is nu ook de oor
zaak van de bloedziekte, haemo-
philie. beter te begrijpen.
Haemophilie is een afwijking,
waarbij de lijder langdurige, zeer
ernstige bloedingen heeft. Reeds
Galenos een Griekse arts in Rome
kende deze ziekte die hij Dhilae-
mie noemde. Haemophielen in
vroeger tnd. toen het wezen der
ziekte nog onbekend was. stierven
veelal reeds op jeugdige leeftijd.
De ziekte is aangeboren en erfelijk,
maar zii komt alleen bij mannen
voor. De liin der overerving ver
loopt heel curieus. Haemophilie
gaat als aanleg van een mannelijke
lijder via zijn dochters weer alleen
op zijn mannelijke kleinkinderen
over. De dochters bliiven steeds
gezond en alleen de mannelijke
kleinkinderen worden ziek.
Begrijpelijk dat. wanneer leden
van een familie, waarin haemophi
lie voorkomt, onder elkaar gaan
trouwen, deze aanleg in de families
nog wordt versterkt.
Een bekend voorbeeld hiervan
levert ons de geschiedenis: het
Spaanse koningshuis en de Russi
sche tsaren-familie.
tane bloedingen zonder dat men
dus een bepaalde oorzaak kan aan
wijzen. Bloedingen in neus. maag.
blaas, nieren, darmsliimvlies. zijn
met zeldzaam. Tvpisch zijn ook de
plotselinge bloedingen in de ge-
wrichten. die ontstaan na een ge
wone beweging: zii zijn bijzonder
moeilijk te stelpen.
Haemophilie betekent niets meer
I en niets minder dan dat het bloed
het vermogen mist te gaan stollen,
zoals het normale bloed doet. Zo
lang het normale bloed door onge
deerde bloedvaten vloeit, blijft het
liquide.
Vitamine K en transfusie
Maar zodra het bloedvat ergens
gekwetst wordt en het bloed met
ander weefsel of met de buiten-
lucht in aanraking komt stolt het
I binnen korte tiid. Dit vermogen nu
mist de haemophiel Onderzoekin
gen hebben uitgewezen, dat voor
de bloedstolling behalve bepaalde
Bloedingen ontstaan ook
spontaan
Wat ziin nu de verschijnselen der
haemophilie? Op heel jeugdige
leefthd. meestal in het eerste of
tweede iaar. krijgen de patiënten
bii het alleronschuldigste letsel een
zware bloeding: zo maakte ik een
levensgevaarluke bloeding mee bii
een haemophiele kleuter die van
een allerliefhebbendste tante een
zacht kneepje in de bovenarm
kreeg. Binnen een half uur was de
arm door een onderhuidse bloeding
tot de dikte van een diibeen opge
zwollen en slechts verscheidene
bloedtransfusies konden het kind
nog redden Elk wondie kan bii een
haemophiel aanleiding geven tot
een dodelijke bloeding. Vanzelf
sprekend mag men bii deze men
sen nooit een kies trekken. Helaas
ontstaan bii hen ook dikwijls spon-
stoffen als kalk etc. ook vitamine-
K nodig is.
Daarom heeft men naast ver
schillende bloedstelpende middelen
ook vitamine-K toegepast. Maar
het enig succesrijke middel tegen
haemophilie is de bloedtransfusie.
Deze compenseert niet alleen het
bloedverlies, maar voert ook stol-
lingsstoffen toe. Toch blijft het een
feit. dat bij de behandeling van een
haemophiel het voorkomen van elk
letsel de hoofdzaak is.
Haemophiele kinderen mogen
niet naar school en zij moeten
steeds onder goed toezicht bliiven.
Voorts moet voor hen een beroep
worden* gekozen dat de kansen op
ongevallen tot het minimum redu
ceert.
Operaties worden bij haemophie
len alleen uitgevoerd als zii abso
luut noodzakelijk ziin en dan al
leen na een bepaalde voorberei
ding. Omdat de ziekte alleen bii
mannen voorkomt, is men bii de
patiënten vrouwelijke hormonen
gaan toepassen De resultaten wa
ren niet overtuigend.
Slaagt men erin een haemophiel
tot ziin 35ste of 40ste iaar in leven
te houden, dan is de kans groot, dat
voor hem het gevaar is geweken.
Ondervinding heeft geleerd, dat
mensen boven deze leeftijden
uiterst zelden nog een ernstige
bloedine kriigen
Tot het volgende spreekuur!
MEDICUS.
Schaak in Rusland
Rusland heeft als schaakland zijn
weerga niet. Nergens ter wereld Is het
schaakspel zó populair, moedigt
St-.it het spel zo aan. wordt het zó
gesubsidieerd Een leger analytici vindt
steeds nieuwe openingsrieuwtjes. ge
weldige tournooicn worden gespeeld en
meesters rijzen als paddestoelen uit de
grond.
De stijl van de Russische schakers ls
origineel ondernemend en wordt sterk
beïnvloed door hun voorvechter Bot.
winr.ik Doordat ze goede verdedigers
zijn ontstaan meestal langdurige span
nende positiepartijen.
Het evenement van het jaar Is dc
strijd om de kampioenstitel In een
tourrooi van 20 deelnemers, gigantisch
sterk bezet. Als gereputeerde groot
meesters als Keres. Flohr en Llliënthal
een bescheiden plaats moeten innemen,
is niemand dan ook verrast En elk
iaar weer moeten zij zich Cr mee ver
genoegen!
Bijna regel is het dit leder jaar een
jonge speler verrassend naar voren
komt. Vcrleden Jaar bv werd Furman
derde achter Bronstein en Kotov. dl*
ïair werdcr dc jeugdige Geiler en
Paimanov derden achter Brorstein en
Smyslov Furman bevestigde dit laar
zijn grote klasse door 3)s vijfde te ein
digen. boven Keres Flohr en Lillen,
thai.
Bronstein toonde zijn extra klasse
door beide jaren aan de top te komcr..
Ziin succes te Sjiltsjobaden 1948 in
het candidatertournoot was dus geen
..uitschieter" Verleden jaar heeft hij
met Kotov niet om de titel gematcht
dit l'ar zal hij het wèl doen met
Smyslov in eer match van 6 partijen
Hieronder volgen nu enkele fragmen
ten uit de laatste kampioenswedstrijd,
gespeeld in Nov. 1949.
De diagramstand ontstond in de partij
Sokolsky—Kotov. 8e ronde Wit's pion-
nenstelling is zwak. maar hp heeft een
sterke koningsaanval. Zijn laatste zet
was 35) Tdlbi en zwart, niets ver
moedend (1?) speelde i.p.v Taa7 35)
Td7. waarop hij als volgt werd verrast:
36) Ph6 Rh6- 37) Th8i Kh8: (gedwon
gen) 38) Dh6.t Th7 (op Kg8 volgt Tb8t
Kf7 Dh7 mat) 39) Df6 t Tg7 i KgÖ Tb8t)
40) Tb7! en zwart gaf op. want hij kan
mat niet meer pareren.
BronsteinKeres was een hevig
Spaans gevecht, waarin na de 23e zet
van zwart de volgende stelling was ont
staan
Wit: Kgl. Do2, Tal. Tel. Rd3. Rg5.
Pf3 ni. a2 b2 e5. g2. h3. Zwart Kg8
Dc7 T 8 Tc8 Rb5 Rf8. Pc4. Pc8. pi. a6. b4
d4. f7. g7. h7 Wit speelde 24) Tacl
(dreigt stukwinst met b3> Da7 (pa
reert: Rc4. d3t Df2 enz. )E5 e6! (om op
fe6.? 26) De6.t Df7 (Kh8 Rc4:) 27)
D-7:t Kf728) Rc4;T Rc4: 29) Tc4 Tc4
30) Pc5t een stuk te winnen), f6 26) cï
De": (riict fgó wegens De6;+
Kh8 E 8: D mat) 27) Rh7:*!
(de oointe: op Kh7 volgt Dd3+,
benevens Te7- en danlewinst tegen RtT)
(fgó Pg5: plus Dh5 en mat) 29) Re3: de3:
De tiende slag
Voor de oorlog werd er betrekkelijk
weinig aandacht besleed aan net op
schrift stellen van de bridge.spceitcch-
niek. Enerzijds, kwam dit doordat vrij
wel iedereen nog heel veel omtrent het
bieden moest leren, anderzijds, omdat
de speeltechniek dermate veelomvat
tend is. dat het voor een auteur moei
lijk is Cr een overzichtelijk geheel van
le geven Slechts Culbertson's ..Red
book on play", hier te lande bekend in
de Nederlandse vertaling ..Mijn speel,
techniek", was een der weinige wer
ken die een uitvoerig overzient van
het spe'en en tegenspelen trachtte te
geven Na de oorlog werden enkele
Amerikaanse en Engelse werken ver
spreid twee bekende daarvan zijn
Eettcr Bridge for Better Players" van
de Amerikaanse kampioen Charles Co-
ren en ..Reese on plav" van de talent,
volle Enge'se soeler Terence Reese. Uit
dit laatste werkje, vermeld ik net vol
gende snel dat aantoont hoe *nen een
vrij zwakke bijkleur effectief exploi
teren kan.
N.
Sch. 6. 5. 2
H h. b. 9
R 10. 9. 8. 4
KI. a. 4. 2
W O
Sch. h. b. 4 Sch. 10. 9. 8. 7
H. 4 H 3. 2
R. a. h. b. 5 3 R. 7. 6. 2
KI. v. b. 10. 8 KI h. 9. 7. 3
Z.
Sch. a. v. 3
H. a. v. 10. 8. 7. 6. 5
R. v
KI. 6. 5
West onent met 1 in R en zonder dat
OW verder enig bod doen, bereikt
Zuid het eindcontract van 4 H. West
komt natuurlijk met R heer uit en als
hij bij Z de vrouw ziet vallen, stopt
hij met die kleur en speelt KI v na
Zuid heeft, zonder te snijden. 9 zekere
slagende moeilijkheid is. de tiende
te vinden. Het snijden op Sch heer lijkt
vrijwel kansloos, daar West het bieden
geopend heeft. Zuid soeelt daarom als
volgt verder: hij neemt KI aas in dc
dummy en speelt dan R 10 na. waar Z
zelf KI 6 op weggooit West kan niet
veel beter doen dan KI vervolgen,
waardoor Zuid met aftroeven aan de
slag komt Nu wordt tweemaal troef
gespeeld, waarbij Noord de tweede
troefsla_* maakt en waarmede de troe
ven van OW er uit gehaald zijn We
derom wordt R uit Noord gespeeld en
nu gooit Zuid Sch 3 af! Er ligt nu nog
een troefentrec in Noord om de 4e.
thans hoogste R. te maken, waarop
Zuid dus de Sch vrouw kan afgooien
Het merkwaardige van dit sspel is dat
Zuid dus vrijwillig drie Ruiterslagen
gaat verliezen, maardnarmede een 100
pr. zeker gewonnen socl verkrijgt. On
getwijfeld zal een goede soeler bij het
afspelen van dit soel tot dezelfde con
clusie kunnen komen: door zorgvu'.die
de uinstslagen te tellen en daarbij te
ontdekken dat Ruiten een .extraslac
kan opleveren volgt de speelwijze
haast vanzelf Nodig ts slechts, dat men
met enip overleg soeelt en niet te haas
tig de conclusie trekt, dat snild^n on
Sch heer de enige winstmogelijkheid
30) Rf5 e2? (Td8) 31) Ph4 (dreigt Dh5T
en mat) Tdl: (gedwongen) 32) Pg6-
Kg8 33) Pe7't Re7. 34) Tcdl: was het
minste kwaad voor zwart) 31) Drt4
Tel- 32) Dh4+ Kg8 33) Dh7t Kf7 34)
Dh5t Kg8 .35) Rh7+ Kh8 36) Re6t Kg8
37) Dh7 mat.
Opl. vorige keer: 1) Ph6: Comp L
F L Bergamin.
Nieuwe opgave: drtezet. Wit: Kf7.
Dal. Tfl. Pd2. Pe6. pi. b5. c2. f4, g4
Zwart. Kd5, Ta3. Rg7. Pa6:, pi. a4. b4.
c7. d6. g5. h6.
Toneelgroep van en
voor jongeren
Op initiatief van. een aantal jon
gere toneelspelers. 'Cas Baas. Egbert
van Paridon Hans Tobi en Wim
Vesseur is een toneelgroep opge
richt, di-3 de vorm van een stichting
7.al krijgen. Deze groep, die nog geen
naam heeft, maar als ondertitel zal
voeren „toneelgroep van cn voor
jongeren" wil half September uit
komen en heeft haar plannen voor
een voorlopig repertoire reeds vrij
wel gereed. Het tableau de la lioupa
staat grotendeels vast het za: be
staan uit 10 a 12 acteurs en actri
ces.
Het bezoek van de ..Young \'ic"
aan Nederland werkte inspirerend
en het viertal jonge acteurs. toen
nog aang-esloten bij div. gezelschap
pen. kwam overeen een jeugdge-
zelschap te vormen. De voorlopige
leiding is verdeeld over de vier ini
tiatiefnemers. Cas Baas en Wim Ves
seur belasten zich met de artistieke
leiding, Hans Tobi met de zaKel'jke
en Egbert van Paridon mei de aan
het gezelschap verbonden werkge
meenschap Deze werkgemeenschap
zal onder leiding van ervaren regis
seurs het studiecentrum worden,
waar de jongeren zicl\ in het vak
bekwamen.
Het repertoire voor het komende
seizoen zal bestaan ui. 4 a 5 stukken
Het ligt in de bedoeling enkele Ne
derlandse stukken (van Cas Baas of
Theo Vesseur). een buitenlands en
een klassiek stuk (Vondel) op de
planken te brengen.
Men wil de jeugd (ook die van de
lagere scholen) interesseren voor
het toneelspel en voorstellingen ge
ven voor jeugdorganisaties;
De groep heeft van de directies
der toneelgezelschappen in het
bijzonder van „Comedia" en het
„Amsterdams Toneelgezelschap"
veel steiin ondervonden bij de tech
nische voorbereiding.
Dertig jaar Sovjet-film
Ter gelegenheid van het 30-Jarlg be
staan der Sovjet film heeft de vereni
ging NederlandU.S.SR. een .Sovjet
filmfestival" georganiseerd In verschei
dene plaatsen ln ons land zullen in het
kader van dit festival Russische films
worden vertoond.
CHARLOTTE KÖHLER GAAT WEER
TONEELSPELEN
Het Amsterdams Toneelgezelschap
heeft twee nieuwe stukken in studie ge
nomen. n.l. „Dc Zotten van Chaillot"
van Jean Giraudoux met Charlotte
Kohier in de hoofdrol en onder regie
van A Defresne en .Dood van een
handelsreiziger" van Arthur Miller met
Louis Saalborn in de hoofdrol en onder
regie van Albert van Dalsum.
Sacha Quitry. de vermaarde Parijse
toneelschrijver en acteur, lijdt aan een
longontsteking. In zijn omgeving wordt
verklaard dat zijn toes'and volkomen
rust vereist.
Na tien Jaar afwezigheid is de
Japanse schilder Tsoegoeaji Foedjita
naar Parijs teruggekeerd voor het hou
den van een tentoonstelling. Tussen dc
twee wereldoorlogen had hij een atelier
in Montparnasse.
Geheimen van de klassieke
partij
Er heeft de laatste 3 Jaar een alge
heel eerherstel plaats gghad van dc
klassieke partij. Algemeen had de
mening wortel geschoten dat de klas
sieke of gesloten partij ie - cel remise
mogelijkheden bevatte.
Met de komst van de ex-wereldkam
pioen, de Fransman Ghcstem naar ons
land in 1946 en 1947. kreeg de heersen
de opvatting in Holland een gevoelige
deuk. daar de Fransman aantoonde dat
de Klassieke partij geheel volwaar
dig is
De Hollandse kopstukken, en vooral
Roozcnburg. gingen air. het studeren
waarna reeds spoedig bleek dat men
van de geheimen van de klassieke partij
nog s.echts weinig wist
Ook ons bleek dat dezer dagen weer
|r. een vriendschappelijke partij waarin
de volgende stand ontstond.
Zwart: 10. 13. 14 16 19 23. 24 26 35.
Wit. 23 27 23 32/34 37 39 44 4 8
Wit was aar. zet en gespeeld werd
1. 34—30 10—15. (Op 1. 17—21
2 39—34 10—15; 3 48—43. 15—20. 4
4339 en Zwart verliest). 2. 4842!!
(Op 2. 39—43. 17—22: 3 28x17. 23—28. 4
32x12 13—18: 5 12x23. 19x50; 6 30x10
15x1. 7. 17—12. 5015 en Zwart heeft
goede kansen Inplaats van Wit
2. 4842 ls ook het volgende mogelijk:
2 27—22 18x27. 3 32x12 23x34 4 30x
30. 14—20: 5 25x23. 13—18; 6 12—7. of
18x38: 7 7—1 38—42er. zwart heeft
vrij zeker remise). Niet goed is 2 48
43' 15—20!! 3. 39—34 (A) 17—22' 4 28x
17 23—28: 5. 32x12. 13—18 6 12x23 19x
48. 7 30x10. 43x5. 8. 25x14. 5x6; cn wit
Kruisende noorden
De gevraagde woorden, waarvan
de omschrijvingen gegeven zijn,
moeten in de figuur, van links bo
ven' naar rechts beneden of van
rechts boven naar links beneden,
worde ingevuld. Bij Se nummers 1,
4, 9 en 12 vindt men de aanduidin
gen L. en R. hetgeen betekent,
„naar links onder" of „naar rechts
onder". De overige omschrijvingen
laten slechts één mogelijkheid toe.
1. L, de oorspronkelijke akten van
notarissen, 1. R. plaats verwisse
ling. 2 jutter. 3. bij-functie van bur
gemeesters van kustplaatsen, 4. L.
smeersel door schilders gebruikt.
4 R. edel metaal. 5. storing van het
zenuwgestel. 6 stuk uit de geschie
denis. 7 roeifestijn, 8. werelddeel, 9.
L. uitstalling, 9 R. vogelsoort
(meerv 10 voertuig voor een kind,
11. stuk in andere taal overge
bracht (meerv.); 12 L. een afwezige
oproepen per bevelschrift. 12 R.
matigen of bedw.ngen. 13. aanstoot,
14 klem Chinees- of Japans kust
vaartuig (meerv.), 15. vitziek mens.
18. naarstiger.
Oplosisng van het Code Telegram
Komen hedennacht drie uur acht
mijl oost van Edinburch voor kust
Kruisen op driekwart mijl :n
motorboot Kom met grote* sloep
partij opium overnemen Waar
schuw Jack en Tommy Wees op
tjjd John en Sam
heeft geen «tuk meer over! (A) 3 23-
22. 17x28. 4. 33x22.' 24—29' 5 22-17,
(of?) 35x24 6 39—33. gedw. 29—34; en
Zwart wint). 2 15—20. (Op 2
17—21: 3. 39—34 15—20. 4 44-39.35-40;
5 34x45 24x35: fi. 45—40. 35x44 7.
39x50 20—24 8. 5045 23—29. de door
braak met 2429; 19x30. (28x10) 13-23
23; enz i<; eveneens verloren. 9 45—
40. 18—23: 10. 27—22 cn Zwart kan op-
gever. Een prachtig tempospel') 5,
28—22!! (Op 3 39—34 volgt weer d;-m
met 17—22; 23—28. 13—18: enz met
remisekanscnl. 3. 17x28. 4. 33x22
24—29. (B) 5 22—17. 35x24: 6 39—33!!
29—34. (gedw.) 7. 17—12. 18x7; 8- 33-
29 24x33; 9 38x9 14x3: 10. 25x23, en
Wit wint. Een fraaie offcreombinatle!
(BI 4. 16—21; (1) 5 27x16 18x27:
R 32x21 26x17; 7- 39—33'! 17—22: 12) 8-
16—11. 23—28: 9. 44—39, 35—40; (of?) 10.
11—7. 24x35; 11 39—34 23x30; 12 25x45.
en wit wint. (2) 7. 1318; 8. 37—32.
23—29; (gedw.) 9 42—37, 18—22; (of?)
10 37—31, cn Wit wint.
(1) 4 23—29: 5 39—33 19-22:
(of?) 6 30x10' 3540: 7 33x15 40x4?
8. 10—5. 23—28- 9 32x12. 49x8. (gedw)
10 523 cn wint door overmacht
Deze an lyse. die r.og niet eens ge
heel compleet is, toont wel duidelijk
d<> schoonheid en rijkdom van de klas-
s.eke partij.
OPLOSSING
1. 34—30" 35x24; (A) 2. 20x6. 15-20;
(B) 3. 49—16. 2—24; (C) 4. 23—14. 20x9;
5. 16—21. 26x17; 6. 6x3. en Wit. wint.
(C) 3. 2—35; (Wit dreigde 23-7.
enz., op 212 of 30. won 1621 en;,
en op 28; won 617, enz.) 4. 614,
35x49; 5. 23—32. 49x27; 6. 16x15, en wint
(B) 2. 2—24; (Op 2—8: wint 6-17
enz. en op 2—35: wint 23x40, enz. ter
wijl op 2—13 of 30: winst volgt door
49—21. enz.) 3. 49—21. 26x17; 4. 6x20.
15x24. 5. 2334 cn wint.
(A) 1. 15x24; 2. 30x19, 2x24 of
3 2340. 35x44 4 49x16. 26—31; 5 16-
32. en Wit wint. Een heel mooi „Note-
dopje".
De Engelse partijen zijn druk met hun pro
paganda voor de verkiezingen. De socialisti
sche candidaat F. E. NoelBaker gaat zijn
disfrtcf rond trekken per schuit. Bij het vér-
trek besprak hij met de bemanning de route.
Met een bijbel onder haar arm wuift de Amerikaanse
filmster Colleen Townsend, Hollywood vaarwel. Zij
heeft de camera verwisseld voor de kansel. Colleen
hield deze week reeds haar eerste preek in een Pres
byteriaanse kerk.
In Engeland gaat de opleiding van kikvors
mannen, dié in de oorlog hun nut hebben be
wezen door de grote schade die zij de vijand
hebben toegebracht, nog steeds door. De Royal
Navy heeft een amphibie-school in Southsea,
waar deze onder-water-opname werd gemaakt
Stewardess Denise Verbist van dc Sabena is
beste maatjes met Jane, een van de vijf
leeuwenwelpen, die van Johannesburg naar
Londen gevlogen werden. Dc dieren zijn be
stemd voor circussen en dierentuinen. I
ledereen ziet direct, dat dit een
Hollandse jongen is, maar niet dat
dit plaatje gemaakt werd in Ame
rika. Daar werkt Piet Wiering uit
Broek op Langendijk al twee jaar
als telegrambesteller, 's Avonds mag
hij z(jn klompen echter niet dragen
want dat maakt te veel lawaai.
Hoe vind je nu dat zo'n sombrero mij staat? vroeg de Hertog van Wind
sor aan zijn vrouw, de vroegere mrs. Simpson, toen hun trein in het
stadje Montmerry in Mexico een ogenblik oponthoud had. Naar haar
gezicht te oordelen vond. zij het resultaat nogal lachwekkend.
Reeds twee jaar ver
toeft een Engelse ex
peditie met het schip
John Biscoe aan de
Zuidpool. Twee van
de elf geleerden, die
aan de tocht deelne
men hebben reeds
hun leven verloren in
de ijzige koude op
Stonington-eiland.
Een sloep van de
John Biscoe brengt
voorraden aan land.
De Britse kunstrijd
ster Jeanette Altweg
won te Davos het in
ternationale kam
pioenschap. Er wa
ren 17 deelneemsters.
Ook de tweede, derde
en vierde plaats wer
den door Engelsen
bezet. Jeanette Alt-
weg geeft een staal
tje van haar kunnen.
