Het politie-vraagstuk vraagt
om een oplossing
Tegen Meyer Schwencke wordt
20 jaar ontzetting gevorderd
Regering en particulier
strijden om Fokker
Hoge directe belastingen
wekken veel verzet
Eerste Kamer wenst plaatselijke
politie onder de burgemeester
Avontuurlijke loopbaan van een
speler, die verloor
Vrijdag 24 Februari 1950
3
Van TyenRegering streeft naar macht
Regering: Van Tyen is onbekwaam
AMSTERDAM Een proces, dat misschien kenmerkend is voor het
verschil van opvatting tussen de regering, die meent in bepaalde bedrijven
een vinger in de pap te moeten houden, en bepaalde ondernemers, die
geloven, dat niemand beter dan zij een bedrijf kunnen leiden, is gisteren
bcgonen voor de Raad van Rechtsherstel te Amsterdam. Partijen in het
geding zijn de heer J. E. van Tyen. voormalig bestuurder van de Fokker
fabriek, en het Bcheerinstituut. De heer Van Tyen is op 22 Januari door
het Beheersinstituut uit zijn functie ontheven, omdat hij naar het oordeel
van het instituut technisch onbekwaam was en omdat het moeilijk was met
hem te onderhandelen. Tegen dit optreden is de heer Van Tyen in verzet
gekomen.
r
Stam boekstierkalf
heeft een huis!
Uit de uiteenzettingen van de
raadslieden van partyen bleek, dat
de diepere oorzaak van het geschil
gelegen is in de pogingen om een
zelfscheppende Nederlandse vlieg
tuigindustrie op te bouwen. Volgens
mr Lubbers. Van Tyens raadsman,
werkten verschillende departementa
le groepen zyn cliënt, die reeds voor
de oorlog directeur van de Fokker
fabriek was. tegen. „Het voorstel om
tot een fusie te komen van drie Ne
derlandse vliegtuigindustrieën liep
op niets uit De regering wilde te
veel invloed, hetgeen in een particu
lier bedrijf, naar de mening van re-
questrant, onwenselijk is", aldus mr
Lubbers.
Mr E. van Haersma Buma voerde
de verdediging voor het Beheersinsti
tuut Hij gaf te kennen, dat de heer
Van Tyen naar het oordeel van de re
gering de technische bekwaamheid
miste voor de leiding van de onder
neming Hij voerde aan. dat de Ne
derlandse regering eigenaresse is van
de 50 preferente aandelen der ven
nootschap. die het recht geven direc
tieleden voor te dragen. De verdedi
ger achtte het ontslag van de heer
Van Tyen in het belang der aandeel
houders en bevorderlijk voor een
goede verhouding tussen de vlieg
tuigfabriek en de Staat Zonder de
regering zou de Fokker niet kunnen
bestaan, zo zeide hij. Het Beheers
instituut is van oordeel, dat de heer
Van Tyen aansprakelijk is voor de
fouten, die de vliegtuigfabriek na de
oorlog heeft gemaakt. De S 11 on de
F 25 zijn op*de constructiewerkplaats
van de fabriek gebouwd zonder de
vereiste proefnemingen in de wind
tunnel van het Nationaal Luchtvaart
laboratorium. Wederaanstelling van
de heer Van Tyen zou niet bevorder
lijk zijn voor een behoorlijke, rustige
ontwikkeling van de industrie.
De zaak werd nog ingewikkelder
gemaakt, doordat ook de particuliere
aandeelhouders zich bij monde van
mr A P. M. Hoogenbergh lieten ho
ren Deze noemde de huidige toe
stand onhoudbaar en meende, dat de
aandeelhouders moeten worden ge
kend in de gestes van het Beheers
instituut. Strenge critiek oefende mr
Hoogenbergh uit op het beleid van
de Fokker-directie en van de rege
ring. Pleiter gaf te kennen. d3t de
tactiek van het Beheersinstituut,
steeds nieuwe directeuren aan te
stellen, verkeerd is. De Aviolanda
heeft zich bijtijds uit de fusie terug
getrokken en het bedrijf loopt goed.
Bij Fokker is de toestand bedroe
vend Het bedrijf is ..een grote, trage,
te bol opgeblazen zeepbel". Het kan
niet vooruit. Het is ..een grote fa
briek, waar olifanten in rond lopen
en meer niet", aldus mr Hoogen
bergh. De aandeelhouders eisen een
behoorlijk accountantsonderzoek
naar het beleid van het Beheersin
stituut en wensen er geen genoegen
mee te nemen, dat de heer Van Tyen
als zondebok de wereld wordt inge
stuurd
Pleiter besloot met te zeggen, dat
de regering als afneemster van de
Fokkerproducten een belang heelt,
dat tegengesteld is aan dat van het
bedrijf zelf Het gaat niet nan. dat
koper en verkoper in het zelfde be
drijf zitten.
De Raad van Rechtsherstel zal op
een nader aan te kondigen datum
uitspraak doen in deze zaak.
Acht jaar wegens
moord geëist
DEN BOSCH Voor de Bossche
rechtbank verscheen Donderdag de
29-jarige zwerver F. W. Hermens.
alias Hans Franken. Duitser van
origine en verdacht van moord op
ziin verloofde Herta Stuwe. even
eens uit Duitsland afkomstig.
De man leidde samen met ziin
verloofde een paria-bestaan in de
Brabantse bossen nabii Boxmeer.
In de avond van 26 Augustus
1943 heeft Hermens blijkbaar in 'n
zwaarmoedige stemming en naar
ziin zeggen op verzoek van het
meisje, haar op korte afstand met
enkele pistoolschoten gedood.
Een week later werd het liik in
een beek ontdekt. Hermens die
aanvankelijk de politie op een
dwaalspoor trachtte te brengen,
heeft een volledige bekentenis af
gelegd.
De Officier van Justitie, mr Brui
gom. eiste een gevangenisstraf van
8 jaar.
j Graziana staat in
Rome terecht
ROME Donderdag heeft een
militaire rechtbank te Rome het
proces geopend tegen ex-maar
schalk Rodolfo Graziani, die wordt
beschuldigd van oorlogsmisdaden
en collaboratie met de nazi's. Toen
voor de opening van het proces de
lenzen en fototoestellen op hem
gericht werden, trok Graziani zijn
jas uit om een militaire uniform
jas te laten zien met vijf rijen me
dailles. Toen de president van het
gerechtshof met vijf andere rech
ters, allen generaals, binnentrad,
zette Graziani een monocle in .zijn
linkeroog.
Voordat het Hof de zitting korte
tijd verdaagde, stond Graziani op,
leunde zwaar op een leuning van
zijn stoel en verklaarde: „Niet
waar, alles niet waar, ik ben een
soldaat. Ik heb met deze dingen
niets te doen." Nadat hij was gaan
zitten, sprong hij weer op en zei:
„Mijn woorden zullen in de ge-
schiedboeken vermeld worden."
Wet op de materiële
oorlogsschaden
afgekondigd
DEN HAAG. In Staatsblad K 31
is heden afgekondigd de wet op de
materiële oorlogsschaden
(Van onze parlemcntsredacteur)
DEN HAAG Het Eerste Ka
merlid Reijers ls burgemeester
van Kamerik en Zegveld en weet
dus uit de eerste hand. hoe het
met de toepassing van de Woon-
ruimtewet in kleine gemeenten
dikwijl toegaat Hij verhaalde
van een welvarende boër. die een
zomerhuis had. dat h\j in de be
zettingstijd tegen een goede prijs
had verhuurd aan evacues. Om
dat het leeg stond en er in de
betreffende gemeente woonruimte
te kort was. werd door het ge
meentebestuur vordering op
grontf van de woonruimtewet
voorbereid
In een kleine dorpsgemeen
schap blijft zoiets niet geheim
Toen de vordering betekend zou
worden bleek het zomerhuis in
middels betrokken te zijn door
een stamboekstierkalf Alle denk
bare instanties werden in het ge
weer geroepen, doch het eind
was. dat het zomerhuis tot be
drijfsruimte werd verklaard en
de toekomstige deviezenverdiener
als bewoner werd gehandhaafd.
De heer Reijers bleek er ernstig
over verontrust, dat op deze wij
ze, met medewerking van over
heidsinstanties. woonruimte aan
bewoning kon worden onttrokken
ondanks de voorschriften van de
Woonruimtewet. Zijn verontrus
ting over dergelijke officieel ge-
sanctionneerdc ontduiking van
een wel, waarvan de strekking ts
om tot een billijke verdeling van
de woonruimte te komen, zal door
vrijwel alle Nederlanders voorden
gedeeld.
VJ
Verhoging indirecte belasting houdt
- vele gevaren in
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. In het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over het
complex belastingvoorstellen, dat het vorig Jaar door de regering is Inge
diend. komen in hoofdzaak twee opvattingen tot uiting Aan de ene kant
wordt groot bezwaar gemaakt tegen de hoge directe belastingen, welke
door de Ingediende wetsontwerpen wel let* verzacht worden voor de min
der draagkrachtlgen doch in principe niet veranderen, en l^t middel aan
geprezen van verlaging van de directe belastingen en verhoging van de
indirecte belasMngen. Aan de andere kant worden de herwaren legen de
hoogte van de Tegenwoordige directe belastingen overdreven genoemd en
wordt er op gewezen, dat verhoring van Indirecte belastingen niet alleen
tot zwaardere lasten leidt voor de minst draagkraehtlgen. doch tevens het
in Godswil. Vereend met u in af- fffraar In zich bergt van prils- en loonsverhogingen met de daaraan ver-
Monument van Joodse
dank onthuld
AMSTERDAM. Op het Wees-
perplein bij de Diamantbeurs is het
monument van Joodse erkentelijk
heid (voor de hulp die gedurende
de bezetting aan de Joodse landge
noten werd verleend) onthuld en
door burgemeester d'Ailly namens
het gemeentebestuur aanvaard.
Het monument is ontworpen door
de beeldhouwer Joh. G. Wertheim.
winnaar van de Prix de Rome 1926.
en is uitgevoerd in Franse zand
steen. Het monument bestaat uit
vyf reliëf figuren- Berusting. Af
weer. Bescherming. Weerstand en
Rouw.
De onderschriften zijn: Berustend
weer. Beschermd door uw liefde.
Gesterkt door uw weerstand. Rou
wend met u.
De opdracht van het monument
luidt: Aan de beschermers der Ne
derlandse Joden in de bezettings- a|s van die van hoge inkomens
bonden nadelen voor Nederlands exportpositie.
De voornaamste bezwaren tegen het remmen van de ondcrncmings-
de huidige tarieven der directe be- i activiteit. Een ander bezwaar Is de
lartingen zijn als volgt samen te neging tot het kunstmatig opvoeren
vatten De arbcidslust wordt erdoor van onkosten, omdat de fiscus daar-
geremd. zowel bij de trekkers van i van een belangrijk deel voor haar
..BEUKBERGEN", hef centrum
van de Protestantse geestelijke
verzorging der Nederlandse
strijdkrachten te Huis ter Heide,
dat vanmorgen is geopend.
Twee gedetineerden
ontvlucht
GRONINGEN Opnieuw heb
ben twee gedetineerden uit het
interneringskamp Carel Coenraad-
polder te Finsterwolde kans gezien
te ontvluchten. Eén der gedetineer
den was afkomstig uit Enschede, de
andere uit Leek. De politie heeft
ondanks de uitgebreide opsporings-
maatreeelen. de gedetineerden niet
kunnen pakken.
jaren 19401945.
I Nauw daarmede in verband staat
Advertentie
Hebt Gij ook al rheumatiek
Wie de kwellingen van rheumatiek of
ven rheumabsclie aandoeningen kent,
weet hoe een groot deel van zijn leven
verg3ld wordt door de vaak zware pijnen.
Zodra gij Uw kwaal bestrijdt met Akker's
Kloosterbalsem, waarvan de genees
krachtige bestanddelen' diep in de weef
sels doordringen, voelt U. hoe een heer
lijk verwatmende balsem Uw pijnen
lenigt en zult U bemerken welk een wel
dadige werking dit ideale wrljfmlddel be
zit. Niet voor niets zegt men: Akker's
Kloostcrb3isem„Geen goud zo goed".
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Vfjf maanden geleden zat mr. Teullngs nog onbezorgd
in een der groene bankjes van de Eerste Kamer, gisteren troonde hy. met
de zorg voor het departement van Binnenlandse Zaken zwaar op zjjn
schouders drukkend, achter de Regeringstafel om zijn begroting te verde
digen. De Eerste Kamerleden betrachtten tegenover hun oud-collega de
uiterste vriendelijkheid, doch dat belette hun niet om In zake verschillende
beleidsvragen een positiever bescheid te verlangen dan de memorie van
antwoord had opgeleverd. Met name betrof dit de autonomie van provincies vuuiurup^cu -«j..
en gemeenten, mede In verband met de financiële verhouding tussen het landse volk. zei hi), heeft het recht
Rijk en deze lagere organen, het politievraagstuk, de <yibevredlgende wer
king van de Woonruimtewet en het Georganiseerd Overleg In ambtenaren
zaken.*
De drie kwartier, gedurende welke
de minister gisteren in het late mid
daguur het woord voerde, brachten
een verre van gelukkig debuut. Voor
wat de gemeentelijke en provinciale
autonomie betreft moest de Kamer
wederom genoegen nemen met de
verklaring, dat deze de minister na
aan het hart ligt en dat de ambfena
LAATSTE PERSZUIVERINGSZAAK
(Van een speciale verslaggever)
„Er is", aldus de heer A. L. Govers tUdens zijn advies, waarin hij een
ontzetting van 20 Jaar vorderde, „ondanks het langdurige onderzoek, nog
één duister punt ln de zaak Mever Schwencke. Heeft hU zich aan spion-
nage vóór de oorlog schuldig gemaakt? Daar zijn tot nu toe geen bewijzen
voor te leveren, maar er zijn wel aanwijzingen. Tijdens de behandeling
van de zaak Herdtmann te Utrecht (de zaak „Sport und Spiel") is geble
ken, dat de man, die het verraad in Nederland mee voorbereidde, dr
Schmidt Burg was. die aan de Abwehr was verbonden. Dat er contact
geweest Is tussen M. S. en Schmidt Burg is nu wel gebleken, maar helaas
is deze man in Duitsland niet meer te vinden."
Uitvoerig gaat de heer Govers de avontuurlijke loopbaan van M. S. na.
Sinds Mei 1940, (oen hij in een met seringen versierde Duitse auto naar
het Oosten reed, tot Mei 1945, toen hij op een Canadese tank gezeten als
medewerker van Het Parool van het Oosten naar het Westen reed en
Den Haag binnentrok.
morgen,
treden.
Zij zal
Februari in werking
De tweede dag van de zaak Meyer-
Schwencke begint met het verhoor van
de secretaris der Perszuiveringscommis
sie. de heer Van der Leeuw over de
verklaringen van de getuige Kroes, die
wegens ziekte niet Is verschenen.
Getuige Kroes heeft meegedeeld, dat
M. S. (bij wie hij in dienst is geweest)
jarenlang voor 1940 ln relatie met Duit
sers heeft gestaan en dat hij lange tijd
2 000 tot 15.000 R M per maar.d hier.
voor ontving Hij had o m verbinding
met de generaal Christiansen.
Kroes heeft M. S. na de bevrijding
meermalen ontmoet en de laatste ver
zocht hem —wel meer dan tienmaal
niet over zijn zaak te praten. Kroes
was Ul die tijd een functie bij het Pa
rool ir. Deventer aangeboden, waar de
heer Van Gastel in dienst was. Hij had
hie'over een telegram gekregen
Voorzitter: ..Kunt U dit telegram
overleggen?"
Getuige: ..Neen De moeilijkheid is.
dat de heer Kroes de stukken aan de
heer Lunshof heeft geleend en dat deze
ze niet heeft teruggegeven".
Uit het telegram bleek, dat Van Gas
tel die secretaris var. M S is ge
weest Kroes een functie aanbood
bij het Deventer Parool- Van Gastel
vroeg hierin o.m. om maar te zwijgen
ov -r de vroegere werkzaamheden van
M. S De benoeming var. de heer Kroes
ls overigens n:et doorgegaan, na inter,
ventte van de hoofdredactie var. Het
Parool te Amsterdam
M S. heeft, aldus getuige. Van Gastel
bewogen een aantal voor M. S bezwa
rende stukken te vernietigen. ..Ik heb
niet de indruk gekregen, dat het be-
largrijke stukken waren".
Voorts was Kroes gebleken, dat M. S.
na de bevrijding een functie heeft ge
kregen bij het Bureau Nationale Vei
ligheid. Hij verrichtte „waarnemingen"
in lir.ks georiënteerde groeperingen
M. S. en Het Parool
Dan wordt gehoord de heer W. van
Norden. directeur van Het Parool
Hij deelt mee. dat M. S. geen leiden
de rol in Het Parool heeft gespeeld
maar er zijn wel betrekkingen ge
weest, tussen hem en deze krant. De
ze zijn als volgt ontstaan:
Van M. S. had getuige nooit ge
hoord tot het uitbreken van de oor
log. Wat hij in de eerste jaren na de
capitulatie heeft gedaan was getuige
niet bekend, alleen, dat M. S. met de
Duitsers meewerkte en enorme foute
zaken deed.
„Ik heb hem het eerst ontmoet op
9 Maart 1943. de dag. waarop ik uit
de gevangenis was ontslagen. Jan
Mever de broer van M. S. Noor-
dam en Nunes Vaz waren voor de
zelfde zaak gearresteerd als ik. Ik
was op weg naar het station, samen
met een coÜega. Wij ontmoetten toen
toevallig M. S. op straat en mijn col
lega stelde hem aan mij voor."
„Sinds wanneer is Het Parool ver
schenen?"
„Sedert Juni 1940 aanvankelijk on
der de naam „Nieuwsbrieven van
Pieter 't Hoen".
„Juist gaat u door."
„Ik kwam toen in gesprek met M.
S.. omdat hy veel wist over de Duitse
kant van de zaak, waarin zijn broer,
Noordam en anderen in de gevange
nis zaten. M. S maakte een zeer
aimabele indruk. Hij vertelde, dat
zijn bedrijven toen min of meer ge
liquideerd werden door de Duitsers,
die sinds de arrestatie van Noordam
zeiden, dat hij betrekkingen onder
hield met de ..terroristen-wereld" Hij
wilde zich uit de zaken terugtrekken
en had een kwekerij in Gorsssl ge
kocht. daar zou hij zich vestigen. Hij
sloofde zich uit in allerlei betuigin
gen van eerbied voor de illegaliteit,
maar ik zei tegen hem: je bent zo
fout als wat geweest, maar als je
alleen maar bomen gaat kweken,
maak je niets goed. Maak gebruik
van jouw specifieke kwaliteit en re
laties om de illegaliteit te helpen."
..Had u dan de indruk, dat die af
faire met die valse Ausweisen. die
Noordam van hem betrok, hem onbe
kend was?"
„Ik bedoelde heel andere dingen.
Ik wilde inlichtingen hebben via
hem over de S.D.-activiteit tegen het
verzet. Na enige aarzeling ging hij
daarop in en hij knoopte weer rela
ties aan met zijn oude betrekkingen
Dat heeft veel vrucht afgeworpen
Hij stond eerst alleen met mij in ver
binding De andere mensen van Het
Parool kende hij niet."
„Dus Frans Goedhart had ook geen
contact met hem?"
„Nee, die schreef zelfs stukjes te
gen M. S. in het illegale Parool. Dit
alles bleef zo tot Dolle Dinsdag. In
die periode was M S. in Amsterdam
en daar kreeg hij toen contact met
de andere mensen van Het Parool
Zijn inlichtingen zijn zeer kos'baar
geweest Het nut daarvan was zeer
groot. In December 1943 zijn enige
mensen van Het Parool in Amster
dam gearresteerd Daaruit vloeiden
allerlei andere arrestaties voort: in
totaal ongeveer 35. de meeste uit de
yerspreidines-organisatie. Hiervan
hebben er 23 voor het Obergericht
terecht gestaan. Van de meesten
mocht een fatale afloop van het pro
ces worden verwacht Tóen heb ik
M. S. verteld wat hij tot dusver
niet wist dat hij voor Het Parool
werkte en hem gevraagd wat hij voor
deze mensen kon doen Hij kwam bij
mij terug met een overstelpende hoe
veelheid waardevolle inlichtingen.
Daardoor kon arrestatie van leiden
de figuren van Het Parool worden
voorkomen.
Eén der gearresteerden, zo meldde
M. S. b v. zou over enkele dagen
worden losgelaten om mee te helpen
om mr. Van Heuven Goedhart, Frans
Goedhart en Kees de Groot te arres
teren. Dit bleek juist te ziin. Boven
dien had een en ander tot gevolg, dat
het proces voor het Obergericht voor
de Duitsers weinig succesvol verliep
m geen der verdachten is dan ook ter
dood veroordeeld. Er kwamen zelfs
enkele vrijspraken.
Ik durf inderdaad te zeggen, dat
tal van deze mensen, zij het indirect,
hun leven te danken hebben gehad
aan de activiteit van M. S."
„Wist de S.D. van dit contact niet
af?"
„Dat denk ik niet. Schmidt, de
Sachbearbeiter, beweert van wel.
maar hij zal er wel zijn reden voor
hebben, dit nu zo voor te stellen."
De heer Van Norden deelt voorts
mede. dat het ook aan de inlichtin
gen van M.S. te danken was. dat de
top van „Je Malntiendrai" gewaar
schuwd kon worden, dat arrestatie
dreigde. Helaas sloegen de meesten
de waarschuwing in de wind. Ook de
groep rondom „Vrije kunstenaar"
kon dank zij hem een belangrijke
waarschuwing krijgen.
Aan de inlichtingen van M. S. is
het mede te danken dat men bij
de illegaliteit de techniek van de
S.D. beter leerde kennen. Hij meld
de ook, dat de S.D. een prijs van
10.000 R.M. op het hoofd van mr. Van
Heuven Goedhart had gezet, en wel
ke politie-man hem. zou moeten op
sporen.
Gelichte stukken
De heer van Norden ontzenuwde
voorts de beweringen in wat hij
noemde de „schotschriften van
Lunshof', dat er een soort kongsi
zou bestaan tussen M. S., mr van
Heuven Goedhart en de Londense
regering, en dat M. S. min of meer
als „reisbureau"' van Het Parool
optrad.
„Lunshoff heeft blykbaar inzage
gehad van stukken uit uw dossier
voegde hij er aan toe.
Voorzitter: „Dat is nieuw voor
voor ons. Derden hebben geen in-
van de stukken gekregen."
De heer Van der Leeuw (secreta
ris): „Hij kan ze uit het PRA-dos-
sier hebben gehad."
Even later deelt de heer Van der
Leeuw mede. dat de stukken uit het
dossier in handen van onbevoegden
zijn gekomen via Meyer
Schwencke!
Voorz.: „Er is hier beweerd, dat
M. S. al m 1941 Het Parool drukte.
En u hebt pas in 1943 contact met
hem gehad?
Getuige: „Ja. van dit eerste con
tact weet ik niets. Er werden wel
ln zijn bedrijf technische diensten
voor ons verricht, maar ik weet niet
precies welke
„Maar ik heb een brief van Pieter
't Hoen dat hij twee jaar lang con
tact heeft gehad met M. S."
„Dat lykt me iets overdreven"
De heer Offerhaus (lid van de
commissie): ,Wist u welke relaties
M S had bij de S.D.?"
Get.: „Ja, Ik wist dat hij Vogel
kende en HeÜmuth Schmidt, hoofd
van de „Hetzschriftenabteilung". De
laatste heeft hij volkomen ingekap
seld".
„Moest M. S. er niets tegenover
stellen, omdat hy steeds nieuws
vroeg?"
„Ja. Hij heeft ze zogenaamo
wel eens geholpen. Voor zover ik
het heb kunnen controleren heeft
hij nooit waardevolle Inlichtingen
gegeven. Schmidt kreeg van hem
bijvoorbeeld een collectie illegale
bladen, waar deze altyd erg bly mee
was.''
Voorzitter: „En nu de kwestie van
M. S. na de bevrijding."
Getuige: „Na de bevrijding, in
Mei 1945, heeft M. S. met Het Pa
rool als dagblad-onderneming niets
meer te maken gehad. Dat met die
brandkastensleutel is een fabeltje.
renvan het departement geen tegen
gestelde mentaliteit bezitten. Met de
mededeling, dat het rapport-Lange-
meijer over het politievraagstuk bin
nen enkele weken zal verschijnen,
was ook dit punt afgedaan Met geen
woord ging de bewindsman in o;-. de
beschouwingen, waarvan de strek
king was. dat er slechts één politieor-
gaan dient te zyn. dat ondergeschikt
is aan Binnenlandse Zaken en niet
aan Justitie.
De plaatselijke politie, aldus de
hr De Dreu (Arb.), moet onderge
schikt zijn aan de burgemeester, om
dat deze volgens de Gemeentewet be
last is met de handhaving der open
bare orde en rust. Dat zij, gelijk in
de kleine gemeenten, waar rijkspoli
tie is gestationneerd ondergeschikt is
aan Justitie is op zich zelf reeds fout.
omdat dit departement de taak heeft
om op te treden als de politie haar
bevoegdheid overschrijdt.
De heer Van Lieshout (KVP)
bleek ongerust, omdat de minister zo
aarzelt met de wederinstelling van
de Commissie voor Georganiseerd
Overleg. Hij vreesde, dat de actie van
het Ambtenarencentrum daaraan de
bet was en waarschuwde ernstig te
gen opneming van deze groepering in
het G.O.. omdat het een samenvoe
ging is van autonome categorale
bondjes, die uitsluitend speciale
Wat die meneer Kroes betreft, het
volgende: „Steeds heb ik M. S. ge
zegd: Je hebt weliswaar zeer be
langrijk werk gedaan, maar er
staat tegenover, dat je in de eerste
jaren fout bent geweest. Je zult
voor de rechter moeten komen.
Van de kant van Het Parool willen
we dan graag Je goede dingen naar
voren laten komen, maar jij. M. S
moet berecht worden
Voorz.: „Maar hii wou mee lif
ten met Het Parr 1".
Getuige: „Ja. maar dat is hem
maar kort gelukt M. S. zat in het
Oosten des lands, dat al ln April
1945 werd bevrijdv De oprichting
van de Parool-kranten was gede
centraliseerd voorbereid, zoals De
venter. Zutphen. Apeldoorn. Zwol
le. Almelo en Enschede. M. S. reis
de veel heen en weer over (fr IJs
sellinie. Wij konden onze mensen
voor de bevrijding niet vertellen,
dat M. S. fout was geweest en zij
beschouwden hem als dé man. Niet
rij richtte de kranten na de bevrij
ding op. maar hij bemoeide zich er
mee."
„Op zekere dag kwam een groep
van enthousiaste Parool-medewer
kers uit hei Oosten des lands op
Het Parool te Amsterdam, met de
wildste verhalen En voorop liep
M.S.! Ik heb hem toen apart geno
men, hem zijn bemoeiingen met onze
krant verboden en hem de toegang
tot het gebouw ontzegd Ondanks dat
verbod bleef hij zijn oude bindin
gen met Het Parool min of meer
misbruiken. Hij meldde zich helaas
niet bij de Justitie.
En wat nu de kwestie Kroes be
treft, het is niet zo. dat M.S. hem
voor ons heeft aangezocht. Neen,
Kroes zelf heeft gesolliciteerd
bij Het Parool en kreeg heel nor
maal een telegram om eens met
de hoofdredacteur te praten Een
heel gewone gang van zaken, die
echter in de brochure van Lunshof
verkeerd is
keerde data
lichte citaten.'
„Hoe leefde M.S. toen hy voor u
werkte?"
„Van het opsouperen van zijn ver
mogen. vermoed ik Wij hebben hem
nooit betaald
Het getuigen-verhoor er zijn er
31 geweest' ls hiermee afgelopen
Het woord is aan de getuige-deskun-
dige de heer Govers.
De zitting duurt voort.
„M. S. heeft aanvankelijk getracht
het ANP ln de wielen te rijden." aldus
de heer Gover». ..Om rich te introdu
ceren bij <ie Duitsers schreef hij o m
in een brief aan Feldmeyer. bij wie hy
zich als lid van de Nederlandse SS.
aanmeldde dat hij vertrouwensman
was geweest van het „Propagandamlnl-
sterlum" sedert 1933 en van de Wehr-
macht sedert 1936 Hij schreef er ook
in. dat hij lid van de NSNAP en la
ter geheim lid van de NSB was Al
deze dingen zijn beweren en ook. dat
hy voor zijn vertrouweiyke Inlichtingen
aan de Duitser* goed werd betaald
Ook zijn medewerking aan de Duitse
propaganda via Radio Bremen blUkt
duidelijk uit de gevonden correspon
dentie tussen Cas van den Berg. de
omroeper en zijn verloofde
Uit Beriyn kreeg hij subsidies voor
de propagandabureaux van M. S. in
Brussel en Parijs, zelfs kreeg hij voor
groepsbelangen vertegenwoordigen.
Daarentegen meende de heer
Wendelaar (VVD) dat de eis van
het Ambtenarencentrum om opne-
ming in het G O. gerechtvaardigd
was Deze spreker en de heer R e ij n-
iders (CH) namen het de Regering
I kwalijk, dat zij tijdens de R.T.C. ge
dreigd had met vordering van het
Kurhaus als de aangekondigde ver
gadering van het N.J.V. zou door
gaan. De vordcringsbevoegdhcid.
I waarvan zü dreigde gebruik te ma-
I ken. heeft h i een geheel andere
I strekking.
De heer Wendelaar bleek ernstig
ongerust over het niet toelaten van
de E V C tot het ambtenarenoverleg
omdat daaruit moest worden af
geleid. dat er onder de ambtenaren
communisten zouden zijn Het Noder-
om van overheidsdienaren te verlan
gen. dat zij geen sympathieën koeste
ren. welke aan de Staat vijandig zijn.
Hy spoorde de minister aan om het
requisitoir, dat de heer Goedhart in
de Tweede Kamer tegen de Centrale
Veiligheidsdienst had gehouden, toch
niet langer onbeantwoord te laten.
Van verschillende zyden werd ->m
revisie gevraagd van de zuiverings
procedures tegen ambtsdragers die
niet ronduit fout waren geweest,
doch in wie geen vertrouwen meer
werd gesteld. Sommigen zijn met
verlies van pensioenrechten te zwaar
gestraft. De volgende week Dinsdag
zet de minister zijn rede voort.
Zeepost voor Oost
en West
DEN HAAG Met de volgende
schepen kan zeepost worden ver
zonden. De data waarop de corres
pondentie uiterlijk moet ziin gepost
staan tussen haakjes achter de
naam van het schip vermeld:
Indonesië en Nieuw Guinea:
..Willem Ruys" (6 Maart).
Antillen: ..Stuyvesant" (25 Febr.)
Antillen: „Hydra" (2 Maart)
Suriname: ..Cottica" (1 Maart).
rekening neemt Een zuinig bedrijfs
beheer wordt hierdoor tegenge-
l werkt.
Hoge directe belastingen bclem-
meren de spaarmogelijkheid, terwijl
I met het oog op de noodzakelijke in-
p vesteringen deze juist bevorderd
zou dienen te worden Als een be-
j zwaar wordt ook gezien de neiging
I tot risicoloze belegging door het
sluiten van levensverzekeringen en
lijfrenten.
Dat de ondernemingslust en ar
bcidslust door hoge directe belastin
gen kan worden geschaad wordt
van andere zijde toegegeven, doch
met de aantekening, dat het hier
personen geldt, die uitsluitend wer
ken ter wille van de winst Hierte
genover moot worden gestold een
krachtig appèl op de gemeenschaps
zin Dit is een beter middel tot op
lossing van onze financiële en eco
nomische moeilijkheden dan de
doorlopende propaganda voor egoïs
me en eigen belang, die do kern
schiint uit te maken van de wijs
heid van bepaalde economische cn
ooüticke stromingen.
Opgemerkt wordt ln aansluiting
hierop, dat de keuze nooit gaat tus
sen hoge en laee directe belastin
gen maar tussen hoce directe belas
tingen en hoge indirecte belastin
een. De nadelen van deze beide
dienen tecenover elkaar te wor
den gesteld Dat de tegenwoordige
Urecte belastingheffing „revolution-
nair" zou zijn. gellik door haar be
strijders i« opgemerkt, wordt ont
kend. In de eerste plaats if de ster
ke Progressie een onvermtidelilk ge
volg van de positie, waarin de
«chatkist verkeert, doch ln de
tweede plaats is zii een Internatio
naal versehiinsel. dat zich ln an
dere landen welker regeringen
men bezwaarlijk revolutlonnalr kan
noemen, in nog sterker mate voor
doet dan In Nederland.
Dat het grote verschil in bclas-
•ingheffing van gehuwden cn onge-
Ku\vden door het nieuwe tarief der
inkomstenbelasting nog wordt ver
kerkt. wordt van verschillende zij
den afgekeurd. Algemeen ls het be
zwaar tegen de voorcestelde 100 op-
•«ntoi op d« gr^ndelac huurwaarde
van de personele belasting Naar
veler mening moet de regering dit
ontwerp laten rusten en eerst eens
de ontwikkeling aanzien na verho
ging van de huren Het wordt on
anist geacht om indien de huurver
hoging van 15 pet ten gevolge heeft,
dat velen te goedkoop wonen dit
'e willen opvangen door een heffing
♦en bate van het Rijk.
weergegeven, met ver-
i en uit het verband ge-
de VPB 1500 R M per maand honora
rium voor zichzelf. Dit ging door tot
Juli 1942.
VI* de VPB vloeide voortcfurend een
stroom van Duitse propaganda naar de
Nederlandse dagbladen, propaganda van
de ergste soort. Even fout als de VPB
waren de VGB (Verenigde Grafische
Bedryven) ook een zaak van M. S..
waar onder meer de Haftbcfehle voor
de S D werden gedrukt In één Jaar
Ujd had deze drukkerij een omzet van
vyf ton voor Duitse orders. Hy noemt
zich zelf trouwen., in brieven „Sonder
beauftragte des OKW"
Dat M. S de verspreiding van de pro.
paganda-boekjes. die hy ook drukte,
heeft gesaboteerd, neemt spreker 'niet
aan. ofschoon er wel eens paar duizend
exemplaren niet de deur *yn uitge
gaan.
Het „Vlctorlaverlag". dat hij even
eens had opgericht brachi hem onge
veer 10.000 gulden per maand op Toen
dit bedrijf werd omgezet ln de C V
„Novlssima" profiteerde hy er nog
van I September 1943 werd die zaak
onder beheer gesteld van de Duitser
Fichtl, omdat dc S.D. inmiddels had ge.
constateerd. dat er papier uit het be-
dryf was verdwenen Dit ls gebruikt om
er het illegale Parool op te drukken
ken
Dat zyn bedrijven per 15 Juli 1942
onder beheer werden gesteld, schrijft
M S zelf toe aan sabotage. Dit ver
weer acht spr niet houdbaar Daar
voor gingen de zaken te goed. want
m. S. verdiende veel aan de Schouw
de .Boekenschouw", de uitgevery „Del
ta". het plakbureau „Neuropa" enz.
y-
M. S EN DE PERS
Op InlUatlef van M S. werd ook de
„Raad van voorlichting voor de Ne
derlandse pers' In de zomer van 1940
opgericht. S D-rapporten bevestigen
dit.
Op slinkse wijze slaagde M S er ln
de Nederlandse dagbladpers en de Ncd
Journalistenkring bij de Duitsers »n
dlscrediet te brengen HIJ entameerde
ook het plan van de ..Cannenburgh",
waar journalisten cursussen |n de mcu.
we orde moesten volgen Hij benoemde
ook een dr Hoekstra lot secreu. is-ge-
neraal van de Kultuurkamer een man.
die hij zelf noemt ..een drankorgel met
representatief voorkomen". Toen
Schmidt,, de commissaris-generaal dit
Kolenstaking legt leven
in V.S. lam
PITTSBURG De kolencrisis.
veroorzaakt door de staking der
miinwerkers begint zich te doen
gevoelen in zo coed als alle takken
van de industrie
Om kolen te snaren hebben som-
miee eomeenten verordend dat de
bars. clubs en andere nlaatsen van
vermaak vroee moeten sluiten, ook
zullen de winkels 's avonds vroeger
moeten sluiten. De stooktemncra-
tuur van de centrale verwarming
en kantoorgebouwen moet worden
verlaagd. Er ziin veel scholen ge
sloten De verlichting is noc verder
benerkt en de kolen worden nog
strenger gerantsoeneerd De zie
kenhuizen hebben een beroep ge
daan od de leiders der vakvereni-
in een om voor brandstof te zor
gen.
SCHIERMONNIKOOG. De
burgemeester van Schiermonnikoog
heeft van Kapitein Visser van de
Willem Barentsz het volgende tele
gram ontvangen. „Hoezee. Baren-
rirecht vertrok en met brieven.
Alle eilanders en Noord Friezen,
gezond en opgewekt, groeten hun
familie. Omstreeks 20 Maart huis
toe".
Bourgeois en
hoorde, werd hij woedend en hc be
noeming srine niet door Max Blokzijl
we;d benoemd
Was hy Ud van de SS? Rauter zeg'
het zelf in een brief aan Hlmmier Ook
de S D -reiaUes *taan vast. Was ntj ook
NSB-er? Hy gedroeg zich wel ais zo
danig Spr. neemt aan. dat hy zijn
broer als Ud heeft opgegeven cn zijn
nummer neeft gebruikt.
Dat hij veel voortreffelijk .llegaa'
werk heeft verricht staat eveneens on.
onr.stotelljk vast HIJ heeft het levtn
van illegale werkers gered en spion-
nage-werkzaamheden verricht.
Hoe dit mogeMik Ie. kan men alleen
begrijpen als men zijn peiscon be
schouwt. Het relaas van de heer Van
Norden heeft het verhaal van Kroes
volkomen uit de doeken gedaan
M. S heeft een *pei gespeeld Doen
hij heeft te hoog gespeeld. Toen de
Duitsers hem lieten schieten, wendde
hij zich tot de illegaliteit. HIJ zag daar
in nieuwe mogélijkheden Hij probeer
de zich toch ln te dringen in Het Pa
rool Het lukte niet. Hy kwam in het
B.N.V
Deze man kent geen scrupules, want
elke ideologie is hem vreemd. Hij kan
overal terecht, maar toch stond hij
steeds alleen. In wezen i* een dergelijks
mens verschrikkeiyk.
Spreker eindigde met een ontzetting
te vorderen van 20 jaar
De commissie zal later uitspraak
doen
arbeider
(Van onze parlemcntsredacteur)
DEN HAAG U hebt ongelijk,
voegde gisteren in de Eerste Ka
mer de heer Wendelaar het com
munistische lid Van Santen toe,
om U zo te keren tegen de maat
regelen van de Regering om de
Staat en zijn inwoners te be
schermen Want als de Russen
zouden komen, bent u evenmin
veilig als v:ij, omdat hun recept
cm uit te maken wie tegen de
muur worden gezet en wie niet,
ook u niet vrtjuif zal laten gaan
De heer Van Santen keek de
spreker aan met het gezicht van
de communist, die zich in de ar
men van vadertje Stalin volko
men veilig voelt.
Als hier de topfiguren zouden
komen, ging de heer Wendelaar
voort, zouden die natuurlijk we
ten, dat u geweldig uw best hebt
gedaan voor Rusland, maar de
eenvoudige soldaten, die hier
binnen zouden uallcn, kunnen
niet anders dan zich aan hun
voorschriften houden. Bourgeois
gaan tegen de muur en bona fide
arbeiders worden gespaard. Hun
recept om uit te maken tot welke
groepen u behoort is heel eenvou
dig. Als v een closet met water
spoeling in huis hebt, bent u een
bourgeois, in het andere geval
een arbeider. Nu kunt u zelf wel
uitmaken, wat er met u zal ge
beuren. De heer Van Santen vond
het grapje niet erg aardig, de rest
van de Kamer wel.
v
