0**SFL Een vader-vlieger laat de wereld zien dochter zijn r MOEILIJKHEDEN? Wij geven raad Mntsnémlf Binnenkort honderdste (en laatste) Niwin-troep naar Indonesië Ja, dit is het grote leven voor Avyola THOMAS GARRIGUE MASARYK f 1850 - 7Maart -1950 )JIU0SB Om Uw krachten te\crhogcn cn de levenslust cn de kracht Uwer Jeugd jaren terug te winnen, neem eenvoudig 2 Pink pillen bij elke maaltijd. Dank zij de opbouwende eigenschappen van het medische ijzer der ■rTTÉTJTl Tink Pillen vermeerde- EÉhMhtS ren deze dc rode bloed- oillCAJ lichaampjes van het Hl LLC Iw bloed zodanig, dat dc vitaliteit in alle cellen van het organisme terugkeert. Na enkele weken is Uw uiterlijk veran derd. Pink pillen apothekers en drog. Dinsdag 7 Maart 1950 17 F e b r u a r i. De maan is ondergegaan, veel wolken verduisterden alle sterren en namen ook alle lichtjes van de mensenwereld weg. Die heet hieronder tijdelijk Italië. Als we tenminste de radio kunnen geloven, zijn we de Alpen over. We vliegen door al dit zwart op Rome aan. Voor ons is dat de eerste stop op weg naar Indonesië. Voor de oude Jood en zijn vrouw tussen de passagiers is het de laatste stop voor Palestina. In het schemerlicht van de cabine heb ik de jonge blonde haren van de stewardess lang naast hun twee witte hoofden over veel papieren gebogen gezien; over zo'n knoedeltje oude en nieuwe papieren als mensen tegenwoordig vaak met zich mee door de wereld dragen in de mening, dat het houvast geeft. Die twee werden dus geboren in Polen (1878 en 1879); verder komen ze achtereen volgens uit Berlijn, uit een kamp en nog een kamp en nog een kamp, dan uit Oostenrijk, dan uit Nederland en nu zijn ze er bijna. Ze zijn met hun tweeën begonnen (18991, ze waren met hun vijven in 1910, ze waren met hun vijftienen in 1933, de oudste kleindochter had nu net zo oud als Avyola "kunnen zijndaar is nog een gekreukt portretje op een wit Ber- lijns vachtje van. Nu zijn ze weer met hun tweeënnog met hun tweeënhet is allemaal - heel verkeerd gegaan. Mijn stewardess no teert dus zorgvuldig: 2 passagiers voor Rome, 2 stuks bagage, transiet en doorgeboekt naar Haifa. 20 Februari. Aan de tempels in Baalbek voor hun Romeinse Goden hebben de bezetters van Syrië acht generaties van Syriërs laten werkenheden zeventien eeuwen later moet ik met mijn stewardess in Damas cus een vliegtuig overslaan en eet ik met haar onder de laatste vijf overeind staande zuilen ,van de jupitertempel sandwiches met kaas. Het is lente, heerlijk warm in de zon en windstil in de vruchtbare vlakte onder de nog dik besneeuwde bergen van de Libanon. De jonge Arabier, die ons hierheen gebracht heeft, vertelt honderd uit over dit kleurige stuk wereld. Hij studeerde in Cairo en is vol van de cultuur geschiedenis van Syrië, die hij schrij ven wil, hij is vrolijk, hij is geestig, hij heeft met Bedouinen geleefd n weet de wonderlijkste verhalen uit deze bergen en woestijnen. Avyola .luistert, Ja, ja, dit is het grote leven; ze heeft zelf nog niet veel van deze landen gezien^ bekent ze alleen uit de verte en uit de lucht, Beyrouth en Haifa. „Haifa?", roept onze'gids. Dan zit er plotseling een heel andere Arabier met ons op de oude stenen alsof een wilde priester van de Baalstem- pel vanonder deze Romeinse fur la- .menten bezit van hem genomen heeft. Zijn zwarte ogen glinsteren, zijn slanke handen bewegen nerveus als hij van de volgende oorlog tegen Israël spreekt. Dan zal alles anders gaan dan de vorige keer. Nu zal Syrië de leiding nemen. De wapenen en vliegtuigen komen al binnen. Hij wil vrijwilliger worden, hij wil Jo den doden waar en wie hij kan. We ten wij soms niet van het lot van de Arabische vluchtelingen? Van hot moorden in Arabische dorpen? Vrou wen en kleine kinderen wil hij óók doden; zouden wij soms een jonge alang in het gras sparen omdat die jong was? Zijn broer woonde in Jafla alles is hem ontnomenZijn r,woorden zijn flitsend fel geworden; hij is alleen maar haat. Een kwartier .^au TH.v.KBiiimimiBBiin.mr: cnsiir.iinuirn Voortgezette cursus in mensenkennis „Ik vind alle mensen lie/." heeft m'n dochter Avyola gezegd, op de avond van haar vijfde verjaardag na het bezoek tevreden temidden van de cadeautjes ge zeten. Een heel redelijk inzicht. Ik heb daar toen enige tijd over nagedacht en gevonden, dat er genoeg waar- irrorrr v heid in stak om ontslag te nemen uit de militaire A. XIRULY dienst; het leek mij onzin om op lieve mensen bommen te gooien of er met bajonetten of wat dan ook van die aard in te prikken. Vijftien jaar later leek dat mij nog onzin, ook toen Avyola, het afgetrokken Duitse leger na- ogende en van de universele liefheid niet meer zo zeker, twijfelend gevraagd heeft: „Zeg. die mensen...?" Nu zo gaat het met het ieugdidealismemen moet dat elke vijf tien jaar toetsen aan de feiten, die men cr bijgeleerd heeft. „Wat nu?" heeft ze gevraagd. Het antwoord was gemakkelijk te geven. „Reizen en rondkijken; stewardess bij de K.L.M. worden," heb ik aangeraden. Goed dan. Na een opleiding tot dit vak is de hele wereld voor haar opengezet; de hele wereld, op, nu ja, Zuid-Amerika na dan vanwege jnaar een 3 voor Spaans En na een jaar oefenen op de buurtverkeer-passagiers voor Londen of Stockholm of zelfs Teheran zijn we, op nader onderzoek naar de mensen, de echte grote wereld ingevlogen. «sy Hilversum houdt zijn marinekamp HILVERSUM Het staat thans vast, dat de marinestaf de matrozen- opleiding naar Vlissingen wenst over te brengen. Dit betekent ech ter geenszins, dat het marinekamp uit Hilversum zal verdwijnen. Vlis singen heeft wel getracht de gehele opleiding tot zich te trekken, maar hiertegen is krachtig geageerd en deze „strijd" is door Hilversum ge wonnen. Het marinekamp aldaar zal zelfs worden uitgebreid. Amerikaans Senator wil een ontwapenings conferentie WASHINGTON. Dc Dcmocra- tische Senator Millard Tydings uit Maryland heeft de Amerikaanse Senaat dringend verzocht, de V N. te verzoeken een wereldconferen tie voor ontwapening bijeen te roe pen. Meer dan 20 Senatoren hebben reeds gezegd, dat zij het voorstel steunen. HOME Aan het einde van deze maand zal Italië een vriendschaps verdrag" met Turkiie sluiten. Het verdrag geliikt op verdragen tussen Italië en vele andere landen voor het tot stand brengen van diploma tieke betrekkingen. HuarkTrertlM rentezeer!» oaderdomspenrtoen Invaliditeitswet civiele procedures arbeidswet ens- Vraag; A. B. stelt gen over de aftrek van ten van verwerving. Antwoord; Ingevolge art. 15 van de Wet op dc Inkomstenbelas ting worden de kosten van verwer ving ingevolge art. 14 van genoem de wet als uitgegeven beschouwd, zodra zij: le. betaald of verrekend zijn, dan wel 2e. door de belastingplichtige ter beschikking zijn gesteld, of 3e. rentedragend geworden zijn- Bij speculatie worden bovenbe doelde kosten beschouwd als te zijn uitgegeven op het ogenblik, waarop de speculatie is voltooid. Wel mag ingevolge art. 27a het be drag van de kosten van verwer ving voor de gezamenlijke inkom sten uit dienstbetrekking, indien het minder is dan honderd gulden, tot dat bedrag worden verhoogd (Dit artikel geldt met ingang van het belastingjaar 1946). Vraag: W. B., die met echtge note al op jaren is, ziet bezwaren tegen komende inwoning. Antwoord: Wanneer de ge zondheidstoestand van één der echtgenoten een bezwaar zou kun nen vormen tegen nieuwe inwo ning, is het goed contact op te ne- Advertentie (l.M.) L TANDPASTA .f en voor witte tanden! Artisten verrichten hun heilzame werk onder zeer grote moeilijkheden maakt, dat haast ieder mens op iedere plek de overtuiging gekregen heeft, ver van het geluk te wonen. Maar voor Avyola is het rlog nieuw. „Pakistan zegt de man- „Han del dood. alles dood. In Lahore heb ben de Hindoe? alle Mohammedanen bijeengedreven en ze zUn gaan schieten mun vrouw en mijn eni ge zoon waren daar bij. De Hin does Met een van onmachtige haat en verachting vertrokken oude mond buigt hy zich weer over onze blote voeten. Is liet elders beter? later zit hij weer te schudden /an het lachen als hij van een vorige vlicgtuigbemanning vertelt, waar mee hij een Bedouinenkamp bezocht. De emir van de stam bood die K.L M.'ers koffie aan in zijn tent en zij boden hem daarop bij het afscheid niet zonder nadruk een Amerikaan se ballpointpen van een kwart dol lar ten geschenke. Toen nodigde die emir hen nog in een andere tent en daarin stonden toen rijn twee nieuwe Cadillac's en zijn Buick. Maar de stewardess is er. in die Jupitertempel cn na Rome. wat na denkend op geworden en niet hele maal zo goedlachs meer om deze ,*nens uit Arabië als 's ochtends vroeg. .22 Februari. Er loopt een heel goede likdoornsnijder door Pa kistan; ik kende hem daar al, toen het er nog Brits-Indië heette We zijn 's nachts om vier uur in Karachi geland, om vijf uur gaan slapen, om tien uur opgestaan. In de warme ochtendzon drinken we thee. elk met een uitgestoken blote voet naar de ze heelmeester; er zit iets aange naam romantisch in het toereiken van eksterogen aan vriendelijke oude voorzichtige Mohammedanen Ineens echter licht hij het hoofd op cn vraagt: „Waarheen bent u onderweg?" H „Naar Djakarta". 9 „Kan ik niet mee? Neem mij maar mee", zegt hy, „waar dan ook naar toe". „Het is daar niet zo goed", zeg ik. „Beter dan hier", zegt hij. i Ik heb dit gesprek al wel honderd keer en meer gevoerd, in Enschede en Rio en Montreal en München en overal, want we hebben met ons vliegen en velerlei ander vernuft de •Vereld nu al zo afstandsloos ge- Progressieve zege in Griekenland ATHENE. De progressieve Nationale Centrumpartij (Natio nale Politieke Unie), een coalitie van vooruitstrevende dissidente li beralen, die wordt geleid door oud premier Piastiras, heeft voor zo ver aan de hand van officieuze cij fers kan worden vastgesteld de Griekse verkiezingen gewonnen. Zij verwierf 376.000 stemmen. De Populisten van ex-premier Tsalda- ris behaalden 330.000 stemmen, de liberalen onder ex-premier Sopho cles Venizelt^ 300.000, de democrati sche socialisten van ex-premier Pa- 'pandreou 270.000 en de linkse de mocratische coalitie van de voor malige minister van financiën Svo- los 160.000. Naar schatting heeft 85% van het jjttiezerscorps gestemd. „Morgen zijn we bij de Hindoes", zeg ik tegen mijn stewardess in het Nederlands „Daar hoef ik dan al niet meer te luisteren. Hetzelfde maar omge keerd. Ik weet er, geloof ik. nu al alles van", zegt die ontdekkingsrei- zigster van een en twintig. Middag van gesprekken 25 Februari Djakarta. „Het wordt hier straks gewoon de Hoekse- en Kabeljauwse twisten; ik zal wei zorgen, dat ik geen Floris de Vijfde word", heeft de eerste Hollander, die we spraken, gezegd: daarom zal hij met ons mee terug naar het zo veilige Europa vliegen. Nu lopen we 's ochtends door de stad. Van twisten echter geen spoor. De man. die twin tig jaren op Java gevlogen heeft, ziet hetzelfde als het meisje, dat er voor de eerste keer is: vriendelijke, bedrijvige, goedlachse mensen, die druk met hun handeltjes, bedrijfjes of hun was bezig zijn Hebben deze mensen ons hun vrijheid afgedwon gen'' Nergens kijkt cr ons een ge- z.cht smalend of haatdragend of tartend op aan. Alles lijkt een vrien delijke rustige gaifg te gaan maat ook komen we langs een groot auto park en het station van Tandjong Priok en een ongetwijfeld eens on berispelijk electrisch emplacement, waar de roest en het verval een ver re van onduidelijke taal spreken. De middag is een middag van ge sprekken. Met de Indonesische ju rist. die ons vertelt, hoe een Neder lands officier op Celebes in opstan dige kampongs de vrouwen dwong om honderd in hun ogen mede schuldige mannen aan ie wijzen oin er dan van zo'n honderdtal tien neer te schieten. Met de Hollandse vrouw, die op midden-Java door ae Indonesiërs de ene Europese of half- Europese vrouw na de andere zag afmaken. Met de Hollander, die be toogde, dat ook de meest bezielde en goed willende Indonesiërs met de hun overgedragen Staat toch ner gens zouden komen, omdat nu een maal geen mens ver komt. die een auto overgedragen krijgt zonder re servewiel. crick, benzine, onderdelen en les in 't rijden of onderhouden Met de baas van de suikerfabriek in de Oosthoek, die zei. dat zijn bedrijf weer op gang aan 't komen was dank zij 't feit, dat de bevolking zoet gehouden werd met de communisti sche leer. dat de kapitalisten in staat gesteld moesten worden om er nog een paar jaar veel geld en moeite in te steken, zodat dan later een goed lopend modern bedrijf onteigend zou kunnen worden. Wat beduusd van dit alles liepen we voor 't eten nog maar eens de Molenvliet langs „Het Recht van de Sterken is 't On recht der Vlerken", stond er op een bord. maar dat bleek alleen uit een campagne voor Veilig Verkeer te stammen. In de avond zitten we in de tuin van 't hotel iets te drinken voor In- De vlieger-schrijver A. Viruly met zijn dochter Avyola, die als stewardess haar eerste Indone- siëvlucht met papa maakte. vJ donesische guldens, waarvan er op straat al zestig voor een Engels pond en vijf en twintig voor een dollar werden aangeboden. Een bejaarde Nederlandse zakenman heeft mijn dochter orchideeën gebracht ter ere van haar eerste reis door de Grote Mensen Wereld. „Zie je", zegt hy, „ik wens ze hier alle succes; dat verdienen ze ook. want er is veel goede wil. Maar ik geloof niet, dat ze het zullen krij gen; ik verwacht veel ruzie en veel honger. Waarom zou het hier in In donesië nu zonder Westerse organi satie beter gaan dan het ooit in China gegaan is? Maar wie weet? ik ben ver over de zestig en dan ge looft een mens niet gauw meer in iets nieuws. Overigens: het geeft toch niet meer. De militairen zullen het in de wereld wel winnen van ons. handelsmensen, 'n H-bom en dan nog een en dan nog een paar. en dan komt het er niets meer op aan waarin wie dan ook ooit geloofd of niet geloofd heeft, 't Is mij wél. Ik heb mijn hele leven hier op Java nu voor niets gewerkt: het enige, wat ik heb. is de satisfactie, dat ik dank zij die bommen denkelijk zelf nog zal kunnen zien, hoe de wereld geschiedenis afloopt. Dat doet me plezier want ik heb er vroeger, toen ik in Velp woonde, altijd het land aan gehad om in Arnhem by een toneelvoorstelling voor het eind van het stuk weg te moeten gaan om miin laatste tram te halen". Hij lacht. Het is niet het soort lach. dat bij een luisterend meisje en bij jon ge. witte orchideeën past. Einde eerste les 4 Maart We komen d'r aan. De cabine met onze veertig passa giers, bijna allemaal Hollandse moe ders met heel kleine blonde kinde ren die van Java teruggezonden wer den. is al vervuld met het soort blije opstand en bedwongen ontroe ring. dat me van twintig jaren thuisvliegen over Maas en Merwede vertrouwd geworden is. De reis is om. De telegrafist heeft het laatste telegram aan een achtergebleven man op Java aangenomen en uitge- seind. Avyola heeft het laatste kop je babvpao klontjesyrij geroerd. Daar komt de Westeinaer Plas al. Nu staat die stewardess achter mijn stuurstoel, terwijl we. 500 voet in de minuut, omlaae steken naar 't aan schuivend Schiphol. „Landincsklappen zestig graden uit!" zeg ik. en dan: „Nu, wat vind je nu van de we reld en de lieve mensen na je eer ste reis?" „Lieve0" Ik vind ze haast allemaal een beetje zielig en treurig", zegt Avyola. ,.'t Is haast gek. dat ik me zelf niet zo voel". „Drie en twintig honderd vijftig toeren!zeg ik. Hebben we druk op de remmen? Ja, zestienhonderd pond Wat zei ze deze keer0 zielig en treurig? nu ja ook dat inzicht zal voorbij gaan: over nog eens vijf tien jaar moeten we m&ar weer ver der praten als God wil. .Wielen uit!" Dan tikt de Constellation ran op baan 32 en is een Eerste les van een Voortgezette Cursus in Mensenken nis beëindigd. (Eigen bericht) DEN HAAG. Wanneer binnenkort het honderdste gezelschap artisten voor de Niwin naar Indonesië vertrekt, zal dit tevens het laatste zijn dat de op hun repatriëring w achtende militairen gaat vermaken. De Niwin- artistcn zullen In Indonië blijven zo lang er nog Nederlandse soldaten daar zijn. In totaal heeft de Nlwin tot dusver 467 mensen uitgezonden, waarvan verschillende twee of drie maal de grote reis hebben gemaakt. Van hen z(jn helaas elf tydens de tournees omgekomen. De terugkerende gezelschappen komen meestal met de troepenschepen mee, om ook aan boord nog voor verstrooiing te zorgen. Wegens hun gemakkelijke ver plaatsbaarheid zijn voornamelijk klein kunstgezelschapjes uitgestuurd, in totaal 58, aangevuld door tien amusementsorkesten van gemiddeld zeven man. Vele solisten, trio's en kwartetten brachten er klassieke en seml-klassieke recitals. Het Concertgebouw-trio is er geweest, evenals het Rocntgcn-kwartet. Zes toneelgezelschappen zyn er opgetroden. Tartuffe is er In de barre hitte gespeeld In fluwelen pakken met kanten chabots. Zes mensen hebben lezingen gehouden. Ook de burgers zijn niet verge ten Bij het regeringsjubileum is met groot succes een spel van Han Hoekstra opgevoerd en de kinde ren van de burgers zijn vermaakt met kindervoorstellingen o.a. van Adri van Oorschot. In het algemeen kan men zeg gen, dat de artisten een zwaar le ven hebben gehad. Niet alleen reisden zij iedere dag, soms in vrij wel onbereisbare streken, maar zij bouwden ook hun eigen toneel op, sleepten hun eigen bed en klam boe alsmede vaak een piano mee cn deelden alle moeilijkheden van de militairen in de rimboe. Het zwaarste vonden de meesten het „napraten". Honderden keren moesten zij na afloop van hun werk overal hetzelfde vertollen. Zij vervulden de taak van de min- streels der middeleeuwen. Deze uitzendingen hebben enorm veel geld gekost, dat echter grif door de Nederlanders thuis is op gebracht. De Niwin is een belang rijke werkgeefster: in de eerste helft van 1950 wordt ruim ton aan salarissen voor de artisten uit betaald. Gekke dingen 'erden meege maakt. Daan Hooikaas trad eens d in een theater, waarvan de di recteur hem verzocht geen mee- zing-liedjes te geven, want dan kon het balcon wel eens naar be neden komen. Ook een variété-ge zelschap deed wonderlijke ervarin gen op. Een avond beleefde men eerst het vreemde schouwspel, dat alle militairen met stoelen en divans de cantine binnenkwamen. Vervol gens rende tijdens de voorstelling een troep apen over het dak. Daar na kletterde een tropische regen bui op de zinken dakbedekking, waardoor niemand zich meer ver staanbaar kon maken. Het licht ging drie keer wegens een defect uit en tenslotte zakte een acrobaat met zijn „houten been" door het moest worden uitge- toneel zaagd. „Op handen gedragen" Al het materiaal dat overzee is gezonden komt met de laatste afde lingen terug. Een speciale commis sie zal een bestemming geven aan wat er nog bruikbaar is. Maar het materiaal Js intensief en onder moeilijke omstandigheden gebruikt. Veel moois zal het dus niet zyn, wat in het vaderland terugkomt. Dit prachtige werk van de Niwin is in Nederland georganiseerd door mevr. Zalsman. Dick van Gelder en Frans Muriloff. De proefvoorstel- lingen werden in Den Haag bijge woond dooor militairen, die stem biljetten moest invullen, en door deskundigen. Op deze wiize werd beslist wie uitgezonden zou worden. Iedere tekst werd gekeurd door aalmoeze niers cn legerpredikanten. Nu loopt het werk af. Na het honderdste gezelschap heeft het eeen zin meer om nog mensen te sturen. Er reizen thans veertien gezelschappen op Java en Sumatra voor de 59.000 man die er nog zit ten. enige vra- i men met de dokter en deze een i zgn. kos- schriftelijke verklaring te vragen. Dat attest zal dan het Gemeente lijk Huisvestingsbureau moeten worden getoond, dat, wanneer dc gezondheidstoestand werkelijk slecht is. zeer zeker bij de aanwij zing van nieuwe mede-bewoners daarmede rekening zal houden. Vraag: R. H. is medebewoner en ondervindt de moeilijkheid, dat de hoofdbewoner een bepaald per soon, die bij dc medebewoner op bezoek komt, niet wil toelaten. Antwoord: Wanneer hier mcdebeAvoning is verkregen op on- dershandse wijze, dan kan de hoofdbewoner bezwaar maken te gen bepaalde visite. Anders wordt het, wanneer het een officieel toe gewezen gedeelte van een huis is, dan heeft in het algemeen de hoofdbewoner hier geen stem in het kapitel. Nu moet men zaken als deze werkelijk niet te hoog op blazen cn er/wellicht een politie- kwestie van maken. Men komt dan van het ene tot het andere, jaagt elkaar op kosten en het eind van het liedje is dikwerf toch, dat men noodgedwongen moet blijven sa menwonen. Hier moet toch wel een bevredigende oplossing te vinden zijn, want cr zijn werkelijk wel zwaardere kwesties in de wereld. Vraag: S. S. wil iets weten over de aftrek voor kinderen tot 21 jaar. Antwoord: Ingevolge art. 6 van de Wet op de Personele Belas ting wordt het bedrag der belas ting verminderd in verband met het getal eigen kinderen, dat op de lste Juni van het belastingjaar dc volle ouderdom van 20 jaar nog niet heeft bereikt. Vraag: L. W. stelt een vraag over het samengaan van het heffen van loon- cn inkomstenbelasting. Antwoord: Indien man en vrouw samen werken moet er al- tyd inkomstenbelasting worden be taald. Van het bruto-loon mag min stens 100,worden afgetrokken voor verwervingskosten. Over het loon, verminderd met genoemde kosten, wordt dc inkomstenbelas ting berekend. Van het aldus ver kregen bedrag wordt de reeds be taalde loonbelasting afgetrokken. Vraag: A. v. d. M. Deze -wil graag weten of een weduwe, die rentetrekster is, haar rente behoudt wanneer zij hertrouwt. Antwoord: Indien een we duwe een huwelijk aangaat, houdt zy op rentetrekster te zijn. Zij ont vangt echter als afkoopsom een be drag ineens van tweemaal haar joarrente. De Rijksverzekerings bank moet voor de betaalbaarstel ling zorgdragen. Vraag: W. K. heeft bepaalde moeilijkheden, welke voortvloeien uit verschillende huwelijken. Antwoord: Wanneer men in verband met verschillende omstan digheden huwelijksvoorwaarden wil opmaken, moet men over cn weer geen mondelinge afspraken maken, voordat men de zaak aan een notaris heeft voorgelegd; voor al wanneer er sprake is van opvoe ding van kinderen uit een vorig huwelijk zou men volkomen te goeder trouw mondeling een af spraak maken welke niet gedekt kan worden door de wet. Advertentie (LM.) sinds Ik kracht cn levonslutt herwonnen heb. Auriol op bezoek in de Britse hoofdstad LONDEN Over een afstand van 120 km van Dover tot Londen, wapperen de Franse kleuren ter verwelkoming van president Au riol. die heden een driedaags be- i parochiegeestelijken, vallen niet zoek aan Londen brengt. De Britse 1 onder het decreet dat hoofdzakelijk hoofdstad is met vlaggen en bloe- betrekking heeft op de eigendom men getooid. I men'der Poolse bisschoppen. Polen besluit tot secularisatie WARSCHAU De Poolse Na- tionale Vergadering heeft unaniem een regeringsdecreet tot secularisa tie van alle landgoederen der kerk. die groter dan 125 ha zijn goedge keurd. Kleinere landgoederen, van VANDAAG een eeuw geleden werd in het Moravische dorpje Hodonin een jongen geboren, wiens naam zou gaan over geheel dc wereld en die voorbestemd was om groot en geëerd te worden in de ogen van alle mensen. Zijn vader, koetsier voor een grootgrondbezitter, heeft er geen weet van gehad. Die verdiende een on- belegde boterham voor zijn gezin en zich zelf en bevond zich nog In de positie van een halve slaaf. Het paste hem niet voor zijn jongen een grote toekomst te dromen cn hij zal al blij zijn geweest toen Thomas want zo heette de zoon van de Mora vische koetsier Masaryk als smidsleer ling een beetje tot de gezinsinkomsten ging bijdragen. Maar Thomas zelf was ongewoon leergierig. Hij verslond wat hij aan boeken in handen kon krijgen en vond smeden heel wat minder boeiend dan lezen. Zijn vader zal er het hoofd wel over hebben geschud en zich in een netelig parket hebben gevoeld toen Tho mas kwam vragen of hy niet „doorleren" mocht. Masaryk, de koetsier, kon op die vraag geen eigen antwoord geven. In zijn levensstijl past geen studerende zoon eh zeker kon van iets zó ongewoons niets komen als niet de „heer" voor wie Masaryk reed, zijn hoge toestemming gaf. De oude Masaryk zal wel met zijn pet hebben staan draaien toen hij eenmaal de stoute schoenen had aangetrokken en het vérstrekkende ver zoek aan zijn heer voorlegde. Het mócht. En in 1305 telt het Brünnse gym nasium een nieuwe Moravische leerling: Thomas Masaryk, zoon van een koetsier uit Hodonin. .J De nieuwe lee.'ling is een no. 1. Zijn onbegrensde belangstelling omvat vrijwel alle terreinen van wetenschap. Vooral maatschappij geschiedenis, strafrecht, wijsbe geerte, trekken hem. Als het gym nasium zijn deuren achter hem sluit gaat hij studeren in Leipzig en in Wenen. Zijn omstandighe den dwongen hem tot de doodeen voudige leefwijze die hij levens lang in acht zal nemen. Lesgevend verdient hij zijn studentengeld. Maar het wordt met het jaar dui delijker hoezeer studie aan hem wél is besteed. Als hij 28 is trouwt hij een Amerikaans meisje: Char lotte Garrigue, zelf geheel passend bij _ijn nobele aard. en een diep- gelukkig huwelijk geeft 45 jaar lang achtergrond en zin aan zijn persoonlijk leven Nauwelijks een jaar getrouwd, in 1879. wordt hij privaat-docent aan de Weense Uni versiteit in de filosofie. Zijn eerste publicaties beginnen te verschij nen. Weldra zal hij de grondslagen leggen voor een prachtig boek over de wijsgerige grondslagen van het Marxisme. Zijn naam krijgt een klank. Op Tsjechische, Slowaakse en Moravische studenten heeft hij een magnetische invloed. Langzaam maar zeker ontwik kelt zich' naast zijn wetenschappe lijke zyn nationale zin. Zijn volk wordt geringeloord doot de Do- nau-dubbelmonarchie, maar bij al le critiek blijft Massaryk in de be ginjaren loyaal. Eerst wanneer in 1908 hij is dan al 11 jaar ge woon hoogleraar tijdens het hoogverraadproces van Agram de Oostenrijkse regering zich aan een hele reeks vervalsingen en valshe den te buiten gaat, breekt er iets in hem Masseryks karakter kent eerlijkheid als een van zijn sterk ste eigenschappen. „De waarheid overwint" is zijn levensspreuk. Voortaan zal hij geen geloof meer hebben in de hoogheid van het Oostenrijk? gezag. Zijn stem in de Weense Rijksraad, waarin hij wordt opgenomen, gaat meer en meet* critisch klinken en als in 1914 OostenrijkHongarije aan DuitSb kant voor Pan-Germaanse idealen vechten gaat. is Masaryk's keus niet moeilijk: hij wijkt uit en stalt zich op aan de zijde der ge allieerden. Met hem strijdt weldra één van zijn begaafdste leerlingen Edvard Benesj. Ook Stefanik, de Slowaak, die la ter bij een vliegongeluk op weg naar zijn eindelijk vrijgeworden land de dood vinden zal. Er worden publicaties ondernomen om de we reld een zuiver beeld van de Tsje- choslowaakse vrijheidsstrijd te ge ven; besprekingen met de gealli eerde regeringen dwingen Masa ryk tot reizen en trekken maar het succes is groot: tegen het eind van de eerste wereldoorlog is de onaf hankelijkheid van Tsjechoslowa- kije een geallieerd programpunt geworden en als eindelijk in het bos van Compiègne de wapenstil stand wordt gesloten verrijst aan' het firmament der staten de Tsje- choslowaakse republiek als onaf hankelijk land. Thomas Garrigue Masaryk hy heeft de naam van zijn vrouw aan de zijne toege voegd is dan 68 jaar en achter hem ligt een gróót leven. Aller wegen wordt zijn naam met ere ge noemd: de zoon van een Moravi sche koetsier heeft wereldfaam verworven. Maar dit is geenszins het einde. Masaryk zelf heeft aan het einde van de oorlog aan een terugkeer naar een professorale leerstoel ge dacht. Maar zijn volk koos hem als eerste President van de nieuwe Republiek cn achttien jaar lang, tot op zijn 86ste jaar is hij dc lei der van zijn volk gebleven. De Fresident-Bevrijder noemde men hem, zoals zijn leerling cn opvol ger, Benesj, de President-Bouwer werd geheten. Gedragen door die pe rechtvaardigheidszin, door een menselijkheid die onuitputtelijk scheen en een wijsheid die zeld zaam is werkte hij aan de opbouw van de staat die hij zelf mee in het leven had geroepen. In 1936 trad hij af. Een jaar later op 14 Sep tember 1937 vroeg in de morgen, op 87-jarige leeftijd, gaf hij dc geest. Thomas Garrigue Masaryk heeft geen weet gehad van München, nqch van de tweede wereldoorlog, noch van de vertrapping van zijn democratie tot een despotische volksdemocratie onder opperlei- ding van Moskou. Dat alles is hem bespaard gebleven. Zijn enige zoon, Jan, ambassadeur van Tsjc- choslowakije in Londen en laatste lijk Minister van Buitenlandse Za ken, heeft het alles gezien. H*! is uit het raam van het paleis Czer- nih gesprongen. En ook Benesj heeft de vernietiging van Masa ryk's levenswerk moeten aan schouwen. Hij is als een gebroken man gestorven. Vandaag herdenkt een wereld dat het 100 jaar is ge leden dat in Hodonin een koet siersgezin met een zoon werd ver rijkt. Op 7 Maart 1950 zal heel de wereld spreken over Thomas Gar rigue Masaryk, lichtend voorbeeld voor allen, die villen strijden in de gelederen van waarheid en recht, van democratie en mense lijke waardigheid. Maar in zijn eigen land zal alle herdenking in stille binnenkamers geschieden. Want op het Wenceslausplein, waar 32 jaar geleden Thomas Ma saryk zijn tnomphalc intocht deed, dreunen de laarzen van de com munistische politie

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1950 | | pagina 3