DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
BELGIE: 57.68% IA; 42.32% NEEN
Machine met rugbysupporters
pletter bij Cardiff (Wales)
valt te
nee" gestemd
Pasundan bij Republiek
Indonesia gevoegd
R.I.S. aanvaardt nieuw
deviezenstelsel
r
Militaire Pensioensbond
neemt resolutie aan
Nog geen Grootste deel van Wallonië heeft
beslissing
Tachtig doden en drie
overlevenden
Legatie Praag
niet gesloten
Heinrich Mann
overleden
10e Jaargang, no. 61
Maandas 13 Maart 1950
Opgericht doot de Stichting „Het Parool" Giro 51033a
Bank: Rotterdamsche Bank Postbu: 9 Abonnements
prijs 32 cent p. tv. oi 4.15 p. kw. Losse nummers 9 cent.
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie eo Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: T]. DE BOORDER.
Van de 5.085.263 Belgen, die gis
teren bij de volksraadpleging een
geldige stem hebben uitgebracht
verklaarden zich 2.151.831. of 42 32
procent, tegen een terugkeer van
koning Leopold III Dit is belang
rijker dan het feit. dat 2.933.382
Belgen, of 57.68 procent, zich vóór
terugkeer van de koning uitspra
ken. Want bij een stemming, die
de persoon van de vorst van een
constitutioneel geregeerd land be
treft, kan het niet als bij de ver
kiezingen voor een parlement om
hei behalen van een eenvoudige
meerderheid gaan. De constitutio
nele monarch regeert in feite bij
de gratie van het souvereine volk,
het gehele souvereine volk en
niet slech.s van een deel daarvan,
zelfs al vormt dit een kleine meer
derheid. Met andere woorden: van
hem wordt' verwacht, dat hij boven
de partijen staat. Stemt ruim 42
procent der bevolking tegen hem
(na oen verkiezingsstrijd, die in
hoge mate een p a r t ij strijd was
dan kan men onmogelijk beweren,
dat hij aan deze verwachting vol
doet. Dat de koning zelf als voor
waarde voor een terugkeer heeft
gesteld, dat slechts 55 procent der
stemgerechtigden zich voor hem
zou uitspreken, verandert daaraan
niets
Het resultaat van de volksraad
pleging een instelling, die de
Belgische grondwet niet kent is
niet bindend. Het laatste woord
over een eventuele terugkeer van
de koning heeft het parlement.
Daarin heeft de Christelijke Volks
partij, die vóór Leopold is, een
kleine meerderheid, met behulp
waarvan zij misschien in staat zou
zijn, de terugkeer van de koning
door te drijven, zelfs indien zii
daarbij de Liberalen tegen zich
zou hebben, wat onder de huidige
omstandigheden waarschijnlijk is.
Gaat de C V.P. daartoe over. dan
kan hest niet anders, of België zal
door een golf van onrust over
spoeld worden. De Socialistische
partij, die meent, dat de koning
niet zonder twee-derde meerder
heid kan terugkeren, zal dan
zeker, naar zij reeds heeft aange
kondigd, de arbeiders oproepen
zich uit alle macht tegen de te
rugkeer van de koning te verzet
ten. En in Wallonië, waar de
meerderheid tegen een terugkeer
van de koning is. zou de autono
mistische beweging ongetwijfeld
voor het land gevaarlijke vormen
aannemen.
In een Woensdag in ons blad ge
publiceerd artikel is reeds uiteen
gezet, cat West-Europa in het al
gemeen en Nederland in het bij
zonder belang heeft bij en recht
heeft op een rustig België. Om
België en om de Westerse wereld
moet men hopen, dat de C.V P. zal
afzien van een maatregel, die, ge
zien de feiten, waar het om gaat,
voor bijna de helft der Belgen op
een dictatuur van een kleine meer
derheid zou gelijken. Een oplossing
van het probleem is nog altijd mo
gelijk. De Belgische staatsman
Spaak hteft deze aangegeven.
Aftreden van de koning en een be
stijging van de troon door zijn
zoon Boudewyn.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL, Ruim 57van de Belgische kiezers heeft
gisteren na een gang naar de stembus, die vrywel overal als
een Zondagswandeling is opgevat en nergens incidenten van
enig belang heeft meegebracht, als zyn mening uitgesproken,
dat Koning Leopold III op de troon dient terug te keren. Zoals
te verwachten was heeft de Koning een overwegende meerder
heid behaald in de Vlaamse provincies, nl. bijna 72 Daaren
tegen heeft Wallonië te kennen gegeven in meerderheid Leo
pold niet terug te wensen door slechts 42 der stemmen te
zijnen gunste uit te brengen, terwijl ook de hoofdstad Brussel
met een stemmenpercentage van iets meer dan 48 geen
meerderheid voor Leopolds terugkeer heeft opgeleverd.
Niet voldaan aan
eis van liberalen
Belgisch Kabinet
is verdeeld
BRUSSEL. Naar in politieke
kringen verluidt, hebben de ka
tholieke ministers op de kabinets
zitting: van hedenochtend aange
drongen op de terugkeer van ko
ning Leopold, op grond van de uit
slag der volksraadpleging.
De Liberale ministers zouden ge
weigerd hebben zich bij dit stand
punt aan te sluiten. Als men. niet
to teen compromis kan komen, zou
dit betekenen, dat de regering zou
moeten w orden ontbonden. Er zou
den dan nieuwe verkiezingen moe
ten worden gehouden.
Z™8®™™ N
Enkele buien
1 Weersverwachting, geldig van 1
g Maandagavond tot Dinsdag- E
8 avond:
Wisselende bewolking met g
plaatselijk enkele buien, voor-
E namelijk in de noordwestelijke
i helft \.in het land. Langs de g
g Waddenkust af en toe nog E
krachtige. overigens meest E
matige westelijke tot noord- z
westeliike wind. Vannacht op z
verschillende plaatsen zware
en biina overal lichte nacht- g
g vorst. Morgen overdag onge-
g veer dezelfde temperaturen
i als vandaag.
14 Maart Zon op 6.58 onder 18.42 E
S Maan op 4.59 onder 13.38.
en socialisten
Hoewel dus het totaal percentage
der ja-stemmen boven de 55 is
gekomen, dat Leopeld zelf een
voor zijn terugkeer noodzakelijk
minimum heeft genoemd, en dus
zijn aanhangers op grond daarvan
die terugkeer ook bepleitten, me
nen vooral de Walen onder Leo
polds tegenstanders, dat meer dan
ooit gebleken is, dat „de koning
der Vlamingen voor hen onaan
vaardbaar 'is".
Het was 's nachts ongeveer half
drie dat de minister van Binnen
landse Zaken, de Vleeschauwer,
op zijn departement de aaar in
groten getale verzamelde binnen-
en buitenlandse journalisten de
officieuze totaal uitslag kon mee
delen. nadat reeds de geleidelijk
aan binnenkomende uitslagen der
arrondissementen een vrij riuide-
liik beeld hadden opgeleverd. Van
de 5085263 uitgebrachte stemmen
bleken 2933382 ten gunste van
Leopold te zijn uitgebracht, het
geen neerkomt op 57,68 Het
aantal neen-stemmen bedroeg
2151881. wat 42.32 is. Over het
gfhele land zijn dus 781501 meer
ja's dan neens uitgebracht.
Bij de interpretatie der uitslag
speelt de uit alle statistieken ver
maarde kunst van de groepering
der cijfers ook een rol en de zo
koningsgezinde minister bewees
hierin een meester te zijn. Hij leg
de er tenminste de nadruk op,
dat 21 Van de 30 arrondissemen
ten en 7 van de 9 provincies een
meerderheid voor de koning heb
ben opgeleverd. Dat is inderdaad
het geval, want in Wallonië gaf de
provincie Luxemburg een ruime
en de provincie Namen een klei
ne meerderheid voor de koning
te zien. Dit zijn echter de over
wegend landelijke provincies. In
de dichter bevolkte .industrie-pro
vincies Luik en Henegouwen
stemde daarentegen de meerder
heid tegen de koning De grote
steden spanden hierbij de kroon
(niet die van Leopold)' waarbij
het Henegouwse arrondissement
Bergen als koploper te voorschijn
kwam met 68.79 neen-stem
men, Charleroi volgde met 67,7
het arrondissement Zinnick (Soig-
nies) leverde 65,6 op cn de
Waalse „hoofdstad" Luik kwam
daarna met 65,31 voor Leo
pold ongunstige stemmen. Het
Brabantse arrondissement Nijzel,
dat tot Wallonië wordt gerekend,
bracht 64,45 neen-stemmen op,
tetrwyl het voor de koning gun
stigste percentage m Wallonië
werd behaald in het Luxemburgse
airondissernent Aarlen, nl. 65J1
Het zijn vooral de grote steden
met hun arbeidersmassa's geweest,
die in Wallonië een meerderheid
tegen de koning opleverden. Aan
gezien ook in Brussel de koning be
neden de 50 bleef, is dus niet
aan de eis voldaan, die de liberale
partij had gesteld om de terugkeer
van Leopold te kunnen aanvaarden,
n.l. dat hii in elk geval in alle drie
landsdelen de meerderheid zou be
halen.
In Vlaanderen hebben echter de
konmesgezinden alle reden tot
juichen zo zy althans niet be
zorgd zün voor een scherpere
scheiding in het land want het
laagste percentage der ja-stemmen
is daar nog meer dan 60 Zie ver
(Zie verder pag. 7) "K
KASSEL De Nederlander J.
Brouwning, die in December 1949
uit een Nederlandse gevangenis is
ontsnapt is in de buurt van Kassei
door de Westduitse politie gearres
teerd. Hii was veroordeeld wegens
misdaden tegen de mensheid.
In het zuiden van Wales, voor
de ogen van de wachtenden op
het vliegveld Llandow viel
Zondagnamiddag een Tudor V
met 83 inzittenden aan boord,
te pletter80 kwamen om,
3 overleefden het ongeluk.
Beieren op zoek naai
een koning
MüNCHEN De Beierse ko-
néngsgezinden, verenigd in de groep
de „Bund", zouden de kroon van
Beieren aan de hertog van Windsor
willen aanbieden. Op Buckingham-
Palace wordt dit gerucht als „hu
moristisch'' bestempeld, aldus het
Engelse blad „People".
Beleren kan mooiiyk een koning
vinden onder de overlevenden van
de Wittelsbach dynastie en de
Beierse monarchisten richtten thans
hun belangstelling op de Britse
koninklijke familie. Zij menen dat
de hertog van Windsor de ideale
man is om plaats te nemen in de
witblauwe koets, die reeds voor de
nieuwe vorst is klaargemaakt.
De tegenwoordige hertog van
Windsor deed als koning Edward
VIII afstand van de Britse troon,
toen hfj met de Amerikaanse we
duwe, mevrouw Simpson, huwde.
(Van onze correspondent)
LONDEN. Gistermiddag om half vier is Engeland getroffen door het,
naar het aantal slachtoffers gemeten, grootste vliegongeluk, dat tot dusver
ooit gebeurd is. Een Avro Tudo V op weg van Dublin naar het vliegveld
Llandow ten zuidwesten van Cardiff (Wales), stortte, vóór de landing,
met een doffe slag vlak bij de huizen van het dorpje Sigglngstone in het
land neer en brak in tweeën.
éeloof :n de Tudors nooit
e Tudor V was oorspron-
PRINSES JOSEPHINE CHAR
LOTTE, de 22-jarige dochter
■van koning Leopold bracht haar
stem uit in een schoollokaal te
Britssel (foto links); de rechtse
foto toont minister Paul Henri
Spaak bij het vervullen van zijn
stemplicht in het stembureau te
St. Gilles.
De Britse H.C. wil Duitse
orderverstoorders straffen
BONN Generaal Sir Brian
Robertson, de Britse Hoge Commis
saris in Duitsland,, heeft de West-
Duitse autoriteiten meegedeeld, dat
hij geen verzachting van de ont
manteling der staalfabrieken te
Watenstedt-Salzgitter zal overwe^
gen als de verantwoordelijke ele
menten voor de onlangs voorgeko
men ongeregeldheden niet worden
berecht.
DJAKARTA. President Sukarno heeft een besluit getekend, waarbij
de negara Pasundan (West-Java) wordt opgeheven cn haar territoir
weer wordt gevoegd by het gebied van de republiek van Djokja, de steeds
meer dominerende staat van de R.I.S. Dit besluit brengt geheel Java on
der het bestuur van Djokja en maakt een einde aan het stelsel van deel
staten, gecreëerd na de politiële actie van 1947. De status van Djakarta
blijft onveranderd, daar de hoofdstad in het federale district is gelegen,
dat onder de directe controle van de centrale regering der R.I.S. staat.
(Vervolg pag. 7) A
Exporteurs krijgen beschikking over
harde valuta
DJAK.ARTA. De regering van de R I S. heeft bepalingen afgekondigd,
die de bedoeling hebben, de export uit Indonesië te bevorderen en de
Indonesische valuta meer in overeenstemming te brengen met haar wer
kelijke waarde op de open markt.
Met ingang van heden ontvangen exporteurs feitelijk een premie van 50
procent op hun goederen. Behalve betaling voor hun uitgevoerde goederen
in Indonesische valuta tegen de officiële koers krygen zü namelijk een
licentie, krachtens welke zij 50 procent van de verworven Indonesische
valuta in vreemde valuta kunnen omwisselen. De regering voorspelt, dat
exporteurs deze licenties met 200 procent winst zullen kunnen verkopen,
aangezien de importeurs ze zullen nodig hebben om aan vreemde valuta
te komen.
Importeurs zullen niet over een certificaat nodig, hetgeen bete-
Staartzitters gered
Uit verklaringen der weinige oog
getuigen over Sigglngstone hing
de diepe rust van de Zondagnamid
dag krijgt men de indruk, dat het
vliegtuig erg laag scheen binnen te
komen, toen opnieuw begon te stij
gen. waarop de motoren afsloegen
en het met de neus naar beneden de
grond in dook. Een explosie was er
niet en er brak geen brand uit. Van
de 83 inzittenden waren gisteravond
nog maar drie mensen overgebleven,
waarvan één, de 23-jarige Melville
Thomas, een mijnwerker, in levens
gevaar verkeerde.
De beide andere overlevenden, de
zwagers Handel, Rogers en Gwyn
Anthony hadden een plaats helemaal
achter in het vliegtuig. Zy behoor
den tot de laatsten van de 78 passa
giers, die een uur eerder, in Dublin,
in de beste stemming aan boord wa
ren gegaan.
Die goede stemming was wel te
verklaren, want de passagiers waren
een gezelschap rugby-supporters, die
Zaterdagmiddag Wales in Belfast van
Noord-Icrland hadden zien winnen.
Een aantal zakenlieden hadden de
tocht georganiseerd. Het kostte 10
pond 5 shilling, alles inbegrepen; de
vraag was zo groot geweest, dat geen
plaats onbezet was gebleven.
De slachtoffers kwamen uit alle
lagen der maatschappij, er waren
rugby-enthousiasten bij, die maan
denlang voor de 10 pond 5 shilling
hadden gespaard. Er waren mijn
werkers bij, die vannacht weer naar
beneden zouden zijn gegaan
De Tudor V was een „charter-
plane". een vliegtuig van een par
ticuliere maatschappij, de N.V. „Fair
flight", speciaal voor dit doel ge
huurd. De Tudors V van de N.V.
Fairflight namen met succes deel
aan de luchtbrug naar Berlijn. Pre
sident van de N.V. Fairflight is vicc-
luchtmaarschalk Donald Bennett, de
vermaarde ..pathfinder" Bennett
vanuit de oorlog. Men zal zich her
inneren, dat in 1949 en 1948 twee
andere Tudorvliegtuigen, Tudor IV,
de Star Ariel" en de „Star Tiger"
op de route naar Zuid-Amcrika zijn
verongelukt, zonder dat ooit een
spoor van die vliegtuigen is gevon
den.
De British South American Air
ways. B.S.SA., waarvan viee-lucht-
maarschalk Bennett van 1945 tot
1948 bedrijfsleider was. schafte toen
de Tudors geheel af. Bennett echter
heeft het geloof
SDI
kelijk. ontworpen om later de Tudor
verloren.
IV op de Zuid-Amerikaanse route te
vervangen. Het aantal toegestane
passagiers was door de bctreffénd*
autoriteiten geleidelijk verhoogd,
Sinds enige maanden was het 78 pas
sagiers met een bemanning van vijf.
Zowel de minister voor burger
luchtvaart, lord Pakenham. als vice-
luchtmaarschalk Bennett zijn naar
de plaats van het ongeluk vertrok
ken.
Gezant ontving nog geen
beslissing uit Den Haag
PRAAG. De heer J. v. d. Gaag,
de Nederlandse zaakgelastigde to
Praag, die met twee andere leden
van het gezantschap bevel heeft ge
kregen het land te verlaten, heeft te
Praag aan d<» pers meegedeeld, dat
hij geen officiële instructies van
zijn regering heeft gekregen, het
gezantschap te sluiten, wanneer hij
Dinsdag naar Nederland vertrekt.
Hij wachtte echter op instructies uit
Den Hbag, aan wie hij net gezant
schap moest overdragen, daar. na
zijn vertrek, de handelssccretaris
mr K. Westerhof nog de enige Ne
derlandse diplomaat te Praag zou
zijn. De heer v. d. Gaag wist niet, of
mr Westerhof tot zaakgelastigde
zou worden benoemd. Inmiddels
doet v. d. Gaag de lopende zaken af
doch hij heeft sinds Maandag, na
de overhandiging van de Nederland
se protestnota aan de portier van
het ministerie geen officieel contact
meer gehad met de Tsjecho-Slo-
waakse regering.
Nee toch
vreemde valuta tegen de officiële
koers kunnen beschikken, tenzij" zii.
buiten de deviezenvergunningen.
aan hen verstrekt nog eens een
licentie kopen tot het volle bedrag
van deze vergunningen. De helft
van de opbrengst van deze transac
tie komt ten goede aan de regering.
Dit is noodzakelijk om het hoofd te
bieden aan het begrotingstekort
van de nieuwe republiek.
Behalve voor goederenimport, is
ook voor transfer naar het buiten
land. naast de gebruikelijke devie-
zenvergunning. het aankopen van
kent. dat de priis van de buiten
landse valuta van 13 Maart af zal
stijgen. De regering van de R.I.S.
ontveinst zich niet. dat dit moei
lijkheden met zich zal brengen voor
vele in Indonesië werkende buiten
landers. De regering heeft echter
besloten, deze moeilijkheden voor
haar eigen werkers grotendeels op
te vangen door de priis der certifi
caten voor rekening van den lande
te nemen voor wat betreft gezins-
delegaties.en spaargelden over 1949
en voorshands de betalingen, die in
buitenlands courant van regerings
wege werden gedaan, voort te zet
ten.
Heus
Iemand die niet frysl&nbop-
perder kan zijn dan N.t.H. be
ijvert zich hem mee te delen,
dat de Gerkesklooster specht
van onlangs niet Drachtens doch
Kollumig georienteerd was,
waarvan gaarne acte. Het zal
zelfs doorgegeven worden aan
PTT, die voor spechtenverhaal
tje had gezorgd!
„Op Victoriastationr hoed
met blauwe veren die.als dui
venvleugels afhingen: in de Ab
bey: witte hoed met brede rand.
Mevrouw Auriol brengt ons Pa-
rijse voorjaarscharme"hoe pre
sident Auriol gekleed was,
daarover geen woord.
Vereniging van veehouders te
Madison (Texas) zoekt naar
gelukkigste belastingbetaler ter
wereld: deze sinjeur mag open
lucht-eregast zijn op grote vee-
houdersfeest op 1 Juni te Madi
son tegen beloning van spaar-
certificaat van 100 dollar. N.t.H.
dingt mede.
In het district Delhi rennen
per inwoner 50 ratien rond en
op elke rat 18 soorten luizen,
vlooienmijten en andere para
sieten.
J
Van Liere: „Toestand is onhoudbaar
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG, Wij verzoeken de Regering met de meeste klem ten
spoedigste een beslissing te willen nemen tot verlichting van de steeds
ondragelijker wordende financiële toestand, waarin de gepensionncerdcn
en hun gezinnen verkeren en aan hen, indien een direct wettelijke rege
ling nog op bezwaren mocht stuiten, in afwachting daarvan, een voor
schot te willen verlenen over het eerste kwartaal 1950.
Aldus luidde de resolutie, die Za- f
terdagmiddag tijdens een vergade
ring van de Algemeru Militaire
Pensioenbond in de grote z#al van
de Dierentuin in Den Haag werd
aangenomen.
In deze resolutie, die ter kennis
zal worden gebracht van de Minis
terraad en de Eerste en Tweede
Kamer, wordt de aandacht nog
maals gevestigd op de schrille te
genstelling welke bestaat tussen de
gepensionneerden en loon. en sa-
laristrekkcnden.
Voor deze laatste groep toch
werdt de prijsstijging geheel of ge
deeltelijk geconpenseerd. door de
5%-toeslag en de zgn. Joekes-gul-
den.
Honderden militaire gepension-
neerden uit alle delen des lands
waren naar Den Haag gekomen om
te luisteren naar de Hoofdbestuurs.
leden W van Liere, H. A. Wolters
en W. Stunt, die in felle bewoor
dingen uiting gaven aan de nood.
die onder gepensionncerden heerst.
DP heer van Liere zei o.m. dat de
toestand onhoudbaar is Door de
prijsstijgingen zijn de pensioenen
practisch tot de halve waarde te
ruggebracht. Spr. protesteerde met
klem tegen de wijze, waarop de
gepensionneerden behandeld wor
den. Met alle ten dienste staande
middelen op waardige wijze
zal de Bond blijven vechten voor
betere pensioenen riep de heer van
Liere uit. Dp beide andere sprekers
spraken in dezelfde geest. Het Ka
merlid van Steen voegde een sober
woord hieraan toe. Dp heer van
Steen gaf de verzekering, dat, wan.
neer de Regering binnenkort geen
beslissing nam, hijzelf dp kwestie
weer aanhangig zou maken.
„De Wereld heeft geen wacht-
kamer" in Zweden
STOCKHOLM „De wereld
heeft geen wachtkamer" van Mau-
rits Dekker beleeft in Zweden
groot succes De critici waren niet
zo enthousiast .maar het publiek is
dat blijkbaar wel. want het stuk
heeft één maand in het Stads-
teaterns Studio te Göteberg gelo
pen.
SANTA MONICA (Californië).
Op 78-jarige leeftijd is de schrij.
ver Heinrich Ludwig Mann, eén
broer van de Nobelprijswinnaar
Thomas Mann en eveneens een
A
bekend auteur te Santa Monica aan
een hartaanval overleden.
In de afgelopen jaren leed Hein
rich Mann aan chronisjne asthma
en waterzucht; Zaatcrdagmorgen jl.
werd zijn toestand critiek; Zondag
overleed hij.
De gestorven auteur werd in
Luebeck geboren. Hij schreef 16
romans, merendeels in het Duits.
Hij was voor zijn dood bezig met
een auto-hiographie. Mann die we
duwnaar was, kwam m 1940 naar
de Verenigde Staten. Onder zijn
werken dienen genoemd te worden
„Professor Unrat". later verfilmd
onderde titel: ..De Blauwe Engel"
en „Lidice" ingegeven door zijn
sympathie voor het Tsjechische
volk.
