DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Indonesische troepen hedenmorgen in
Makassar binnengerukt
„Scheiding in personeelsvereniging
verlies voor ons volksleven
Hamid bekent poging tot
staatsgreep
Oefenmobilisaties heden
op vele plaatsen
„Er zit schot in", zegt
Van Zeeland
Praag werkt Amerikanen
het land uit
Ontslag gehuwde,
ambtenares
uitgesteld
Op bon 444 algemeen
125 gram koffie
Bedrijfsleven betreurt houding
Episcopaat
10e Jaargang, no. 92
Donderdag 20 April 1950
Opgericht door de Stichting „Het Parool" Giro 510330. Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort.
Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements- Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
prils 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 9 cent Hoofdredacteur: T]. DE BOORDER.
(Van onze parlementsredacteur)
DEN HAAG. Het voorgenomen
ontslag van de gehuwde ambtenares
is uitgesteld van 1 Juli a.s. tot 1 Ja
nuari 1951 in verband met de om
standigheid, dat de commissie tot
onderzoek van de positie van de hu
wende en gehuwde ambtenares nog
niet met haar rapport gereed is. Het
is uiteraar'1 ook mogelijk dat inge
volge het advies van de commissie
per 1 Januari een andere maatregel
dan een algehele ontslagaanzeggihj*
aan de gehuwde ambtenares zal
worden getroffen. Het is anderzijds
echter niet zeer waarschijnlijk, dat
er op 1 Januari 1951 met betrekking
tot de positie van de gehuwde amb
tenares in het geheel geen wijziging
zal worden getroffen.
Onderzoek in zaak
Westerling nog
niet beëindigd
(éigen bericht)
DEN HAAG. Naar aanleiding
van berichten, dat bewezen zou zijn
dat een aantal hoge Nederlandse of
ficieren medewerking aan Wester
ling zou hebben verleend, deelt men
ons mede. dat van de uitslag van
het onderzoek officieel nog niets
bekend is. In ieder geval staat vast,
dat de Nederlandse regering deze
kwestie uiterst objectief zal behan
delen. Zo nodig zal men niet schro
men consequenties te trekken ten
aanzien van- de bezetting van de
hoogste plaatsen in de legerleiding
in Indonesië.
Unitaristen en
federalisten
gaan praten
DJAKARTA. Duizend
man Indonesische amphibie-
troepen zijn naar Makassar op
gerukt, nadat de opstandelin
gen, die dertien dagen geleden
de stad hadden overmeesterd,
zich onvoorwaardelijk hadden
overgegeven aan een majoor
van het Indonesische leger, te
Makassar gestationneerd. Dc
troepenmacht van de R.I.S.
kwam zonder tegenstand te
ondervinden aan land in vis
sersboten. De landingen ge
schiedden op ongeveer 50 ki
lometer ten Zuiden van Makas
sar. De landingstroepen mar
cheerden daarop naar dc stad
CHINA
Deze zomer achtduizend dienstplichtigen
vier dagen onder de wapenen
(Van één onzer redacteuren)
DEN HAAG. In de afgelopen nacht is Nederland begonnen met
de oefenmobilisatics, die dit jaar tot eind Augustus zullen worden ge
houden. In groepen worden 8000 dienstplichtigen met groot verlof tel
kens voor vier. dagen onder de wapenen geroepen, erica veertien dagen
voor hun opkomst. Over het gehele land verdeeld, zullen met hen
herhalingsoefeningen worden gehouden. Vannacht is begonnen te
Roermond, Nijmegen, EeFde, Groningen en Breda.
Het is de bedoeling de mobilisatie
te vereenvoudigen, door de dienst
plichtigen regionaal in te delen en
hen een mobilisatiebestemming te
geven in de buurt van hun woon
plaats. zodat zij er zelfs per fiets
heen kunnen gaan. Dit is van grole
betekenis voor de belasting van het
verkeerswezen in spanende dagen.
De paraatheid van ons leger wordt
er belangrijk door vergroot.
Op dezelfde wijze als deze zomer
wil men ook het volgende jaar nog
te werk gaan, zodat men pas in
1952 weer aan de normale herha
lingsoefeningen van drie weken
voor de lichtingen 19441949 toe is.
Het zijn de jongste lichtingen, die
vanmorgen tegen zonsopgang hun
stellingen innamen. Het grootste
deel van deze jonge mensen heeft
de laatste jaren in de tropen ge
diend. Tot en met Zaterdag duurt
deze oefening voor hen in de oor
logvoering in Europa. Zij maken
kennis met het moderne materiaal.
Tegelijkertijd zal een eerste poging
worden gedaan om tot een selectie
te komen, terwijl officieren en ka
der ervaring opdoen met bevelvoe
ring. De oefeningen hebben een zeer
reëel karakter.
Naar wij vernemen, is deze eerste
proefmobilisatie uitstekend ge
slaagd.- De paraatheid van de vre
desorganisatie is bij dit begin van
de proef bevredigend gebleken.
loeklicht
Voedsëlpolitiek
UaNUIT China zijn de laatste tijd
v berichten binnengekomen over
hongersnood. Op een gegeven mo
ment heeft de Chinese communisti
sche pers het bestaan daarvan ont
kend. Lijnrecht daartegenover staan
do verklaringen van de Nationalis
ten op Formosa, die zelfs mededeel
den, dat Tsjang Kai Sjek bereid was
voedsel naar het Chinese vasteland
te zenden.
Natuurlijk moet men met medede
lingen uit Formosa voorzichtig zijn,
omdat het Nationalistische hoofd
kwartier er politiek belang bij heeft
de situatie zo somber mogelijk af te
schilderen. Bovendien vraagt men
Jich af, waór de Kwomintang-poli-
»ci de moed vandaan halen het be
mind van Mao te becritiseren, omdat
het niet in staat zou zijn de bevol
king voedsel te verschaffen. Heeft de
r Kwomintang in-
lïn i dertijd zo'n voor-
,*u net beeldige voedsel-
politiek gevoerd?
Tegenover de ont-
p kenning van de
-hinese communistische pers staan
achter ook tal van verklaringen uit
let communistische kamp zelve. Zij
haken, dat aan de hongersnood niet
|n het minst behoeft te worden ge-
■wjjfeld. Als, de communisten het be
staan er van hadden toegegeven en
rnarbij hadden betoogd, dat hongers
nood in China vaak, maar toch niet
"ttijd de schuld van de regering kan
gorden genoemd, zou de Nationalis
atie critiek verstomd zijn, althans
m het westen minder ernstig zijn ge-
h°n?en- Er is de laatste kwarteeuw
erhaaldelijk hongersnood in China
veest en niemand verwacht, dat
iao daar bij toverslag een eind aan
r»1 «naken. De communistische ont-
entnngen echter kan men alleen
har als verdacht beschouwen. Juist
u vraagt men zich af, wat er waar
p:^aQ de Nationalistische beschuldi-
dat v°edsel naar Rusland
,r gezonden en waarom Peking
an», beschuldiging niet heeft ge-
Uvöord Dit zwijgen kan alleen
„jjf m het nadeel van de commu-
Jgen worden uitgelegd. Zolang het
vonVü verbroken bestaat er grond
nktL u bewering, dat het commu-
raar bewind een vreselijk ver-
i' a Jegens het Chinese volk pleegt.
WASHINGTON. Het Witte
Huis heeft bekend gemaakt, dat
president Truman heden om onge
veer 19.45 Ned. tijd een belang
rijke rede van 20 minuten zal hou
den over de buitenlandse politiek
Weinig bewolking
l Weersverwachting geldig van
Donderdagavond tot Vrijdag-
Z avond:
■J Droog weer met over het al- g
m gemeen weinig bewolking. Van-
P nacht op enkele plaatsen voor- z
Z namelijk op droge gronden
P lichte nachtvorst. Overdag iets p
hogere temperaturen dan van- g
g daan. Matige tot zwakke wind ff
P uit oostelijke richtingen.
j| 21 April zon op 5.32. onder 19.47, Z
maan op 6.46. onder 0.26.
om die in handen te nemen en
zijn daar inmiddels binnenge
rukt. Zij werden door de be
volking toegejuicht, terwijl
overal roodwitte vlaggen ver
schenen. De troepen van Azis
zijn in hun kazernes geconsig
neerd, ontwapend en zullen als
gevangenen worden behan
deld. Een tweede, grotere troe
penmacht zal later op Celebes
aan land gaan. Deze troepen
staan onder bevel van kolonel
A. E. Kawilarang, de pas be
noemde commandant van
Oost-Indonesië, die in Januari
1949 de communistische op
stand op Sumatra onderdrukte.
Inmiddels heeft de regering der
R.I.S. thans ook een nadei'e ver
klaring in de zaak van de sultan
van Pontianak afgelegd. Officieel
deelde zij gisteren mede, dat sul
tan Hamid II heeft bekend, van
plan geweest te zijn, drie vooraan-
Gewapend met bamboe-spe
ren, symbool van de nationale
revolutiq, hebben studenten in
de Oost-Indonesische hoofdstad
Makassar een demonstratie ge
houden, waarbij zij de opheffing
van de deelstaat Oost-Indonesië
verlangden en opneming daar
van in de Republik.
Naar aanleiding van het stand
punt, dat de Nederlandse bis
schoppen en de Katholieke Ar
beidersbeweging in ons land in
nemen ten aanzien van dc per
soneelsverenigingen een
standpunt, dat nooit
zo duidelijk en zo
nadrukkelijk gefor
muleerd werd als de
zer dagen hebben
wij ons gewend tot
een groot aantal Ne
derlandse bedrijven,
alsmede tot de ver
tegenwoordigers van
enige personeelsver
enigingen. Vrijwel
zonder uitzondering
bleek uit de gesprekken, dat
men zowel in het Nederlandse
bedrijfsleven als bij de betrok
ken verenigingen het advies,
dat de bisschoppen aan hun ge
lovigen hebben menen te moe
ten geven, uitermate betreurt.
Hiernaast vindt de lezer een
aantal meningen. Zij laten er
geen twijfel over bestaan, dat
het zeker niet de wens is van de
niet-katholieken. dat de schei
dingslijnen in het Nederlandse,
volk verdiept worden en dat
men in die kringen een verbre
ding van de kloof tussen katho
lieken en niet-katholieken niet
allepn strijdig acht met de be
drijfsbelangen, maar ook be
schouwt als „een verlies voor
het Nederlandse volksleven".
Bidault streeft naar
Atlantische Unie
PA-RIJS. Een woordvoerder
van het Franse Ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft ver
klaard, dat bijzonderheden van
een voorstel van premier Bidault
tot de oprichting van een Hoge
Atlantische Vredesraad ter coördi
natie van de economische, finan
ciële en militaire inspanningen
van de landen aangesloten bij het
Atlantisch Pact, thans worden uit
gewerkt. Deze bijzonderheden zul
len bij de andere regeringen, die
aangesloten zijn bij het atfantisch
verdrag, vóór de bijeenkomst van
de Westelijke Grote Drie te Lon
den, op 8 Mei, worden ingediend.
Bidaults voorstel voor een mach
tiger souverein orgaan heeft niet
de bedoeling de rol van dergelijke
organen als de Raad van Europa
te verkleinen. „Integendeel, er
moet een toenemende en hecht ge
organiseerde Europese eenheid tot
stand worden gebracht", aldus de
woordvoerder.
staande militaire chefs van Indo
nesië te vermoorden.
Onmiddellijk na zijn arrestatie
werd Hamid verhoord. Hij beken
de toen, dat hij Westerling op
dracht gegeven had, op 24 Januari
een aanval te doen op een kabi
netsvergadering. alle aanwezige
ministers te arresteren en de mi
nister van Defensie, sultan Ha-
mengku Buwono, de secretaris van
Oorlog, generaal Ali Budiardjo en
de dienstdoende chef-staf. kolonel
Simatupang dood te schieten.
Daarna zou een regering ge
vormd worden, waarin Hamid
minister van Defensie zou zijn.
Sultan Hamid wordt nu in Dja
karta gevangen gehouden in het
paleis van de Sultan van Djokja.
Ten einde tot een integrale op
lossing betreffende de staatkun
dige structuur van Indonesië te
geraken heeft de regering beslo
ten, een „vierhoeksconferentie" te
beleggen op 25 April op het se
cretariaat van de minister-presi
dent. Deelnemers aan deze „vier
hoeksconferentie" zijn vertegen
woordigers van de regeringen der
R.I.S., de republiek van Djokja. de
negara Indonesia Timur en Suma
tra Timur. De heren Masjur Ri-
vai en Marpaung, resp. waarne
mend kepala daerah en voorzitter
van het „Komite Nasional Kali-
mantan Barat" zijn als waarne
mers ter conferentie uitgenodigd
Wellicht zal op deze conferentie
worden beslist, of de R.I.S. in de
toekomst unitaristisch dan wel fe
deralistisch geaard zal zijn.
NVV adresseert over
Ontwerp Huurwet
AMSTERDAM Het NW heelt
zich tot de ministerraad gewend
met een adres betredende het aan
hangige Ontwerp Huurwet. Het
NW wijst daarin op het reeds be
gonnen overleg betreffende de ge
volgen, die dit ontwerp op het ter-
rem der loon- en prijspolitiek zal
moeten hebben. Het NW spreekt
de vrees uit, dat door afschaffing
van de strafbepalingen tegen huur-
opdrijvmg de verhuurder in een
zodanige machtspositie komt. dat
hij de gehele huurprijsbeperking
tot een aanfluiting kan maken.
Het adres vervolgt, dat de pro
cédure bij de rechterlijke macht
zodanig is, dat de huurder er zelf
voor moet zorgen, dat hij niet te
veel betaalt, hetgeen vele huurders
niet of niet voldoende zullen kun
nen of durven doen. Bovendien
ontbreekt dikwijls bij een belang
rijk deel van de rechterlijke macht
het begrip voor de noodzakelijk
heid van een strenge publiekrech
telijke regeling der huurprijzen
Het NVV besluit, dat de te ver
wachten procédures grote kosten
zullen meebrengen.
Fawzi Bey tracht de
politieke spanning
te verminderen
LAKE SUCCESS. De voorzit
ter van de Veiligheidsraad, de
Egyptenaar Mahmoed Fawzi Bey,
heeft met leden van de Raad ge
sproken over de wenselijkheid van
een besloten vergadering ter be
spreking van maatregelen om de
internationale spanning te vermin
deren.
Verscheidene leden van de Raad
zijn van oordeel, dat een dergelijke
vergadering geen zin heeft zolang
de kwestie van de ChineesNatio
nalistische vertegenwoordiging bij
de V.N. niet kan worden opgelost.
DEN HAAG. Het BedrUfsschap
voor Granen, Zaden en Peulvruch
ten heeft bon 444 algemeen aange
wezen voor het kopen van 125 gram
koffie. Deze bon kan met ingang
van Vrijdag 21 April 1950 worden
gebruikt en blijft geldig voor bet
kopen van koffie bfj dc détailllst tot
en met 6 Mei 1950. Het rantsoen
moet wederom dienen voor zes we
ken, zodat de eerstvolgende bon
aanwijzing op 1 Juni 1950 zal ge
schieden.
Onder luid gejuich van dc wach
tenden bereikten dê deelnemers
aan de Tulpenrallye de finish tc
Noordwijk (boven).
Het eerste wat mevrouw D. van
Ooy (midden) deed, toen ze op
het terras van Huis ter Duin uit
de wagen stapte, was echt vrou
welijk.
Op dc onderste foto zietweer,
hoe de heer De Jong, de eerste
Nederlandse rijder, die de finish
passeerde, door zijn echtgenote
7/1 el een welverdiende kus wordt
begroet.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL. Kabinetsformateur Van Zeeland heeft gisteren eerst met
een liberale en socialistische delegatie afzonderlijk en daarna met beide
delegaties gezamenlijk uitvoerig de omstandigheden besproken, waaronder
het voorstel van koning Leopold om tüdelük zïjn bevoegdheden aan de
kroonprins over te dragen, tot een accoord tussen de drie grote partijen
kan leiden. Het is de bedoeling dat een dergelijke overeenkomst bij wijze
van contract schriftelijk zal worden vastgelegd.
Na 's avonds een rapport over dc stand der onderhandelingen aan de
prins-regent tc hebben uitgebracht, zcidc Van Zeeland dc indruk tc
hebben, dat de zaken in de goede richting gaan.
Linkerzijde wil:
Na tijdelijke overdracht
ook definitieve
Hoewel nog zeer uiteenlopende op
vattingen worden verwacht over de
juridische basis van de overdracht
der koninklijke bevoegdheden, schij
nen toch dc standpunten in zover
elkaar te naderen, dat men meent
met een gewone wet tc kunnen vol
staan, die. de grondwet interpreteert
of aanvult. De ingewikkelde proce
dure van grondwetswijziging is dan
niet nodig.
Van Zeeland wil schriftelijk ga
randeren. dat onmiddellijk na 'sko-
nings terugkeer een dergelijke wet
bij het parlement wordt ingediend.
Hoe ccn einde aan do periode van
overdracht der koninklijke bevoegd
heden moet komen is nog het grote
strijdpunt, waarbij het er voor de
linkse partijen om gaat op de tijde
lijke een defmtieve overdracht te
doen volgen.
Van Zeeland zag gisteravond nog
zijn formateurstaak om geheel bui
ten de politiek gelegen reden in ge
vaar gebracht. Nadat hij de pers te
woord had gestaan, reed hij met zijn
privé-auto, die hij zelf bestuurde, op
de hoek van de Wetstraat een pas
serende Citroën aan, die als een
rondtollend projectiel over de bou
levard schoot. Een doodsbleke Van
Zeeland kwam ongedeerd uit zijn
zwaargehavende Buick, terwijl de
bestuurder van de andere auto met
bloedende hoofdwonden naar het
ziekenhuis werd getransporteerd.
Onder het na de daverende klap sa
mengestroomde menigte besefte
nauwelijks iemand, dat de automo
bilist. die door een politic-agent op
de bon werd gezet, de kabinetsfor
mateur was, de man die even tevoren
nog bad verklaard: „Ik heb de in
druk. ddt ei- schot in zit en zal-bij
dc vérvulling van mijn taak geen
minuut verliezen."
PRAAG. Tsjechoslowakije heeft de terugroeping verzocht van do
Amerikaanse persattaché Joseph Kolarck. Tevens is aan de Amerikaan
se ambassade te Praag verzocht, ter stond dc kantoren van de Ameri
kaanse voorlichtingsdienst te Praag en tc Bratislava, dc hoofdstad van
Slowakije, te sluiten.
Vier nieuwe grote
spionnageprocessen
De openbare aanklager in een
zojuist te Praag begonnen spion-
„De tienduizend perso
neelsverenigingen, die ons
land bezit en die samen onge
veer een millioen leden tellen,
stellen zich over het algemeen
een tweeledige taak. Zij stre
ven er naar de saamhorigheid
en de goede geest in 't bedrijf te
bevorderen èn zij trachten hun
leden cultureel te ontwikkelen
en een stijlvolle ontspanning t'e
geven. Op sociaal economisch
terrein bewegen' zij zich niet.
Dat is de taak van de vakbe
weging. Evenmin gedogen zij
op hun bijeenkomsten discus
sies over godsdienstzaken of
politiek. Dat zij de standsorga
nisaties en de vrije verenigin
gen concurrentie zouden aan
doen betwist ik. Integendeel,
zij stimuleren de in het perso
neel sluimerende krachten, die
dan eveneens aan de vrije ver
enigingen ten goede komen en
wanneer zij maar democratisch
zijn georganiseerd, tasten zij
de persoonlijke vrijheid van de
arbeider niet aan." Aldus ver
klaarde ons de heer C. J.
Lammes, voorzitter van de
Nederlandse Federa
tie van Personeelsver
enigingen, toen wij hem
naar zijn mening vroegen over
de houding, die thans door
katholieke geestelijkheid en
K.A.B. tegenover de perso
neelsverenigingen wordt inge
nomen.
„Het Episcopaat heeft ook gods
dienstige en zedelijke bezwaren. Ik
kan", zo vervolgd de heer Lammes,
„hiertegenover slechts opmerken,
dat ik op de talrijke bijeenkomsten
van personeelsverenigingen, die ik
héb bijgewoond, nimmer iets heb ge
zien, dat aan die bezwaren enige
grond geeft". De heer Lammes voeg
de hieraan toe, dat het besluit van
de bisschoppen betreurd zal worden,
zowel door iedereen, die van het be-'
lang van een personeelsvereniging
in een bedrijf overtuigd is geraakt,
als door vele katholieke bestuurs
leden van personeelsverenigingen,
die thans waarschijnlijk voor hun
functie zullen bedanken. Dat de heer
Lammes het met deze woorden bij
het rechte eind heeft gehad, dat
blijkt uit de reactie in 't Nederland
se bedrijfsleven, waarvan onder
staande meningen een duidelijk
beeld geven. Wij drukken ze af zon
der enig commentaar,
omdat elke uitspraak
volkomen voor zich
zelf spreekt al zijn de
opvattingen over deze
materie naar men
verwachten kon
dan ook sterk uiteen
lopend.
Op pagina 3 geven
wij de meningen van
verscheidene vooraan
staande personen uit
de Nederlandse be
drijfswereld en het
verenigingsleven.
Niet alleen ontspan
ning is het doel van de
personeelsvereniging,
maar ook vaak cultu
rele ontwikkeling en
verbetering van de
vakbekwaamheid.
Dikwijls organiseert
zij cursussen, waarop
de werkers in hun
vrije tijd moeilijkhe
den, waarop zij daags
bij hun arbeid stuiten,
trachten op te lossen,
zoals deze fraiser, die
men hier na het einde
van de werktijd inge
spannen aan de arbeid
ziet.
nage-proccs heeft verklaard, dat
dit proces het eerste is van een
reeks van vier nieuwe spionnage
processen, waarin vier verschil
lende groepen beklaagden terecht
zullen staan, die ervan worden be
schuldigd, zich in dienst van de
Amerikaanse ambassade te Praag
te hebben gesteld.
De openbare aanklager gaf de
volgende bijzonderheden over deze
vier spionnage-groepen. Hij on
derscheidde:
1. De „groep-West", ongeveer
twintig man sterk en onder leiding
van zekere Loucky.
2. De „groep-Pisek" (Pisck is
een stad in West-Bohemen), vier
of vijf man sterk en onder leiding
van Milos Sprysl, een der beklaag
den in het huidige proces.
3. De „groep-Jihlava" (in Zyid-
Moravië), drie a vier man sterk
en opererende in het gebied rond
om de plaats Jihlava.
4. Een groep, die werd georga
niseerd door Louise Schaffner, de
voormalige secretaresse van de
Amerikaanse ambassade en een
van dc beklaagden in het thans
aan dc gang zijnde proces. De
groep van Louise Schaffner zou
zich hoofdzakelijk hebben bezig
gehouden met het helpen van
personen, die uit Tsjechoslowakije
naar W.-Duitsland wilden vluch
ten.
Nee toch.Heus
Schaap krijgt 4 lammetjes en
verstoot er een. Van jongen
beroofde waakhond ontfermt zich
over verstoten lam en zoogt het.
Aldus te Allingawier in Friesland.
Leerzaam voor heel de wereld.
Kieviten leggen 4 eieren ,in
nest. Kleine Makkumer vindt
een nest met 5. „Heel de wereld"
staat voor een raadsel, want kie->
viten vergissen zich nooit. Bi
gamie van pa kievit, zegt de een,
inwoning zegt een tweede, maar-
honderd anderen zoeken andere
uitleg; geen echter wordt alge-r
meen aanvaard.
Wel zijn sommige kieviten
kleurenblind, want te Tzum
legde vprleden jaar een kievit
naast rose, licht bruin gevlekte
eieren, één wit. En dit. jaar is bet
op hetzelfde nest weer het geval
geweest
Te Penzance (Cornwall) zei de
rechter tot getuige: „Niet ro
ken hier!" „Edelachtbare, ik rook
niet." „Wat doet u dan?" „Ik sta
in brand." „Dooft u het even0"
En aldus geschiedde met een rode
zakdoek. Uit gaskroon was n.l.
gloeiende splinter op getuige's
hoofddos beland.