DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Weer een stap vooruit: Atlantische
opperbevel gesticht
D
Taak van nieuw orgaan: overbrugging
kloof tussen militaire behoeften
en financiële draagkracht
r
Lie niet onvoldaan uit
Moskou vertrokken
r
Na vijf jaar
w*
Melkbrood mag weer gebakken
worden ('t is alleen duurder)
Kleine scheepsbrand kost twee
Finnen het leven
10e Jaargang, no. 116
Vrijdag 19 Mei 1950
Opgericht door de Stichting ..Het Parool' - Giro 510330.
Bank: Rotterdarasche Bank Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw Losse nummers 9 cent.
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie cn Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
Een keerpunt'in
de historie
(Van onze correspondent)
LONJDtas. De vierde zitting van de Raad
van het Noordatlantisch Verdrag heeft als
concreet resultaat het besluit opgeleverd om
de coördinatie in eigen organisatie aanzienlijk
te versterken. Een permanente commissie
van twaalf plaatsvervangers van de ministers
zal daartoe op zeer korte termyn worden op
gericht. De voorzitter, die door de commissie
Dit nieuwe orgaan zal tot taak
hebben het werk van de defensie
commissie en van de gecombineerde
defensie-financieel-economische com
missie te coördineren, m.a w. het is
met de bestaande organisatie nog niet
gelukt om de tegenspraak tussen de
fensie-vereiste en financiële draag
kracht behoorlijk op te lossen en
onder straifere en meer geconcen
treerde Amerikaanse leiding zal deze
taak opnieuw en grondiger worden
aangepakt. Niet alleen wordt in het
communiqué nog eens aanbevolen,
dat alle leden „hun volle bijdrage"
aan de gemeenschappelijke defensie
zullen leveren, maar het schijnt dat
van Amerikaanse zijde er in de Raad
op is gewezen, dat de Westeuropese
landen ook op het huidige peil van
hun defensieuitgaven betere resul
taten zouden kunnen verkrijgen.
Men vindt in het slotcommuniqué
telkens sporen van deze opvatting te
rug o.a, waar gezegd wordt, dat men
eenstemmig van mening was, dat een
jassende verdediging alleen bereikt
can worden langs de lijnen van een
zo economisch en doeltreffend moge
lijk gebruik van de strijdkrachten en
het materiaal, dat ter beschikking
van de Noordatlantische landen staat.
De drang naar een grotere arbeids
verdeling in de militaire organisatie
der deelnemende landen, waarbij
men dus de harmonie in de eigen
defensie-organisatie opgeeft ter wille
van een meer efficiënte harmonie in
het collectieve defensie-apparaat
populair gezegd laat Frankrijk voor
zelf uit haar midden zal worden benoemd,
krijgt grote bevoegdheden en zal voor het
leiden van het werk van dit nieuwe orgaan,
dat ook over een permanente staf zal beschik
ken, verantwoordelijk zijn. Het is kennelyk
de opzet, dat de Amerikaanse afgevaardigde
in deze commissie tot voorzitter zal worden
gekozen.
i landleger zorgen. Engeland voor
straal-jachtvliegtuigen en de Ver
enigde Staten voor een vloot en bom
menwerpers gaat kennelijk van de
Verenigde Staten uit en de aarzeling
komt hier even kennelijk van de
tijde van Engeland en West-Europa
Immers het is begrijpelijk, dat de
West-Europese landen alleen bereid
zullen zijn zich verder te speciali
seren als daartegenover ook een di
recter deelname van Amerikaanse
landstrijdkrachten aan de verdedi
ging van hun grondgebied wordt ge
organiseerd. Alleen als zij het ge
voel hebben, dat een. defensie-orga-
usatie een garantie biedt tegen het
onder de voet lopen van hun eigen
land. zullen zij bereid zijn zich daar-
Jli!llllllLtpilUCÏ<aiDS>ll3lI!l!i
GRIEKENLAND
Nieuwe macht
voor nog grotere offers te getroosten.
De quadratuur van deze vicieuze cir
kel. dat de Amerikanen, militair ge
sproken. West-Europa in eerste aan
leg alleen zullen verdedigen als het
te verdedigen is cn dat omgekeerd
de Westeuropeanen zich alleen zullen
inspannen als zij verzekerd zijn van
een efficiënte Amerikaanse hulp. is
bij lange na nog niet opgelost. Het
communiqué zegt hierover, dat de
Raad er bij de respectieve regerin
gen op aandringt om zich te concen
treren op de schepping van „geba
lanceerde collectieve strijdkrachten".
De achterdeur is er echter ook. De
Prinses Fathia denkt
niet aan toegeven
SAN FRANCISCO - Prinses Fa-
thia heeft bekend gemaakt, dat zij
„binnen enkele dagen", volgens de
Mohammedaanse ritus in het huwe
lijk zal treden met Riad Ghali, de
Egyptische burger, met wie zij drie
weken geleden op het stadhuis van
San Francisco in de echt verbonden
werd Riad Ghali is een koptisch
Christen.
Dit is dc reactie van prinses Fathia
op de ontvangst van de officiële de
creten van haar broeder, koning Fa-
roek. waarbij haar titel en fortuin
ontnomen wordt en haar bevolen is
binnen 60 dagen tezamen met haar
moeder, koningin Nazli naar Egypte
terug te keren.
Inmiddels hebben de Verenigde
Staten bepaald, dat Ghali op 25 Mei
het land verlaten moet hebben. Ko
ning Faroek heeft namelijk Ghali's
diplomatisch paspoort ingetrokken.
Hij behoeft dan echter niet per sé
naar Egypte terug te keren en kan
bijvoorbeeld van Canada uit een
nieuwe verblijfsvergunning voor dc
V.S. aanvragen.
In het
toeklicht
AAR het de Sowjets ln de kou
de oorlog ook voor de wind
■noge gaan op de Balkan is dat
ëker niet het geval. Maarschalk
"ito is reeds druk doende met de
itvoering van de onlangs door
iem aangekondigde „normalisering"
'an de betrekkingen van zijn land
(pet Griekenland. Dit is voor een
•anzienlijk deel een tribuut aan de
"Jacht, welke Griekenland herwon-
>en heeft. Het is ook een bewijs
in de juistheid van het besluit, de
•eer links georiënteerde Nicolas
lastiras in de plaats van Venizelos
|ot minister-president van Griekcn-
^nd te benoemen Het is de vraag,
[f Tito op dezelfde wijze gehan-
Wd zou hebben, indien in Athene
et ultra-conservatieve regiem van
populisten cn libe
ralen aan het be
wind zou zijn ge
bleven. Een feit
blijft overigens
dat Griekenland
'et slechts van het communisme
wed is. maar dat bovendien het
riekse leger uit de burgeroorlog
voorschijn is gekomen als een
'ctor, waarmede op de Balkan re
ining gehouden moet worden
'to weei dat en het verklaart zijn
leuw respect voor Griekenland
■irkije weel hot ook en het zou een
*d ding zijn, indien Athene thans
zijn beurt eens wat ijveriger zou
reven naar het vestigen van nau-
fere relaties met Ankara. Het
'riekse volk heeft een energieke
'Venswil, maar een deel daarvan
geïnfecteerd met chauvinisme en
redentisme. Indien Plastiiras nu
1 de plaats daarvan een buiten-
indse politieik ontwikkelt, welke
^baseerd is op goede nabuurschap-
(■elijke betrekkingen met de niet-
mmunistische landen op de Bal-
'J> en in het Nabije Oosten, zal hij
'1 vertrouwen, dat zijn volk in
gesteld heeft, niet beschaamd
'boen.
R^nnnnnnBBBnaiiimm^iinigi'iinitri^
Iets zachter
Weersverwachting geldig van I
vrijdagavond tot Zaterdag-
avond. m
Zwakke tot matige wind g
draaiend naar zuidelijke rich-
'mgen. Vannacht flinke opkla- W
nngen, morgen overdag toene- 1
mende bewolking met later in g
net Zuiden van het land plaat- s
gelijk enige regen. Iets zachter
dan vandaag.
20 -Mei zon op 4 40 onder 20 34 g
o-an op 6.14, onder
Mr Donner voorzitter
van het Uniehof
AMSTERDAM Nadat de twee
Indonesische leden van het Uniehof,
mr dr Kusuma Atmadjah en mr
Wirjono Prodjodikoro, gisteravond
op Schiphol waren aangekomen,
hebben zij onmiddellijk vergaderd
met de Nederlandse leden van het
hof, prof mr dr L. J. de Beaufort,
mr dr J. Donner en dr M. J. Prin
sen. In de ontvangkamer van de aan
komsthal werd besloten, dat mr
Donner in het eerste jaar van de
werkzaamheid van het Uniehof het
voorzitterschap op zich zal nemen.
Als vice-voorzitter zal optreden mr
dr Kusumah Admadjah.
De Indonesische leden van het
hof zullen veertien dagen in Neder
land blijven. Vandaag zijn zij door
de koningin beëdigd.
noodzaak voor nationale strijdkrach
ten uit hoofde van verplichtingen
buiten het Atlantisch verdrag om. zal
men daarbij in aanmerking nemen
spkayy ycmfwyp cmfwyp cmfwyp
Dit lijken wel de voornaamste
punten uit het slot-communique,
waarin nog eens wordt verklaard,
dat de verdragspartners besloten
zijn, dat de vrijheid, die de gemeen
schappelijke grondslag van hun in
stellingen is. verdedigd zal worden
tegen iedere directe of indirecte
dreiging van agress.e of omverwer
ping Vrijheid, definieert de Raad
nader, betekent de onafhankelijk
heid van de naties, het respect voor
geestelijke waarde en menselijke
waardigheid.
Met een openbare slotzitting
waar.n de ministers eerst grondig
gefotografeerd, vervolgens gefiimu
en getelevisied werden, terwijl het
geheel ook „de lucht" inging, werd
de vierde zit: i c van de Atlantische
Raad gistermiddag besloten. Dean
Acheson hield als voorzitter een
korte rede, waarin hij op de ope
ningswoorden van het slotcommuni
qué wees. De elf andere ministers
spraken vervolgens ook een kort
woord.
In dezelfde dagen dat de Raad zat.
is er ook overleg gepleegd tussen
de Verenigde Staten, Canada,
Frankrijk en Engeland over het leg
gen van de grondslagen voor een
nauwere samenwerking tussen West-
Europa en Noord-Amerika op eco
nomisch gebied dan op het ogenblik
bestaat via het contact OEECECA,
het Europese cn het Amerikaanse
orgaan van het Marshallplan. De be
doeling is, dat de OEEC een nieuw
informeel contact met de Canadese
en Amerikaanse regeringen zal leg
gen teneinde een betere bestudering
en behandeling van het dollarpro
bleem mogelijk te maken.
Minister Stikker betoonde zich na
afloop van de zitting tegenover Ne
derlandse correspondenten zeer te
vreden over de bereikte resultaten.
Hij zei de indruk te hebben, dat
men dichter bij een oplossing van
de problemen stond, dan oo.t te vo
ren en hij noemde het besluit tot
oprichting der nieuwe commissie
oen van de meest belangrijke stap
pen, die ooit genomen waren. Mi
nister Stikker wees er op. dat od
verschillend gebied in deze weken
grote voortgang is gemaakt. Enge
land is thans bezig aan een nieuw
schema voor een Europese betalings-
unie. dat een aanmerkelijke verbe
tering op het vroegere plan bete
kent. Het overleg tussen het comité
van ministers en de Assemblée van
de Raad van Europa heeft ook goe
de resultaten opgeleverd en dan is
er het contact tussen Noord-Amer-
ka en Europa over een verder eco
nomische samenwerking. Minister
Stikker kenschetste de sfeer van de
conferentie als zeer welwillend en
verklaarde, dat hij de indruk had
dat iedereen zeer tevreden was.
MOSKOU. „Ik heb geen reden om onvoldaan te zyn over myn bespre
kingen met Stalin en andere Russische leiders." aldus is verklaard door
Trvgve Lie op een persconferentie, die de secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties Woensdagavond, kort voor zijn vertrek uit Moskou, hield.
Lie zü verder, dat liü met de Russen op positieve wijze van gedachten had
gewisseld over dc algemene internationale toestand, de Chinese vertegen
woordiging in de V.N.. de koude oorlog en dc controle op de atoomenergie.
Hij drukte er zijn spijt over uit, niet meer bijzonderheden te kunnen
geven, omdat dc besprekingen vertrouwelijk gehouden moeten worden,
indien men resultaten wil bereiken. „Een definitief oordeel over mijn
missie zal niet gevormd kunnen worden dan over twee of drie maanden."
aldus Lie.
reist hij over jonden naar Lake Suc
cess terug. Onderweg hoopt hij zijn
Russische ervaringen met Truman,
Attlee en Bidault te bespreken.
„Ook Russen willen
de vrede"
Op de vraag, of de Russische lei
ders uitdrukking hadden gegeven
aan de wens naar vrede, antwoordde
Lie: „Vrede vormde de ondertoon
van alle besprekingen, die ik te Mos
kou heb gehad. Op mijn reis door de
verschillende hoofdsteden (Lie sprak
voor zijn bezoek aan Moskou met
Truman. Attlee cn Bidault) heb ik op
alle plaatsen datzelfde verlangen
ontmoet. Iedereen spreekt over vrede
en dat geeft mij hoop."
De berichten, dat Stalin ziekelijk
zou zijn. noemde Lie „leugens". Op
het verzoek iets te vertellen over de
gezondheidstoestand en de lichame
lijke conditie van de Russische
staatsleider, antwoordde Lie „Ik heb
anderhalf uur met de maarschalk ge
sproken. Hij zat recht tegenover me
aan de tafel. Hij was precies zo op
gewekt en gezond als in 1946, toen ik
hem ontmoette. Al die geruchten
(over een ziekte) zijn onjuist en
leugenachtig."
Gistermorgen vroeg is Lie via
Praag naar Parijs gevlogen. Vandaar
Nee toch.
Heus!
DEN HAAG. Sinds enkele dagen mogen de bakkers weer melk of
melkpoeder in het brood verwerken. De minister van Landbouw, Visserij
cn Voedselvoorziening heeft dit in een beschikking toegestaan. In bakkers-
kringen heerst voldoening over de beschikking van dc minister, dat weer
melk en melkpoeder zullen mogen worden verwerkt. Hiermee wordt tege
moetgekomen aan een lang gekoesterde wens.
In de eerste jaren na de oorlog was
het verwerken in het brood niet mo
gelijk. omdat er een aanzienlijk te
kort aan melk- en zuivelproducten
bestond. Na de opheffing van de
melkdistributie kon nog geen toe
stemming worden gegeven om melk
in het brood te verwerken, aange
zien men het enerzijds voor de na
tionale economie wenselijk achtte,
zo veel mogelijk zuivelproducten te
exporteren, anderzijds wilde men de
broodprijs niet aantasten, die bij ver
werking van melk ongetwijfeld stij
gen zou. In het laatste jaar echter is
de melkvloed zo groot geworden, dat
men gemakkelijk melk in brood kon
gaan verwerken. .Aangezien boven
dien op het ogenblik diverse soorten
brood gebakken mogen worden van
verschillende prijs is het. aldus het
inzicht der bakkers, niet meer dan
logisch, dat men ook een soort „melk
brood" zal kunnen leveren. Het ver
werken van melk in brood zal, zoals
dit voor de oorlog het geval was. af
hankelijk zyn van de vraag naar
melkbrood, omdat de prijs hiervan
hoger is dan van waterbrood.
Om er weer boven-op te ko
men, wijdde Rusland zich in
dertijd aan een Vijfjarenplan.
Om er boven-op te blijven zijn
er reeds nodig geweest drie
Vijfjarenplannen. En om nu
niet terug te zakken in het
moeras der burgerlijke zelfge
noegzaamheid" (zo heet dat
dan, als het niet helemaal
lukt) is er nodig een nieuw
Vijfjarenplan 'SIF '55.
Johnny Allcorn uit
de goede stad St.
Petersburg in Flori
da is een geboren
ivaterrat. Hoewel hij
pas 16 maanden oud.
is. zwemt en duikt
hij met de brevour
van een jongen van
twaalf. Hier ziet men
hem een baantje
rugslag weggeven in
drie meter diep wa
ter.
-■ Tc Flensburg heeft
een ziekenhuispa
tiënt in 3 weken tijds
ren kippen-ei uitge
broed! Mij ook zo'n
ziekenhuis! Reuter
wijdt aan dat vieze
geval een telegram
van 43 woorden en
voegt er aan toe. dat
vader en kuiken het
beiden goed maken.
Moskou krijgt er wolken
krabbers bij; acht. Niet voor
u en mij, neen: voor het onder
brengen van 2000 staatsbu-
reaux. Die krabbers worden 26
verdiepingen hoog. Dat is het
ergste nog niet. maar ,jzij zijn
harmonisch van bouw en verto
nen grandeur". dus net als
de Gouden-Eeiiwse regentenpa
leizen van de Amsterdamse
grachten
In de trams te Frankfort a.
M. hangt een waarschuwing
dat u wel met een ballon mag
meerijden, maar dan moet eerst
dc lucht of het gas eruit. Als
N.tH. 'n Duits kind was (maar
dat is hij beslist niet) zou hij
zeggen: „Laat mij maar lo
pen
K.J
ROME Dr Franz Jachym, die
zich de vorige maand te Wenen op
het laatste ogenblik van de bis
schopswijding terugtrok, is heden
door kardinaal Innitzer. aartsbis
schop van Wenen, tot bisschop ge
wijd in de kerk „Santa Maria Della-
nima" te Rome.
Auto botst tegen
trammast: 1 dode
DEN HAAG. Donderdagavond
om half zeven is een personenauto,
bestuurd door de 46-jarige J. K. B.
uit Noordwijk aan Zee op de Laan
van Nieuw-Oost-Indië' hoek Juliana
van Stolberglaan te Den Haag in
volle vaart tegen een trammast op
gebotst. De bestuurder cn een der
inzittenden, Van 't H. liepen snij-
wonden op, doch de derde inzitten
de, de 24-jarige Hagenaar J A. van
der G.. kreeg een zware hersen
schudding. Hij is overgebracht naar
het Ziekenhuis Zuidwal, waar hy in
de loop van de avond is overleden.
De oorzaak van deze aanrijding is
nog niet bekend. De personenauto is
eerst nog over enkele vluchtheuvels
gevlogen, totdat zij tenslotte door de
trammast tot stilstand kwam.
Waarschijnlijk heeft de bestuurder
voor iemand willen uitwijken.
Nederlandse Schepenwet
toepasselijk voor de Ned.
Antillen
DEN HAAG Bij de Tweede
Kamer is een wijziging van de
Schepenwet ingediend, waarvan de
voornaamste strekking is. dat de
bepalingen van deze wet mede van
toepassing zijn op de bij landsver
ordening der Ned Antillen aange
wezen schepen, welke varen met
een zeebrief van dit gebied Sche
pen voor locaal vervoer zullen bui
ten deze regeling vallen De inspec
tie zal in de Nederlandse Antillen
worden uitgeoefend.
Een foto van ministers, wier
konterfeitsel reeds vele malen in
de bladen is afgedrukt, maar
toch een bijzondere foto. Want
de besluiten, die op dc vergade
ring van de Raad van het Atlan
tische Pact in het Londense Lan
caster House, waar deze foto ge
maakt werd, genomen zijn, bete
kenen een keerpunt in dc histo
rie, een breken mét veel. dat tot
nu toe door de souvereine staten
als heilig werd beschouwd.
Perzië willigt eis
Moskou
TEHERAN De Perzische rege
ring heeft de Sowjct-Unie meege
deeld. dat het „om de Russische on
gerustheid weg te nemen" het ma
ken van luchtfoto's van Perzisch ge
bied aan de Russische grens zal af
gelasten. Er zijn nog geen dergelij
ke foto's gemaakt.
De Sowjet-Unie had in een nota
aan de Perzische regering geprotes
teerd tegen de „activiteit van Ame
rikaanse technici in Perzië" cn in
het bijzonder „tegen het maken van
luchtfoto's door hen in Noord-Per-
zië", dat aan de Sowjet-Unie grenst.
In haar nota verzekert de Perzi
sche regering de Sowjet-Unie ver
der, dat de Perzische oliemaatschap
pij. die in Noord-Perzië exploreert,
uitsluitend eigendom van de Perzi
sche regering is en dat slechts Zwit
serse deskundigen bij de exploratie
behulpzaam zijn.
Kamerlid Nederhorst stelt
vragen over Holland Fair
DEN HAAG Het Tweede Ka
merlid Nederhorst (Arb.) heeft tot
£c minister van Economische Zaken
schriftelijke vragen gericht naar
aanleiding van de klachten, welke
door Amerikaanse zakenlieden ge
uit zijn over het tekort aan organi
satie bij de voorbereiding van dc
Nederlandse inzending op de Hol
land Fair te Philadelphia. De fabri
kanten zouden niet juist zijn voor
gelicht omtrent de afleveringseisen
en er zou een gebrek zijn aan re-
servevoorraden. waardoor aan de
grote vraag niet kon worden vol
daan. De heer Nederhorst vraagt,
indien deze feiten bevestigd wor
den .of de minister bereid is de
nodige maatregelen te nemen, ten
einde de bezwaren te ondervangen
cn zo mogelijk in de toekomst te
vermijden.
AMSTERDAM. Donderdagmorgen om even over vieren Is de brand,
weer van Amsterdam gealarmeerd \oor een kleine brand In een man
schappenverblijf aan boord van bet Finse s.s. „Inkcrl Nurmlncn". Tot
grote ontsteltenis van de brandweermannen, die met zuurstofapparaten
het verblijf binnendrongen, vonden zy er drie opvarenden, die met brand
wonden waren overdekt. Het waren de 21-jarlge stoker J. F. Voltancn, dc
21-jarige ma'troos M. F. Luukka en de 51-jarlgc matroos N. I. Loytinen.
De twee eersten waren reeds overleden voor een arts van dc Geneeskun
dige Dienst hen kon helpen.
Het derde slachtoffer werd in om cokes te laden. Voor Zondag had
zeer ernstige toestand naar het öet weer weg willen varen. De ka.
gasthuis vervoerd Een vierde opva- Piteln kon ons nog niet mededelen
rende kon door de brandweer wor- wanneer het schip thans Araster-
den gered. Dc brand zelf was zeer dam Zal verlaten. Het meet onge-
onbetekenend. De brandweer, die vecr 2000 ton.
met twee motorspuiten en de drij
vende spuit Jason naar het schip
was gekomen, kon het vuur met een
straal op de Gchêepswaterletdlng in
korte tijd. doven. Reder en kapitein
van het schip is de heer H O. Witt,
footh.
Volgens de Rijkspolitie te water is
het vrijwel zeker, dat het vuur ont
staan is, doordat een der mannen
nonchalant ls geweest met een siga
ret.
Het derde slachtoffer, de matroos
N. I. Loytinen in het Onze Lieve
Vrouwegasthuis is er redelijk aan
toe. De stoffelijke resten van J F
Voltanen en M F. Luukka zyn op-
gébaard in het Wilhelmina Gasthuis
Er is nog niet bepaald of zij in Ne
derland, dan wel in Finland zullen
worden begraven.
De verslagenheid onder de leden
van de bemanning van het s.s. „In-
keri Nurminen" is zeer groot. Het
schip was Woensdagmiddag leeg in
de Amsterdamse haven gearriveerd
Ambonese evacuees te
Soerabaja geland
DJAKARTA. De „Kota Inten",
die Donderdag met evacuees van
Ambon was vertrokken, is te Soera
baja aangekomen, alwaar een grote
groep militairen ontscheept werd
De passagiers deelden mede, dat zij
van Ambon geëvacueerd waren, niet
omdat de bevolking aldaar enige vij
andigheid betrachtte De Kota Inten
werd op Ambon uitgeleide gedaan
door de militaire kapel, die het Wil
helmus speelde. Het gehele door de
„Republiek Zuid-Molukken" be
noemde kabinet was op de kade
aanwezig en wuifde de vertrekken-
den toe. terwijl vele tranen ge
plengd werden. De toekomst ziet
men daar met vertrouwen tegemoet,
zo deelden de passagiers mede Am-
bon had in de oorlog 30.000 Japan
ners te voeden met sago en vis, dus
als de nood aan de man komt. kun
nen zij dit weer. aldus meent men.
De evacuees hadden voldoende hun
zaken kunnen regelen voor de in
scheping.
Doden vragen daden
HIT zijn de dagen waarin „het
'--'verzet" geëerd wordt in deftige
redevoeringen van dito Nederlan
ders, die in ontroerende en aangrij
pende taal de moed en de doodsver
achting. de vrijheidstrouw cn de va
derlandsliefde uitmeten van hen, die
rusten onder halfstokse vlaggen of
die. ergens in Duitsland of Polen of
Nederland zelf, verast, vergast of
„alleen maar" doodgeslagen en in
een nog niet teruggevonden #kuil ge
smeten werden. De herdenkingen
zijn njet van de lucht. Soms komen
zij uit monden of pennen van lieden,
die het in de huichelarij knap ver
gebracht moeten hebben, dat zij de
moed vinden om te negéren, dat
hun woorden de nabestaanden onzer
doden striemen moeten over het
hart. Wanneer bijvoorbeeld in het
Utrechtsch Nieuwsblad" een zekere
„E. H. de Vertbois" een zwijmelstuk
produceert, waarin het gaat over de
verzetsmensen, van wie „niets is ge
bleven dan het groot gemis dat zij
hebben gelaten bij de hunnen en
de wroeging, die zij lieten bij hun
vervolgers cnhun appèl aan ons
geweten", dan wordt het een iege
lijk kwalijk te moede, die weet. dat
zich achter de schuilnaam „de Vert
bois" de heer E. H. Grolle (directie
secretaris van 't „Utrechtsch Nieuws
blad") ophoudt, die in de oorlogsja
ren secretaris van de werkgroep
voor vorming van het hoofdkwartier
van dc NSB was, alsook secretaris
van de 'opleiding van nationaal-so-
cialistische ambtenaren. Het is grie
zelig, dat zulke lieden vandaag onze
doden met hun woorden mogen be
ledigen nadat ze het hen bij hun
leven met hun daden hebben ge
daan.
Maar ook wanneer de redenaars
puike vaderlanders zijn, rijst achter
hun eerlijke en oprecht-bewogen
woorden dc benauwende vraag op:
zouden wij met ons mondeling en
schriftelijk herdenken maar niet
ophouden, nu onze samenleving vijf
jaar na de bevrijding zich mede is
gaan onderscheiden door een in elke
hoek schoppen van de overgeschoten
verzetsmensen, een sentimenteel en
van elk rechtsbesef gespeend gratie
beleid. cn een „gauw even" in eer en
waardigheid herstellen van allerlei
dubieuze figuren?
P)E voorbeelden zijn te grijp.
Onder aanvoering van me
vrouw Puls. wier echtgenoot door
zijn stelselmatig leegroven van door
Joodse Nederlanders bewoonde hui
zen het aanzijn gaf aan een taalver
rijking in de vorm van het werk
woord „pulsen", wordt een actie ge
voerd voor algemene vrijlating van
alle politieke delinquenten. Die
actie vindt weerklank. De doden
kunnen hun vermanende vingers
niet opsteken, de levenden willen
aan de zuivering en de berechting
niets meer doen. Een mooie rede bij
een halfstokse vlag is hun maxima
le herdenkingsprestatie.
In Venetië begint weldra de
„Biennale". Onder de schilders, wier
werk daar zal te zien zijn, werd
door Regeringscommissaris Jan En
gelman ook Pijke Koch uitverkoren,
wiens Duitse sympathieën tussen
1940 en 1945 bijzonderlijk zijn op
gevallen. Berichtte niet op 22 Jan.
1941 de „Deutsche Zeitung in den
Niederlanden", dat deze Pijke Koch
met enkele anderen (dr F. A J.
Vermeulen en Eduard Gerdes) door
Goebbels werd ontvangen, die zich
„langere Zeit mit den Gasten unter-
hielt"? Lag er in 1948 niet een on
afgedaan dossier Pijke Koch bij de
Centrale Ereraad voor de Kunst?
Voor zoveel wij weten, is er op dat
dossier nimmer beslist. Geen nood.
Pijke Koch geldt alweer als „goed";
zijn werk wordt door Nederland in
Venetië gepropageerd. En de talloze
slachtoffers van zijn gastheer,
Joseph Goebbels krijgen immers
hun jaarlijkse herdenkings-rede-
vocring?
Drie Nederlanders van voortreffe
lijke reputatie oordelen over de
aanvaardbaarheid van de Belgische
acteur-regisseur Joris Diels, een
man, wiens reputatie als vaderlan
der zacht uitgedrukt aanvechtbaar
is. Het oordeel luidt gunstig. Op
welke gronden? Wy weten het niet,
en als 't aan de Haagse Kunststich
ting ligt, zullen wij er ook niet ach
ter komen Die Stichting toch wei
gert de verontrusten immers de be
kendmaking van het oordeel over
Diels. Joris Diels „is er weer" en
daar ging het maar om. Straks
speelt hij een of ander stuk ter ver
ering van het verzet en de toe
schouwers zullen de tranen in de
ogen hebben, van ontroering of van
verbeten woede Nu de Haagse
Kunststichting als motief voor zijn
weigering opgeeft dat de dagbladen
geen ruimte voor de publicatie van
het oordeel over Joris Diels hebben,
bieden wij terloops bij dezen i n-
t e g r a 1 c publicatie aan. Daarmee is
dan het goedkoop excuus van de
Stichting van elke grond ontbloot.
Wij doen dat aanbod omdat wij be
seffen. hoe bitter velen met ons de
poging smaakt om „gauw even" cn
binnen de muren van de raadkamer
Joris Diels schoon gewassen te
krijgen.
Dit zijn maar voorbeelden. Wij
zouden ze met vele kunnen ver
meerderen. Alle wijzen zij op de
toenemende onoprechtheid van
dodenherdenkingen zoals die nu aan
de orde van dc dag zijn. Onze doden
vragen daden. Een volk. dat voor
daden de kracht niet vindt, trekko
zich terug in beschaamd zwijgen.
„Wie doden niet door daden eert,
diens woorden zijn geen oortje
weert."
Belgie maakt de
geldhandel vrij
Gulden cn pond sterling zijn
echter uitgezonderd
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Zeer binnenkort
waarschijnlijk reeds begin volgende
week, zal in Belgie de handel in
buitenlandse bankbiljetten, die tot
nu toe officieel was verboden, \yor-
den vrijgegeven. Op verzoek van de
Nederlandse cn Engelse regeringen
zullen echter de gulden en het pond
sterling voorlopig buiten deze bepa
ling vallen en nog niet vrij verhan
delbaar zijn. De overige valuta zul
len dan in onbeperkte mate bij de
banken en erkende wisselkantoren
tegen de koers van de dag inwissel
baar zijn.
