DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Britse Labourparty bezint zich
op haar toekomst
Zware brand teistert het hart
van Apeldoorn
9
Indonesië wordt weldra
eenheidsstaat
Amerikaanse stad door
explosie verwoest
r
Koningin Juliana vraagt steun
voor het Rode Kruis
Ontploffing op
„Zuiderkruis
Oude ideeën en formules
trekken niet meer
f
Parijse verkeerspolitie in,
„activitetsstaking
V,
Kreymborg en De Bijenkorf
in as
gelegd
N c-
-J
Üe Jaargang, no. 117
Zaterdag 20 Mei 1950
Jpgericht door de Stichting ..Het Parool' Giro 510330.
Bank; Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw Losse nummers 9 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie cn Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
99
Vijf gewonden in ziekenhuis
opgenomen
ROTTERDAM. Op de „Zuider
kruis", als troepentransportschip
door de regering gecharterd en on
der beheer van de Kon. Rotterdam
se Lloyd, liggende aan de Lloyd-
kade, deed zich gisterenmiddag om
half vier een ontploffing voor. die
vjjf arbeiders zodanig wondde, dat
zij in het ziekenhuis moesten wor
den opgenomen.
De arbeiders waren bezig met het
openmaken van een verstopte lei
ding. toen plotseling een grote
steekvlam omhoog sloeg, die vijf
mannen trof. maar hen gelukkig
niet levensgevaarlijk verw ondde.
Het waren de 43-jarige J, Kramer,
de 49-jarige J. H. W. Schouten, de
52-jarige C. de Cocx. de 62-jarige J.
Worms, allen uit Rotterdam, cn de
19-jarige W. Groeneveld uit Arn
hem. Met brandwonden aan gelaat
en handen werden enigen van hen
naar het Havenziekenhuis, de ove
rigen naar het ziekenhuis aan de
Coolsingel vervoerd.
De schade aan de „Zuiderkruis"
is niet van dien aard. dat het ver
trek van het schiD oo de vastgestel
de datum. 26 Mei. niet zou kunnen
doorgaan. Naar de oorzaak van de
explosie wordt een onderzoek in
gesteld.
RANGOON. De regerings
troepen hebben de belangrijke
stad Prome aan de Irawaddy op
de communistische rebellen her
overd.
(Van onze correspondent)
LONDEN. De kopstukken der Labour-
partij, dat wil zeggen het kabinet, het hoofd
bestuur, vertegenwoordigers der vakvereni
gingen en van de coöperatieve beweging,
gaan dit weekeinde in retraite in een buiten
huis bij Dorking in Surrey, het Beatrice Webb
House, ten einde zich te bezinnen op de pro
blemen van de bij de eerstkomende verkie
zingen te volgen politieke strategie. Dit jaar
wordt het jaarlijkse partijcongres niet zoals
anders met Pinksteren, maar in het najaar,
in October, gehouden.
Is het huidige parlement dan nog in leven,
Een der punten, die zeker aan de
orde zullen komen, is de vraag, wat
voor politiek de partij nu op het
gebied van verdere nationalisaties zal
hebben te voeren. Het programma,
waarmee men in Februari de kiezers
tegemoet ging en dat budgetteerde
voor de nationalisatie van de ce
ment- en de suikerindustrieën, de
groothandel in vlees en de koelhui
zen was een ongelukkig compromis
tussen de meer gematigde opportu
nistische elementen in de partij, die
zich niet aan verdere nationalisaties
wilden wagen en meer radicaal doe-
DJAKARTA. De Verenigde Staten van Indonesië zullen waarschijnlijk
nog deze maand door een aankondiging van president Sockarno plaats
maken voor de eenheidsstaat. Dc Republik Indonesia Serikat zal dan
voortaan heten: Republik Indonesia. Tot dit besluit is men gisteren ge
komen op dc conferentie onder leiding van Mohammed Hatta, waaraan
zes ministers van de V.S.I. en enige leden van dc regering van de deelstaat
Republik Indonesia (Djokja) deelnamen. Oost-Indoncsic cu Oost-Sumatra
naren vertegenwoordigd door waarnemers.
Overeengekomen is, dat ir Soekar- aan te brengen. De constituante be-
po hoofd van de nieuwe staat zal j staat uit leden, die door middel van
blijven. De Senaat zal worden op- algemene verkiezingen zijn gekozen,
geheven De voorlopige volksverte- I op basis van een lid per 300.000 in-
genwoordiging zal bestaan uit de sa- woners. Verder bestaat er een rede-
mengevoegde voorlopige volksverte-1 lijke vertegenwoordiging voor de
genwoordiging der V.S.L. het werk- I minderheden.
comité van het K.N.I P. (voorlopig I Na de formele aankondiging van
n rtnnr Hp Hp-pp
parlement van Djokja) en door de
president aangewezen leden. Deze
voorlopige volksvertegenwoordiging,
met het gehele K.N.I.P. wordt ge
noemd „vergadering voor verande
ring van de constitutie" en heeft het
recht veranderingen in.de constitutie
de'eenheidsstaat, door president Soe-
karno zal het kabinet van de V.S I.
formeel zijn ontslag aanbieden, even
als dat van Djokja. Men neemt aan.
dat met dc overdracht der bevoegd
heden twee maanden gemoeid zullen
zijn.
trinairen, die daarmee om princi
piële redenen door wensterf te gaan.
Meestal worden aan deze tegenstel
ling de namen van Herbert Morri
son cn Aneurin Bevan verbonden,
maar men doet goed om zich de La-
bourpartij vooral niet voor te stel
len als gespleten in twee scherp ge
scheiden fracties.
Wat nu? is dé grote vraag. Over
het algemeen is men het er ovei
eens, dat het Februari-verkiezings-
manifest niet bepaald succesvol is
geweest en dat het te opzichtig naai
de mond praten van dc middenklas
se geen concreet resultaat heeft ge
had De partij heeft kennelijk be
hoefte aan een nieuwe definitie van
haar beginselen en overtuigingen,
aangepast aan de werkelijkheid van
1950. Wat de partij in de afgelopen
vijf jaar als wetgeving in 't staats
blad heeft gebracht was grotendeels
vrucht van gedachten en formule
ringen, die van vóór 1914 stammen
Nu vele van de oude desiderata zijn
bereikt en een aanzienlijke nivelle
ring van de inkomens tot stand is
gebracht, komen vanzelf de nationa
le economische problemen, die En-
geland's wel en wee bepalen, meer
op de voorgrond.
Dat verhoging of handhaving van
het ^welvaartspeil alleen mogelijk is
bij grotere productie is een waar
heid. die langzamerhand in alle re
gionen der partij begint door tc
dringen, maar om dc consequenties
hiervan politiek uit te werken, zal
nog heel wat hoofdbrekens kosten.
Het brengt vanzelf een andere hou
ding tegenover het particulier be
drijfsleven met zich mee, dan waar
toe de partijdoctrine nog altijd ge
bonden is. Wat betreft het nationali-
satieprobleem, het schijnt dat de
meerderheid toch neigt naar het ge
voelen. dat men na de nationalisatie
van de ijzer- en staalindustrie voor-
dan zal vermoedelijk aan dit congres een ont-
werp-verkiezingsprogramma ter goedkeuring
worden voorgelegd. Maar om op alle politieke
gebeurlijkheden tc zijn voorbereid, wenst de
partij ook al eerder over een ontwerp-pro-
granuna tc beschikkin. Bovendien is het nu dc
tijd om zich op de lessen, die uit het resultaat
der in Februari gehouden algemene verkie
zing kunnen worden getrokken, te bezinnen-
De conferentie in Dorking zal zelf geen
beslissingen nemen, maar haar discussies
zullen als het ware het materiaal opleveren,
voor dc komende besprekingen en beslissin
gen in het hoofdbestuur.
lopig moet stoppen en zieh meer
moet concentreren op het probleem
van hoe de genationaliseerde indus
trieën worden geleid.
SINGAPORE. - Met schreeu
wen en schoppen hebben de 13-
jarige Betha de Hatogh en haar
Maleise baboe Aminah zich
ruim een uur lang geweerd te
gen de sociale werkers, die het
kind probeerden mee te tronen
in een auto om het terug te
brengen naar de ouders in Hol
land.
Het toneel speelde zich af in
de zaal van het hoge gerechts
hof, waar de president C. M.
Murray-Anysley opdracht gaf 't
kind terug te sturen naar de
ouders.
Het 12.000 ton grote s-s. Zeeland
Van de Koninklijke Rotterdamse
Lloyd vertrekt Vrijdag na'ar Indo
nesië als een soort „schepen-moeder
schip": op het achterdek van de Zee
land staan twee patrouille-vaartui
gen, dc Anggang en de Angklang,
elk 142 ton wegend, op het voor
schip twee" motorsleepbotcn, ieder
€0 ton. gebouwd voor rekening van
Qe V. S. I.
De nautische dienst van dc Lloyd
heeft met deze belading een presta
tie geleverd, die men uniek zou kun
nen roemen. De 250 tons bok Con
dor kwam om 3 uur 's ochtends
langszij dc Zeeland, om 9 uur hing
de Anggang in het speciaal gecon
strueerde 13 ton zware juk aan twee
stroppen en om 10 uur rustte het
sierlijke schoepje al in de houten
bedding op het dek van de Zeeland.
Dat dek is weer gesteund door palen
°P het tussendek en niet minder dan
100 stalen kabels, bevestigd aan 32
punten, kluisteren elk van de opge
laden vaartuigen muurvast aan het
Moederschip. Om 11 uur stond ook
de eerste sleepboot aan bakboord
zijde van het voorschip en een uur
later gooide dc Zeeland de trossën
los om in de rivier te keren, 's Mid
dags werden de twee vaartuigen aan
stuurboordzijde van het schip opge
laden.
DOVER. Vrijdag is de Belgi
sche trawler Paulette in de Noord
zee op een mijn gelopen en gezon
ken. De bemanning van vier kop
pen werd door het Britse ss. Dy
namo (Liverpool) opgepikt. De
kapitein van de trawler is bij de
ontploffing ernstig gewond ge-
"^kt.
PARIJS. Gisteren om elf uur ging uw verslaggever de Rue Aur-
bigo in. Om kwart over twaall' verliet hij dezelfde straat, down cn
murw van het lawaai, dat hem ondertussen onafgebroken had vervolgd.
De politieagenten, die het verkeer moesten regelen, en ontevreden
waren over de toezeggingen van de regering, ten aanzien van hun lonen
cn pensioenen, maar naar het schijnt buitengewoon tevreden over de
resultaten die de stakers een maand geleden met hun demonstraties be
reikten, hadden besloten in het centrum van Pai ijs, vooral op de druk
ste punten, een soort van demonstratie van plichtsvervulling te geven.
Iedere auto, die ook maar enige decimeters uit de koers schoot, werd
aangehouden en onderzocht.
De politieagenten, vroegen niet j
ailecn onmiddellijk naar de papie-
ren, maar zij informeerden verder
belangstellend naar de gezondheid
van de claxon, krachten van de
rem en elegance der handles. Niet
tevreden met de antwoorden, hoe
beleefd en tegemoetkomend die
ook waren, gingen zij al deze
onderdelen van cie wagens zelf
proberen.
Intussen stond het verkeer stil,
waardoor in alle straten van het
centrum vier, vijf, zes rijen auto's
opeengepakt bleven staan.
De Place de la Concorde, dat
enorme plein waarin zelfs het
drukste verkeer verloren schijnt
te gaan, was een onafzienbare
klont van zwartglimmende torren,
die alle luidruchtig met de claxon
loeiden.
Enkele opklaringen
Weersverwachting geldig van J
Zaterdagavond tot Zondag- -
avond
-I Wisselende bewolking met
m plaatselijk enkele buien. Meest 3
g matige wind overwegend uit
9 richtingen tussen Zuid en West. 9
- In de kustprovincies iets lagere 9
5 temperaturen, elders weinig 9
g verandering van temperatuur. lÓ.
•oo o. 4 38, onder 20.35; r:
W. moan op 7.17, onder 0.37.
£r 22 Mei zon op 4.37. onder 20.37-j
-5 maan op 8.32. onder 1 11.
V..
(Van onze correspondent)
APELDOORN. Twee der grootste winkelpanden te Apeldoorn, het
herenkledingmagazijn Kreymborg en het kleding- annex warenhuis „De
Bjjenkorf", die slechts door een kleine boekwinkel van elkaar zijn ge-
schefilen, zijn in de afgelopen nacht zodanig door een hoog oplaaiende
vuurzee verwoest, dat na het blussingswerk, hetgeen tot in de morgen
voortduurde, slechts het zwaar geblakerde geraamte \an de enorme ge
houwen als ruïne in de ochtendschemering oprees. Duizenden nieuwsgie
rigen waren getuigen van deze omvangrijke brand, de grootste welke
Apeldoorn ooit heeft geteisterd.
Omstreeks elf uur kleurde zich de
hemel boven het centrum van Apel
doorn oranjerood en de vuurtongen
sloegen loeiend en angstwekkend uit
alle ramen rondom beide panden,
toen vele Apeldoorners zich naar
deze brand in de Hoofdstraat spoed
den. In het gebouw van Dc Bijen
korf. waar niemand aanwezig was,
moet de brand reeds enige tijd heb
ben gewoed, toen een militair, die
met de trein van kwart voor elf was
gearriveerd bij het station, dat on
geveer een kilometer van de plaats
des onheils is verwijderd, de uit
slaande brand ontdekte en ijlings de
brandweer alarmeerde.
Aanvankelijk had bij velen het
vermoeden postgevat, dat het ge
hele blok. bestaande uit vijf panden,
aan de vuurzee ten offer zou vallen.
Het is te danken aan het kranige
optreden van de brandweerlieden,
die met ware doodsverachting de
strijd tegen het vuur aanvingen, dat
drie van deze panden gespaard ble
ven. namelijk de tussenliggende
boekwinkel Wouters, de tijdschrif
tencentrale van de heer Arends en
de comestibles- en galanteriewinkel
van Licht. De brandweer van Arn
hem en Deventer werd te hulp ge
roepen alsmede enkele kleinere corp
sen uit de omgeving. Met ongeveer
dertig stralen werd de strijd tegen
het vuur aangebonden. Als een
spectaculair vuurwerk verspreidde
zich de vonkenregen over de perce
len in de omtrek, die daardoor even-
eens in gevaar werden gebracht. Te
gen half twaalf ontstond er ten ge
volge van de vonkenregen brand bij
een tegenoverliggend perceel van de
juwelierszaak Huesken en ook hier.
aan moest de brandweer haar aan
dacht besteden. Zij deed dit met
succes, waarna men alle aandacht
op de brand bij Kreymborg en De
Bijenkorf kon richten.
Angstwekkend nam de brand in
omvang toe. Loeiend baande het
vuur zich een weg door het tweede
gebouw van De Bijenkorf en binnen
korte tijd was er van de inhoud
niets meer over. Ook de winkels en
magazijnen van Kreymborg waren
op dat moment verloren. De muren
stonden (zwaar gehavend) nog
overeind, doch het inwendige van
het massale gebouw was geheel aan
het vuur ten prooi gevallen.
Het was een gigantische strijd,
doch na een uur van intens werken
kwam er tekening in de toestand.
Men won terrein op de brand en om.
strecks half twee was het gevaar
voor nog verdere uitbreiding gewe
ken. Men kon de balans van de
strjjd opmaken en deze was droevig
genoeg. De winkelpanden, welke een
gezamenlijke oppervlakte van onge
veer 2500 vierkante meter besloe
gen. waren totaal uitgebrand en de
hele kostbare inventaris was verlo
ren. Eerst om drie uur in de ochtend
kon men aan de nablussing begin
nen, welke nog vele uren duurde.
Toen de brand het hevigst woed.
de en de bewoners van de belenden
de percelen hun inboedel rjlings
trachtten te redden, traden vele om
standers op als redders in de nood.
Een van hen ontpopte zich echter
als een laaghartige dief. toen hij de
weduwe Wouters, van de tussen de
beide brandende panden gelegen
boekwinkel „He helpende hand"
bood. een geldkistje pakte en er
ijlings vandoor ging. Hij werd echter
door de politie gegrepen en achter
slot en grendel gezet.
Prinses Fatliia ontmoet
nieuwe obstructie
SACRAMENTO (Californië) De
iman (priester) van de moskee waar
in koning Faroeks zuster Faikah do
vorige maand in de echt verbonden
werd. heeft verklaard het huwelijk
van haar jongere zuster, prinses Fa-
thia, niet te willen inzegenen Prin
ses Fathia is wel reeds voor de bur
gerlijke stand getrouwd.
De enige iman van dc moskee,
Rahmet Ali Khan. handelt In op
dracht van dc ambassadeur van Pa
kistan in de V S.. want de moskee
staat onder bescherming van Paki
stan. De iman zeide ook bezwaar tc
maken omdat Riad Ghali, de bruide
gom, een koptisch Christen is.
SOL"Til AMBOY Door de ontploffing van een lading van 600 ton am-
moniuinnitraat (een ander bericht spreekt over munitie), dezelfde soort
meststof, waarvan dc ontbranding drie Jaren geleden in Texas City een
ramp veroorzaakte, is dc stad South Amboy, 50 kilometer ten Zuiden van
New York. gisteravond zwaar gehavend, zyn reeds zes mensen om het
leven gekomen en liggen in ziekenhuizen en barakken nog honderden
zwaar- en lichtgewonden. Door de explosie ontstond een geweldige hitte
en vlammen laaiden meer dan honderd meter hoog op. Een bootwerker,
die in de buurt van de met de meststof geladen schepen (het waren vier
aken) aan het werk was, toen de ontploffing geschiedde, zei: ..Ik dacht, dat
Stalin was gekomen".
Ammoniumnitraat
weer de oorzaak
In de stad is geen huis onbescha
digd gebleven. Overal in de straten
liggen glasscherven, brokken steen,
beschadigde auto's en afgerukte
electriciteitskabels en telefoondra
den. Het station is door de ontplof
fing geheel verwoest. Een trein, die
juist hel station verliet, is ontspoord,
waardoor verschillende reizigers ge
wond werden. Volgens de brandweer
gebeurde de explosie bij het over
brengen van de scheepsladingen naar
op het station staande goederen
wagens.
De stad is op het ogenblik door de
politic afgezet en het havengebied
ontruimd. Vanwege de grote verwar
ring heeft de gouverneur van New-
Jersey bevel gegeven tot het zenden
van afdelingen van het leger cn de
marine om de orde te herstellen. Do
bewoners der stad hebben opdracht
gekregen, alle gaskraantjes te slui
ten om het gevaar voor brand te ver
minderen. De kazernes in de omlig
gende steden zijn ter beschikking ge
steld van de daklozen en vluchte
lingen uit South Amboy. Het stad
huis en de scholen doen dienst als
lazaretten voor de gewonden, die met
auto's van de brandweer worden
aangebracht, daar er een groot tekort
was aan ambulances.
IJslandse trawler
gezonken
CAMPBELLTOWN (SCHOT-
LAND). De IJslandse trawler
Faerer is tijdens een hevige regen
val voor het eiland Islay gezonken
De bemanning van 14 koppen slaag
de er in in reddingboten aan land
te komen.
Nee toch.Heus
Oudere zuster ran koning
George van Engeland ver
dient 's Zondags 125 d 150 pond
sterling bij met het ter bezich
tiging open stellen van haar
huis, Harcwood. En dat mag
ook wel, want het in orde bren
gen van Harcwood heeft haar
1000 p.s. gekost.
Door aan één stuk door 10
uur op de planken te staan
en het publiek bezig tc houden
heeft de New Yorkse komiek
Milton Berle 1.300.000 dollar
bij elkaar geginnegapt voor een
goed doelkankeronderzoek.
Een toehoorder gaf 1 dollar
voor iedere minuut, dat Berle
liet volhield
Frankrijk, wijnland, vecht
tegen dc Coca Cola-invasie.
Mismoedig Frans caricatuurtje
laat kellncr aan slaperige klant
vragen: ,.'n Co-n-o-la?" ..O
nee", zegt de klant, „niet
van die buitenlandse rommel
waar je maagpijn van krijgt.
Breng mij maar 'n Schotse
whiskey of 'n straffe Schie
dam!"
V.J
In het
zoeklicht
ATLANTISCH PACT
Nu nog de middelen
DE schepping van een soort At
lantisch opperbevel, dat perma
nent in Londen bijeen zal zijn en,
naar gezegd wordt, grote bevoegd
heden zal krijgen, is ongetwijfeld
het belangrijkste resultaat van de m
Londen gehouden zitting van do At
lantische Raad Tot nu toe was het
zo, dat beslissingen slechts af en toe,
met grote tussenpozen, konden wor
den genomen, namelijk wanneer het
mogelijk was, alle ministers van
Buitenlandse Zaken op één plaats
samen tc brengen. Ook overigens
was de machinerie van het Atlan
tisch Pact traag en gebrekkig. Er
waren de regionale Europese groe
pen, er waren dc aan deze groepen
v toegevoegde Ame
rikaanse advise
rende staven en er
was de zogenaam
de Atlantische
groep. samenge
steld uit generaal Bradley voor
Amerika. luchtmaarschalk lord
Tedder voor Engeland en generaal
Eley voor Frankrijk. In feite beston
den deze Europese regionale defen-
siegroepen, met uitzondering van de
Westelijke Unie met haar hoofd
kwartier in Fontainebleau, hoofd
zakelijk op papier. In dc plaats daar
van zal nu de Atlantische groep
worden gemaakt tot een werkelijke
generale staf van dc gehele Wester
se gemeenschap. Alle problemen zijn
daarmede echter nog niet opgelost.
Om doelmatig te kunnen werken,
zal dc nieuwe generale staf over
aanzicnlijkei groter middelen de be
schikking moeten krijgen, dan thans
aanwezig zijn. De anderhalf milliard
dollar, die de V.S. jaarlijks in de
herbewapening van West-Europa
bijdragen, en de sommen, die de
Westeuropese landen zelf daaraan
besteden, zijn bij lange na niet toe
reikend. om een behoorbjk defensie
apparaat te kunnen opbouwen. En
daarom zal men niet gerust kunnen
zijn. voor uit de begrotingen voor
het komende jaar blijkt, dat de mi
litaire macht van het Westen niet
langer een denkbeeldige moet blij
ven.
Loonstakingen in
Griekenland
ATHENE. Het telegraaf- en te
lefoonverkeer ligt in geheel Grie
kenland stil, doordat het personeel
een sympathie-staking is begonnen
voor de ambtenaren die hogere lo
nen eisen.
Ook het luchtverkeer naar en van
Griekenland wordt bedreigd, door
dat de vakbondsleden op dc Griekse
luchthavens besloten zich aan te
sluiten bij de drie-daagse staking
der ambtenaren.
Tot 22 Mei zullen alleen bood
schappen behandeld worden die
betrekking hebben op mensenle
vens en op de veiligheid. Na die
datum wordt alle werk geweigerd,
zolang de eisen van de ambtenaren
niet zijn ingewilligd.
SOE STDIJK
Jd, cL/
y/ a~r
(LCo
iöc V (lo
CLajl*. SCCJ_
Het A ederlavdse Rode Kruis organiseert gedurende veertien dagen door het gehele
land een inzamelingsactie. H.M. Koningin Juliana schreef hiervoor bovenstaande
aanbeveling.
