Handelen, niet toekijken
Hal.
als 't gaat om behoud van de Vrede
Regering slaat aanval
van mr Oud af
BALFOUR: kilhardhovaardig
Nederlands Sanatorium ir
Davos blijft behouden
Wij zeggen Neen tegen het militarisme
Ja tot de Nieuwe Weerbaarheid
VERENIGING KERK EN
-'VREDE heeft zich per pamflet
tot het Nederlandse volk gewend in
«n actie tegen de toenemende ver-
jditarisering. En zij schetst de toe
stand waarin de wereld, waarin ons
land verkeert, scherp en juist.
Amerika zegt: Wij wapenen ons
legen Rusland. Rusland zegt: Wij
wapenen ons tegen Amerika. De
scheidsmuur werdt steeds hoger op
getrokken en ook Nederland is be
trokken bij deze oorlogsvoorberei
ding. Wij zijn ingeschakeld in het
Amerikaanse front. De bedragen, die
voor defensie worden uitgetrokken,
zijn fantastisch hoog. Ongeveer de
helft van onze belastingopbrengst
staat op rekening van militaire uit
gaven. Radio en pers bewerken ons
volk zo. dat het dit alles aanvaardt.
Het is immers zo noodzakelijk. En
de kerk aanvaardt de vcrmilitarise-
ring door te zwijgen of begunstigt
haar door daadwerkelijke medewer
king.
Inderdaad, zo is het. Er zal wel
liemand te vinden zijn, die deze
oestand toejuicht.
Geen probleem, of er
toet een oplossing voor
ïjn. En met spanning za-
wij uit of het ge-
chrift van Kerk en Vre-
haar wist te geven.
Men vergeet, zo gaat
het pamflet verder, dat
wij ln twee wereldoorlo
gen niet hebben bereikt,
vat wij wilden bereiken.
Geweld brengt slechts
geweld voort. Wij
maaien op het ogenblik
wat wij in de tweede
wereldoorlog gezaaid
hebben. Wij bewapenen
ons tegen het Russische
volk, welks offers wij in
de tweede wereldoorlog
geestdriftig aanvaard
hebben, terwijl wij ver
geten. dat wijzelf door
die tweede wereldoorlog
Rusland tot macht heb
ben gebracht. Men ver
geet, dat in een nieuwe
wereldoorlog West-Euro
pa er vast en zeker aan
gaat. Voorbereiding van
cezs oorlog betekent
voorbereiding van de
zelfmoord van Europa.
Dergelijke taal getuigt
van onwerkelijk-
leving, die ons gelijk Kerk en Vre
de ook zegt veel sterker doet
staan ten opzichte van het commu
nisme, dan anders het geval ware
geweest.
En wanneer Kerk en Vrede zegt,
dat militarisme de grote vijand is
van socialisme en democratie, door
dat het een nieuw fascisme en na-
tionaal-socialisme doet opkomen, dan
moet ons de opmerking van het
hart, dat zulk een stelling alhoe
wel niet geheel van elke zin ont
bloot ons in hoge mate overdre
ven voorkomt. In ieder geval is het
dat een democratie zich eerder
blok. Gij behoort bij onze Heer Je
zus Christus, die zijn leven voor ona
gegeven heeft en die ook de wereld
van 1950 redden wil. Laat U niet ge
lijk schakelen. Weigert mee te wer
ken aan de vermilitarisering van
ons volk. Zegt op de goede wijze: ja.
Zegt op de goede wijze: neen. In
vertrouwen op Christus' beloften. In
gehoorzaamheid aan Christus' gebo
den.
HET is met grote teleurstelling,
waarmede wij het pamflet van
Kerk en Vrede ten einde hebben ge
lezen.
Met alle afschuw voor oorlog en
geweld en dus ook van elke voorbe
reiding daartoe, valt toch niet te
In haar actie voor de vrede en haar
beroep op de Christenen van Neder
land, heeft de vereniging Kerk en
Vrede een pamflet ver
spreid, dat naar onze me
ning voor ernstige critiek
in aanmerking komt.
Onze opmerkingen vindt
U in nevenstaand artikel.
Daarnaast treft men het
antwoord aan van ds Kr.
Strijd, hoofdbestuurslid van
de vereniging Kerk en Vre
de, die wij gevraagd heb
ben zijn standpunt uiteen te
willen zetten.
het bestaan van een militair apparaat ontkennen, dat wij de vrijheid van
kan veroorloven, dan een totalitaire
macht, terwijl het onverdedigd la
ten der democratie ons dreigt precies
daér te brengen, waar wij. noch
Kerk en Vrede willen terecht ko
men: in de totalitaire staat, onge
acht hoe men die verder dan wil
kwalificeren.
1950 te danken hebben aan datzelf
de. door ons in principe af te keuren,
militaire apparaat. De vrijheid van
vandaag, die Kerk en Vrede en ons
in staat stelt onze mening vrijuit te
verkondigen, hebben wij vijf jaar
lang verloren, omdat het een totali
taire staat beliefde gebruik te ma-
iet
eidszin, noch van een
idealisme en kan
echts bijdragen om de
mpathie, welke men
recht voor de vereni
ng Kerk en Vrede heeft,
vergroten. De mannen
in Kerk en Vrede lopen
iet met hun hoofd in de
olken en weten zeer
dat men met dood-
oeners geen resultaten
«kt. Reden temeer, dat
met toenemende
anning uitziet naar hun
•lossing voor het groot-
vraagstuk van het
oment: hoe slechten wij
muur tussen Oost en
est; hoe komen wij tot
er begrip en oprechter
irstandhouding dan die
angst, wantrouwen
i bedreiging, kortom, de
hele situatie van wat
„koude oorlog"
«rat.
Wel- Kerk en Vrede
zegt, dat, wanneer wij
liet communisme ver
werpelijk achten om zijn
totalitaire methoden, dit,
.net met militaire mid
delen bestreden en
overwonnen kan wor
den, maar alleen door
radicale hervorming van
ons maatschappelijk le
ven. Wanneer wij het
geld dat wij uitgeven
voor defensie zouden be
steden voor de opbouw van een
rechtvaardiger samenleving. dan
zouden wij ten opzichte van het
communisme veel sterker staan dan
nu het geval Js.
Wij menen, dat het Atlantisch Pact,
aarin Nederland is opgenomen om
it het niet Russisch kan zijn noch
iutraal kan wezen, niet tot doel
eft om Rusland te bestrijden of
overwinnen. En een radicale her-
irnung van ons maatschappelijk le-
:n zal toch zeker ook in Rusland
oeten worden doorgevoerd, wil het
fect sorteren voor een rooskleuri-
toekomst. Vooralsnog zien wij
*n tekenen van enigerlei bereid-
;id in het Oosten om deze radicale
aatschappelijke hervorming, waar-
Kerk en Vrede doelt, waar te
aken. En wat het Westen betreft,
bben wij de indruk, dat. zo dan
et al het geld voor deze rechtvaar-
ger samenleving wordt gebruikt,
andermaal milliarden guldens, zo-
s bij voorbeeld van het Marshall-
3n. besteed worden aan die op-
>u\v ener rechtvaardiger samen-
Ik ben de Redactie zeer dankbaar, dat ze
mij de gelegenheid geeft enkele opmerkingen
te maken bij de zo-even geuite kritiek op
het Manifest van Kerk en Vrede. Het gaat
om de toekomst van de wereld. En daarom
moet er steeds weer over worden gesproken.
1. Kerk en Vrede zegt: Het verdelgings-
bedrijf, dat oorlog heet, is op geen enkele
wijze tegenover Jezus Christus te rechtvaar
digen- HIJ verbiedt ons, dat wij elkaar af
slachten en in massa kapot maken. Als dit
mag, wat mag dan niet meer? Wij willen het
niet beter iveten dan Christus zelf. Daar zit
geen toekomst in.
2. Wij hebben tivee wereldoorlogen ge
voerd ter verdediging van Vrijheid en De
mocratie maar na afloop waren wij
geestelijk zo zwak geworden, dat wij de
kansen, die ons geboden werden, niet meer
konden gebruiken. Zie maar naar Nederland
en West Europa na 1945!
Welk probleem hebben we in Nederland
tot een goed einde kunnen brengen? Indo
nesiëDe politieke delinquenten?
Tien jaar na de inval der Duitsers in ons
land hebben vele oude Nazi's het in Duits
land weer te vertellen. De Nazi Heinrich
Dinkelbach b.v., die tot 1945 directeur was
van de Vereinigte Stahlwerke, heeft nu de
leiding van de gehele staalproductxe in het
Ruhrgebied.
Oorlog lost niets w e z enlijk, op. De pro
blemen worden verschoven. Ze keren na de
oorlog verhevigd terug.
3. Wat dan?
Wij zijn ervan overtuigd: een volk, dat
weigert met de wapenen der barbaren te
vechten, is sterk. Dat volk schept voor zich
zelf de ruimte om een NIEUWE WEER
BAARHEID te tonen.
Allereerst in de strijd voor radicale ver
anderingen in de maatschappij. Deze radi
cale strijd is niet te voeren en vol te houden
door een volk, een wereld, die allereerst aan
kanonnen moet denken en daarna pas aan
boter- De Westerse wereld zal een antwoord
moeten geven op de uitdaging, haar door
Sow jet-Rusland gesteld. De derde weg zal
hoe longer hoe minder gaan betekenen, wan
neer wij doorgaan met ons te schikken naar
de eisen van een totalitair militarisme.
4. „En als ons land nu eens bezet wordt
door de Russen?" zo vraagt men mij wel
eens. Wat dan? Moeten we dat alles maar
rustig over ons heen laten gaan?
Alleen een volk, dat „neen" zegt tegen het
militarisme zal aan in staat zijn op de juiste
wijze weerstand tc bieden. Beter en feller
en meer offerbereidheid dan ons volk het
deed in de jaren '40'45 tegenover het Na
zisme.
Omdat we „ja" zeggen tegen het militaris
me is het ons onmogelijk de andere weg te
zien, die van de nieuwe weerbaarheid. We
staan nu met onze rug naar het licht. Geert,
wonder, dat we geen uitweg zien!
Nieuwe weerbaarheid tegenover de be
zetter ik denk aan Gandhi en zijn strijd;
aan het lijdelijk verzet; het resoluut zeggen:
wij doen niet wat gij ons beveelt; zijn voort
durend beroep op het beste in de vijand; zijn
bereidheid tot het offer.
Wanneer wij werkelijk ernst maakten met
het feit, dat Christus onze Heer is, wanneer
ons Christendom geen ornament maar fun
dament zou zijn, dan zouden wij in staat
zijn om de weg, die Gandhi wees op christe-
lijk-moedige wijze verder te gaan. Dat deze
christelijke moed ontbreekt is voor mij veel
meer verontrustend dan het bestaan van het
communisme
5. „Ja maar, dan gaan we er aan!"
Ik vraag u: bij een nieuwe oorlog niet?
We zuchten nu al onder een steeds brutaler
optredend militarisme. En wanneer de oor
log zou losbreken, dan loopt West-Europa
grote kans om in een chaos te worden ver
anderd.
En als ge de oorlog zoudt overleven
hoe stelt ge U die wereld dan voor?
De nieuwe weerbaarheid zal, b.v. bij een
Russische bezetting zeker offers kosten. Wij
weten ivat er bij een totalitair systeem be
hoort: spionnage, angst, verdwijning, knech
ting van de gewetens, misschien wel de
deportatie naar Siberië.
Christenen zullen het in deze tijd moeten
verkondigen. Liever, in gehoorzaamheid aan
Christus de atoombom verwerpend, in dienst
van de nieuwe weerbaarheid ondergaan, dan.
de atoombom werpend, mogelijk nog in het
leven blijven. In het eerste zit toekomst voor
de wereld, in het tweede niet.
6. Kerk en Vrede zegt „Neen" tegen het
militarisme. Wij geloven niet. dat de Demo
cratie door dit verdelgingsbedrijf, door
radio-actieve vergiftiging enz. kan worden
verdedigd. Ik kan mijn horloge niet repa
reren met een hakbijl. Geheimhouding, de
doofpot (denk aan Westerling op Zuid-Cele
bes!), de hiërarchie, de autocratie zijn vier
vrienden van het militarisme en vier aarts
vijanden van de Democratie.
Kerk en Vrede zegt „Ja" tot de Nieuwe
Weerbaarheid. Meer dan wij tevoren deden
zullen wij ons volk hiertoe concreet moeten
opwekken.
Kerk en Vrede zegt ,-Neen" tegen elk tota
litarisme, van Russische en van Amerikaanse
kant.
Kerk en Vrede zegt „Ja" tot de radicale
strijd voor fundamentele veranderingen in
onze maatschappij-structuur.
Kerk en Vrede zegt „Neen" tegen het At
lantisch Pact, dat het wantrouwen tussen
Oost en West consolideert en verstevigt.
Kerk en Vrede zegt „Ja" tot elke poging,
die een politiek van internationaal vertrou
wen dienen wil
7. MAAR wanneer we geen „NEEN"
zeggen tegen het militarisme, wanneer we
ons niet verzetten tegen de vermilitarisering
ook van Nederland, dan zijn we in een
noodlotscirkel gevangen, dan gelukt het ons
niet ln werkelijk constructieve zin aan de
toekomst te bouwen.
8. Ik moest kort zijn. Dat kon niet anders.
Laat ik daarom de belangstellende lezer
mogen wijzen op mijn boekje „Kerk en At
lantisch Pact", waarin ik uitvoerig op al deze
vragen ben ingegaan.
KR. STRIJD
voor zelfs een schijn van een kans
van herhaling van 1940.
En het gaat niet aan de barre
noodzaak, die uit de les van 1940 is
geleerd en die ons plaatst in de
positie waarin wij verkeren, een
schijn van onchristelijkheid te geven.
V/ant alhoewel het over
dreven is. (zoals in de ja
ren 19401945 wel eens is
geschied) om de oorlog
tegen het nationaal-socia-
lisme een „Christelijke
oorlog" te noemen, een
uitdrukking, die wij zelfs
godslasterlijk willen noe
men. feit is en blijft, dat
deze oorlog de Christelij
ke waarden heeft gered,
terwijl Hitier een gord
eind op weg weg om er
bloed - en - bodem - theo
retisch een eind aan te
maken.
Kerk cn Vrede gaat dan door in
het pamflet, dat men niet onver
schillig mag zijn, niet defaitistisch,
noch zich van de zaak afmaken, op
welke wijze dan ook. Ten overvloe
de zeggen de mannen van Kerk en
Vrede, dat zij de communistische ac
tie tegen de wapenlossingcn niet
steunen, omdat de communisten ze
ker niet zouden ageren, wanneer het
Russische waoenen zou betreffen. De
communistische actie wordt door
Kerk en Vrede verworpen, omdat zij
in wezen een begunstiging is van het
Russische militarisme. Voorts richt
het pamlflet een oproep tot de
Christenen van Nederland, om zich
los te maken van het antl-chrlste-
luke geloof in het geweld, dat de
geestelijke achtergrond vormt van
de tegenwoordige vermilitarisering.
Alleen zo zullen wij. wanneer het
nodig mocht zijn. weerstand kunnen
bieden aan het totalitaire Russische
communisme, op een Christelijker
wijze dan wij het deden aan het to
talitaire Duitse nationaal-soclallsme.
Gij behoort niet bij het Ameri
kaanse en niet bij het Russische
Als Christenen in 1950
staan wij met de les van
1940 voor de taak. de vrij
heid in het vrije deel de
zer aarde te verdedigen.
De liefde is daarbij een
grote factor. Zonder haar
is ook een vrye wereld
koud en zinloos. Maar met
liefde alleen komt men er
(nog) helaas niet Even
min als men met liefde
alleen een slang er van
kan doen afzien zijn prooi
te verslinden.
De opvatting van Kerk
en Vrede over de plicht
van de Nederlandse
Christenen versterkt het
defaitisme, dat zijzelve
zegt te veroordelen. Het
pamflet geeft een juiste
schets van de toestand.
Het laat na, naast de op
vatting van de kerk. aan
te geven de practischc op
lossing om 'n einde te ma
ken aan de tegenstelling
tussen Oost en West.
Die oplossing is er. Zon
der dat zij nochtans im
pliceert ook maar één
moment af te laten van
de waakzaamheid, die ons
is geboden. Die oplossing
is: het aankweken van
elke mogelijkheid Ame
rika en Rusland tot el
kander te brengen. Het is
een bijzonder kleine mo
gelijkheid. Maar desal
niettemin: zij is er. Zij is
er in de figuur van Tryg-
ve Lie. Zij is er in de
Verenigde Naties, waarin
de Russen, ondanks hun
voortdurende veto's en
neen-zeggerij, tóch nog
een plaats innemen. Zij is
er in de betrekkingen via
persoonlijke en economi
sche contacten, die er
tussen Oost en West legio
ken van de verdeeldheid in Europa, bestaan. Zij is er in het aankweken
mitsgaders de zachtheid van ons al
ler met-militaire gemoed.
Indien Europa in 1925, 1930 of zelfs
in 1935 bereid was geweest om tegen
over het allerminst scrupuleuze na-
tionaal-socialisme een macht van
gelijke waarde te stellen, dan was
niet gebeurd, wat in 1940 wél ge
schiedde. Wat er wel zou zijn ge
schied is niet te zeggen. Evenmin
als het bewijs van het tegendeel ooit
te leveren is. Maar het staat vast,
dat West-Europa zijn vrijheid her
kregen heeft, gewonnen heeft, met
de hakkel» over de sloot, doordat de
militaire achterstand, dank zij het
vrije Amerika, nog net op tijd kon
worden ingehaald en vergroot.
Dit willen wij niet irog eens.
van die derde macht, die groeien
kan tussen die twee overweldigende
machten in, die Oost en west heten.
Het geloof daarin, het vertrouwen
daarop, mag er zijn en kan geput
worden uit dezelfde overtuiging,
waaruit ook de mensen van Kerk en
Vrede leven. Maar het mag ons niet
weerhouden, op straffe van de kans
een herhaling van 1940 te zien. voort
te gaan op een weg. die slecht is en
in hoge mate afkeurenswaardig.
Doch die, als wij hem niet zouden
gaan, ons zou brengen op een andere
weg, die nog enige malen slechter
En met volledige erkenning van zou zijn en waarvan wij de keuze
bozfiTfn'-d",' ^cTb'e.ër' meer "X
zijn om zonder wapenen te leven en
het geld voor betere zaken tc gebrui
ken, staat het als een paal boven wa
ter, dat wij hartgrondig bedanken
Tot zulk een defaitisme zijn wij
niet bereid en mag Kerk en Vrede
ons niet verleiden.
y (Vervolg van de voorpagina)
Het debat over de regeringsnota
werd nu in zulk een mate een de
bat uitsluitend over de motie-Oud
met als inzet het lot van de rege
ring, dat prof. Gerbrandy uit pro
test daartegen niet aan het debat
meer deelnam. De verbroedering
van mr Oud met de oppositie te
gen de regering, welke ondanks de
vreedzame woorden van prof.
A n e m a in de Eerste Kamer als
een levende werkelijkheid voort
durend aanwezig is, werd nadruk
kelijk bezegeld door de heer
Schouten (A.R.), die de af
keuring van het regeringsbeleid
heel minzaam uitgedrukt vond.
Dat ook de heer Wel ter (NKP)
de heer Oud zijn zegen gaf, lag
voor de hand.
Maar prof. R o m m e (KVP)
vroeg, als minister Van Maar-
se veen voor hem: Wat is dan
wel de juiste wijze om het zelfbe
schikkingsrecht te bevorderen?
Wil de heer Oud soldaten laten
optreden of de staatsvorm weer te
rugbrengen in de federale vorm?
Op al deze vragen heeft de heer
Oud geen antwoord kunnen ge
ven. Prof. R o m m e waarschuwde,
dat aanneming der motie niets zou
bereiken voor het zelfbeschikkings
recht. omdat er dan geen regering
zal zijn. Verwerping zou de indruk
kunnen wekken, dat Nederland
om het zelfbeschikkingsrecht niet
veel geeft. De heer Romme had
om dit te voorkomen de motie in
petto, welke later is aangenomen.
Aanneming der motie, oordeelde
de heer Burger (Arb.), maakt
alles alleen maar veel moeilijker
en doet het wantrouwen in Indo
nesië toenemen. De erin uitgespro
ken afkeuring richt zich over het
hoofd der Nederlandse regering
^ok tegen de regering der R.T.S.
Er staan in de motie allerlei onbe
wezen beschuldigingen, zei de heer
Til an us (C.H.). die het boven
dien allerminst een landsbelang
achtte om het kabinet ten val te
brengen.
Dc heer Oud zei geen behoefte
aan een kabinetscrisis te hebben,
maar het niet nakomen van het-
Ter gelegenheid van het 500-jarig
bestaan van de Amsterdamse Kal-
verstraat wordt de Dam in een
oud-Hollands marktplein herscha
pen. De opbouw daarvan vordert
goed. Tientallen werklieden zijn
op het ogenblik bezig dc gebouwen
van Damstadóp te stellen en
te schilderen
geen in art. 2 der souvereiniteits-
wet staat is ernstiger dan een ka
binetscrisis. Bovendien was spr.
niet van plan om op zij te gaan
voor het dreigen met een kabi
netscrisis.
Dit gaf minister-president dl
Drees aanleiding om er met na
druk op te wijzen, dat er van drei
gen geen sprake is. Het kabinet
zou beneden zijn taak blijven, in
dien het na de aanneming van een
motie van afkeuring rustig zou-
blijven zitten. Dit zou de verhou
ding tussen Kamer en regering ook
niet bevorderen.
Aan het begin van de namiddag
waren er voor de regering een mi
nister en drie staatssecretarissen
aan het woord geweest, dc laatste
in hoofdzaak over détailkwesties.
In zijn rede legde minister Van
M aarseveen bijzondere nadruk
op het betonen van tact en beleid
door Nederland. De Nederlandse
regering moet z.i. alles nalaten, wat
de positie der R.I.S. zou kunnen
verzwakken. Ten opzichte van
Nieuw-Guinea nemen Nederland
en Indonesië nog hetzelfde stand
punt in als ter Ronde Tafel Confe
rentie.
De minister zette uiteen, dat de
actie-Westerling de stoot heeft ge
geven tot het verdwijnen der deel
staten, omdat Pasundan door deze
Leden van het Braziliaanse voet
balelftal. dat deel zal nemen aan
de wedstrijden om de wereld-cup
in Rio de Janeiro, nemen drie tue-
ken volstrekte rust voor zij een
begin maken met hun trainiiip. In
een kleine Braziliaanse badplaats
brengen zij een vacantle door.
waar zij niet alleen zwemmen cn
zonnebaden maar zich ook op uit
stekende wijze weten te vermaken.
Enkelen van hen weten met slag-
instrumenten al even handig om te
springen als met een voetbal
Advertentie (l M.)
Gezonde huid
vrij van allerlei onzuiverheden.
Purol doet wonderen. Doos 40 ct.
actie ernstig was gecompromit
teerd. De geruchten, dat vooraan
staande Nederlanders bij dc actie-
Westerling betrokken waren, moet
verwezen worden naar het rijk
der fabelen. Ilct lid van de Raad
van State, dat generaal Buurman
van Vreeden een verrader had ge
noemd. omdat hij van de soldaten
gehoorzaamheid aan dc krijgstucht
had geelst, is na stappen van de
minister-president, door de vice-
president van de Raad van State
daarvoor terechtgewezen.
Wat Ambon betreft is geen ze
kerheid te verkrijgen over het
standpunt der bevolking. Het is
onjuist om dc Christelijke religie
der Ambonnezcn in het geding te
brengen. Dc legering zal alles doen
om een bloedbad te voorkomen,
doch zij kan niet ontkennen, dat
dc R.I.S. tot politionele maatrege
len volkomen gerechtigd is.
(Van een onzer verslaggeefsters)
DEN* HAAG. Het Nederlandse Sanatorium te Davos zal behoud
blijven. Het aantal bedden zal echter van 330 tot 200 moeten worden tcru
gebracht. De regering heeft haar medewerking toegezegd, maar we zuil
de steun van het publiek hierbij niet kunnen missen. Dit vertelde dr
Banning, geneeskundig hoofdinspecteur van de Volksgezondheid Vrijd.i
middag op een persconferentie In Den Haag.
Advertentie (LM
&EN HAAG Op zeer beperkte
taal is er weer radio-telegraafver-
'u met Makassar mogelijk.
Voor mij is, ondanks zijn geest,
zijn toeschietelijkheid en schijn
bare afwezigheid van snobisme,
de grote Britse staatsman Arthur
Balfour, een toonbeeld geweest van
dc koude hovaardij der Engelse
aristocratie. Zijn cynisme kon dode
lijk kwetsen. Uiterlijk bleef hij
daarbij zachtmoedig, alsof h\j niets
kwaads bedoelde.
Deze opvatting heb ik indertijd
r-ici-i'iMBWSMiHj;'. rfaswsrswLV
Herinneringen aan figuren
op het wereldtoneel
door
dr M. v. BLANKENSTEIN
vaak ketters horen noemen. Daar
om trof het mij dat Margot Asqnith,
in haar befaamde autobiografie
spreekt van zijn „onbeschaamde
onverschilligheid" (insolent indif
ference) tegenover het publiek en
de pers. En weinigen hebben hem
zo intiem gekend en zozeer gewaar
deerd als zij.
Twee voorbeelden van zijn hard
heid staan mij nog levendig voor
de geest.
Bij de opening van de grote
Pacific-covferentie te Washington
in November 1921 was Briand een
der eerste sprekers. Het werd een
malle vertoning. De leden van het
Congress woonden de plechtigheid
bij, gezeten op de ruime balkons,
die voor hen gereserveerd waren.
Brands violoncelgeluid klonk war
mer en dieper dan ooit. Maar wat
lnj reide was op die conferentie
misplaatst en moest Amerikanen en
Britten tegen de haren opstrijken.
Frankrijk was wrokkig, omdat de
Angelsaksen de veiligheid in het
Oosten hier voor lieten gaan voor
de Franse eisen in Europa, Hadden
de leden van het Congress Briand
verstaan, zij zouden diep veront
waardigd zijn geweest. Maar zij
hoorden slechts zijn vermaarde
bariton en brachten 4iem in ver
rukking een wilde ovatie. Ieder
ogenblik verwachtte ik. dat er „bis"
rou worden geroepen. Zover kwam
het tenminste niet.
Na hem kwam. Balfour. Hem ver
vulde. naast de toen reeds wrange,
Brits-Franse tegenstelling nu ook
nog ergernis over het gehoorde. Hij
bracht die aldus tot uiting. Hij
kwam niet uitgepraat over de wel
sprekendheid van de- Fransman.
Zijn wat asthmatische manier van
zeggen kwam hem daarbij nog ten
goede. Het was of hij gaapte naar
grote, prijzende woorden. Maar heel
abrupt eindigde hij met de vijan
dige woorden: „Ik hoop en ver
wacht dat Frankrijk, van nu af, een
periode van onagressieve voorspoed
zal beginnen."
Briand verstond geen woord
Engels. Hij moest op de vertaling
wachten, en was toen verheerlijkt
door de lof. De vertaler had van
„unaggressive prosperity" gemaakt
„prospérité pacifique". Zo was het
gif eruit. Briand liep bij het uit
gaan van de bijeenkomst rond. en
uitte tegen ieder zijn verrukking
over Balfours woorden. Een ont
goocheling wachtte hem, toen
eindelijk de leden van de Franse
ambassade hem te pakken kregen
cn hem duidelijk maakten welke
bejegening hem ten deel gevallen
was.
Hij reed Balfour na, naar de New
Willart, waar een noenmaal was ter
ere van de gelegenheid. In de
garderobe kreeg hij Balfour in het
oog. Hij stoof op hem af. Maar
Balfour wees hem terug, door hem
met een kilheid, die het geheim van
zijn geslacht is, te vragen: „Is dit
de plaats voor een scène?"
Een ander tafereel. Twee Ameri
kaanse journalisten hadden, op toen
nog ongekend doeltreffende wijze,
alle arrangementen voor de pers
getroffen. Wij besloten hun een
souvenir aan te bieden. De Ameri
kaanse collega's vertelden ons: „Dat
krijgt voor hen dubbele waarde als
gij het Balfour laat overhandigen
Want hij was de populairste en
meest bewonderde man ter confe
rentie. De Amerikanen spraken
steeds (voorbarig) van Lord Bal
four.
De beminnelijke Balfour bleek
onmiddellijk daartoe bereid. Wij
zalen mei 80 of 100 man om de
reusachtige ovale tafel van de pers
conferenties. Aan het hoofd zat
Balfour, en voor hem stonden de
twee, die gehuldigd moesten wor
den.
Op zijn, haast extatisch klinken
de, wat hijgende manier prees
Balfour hun verdiensten, met een
overdrijving, die slechts de Engelse
aristocraat weet te hanteren. Zij
hadden met hun werk, om zo te
zeggen, de wereldvrede gered. Het
Britse Rtjk was hun diep dankbaar.
Het was het tweetal werkelijk niet
kwalijk te nemen als zij zich op dat
ogenblik zeer belangrijk hebben
gevoeld.
Toen kwam het grote moment
van de overhandiging. Balfours
geestdrift steeg tot een climax. Hij
strekte zijn hand uit met het
platina horloge en zei: „And now
Mister..." Toen haperde hij, en
doodnuchter voegde hij eraan toe,
zonder het geringste betoon van
verlegenheid: „Wat is uw naam?"
De man die tegenover hem stond,
Robert Barry, was een der begaafd
ste en meest gedistingeerde jonge
journalisten van Washington. Het
moet hem te moede zijn geweest
alsof een ijskoude hand hem in het
gericht sloeg.
Ik voelde de opmerking in m\j
opkomen: „Mr Balfour, dieren
hebben ook gevoel." Maar hij zou
het niet begrepen hebben Hij stond
toch immers bekend als dieren
vriend!
Nog '18.000 tbc-
gevallen per jaar
De tuberculose blijft in ons lc<
een ernstig vraagstuk vormen. L
sterfte aan deze ziekte, die in de ooi
log verdubbelde, is weliswaar n
1946 snel gedaald, zelfs tot benedot:
het peil van 1939, maar de ziekte-
cijfers blijven hoog. Werden er voor
de oorlog jaarlijks 8500 a 9000 nieu
we gevallen bekend, dit aantal be
draagt nu nog steeds 17.000 a 18.000
per jaar. En dit kan heus niet alle
maal verklaard worden door de
strengere controle Dr. Banning is
van mening, dat de psychische druk.
waaronder wij allen na de oorlog
nog leven cn de slechte woningtoe
standen hieraan mede schuld heb
ben.
Het aantal bedden per 1000 inwo
ners. dat voor de oorlog 0.68 bedroeg
is nu gekomen op 1.14. Ideaal is de
toestand echter nog lang niet en de
bezetting van het verplegend per
soneel is vaak niet voldoende, al
staan er in Nederland wel geen pa
viljoens meer leeg door gebrek aan
verpleegsters.
Opmerkelijk is. dat het grootste
aantal nieuwe ziektegevallen voor
komt in de leeftijdsgroepen tussen
de 2029 jaar, zowel bij vrouwen
als bij mannen. Controle van perso
nen, die met de jeugd in aanraking
komen, dient consequent te worden
doorgevoerd Vaccinatie, vooral bij
schoolkinderen en soldaten zal al
gemeen toegepast moeten worden.
Deze maatregelen vormen onderde
len van een program. Wordt dit pro
gram ten uitvoer gebracht, aldus dr.
Banning, dan mag men verwachten,
dat in een beperkt aantal jaren da
ling van het ziektecijfer zal optre
den.
Zestig gegadigden voor
Amerikaanse hulp
WASHINGTON Ongeveer 60
landen en afhankelijke gebieden
willen deelnemen aan president
Trumans program voor hulp aan on
ontwikkelde gebieden. De gevraagde
hulp beloopt in totaal verschillende
malen het bedrag van 35 millioen
dollar, dat het Congres voor dit pro
gram heeft uitgetrokken. Amerika
hoopt in het einde van de zomer
met de uitvoering van het program
te beginnen.
