Zweedse voetbalstrategie
ons elftal te m
achtig
HELD KRAAK: boksersneus
Kaleidoscoop van vreemde
overheersers f
lijdt
een
Nederland
41 nederlaag
Genadeslag valt in het
laatste kwartier
Snelheidstekort verspert
Nederlanders de weg
Nederlands
enige
doelpunt
Subliem Zweeds spel is soms
wel iets te hard
r~
Momenten
Abe Lenstra, Hofma en Michels
vallen tegen
ONVOLTOOID VERLEDEN VAN TUNIS
J
Vrijdag 9 Juni 1950
3
(Van onze verslaggever te Stockholm)
STOCKHOLM. Donderdagavond. De zelfbewustheid der
Zweden, die wij in onze voorbeschouwing hebben belicht, is
vanavond iets duidelijker geworden. In een ondergaande zon
heeft hun team, op fris kort geschoren gras van het Rasunda-
Stadion, het Nederlandse elftal met precisiewerk, jagende
combinaties en vuur uit alle richtingen zo geteisterd, dat de
kleine Nederlandse kolonie daarna met staaroogjes de avond
lichten van Stockholm tegemoet is gewandeld. Vieréén.
Een score met een veel te beheerst gezicht, want zij werd bijeen
geschoten door elf Rio-de-Janeiro-cracks, die een stuk vivi
sectie in hun spel hadden gemengd. Elf koude, harde afgetrain
de athleten, die met objectieve interesse onderzochten op
hoeveel manieren hun tegenstander kon worden neergehaald.
En er niet genoeg van kregen.
Een spelmoment voor het doel der
Zweden, uiaaruit het enige Neder
landse doelpunt ontstond. Geheel
rechts Hofma.
Fraai tegendoelpunt
van Clavan
Zeven uur precies liepen deze het
veld op. Het Nederlandse elftal dit
maal in wit shirt en oranjebroek
(omdat de Zweden in geel speelden)
wat altijd een onaardige indruk
maakt. Wij houden van die felle
oranjehemden!
De volksliederen. Het Zweedse
werd door 38.000 Zweden meegezon
gen en toen verloor Stoffelen de toss.
Erik Nillson wees naar de andere
kant van het veld. Zweden wenste te
beginnen met de zon in en de wind
op de rug. Michels trapte af. schooi
de bal naar Lenstra, Lenstra terug
op v. d. Hoeven, deze naar de naar
voren sprintende Rijvers, die op
een Zweeds been vastliep.
Het was voorlopig de laatste, slui
tende Nederlandse aanval. Zweden
startte namelijk geheel anders.
Het begon met een losse combina
tie tussen de 2Q-jarige debutant
Skoglund en linksbuiten S Nilsson.
die met de bal wat verstrooid om
Van der Hoeven en Potharst heen
liepen en daarna zo veel ruimte
maakten dat Nilsson rustig een voor
zet kon afgeven. Kraak wierp zich
naar voren, kwam (gehinderd) iets
te kort. raakte de bal half. maar kon
tenslotte nog wegtrappen.
Het hielp niet zo veel. Zweden
kwam terug, schakelde weer de nie
tige blonde Skoglund in. die met tere
pasjes zulke schijnbewegingen de
monstreerde. dat er opnieuw een
bres tussen Potharst en Van der
Hoeven viel.
Skoglund's pass werd ditmaal door
Palmér genomen, voor een te hoog
schot. Door Palmér, die een minuut
te voren een vrije trap van rechts
half Ahlund (invaller voor Johans
son, wiens spilplaats door Andersson
was ingenomen) naast had gekopt.
Onheilspellend
Het was die eerste minuten nogal
druk in de buurt van Kraak, en het
werd hoe langer hoe drukker.
S. Nilsson en Sundqvist, de beide
vleugelspelers, sprintten minuut na
minuut met losse passen naar bin
nen of naar de hoekvlag op een pass
van Skoglund, Jeppson of Palmér en
zouden dan lange voorzetten in het
centrum of schoten. Er kwamen vlak
voor Kraak veel laatste-linie gevech
ten. Warrige duels, waar Terlouw
zich met rauwe trappen in uitleefde
en Potharst en Van der Sluis struike
lend en hijgend vaak nog net een
been in konden steken.
Terlouw deed zelfs nog meer. Eén
keer gaf hij Michels een verre
through-pass, die deze zwak naar
Svensson kopte, en in de achtste mi
nuut moest doelman Svensson zelfs
een 40-meter schot van Terlouw grij
pen. Het beeld van deze wedstrijd
werd er echter nauwelijks door ver
tekend.
Zweden hield Nederland bij de
keel en liet niet los. Na elf minu
ten keek een stil stadion naar de
eerste door S. Nillson genomen
hoekschop. Kraak (weer gehinderd
door midvoor Jeppson) toucheerde
opspringend de bal slechts, die
voor Sundqvist sprong. Maar
Sundqvist kwam niet verder dan
Terlouw. Lenstra was bij deze
hoekschop rustig blijven staan,
dekte niemand. Hij zocht de vrije
ruimte, die Hofma vrijwel niet
kreeg, omdat Samuelsson perma
nent op één meter van hem bleef.
Met Rijvers voortdurend op het
middenveld, een onzekere Michels
in het hart van de aanval en een
Clavan die steeds naar binnen wil
de gaan om de bal links mee te
nemen, maar door E. Nilsson werd
afgesneden, was onze aanval wel
bijzonder krachteloos.
Het eerste schot kwam van Len
stra's wreef, die een cross-pass van
Potharst na een kwartier beheerst
meenam en toen naast schoot. Het
tweede schot leverdeStoffelen
op. uit een vrije schop van twin
tig meter. Stoffelen dreef de bal
ontzettend hard. laag in de linker
hoek, maar toch niet hard genoeg,
want Svensson lag daar al en hield
er de hand voor.
Iets beter, maar.
Toch was dit iets meer dan een
incidentele poging voor Nederland.
Het kwam iets losser van de Zwe
den. ging iets meer de combinatie
gebruiken in plaats van de effect-
loze onnauwkeurige pass. Michels
en Rijvers hielden nu zelfs met snel
driehoekswerk spil Andersson uit
positie en Rijvers vuurde tenslotte
naast. Dat was omstreeks de twin
tigste minuut.
En in de 22e minuut volgde een
Skoglund-dribbel. Over.... Skoglund
die onbewogen jongleerde, was
weer eens met de bal op het mid
denveld gaan wandelen. Van der
Hoeven greep mis en nog iemand
en toen viel er een opening, waar
Skoglund de bal doorjoeg.
Voor Jeppson uit. die al in volle
sprint lag en in volle sprint bar
baars hard schoot. Kraak kon dat
schot alleen maar met de vuisten
weg werken. En dat was eigenlijk
al mooi genoeg.
Van zUn vuist sprong de bal naar
Sundqvist. die van der Sluis met
meer kon bereiken en Sundqvist
had genoeg zelfbeheersing om
Jeppson de bal toe te schuiven die
ineens met het rechterbeen toe
sloeg. Het werd een laag diagonaal
schot, dat Kraak kansloos maakte
(1-0).
Eén-nul na twee en twintig mi
nuten. Niet zo slecht voor Neder
land, maar Zweden had haast. Zes
minuten later brak het ons elftal
verder af, hoewel Michels met een
kopbal (na een Van der Sluis-Stof-
felen-Van der Hoeven-combinatie)
en Lenstra met een hoog schot (na
een combinatie met Michels) iets
heel anders hadden willen suggeren.
Ook Van der Hoeven deed daaraan
mee, met een ver schot, recht op
Svensson.
Nummer twee
Toen was het uit. Sundqvist en
Palmer gleden met automatische be
wegingen langs Van der Sluis,
brachten Skoglund de bal, die naast
schoot. Even later kon Van der Sluis
weer zo'n jagende manoeuvre slechts
onschadelijk maken door de bal met
de hand neer te slaan.
Neem het hem niet kwalijk. Het
ging zo snél vanavond. Palmér nam
die vrije schop. Plaatste naar
Sundqvist. Sundqvist na enig ge
peins on Palmér. die de bal laag en
zeer op vijf meter van Kraak
schoot (2-0).
Zestig seconden later: hoekschop
voor S. Nilsson. Een overspeeld Ne
derlands elftal vocht desperaat ver
der, toch gretig lopend op de kan
sen, die in hun schaarse, flitsende
combinaties nog waren verborgen
Honderdtachtig seconden later: Er
kwam zo'n kans, nadat de bal via
Stoffelen, Lenstra. Hofma. Michels,
weer by Lenstra was gekomen, die
dwars tussen Samuelsson en Anders
son een pass afgaf, waar de naar
binnen gelopen Clavan nog juist by
kon. Clavan kwam niet in paniek.
S hoot. Van zes meter, onbereikbaar
voor Svensson (2-lj.
Dus toch nogMisschien. Want
nadat Van der Sluis door te struike
len Sundqvist in staat had gesteld
vol in de handen van Kraak te
schieten, verraste Michels plotseling
door twee keer achtereen te vuren
Naast qn tegen Svensson. Hij scheen
zelfvertrouwen te krijgen.
Maar vervolgens liep S. Nillson
van de middenlijn vrijwel recht op
Kraak af, langs Stoffelen. langs Van
der Hoeven, langs Terlouw. Schoot.
Laag en verrassend, één meter naast
de rechterpaal. Het Rasunda-stadion
gonsde bewonderend.
DE TWEEDE HELFT
De wind en de zon waren complect weg. toen Lenstra en Hofma
de eerste aanval van de tweede helft inleidden. Zonder effect, want Svens
son pakte kalm Hofma's langste voorzetten weg. By de tweede (Zweedse)
aanval, greep Van der Hoeven plotseling naar zyn linker dybecn. Bles
sure. Ongevaarlijke ogenschijnlijk. Hij kon tenminste na een minuut
verder spelen. En dat was goed, want Lenstra ging deze eerste minuten
plotseling ijverig in combinaties meebouwen. Gaf Michels een pass, die
er echter struikelend achter neer viel. Hofma een pass. die deze te voor
zichtig wilde behandelen. Svensson kon Cr struikelend by.
Kraak en Terlouw
in topvorm
Het tempo dreigde beslissend te
worden Rijvers, die zeer veel liep
maar slecht plaatste, probeerde nog
even sprintend langs Gard af
leiding te brengen, Hofma kopte
eens over en Van der Hoeven schoot
over (op een pass van Rijvers) en
daarna kwam nog duidelijker dan
tevoren de strategie op het gras.
Splijtende passes naar de vleugel
spelers Nillson en Sundqvist. grillig
afgewisseld met rechte ballen op
midvoor Jeppson. dromen van drib
bels van Skoglund. die Potharst en
Van der Hoeven uit hun evenwicht
speelden en dit alles in steeds stij
gend tempo. S. Nillson opende de
beschieting met een schot, waar
Kraak zich wild inwierp. Hoekschop.
Palmér volgde met een dreunend
schot op de paal en weer een hoek-
schop voor Nilsson. Skoglund en
Jepsson namen Terlouw in een wer
velende driehoekscombinatie, waar
na Jeppson naast schoot.
Van der Sluis kón niet meer.
hinkte wat mee en stapte er na veer
tien minuten maar uit. Huybregts
kwam hem vervangen. Toen E.
Nilsson even later Clavan omver
trapte, dachten wij aan een tweede
invaller, maar Clavan kon na een
minuut liggen weer op de been ko
men en bleef. Veel moest hii toch
niet meer doen. De Zweden verlang
den naar de knock-out. Ahlund-
Jeppson-Skoglund en een enorm
hard schot van Skoglund. dat Kraak
vallend tot een hoekschop degra
deerde. Terlouw deed de rest.
Sundqvist schoot twee keer onbe
heerst in de rij fotografen links van
Kraak. Het Rasunda-stadion genoot.
Het wist. dat het niet lang meer
moest wachten. Ondanks harde,
doeltreffende charges van Potharst
en Terlouw, het gezwoeg van Stof-
Min.
0. Michels trapt af.
11. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
22. Jeppson scoort (1-0).
28. Palmer scoort (2-0).
29. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
32. Clavan scoort (2-1).
44. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
Tweede helft:
0. Jeppson trapt af.
1. v d Sluis geblesseerd.
7. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
9 Palmer schiet tegen de paal.
10. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
14. Huybregts vervangt van der
Sluis.
16. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
20. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
26. Palmer schiet tegen de lat.
26. Hoekschop voor Zweden
(S. Nilsson).
35. Palmer scoort (3-1).
41. Jeppson scoort (4-1).
43. Hoekschop voor Nederland
(Clavan).
44. Hoekschop voor Nederland
(Clavan).
V__
felen. Van der Hoeven. Rijvers, en
Kraak in topvorm, die na twintig
minuten echter, na een voorzet van
Palmér, neerviel en bleef liggen.
Derde blessure, derde onderbre
king. Maar Kraak vocht na een mi
nuut weer verder. Hij bedwong een
hoekschop van Nilsson. zag dat Hof
ma ondanks alles toch nog een sco
ringskans kreeg, uit een pass van
Michels (het bleef een kans) en kon
zich vervolgens even ontspannen,
omdat Rijvers scheef over het veld
liep. Rijvers was namelijk te voren
door E Nilsson pijnlijk geraakt.
Tegen de lat.
Scheidsrechter Ling onderbrak
het spel en het trainer Van der Leek
ook deze blessure bekijken. Zodra
Rijvers geholpen was, zette Zwe
den, nauwelijks gehinderd door een
schot van Clavan. de bestorming
voort. Palmér versplinterde, uit een
voorzet van Nilsson, bijna de lat, via
de vingertoppen van Kraak.
De zevende hoekschop van Nilsson.
die bij Tcrlouw eindigde. Nu wenste
Aklund opeens te scoren. Kraak
sloeg de bal over, maar de heer Ling
was dat ontgaan. Geen hoekschop.
Een kwartier voor tijd nog steeds
2—1. Een onbegrijpelijke stand.
Zelfs toen S Nilsson op drie meter
alleen voor Kraak kwam en scherp
inschoot, kon deze score niet om
hoog. Kraak sloeg de bal neer.
Nilsson schoot opnieuw, doch nu
stond Terlouw in de weg. Toch zou
(Van een onzer verslaggevers)
STOCKHOLM De Neder
landse spelers waren in de kleed
kamer nog in betrekkelijk goe
de stemming. De Zweden hadden
de overwinning volkomen ver-
'diend, vond men. Aanvoerder
Stoffelen constateerde, dat de
toss reeds nadelig was geweest.
Niet alleen moesten wij tegen de
laag staande zon inspelen, maar
door het verflauwen van de wind
brandden de stralen op het
lichaam waardoor er zeer veel
van ons uithoudingsvermogen
werd gevergd.
Rat Verlegh zei ronduit, dat de
conditie van de Zweden een
klasse beter was geweest De op
vatting van de Scandinaviers
hierover is immers zo geheel an
ders dan bij ons, In deze wed
strijd heeft men dat weer duide
lijk kunnen constateren. Eerste
voorwaarde om het spel snel en
goed te kunnen uitvoeren, is een
voortreffelijke physieke gesteld
heid.
Kraak heeft het zwaar te ver
duren gehad. „Links en rechts
vlogen de ballen om mij heen."
zo vertelde hij ons. „En dat schot
van Nilsson. dat derde doelpunt,
was verschrikkelijk hard. Er zat
nog effect aan ook."
Kraak had een neusblessure
opgelopen, waardoor hij groggy
was geworden. Na een botsing
met midvoor Jeppson. was hij
gevloerd. Hoewel de verwonding
niet van ernstige r.ard was ge
weest had hij er toch hinder van
ondervonden. Hij bekeek dit li
chaamsdeel in de kleedkamer-
spiegel en mompelde: „Ik geloof
dat ik nu een echte boksersneus
heb."
De verwondingen van onze spe
lers vielen over het algemeen
nog al mee. Alleen Van der
Sluys vreesde dat hij een dij-
spiertje had gescheurd.
De heer De Vries (T C.) dacht,
dat de Zweden over hun debu
tant Skoglund wel tevreden zou
den zijn. „Een prachtige speler,
ik zou haast willen zeggen de
„Mannion" van Zweden.
De heer R. Koek. voorzitter
van de Zweedse K.Cwas erg
tevreden over zijn team. Inval
ler Ahlund vond hij de beste
man van het veld en toch niet
Skoglund. die misschien meer
spectaculair heeft gespeeld.
De Zweedse spelers waren van
mening, dat Kraak de held van
het Nederlandse elftal was.
Aanvoerder Eric Nilsson ver
klaarde de nederlaag van de
Nederlanders door het feit. dat
zij meer kick en rush speelden
dan volgens een bepaald systeem.
er (natuurlijk) wel gescoord wor
den.
Tien minuten voor tijd ging Pal
mér naar binnen, achter een pass
van S. Nilsson, vond niemand om
hem te hinderen en schoot sprintend
voorby Kraak. (31). Voor zover
nodig, was dit toch wel het gena
deschot.
Het werd zo ongeveer wanhoops-
voetbal, dat de Zweden overwegend
uitbuitten. Kraak hield het nog tot
vier minuten voor tijd, doch be
zweek toen na een Vijfmanscombi
natie van de Zweedse voorhoede,
waarbij Sundqvist hem dwong uit
het doel te gaan.
Jeppson kon tenslotte Sundqvist's
voorzet al vallend indrukken hoe
wel hy wel last had van een wan-
hoopssprong van Potharst. (41).
In deze laatste minuten moest
Svensson merkwaardigerwijze nog
bewijzen, dat ook hij in dit Zweed
se team thuis hoorde. Want eerst
haalde Michels hem met een laag
schot naar de hoek en even later
dwong Clavan hem met een klim
mend schot tot een sprong van de
klasse van Kraak. In de 43e en 44e
minuut moet Clavan nog een hoek
schop nemen Hierna was het uit.
Met alles (41).
Van Est niet in de
Tour de France
PARIJS. Volgens net sport
blad l'Equipe, dat een onderhoud
gehad heeft met van Est. zal de
winnaar van Bordeaux-Parijs dit
jaar zeker niet aan de Tour de
France deelnemen. De reden is dat
hij nog veel te leren heeft wat de
etappenwedstrijden betreft, en bo
vendien denkt hij aan het wereld
kampioenschap in de achtervol
ging. Over een of twee jaar komt
wellicht de Tour aan de beurt,
maar niet eerder, verklaarde van
Est's mentor Driessen aan het Pa-
rijse blad.
ITALIANEN POLSEN ZWEEDSE VOORHOEDE
(Van onze verslaggever te Stockholm)
STOCKHOLM. Donderdagavond. Zweden—Nederland is voor het
Nederlandse voetbal erger geworden, dan elke andere in dit seizoen ge
leden nederlaag. Deze 41 score is slechts een koel deel van de afstraffing
die door geen herinnering aan de triomph op de Engelse B-prof verzwakt
kan worden. Zweden heeft deze avond het Nederlandse elftal overspeeld.
Door een grotere individuele snelheid, door grotere snelheid als team,
door een betere technische en een betere lichamelijke conditie. Wanneer
wij opmerken, dat er een klasseverschil tussen beide ploegen lag, doen wU
wy dat misschien in een nationalistische bui.
waardoor Nilsson en Sundqvist hun
snelheid konden gebruiken.
Rijvers, van wie toch wel erg veel
werd gevraagd, verviel (ook daar
door) weer in zijn oude kwaal van
onzuivere passes.
Indien wij misschien nog troost
kunnen verstrekken door te schrij
ven dat een nederlaag tegen een
dergelijk team onvermijdelijk was,
dan doeft wij dit. maar wij willen
dan graag even doorgaan en nog
even vaststellen, dat het zelfs in ons
amateuristische land mogelijk moet
zijn, om een betere lichamelijke con
ditie te kweken' dan sommige spe
lers (en zeker Lenstra) op het ogen
blik bezitten. Door iets harder voor
zich zelf te worden.
Deze Zweden zijn voetballers,
maar zij lopen vrijwel als athleten
en dat scheelt soms de tempi die het
maken van doelpunten verhinderen
of veroorzaken. Overigens interes
seert het U wellicht nog, dat Itali
aanse prof-clubs met deze gehele
Zweedse voorhoede van vanavond
(behalve Sundqvist) in onderhande
ling zijn.
Minstens een tempo
verschil
Het verschil was mogelijk nog gro
ter. Gebrek aan tempo versperde het
Nederlandse elftal vrijwel steeds de
weg naar 't doelgebied voor Svens
son. En dit gebrek kon door indivi
duele capaciteiten van onze spelers
niet gecompenseerd worden, omdat
deze capaciteiten in de Nederland
se voorhoede ten enenmale ontbra
ken. Ook wanneer men in aanmer
king neemt, dat Stoffelen en Van
der Hoeven te vaak in de buurt van
Terlouw werden bezig gehouden,
ontkomt men niet aan de Indruk,
dat Michels, Lenstra en Hofma zwak
waren.
Michels was te bescheiden, was
geen aanvalsleider, probeerde vrij
wel nooit om zich er doorheen te
wringen en bezat te weinig scorings
drift. Lenstra verwaarloosde zijn
dekkingstaak (wat te verwachten
was) maar was ook overigens te be
vreesd voor vermoeidheid.
Alleen door geraffineerd indivi
dueel werk had hij misschien nog
iets kunnen bereiken. Het was er
vanavond helaas niet bij.
Tegen Samuelsson kreeg Hofma
weinig ruimte. Deze ruimte werd
echter ook niet bênut, omdat Hofma
practisch slechts over één (linker-)
been beschikte. En Clavan. die in
elk geval gescoord had. had juist te
veel de neiging om als rechtsbuiten
het linkerbeen te gebruiken. Dat
ziet een speler van het formaat van
Nilsson vrij snel. De meeste overige
spelers van ons elftal kwamen door
de voortdurende agressie der Zwe
den en hun .hels tempo, nauwelijks
aan ander dan afbrekend voetbal
toe- Van hen waren Terlouw en
Kraak de besten.
Zweden onvermoeibaar
Doch ook Terlouw kon niet voor
komen, dat het laatste half uur,
steeds vaker, de niet uit te putten
Zweden moesten worden losgelaten.
Eerste testniatch Engeland
West-Indië
MANCHESTER Tc Manchester
begon de eerste testmatch tussen
Engeland en West-Indië met Enge
land aan bat Reeds bij lunchtijd
waren vijf wickets gevallen vooreen
totaal van slechts 95 runs.
Bij een totaal van 22 runs trof een
bal van de West-Indische fastbowlcr
Johnson een vinger van Engclands
batsman Hutton, die zich daarna te
rugtrok. Bij een onderzoek bleek
Hutton's vinger niet gebroken en
verwacht werd dat hij na de lunch
pauze het bat weer ter hand zou ne
men.
Aan het einde van de eerste dag
was Engeland all out voor 312.
West-Indië scoorde 17 zonder wic-
ketverlies.
Advertentie (LM.)
MELK.
PUUR
Kwatta-soldaatjes
blijven altijd geldig
KWATTA BREDA
v^>
TUNIS.
EEN reis door de Levant ben ik te Tunis
begonnen. Ik heb daar aanraking ge
zocht met leiders der Tunesische nationa
listen. Mijn indrukken zijn wat negatief en
konden slechts negatief uitvallen. Want
nationalisme hangt samen met
natie. En naties hebben er in
de hele M a g h re b, van de
Egyptische grens tot aan de
Atlantische Oceaan, tenzij dan
in Marokko, feitelijk niet be
staan.
Deze landen zijn steeds door
vrijheidlievende stammen be
woond, maar nooit door vrij-
TI J, Want geen dogma kwam er bij te
heidlievende volken. Het eerst, pas. Het was. in zijn oorsprong, de
voor zover wij de geschiedenis ^tryd om een bisschopszetel. De
Op reis naar het Nabije Oosten stuurde onze mede
werker dr. M. van Blankenstein ons uit Tunis zijn
tweede brief. Enige kennis van de geschiedenis van
Tunis is onmisbaarwil men de huidige situatie be
grijpen. Dr. Van Blankenstein maakt het onze lezers
gemakkelijk en geeft in dit artikel een overzicht
uan dc verschillende overheersingen die Tunis door
maakte en die min of meer hun stempel op het land
drukten.
wante Arabisch vergemakkelijkt.
Dc nomadenstammen hebben
steeds grif de godsdienst van de
kustbewoners aanvaard. Zen wer
den vroeg Christen, tenzij zij tot
Joodse nomadenstammen behoor
den, die niet ontbraken. Maar het
was een Christendom op hun ma-
niet, naar hun opvattingen.
In de vierde eeuw heeft de kette
rij van het donatisme heel lang het
land geteisterd. Eigenlijk was het
geen ketterij doch een schisma.
Berbers kwamen voor een man op
en niet voor een beginsel. Zoiets
was ook denkbaar bij de niet in na
tionaal maar eveneens in stamver
band levende Germanen van de
volksverhuizing, voor wie de natie
de stamgroep was, met geen enkel
aardrijkskundig begrip verbonden.
Het donatisme was een kaas- en
broodbeweging, het werd een lang
durige, zeer wilde sociale opstand.
Niet tegen enig politiek overheer
ser, slechts tegen de grote landhe
ren was het gericht. Een opstand
dus van sedentair land-proletariaat.
Na de Romeinen kwamen de Wan
dalen. Zij waren weinig in getal
maar namen toch de hele kust over,
tot in Libye toe. En zij werden weer
verdreven door de Byzantijnen. Een
nieuwe golf van christelijke cultuur
ging over het land. Maar de noma
den zetten fanatiek hun zwervend
leven voort, zich er niet om bekom
merend wie meester was in het
Noorden. Voor dc sedentaire man
hadden z\j en hebben zij ook he
den ten dage nog spotliederen.
Arabieren
kennen, hebben de Phoeniciërs
zich over de hele kust geves
tigd. Na duizend jaren Cartha
go kwamen de Romeinen. Zij
overheersten het land, brach
ten er hun beschaving zonder
veel mensen er heen te bren
gen. Zij bouwden stad naast
stad, naar de beste Italiaanse
voorbeelden. Zij maakten het
land ontvankelijk voor de rol,
die het enige eeuwen vervullen
zou: hoofdzetel van het chris
tendom, zowel in zijn geleerd
ste als in zijn elementairste
vormen.
Het land werd toegewijd Ro
meins. voor zover het dan de kust
strook met haar stadsbevolking be
trof. De landbevolking was en bleef
echter Berbers. De taal van dat ras
spraken de bergbewoners en de
nomaderende stammen. De seden
taire bevolking in de landbouw-
vlakte en de kleine man in de
den bleven de taal spreien van *- -» Byzantijnse steden te gronde i de Turken. Hun macht verslapte op
Carthago, het Punisch. Dit was de richtten. Men zegt, dat zij Noord- I den duur tot d<? heerschappij der
moedertaal van St. Augustinus. en Afrika hebben verwoest. Zo is het piraten van Tunis en Algiers Ten
het was de spreektaal van de Kerk niet geweest. Zeker, de Arabieren slotte kwamen de Fransen Het ver-
Deze semietische volkstaal heeft waren, als de twaalf stammen der I leden is een kaleidoscoop van over-
later het binnendringen van het ver- Joden, een zwervende natie, met heersingen.
nomadenaard, evenals Joden en
Germanen zoekende naar een
gereed gemaakt nest, een land van
melk en honing, om zich daar neer
te zetten. De Arabieren waren ech
ter nomaden met'een godsdienst en
een literaire beschaving, die zich
naar Syrië. Mcsopotamië en vooral
naar Spanje richtten, met dit grote
doel. De Arabieren, die in Spanje
de edelste beschaving van de vroege
middeleeuwen tot ontwikkeling heb
ben gebracht, zijn met de verwoes-
ters van Noord-Afrika geweest. De
eigenlijke vernielers kwamen in de
elfde eeuw, als een tweede Arabi
sche overstroming Het waren de
wilde nomadenstammen, die hun
naam dragen naar de B e n i H i 1 e 1
Egypte wilde deze kwijt, omdat zij
als „hongerige wolven" waren; het
zónd hen met een opdracht van
godsdienstverspreiding de M a-
g h r e b ln. Zij waren plunderaars,
uitroeiers van steden en vestigin
gen. met een wilde vernietigings
drang. Zij hebben een einde ge
maakt aan de, nog altijd rijke over
blijfselen van de semictisch-ro-
meins-byzantijnse cultuur De steden
waren tevoren al geïslamitlseerd.
maar niet verwilderd. De eerste
Arabisch-islamietischc veroveraar,
Sidi Okba. was zelfs met de bouw
van de parel van het Syrthe-gebied,
Kaïroean, begonnen De grote mos
kee van Kaïroean, die nog heden
ten dage een der grote heiligdom
men van de islam is, en een heer
lijk bouwwerk, gaat terug tot zijn
dagen.
Ds islamietische beschaving vond
gemakkelijker haar weg langs de
steden dan in het land. Maar voor
ik hiermee verder ga wil ik nog op
het beloop der overheersingen wij-
I zen: op de Arabieren volgden Span-
-w- T J. icii. op ae /irauieren vuiRucn oprfii-
I—I ET waren de Arabieren, die de jaarden en Portugezen. En op hen
van Byzantijnse steden te gronde de Turken. Hun macht verslapte op
