Tunis, Algerije en Marokko
geen eenheid
Wm
o mump
Minister Rutten kondigt nota's
aan over kunst en onderwijs
Als een arbeider uit Tarascon de „verboden zóne" in
1
ZWITSAL
Nederlandse taak bij de
W.-Europese defensie
Brie methoden van kolonisatie
alle drie onder
Frans gezag, maar
Maarschalk Lijauteij (1854-1934)
Mr Oud tegen
centralisatie van
politieapparaat
Gramsbergen geeft
aardgas
Plan voor invasie
van Ambon
Eerste Kamer debatteert over
kunstenaars en Noord-Korea
Colonel Blake
Donderdag 29 Juni 1950
3
FRANS NOORD-AFRIKA is wel in ongewone
mate het tegendeel van een eenheid, ondanks
de overkoepeling door Frans gezag. Tunis is zeer
verschillend van Algerije en dit weer van Marokko.
Ten dele is het verschil historisch. In Tunis waren
de herinneringen aan de Grieks-Romeinse beschaving
en de rust en voorspoed die deze heeft meegebracht,
het levendigst. Wat Carthago, door de Romeinen op
de grondvesten van de oude stad en vlak bij Tunis
weer opgebouwd, voor het Noordafrikaanse christen-
dam geweestls, was later Tunis, vóór het onder de
Turken een piratenstad werd. voor de Arabische be
schaving.
Algerije was, na het verdwijnen van de Romeinse
steden, vooral stroop- en machtsgebied van de no
maden. De vrij jonge stad Algiers, werd ook weer
onder de Turken, een gesel voor de scheepvaart in
de Middellandse Zee en bleef vele eeuwen lang on
aantastbaar. Marokko heeft veel anarchie gekend
maar tevens grote bloei van Arabische letteren en
kunst. Toen de Moren Spanje binnenvielen bewaar
de Fez wat van de glorie. Rabat, de tegenwoordige
Marokkaanse residentie, heeft mede lange tijd aan
deel gehad in de roofvaart. De piraten waren avon
turiers, afkomstig uit vele landen van Europa.
In Marokko stond het niet zo goed met de kunst
van navigatie en artilleristische ballistiek. Engelse
en Hollandse matrozen waren daar zelfs onmisbare
specialisten. Soms deden zij het om hun huid te red
den, en soms op hoop van zegen. Zocht en vond de
Marokkaanse kaapvaart niet ook ka
pitaal op de Europese beurzen, voor
al ook te Amsterdam? Welbeschouwd
kon men de uitoefening, van dit niet
oneerbaar geachte, ja soms roemrijke
bedrijf het best in de Moorse landen
financieren, uit een oogpunt van
..efficiency": In die landen kon men
immers ook de gevangen bemannin
gen te gelde maken!
Frankrijk slaat toe
IN 1830 sloegen de Fransen einde
lijk met succes toe. Hoevele gro
te pogingen waren in de loop der
eeuwen mislukt! Zij bezetten Algiers.
Daarmede was de strijd niet uit.
Steeds verder werden de Fransen
het land ingetrokken. En niet meer
onwillig. Wat als een strafexpeditie
bedoeld was, werd een veroverings
oorlog. Een moeilijke en langdurige
onderneming bleek het. Aan stelsel
matige opbouw van het veroverde
was niet gedacht. Nadat de pirato-
cratie van Algiers vernietigd was,
bleef er een in hoofdzaak gepaupe-
riseerd volk over, nomadisch voor
een belangrijk deel, onwillig staande
tegenover de "nieuwe meesters.
Arbeidskrachten moesten uit Euro
pa. uit Spanje vooral worden inge
voerd. Dit maakte de productie duur
maar had ten gevolge dat de Franse
Grondlegger van het
Franse imperium.
landbouw zich moest toeleggen op
voortbrengselen van hoge waarde.
Dit is boven alle verwachting ge
slaagd. Algiers is een rijk wijnland
geworden.
Lang heeft het geduurd voor de
Fransen zich veel aan de bevolking
gelegen lieten liggen. En lang heeft
het ook geduurd voor de bevolking
..DE GROND
LEGGER VAN
HET FRANSE
IMPERIUM".
wordt Lyautey
wel genoemd' En
niet ten onrechte,
want zijn optre
den in Indo-Chi-
na, op Madagas
car en in Marok
ko is van zeer
grote waarde
voor 't totstand
komen van het
Franse koloniale
rijk geweest. Hij
was het immers,
die inzag dat de
Fransen bij hun
verovering van
Tunis en Algerije
verkeerd te werk
waren gegaan,
door de inlandse
hoofden niet te
handhaven.
Tegenover dr. M.
van B lank en-
ste in, die het
Franse systeem in bijgaand
artikel aan een critlsche be
schouwing onderwerpt, ver
klaarde maarschalk Lyauty
destijds, dat hij veel had ge
leerd van de wijze waarop de
Nederlanders in Z.O.-Aziè
waren te werk gegaan.
üöMta
door
f
Dr. M. v. Blankenstein
bekwam van de verstijving, terwijl
de nomaden ook nu nog een belang
rijk deel van de inheemse bevolking
vormden. Er ontstond op den duur
een Algerijnse Westerse intelligentia.
Vooral de vele Joden zijn grondig
verfranst.
De wrange atmosfeer van de ver
overing is verre van geheel geweken,
en maakt het Algerijnse nationalisme
van zekere groepen des te onver
zoenlijker.
In 1881: Tunis
TUNIS hebben de Fransen in 1881
bezet, nadat zij reeds geruime
tijd een aanleiding daartoe hadden
,Vereniging van Nederlandse Gemeenten
gispt rapport-Langemeyer
(Van een onzer verslaggevers)
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft deze keer haar
wekelijks orgaan geheel gewijd aan het politie-vraagstuk, zoals dat
sedert het desbetreffende wetsbesluit van November 1945 de gemoede
ren bezig houdt en sinds het verschijnen van het rapport der commissie
Langcmeyer zelfs min of meer verhit. Bij deze gelegenheid heeft bur
gemeester mr. P. J. Oud van Rotterdam, de voorzitter der vereniging,
nog eens op een persconferentie de bezwaren uiteen gezet, die de ov®r"
grote meerderheid der Nederlandse gemeenten koestert zowel tegen het
wetsbesluit, onder hetwelk het politie-apparaat thans werkt, als tegen
het rapport der staatscommissie voornoemd.
het
De belangrijkste grief tegen het
besluit van 1945 is wel dat dit is
tot stand gekomen enige weken
voordat het staatsnoodrecht door
het tot stand komen van een voor
lopige Staten-Generaal is opgehe
ven. Daarmee is nl. een aantal
rechten, door de Staten-Generaal
aan de gemeenten gegeven, met een
penne-streck ingetrokken door de
regering, vlak voordat er weer een
nieuwe Staten-Generaal kwam.
Dit wetsbesluit splitste de gemeen
ten in een aantal van 127 dat ge-
meente-politie behield en een rest,
die voortaan rijkspolitie zou heb
ben. In deze laatste groep dus is de
burgemeester voor de handhaving
der openbare orde, verantwoorde
lijk, zonder nochtans hiertoe over
een eigen apparaat te beschikken.
De vereniging wijst met name op
het gevaar van een gecentraliseerd
politie-apparaat voor de democrati
sche rechtstaat. Zij is mede op grond
van dit decentralisatie principe van
mening, dat het politie-apparaat
thuis behoort onder Binnenlandse
Zaken, een departement, dat in te
genstelling tot Justitie van oudsher
is gewend te werken in een gede
centraliseerde sfeer. Bovendien dient
de politie, die in feite een machts
apparaat ls. om deze reden onder
toezicht te staan van de rechterlijke
macht En een zaak tegen het. poli
tie-apparaat behoort bij de zittende
Magistratuur niet aanhangig te
worden gemaakt door een openbaar
ministerie, dat tegelijkertijd gezag
heeft over dit apparaat.
De heer Oud acht het rapport
Langemeyer teleurstellend, daar het
slechts een staalkaart is van de me
ningen der commissie-lcden. Tegen
het meerderheidsrapport heeft spre-
Biesbos door PTT
uit isolement
BIESBOS. Er heerste Dinsdag
een dankbare stemming in de Bies
bos en er werden vele hartelijke
woorden gewisseld, toen de tele
foonverbinding tussen dit deel van
ons land en de rest officieel door
de directeur-generaal van de PTT,
de heer Neher, in gebruik werd
genomen. Deze zeide, het totstand
komen van- deze verbinding te zien
als een ereplicht van ons land te
genover de bewoners van dit ge-
isoleerde gebied, die in de oorlog
zo belangrijk werk hebben ge
daan voor het onderhouden van het
contact tussen het bezette en on
bezette deel van ons land. De in
woners van de Biesbos getuigden
van hun erkentelijkheid door aan
bieding aan de PTT van een Delfts
blauw gedenkbord.
ker als voornaamste bezwaar
feit, dat daarin de gedeelde verant
woordelijkheid van Binnenlandse
Zaken en Justitie, zoals die thans is,
blijft gehandhaafd.
Het is de bedoeling van de Ver
eniging van Nederlandse gemeenten,
haar standpunt te dezen duidelijk
en met nadruk te blijven brengen
onder de aandacht van de Regering
en de openbare mening en voorts,
in eigen kring door te gaan met de
bestudering van het probleem in het
betrokken contact-orgaan der ver
eniging. Eventueel verdere activi
teit der vereniging hangt af van wat
de Regering nu verder in deze
kwestie zal doen.
gezocht. Strategisch en aardrijkskun
dig vonden zij deze afronding nood
zakelijk. Ook wilden zij niet wachten
tot Italië hun voor was. Tunis is een
punt van wrijving tussen Italië en
Frankrijk gebleven. Tot de jongste
oorlog toe.
In Tunis gingen de Fransen heel
stelselmatig te werk. Er was niet
veel verzet en zij zorgden er voor
zo weinig mogelijk van het bestaan
de te ontwrichten. Het land werd
een protectoraat, de Bey bleef als
vorst regeren, .vriend en bondge
noot" van dc Fransen, door hen
„met goede raad gediend". Dit ver
klaart de snelheid van de bloei,
waartoe het land geraakt is. Het was
moderne kolonisatie, maar toch altijd
nog kolonisatie van de 19de eeuw.
Tot slot: Marokko
VEEL knapper zijn de Fransen in
Marokko te werk gegaan. Een
man van genie, maarschalk Lyautey
had de leiding, een man van verbeel
ding en, zo nodig van cynisme. Leer
ling hij heeft het tegenover mij
met nadruk en uitvoerigheid betoogd
van het Nederlandse stelsel met
in ere houden van de hoofden. Blik
semsnel is na 1912 het toen middel
eeuwse land omhoog gewerkt. Er was
geestkracht onder de Marokkanen
zelf. Een ogenblik schenen de Fran
sen er aan te denken, het volk te
bevrijden uit de feodale uitpersing
door de grote kaïds van het Zuiden.
Maar de oorlog van 1914 kwam, de
oorlog die Lyautey, in een kritieke
situatie, voor de keus stelde tussen
volk en meesters. „Het volk kon mij
niet helpen, de grote kafds hadden
het in hun macht dc situatie voor
ons te redden. Ik heb hun toen dui
delijk gemaakt dat Frankrijk, of
schoon een democratische republiek,
geenszins fanatiek was in het door
drijven van ons systeem", vertelde
hij mij in 1925. „Zij begrepen en de
toestand was gered".
Zo is Marokko nog een feodaal
land, met grote mogelijkheden, maar
ook zeker nog met grote beroering
voor de boeg.
Algerije is een Frans departement,
zonder de in de Arabische wereld zo
belangrijke leidersfiguur. In Tunis
de bey, en in Marokko de sultan,
worden door de hunnen beschouwd
als voorvechters van de nationale
gedachte en vrijheid. En zij doen te
genwoordig hun best dit geloof le
vend te houden.
Advertentie l.M
2 A l
ZETPILLEN
cAambeiem
GRAMSBERGEN Zoals bekend
is de Nederlandse Aardolie Maat
schappij Zaterdag j.L te Gramsber
gen. waar men reeds geruime tijd
bezig was met een proefboring, be
gonnen met een productieproef. Gis
termiddag werd in deze boring aard
gas aangetoond, vooralsnog in be
perkte hoeveelheden, zo deelt de
maatschappij ons desgevraagd mee-
De juiste omvang van de productie
van deze put zal eerst over enige
tijd kunnen worden bepaald.
Instandhouding molens
Alblasserwaard gevraagd
DEN HAAG Bevordering van
een financiële regeling, welke het in
gebruik houden of weer in gebruik
nemen van de molens in de Alblas
serwaard verzekert, verzoekt het
Tweede Kamerlid Van der Goes van
Naters (Arb.) aan de ministers van
O. K. en W„ van Verkeer cn Water
staat, van Economische Zaken en
van Financiën. De heer Van der
Goes betoogt, dat dit enige grote
molencomplex in Nederland dat
verloren dreigt te gaan daar de mo
lenaars van de Overwaard per 1
Juli ontslagen worden, terwijl de
molens van de Nederwaard reeds
buiten gebruik zijn gesteld een
cultureel erfgoed ls, uniek in de we
reld, en de bewondering afdwingt
van binnen- cn buitenlanders. Het
behoud van de molens zou technisch
en financieel mogelijk zijn, als alle
betrokken openbare organen tot sa
menwerking worden gebracht.
DJAKARTA. De Indonesische
regering heeft een groots opgezet
plan voor een invasie op Ambon
voltooid, waarbij 15.000 militairen
zullen worden gebruikt, zo is he
den in gewoonlijk welingelichte
Indonesische kringen medegedeeld.
Dit plan zal niet worden uitge
voerd, tenzij een laatste vredes
missie van niet-gouvernementele
Ambonnese politici van de voor
naamste eilanden van Indonesië
geen resultaten oplevert.
Deze missie, die bestaat uit ze
ven leiders van Ambonnese politie
ke partijen zal volgens genoemde
bron deze week per vliegtuig en
boot naar Ambon reizen.
De 15.000 militairen bevinden
zich onder leiding van kolonel
Kawilarang.
Voormalige Nederlandse Mit-
chellbommenwerpers zouden de
invasie ondersteunen door het be
schieten van Ambonnese barakken
en troepenconcentraties.
Takel treft arbeider
dodelijk tegen hoofd
ZALTBOMMEL Bij het werken
aan de tweede spoorburg over de
Waal bij Zaltbommel kreeg Dinsdag
de 39-jarige P. van Brakel een klap
van 'n losgeschoten takel, waardoor
hij van de in aanbouw zijnde brug
bewusteloos naar beneden stortte.
Hij kwam in het gras terecht en
werd met een zware hersenschud
ding naar 's-Hertogenbosch vervoerd
waar hij is overleden.
Hij laat een vrouw met 5 kinderen
achter.
Op 5 Juli in Singapore
proces-Westerling
SINGAPORE Naar wij verne
men, zal op 5 Juli aanstaande het
proces beginnen tegen de voormali
ge kapitein van het KNIL Wester
ling. Hij heeft in verband hiermede
tot d~ regering van Indonesië het
verzoek gericht zijn vrouw, die nog
steeds Djakarta niet mag verlaten,
toestemming te verlenen in dit pro
ces als getuige op te treden.
Soldaten vervoerden vlees
door Londens straten
LONDEN Britse troepen kregen
gisteren opdracht het werk over te
nemen van veertienhonderd vracht
rijders van de vleesmarkt, die mo
menteel in staking zijn.
De soldaten reden met de wagens
door Londen en bezorgden het vlees
bij de slagers. Vertegenwoordigers
van de slagers verklaarden echter,
dat de soldaten nooit zoveel vlees
zouden kunnen vervoeren dat men
heel Londen van het magere vlees
rantsoentje zou kunnen voorzien.
Intussen dreigt de staking, die Vrij
dag begon wegens een geschil van
de arbeiders met de directie over
een loonsverhoging, op andere ar
beidersgroepen in Londen over te
slaan.
Advertentie (LAf.)
tui
VOOt
VJw h»»'1
Shampodor
Radio zweeg in alle
talen
ROME De gehele Italiaanse ra
dio was gisteren buiten werking
tengevolge van een staking van de
drieduizend employees, die loonsver
hoging eisten en toen zij daar geen
bevredigend antwoord op kregen het
werk neerlegden.
Wel beloofden de autoriteiten een
nieuwsverzorging, maar de radio
zweeg in alle talen. Alle drie de Ita
liaanse omroepverenigingen moesten
hun programma's afgelasten.
..Kunst en Bedrijf"
LAREN. Op initiatief van de
kunstschilder Adriaan Lubbers te
Laren en als uitvloeisel van de in
December j.l. in de kunstzaal van
de Moderne Boekhandel te Amster
dam gehouden tentoonstelling
„Kunst in het bedrijfsleven" is op
gericht de stichting ..Kunst en Be
drijf", die zich ten doel stelt het
verstrekken van opdrachten te sti
muleren en voor de bedrijven, die
daartoe gelegenheid zouden bieden,
een leidraad te zijn bij het plaat
sen van opdrachten.
Het bestuur bestaat uit de heren
ir L. C. Kalff, general arts director
van de Philips Gloeilampenfabrie
ken te Eindhoven, W. H. Leemhuis,
directeur van de Eerste Groningse
Handel Mij., Adriaan Lubbers, mr
J. Milius, directeur van de Jaar
beurs cn M. H. Zeylstra, directie
secretaris van de erven Lucas Bols
te Amsterdam.
Radioprijsvraag voor het
Prins Bernhardfonds
AMSTERDAM. Hedenavond
wotdt over beide zenders van 20.30
21.20 uur een radio-prijsvraag
uitgezonden in het nationaal pro
gramma, waarvan de baten be
stemd zijn voor het Prins-Bernhard
Fonds. Acht anjer-solexrijwielen
vormen de prijzen, voor elke letter
van 's prinsen naam een.
Ministeriële nota spreekt over een
vierledige opgave
DEN HAAG. In de zojuist verschenen nota inzake het dcfensic-beleld
van de minister van Oorlog cn Marine wordt o.m. gezegd, dat in het
huidige tijdsgewricht het Nederlandse defensiebeleid de doelstelling en
samenstelling van de Nederlandse krijgsmacht, niet meer worden bepaald
door overwegingen van zuiver Nederlandse aard, doch bezien moeten
worden in het licht der groeiende Internationale samenwerking, in casu
de West-Europese en Noord-Atlantische Unie.
De Nederlandse bijdrage aan de West-Europese verdediging houdt in de
eerste plaats ln het paraat, beschikbaar of binnen enkele dagen mobilisabel
hebben van die strijdkrachten, welke nodig zijn om een agressie te stoppen
en te keren.
Vast staat, dat Nederland geen
bijdrage zal leveren aan de strate
gische luchtstrijdkrachten.
Financiële omstandigheden maken
het onmogelijk in verhouding tot de
omvang van onze koopvaardij- en
tankervloot deel te nemen aan de
verdediging en beveiliging van de
grote zeeroutes. Nederland zal deel
uitmaken van de „North Atlantic
Ocean Regional Planning Group".
Tot de taken van de Nederlandse
krijgsmacht in West-Europees ver
band zal het in hoger geallieerd ver
band tegenhouden van 's vijands
landstrijdkrachten behoren, ook als
zij door dc lucht komen cn voorts
het bestrijden van vijandelijke lucht
strijdkrachten. Hiervoor znn eigen
luchtstrijdkrachten en luchtdoclar-
tillerie met bijbehorende waarschu-
wings- en directieorganen nodig .Een
derde taak is het openhouden en
beschermen van onze havens en zee
verbindingen, met inbegrip van het
bestrijden van vijandelijke zeestrijd-
krachten. Ten vierde moet gezorgd
worden, dat het eigen achterland
rustig blijft.
Deze samengestelde taak moet hoofd
zakelijk met clgcn middelen worden
vervuld. Geallieerde steun zal slechts
een aanvullend karakter hebben.
In aansluiting op de krijgsmacht zal
een civiel apparaat nodig ziln, dat ge
oefend ls ten behoeve van de rampen
bestrijding en de burgerlijke verdedi
ging.
In de nota wordt niet verheeld, dat
fenoemde voorbereidingen van de de-
ensic oilers zal vergen. Offers voor
onvoldoende voorbereiding zijn echter
niet tc aanvaarden. Tot elke prijs, aldus
militair beroeps-
de nota, moet aan
personeel, reserve-
personeel de primaire
dienstplichtig
vaardigheden
worden bijgebracht, noodzakelijk voor
het vervullen van de militaire taak.
Het militiestelsel met een eerste
oefentijd van twaalf maanden en langer
wenst de regering te handhaven. Bij
luchtstrijdkrachten en marine zal het
accent sterk op het beroepspersonecl
moeten worden gelegd
Dc nota zegt. dat ac sterkte van onze
zeemacht I" 1955 ongeveer als volgt
zRn: 1 vllegkampschlp. 2 kruisers. 12
Jagers, 6 andere cscorteurs. 4 onderzee
boten. 48 mijnenvegers en ongeveer 100
vliegtuigen. Daarenboven zal de bewa
pening van de koopvaardijvloot voor
ccn niet onbelangrijk gedeelte zijn ge
vorderd. De beveiliging van aanvoeren
naar België langs de zeeweg zal groten
deels op Nederlandse schouders moeten
rusten, aangezien dit nabuurland niet
beschikt over zecstrijdkrachton van enig
formaat.
Voor de luchtmacht gaan de gedach
ten uit naar lichtingen van 27.000 man
fier Jaar, die gedurende zes Jaar tot da
roepen tc velde zullen behoren cn na
dien naar de territoriale troepen zullen
overgaan Gestreefd zal worden naar
ccn verdeling van thans geoefende
manschappen over beide categorieën
van de landmacht.
Het is te voorzien, dat de marlnc-
bcgroting, in verband met het geleide
lijk gereedkomen van de aanbouw, in
1954 reeds enigszins cn in 1955 in be
langrijke mate ccn dalende tendens zal
gaan vertonen. De oorlogsbegrotlng zal
In de materlcelscctor geen neiging tot
daling vertonen. Van 1952 af zal in het
bijzonder In die sector een stRgtng te
verwachten zRn. Een zeer omvangrijke
Amerikaanse steun zal deze moeilRk-
heden moeten opvangen. wanneer
voortgang gemaakt moet worden met
het mobilisabel maken van de na 1 Ja
nuari 1952 op te lelden troepen.
i
Geen belangstelling voor
reünie gedemobiliseerden
UTRECHT. De voor a.s. Za
terdag 1 Juli belegde demobilisatie
dag met massa-reünie te Utrecht
zal, naar wij vernemen, niet door
gaan wegens te weinig belangstel
ling van de gedemobiliseerden voor
deze gebeurtenis.
(Van onze parlementsrcdacteur)
Dc Eerste Kamer heeft gistermiddag de in vele etappes behandelde
begroting van O., K. en W. aangenomen. Minister Rutten heeft z(Jn rede
voortgezet cn daarbU medegedeeld, dat h(J de Tweede Kamer binnenkort
een nota zal toezenden over het kunstbeleid. H(j kondigde verder een
onderwijsnota aan in verband met dc Industrialisatie en een wetsontwerp,
dat een regeling zal bevatten voor de middelbare meisjesscholen. Staats
secretaris Cals deelde mede, dat een ontwerp-radiowet op zRn departement
gereed is gekomen en aan de radio-raad zal worden toegezonden om advies.
Minister Ruttcn zal met de radio
verenigingen overleg plegen over de
salarissen bij het philharmonisch or
kest. Hij gaf toe dat de radio zuig
kracht uitoefent op de andere grote
orkesten, waar men echter meer dan
bij de radio gelegenheid heeft tot
bijverdienen. De culturele instellin
gen in ons land hebben meer be
hoefte aan steun dan vroeger. Er
wordt thans een documentair on
derzoek ingesteld naar de verdeling
van de subsidies om na te gaan, of
hij concrete voorstellen kan doen
voor een andere spreiding daarvan.
Hij overweegt ook een andere or-
kestpolitiek. Om in Overijssel een
groter aantal concerten te kunnen
geven, heeft hij voorgesteld om het
Gelderse. Utrechtse en Groningse or
kest in Twente concerten te laten ge
ven en die te subsidiëren, doch het
Twents Philharmonisch orkest, dat
40 concerten in het seizoen heeft
gegeven, meent zelf in de behoefte te
kunnen voorzien.
Overheidssteun aan noodlijdende
kunstenaars ls nodig, aldus de mi
nister, doch dit is een netelige kwes
tie. Hoofdzaak is de kunstenaars aan
werk te helpen. Bij de inschakeling
in het maatschappelijke leven, het
verfraaien van fabrieken, gebouwen
cn tentoonstellingen wordt al een
verheugende medewerking door par
ticulieren verleend..
De minister sprak nog over de In-
dologische studie, die wellicht
dienstbaar kan worden gemaakt aan
het vraagstuk van de tropen. Hij
gaat ook na, hoe de Indologische stu
denten hun studie kunnen aanvullen
of naar een andere faculteit kunnen
overgaan. Over het vraagstuk van
een tweede technische hogeschool
moet de ministerraad zich nog be
raden.
B|j dc replieken baarde de minis
ter enig opzien met de mededeling,
dat hU overweegt om de subsidies
voor het toneel te verbinden aan de
voorwaarde, dat het gezelschap aan
gesloten moet z(jn bR het eoordlna-
tlebureau. Men weet dat de Haag-
sche Kunststichting zich hieruit on
langs heeft teruggetrokken.
Aan het einde van de vergadering
ontspon zich nog een woordenstrijd
tussen de communistische afgevaar
digde van Santen en het a r. lid
Algra over het ontslag aan enkele
medewerkers van de radio-omroepen
wegens hun communistische activi
teit. De heer Van Santen vroeg of
de vrije meningsuiting dan niet gold
bij de radio. Thans zijn ook Hetty
Beck en Robert Sobels bij de VARA
ontslagen. Hij noemde dit broodroof.
De heer Algra vond, dat de hoboist
Stotijn z(jn betekenis in de zgn vre-
desacties ontleende aan zijn bekend
heid als kunstenaar. Als secretaris
van dc „Vredesraad" heeft hij deze
week een manifest ondertekend,
waarin gesproken wordt over de laf
fe aanval van Zuid-Korea op het
Noordelijke deel. Hij veroorloofde
zich de opmerking, dat de voorstan
ders van een nationale omroep na
hun nederlaag thans een agitatie
voeren tegen de radio-verenigingen.
DE trein loopt langzaam het sta
tionnetje Foix binnen. Mooi zo,
geen controle aan de uitgang, niets
opvallends, een rustige wandeling
naar het afgesproken cafe, en daar
even wachten op de man. die mij
per auto door de ..zone interditc
brengen moet. Dat is, heeft mij een
van mijn begeleiders verteld, een
kwaad stukje Met de trein is het
niet te doen: die wordt veel te scherp
gecontroleerd Per auto gaat het wel,
ais je wat valse papieren hebt en zo.
Ik heb ze nog niet, maar mijn pas-
seur zal cr wel voor zorgen. Wij
wachten. Op het afgesproken uur
verschijnt cr niemand. Vreemd. Een
uur later ook niet. Wij worden lich
telijk onrustig. Is er iets aan dc
hand'' Het ene uur verstrijkt na het
andere. Het wordt middag en nie
mand komt opdagen. Wij lopen een
eindje om cn gaan wat eten. Einde
lijk, daar komt onze. vriend. „Direct
meegaan. Alles is in orde". Ik neem
vluchtig afscheid van mijn begelei
ders. sjor mijn rugzak op en volg de
nieuwe gids. In een stil straatje
staat een vrachtauto met een houts-
koolgcncrator. Achter het stuur zit
een gemoedelijke Fransman, cn ik
krijg een plaats tussen hem en de
ander in. Mouwen opstropen, een
beetje houtskool hier en daar op
armen cn gezicht smeren, onverschil
lig een eindje cigaret in de mond
hoek hangen, een Baskcnmuisj- iet
wat scheef op het hoofd zetten: ik
ben arbeider van een fabriek in Ta
rascon. De „camion" wordt gestart,
de chauffeur draait aan een enorm
stuurwiel, en wij rijden door nauwe
straatjes Foix uit. het onbekende te
gemoet. Voorlopig geen gevaar. Er
passeert ons een Duitser met een
fiets aan de hand. ..Dat is er een van
de controle". Ik vraag of wij verder
op stoppen moeten. Jawel, maar dan
gaat U achterin, is het antwoord. Ik
vind het best. Ik vind alles best. Wie
dit soort reizen maakte kon maar
één verstandig ding doen: zich rus
tig aan de leiding van de reis over
geven cn gehoorzamen aan elk bevel.
Toen wij een paar kilometer verder
waren stopte de wagen. Ik moest er
uit. Op de laadbak lagen een paar
zakken houtskool en een stuk zeil
doek Ik werd de wagen op gecom
mandeerd. onder het zeildoek ge
légd. door zakken houtskool omge
ven en voort ging het weer. Bij elke
bocht werd ik tegen de zakken aan-
geshngerd, en met moeite houd ik
het zeil zo vast dat er geen stukje
van mijzelf te zien is. De remmen
knarsen. Wij staan stil. Controle. Ik
hoor een discussie in half-Duits
was mij daareven verzekerd, maar
liefst twee met meer jeugdige gene
raals de bergen over geklauterd en
het was alles even vlot gegaan.
„Morgen om deze tijd zit u aan de
goede kant" Het leek ongelofelijk. Nederlandse
Nog maar vier en twintig uur, en
dan zou ik buiten het bereik zijn
van de Gestapo? Gek. dat je op het
ogenblik, waarop je je zoiets reali
seert toch een gevoel van desertie
over je krijgt Hoe zou het nu met
mijn vrienden in het vaderland zijn?
Stellig waren zij op ditzelfde ogen
Minister-President.
Prof. Mr. Gerbrandy. Pas op dat
ogenblik zal ik „er zijn'"
Minister Mansholt
bezocht Barneveld
BARNEVELD Gistermiddag
heeft minister S. L. Mansholt, verge
zeld van dr E. J. A. A. Quaedvlieg,
hoofd van de Veeartsenijkundige
Dienst, zich te Barneveld ten ge-
mcentehuiz'- burgemeester
Kuntze 1?' ^orlichten omtrent
het onhei.. dat de pseudo-vogelpest
te Barneveld gesticht heeft. Na het
onderhoud, dat ongeveer een uur
duurde, werd de centrale pluimvee
slachtplaats bezocht en een bedrijf,
waarop de pseudo-vogelpest giste
ren geconstateerd werd.
Er is de laatste tien dagen slechts
sprake van een lichte uitbreiding.
Inmiddels zijn te Barneveld alle
maatregelen genomen om met de in
enting te beginnen.
felrode pijpleiding, die hoog uit de
bergen op de fabriek aangaat. De j detaillisten
ligt dat ogenblik nog van mij af?
Voor het Tarasconse kroegje stopt
- --gaal
Hoe ver avondlucht wordt rood, en het dorp
wordt stil. De fabriek fluit en een
langgerekte echo geeft het sein
terug: dc dag is om De machines
mijn camion. De chauffeur is een stoppen. Ik zie een stroom kleine I
lading gaan halen en onderwjjl heb mensen langs de weg wriemelen
blik bezig met verzetswerk. Wij de- raais. dlCi ais of hct cen ochtend-
ik mijn hart opgehaald aan Pernod
en de verhalen over die twee gene
den immers niets anders meer
laatste jaren. Allemaal waren
wandelingetje gold. van hier uit
vlot de Pyreneeën over marcheer-
door
half-Frans Mijn camionneur is in
deze streek bekend. Hij rijdt er da
gelijks. Hij heeft een beetje credict
bij de Duitsers. Na een minuut, die
een eeuwigheid lijkt, hoor ik de ver
snelling inschakelen. Een schok. Wij
rijden. Na een paar bochten weer
stoppen. Ik wacht af. Daar trekt
iemand het zeil weg: „Alors, on y
est De camionneur lacht. Hoe
was-ie? ze hebben niets in de gaten.
We zijn in de zone. Kom maar weer
voor zitten. Ik stroop de mouwen
weer op. Houtskool-grime is niet
meer nodig. Ik ben zwart. Maar de
zon staal hoog aan de hemel en in
de verte liggen de Pyreneeën.
ondergedoken. Niemand dacht nog den. Nu zit ik weer voorin de
vrachtwagen cn wij slingeren door
een dal naar een klein dorpje, dat
eigenlijk uit weinig meer dan een
aan zijn oude maatschappelijke
plaats. Niemand leefde nog thuis.
Onze hele groep bestond allang uit
.fulltimers'', cn zi, werkte eigenlijk »o™
jes bestaat. De auto draait het ter-
kroeeie zatzouden rein van de fabriek °P- Ik word
Kroegje zal zouden trull gcboeK5eerd. mijn rugzak ver-
dag en nacht. Terwijl ik hier in Ta
rascon in een
Daar is mijn hutje: niets dan mest
c:i modder binnen, geen sprake van
schuilen Maar het ding staat togen
cen steile wand cn ik kan er ach
ter kruipen. Dat doe ik. Nu maar
wachten. Het is zeven uur. Tc eten
heb ik niets, want mijn proviand zit
in dc rugzak. Een jas heb ik ook
niet. Het wordt koud. Een sluier van
damp trekt langzaam het dal in. Ik
stap v/at heen en weer. Achter mij
vervagen de bergen, onder mij ver-
Kartelvorming in electro-
technische artikelen
DEN HAAG Het Tweede Ka-
merlid Suurhof <Arb.) heeft de mi
nister van Economische Zaken ge
vraagd. of hij er mee op de hoogte
is, dat door middel van cen stichting
tot bevordering van de marktorga
nisatie voor electro-technische arti
kelen (M.E.A.) enkele vooraanstaan
de grossiers pogen deze bedrijfstak
te kartelliseren. Op vele grossiers,
detaillisten en installateurs zou
drang zijn uitgeoefend cen bereid
verklaring te ondertekenen om tot
deze organisatie toe tc treden, het
geen velen gedaan zouden hebben
uit angst voor mogelijke uitsluiting
van levering van deze artikelen. De
heer Suurhoff vraagt voorts welke
gevolgen deze kartelliseringspolitiek
zal hebben op de prijzen, die het pu
bliek voor electro-technische artike
len moet betalen, en verzoekt de mi
nister om. zodra een of meer van
deze marktmaatregelen definitief tot
stand gekomen zijn, na te gaan of
er aanleiding is tot onverbindend-
verklaring.
ginds zeker plannen voor nieuwe er°' ""J" ™gza? ve.r* vaagt het dorp Ineens schiet mij TA T} i
tegen de Duitsers Berichte activiteit handen van een SnTmaard dat hd HuR0 de Gr00t s Avondgebed te bin- rTlIlSeS BeatrixlyCeUm
gesmeed worden En zeker zou de s5Sn)Mrdnis<^vefraden'^LhJi Ik vind het volledlf terug ln J
gezicht
Gestapo haar drijfjacht op mijn
vrienden en mijzelf stug volhouden.
vil m Vjiiu uci
,„nJ m'J" herinnering:
Tnfneeon en ik krijg mijn orders: ziet u daar-
intussen zou ik dan over een etmaal KAvnn do uond _a-1
aan de ereen van Himmler s hende P0Ve,n d.e hand TO1 de ?tei!e
aan de greep van Himmler's bende
zijn ontkomen Niet meer om
de honderd meter omkijken of ik
word gevolgd? Niet meer schrikken
b(j het stoppen van een auto voor
mijn huisdeur? Even leven, ..vrij
van vrees?" Zouden Roosevelt en
Churchill, die ons dat in het Atlan
tic Charter beloofden, zelf ooit goed
berghelling langs dat koeienhutje
liggen? Klim daarheen en wacht tot
vanavond negen uur. Dan komt uw
gids. Hij neemt uw rugzak mee. Doe
zo onopvallend mogelijk. Spreek
met niemand. Er zitten in het dorp
drie Duitse posten, cn cr wordt
zwaar gepatrouilleerd Verberg u
in het hutje en let tussen negen en
feTevennheonbderWD,,!:U "SiS hi.f tien een man"dié'nieHang.
te leven onder Duitse bezetting? v.t i,i«mnaH maar Hwar* Hnnr >£t
bezetting.
Ginds daalt de late middagzon naar
de bergen, die de grens van Hitiers
machtsbereik op hun ruggen dragen.
het klimpad, maar dwars door het
veld recht op u af komt. Volg hem."
Ik wandel weg. de handen onver-
Van mijn twee begeleiders bleef Vannacht zal ik eroverheen. Morgen schlllig in de broekzakken, het Bas-
er in Tarascon een achter. Wij heb- zal ik in Andorra zijn. overmorgen
kenmutsje scheef op het hoofd. Een
irugjc over een
ben in een klein kroegje een drank- misschien in Barcelona, en ik reken wankele.nd houten bi
je op de goede afloop naar binnen verder: hoe lang zal Spanje, hoe schuimend bergriviertje wijst de
geslagen cn bij het afscheid moest lang Portugal kosten? Ik weet een weg naar boven. Ik begin te klim-
ik wel vol goede moed zijn. Langs jacht in mij; ik zal geen rust ken
de weg, die ik zou volgen waren, zo
men. Allengs komt het dorpje onder
nen voor ik staan zal tegenover de mij te liggen en ik zie een lange
O Schepper van dag ende nacht
Den duyster door U voortgebracht
Bedeckt dit al met syne vlercken
Wilt oock alsoo tot descr stondt
Door u genade sonder grondt
Bedecken onse quade ivereken
Den vyandt is op ons gestelt
Met loose list en met geweldt
O Herder, waeckt voor Uwe schapen
Opdat w\j vrij van boose lust
En sware sorge, welgerust
In Uwe hoede mogen slapen.
Wilt allen die gevangen zijn
Belaen met sieckten ofte pijn
Vertroosten in haer droevig lijden
Als deze loop sal zijn gedaen.
Wilt dan, door Uwe rust, voortaen
Ons inder eeuwigheyd verbidden.
(Wordt vervolgd).
ten dode gedoemd
DEN HAAG Op vragen w t
Tweede Kamerlid De Loos (Arb in
zake de opheffing van het Prinses
Beatrix-Lyceum te Glion ln Zw.t-
serland, heeft minister Rutten geant
woord. dat het zeer te betreuren is
dat dc instandhouding ervan niet
langer mogelijk is gebleken. Ook na
de toekenning van een zeer belang
rijke subsidie door het Rijk zijn dc
uitgaven voor de ouders zo hoog
komen te liggen, dat die slechts door
weinigen hunner kunnen worden
gedragen.
Nu het Lyceum op l September
a s. zal v/orden opgeheven, zullen
maatregelen moeten worden geno
men, ten einde dc nodige hulp te
verlenen aan kinderen, die aan
asthma lijden. Hierover vindt mo
menteel nog interdepartementaal
overleg plaats.
