Joden zijn niet populair
bij de Tunesiërs
jl Hollandse familie wil aanspraak j
maken op Labrador
Kinderverlamming
ook al leeft men jj
van hen
s
Recht dateert
van 1695
bekende ziekte met
nog veel onbekends
Hoe kan de muis van de kat houden?
Franse beeldhouwkunst in
Den Haag
Zaterdag 1 Juli 1950
U De waarde van Labrador, een
schiereiland in Noord-Canada
schatte men in 1927 op niet
minder dan 80.000.000.
Originele acte van
Cct+S- Jjt-
V /-N;j!: .f/? J
Or X *- A-* 6e£.
CstZxsrrY 'tf f'
/j-
<ö&V
r-j?a-L-£j
0 *S>T
0
DE poliomyelitis of kinder
verlamming is een van de
raadselachtige ziekten en hoe
meer feiten er bekend worden
over allerlei details, hoe onont
warbaarder de raadsels wor
den.
Bij de studie van oude schil
derijen vindt men wel eens
mensen afgebeeld met verlam
de ledematen, die naar de
vorm sterk aan poliomyelitis
doen denken, zodat de ziekte
mogelijk vroeger ook is vopr-
gekomen. Maar als besmette
lijke ziekte, die af en toe in
kleine epidemieën voorkomt,
is de poliomyelitis eigenlijk
pas laat in de vorige eeuw,
door Heine en Medin, herkend
en beschreven, en men moet
haast wel aannemen, dat er
vóór die tijd geen echte epide
mieën zijn voorgekomen: als
epidemische ziekte is de kin
derverlamming een ziekte van
deze eeuw.
De ziekte verloopt in twee stadia:
een koortsig eerste stadium, dat
weinig typisch is. en dat gevolgd
kan worden door het tweede sta
dium, waarin het centrale zenuw
stelsel wordt aangetast en verlam
mingen optreden. Deze verlammin
gen. veroorzaakt door de beschadi
ging van zenuwcellen in het rugge-
rherg. kunnen van lichte aard zijn
en slechts enkele spieren betreffen
Zij kunnen echter zeer uitgebreid
zijnzo uitgebreid, dat ook de adem
halingsspieren verlamd worden en
de patiënt sterft tenzij de bekende
..ijzeren long" voor een permanente
kunstmatige ademhaling zorgt.
De beschadiging der zenuwcellen
kan zich nimmer herstellen, zo
dat een eenmaal verlamde spier voor
het verdere leven verlamd blijft en
door het niets-doen geleidelijk vrij
wel verdwijnt. Wanneer de patiënt
echter genezen is. kan de functie der
verlamde spieren of van delen van
spieren overgenomen worden door
andere spieren of spiergroepen of
niet-verlamde delen van een spier.
Zo is het vaak mogelijk om aanvan
kelijk door de verlamming onbruik
bare ledematen nog een zeer be
hoorlijke functie terug te laten krij
gen. Vrijwel steeds echter is dit een
opvoedingsarbeid der spieren, door
speciale oefeningen, die gedurende
jaren een eindeloos geduld en door
zettingsvermogen eisen van patiënt,
arts en verpleegster. Het uiteindelijk
resultaat echter is. dat meer dan
drievierde der patiënten met ver
lammingen hun oorspronkelijk plaats
in de maatschappij weer kan inne
men.
VROEGER meende men. dat deze
ziekte op vrij eenvoudige wijze
besmettelijk was, en dat wie besmet
geraakte, ook ziek werd. Toen bleek
dat apen experimenteel geïnfecteerd
konden worden, werd het mogelijk
het virus beter te bestuderen, en
sindsdien berust een groot deel van
rs
Specialisten wisselden
ideeën uit
T/OOR de bestudering van het
ingewikkelde en uitgebrei-
I de vraagstuk van de polomyeli-
j tis (kinderverlammingis on
langs in Amsterdam een gezel
schap specialisten uit twintig
verschillende landen bijeenge
komen om tot een vruchtbare
itwisseling van ideeen te ko
men.
ONZE MEDISCHE MEDE
WERKER behandelt in het bij
gaande artikel deze ziekte,
waarvan wijlen president Roo
sevelt het bekendste slachtoffer
was. Door zijn zeer grote ener
gie wist hij de gevolgen er van
vrijwel geheel te overwinnen.
In ons land kwamen epidemieën
van kinderverlamming voor in
de jaren 1943 en 1944, en in
mindere mate in 1947.
deze studie op proeven met apen.
daar andere proefdieren niet gevoe
lig zijn voor deze infectie. Een
tweede belangrijke ontdekking was.
dat bij muizen een voor deze dieren
natuurlijke ziekte voorkomt, die in
zeer vele opzichten sprekend op de
mensen-poliomyelitis gelijkt. En al
spoedig bleek, dat deze ziekten, die
men steeds beschouwd had als be
smettingen van het ruggemerg,
eigenlijk besmettingen van de
dar i waren en dat de infectie van
het ruggemerg in zekere zin be
schouwd moet worden als 'n compli
catie, ..per ongeluk" door het virus
veroorzaakt In de omgeving van
iedere patiënt met verlammingen
vindt men vele tientallen, soms zelfs
honderdtallen mensen, die in hun
ontlasting (dus in hun darm) het
virus herbergen, meestal zonder ziek
te zijn.
Sommige van deze virusdragers
maken een lichte ziekte door, die
zonder de patiënt met de „echte"
kinderverlamming beslist niet als
poliomyelitis herkend zou worden.
Dat er buitengewoon veel gezonde
virusdragers zijn blijkt daaruit, dat
men tijdens een kleine epidemie
(enkele tientallen gevallen bijv.) in
een grote stad het virus met gemak
uit het rioolwater van die stad kan
afzonderen, zodat het in enorme
hoeveelheden daarin aanwezig moet
zijn.
Uit deze feiten blijkt dat „bestrij
dingsmaatregelen." zoals sluiten van
scholen, zwembaden en bioscopen
geen zin hebben; immers de reeds
bestaande grote verbreiding van
het virus wordt door deze maatre
gelen niet verminderd. Evenmin
weet men precies hoe het virus
wordt overgebracht. Men kan het
virus gedurende korte tijd bij pa
tiënten en soms ook bij gezonden
in de neuskeclholte aantreffen en
dus is het mogelijk dat de besmet
ting door aanhoesten overgebracht
zou worden.
Andere ziekten die op deze wijze
worden overgebracht, komen echter
vaker voor in de winter dan in de
zomer, en poliomyelitis is een zomer-
ziekte. zoals typhus en paratyphus
die door besmette ontlasting worden
verbreid. De meeste typhus-geval-
len echter komen in Juli en Augus
tus voor, de meeste polio-gevallen
in September-October. Overbrenging
door vliegen is mogelijk, maar er
zijn epidemieën geweest in plaatsen
waar de vliegen door een D D.T -
spuitcampagne waren uitgeroeid. De
hoge zomertemperatuur speelt ook
al geen rol, want bij Canadese Es
kimo's is in de winter, bij 20 graden
vorst een grote epidemie uitgebro
ken.
Verder doet zich het wonderlijke
feit voor. dat landen waar het hygië
nische peil het hoogste is. over het
algemeen het meeste poliomyelitis
hebben.
En ten slotte is bij het zich steeds
uitbreidend virus-onderzoek geble
ken dat er niet één poliomyelitis
virus is. maar vele polio-virussen
misschien zelfs wel zéér vel.
Dit onderzoek, dat toch al slechts
langzaam voortgang kon maken, om
dat de proeven'met apen buitenspo
rig duur zijn, is door deze nieuwe
ontdekkingen nog verder gecompli
ceerd.
NEDERLAND heeft zijn laatste
grote epidemieën gekend in 1943
en 1944. met ieder jaar ongeveer
2.000 patiënten (van wie ongeveer
600 in Amsterdam alleen) en in
1947 met ongeveer 600 gevallen. In
1948 en 1949 werden ongeveer 160
gevallen van kinderverlamming aan
gegeven Men ziet hier uit hoe sterk
het aantal van jaar tot jaar wisselt,
ditzelfde vindt men in andere lan
den: nog een onopgelost raadsel!
Wanneer men van een poliomyeli-
tis-vraagstuk spreekt, dan heeft dit
vele aspecten. Beschouwt men de
patiënt, dan vraagt men zich af wel
ke de behandeling moet zijn tijdens
de ziekte: een genezende therapie is
nog steeds niet gevonden. Bij adem
halingsverlamming moet een ijzeren
long te hulp geroepen worden: Ne
derland heeft er, voor zo ver ik
weet, een tiental, Engeland ongeveer
zeshonderd.
Deze ijzeren longen zijn ook een
probleem: zij zijn zeer kostbaar,
doch staan vaak, gelukkig, vele
jaren ongebruikt, maar bij een gro
te epidemie zijn er te weinig. Dit
probleem kan men oplossen door
internationale samenwerking, waar
bij kleine landen groepsgewijze
(Scandinavië-Benelux) gezamenlijk
hun ijzeren longen beheren, wat van
voordeel kan zijn, omdat zelden in
Willem V gevonden
(Van een onzer verslaggevers)
Ons land telt op het ogenblik
onder zijn ingezetenen een
aantal mensen, die op grond
van een erfenis aanspraak ma
ken op het bezit van het Ca
nadese schiereiland Labrador,
een gebied, dat bijna veertig
maal zo groot als Nederland is.
Het zijn nazaten van de Portu
gees Joodse tamilie De la
Penha, die reeds eeuwen in ons
land leeft. Vier van deze af
stammelingen, Dr. J. Meyer,
conservator van de eeuwen
oude bibliotheek van de Portu
gees-Israëlitische gemeente, de
heer P. H. Melhado en vader
en zoon Soesan, hebben een
commissie gevormd, die op
zoek is naar oude documenten
en andere gegevens en die con
tact zoekt met in het buiten-
j land wonende verre familie
leden, om gezamenlijk ter zij
ner tijd een actie te beginnen.
Volgens het verhaal zou de ko
ning-stadhouder Willem III, toen hij
omstreeks 1695 met zijn jacht op
weg naar Engeland was, door een
geweldige storm zijn overvallen. Hij
leed schipbreuk en zou zeker een
prooi der golven zijn geworden, als
niet Jozeph de la Penha. aanzienlijk
Amsterdams koopman en bezitter
van vele vrachtschepen, te hulp was
gesneld en hem van een zekere
dood had gered.
Als beloning schonk de vorst zyn
redder het eeuwig-durend erfpacht
voor hem en zijn nakomelingen over
het in die tijd pas ontdekte Labra
dor.
Deze schenking werd in Novem
ber 1697 in een op Het Loo geteken
de acte bevestigd. Later, in 1732 en
1768, werd de vorstelijke gift door
de Stadhouders Willem IV en Wil
lem V (respectievelijk ten gunste
van David, de oudste zoon van Jo
zeph. en na diens dood ten gunste
van Daniël, de tweede zoon) her
nieuwd.
Geen van deze mensen, schatrijke
koopheden als ze waren, voelde be
hoefte van hun rechten op het woes
te. onontgonnen gebied, gebruik te
maken.
4srvS o/ Cte*s>t.
'""N i
Pg. 6
CS OtJ
c»»-
0- CS>T-
De heer J. Soesan Jr.,
afstammeling van Jo-
s zeph de la Penha. die
1 de koning - stadhouder
Willem III het leven
B redde en als dank daar-
f voor van deze vorst in
g 1697 het schiereiland
g Labrador in eeuwig-
durend erfpacht kreeg, en lid van de commissie van erfgenamen 'r-
s dle..cen .actle aan voorbereiden is, om hun rechten te docii
gelden, tsvergezeld van Uw verslaggever, in oude archieven ge- -
g doken, om bewijsstukken te verzamelen.
B In het Rijksarchief te Den Haag vond hij in een repisfer der
notulen van de Raad van Domeinen uit 176S het afschrift van een -
2 brief, door Daniël, de tweede zoon van Jozeph, aan Willem V ge--
richt, waarin deze zijn zoon verzoekt, om, wat betreft de schen- -
m king, in de rechten van zijn kinderloos gestorven broeder David
s te mogen treden.
Dc heer Tob. Groen, een thans overleden afstammeling van dc I
3 familie De la Penha, heeft voor dc oorlog de oorspronkelijke acte. i
g waarin Willem V het verzoek inwilligt, gevonden. Op verzoek -
g van dc commisie ivordt dit stuk thans door ambtenaren van'het i
g Rijksarchief opgezocht.
I de brief van Daniël staat in duidelijk zwierig schrift dc -
inkt is bruin geworden, maar dc forse letters zijn nog duidelijk te
s lezen dat „in den jaare 1677 Abraham dc Hertog met het Schip i
1 Schiedam ioas uytgesonden na dc Kust van Labrador, ten eynde
B aldaar te vesten en te tenteeren off de Indiaancn tot het dryven
g van Coopmanschap gebracht konden werden" en cn dat is
belangrijk voor de erfgenamen door „het setten van Paaien cn
g het atfigeeren van 't wapen van Syne Hoogheid Willem dc Derde
g possessie te neefnen van de Kust van Labrador".
Dat David dc la Penha, hoewel hij geen gebruik maakte van
g zijn recht op het schiereiland toch niet duldde, dat iemand
1 anders er zonder zijn toestemming ging handel drijven, blijkt uit-
J een brief geschreven in 1732. waarvan een afschrift bestaat in dc -
=- notariële protocollen van notaris Symon Jonge waard uit Westzaan.i
welke zich in het Rijksarchief van de provincie Noord-Holland
1 te Haarlem bevinden.
E Hierin heeft dc verbolgen David geschreven, dat „de reedcr Claas
I Hendriksz. Grood nu opnieuw twee Scheepen hebt doen equipeeren,
I omme zich naar de kust van Labrador te begeven ten eynde
aldaar te handelen of te visschcn" zonder „albevorens" de toe-i
f stemming van de wettige eigenaar te vragen.
J De brief is getekend met een zwierig „David de la Penha
'B Josephsz".
Koningin Juliana
bij „Elckerlyc"
DELFT De Koningin heeft gis
teravond een opvoering van het
Middelnederlands spel „Elckerly" in
de kloostertuin van het Prinsenhof
te Delft bijgewoond. Reeds uren
voor de aankomst van de Koningin
hadden zich talloze Delftenaren
langs het Oude Delft opgesteld. Na
afloop van dc opvoering bracht Zy
nog een bezoek aan de oude kunst
en antiekbeurs in het museum
„Prinsenhof", waarna Zij met haar
gevolg weer naar Soestdijk vertrok.
De zaak kwam pas in 1926 aan het
rollen. Toen mengde de voorganger
van de Sephardisch Israëlitische Ge
meente te Montreal, de heer Isaac
de la Penha, rechtstreekse afstamme
ling van Daniël, zich in een proces
tussen Canada en New Foundland
over het bezit van Labrador. Isaac
diende een aanklacht in bij de Lon-
dense Privy Council, waarin hij
voor zich en zijn familie aanspraak
maakte op het bezit van Labrador.
Een neef van deze mynheer uit
Montreal, de heer Tob. Groen, vond
in Januari 1927 in het Rijksarchief
in Den Haag de originelen van de
actcn van 1732 en 1768. Enige tijd
later vond een in Londen woonach
tige Nederlander tussen een paar
oude boeken, afkomstig uit een Ne
derlandse bibliotheek, het origineel
van de eerste, door de koning-stad
houder opgestelde en getekende ac
te van 1697. In de langademige taal
van die tijd staat met zoveel woor
den in het stuk, dat Willem III het
in zijn naam ontdekte en in bezit
genomen Labrador, met alles wat er
in of op is, in eeuwig durend erf
pacht aan Jozeph de la Penha af
staat-
De advocaten cn familieleden do
ken in de archieven en ontdekten,
dat bij het vredesverdrag van Parijs
in 1763, waarbij Frankrijk Canada
aan Engeland afstond, nadrukkelijk
werd bepaald, dat alle schenkingen
aan particulieren van kracht zouden
blijven.
Ook de in Nederland wonende af
stammelingen gingen zich roeren.
Het totaal aantal nazaten was zeer
omvangrijk, wat te begrijpen is, daar
Jozeph de la Penha uit drie huwe
lijken twintig kinderen had.
In 1939 was het onderzoek zover
gevorderd, dat een Nederlands ad
vocaat naar Amerika zou gaan. De
tweede wereldoorlog maakte aan al
les een plotseling einde. Velen van
de Europese afstammelingen kwa
men om in Duitse kampen.
Na de bevrijding werd de zaak
weer actueel, toen enkele Belgische
afstammelingen contact zochten met
de heer Melhado. De nu gevormde
commissie gaat de draad van het on
derzoek weer opvatten.
99
99
Joodse typen op het
eiland Djerfyi
UIT oude ervaring was het my' bekend: als gij hier
iets wilt begrijpen van hetgeen er leeft in de be
volking, kiest dan met zorg uw gids. Neemt een be
jaard cn bedachtzaam man. Weest noch te scheutig
noch schriel. Want in beide gevallen hebt gij bij voor
baat zijn respect en vertrouwen verspeeld. En laat
merken, dat gij geen vreemde zijt in zijn wereld.
Herhaaldelijk, en ook nu weer, is het gebeurd, dat de
gids 's avonds aan mijn hotel kwam om mij uit te
nodigen op een glas munt-lhee. Dan bracht hij mij in
zijn café en zijn omgeving
Mijn gids te Gabès was een bezonken, wereldwijs
man. Hij was»echtgenoot van twee vrouwen en vader
van negen kinderen. Hij zette mij de techniek van de
bigame huishouding uiteen. Zij was uit de tijd, zo
vertelde hij, en hij raadde het iedereen en vooral ook
zijn zoons af. Het is te duur. De vrouwen moeten J I j.
ieder een slaapkamer hebben met haar kleine kin- l
deren. De oudere kinderen slapen uiteraard geschei-
den. De mannelijke en vrouwelijke leden van de fa
milie eten apart. Ik zou het anders willen, maar mijn
vrouwen zijn conservatief. Ik krijg ze ook niet uit
huis. Zij vrezen wat de buurt er van zou zeggen. Er is
goede harmonie in mijn familie. Maar denkt u eens in,
wat dat alles aan woninghuur kost. En aan onderwijs
voor zes jongens. Zelfs de meisjes gaan tegenwoordig
naar schooL Ten Noorden van Sfax, zo vertelde hij
verder, komt de bigamie dan ook niet meer voor. Maar
Zuidelijker, naar Tripoli toe, vindt men vaak nog drie
vrouwen.
Als men zover is in de conversatie,
kan men over alles spreken. En hij
sprak over de Joden. Dit onderwerp
ligt de Tunesiërs tegenwoordig
zwaar op het hart. Er zijn vrijwilli
gers naar Palestina gegaan. Als de
oude kruisvaarders hebben zy, in
het voorbijgaan, te Tripoli een po
grom gehouden. Maar zij zijn heel
teleurgesteld teruggekeerd. Onder
de intellectuele Tunesische nationa
listen heb ik ook geen overweldigen
de liefde aangetroffen voor de Ara
bische Liga.
Maar mijn gids was nog niet zover.
„Wij zouden het best vinden met de
Fransen als de Joden er niet waren.
Die bederven alles." Het is waar, de
VOLGENS EEN LEGENDE zijn de Joden de oud
ste bewoners van het eiland Djerba. Zij onderschei
den zich in weinig opzichten van de rest der be
volking, doch houden zich voornamelijk met de
handel bezig. De meesten hebben het tot een zekere
welstand gebracht en wellicht zijn ze daarom niet
erg populair bij de andere bewoners.
v
twee landen tegelijk een grote epi
demie vooYkomt. Het kan misschien
beter opgelost worden door een veel
goedkopere constructie (die boven
dien gemakkelijker te verzenden is),
die bestaat uit een soort harnas, dat
de borstkars der patiënt omsluit
met een dubbelwandige rubberzak,
waar beurtelings lucht in geperst
wordt en lucht uit weggezogen
Andere problemen doen zich voor
bij de nabehandeling: het is nog niet
uitgemaakt welke wijze van oefenen
het beste en snelste resultaten geeft.
Ten slotte zijn daar de problemen
van de verschillende polio-virussen,
van de eventuele bereiding van een
vaccin (waar weinig hoop op is) en
van de epidemiologie.
Fransman verkiest de Jood boven de
Arabier, anders dan de Brit.
„De Joden worden ondraaglijk." zo
betoogde hy. En hij vertelde geheim
zinnig: ,,Zij maken nu al aanspraak
op onze tweede moskee in heilig-
-door
Dr. M. v. Blankenstein
heid te Mekka." Het w'as wat on-
stellend te horen, hoever de agitatie
in de Arabische wereld gaat.
Op Djerba
VEEL feller nog was mijn gids op
Djerba. het eiland van de lo
tos-eters" der legende. (Het is mij
niet duidelijk hoe die daar aan hun
voedsel zijn gekomen. Dadels, olij
ven, amandelen en andere vruchten
zijn er te over. De lotos hield zich
schuil). Djerba ligt tegen de kust,
juist tegenover de Mareth-lyn, waar
Rommel op zijn vlucht uit Egypte
voor het eerst stand hield. Mijn gids
sprak met hartstocht over gods
dienst, menselijk gemoed cn boven
al over de Joden. „Gij schijnt niet
van ze te houden?" „Hoe kan de
muis van de kat houden?", ant
woordde hij vanwege zijn minder-
I waardigheidscomplex. Maar nu had
hij door de radio gehoord, dat de
oorlog in Palestina weer zou begin
nen. De Arabieren konden het er
niet bij laten.
Het was ondankbaar van hem,
want hij leeft van de Joden. Op
Djerba is er een dorp. waar een
Joodse gemeenschap is, die daar na
de verwoesting van Jeruzalem heet
te zijn gekomen. Hun synagoge zou
uit dc eerste tijd der vestiging zijn.
Mij leek deze niet zo heel erg antiek.
Ik heb er in Afrika veel interessan
ter gezien, ten Zuiden van de Hoge
Atlas. De Joden zelf waren merk
waardiger, en op hen kom ik terug.
Zoals gezegd, mijn gids bestond
van hen, omdat zij een bezienswaar
digheid vormen. Enige jaren geleden
nog had hij andere verdienste.
Maar: „De Engelsen hebben geen
hart," zo vertelde hij. „De Tripolita
nen hebben over dc Italianen ge
klaagd. maar nu kunnen zij anders
leren. Neemt u nu eens mijn geval.
Ik had drie kamelen en daarmee
smokkelde ik een beetje: peper, kof
fie. tabak, thee, zyde.
Bij de Italianen ging het zo: Ik
nam kippen mee en gaf op iedere
post een kip. Dan liet men mij pas
seren. Want de Italianen zijn men
selijk. Maar begin daar niet mee bij
een Engelsman' Dat is een hard volk.
Ik heb de handel moeten opgeven."
Ik schrijf dit in Tripoli. Hier zijn
de Italianen het volkomen met hem
eens.
Imposant overzicht van Rodin's
gigantisch oeuvre
r\E VELE INDRUKKEN van een eerste rondgang op de bewonderens-
waardige tentoonstelling van Franse beeldhouwkunst in het Haagse
Gemeente Museum worden tenslotte overstemd door die éne machtige,
overweldigende indruk die Rodin's oeuvre op dc beschouwer maakt. Als
een reus, een van die gigantische figuren, zoals de Italiaanse Renaissan
ce in Donatello of Michel-Angclo heeft opgebracht, rijst Rodin boven
tijd en omgeving uit. Eerlijkheidshalve dient vermeld dat de drie andere
beeldhouwers. Bourdelle, Maillol cn Despiau, op veel bescheidener en
dikwijls minder kenmerkende wijze zijn vertegenwoordigd, doch het
lijdt voor mij geen twijfel, dat ware dit anders gciuccst, toch Rodin een
zelfde dominerende plaats zou hebben ingenomen.
Werk van zeldzame
geestelijke kracht
Het is vooral dc geestelijke, dc inner
lijke kracht van Rodin s kunst, die de
vormenschoonheid van Maillol's beel
den. de verfijning van Despiau, het
pathos van Bourdelle ver achter zich
laat. Als ccn vlam schroeit de harts
tocht in dc conceptie van Rodin's beel
den. of het nu de weinig bekende klei
nere studies betreft of dc beroemde
meesterwerken die men met even groot
ontzag tcrugzic-t.
Daar staan dan die befaamde beel
den: de slanke jongeling van het „Bron
zen Tijdperk", de onder de banvloek
inéénkrimpende Adam en Eva. de tita
nische „Denkerde heroïsche Balzac
cn de tragische Burger van Calais die
dc overwinnende vijand de sleutel van
zijn stad moet overhandigen. Het zijn
de hoogtepunten uit een zeldzaam rijk
en gevarieerd oeuvre, waarvan de ber
gen verzettende arbeid, die er aan ten
grondslag ligt, in de museumzalen aan
dc hand van talloze studies wordt ge
toond.
Men kan hier de ontwikkeling volgen
van het bc-roemde monument voor Bal
zac, dat, oorspronkelijk als het portret
van <»en elegante aristocraat geconci
pieerd. uitgroeide tot dc uitbeelding
van een legendarische heldenfiguur.
Hier ziet men de vele, vele beelden die
samenhangen met de Portc de l'Enfcr,
die oorspronkelijk bedoeld was als een
bronzen deur voor het Musée des Art:,
Décoratifs. Deze Portc de l'Enfcr. dc
Hellepoort geïnspireerd op Dante's Di-
vina Comedla. werd een levenswerk,
want bijna elke beeldengroep die be
doeld was om in deze barok versierde
Poort een plaats te vinden, werd ten
slotte als zelfstandig beeld of beeld
groep uitgevoerd.
Zo ontstonden de „Denker", dc ..In
keer", „de „Hurkende Vrouw", „Ugo-
llnó" en tal van andere werken. Weinig
of niet bekend zijn ook de kleine terrc-
cuite's. die van ccn wonderlijke expres
siviteit zijn van een grote speelsheid
soms ook. Nooit eerder geëxposeerd zijn
ook de magnifique vrouwenfiguren, die
als muzen voor het monument van de
Amerikaanse schilder Whistier bedoeld
waren. Men vraagt zich verbaasd cn
verontwaardigd af, waarom deze mees
terwerken nooit in brons zijn afgegoten
vóór dat het vergankelijke gips tot puin
zal zijn vergaan!
Zo is deze tentoonstelling dan vooral
die van Rodin geworden. Het zij gezegd
zonder dc andere drie te onderschat
ten. Bourdcllc's Heracles spant met
theatraal gebaar zijn boog in dc inu-
seumtuin en blijkt daar toch een impo
sant monument. Een andere kant van
Voorstudie van Rodin van zijn
monument voor Whistier.
Bourdelle's persoonlijkheid wordt ge
toond in zijn portretkoppen van Beet
hoven cn Rodin. Despiau kan verruk
ken door z(jn nobele cn verfijnde por
tretkunst, waarvan in het museum
representatieve stukken aanwezig zijn.
Men kan Maillol's streven volgen om
klassieke, volmaakte vormenschoonheid
tc bereiken In zijn beelden die, eerlijk
gezegd, bij herhaald zien niet even sterk
blijven boelen.
Dc tentoonstelling wordt verder nog
gecompleteerd door talrijke tekeningen,
w.o. Rodin's meesterlijke figuurschet-
sen Van Maillol ziet men de fraaie
Illustraties voor „Daphnls et Chloë" cn
de „Gcorgiqucs" van VirgiliUB, in en
kele zeldzame luxe uitgaven. Dc ten
toonstelling zal tot half September, ook
's avonds te bezichtigen zijn.
R. E. PENNING.
R.I.S. protesteert
tegen steun aan
Nikijuluw
DEN HAAG. Volgens een be
richt van Radio Djakarta heeft de
Indonesische regering bij de Neder
landse regering geprotesteerd tegen
de financiële steun, die, zo wordt
gezegd, groepen Nederlanders ge
ven aan dr Nikijuluw, dc vertegen
woordiger van de Republiek der
Zuid-Molukken in Nederland. De
Indonesische regering acht dit, al
dus het bericht, niet in overeen
stemming met de vriendschappe
lijke betrekkingen tussen Neder
land en Indonesië.
Ambtenarengerecht
handhaafde ontslag
DEN HAAG. Het Ambtena-
ren-gerecht deed gisteren uitspraak
in de zaak betreffende het door het
gemeentebestuur te Utrecht ver
leende ontslae aan mej. N. L.
Landsman, destijds hoofd van een
school voor buitengewoon lager on
derwijs te Utrecht. Mej. Landsman
werd wegens ongeschiktheid door
het gemeentebestuur van haar
functie ontheven.
Door het ambtenarengerecht
werd het beroep van mej. Lands
man ongegrond verklaard.
Het ontslag werd o.m. verleend,
omdat mej. L. een volkomen ver
keerde keuze zou hebben gedaan
bij het aanbevelen van een te De-
noemen onderwijzeres. Voorts zou
zij de kinderen hebben mishandeld,
door hen te slaan en te dwingen
uitgespuwd voedsel weer op te
eten.
Begin van brand in
Dieseltrein
UTRECHT. In de Dieseltrein,
welke gistermiddag om 16.45 uur
uit Den Haag naar het Noorden
vertrok, ontstond even voor het
station Woerden een begin van
brand door het vastlopen van een
rem. De passagiers, die dc rookont
wikkeling bemerkten, trokken aan
de noodrem, waarna door ingrijpen
van het treinpersoneel erger onheil
werd voorkomen. De trein had 20
minuten vertraging.
In de trein uit Leeuwarden, die
gistermorgen om half acht op het
baanvak HoogeveenMeppel reed,
heeft een soortgelijk geval zich
voorgedaan.
Naar men ons van de zijde van de
Nederlandsche Spoorwegen mede
deelt moet in deze voorvallen niets
verontrustends gezien worden. Het
vastlopen van een rem kwam eer
der voor, maar sinds het publiek
door treinbranden is gealarmeerd,
trekt men thans reeds bij de ge
ringste rookontwikkeling aan de
noodrem, daarbij vergetende, dat
de wagenvoerder technische sto
ringen onmiddelliik kan constate
ren en op het dichtstbijzijnde station
maatregelen zal treffen, aldus de
N.S.
LONDEN In een nota. die aan
de Joego-Slavische zaakgelastigde te
Sofia is overhandigd, heeft de Bul-
gaarse regering Vrijdag het grens-
accoord tussen beide landen opge
legd.
