DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
PRIJSSTOP EN 5 MEER LOON
Raad van Vakcentralen stelt voor
Communisten willen naar Poesan
van het Noorden uit
Loonweek waarin 1 September valt zal
streefdatum moeten zijn
Filmvoorstelling voor
monument Amersfoort
Indonesië heeft groot
tekort aan technici
r
Consumptie
Britse soldaten moeten
twee jaar dienen
Nieuwe Hoge Commissaris
op weg naar Djakarta
2
4
C
D
In het Zuiden is hun activiteit
verlamd
10e Jaargang, no. 204
Donderdag 31 Augustus 1950
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 9 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort.
HOOFDREDACTEUR: TJ. DE BOORDER
(Eigen bericht)
Naar wij vernemen omvatten de voorstellen, die de Raad van Vakcentralen (bestaande uit
N.V.V., K A B. en C N.V.) dezer dagen met betrekking tot de situatie op loon- en prijsgebied
bij de Stichting van de Arbeid heeft ingediend, het volgende:
Door het College van Rijks bemiddelaars zal overeenkomstig artikel 12 van het buitenge
woon besluit arbeidsverhoudingen een bindende beschikking moeten worden gegeven, dat in
collectieve arbeidsovereenkomsten en loonregelingen een bepaling moet worden opgenomen,
inhoudende:
Idat de lonen van werknemers, zowel man
nelijke als vrouwelijke en ongeacht hun
leeftijd, met 5 procent worden verhoogd;
dat deze verhoging voor mannelijke ar-
beiders van 23 jaar en ouder minimaal
2.10 zal bedragen.
Daarnaast zal door het College van Rijks-
bemiddelaars vergunning moeten worden ge
geven eenzelfde loonsverhoging toe te kennen
voor die arbeidsverhoudingen, die niet bij
C.A.O. of bindende beschikking zijn geregeld.
Verder moeten maatregelen worden getroffen,
dat deze 5 procent zal gelden voor:
1
de kinderbijslag van het eerste kind af;
uitkeringen volgens de Noodvoorziening
ouden van dagen, invaliditeit, Ongeval
lenwet, overbruggingsregeling en sociale bij
standsregeling;
gezinsledentoeslag van de overbruggings
regeling en de sociale bijstandsregcling;
de kinderbijslag voor de trekkers van
uitkeringen volgens de Invaliditeitswet
en de Noodvoorziening ouden van dagen;
5 uitkeringen krachtens de Ziektewet.
3
Maria Montessori
tachtig jaar
PERUGGIA (Italië) De beken
de onderwij shervormster dr Maria
Montessori wordt vandaag tachtig
jaar. Zij viert hier verjaardag op 't
dertigste internationale Montessori-
congres dat hier thans wordt ge
houden.
De loongrens voor de sociale ver
zekering (Inclusief ziekenfondsver
zekering) zal verhoogd moeten wor
den tot f 4750 per jaar in afwach
ting van een definitieve herziening.
Er moet naar gestreefd worden een
en ander te doen ingaan in de loon
week waarin de eerste September
valt.
Tegelijkertijd heeft de Raad van
Vakcentralen de volgende voorstel
len op prijzengebied gedaan:
A Minstens een dag voor de af
kondiging van de hiervoor ge
noemde beschikking, respectievelijk
vergunning, van het College van
Rijksbemiddelaars en de verdere
wettelijke maatregelen zal door de
regering een prijsstop moeten wor
den afgekondigd. Bij deze prijsstop
zal bepaald worden dat te nemen
loon- en sociale verzekeringsmaat
regelen niet mogen worden doorbe
rekend.
BVoor verdere prijsverhoging,
al of niet op grond van te ne
men loonmaatregelen, zal toestem
ming moeten worden gevraagd aan
de directeur-generaal van de prij
zen. Deze toestemming zal in het
algemeen voor verbruiksartikelen,
te weten: voeding, kleding, dekking,
schoeisel slechts mogen worden ver
leend. indien zij gepaard gaat me#
de vaststelling van maximum-prij
zen.
Tegelijkertijd zullen de Prijs
commissies weer moeten wor
den ingesteld, ten einde de overheid
een apparaat te geven om haar
maatregelen te kunnen controleren.
Dit controleren zal echter slechts
mogelijk zijn. indien aan deze
Prijscommissies het recht van en-
quette en zelfstandig onderzoek zal
worden verleend.
Op 23 September wordt voorlopig
houten kruis onthuld
(Van een onzer verslaggevers)
AMERSFOORT. Naar wij destijds berichtten zal het monument ter
nagedachtenis van de in het concentratiekamp Amersfoort om het leven
gekomen verzetshelden t.z.t. gebouwd worden op een door de familie De
Beaufort beschikbaar gesteld terrein bij de kogelvangers van de destijds
onder dwang van de Duitsers aangelegde schietbanen. Deze plek. waar
vele vaderlanders gefusilleerd zijn, ligt recht tegenover het terrein van
het vroegere kamp.
Indien de hiervoor genoemde
prijsmaatregelen niet voldoen
de zijn, bijvoorbeeld door de ont
wikkeling van het internationale
prijspeil, om verdergaande stijging,
van de kosten van levensonderhoud
te voorkomen, zal de overheid zich
bereid moeten verklaren door uit
breiding harer subsidie-maatrege
len te streven naar handhaving van
het evenwicht.
De Ganzeeërs hebben
hun kanon!
PARAMARIBO Op 23 Augus
tus is in Ganzee het kanon aange
boden. dat prins Bernhard beloofd
had. Tijdens het bezoek van de
prins hadden de inboorlingen om
een kanon verzocht om festiviteiten
met kanonschoten te kunnen op
luisteren Het kanon is in de wa
penwerkplaats van de militairen
vervaardigd.
McCloy wenst drie
extra divisies
voor Duitsland
FRANKFORT Volgens welinge
lichte kringen zal de Amerikaanse
Hoge Commissaris voor Duitsland.
John. J. McClov, de regering van de
V.S. aanbevelen zo spoedig mogelijk
twee tot drie .divisies naar West-
Duitsland te zenden als aanvulling
van de troepen die daar reeds zijn
De Hoge Commissaris zal aan de
Amerikaanse regering ook het laat
ste. gedetailleerde plan voorleggen
van kanselier Konrad Adenauer om
een West-Duitse ..mobiele garde" te
scheppen een licht bewapende en
snel verplaatsbare politiemacht, die
onder controle van de federatie van
West-Duitse staten zal staan.
Spender pleit voor
Pacific Pact
LONDEN De Australische mi
nister van Buitenlandse Zaken,
Spender, verklaarde zich gisteren
voorstander van oprichting van een
defensie-pact voor de Pacific, naar
het voorbeeld van het Noord-Atlan
tisch pact. Hij bepleitte voor zulk
een Pacific-Pact de deelname van
het Britse Gemenebest en Amerika.
Hier maakt de communistische in
vasie in Zuid-Korea het voor de
naties van de Pacific nog dwingen
der zich aaneen te sluiten om aan
eventuele communistische agressie
het hoofd te bieden.
1948
1949
Juni 1950
1948
1949
Zo landde deze Schotse Hooglander te Poesan in Znidwest-Korea:
knipmes in de kousenband, shag-pijp in de mond, en muts met pom
pon op het hoofd. Hij was de eerste der 2000 Argyll-Hooglanders uit
Hongkong.
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM. „In Indonesië ligt nog een uitgestrekt arbeidsveld
braak voor jongelieden, die met hard werken iets willen bereiken en voor
wie in dat land zeker nog toekomst zit, zij het een andere dan vroeger.
Er is niet alleen een groot tekort aan medici en onderwijskrachten, maar
ook aan technisch personeel."
Om de gelden bijeen te krijgen or
ganiseert het te Utrecht gevestigde
propaganda-comité nachtvoorstellin-
gen van de film „Beulen zonder
genade". De eerste voorstellingen, m
Amersfooit en Hilversum gegeven,
trokken zeer veel publiek en ook
voor de voorstelling, die a s. Zater
dag in het Rembrandt-theater te
Utrecht gegeven wordt, verwacht
men veel belangstelling. Ook voor
Amsterdam. Rotterdam. Den Haag en
andere plaatsen worden voorstellin
gen voorbereid.
Op 23 September wordt op de
bovengenoemde plek een voorlopig
monument onthuld Het is een teak
houten kruis van 4 m hoog, 2.15 m
breed en 8 cm dik. Een groot aantal
officiële personen, ook van buiten
landse ambassades, wordt bij deze
plechtigheid verwacht. Het comité
heeft o m. de heren dr C. P Gun
ning uit Amsterdam, pater Govaers
uit Blerik en H. van Randwijk uit
genodigd tijdens deze plechtigheid
het woord ie voeren.
DEN HAAG. Naar wij verne
men zal met ingang van 1 Septem
ber het secretariaat van de commis-
ingesteld ingevolge art. 8 van
de Garantiewet Burgerlijke Over
heidsdienaren Indonesië, gevestigd
zijn in het perceel Surinamestraat 3
te 's-Gravenhage.
Prof. Koningsberger
terug in het
vaderland
Aldus verklaarde prof. dr. V J
Koningsberger, hoogleraar in Wis-
en Natuurkunde te Utrecht en voor
zitter van het Algemeen Suiker
Syndicaat, tóen wij hem spraken
aan boord van de „Willem Ruys",
welk schip juist vanmorgen na een
voorspoedige ïeis uit Indonesië is
teruggekeerd rnet ruim 900 passa
giers. Desgevraagd vertelde prof.
Koingsberger, op wie in 1947 een
beroep werd geoaan om de suiker
productie weer op gang te brengen,
voor welke taak hem twee jaren
verlof werd verleend, dat het tekort
aan technisch personeel o.a het
kernpunt is van de bestaande moei
lijkheden De suikerproductie is
momenteel nog gering, ongeveer
300.000 ton per jaar. Er zijn dit
jaar 35 fabrieken in bedrijf, welk
aantal men volgend jaar tot 44
hoopt op te voeren Vóór de oor
log bedroeg de productie ongeveer
lli millioen ton per jaar: vóór de
crisis zelfs drie millioen ton met
180 fabrieken.
De verliezen onder de weten
schappelijke werkers zijn onder de
Japanse bezetting bijzonder groot
geweest. De vakopleiding is thans
TOKIO. Terwijl enige weken celeden nog de weg naar Poesan
voor de Noordelijken langs de Zuidkust scheen te lopen, schijnen zü
daar zo stevig te worden vastgehouden, dat zü hun activiteit hebben
verplaatst naar de Oostelijke kustweg. Er vinden in de buurt van
Pohang en Kigye voortdurend verbitterde gevechten plaats, welke dan
de ene dan de andere partij tijdelijk voordeel brengen.
Gisteren was de communistische
druk op Pohang aanmerkelijk min
der geworden, doordat de Zuid-Ko-
reanen, geholpen door Amerikaanse
infanterie en tanks, op 4 km van
de stad een belangrijke heuvelrug
veroverden
In een vlootcommuniqué wordt
gezegd, dat schepen aan de Oost
kust Dinsdag de Zuid-Koreaanse
troepen ten Noorden van Pohang
nauwe steun verleenden. Waarne
mers aan de kust leidden het vuur
van de schepen naar vijf troepen
concentraties. De Noordelijken wer
den met zware verliezen uiteenge
slagen.
Een correspondent van Reuter seint
echter, dat een Noordelijk keur-ba-
taljon gisteravond laat (plaatselijke
tijd) een bres geslagen heeft in de
Zuid-Koreaanse linie ten Noorden
van Pohang. Achter deze speerpunt
zou minstens een Noordelijke divi
sie klaar staan om een offensief te
beginnen langs de kustweg naar
Poesan. Ongeveer 16 km naar het
Noord-Westen weerden Zuid-Ko
reaanse troepen die uit Kigye wer
den verdreven. 2,5 km ten Zuiden
van de plaats, felle aanvallen der
Noordelijken af by het invallen van
de duisternis.
In het gebied van Kigye waren de
Zuid-Koreanen gisteren tot de aan
val overgegaan, nadat de lucht
macht de vijandelyke linies zwaar
bestookt had. De Zuidelyken schat
ten dat minstens 700 communisten
gesneuveld waren. Veel wapens en
uitrusting werd buitgemaakt. Kigye
is opnieuw niemandsland gewor
den. De Zuid-Koreanen hebben de
heuvels aan de ene zijde en de
Noordelijken de heuvels aan de an
dere zijde bezet.
Verschillende pogingen van de
Noordelijken om in het centrum van
het front de Naktong over te ste
ken zijn mislukt.
één van de eerste zorgen. Deze op
leiding heeft prioriteit boven het
proefstation-werk. Zo zijn er tien
studie-beurzen voor de opleiding in
Nederland beschikbaar gesteld. On
geveer 25 pet. van het personeel,
dat in de suikerfabricage werkzaam
is, wordt gevormd door Indonesiërs,
hoofdzakelijk op grond per
soonlijke eigenschappen -ie
mening van prof Kun r
laat de verstandhouding In n de
Nederlanders en de Indonesische re
gering niets te wensen over Hij
betreurde het slechts, dat hij zijn
werk aldaar niet heeft kunnen ai-
maken.
Drie Britse militairen
in Egypte opgehangen
FAYID Op een geheime plaats
m de Suez-kanaalzone in Egypte zyn
Donderdagochtend drie jonge Britse
militairen, die wegens moord op een
Egyptische garagebewaker te Cairo
ter dood waren veroordeeld, opge
hangen. Een Britse scherprechter
was voor de terechtstelling uit En
geland overgekomen.
Het moment, waarop de Neder
landse zwemploeg, aan het ein
de van een spontane huldiging
in het Utrechtse Jaarbeurs-res
taurant, onder leiding van de
heer Armbrust het schone lied
inzette: ..Ik schenk je een boe
ketje rode rozen"...
Truman Vrijda,
voor de radio
WASHINGTON President Tru
man zal zich Vrijdagavond van tien
uur tot half elf over de radio tot het
Amerikaanse volk richten. Dit is
weer voor het eerst sinds enige
maanden, dat de president een vrij
lange toespraak door de radio houdt
Hij zal vooral de toestand in Korea
bespreken en verder de gevolgen,
die deze strijd voor de V.S. heeft.
Enkele buien
Sg
S Weersverwachting geldig van
Donderdagavond tot Vrijdag- g
j§ avond.
Wisselende bewolking met g
enkele regen- "of onweersbuien, g:
g Aanvankelijk weinig wind. la- g
3 ter meest matige wind, draai-
g end naar richtingen tussen f?
U Noord en West. Weinig veran-
e- dering in temperatuur.
3 1 Sept. Zon op 5 50. onder 19.29; 3j
maan op 20 44 onder 11.28.
V-- if
Luxemburg verlengt
de diensttijd
LUXEMBURG De regering van
Luxemburg heeft vandaag de dienst
tijd voor dienstplichtigen verlengd
van zes maanden tot een jaar Pas
onlangs was de diensttijd terugge
bracht van 1 jaar tot 6 maanden. Het
leger van Luxemburg bestaat uit
5.000 man.
Nee toch.Heus
Een Frans grensbakkerijtje
te Hendaye heeft verlof ge
kregen zoveel te bakken als het
maar kan. om al de hongerige
Spaanse grenslopers aan goed
koop Frans brood te kunnen
helpen. Tot zelfs uit San Se
bastian komt men soms voor 'n
week inslaan.
Een truck met 12 ton room-
en vanille ijs valt om mid
den in New York de jeugd
stort er zich op met lepels,
zandscheppen, kolenschoppen
en blote handen. Toen ovcr-
Ifladwagen kwam, zag de chauf
feur de wriemelende mieren
hoop en draaide zich maar om.
Hij was de eigenaar.
lonen en prijzen (2)
DE kosten van levensonderhoud
zijn sinds de devaluatie 4.65 5»
I meer gestegen dan de lonen. In die
zelfde periode is onze productie om-
I hoog gegaan, terwijl de consumptie
achteruit liep.
Met hoeveel? We zullen dit met
cijfers aantonen.
Productie
1938=100 1948=100
113 100
126 112
140 120
Arbeidsproductiviteit
1938 100 1948=100
83 100
88 106
Consumptie
hocveel-
in geld prijzen heden
1948 112 104 108
1949 115 109 105
Juni '50 118 119 99
Uit de getallen over de consump
tie kan men zonder meer vaststel
len. dat men ten gevolge van de
stijgende prijzen in Juni 1950 meer
geld uitgaf dan in 1949, maar dat
in diezelfde periode de verbruikte
hoeveelheid afnam. In percenten
kan men zeggen: sinds 1949 is onze
consumptie met 7 To teruggelopen.
Dat is wel zeer veel en wij me
nen. dat het te veel is. omdat het
percentage door statistische feilen
te hoog is uitgevallen.
Bewijs: per hoofd van de bevol
king lag de consumptie in 1949 4 <7
lager aan in 1948. In de eerste
maanden van 1950 moet men daar
in vergelijking met diezelfde maan
den in 1949. nog eens 3 aan toe
voegen volgens bovenstaande cij
fers.
Maar daartegen kan men ten eer
ste inbrengen dat de cijfers voor
het reële loon (eerste kolom cijfers
consumptie) minder sterk naar be
neden zijn gegaan dan die van de
consumptie-index (laatste kolom).
Ten tweede is er dit: de produc
tie was in het eerste halfjaar van
1950 6 hoger dan in 1949. terwijl
de landbouwproductie zo ongeveer
4 <7 hoger lag. Daarnaast is het in-
voer-overschot in 1950 tot nu toe
hoger dan in dezelfde lijd in 1949
In deze omstandigheden ziet men
echter de consumptie in de eerste
vier maanden van 1950 met 3 ro
dalen
Men kan dit getal alleen maar
aanvaarden, indien men vaststelt,
dat die 3 r' ten goede zijn gekomen
aan investeringen en dan wel aan
extra-voorraadvorming.
Dit moet wel. want waarom zou
nu juist in de eerste helft van 1950
de normale investering in kapitaals-
goederen zoveel hoger zijn gewor
den dan in 1949? Het is ons bekend,
dat het Centraal Plan Bureau deze
extra-voorraadvorming heeft bere
kend op ongeveer f 250 millioen.
En aangezien dit bedrag komt bo
ven óp de normale voorraadvor-
ming, moet men het eigenlijk bij de
consumptie tellen. Men komt dan
niet tot een consumptie-daling in
19491950 van 7 <7. maar van 4 *7.
(Wij wijzen er nu vast op. dat het
bestaan van een extra-voorraad een
belangrijke rol speelt in de argu
menten bij wat er nu op loon- en
prijsgebied moet gebeuren).
Vastgesteld moet echter wel wor
den, dat in de periode 19491950
de productie steep met 20 Tr, de ar
beidsproductiviteit met ongeveer
10 En dat de consumptie met 4
daalde. Dat is niet in orde.
(Van onze correspondent)
LONDEN. Eerste minister Attlee heeft gisteravond over de radio de
verhogingen in de bezoldigingsschalen van het beroepspersoneel bekend
gemaakt en tevens aangekondigd, dat de regering 12 September aan het
parlement zal voorstellen om de eerste oefeningstyd van achttien maanden
tot op twee jaar te verhogen. Gedurende die laatste zes maanden van hun
diensttyd zal ook het dienstplichtig personeel de nieuwe bezoldiging van
het beroepspersoneel genieten.
Een heden gepubliceerd Witboek
geeft een nadere motivering van het
besluit orfi tot verlenging van de
eerste oefeningstijd over te gaan.
De rccrutering van beroepsperso
neel bleef namelijk de laatste jaren
teruglopen het aantal nieuwe vrij
willigers daalde van 95 000 in 1947
tot 67.000 in 1948 en tot 52 000 in
1949. Deze dalende tendenz zette
zich in het eerste halfjaar van 1950
voort. Bovendien is het aantal van
hen. die hun dienstverband na hun
eerste contractuele termijn van
twaalf jaar verlengden, eveneens
dalende. Door een en ander ont
stond een disharmonie in de ver
houding tussen dienstplichtig en be
roepspersoneel bij het leger en de
luchtmacht en alle drie de dienst
takken hebben met een tekort aan
technici te kampen M.a.w. de for
maties bevatten een te groot aantal
dienstplichtigen.
Het meest belangrijke voordeel
van de verlenging van de eerste
oefeningstyd is dus een onmiddel
lijke versterking van de strijdkrach
ten met ongeveer 77.000 afgerichte
SCHIPHOL. De nieuwe Hoge Commissaris van het Koninkrük te
Djakarta, de heer A. Th. Lamping, is gisteravond per K.L.M.-vliegtuig van
Schiphol vertrokken. De heer Lamping begeeft zich allereerst 'naar New
Delhi, waar hy geruime tijd als ambassadeur Nederland heeft vertegen
woordigd. en zal na een verblUf van ongeveer drie weken aldaar naar
Djakarta doorreizen.
De heer Lamping werd uitgeleide
gedaan door de ministers Stikker en
Van Maarseveen. door d** ambassa
deur van India de heer Nehta. door
de Hoge Commissaris van Indonesië
in Nederland, mr Moh. Roem en
ioor de heer Winkelman, de nieuw
benoemde ambassadeur van Neder
land in New Delhi.
In een gesprek met journalisten
vertelde de neer Lamping: ..Mijn
vertrek uit New Dehli in verband
met mijn op handen zijnde benoe-
ing- tot Hoge Commissaris was
I enigszins overhaast en politiek ge-
sproken heb ik de zaak daar dan
i ook in de steek gelaten Het is
daarom dan ook noodzakeluk. dat ik
nor enige weken in New Delhi ver
blijf, in de eerste plaats om afscheid
te nemen van de talrijke vrienden,
die ik daar heb en verder ook om
de laatste phase van de Aziatische
politiek, zo nauw verbonden met
de problemen, die mij in Indonesië
wachten te besturen".
Over zijn te voeren beleid in Dja
karta wenste de heer Lamping zich
niet uit te laten.
„Ik hoop" zo zeide hij ..dat
wanneer ik te zijner tijd mijn func
tie zal neerleggen, gezegd kan wor
den. dat de Uniepartners beiden de
overtuiging hebben, dat hun onder
linge betrekkingen de belangrijkste
en aangenaamste zijn van al hun
buitenlandse betrekkingen"
Mevr Lamping vergezelt haar
echtgenoot zowei naar New Delhi
als naar Djakarta.
militairen in de komende zes maan
den (waarvan plus minus 55.000
voor het leger).
FORMOSA
Kans op vreedzame
regeling
Dat het China van Mao Tse-Toeng
de kwestie-Formosa bij de Veilig
heidsraad aanhangig heeft gemaakt
en de Amerikanen zich er prompt
bij hebben neergelegd, dat de raad
deze zaak in behandeling neemt, is
een verheugende ontwikkeling- Het
feit immers, dat Peking de rechten,
welke het op Formosa meent te
hebben, geldend maakt via de Ver
enigde Naties, schijnt te bewijzen,
dat het geen oorlog wenst. Aan de
andere kant heeft de gedelegeerde
van de Verenigde Staten uiting ge
geven aan de hoop, dat „een be
handeling door de Verenigde Na
ties by zal dragen tot een vreed
zame. in plaats
van een geweld
dadige oplossing
van 't probleem".
In beide landen,
die over Formosa
regelrecht in oor
log dreigden te geraken, is klaar
blijkelijk de overtuiging gegroeid,
dat een dergelijke strijd voor beide
partijen vernietigend en zinloos
moet zijn. Nu de Veiligheidsraad
de zaak. met instemming van beide
landen op zijn agenda heeft gezet,
hebben de staatslieden in ieder ge
val de kans gekregen, naar een
rechtvaardig en een alle partijen
bevredigend accoprd te streven.
Blijkt dit niet onmiddellijk te be
reiken. dan zou een goede voorlo
pige oplossing misschien gelegen
zijn in een tijdelijk bestuur van de
Ver Naties over Formosa in af
wachting van een definitieve rege
ling. welke juridisch eerst tot
stand kan komen bij het sluiten
van een vredesverdrag met Japan
De piloot van het verongelukte
vliegtuig was de ongehuwde 26-ja-
rige leerling onderofficier-vlieger,
matroos le klasse W van de Born,
wonende te Huizen <NH.» Hij trad
3 Mei 1948 in dienst van de Marine.
