Geheimzinnige verdwijning van
bedrag van twintig shilling
c
mmm
TUSSEN TWEE VUREN
De Kerk zegent de wapenen niet,
maar zij bidt om de vrede
\u: MMM
Vragen in verband met
horloge en een sigaret
r
Man van internationaal
formaat heengegaan
MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
Moei Lj eens
hóren
IN MEMORIAM JAN SMUTS
Heengezonden
premier Venizelos
terug
^OJinsdag 12 September 1950
3
Indiscreet
llln zake uw artikel „Publicaties
Ijver de zaak Schallenberg" zou ik
illen^vragen: ..Moet publiciteit zo
"t gaan dat zelfs de intiemste le
vensverhoudingen van de bewuste
personen worden behandeld? Wordt
ïarmede een goed artikel dat
aarheid en recht beoogt niet ver-
agt tot een minderwaardig specu-
ren op de sensatiezucht?
LOVANHA
Bij de publicatie van onze ar-
kelen over dc dood van Schallen-
zrg heeft allerminst sensatiezucht
koorgezeten. Voor zover in deze
eschouwingen enkele bijzonder-
—eden uit het prive-levcn van de
'jerledene worden behandeld, is
At slechts geschied, omdat de of-
(Sciële theorie van politie en Jus-
tie omtrent de oorzaak van
challehbergs dood gedeeltelijk
o deze bijzonderheden berust,
verigens zijn deze bijzonderhe-
en terstond na zijn plotseling
.verlijden ook al in verband
nTiet het toentertijd ingestelde on
door vrijwel alle kran-
rn aangeroerd, hetgeen evenmin
*\t sensatiezucht, maar om dezelf
redenen geschiedde als wij dit
™|ans hebben gedaan. Men zou
d'0 men dit wenste over Sclial-
Wïnberg genoeg sensatie kunnen
1 iaken zonder deze pariiculic-
dingen aan te roeren. Wil men
dtzhtcr een serieus antwoord op de
ivraag hoe hij de dood vond, dan
zzl men dingen als waarop inzen-
er doelt ernstig onder dc ogen
btebben te zien. Red.).
•ijc
Verdraagzaamheid
ir-Als er in Nederland een katho-
k£«ke meerderheid bestaat, wie
het dan te zeggen, de Paus ot
'lyjn ondergeschikten? Mr dr Loeff
jvceft op het congres van het katho-
:eke vormingscentrum gezegd, dat
UIT het feit, dat Frits Schallenberg een borrel op scheen te
hebben toen hij levenloos in de vijver van het park Zorg
vliet werd gevonden, kan men de logische gevolgtrekking ma
ken, dat hij dan dus in de fatale nacht van 13 op 14 September
eei dit geval van'onderdrukking van
geen sprake zal
Maar wat zouden dc Neder-
ABONNE
oeindse katholieken doen. als zij van
Vaticaan andere instructies zou-
en ontvangen? Wij zouden mr
oeff graag geloven, maar dienen
te houden met wat in
t(.cpanje gebeurt. De gewetensvrijheid
k£: een belangrijke zaak.
tG.S
Gevaar langs de teeg
ld-,Er gebeuren herhaaldelijk onge
bakken met trailers met volgwa-
;ens. Waarom wordt niet voorge-
J ;:hrevên dat deze aan beide zijkan-
jn met een leren riem of zichtbaar
IvHiw verbonden worden. De stang
a het midden merkt men meestal
as als men onder dc aanhangwa
gen ligt Vele ongelukken zouden
"pannen worden voorkomen en de
m''osten voor de vrachtautohouders
jken mij niet erg hoog.
H. dc B.
Consumenten verenigt li
,r' Er zal wel niemand zo optirrus-
sch zijn te menen, dat dc 5%
jonsverhoging een uitkomst uit de
Moeilijkheden zal brengen. De prij-
gaan met sprongen omhoog cn
et wordt steeds moeilijker rond tc
omen.
Er zou echter geen loonsverho
ging nodig zijn wanneer alle con-
ïmenten. zich landelijk verenigden
een Consumentenbond. Bij te
•^jDge prijzen van eerste levensbe
hoeften, zou de bond haar leden
.poeten adviseren niet tegen deze
grijzen te kopen. Het resultaat zou
„Ajn, dat de prijzen op een behoor-
iaCjk niveau worden teruggebracht
-l3'n er zou geen loonsverhoging no-
i iig zijn.
loc Dit is geen utopie. Nog niet zo
cel lang geleden vonden dc huis
in een Amerikaanse staat,
dat de vleesprijzen te hoog waren.
d:ij besloten geen vlees meer tc ko-
zolang de slagers de te hoge
rijzen handhaafden. Binnen 2 we-
'^en hadden de slagers hun prijzen
crzien, aangezien zij begrepen be-
jr een redelijke prijs te kunnen
ragen, dan het vlees tc zien bedor
en. Die kant moeten wij ook op.
J. D. GORT
dn wijgepensionneerden?
P Ik kan mij voorstellen, dat er
oldoenins is bij hen, die mede-
ank zij de actie der drie grote
3rakbonden, thans 5loonsverho
ging krijgen.
5er- Het ligt me echter zwaar op het
v;Srt, dat er in de resolutie van
.'c:eze bonden niet gerept is over de
-lerositie hunner oud-leden, de gc-
lc-:2nsionneerdcn. Ook voor hen wordt
?t leven steeds duurder. En veelal
,.,in zij de mensen, die deze bonden
s :root en sterk hebben gemaakt.
IIs ondank 's werelds loon?
J. D. ZWAAN
Dierenbescherming
Het werelddierenbcschermings-
jngres heeft een aantal wensen ge-
irmuleerd om de dieren in de
meer bescher-
/-.ing te verlenen. Jammer genoeg
K wamen daar niet bij voor:
rr.-te verbieden dat dieren in een
hc-'oorlog voor enig doel gebruikt
anders clan door het Ro-
ctu;de Kruis;
lf,-te verbieden dat honden door dc
spolitie worden gebruikt bij de
,'tc verspreiding van een volksmenig-
.aaj]te of bij relletjes,
n. W. F. BENGLEY
Wij welzij niet
rj[f;Is het niet treurig, dat de regering
rtVan plan is, dc jongens die drie
A-iren hun leven in de tropen heb
ben gewaagd, nu weder onder de
bb apenen te roepen? Waarom wor-
f<2n de jongens, van lichting 1941—
Dorl42 en 1943, die nooit het land
niet onder de wapenen
rviïroepen? Waarom wij wel en zij
vilet?
igc."' B. A. R.
bevoegde zijde ontvingen
ctjifj onderstaande reactie op deze
\ginie uit de kring onzer lezers:
Iff Gezien de ontwikkeling van dc
toestand wordt een
opbouw van het defensie-
tsteem noodzakelijk geacht. Het
logisch, dat voor dc drie divi-
es, die men van plan is .tc vor
en, de regering gebruik maart
111 *n die militairen, die in Indone-
zijn geweest of in Nederland
nodige practischc ervaring heb-
m opgedaan. Met lichtingen, die
Vmmer werden opgeroepen, kan
V.cn moeilijk op korte termijn di-
a[.sies samenstellen.
,c%Het ligt overigens niet in het
^ffornetnen, dc tc vormen drie di-
r iysies thans in actieve dienst op tc
'Liepen. Wel worden zodanige
maatregelen getroffen, dat zij zo
.pidig op korte termijn kunnen
orden gemobiliseerd).
{Raadsels rond de
dood van
Schattenberg {9)
V
ergens een bezoek moet heb
ben afgelegd. Maar prikkelt
deze conclusie niet onmiddel
lijk tot tegenspraak? Maakt
iemand, die tegen enen in zijn
slaapkamer zijn sigaret dooft,
zijn polshorloge afdoet en een
bedrag van ongeveer 47.op
zijn nachtkastje legt, wel de indruk nog ergens op visite te wil
len gaan? Als de Haagse politie dit mocht willen opmerken,
het standpunt huldigend, dat Schallenberg zich van dit alles
alléén maar heeft ontdaan, omdat hij wist dat hij weldra in
het donkere water zou liggen, dat hij altijd zo buitengewoon
verafschuwde, dan ziet zij ons inziens over het hoofd, dat juist
die voorwerpen in de slaapkamer enkele vragen doen rijzen,
die nooit beantwoord zijn.
Waarom ging Frits
Schallenberg 's nachts
uit
Als 't de bedoeling van Schallenberg
geweest is zich van enkele waarde-
volle voorwerpen te ontdoen, omdat
hij van plan was zich te gaan ver
drinken. waarom maakte hij dan wèl
zijn horloge los, maar liet hij zijn
eveneens waardevolle vulpen in
zijn zak zitten? Waarom verzuimde
hij dan als hij alles zo zorgvuldig
van tevoren overwoog zijn zak
boekje te vernietigen? Waarom log
de hij wèl f 47.- weg, maar niet zijn
portefeuille? En als hij werkelijk
uitging om zelfmoord te plegen,
waarom heeft hij dan zijn in dat
geval mogelijk laatste sigaret niet
tussen de lippen gehouden tot hu de
vijver bij de Groot Hertoginnelaan
bereikte?
Dringt zich, hoe langer men over
deze vragen nadenkt, niet sterker en
sterker de gedachte op. dat Schallen
berg werkelijk van plan geweest kan
zijn naar bed te gaan, maar zich op
het laatste moment herinnerde, dat
hu iets had vergeten
Woensdag 14 September 1949, 1 uur
's morgens. Frits Schallenberg maakt
zich gereed om te gaan slapen. Lang
zaam loopt hi; de trap op. Hij opent
zijn slaapkamer, draait het licht aan
en slu.it de deur achter zich. Al
sinds jaren slapen de Schallenbcrgs
gescheiden. Hij is alleen na een rus
tige vond. gevuld met liefhebberijen
cn een onschuldig spelletje kaart.
Morgen zal het leven misschien heel
anders zijn. Wie weet het ene ogen-
blilwat er het andere moment van
zijn zenuwen zal worden gevergd?
Het is goed zich thans ter ruste te
begeven
Langzaam dooft hij zijn sigaret. Hij
is van nature netjes, deze Schallen
berg. In géén geval wil hij de kans
lopen as te morsen bij het ontkleden
of zijn colbert te schroeien. Automa
tisch gespt hij zijn horloge los. Denkt
hij ov dat moment aan het tennis-
tournooi? Aan het komende feestje
in „Het Goude Hooft"? Zijn vin
gers tasten als naar gewoonte in zijn
vestjeszak. Het daarin aanwezige
geld verhuist van plaats: Nederlands
geld, Engels geld. Frits Schallen
berg houdt twintig shilling in zijn
handen. Er is alle grond om aan te
nemen, dat op hetzelfde ogenblik
zijn gedachten met duizelingwekken
de vaart ver van dc tennissport cn
het kaarten zijn afgedwaald
Misschien heeft hij even het ge
richt van John Wermeslager
van Sparwoude voor zich ge
zien. die hem die middag, Dinsdag
13 September is komen opzoeken.
Deze had geld nodig. Engels geld, en
Schallenberg heeft hem geholpen, al
weet hij wel dat Wermeslager het
niet gauw zal kunnen terug geven.
Hij kent Wermeslager al zo lang
Waarom zou hij het hem geweigerd
hebben? Is hij niet zijn hele leven
graag bereid geweest voor een ander
iets te doen?
Heeft hij niet destijds, toen hij nog
bij de Feldgendarmerie was en ge
vangenen uit het Scheveningse
Oranje Hotel naar het Kriegsgencht
in Utrecht moest brengen, hen met
groot persoonlijk risico naar zijn
Haagse woning gebracht, alleen
maar om de familieleden de geler
genheid te geven met hen in con
tact te komen? Alleen maar omdat
zijn goede hart hem daartoe bewoog?
Hoe is hij nu opeens op die ge
vangenen-transporten gekomen1
O ja: dc Feldgendarmerie
Utrechtuit die tijd kent hij John
al. Het is alleen maar héél even op
gedoemd. omdat hij 's middags, toen
deze zijn hulp inriep, óók een on
deelbaar ogenblik aan de bezettings
tijd heeft moeten terugdenken. Ook
in die dagen heeft hij hem meer
dan eens geholpen.
Zo zou het gebeurd kunnen zijn.
Maar 'n feit is het, dat Schallenberg
die middag, 13 September aan Wer
meslager twee biljetten van 1 pond
sterling ter hand heeft gesteld en
daarbij gezegd heeft:
Ik heb ook nog twintig shil
ling, maar die kan ik je niet geven
want die heb ik ergens voor
nodig"
Ergens voor nodig! Hoe is het
mogelijk, dat het hem volkomen
door het hoofd is gegaan. Dat heb je
nou van 7.0'n avond, waarop je kaart
een kopje chocolade driDkt cn ovei
koetjes pn kalfjes praat. Maar waar
om zou hij niet alsnog....? Het is
immers niet ver?....
Harry Trimbach hoort hem de
trap af gaan en de W C. gebruiken
Dan slaapt hij in. Hij heeft niet meer
gemerkt, dat Schallenberg ook de
benedentrap is afgedaald cn de voor
deur achter zich heeft dichtgetrok
ken. Zijn horloge on het geld op he»
nachtkastje heeft hij laten liggen
Herdenkings-artikelen plegen
meestal een opsommjng te zijn van
de goede kwaliteiten van de be
trokkene cn soms is men geneigd
zich met een zeker cynisme af tc
vragen waarom het overlijden van
een persoon nu juist de aanleiding
moet zijn tot het opsommen va;i
zijn grote eigenschappen. Af en toe
komen wc echter in de geschiede
nis personen tegen over wie tij
dens hun leven al zo veel en zo
veel goeds is geschreven, dat het
opstellen van een herdenkings-ar-
tikel een overbodige bezigheid
schijnt. Zon figuur is dc thans
ontslapen Jan Christiaan Smuts,
die zowel voor mede- als tegen
stander aanvaardbaar was. Eens
aanvoerder der Boeren In hun
strijd tegen het Engelse imperialis
me. thans heengegaan als veld
maarschalk van Groot-Brittannië,
thans het symbool van het ..British
Commonwealth of Nations", ccn
term die hij zelf het eerst ge
bruikte.
Zijn opvattingen deden hem bo
ven alle partijen staan, hoewel hij
niet aarzelde partij te kiezen. Dit
demonstreerde hij duidelijk In
1939. toen hij ten koste van een
breuk met Herzog. dc neutraliteit
van de Unie van Zuid-Afrika op
gaf om naast Engeland legen het
nationaal-socialisme te strijden.
Dank zij het vermogen over
kleine tegenstellingen heen te zien,
was zijn optreden van grote waar
de voor elke organisatie, die zich
tot doel stelde de tegenstellingen
tussen de naties onderling te ver
kleinen en ten slotte te overbrug
gen.
Wanneer de organisatie der Ver
enigde Naties mocht falen het
geen men met alle middelen moet
trachten te voorkomen dan zal
het wellicht zijn omdat figuren als
Smuts te weinig ♦alrijk zijn onder
de huidige politici.
De gezant van de Unie van Zuid-
Afrika in Nederland, dr. D B. Bos
man. schrijft ons:
In zijn veelbewogen geschiedenis
van de laatste halve eeuw heeft het
Afrikaanse volk verscheidene man
nen voortgebracht, die ver buiten
de grenzen van ons land bekend
heid verworven hebben. Vijftig
jaar geleden waren er op het Afri
kaanse toneel Kruger, Steyn, De
Wet, Botha, Reitz, Hertzog en de
jongste van hen Smuts. Gisteren
is ook generaal Smuts van het to
neel verdwenen. Veertig jaar lang
heeft hij in Zuid-Afrika een lei
dende rol gespeeld en sedert de
eerste wereldoorlog ook buiten
Zuid-Afrika. Twee keer was hij lid
van het Britse oorlogskabinet.
Bij dc tot standkoming van de
vrede van Versailles was generaal
Smuts een van de belangrijkste
voorstanders van de idee van een
Volkenbond. Tussen de twee we
reldoorlogen is hij een staatsman
van wereldfoi maat geworden.
Gedurende dc tijd dat hij leider
van dc oppositie was, heeft hij zijn
philosofisch werk over „Holism and
Evolution" geschreven.
Zijn belangstelling in wereldza-,
ken was er misschien de oorzaak
van. dat hij niet altijd in nauwe
voeling met zijn eigen volk geble
ven is. Het Zuidafrikaanse toneel
was voor hem te beperkt gewor
den. Op 75-jarige leeftijd is hij nog
leider geweest van dc Zuidafri
kaanse delegatie bij de organisatie
van de Verenigde Naties.
Zijn vitaliteit was verbazingwek
kend. Als kanselier van de univer
siteit van Cambrigde (hij was te
gelijkertijd kanselier van de uni
versiteit van Kaapstad) heeft hij er
op 73-jarige leeftijd niet tegen op
gezien óm heen cn weer te vliegen
om een lezing te houden. Tot op
hoge leeftijd was de bestijging van
de Tafelberg ccn wekelijkse oefe
ning voor hem. Wanneer zo een
man ziek wordt, betekent het het
einde. Zuid-Afrika verloor in Jan
Smuts een geleerde, een militair,
een groot politicus en staatsman
en een groot leider Zijn diensten
voor ons land blijven onverganke
lijk.
HnarkwestlM
T«t«ztcel*
«•éerdonispea «loeft
tBTftlidlteltswet
ciTlelo procedure»
xrbeldrvret en*.
Meenemen zou maar tijdverlies heb
ben betekend
Frits Schallenberg slaat linksaf cn
loopt de Piet Heinstraat uit. Op de
hoek van de Zoutmanstraat voelt hij
de vrij straffe wind. Hij vindt het
prettig. Gaat hij niet dikwijls voor
't naar bed gaan nog 'n straatje om?
Vanavond schept hij voor dc tweede
keer een luchtje. Hij heeft al een
frisse neus gehaald toen hij zijn
vrouw tegemoet liep. Maar dat is al
weer bijna twee uur geleden en
daarna heeft hij in een rokerige
huiskamer gezeten. De wandeling
waar hij niei op had gerekend is
hem niet onwelkom. Hij heeft geen
jas bij zich. maar hij zal gauw weer
terug zijn. En op dat moment is het
nog droog
Ongetwijfeld heeft de politie ook
een theorie over wat er gebeurd kan
zijn in die laatste ogenblikken, dat
Frits Schallenberg in zijn woning
heeft vertoefd. Misschien beweert rij,
dat het allemaal heel anders is ge
gaan. En waarom zou dat niet moge
lijk zijn? Maar het probleem is,
waar de twintig shilling zijn geble
ven. die Schallenberg Dinsdag 13
September in zijn bezit had. die hij
„ergens voor nodig" had en die niet
op hem zijn teruggevonden. Dat is
weer een van de dingen die wij
graag zouden willen weten. Zoals wij
ook graag zouden willen weten, wat
hij die Dinsdagmiddag heeft bespro
ken met mr. John Wermeslager, de
gewezen Utrechtse advocaat, die
nog niet .eens zo heel lang vóór
Schallenberg hartstochtelijk heeft
gejaagd op precies dezelfde buit, die
Schallenberg op 't punt staat samen
met de Rijkspolitie te verschalken;
het vermogen van dr ing Frit*
Arthur Mucke.
Dit is de plek. waar Schallenberg,
voor zover het de politie bekend
is, voor de laatste maal in leven
de lijve is gezien door twee jon
gedames, die hem kenden van de
tennisbaan Het is de hoek van
de Zoutmanstraat en de Van
Speyckstraat in Den Haag. Sa
men met de beide meisjes stond
Schallenberg er een ogenblik te
praten, Woensdag 14 September
1949, 's morgens vroeg om kwart
over éénWat er daarna met
hem gebeurde is gehuld in een
waas van geheimzinnigheid.
ATHENE. Drie Griekse partij
leiders zijn het Maandagavond eens
geworden over de samenstelling
van een nieuwe coalitieregering met
Sophocles Venizelos (liberaal) als
eerste minister; Constantin Tsaldaris
(populist) en George Papandrcoe
(sociaal-democraat) zijn de twee
vice-premiers. Dc drie partijen heb
ben meer dan 160 (van de 250 af
gevaardigden) in het parlement.
Tsaldaris. die Zondag van dc ko
ning opdracht kreeg om een rege
ring tc vormen, bood Maandag aan.
het premierschap aan Venizelos af
te staan om een samenwerking te
vergemakkelijken. Tsaldaris gaf
Maandagavond zijn mandaat terug,
dat vervolgens aan Venizelos werd
overgedragen.
De Internationale Bruckner Vereni
ging te Wenen, voorzitter prof. Max
Auer. heelt aan Eduard van Beinum d»
grote medaille geschonken voor ziln ver
diensten voor Bruckner'» muziek.
Vraag; G. St. wil graag weten
of dc huur bij inwoning met 10%
wordt verhoogd.
Antwoord: In het onderha
vige geval mag, waai het gaat om
een dochter met haar man, die is
komen in wenen, «lechts sprake
zijn van 5%, omdat 1 familielid
niet behoeft te worden meegeteld.
Vraag: Th. W. de W. stelt
enige vragen over de noodvoorzie
ning ouden van dagen.
Antwoord: Een echtpaar,
wonende in een 1ste klas gemeen
te, ontvangt bij een inkomen, als
door vragensteller opgegeven, een
uitkering ingevolge de Noodwet
Ouderdomsvoorziening van f. 252.-
per jaar. Zonder de neveninkom
sten zou de maximum-uitkering
936.per jaar bedragen. Als al
gemene regel geldt, dat van het in
komen de helft in mindering
wordt gebracht op dit maximum.
Dat inkomen wordt daartoe te
voren naar beneden afgerond op
een veelvoud van f. 50.Indien
echter het aldus verkregen bedrag
aan nooduitkering -f het onafge
ronde inkomen tezamen meer be
dragen dan f. 1375.(dat is de
inkomensgrens voor het recht op
nooduitkering in een gemeente
der le klasse), wordt bovendien
dat meerdere nog afgetrokken.
De rest wordt eventueel naar bo
ven afgerond op ccn veelvoud van
f. 12.en vormt het bedrag aan
nooduitkering, waarop men aan
spraak kan maken.
Vraag: H. J. K. meent, dat de
huiseigenaar, in verband met de
medeinwoning ten onrechte met
terugwerkende kracht verhoogde
huur vergt.
Antwoord: Het is wel jam
mer, dat de huiseigenaar zijn vor
dering pas laat instelt, maar hij
heeft recht op verhoogde huur. Er
mag bij mede-inwoning worden
geheven van: 1 mede-inwoner, 5
voor 2 mede-inwoners 10%, 3
of 4, 15%; 5 of 6. 20 en voor 7
of meer mede-inwoners, 30%.
Echter mag 1 familielid worden
afgetrokken.
Vraag: H. K. maakt bezwaar,
dat nu er sprake is, dat twee perso
nen als mede-inwoners bij hem zijn
gekomen, de huiseigenaar 10
extra huur vergt.
Antwoord: Daar één van de
twee inwoners een familielid is,
mag geen 10 worden gevraagd,
maar 5 huurverhoging. Het te
veel gevraagde behoort te worden
teruggegeven. Zo de huiseigenaar
dit weigert, dient contact te wor
den gezocht met cie plaatselijke
commissie voor de Prijsbeheérsing.
Vraag: Van N. Deze is het niet
duidelijk, waarom de notaris enige
moeilijkheden ziet bij de overdracht
van een huis.
Antwoord: Het gaat hier om
een woning, waarvoor een vergoe
ding zal worden gegeven ingevolge
de wet op de materiële oorlogs
schade. Dc nieuwe eigenaar is geen
Nederlander. Hierdoor kunnen
moeilijkheden rijzen bij' de regeling
van dc oorlogsschade. Men zal dus
goed doen tc luisteren naar wat de
notaris zegt. Ook kan men advies
gaan vragen bij het Provinciaal Bu
reau van de Wederopbouw en de
Volkshuisvesting.
Vraag: I. L. wil weten of hij
onder bepaalde omstandigheden
kan meedelen met een erfenis.
Antwoord: Het gaat hier om
een wel zeer gecompliceerd geval,
waarbij sprake is van enkele „na
tuurlijke kinderen", van wie wij
niet weten of zc wellicht „geëcht"
zijn. Onder die omstandigheden
doet men goed mei ecn notaris te
gaan spreken, die. wanneer hij alle
omstandigheden kent. het juiste
advies ongetwijfeld zal geven.
Vraag: A. P. M. wil weten, of een
onderwijzeres bij het Gemeentelijk
Kleuteronderwijs verplicht tegen
ziekte verzekerd is.
Antwoord: In het onderha
vige geval valt dc onderwijzeres
onder de bepalingen van de Ambte
narenwet. Op grond hiervan is zij
niet meer verplicht verzekerd voor
Ziektewet en Ziekcnfondsenbesluit.
Met hot oog op de geneeskundige
behandeling zal zij derhalve goed
doen zich als vrijwillig verzekerde
bij een ziekenfonds te melden.
Vraag: R. de J heeft het voor
nemen te emigreren cn wil nu iets
weten omtrent de eventuele terug
storting van gelden, welke door
middel van hot zegeltje ten behoeve
van de oude dag zijn betaald.
Antwoord: Premiën, welke
ingevolge de Invaliditeitswet in cle
loop der jaren zijn betaald in de
vorm van rcntezegels, zijn bij emi
gratie niet verloren. Men kan deze
verzekering zelfs vrijwillig voort
zetten, waardoor men zich van een
zo hoog mogelijk rentebedrag kan
verzekeren bij het intreden van in
validiteit of het bereiken van het
65c jaar. De rente wordt ook be
taalbaar gesteld, als de rechtheb
bende in het buitenland ziin ver
blijf heeft Alleen ten aanzien van
vreemdelingen is bepaald, dat zij
gedurende de tijd, die zij in het
buitenland doorbrengen, van de
toegekende rente niet meer zullen
ontvangen dan het equivalent be
draagt van het totale bedrag der
voor of door hen geplakte premiën.
Wat nu betreft de restituties van
premiën. betaald voor een begrafe
nisverzekering, moeten wij voor
het ogenblik het antwoord schuldig
blijven, omdat wij niet weten hoe
de polisvoorwaarden luiden.
J
fpEN maand geleden gaven wij te dezer plaatse enig commentaar
Hf op het manifest van dc geloofsgemeenschap van „Kerk en Vrede".
Daarop kwam een aantal reacties binnen utt onze lezerskring, op en
kele waarvan wij gaarne nader ingaan. In ons betoog: bedoeling en
bijbelse fundering van „Kerk cn Vrede" zijn goed, maar ze zijn in dc
praclijk oniioudbaar, schuilt minder tegenstrijdigheid dan men meent.
Heel het leven, cn bovenal dat van de christen, staat in een spanning
van wel zeer bijzondere aard. In dat van „Het goede, dat ik doen wil,
doe ik niet, en hel kwade, dat ik niet wil, doe ik". Een christen is
overigens geen onder mens dan elk ander. Ook wanneer hij kiest
cn het leven plaatst, hem herhaaldelijk voor de noodzakelijkheid te
kiezen, is het mogelijk, dat hij, met de beste bedoelingen, naar ge
weten en geloofsbeslissing, toch een keuze doet, die achteraf onjuist
blijkt te zijngeweest.
Wat nu de kwestie van oorlog en
wapendienst betreft, het volgende.
Indien één der inzenders meent,
dat de Kerk het streven van „Kerk
en Vrede" nimmer toejuicht, niet
alleen, maar het voor de praktijk
en in zijn beweegredenen afwijst,
dan moeten we opnieuw zeggen,
dat hij zich vergist. Juist in deze
dagen heeft de Raad der Duitse
Evangelische Kerk zich uitdrukke
lijk uitgesproken tegen een herbe
wapening van Duitsland. Heeft
Martin Niemóllcr, duidelijk expo
nent hierin van de Broederraad der
Duitse Kerk cn van de Belijdende
Kerk, niet elke bewapening van elk
land afgewezen? En in Nederland is
cr géén Kerk, aangesloten bijvoor
beeld bij de Oecumenische Raad.
die in wezen niet hetzelfde stand
punt inneemt, ook al spreekt zij er
zich niet expressis verbis over uit.
Maar elke christelijke Kerk weet
tczelfder tijd nog iets anders: dat
tenslotte het getuigenis, dat zij in
deze geeft, slechts toepassing kan
vinden bij het individu. Dit draagt
in alle dingen eigen verant
woordelijkheid en dient, gelijk het
Evangelie herhaaldelijk stelt, een
persoonlijke beslissing te ne-
Deze week:
in Kerk CT1 Wereld
men. Wanneer dit een beslis
sing des geloofs is, mag ook
de christen zijn geweten eerlijk be
waard achten, ook en zelfs indien
hij op een bepaald moment, we
tende, dat een oorlog uit den boze
is, besluit persoonlijk aan de op
roep voor de militaire dienst ge
hoor te geven. Zo iemand is, zo
heeft ons Christus duidelijk doen
zien. niet buiten het christendom
gezet. Nergens heeft Jezus een sol
daat bevolen zijn plaats tc verlaten,
maar wel „in eigen gemoed ten-
volle verzekerd te zijn".
Dit neemt niet weg. dat het chris
tendom wij kénnen geen „offi
cieel" christendom, dan alleen als
iets, dat altijd meer of minder is
dan het bijbelse christendom!
leeft uit de geest van Christus. Die
geest verzet zich tegen elk onrecht,
tegen elk geweld van wapenen cn
weet, dat allle macht, in hemel en
op aarde niet in mensenhanden
ligt. maar in die van de Heer der
wereld zelf.
Niet voor niets heeft Christus
zijn volgelingen geleerd te bidden,
verlost tc worden van de boze cn
het Rijk Zijner gerechtigheid te
verwachten. Dat Rijk komt. Alleen
de belofte Gods wordt verwerke
lijkt. Maar zolang het er nog niet
is. leeft de christen onder het kruis,
in een wereld, waarin zijn geloof
eenvoudig dwaasheid en ergernis
is. Nooit „klopt het, nooit „komt
het uit", het kan eenvoudig niet.
Credo quia absurdum. Dit geeft
nimmer een vrijbrief om dan maar
Gods water over Gods akker te la
ten lopen. Integendeel. Met alle
kracht, die in ons is. zullen wij dc
„Boze en zijn ganse rijk" hebben te
bestrijden zolang het dag voor ons
is. Nog eens. het kan zij», dal
iemand er waarachtig innerlijk van
overtuigd is. als christen, dat hij
dit mede moet doen door hem, en
dat rijk, met wapengeweld tege
moet te gaan.
Wat de principiële dienstweige
ring betreft, indien een briefschrij
ver zegt, dat hij van de Kerk niet
cp steun zal kunnen rekenen
ook hierin heeft de Duitse Kerk
dezer dagen het oen cn ander ge
zegd: dat hem namelijk van staats
wege dat respect dient te worden
gegeven, dat hij zijn geweten onge
schonden kan bewaren. Er is geen
enkele Kerk in Nederland, die dit
niét zou zeggen. Indien dit, alweer,
niet met zoveel woorden is ge
beurd, dan betekent dit nog geens
zins. dat een Kerk niet. wanneer
haar pastorale hulp in zulke geval
len zou worden ingeroepen, niet
prcciea hetzelfde zou zeggen. Eerst
indien het tegendeel het geval zou
zjjn, mag men de Kerk in staat van
beschuldiging stellen. Maar dan
moet men óók weten, dat het niet
meer de Kerk van Jezus Christus
is. die men beschuldigt. Dc Kerk van
Christus ook dit als antwoord
aan dezelfde schrijver zegent
gcén wapenen, maar bidt om de
vrede. Om dc Kerk onder het kruis,
lacht de wereld altijd. Indien zij
bijval zou betuigen, ware dit een
slecht teken voor de Kerk. Daarom
heeft de Kerk nooit de „greep op
dc massa". Het Evangelie richt zich
tot de enkeling cn stelt hem voor
de persoonlijke beslissing. I k ben
door het kruis, dat 2000 jaar gele
den op ecn heuvel bij Jeruzalem
stond, verzoend en bevrijd en ge
red. De boodschap der Kerk kan
niet populair zijn. Wanneer zij die
„afstemt op het publiek", doet zij
wat de farizeeërs deden. En Jezus
zette deze mensen 111 de hoek van
de werkers der ongerechtigheid.
Wij blijven dus. ook cn juist als
christenen, in hot dilemma. Wij
kunnen niet anders doen maar
móeten dat dan ook doen*dan
aan de wereld cn haar machten
voor te houden, dat elke bewape
ning heilloos is cn dat er maar één
plicht is: politieke vraagstukken
langs de weg van de vrede tot op
lossing tc brengen. De Kerk kan
alleen een getuigenis daaromtrent
geven. De beslissing omtrent het
geen men er mede zal doen. ligt
voor elks rekening persoonlijk.
Tenslotte, vanaf een kruis is een
woord gesproken, dat ons van alle
angst voor dc toekomst of voor hot
heden bevrijdt. Daar heeft de Man
van Nazareth tot zijn medekruise-
ling gezegd: Heden gij met
M ij.
En Niemöller zei in Essen, op 26
Augustus 1950: „Er moet een eind
komen aan onze houding, ais chris
tenen alleen in het uur van onze
dood in Christus te geloven, en voor
de rest van ons leven in de atoom
bom".
Dat zegt niet Niemöller alleen,
niet de Duitse Kerk alleen. Dat is
a 11 ij d de prediking van het Evan
gelie. haar oproep tot bekering «o
geloof in Hem, die met ons is, al
de dagen, tot aan dc voleindig der
wereld.
