OOSTERPOLDERDIJK GROEIT EN GROEIT Knappe werken ingenieurs aan Nederlandss grootste l inpoldering en bekwame arbeiders De man l Geheimzinnig werk op van horizon tot horizon reikende watervlakte SH Spoorwegen vervoermiddel van primair belang LAND IN ZICHT J Zaterdag 16 September 1950 3 (Van onze landbouwredacteur) A/TIDDEN in de Zuidelijke kom van het IJselmeer, ongeveer 22 -LVi- kilometer hemelsbreed van Edam, Harderwijk en Kampen, ligt een grote zware kraanponton, oud en roestig. De kraan is er af gehaald, lang geleden waarschijnlijk. De Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken heeft er barakken op laten bouwen, die met hun fel-groene kleur scherp afsteken tegen het grijze IJselmeerwa- ter, onder een grauwe, met regen dreigende lucht. Die barakken op de ponton, van waaruit geen vaste wal is te bekennen, bieden woon- en slaapgelegenheid voor een vijftig arbeiders. Vanmiddag is een verse ploeg uit Harderwijk gekomen. Zij hebben onder elkaar uitge maakt, dat Hendrik hun kok zal zijn. ,,'k Ben bijna zestig," zegt Hen- drik, die zijn leven lang grondwer ker-landarbeider is geweest. Hij heeft een propere blauwe kiel aan, die wijd en los over zijn schone manchester broek hangt. Op de vette klei onder de wisselende luchten van de Noord- en Zuidhol landse binnenpolders is zijn rustige gemoedelijke kop rood-bruin ver weerd en zijn zijn handen vereelt van het harde werk. Een uur ge leden, toen ze naar de ponton voe ren, is Hendrik tot kok gepromo veerd; zijn nieuwste vak. Nu steekt hij zijn hoofd door het raam van het dagverblijf. „Is er al wat te zien?" „Als je goed kijkt. Daér, een paar honderd meter verder op, bij die drijvende kraan; hij komt net eventjes boven water uit. Zie je?" „Waratje, ik zie 'em, 'ne zwar te streep. Is dat de dijk?" Dat wórdt de dijk. Om nauwkeu rig te zijn de 3.5 km lange lei- dam van vak P, dat precies midden in de Zuidelijke kom van het IJsel meer ligt. Twaalf weken geleden is hier het werk begonnen, 500.000 kubieke meter klei en veen zijn er in die tijd weggebaggerd en 300.000 kubieke meter zand gestoit, plus nog de nodige bakken keileem. Ruim elf weken lang hoeft ieder- Rinkel tweemaal ia finale te Eastbourne EASTBOURNE. In de halve finaio van dc Zuid-Engelse tenniskampioen schappen heeft onze landgenoot Rinkel de Engelsman Mottram met S6. 06. 6—3 geslagen, waardoor hij zich in de finale heeft geplaatst. HIJ ral dc Engelsman Paish. die onzo landgenoot Van Dalsum met 61. 61 sloeg, als tegenstander krijgen. De overwinning van Rinkel op Mot tram is verre van gemakkelijk gegaan Rinkel leidde met 5—2 ln dc eerste set. maar Mottram slaagde er in op 5—5 te komen. Het werd 6—6. Met Rinkel aan het serveren werd het ln dc 13e game vier maal deuze. Maar onze lnndgcnoo* zette door, won dc game tenslotte er» vervolgens slaagde hij er ln door de service van zijn tegenstander ln de 14c game heen tc breken. In de tweede set kroeg Rinkel een In zinking. Mottram daarentegen kwam cr steeds beter in on toen Rinkel voelde dat deze set niet meer te houden was. liet hij hem lopen. In de beslissende set nam Rinkel onmiddellijk het initiatief. Hij kwam op 4—2 en 400 In zijn scr- vicegame. Dc belangrijke zevende game ging echter voor Rinkel toch nog verlo ren, maar een enigszins vermoeide Mot tram moest ln de 8e en tenslotte ook dc 9e game het hoofd buigen voor het uitstekende spel van Rinkel. De verdere uitslagen luiden: Halve eindstrijd hercndubbclspcl Rinkel en Butler sloegen Neal en Startc 6—4. 6—1 Rinkel cn Butler komen hl de eind strijd uit tegen Mottram cn Paish. Gemengd dubbelspel halve eindstrijd: mevr. en dc heer Mottram—mevr. Hal ford en Rinkel 6—1. 3—6. afgebroken wegens invallende duisternis. Bij vak R, tegenover de Vosse waard, zijn de werkzaamheden het verste gevorderdHier steekt reeds een langgerekte cn ogen schijnlijk ordeloze grondmassa hoven water uit. Dc persleiding van de zuiger ligt op de rand van de dijk, die nu in het midden vol zand wordt gespoten. Jammer, dat dit stuk in deze toestand niet de jeugd als speelplaats gegund kan worden! In het hart van het IJselmeer ligt een oude kraanponton, waaróp twee barakken zijn gebouwd voor dc arbeiders, die op vak P, ruim twintig kilometer uil de vaste wal, werkzaam zijn. In de keuken van deze barakken zwaait Hen drik de pollepel. De slaapzaal cn het dagverblijf van de voorste ba rak zien uit op de keileemrug van de toekomstige leidam, die sinds korte lijd op enkele punten juist even boven water komt uitsteken (zie foto boven). Op de achter grond schraapt een baggermolen de meters dikke veen-en kleilaag van de IJsselrneerbodem, om de toekomstige dijk een stevige bed ding van zand te geven. Rusland cn de Olympische Spelen lc Helsinki Kukusjkin, de Russische sport leider verklaarde op een perscon ferentie te Helsinki, dat Sowjct- Rusland zal afwachten welke lan den zullen deelnemen aan de Olympische spelen, welke in 1952 te Helsinki worden gehouden en van die inschrijvingen zal het af hangen of Rusland naar Helsinki zal gaan. Kukusjkin voegde er aan toe, dat Rusland niet naar Londen was gegaan, omdat aan Rusland vijandige landen ook zouden ko men. De Russische regering zal tenslotte uitmaken of een ploeg naar Helsinki zal worden gestuurd of niet. terpolder zal in de toekomst de van de voormalige Zuiderzee zal zandzuiger, wiens slurpende gul- te spoelen. Over de kcileemlaag Clubkampioenschappen op de we<; voor wielrenners Het clubkAmploenschap vnn Nederland zal Woensdag 27 September op het Ve- luwcparcouis worden verreden over eeu afstand van 116 km. De volgende ver enigingen hebben Ingeschreven: 't Abattoir (Tilburg). Dc Bataaf (Half weg i. Lc Champion AmsterdamD. T. S. (Zaandam), Excelsior (Roosendaal), Fcyenoord (Rotterdam). De Germaan (Amsterdam). Ilollandia (Den Haag). De Kampioen (Haarlem), De Kampioen (Schevcnlngeni. Dc Kcrscnlanders (Mierlo), Maastricht te Maastricht. Het Oosten Enschedei, Olympia (Amster dam), Oosten (Arnhem). De Pcdnalrid- ders (Rotterdam). Pijnenburg (Tilburg), De Rotterdamse Leeuw (Rotterdam). Do Spartaan (Den Haag). Swift-Combinatlo (Leiden). Ulysses (Amsterdam), Dc Vol harding (Utrecht i Wlllebrord wil voor uit (Rucplicn). Wilhclmina (Eindhoven) cn Het Zuiden (Eindhoven). Het start sein wordt gegeven om 12 uur op de Schelmsewcg tc Arnhem. een die op deze \an horizon tot Westerpolder komen te liggen. „En lopen, slurpen grote zuigers het zigheid wordt gevoed dooi af- en worden eerst krammatten gespan horizon reikende watervlakte waarom zouden we niet", hebben zand van tien tot twintig meter aanvarende baken. Hij stelpt hun nen. waarvoor men o, i werkt, al dat zand en al die kei- de knappe koppen van Zuiderzee- diepte naar boven, om het met veel inhoud door zijn persleiding boven van dit uiterst vredelievende werken geredeneerd, „vast een geraas en gespat in de aan weers- op het dijklichaam. dat onder die overingswerk op het watei paar kilometer van die Westerpol- zijden liggende onderlossers te stroom van zand langzaam maar opengetornde rijstzakken gebruikt, tt,. v n -■» m Korea! Uit Dat is niet zaam, hier, bij Q, heeft het droge bekend. Mcti weet alleen, dat zij personeel de overhand. hun weg naar het IJselmeer via Evenmin als daarginds in het Sumatra hebben gevonden. Op dc hart van het IJselmeer, wordt hier krammatten wordt weer een laag „zomaar" een gewoon stuk dijk puin gestort en pas daarop komen gelegd. In dit 7.5 km lange gc- de vijfhoekige cn dertig ccntiin dcelte komt een werkhaven èn een ter hoge kolommen van basalt of bouwput voor een gemaal en een beton tc staan, toegangssluis, leem tussen een stelletje slaken in het IJselmeer zien plompen. Dat - - L.. - was alles. Maar nu, sinds enige derdijk gereed maken? Een stuk storten. De sleepboten trekken gestadig groeit. Was bij vak P nog die afkomstig zijn uit. dagen, is het dan zo ver. Over een b.v., dat juist tegenover de bouw- deze logge gevaarten naar dc geul uitsluitend nat personeel werk- Noord- of Zuid-Korea' lengte van 60 meter steken dc rug- put in vak P komt te liggen. Als die de baggermolens knagen, waar "w"v% u*~** u" gen van twee evenwijdig lopende we dat doen. vormt dat eind Wes terpolderdijk bij stormweer uitstekende leidam, waarop golfaanval breekt. De bouwput ligt Krioelende menigte keileermvallen enkele tientallen centimeters boven het water uit. Vanmiddag is het eerste van rijs- hout en net gevlochten zinkstuk er dan m0°' beschermd achter, -van Schokkerhaven aan de Noord oostpolder, naar vak P gesleept en met stortstenen tegen de glooiing van de keileemdam tot zinken ge bracht. Dat was wéér een moment; want keileem mag dan onhandel baar taai zijn voor w ie er met de schop in moet werken, de golven van het IJselmeer durven er hun zij hun lading door de langzaam een opengaande bodem in laten zakken de. Dat zal zo doorgaan, tot ook dit onder water groeiende stuk Oos terpolderdijk van vak P te voor schijn komt. En dit is dan vak P, waar wat dijken betreft, nog het mmste te Het is een imponerend gebeuren, zjen is. maar dat toch. juist cl.»or de IJssélmeer. onafzienbare watervlakte waarop pphru ik I I In 1949 heeft men gestreefd naar daar midden in het Voor de leek des te imponerender wordt gewerkt en de onzichtbaar- Voor op tijdschema omdat er geen vaste wal tè ontdek ken valt; misschien alleen bij heel helder weer een vage streep en krachten wel mee te meten. Nu cen. torenspits. Wie tot op een kunnen ze hun kop stuk lopen te- kleine twee kilometer van het gen het zinkstuk en de stortstenen wer^ *s gekomen, behoclt zijn fan tasie niet te hulp te roepen om de indruk te krijgen, dat hij naar een vlootrevue vaart. Ontdek als leek van 60 tot ruim 200 kg. Waarom niet? heid waarin men de dijken als het In de verte, naar het Noorden, ware voelt groeien, een bijzonder ligt Schokkerhaven, de groic op boeiend geheel is. slagplaats voor materiaal. De ber gen Legpuzzle van basalt Van vak P naar vak Q, tegen over Schokkerhaven aan de Noord Het werk groeit cn groeit onder de bekwame handen van de harde en sterke kerels, In weer en wind leggen zij de zware stenen, kruien het bazaltstenen. die tezamen pUjn hanteren de schop en bc- 100.000 ton wegen cn een waarde van anderhalf millioen gulden dienen roeren en handles, hebben, steken hun gnjze massa Onder leiding van scherp- zinnige ingenieurs op de bu- Vak P, dat is duidelijk voor de honderd mensen die er werken. Maar voor de tien millioen andere Nederlanders is het een ingewik kelde situatie, want hier wordt zo wel aan de uiterste Noordwestpunt van de dijk voor de Oosterpolder luck ais icck oostDolfJor k ruim anderhalf uur ""jicn van i ijsnuui en i ici o c «- op zo'n afstand maar met wat voor vare,, Hier lint het diiklirinnm ci.'e er naasl slaan zijn een aanwij- rcaux in Den Haag en Arnhem, vaartuigen men te doen heeft! Het reeds hoog boven water Men mo-t dat 'n Schökkerlviven houten Kampen cn Harderwijk èn in Ls„ÏSjSJS/tï."® overigens wel even zijn verbeet werk, bouwen zij, met hun er varen opzichters en ploegba- inucii iiri uuMeii, in ue nun luik van Kampen, tegenover de Zuiclc- «*an de ^rootste ïnpolde- gewerkt, als aan een stuk dijk van de Westerpolder, waaraan toch op zijn vroegst pas over een jaar of zes kan worden begonnen. Dat zit zo: in dit stuk Oosterpol- ne 40 meter en er enkele meters vat wiebelend klein glut van mo- bovenuit steekt, een groeiende dijk torbootjes. Op de plaats waar straks de meer dijk van de Ooslerpoldcr komt te liggen, zijn de baggermolens ecu derdijk, waarachter de toekomstige vaak meters op een plaats zelf hoofdstad van het nieuwe land is geprojecteerd, Flevostad, wordt elf meter dikke veen- en klei- te puren. Dit stuk is in drie maanden tijd zover gevorderd, dat de steenzet ters al aan het werk zijn. Als bij een legpuzzle passen zij de zware, meestal vijfhoekige stenen tegen ook een bouwput gemaakt voor bet schrapen. De zware dijk moet een gemaal en een toegangssluis. °P een stevige bodem van zand En aangezien vak P in het hart rusten, anders zou hij verzakken. laag van de IJselmeerbodem aan C]G glooiing van de dijk in elkan- van de voormalige Zuiderzee ligt, met zijn front naar het Noord- Westen, zou het dus bij Noordwes ter stormen door het wilde en op stuwende IJselmeer zware beproe vingen te doorstaan krijgen, zolang het werk nog in uitvoering is. „Zou"want de "Dienst Zui derzeewerken heeft vaker mei het Tussen zijn onderkant en de zand laag ma? ongeveer een meter veen blijven zitten, die wordt dan door het gewicht van de dijk zodanig samengeperst, dat tussen zijn basis en het zand een waterdichte afslui ting ontstaat, waar geen kwel meer doorheen kan. In het vierhonderd meter brede bijltje tegen zijn gezworen vijand kanaal, dat eens lussen Ooster van stormen-golven gehakt. Vier- Westerpolder van 't Amsterdamse honderd meter tegenover dc Oos- Buiten IJ naar het laatste restant der. Een vak apart, dit werk. Het vakmanschap zit voor een groot deel in de goede greep. Je kunt met die zware stenen niet als met een stukje carton uit een legpuzzle hier en daar passen en meten, dan zou je over de kracht van een olifant moeten beschikken om dat vol te houden. Deze mensen moe ten met hun ogen uitkienen weike steen van de voor nen liggende hoop het beste zal passen in de glooiing. Daarop volgt de g'eep en hij ligt! Een zwaar en moeilijk werk. Naast de dijk ligt een grote Weer richten de blikken zich naar het IJselmeer, wxar zonder veel ophef enige weken geleden de werkzaamheden aan de Oostcrpoldcr zijn begon nen: LAND IN ZICHT, EEN DIJK GROEIT! Vandaag wijden wij een reportage aan dit werk en êe werkersde werkers, die kilometers uit de kust, enine tüd aclcden het eer ste stukje dijk boven water zagen komen. Veluwe t' G ooi lijk van hel Keteldiep gelegen Vossewaard, wordt aan vak R ge werkt. In het acht kilometer lange dijkvak dat daar komt. wordt ec-n bouwput voor een sluis gemaakt, die in het brede randkanaal. dat tussen Oosierpolder en Veluwe Vossewaard zal komen, moet uit monden. Van dit stuk dijk zal straks ook cen brug met toegangs weg verbinding geven met Kam pen. Is de Maatschappij tot Uitvoe ring van Zu'derzéë'werken, die de aanleg van de vakken P cn Q ge gund kreeg, ten achter op haar tijdschema ten gevolge van me ningsverschillen over cle arbeids tijden op haar projecten, de firma J P. van Broekhoven, die vak R uitvoert, ligt vóór op het tijd schema. Voor dc aanvoer van materiaal van de Vossewaard naar vak R, over het slechts een halvg meier diepe cn ruhn een kilometer brede water dat beide scheidt, heeft de firma Van Broekhoven een hulp brug gebouwd: een geraamte van palen en latwerk, waarover een smalspoor loopt en een voetpad. Voor het overige heerst ook hier ongeveer hetzelfde beeld en de zelfde bedrijvigheid als bi.i vak Q. De steen ett rs pas en de ba salten tcre-i l.-caar on de met kei leem afg'dekt? clooi ng. Die stenen komen niet direct op de keileem te liegen, wani dan zou het nimmer rustende watci toch nog kans zien om tussen de kieren door zelfs deze taaie lcemlaag weg ring in de Nederlandse ge schiedenis. verhoging van rentabiliteit UTRECHT. ln liet zojuist verschenen jaarverslag van de Nederlandse Spoorwegen over 1919 spreekt dc directie als baar overtuiging uit. dat do spoorwegen nog steeds als cen vervoermiddel van primair belang dienen le worden beschouwd voor dc Industriële ontwikkeling van ons land. Hierin wordt zij gesterkt door dc omstandigheid, dat gedurende het ver slagjaar niet minder dan 98 aanvragen binnen kwamen tot aansluiting van industrieën cn haveninstallaties op bet spoorwegnet cn werden 30 nieuwe raccordcmcnlcn in gebruik genomen. Het voortdurend nagaan of door het tot stand brengen van nieuwe spoorwegverbindingen of -aansluitingen zo danige diensten aan het economisch leven kunnen worden bewezen, dat deze tevens bijdragen tot dc bloei van het spoorwegbedrijf vormt een belangrijk onderdeel van bet beleid der N.S. Anderzijds echter is dit er op gericht dc exploitatie van spoorwegdiensten tc staken, waar zU overbodig is geworden. die de leiding heeft Dit laatste kan ook gezien worden als een onderdeel van het streven naar verhoging van de rentabiliteit van het bedrijf, in verband waar mee een aantal maatregelen zijn genomen. Door hel niet vervangen van pcisonocl, dat hel bedrijf ver liet. gepaard gaande met een ratio nalisatie kon de omvang van het personeel van 4L220 op 31 Decem ber 1948 tot 33.90J worden terugge- I oracht. Daarnaast werd enige ta- riefverhogingen ingevoerd. Op eni- I ge zeer verliesgevende lijnen, ter lengte van 250 km., die hun bete kenis voor het personenvervoer verloren hebben, wil men de rezi- gersdienst staken. Een verzoek daar toe is bij de minister ingediend. Ten opzichte van 1933 hebben de spoorwegen hun positie en hun aan- I deel in.net gehele vervoer vrijwel I gehandhaafd. Hoewel de service aan i reizigers nog altijd niet voldoet aan j de daaraan lc stellen eisen, konden I toch enige belangrijke verbcterin- gen worden aangebracht Hel aan- tal rijklare zitplaatsen vertoonde een daling (van 91.000 tot 90.000) I doordat een groot aantal vreemde rijtuigen naar het buitenland moest worden teruggezonden. Het aantal zitplaatsen bedraagt thans 57 van dat in 1938 Dc vervoersomvang is echter meer dan 180 van die in dat jaar. zodat het materieel meer dan driemaal zo intensief wordt ge- i bruikt. I Dc kwaliteit der zitplaatsen kon I aanzienlijk worden verbeterd door- I dal nieuwe clectrisch en dicsel- clectrisch materieel beschikbaar kwam. De opbrengst uit het reizigersver- vocr daalde mei f 15,4 millioen. De inkomsten uit het goederenvervoer daarentegen waren f 10.1 millioen hoger, gevolg van de stijging van dit vervoer van 18,5 millioen ton in 1948 tot 19,9 millioen ton m 1949. TegLMiover de lagere totale bedrijfs- ontvangsten (f 285,7 millioen tegen VL Dc man. die bij dc dijkbouw voor de Ooslerpol dcr dc hoogste leiding en verantwoording ter plaat se heeftis ir. M. K laserna, hoofcl-ingcnicur bij de Dienst van de Zuiderzeewerken. Hij combineert in zich de eigenschappen, die voor de leiding van dit grootste inpoldcringsprojeel in dc Nederlandse geschiedenis nodig zijn. deskundigheid, cen scherpe kijk op de wijze waarop het werk wordt uitge voerd. grote werkkracht en 'n aangeboren vriende lijkheid en eenvoud, die hem in staal stelt tegen over de uiteenlopende naturen cn rangen waarmee hij bij zijn werk te maken heeft, de juiste houding le einden. Hij is het aocde type van de ivaterbouwkundige ingenieur, die zirli achter zijn bureau en teken tafel even gemakkelijk beweegt, als op de glibbe- rige keileem, het rulle zand. de puntige stortste nen, de hijgende baggermolens en zuigers cn in de kelen van de aannemers. In zijn snelle motorboot de ..Breezand" klieft hij door het woelige IJselmeer van het ene dijkvak naar het andere. Inspecteert vlug maar nauwkeurig wat hij zien wil. geeft hier cen aanwijzing, wint daar een informatie in cn overleg! ginds over het verloop van het werk. Een blonde, jong uitziende, lenige veertiger, met heldere ogen en een vlug verstand. Overdag be sprekingen voeren, leiding geven aan en controle uitoefenen op het werk. 's Avonds en Zaterdags tijd om in Kampen aan zijn bureau of iK zijn woon ark de ..Bever X". rustig te werken. Zijn liefhebberij: zeilen. f 239 millioen in 1048) staat een ge ringe stijging van dc exploitatiekos ten, tengevolge van de hogere uit gaven voor steenkool en electriei- teit. Het effect van dc lagere per soneelsuitgaven is hierdoor geheel teniet gedaan. Na aftrek van af schrijvingen ad f 65.1 millioen en interest ad f 5.7 millioen resulteert cen winst van f 872.833,91 (vorig jaar f 3.703,62). welke naar de re kening reserve diverse risico's is overgeboekt. Int. IJshockey-federatie vergadert TARIJS. In het Claridgchotel is de eerste zitting gehouden van het congres der Internationale IJshockey Federatie. Uitvoerig werd gediscussieerd over een nieuw systeem voor het organiseren der wereld- en Euro pese kampioenschappen. Een com missie zal cle materie nader be studeren In cle commissie heeft o.a. zitting dc heer Bierenbroods pot (Nederland). Er was voorgesteld twee groe pen te vormen. In dc eerste groep zouden de sterke ijshockeylanden komen, in de tweede de minder slerxc. Nummer laatst van de eer ste groep komt een volgend keer uit in de tweede groep, de win naar van dc tweede groep speelt de volgende maal in de eerste. Italiaan Dattilo leidt ZwitserlandNederland BAZEL. Het bestuur van dc Koninklijke Nederlandse Voetbal bond heeft, naar in Zwitserse voetbalkringen verluidt, uit een voordracht van 3, de Italiaanse scheidsrechter Dattilo gekozen om leiding te geven aan de wedstrijd ZwitserlandNederland, welke 15 October te Bazel wordt gespeeld. De Zwitserse ploeg zal op 4 Oc tober, dus op dezelfde dag, waarop het voorlopig Nederlands elftal 'n oefenwedstrijd speelt te Bern een wapenschouw houden, waarbij een buitenlandse vereniging als spar ring partner zal fungeren. Onder handelingen zijn aangeknoopt met St. Etienne, waarin de Zwitserse internationaal Tamini speelt. Het elftal zal er tegen Nederland wel enigszins anders uitzien dan de ploeg, welke aan de wereldkam pioenschappen in Brazilië heeft deelgenomen.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1950 | | pagina 3