Pauselijke legatie helemaal niet
bii zaak betrokken
Dr Kortenhorst voorzitter van
de Tweede Kamer
Productie der Staatsmijnen
moet omhoog
Laat Russische Kerk zich gebruiken
als instrument van de Staat?
O
Raadsels rond de
dood van
Schallenberg (12)
V.J
Internuntiatuur slechts genoemd
om wantrouwen te voorkomen
Na reuzeii-konijnen
nu super-varkens
Commentaren op de Troonrede
DE CENTRALE
Marshall-projecten
Staatslieden treden op als
filmacteur
MOEILIJKHEDEN?
Wij geven raad
^ensdag 20 September 1950
Geen zoet lijntje
Zouden we nu. na Sukarno's aan
spraken op Nieuw-Guinea maar niet
meteen de volgende eis voorkomen
en hem het stukje Nederlands ter
ritoir in Europa cadeau geven?
Maar in ernst, weet de regering
niet. dat noch ethnoloisch noch
geografisch Nieuw-Guinea tot Indo
nesië behoort?
Vrees is een slechte leidsman en
..het zoete lyntje" ten opzichte van
de Indonesische leiders, heeft een
averechtse uitwerking. Sukarno stelt
de eis „Nieuw-Guinea" nog dit jaar
,,Heim ins Reich" en anders ..strijd"
en men kan er zeker van zijn, dat
dit voor de impulsieve Indonesiër
geen „geestelijke strijd" betekent.
Ondertussen blijven de Engelsen
rustig in Brits Noord Borneo en de
Portugezen denken er niet aan uit
Portugees Timor te vertrekken,
maar wij al te ijverig bekeerde im
perialisten gaan praten inplaats van
een onverbloemde afwijzing van on
redelijke en brutale annexatie ver
langens.
W. NOORLANDER.
Veiligheid langs de weg
Kan er voor het winter wordt niet
een bepaling gemaakt worden, dat
iedere chauffeur van een grote
vrachtwagen verplicht wordt, dat hij
in zijn wagen één lamp heeft met
wit en één met rood licht, b.v. pe
troleum
Hoe vaak is het al voorgekomen,
dat een wagen te pletter is gereden,
omdat een ander stilstond, zonder
dat het achterlicht brandde?
Dit kan absoluut voorkomen wor
den wanneer men reserve lampen
bij zich heeft.
Wie weet nog een betere oplos
sing.
A. v. d. GRAAFF.
(Het is niet zonder gevaar als
reserveverlichting een petroleum
lampje mee ie voeren. Een loop
lamp met een rood en wit glaasje
met een magneet om het overal
waar nodig aan de auto te beves
tigen en dat aangesloten kan wor
den op de accu is de eenvoudigste
en de veiligste oplossing
Maak hier een eind aan
Weer lees ik in Uw krant „Zwaar
auto-ongeluk door dronkenschap".
Waarom wordt er niet strenger op
getreden tegen deze mensen? Waar
om wordt hen het rijbewijs niet
\oor het leven ontnomen? Het zgn
de moordenaars van de weg
Ik weet zeker, dat ik uit naam
van duizenden spreek wanneer ik
vraag: „Maak hier een einde aan!"
BEROEPSCHAUFFEUR.
Kindertehuizen
Vandaag de dag moeten duizen
den huisvrouwen, ook moeders van
jonge kinderen, die nog niet naar
schoolgaan, uit werken gaan. ornaat
zij niet kunnen rondkomen van wat
vader Zaterdags thuis brengt.
In Rusland zijn er tehuizen waar
de kinderen kunnen worden toe
vertrouwd aan deskundige verzorg
sters. Maar zoiets moet toch ook
hier mogelijk zijn. Het zou een uit
komst zijn uit de nood die m vele
gezinnen dringt..
P. OOSTERVELD.
Op het afgesproken uur verscheen niemand de Pauselijke Jntcr-
nuntiatuur. En het lichaam van Schattenberg lag daar, waar dit
slootje uitmondt in een stil vijvertje.
HST plan, dat Frits Schallenberg gemaakt had, zag er als
volgt uit: Boeijen die zwarte effecten had aangeboden
alsmede Klemann en Jongerius die als tussenpersonen
bij de zogenaamde transactie waren geïnteresseerd zouden,
wanneer de zaak eenmaal was s-
beklonken, naar Den Haag ko- -
men en zich naar de Legatie
van 't Vaticaan begeven. Maar
zij zouden de kans niet krijgen
deze te betreden en zich daar
mee buiten bereik van de wet
te stellen. Neein de buurt
van de Internuntiatuur zouden zij worden opgewacht door de
politie, die dan de hand zou kunnen leggen op de langgezochte
waardepapieren, waardoor althans dit deel van het vermogen
van dr ir Mucke in het bezit zou komen van de Nederlandse
staat, die er rechtens aanspraak op kon maken.
gon, nam zij te zijnen huize bij
zjjn weduwe, een notitie boekje in
beslag.
Het was een blauw zakboekje,
uitgegeven voor reclame-doeleinde,
met de ster van een bekende olie
maatschappij er op. Het bevatte
een aantal namen, telefoonnummers
en aantekeningen en daarbij bevond
zich ook het adres Carnegielaan
35, met daarachter de cijfergroe-
peringen 3/7 en 3/8.
Aan dit adres is in Den Haag de
Pauselijke internuntiatuur geves
tigd. Aan het feit. dat Schallenberg
het heeft opgeschreven knoopte men
de conclusie vast. dat er tussen
hem en deze legatie bepaalde ver
bindingen hadden bestaan. Uit de
getallen 3/7 en 3/8 leidde men af,
dat Frits op 3 Juli en 3 Augustus
1949 afspraken had op dit adres.
Om twee redenen lijkt dit hoogst
onwaarschijnlijk. In de eerste plaats,
omdat afspraken niet op die wijze
Notities in zakboekje
bewijzen niets
Elke andere oplossing was door
Schallenberg als veel te riskant ver
worpen. Een eventuele huiszoeking
in Boeijens Utrechtse woning zou
daar was hij handig genoeg voor
natuurlijk nooit iets hebben opgele
verd. Wilde men voorkomen, dat
men tien mille zou moeten neertel
len plus een lief bedrag voor de tus
senpersonen Klemann en Jongerius,
dan moest men aandringen op een
„gelijk oversteken". Daartoe zou
Boeijen echter alleen bereid zijn op
een plek. waar hij zich volko
men veilig waande En dergelijke
plaatsen waren alleen :n Den Haag
te vinden. In verband met de ge
loofsovertuiging der betrokkenen en
omdat Schallenberg gezegd had. dat
de effecten naar een kerkelijke in
stantie zouden gaan. kwam de Pau
selijke Legatie het eerst voor het
doel in aanmerking.
Marius J. Klemann cn Willy
Boeijen confereren Is de Utrechtse
koopman bereid op een neutrale
plaats te onderhandelen'» Prachtig,
laat hij dan zelf maar bepalen wan
neer dat zal gebeuren. Woensdag 14
September 's-morgens om half elf?
En voelt hij ervoor samen met Jonl
gerius en Klemann per auto naar
Den Haag te gaan? Nou, dat is dan
afgesproken
De kranten die uiteraard van
het met zoveel fantasie door Schal
lenberg ontworpen plan geheel on
kundig waren, die wél de klok had
den horen lulden, maar niet precies
wisten waar de klepel hing, hebben
na de plotselinge dood van Schal
lenberg héél wat drukinkt gebruikt
om uit te weiden over een mogelijke
relatie tussen hem en de legatie van
de Heilige Stoel. Wat hen stijfde in
hun onjuiste vermoedens was het
volgende:
Toen de Haagse politie in Septem
ber van het vorig jaar het onder
zoek in de zaak Schallenberg be-
(Van onze Scandinavische corres
pondent)
STOCKHOLM. Drie en twintig
Zweedse biggen, waarvan de geboor
te mét ongewone spanning tegemoet
gezien was. werden gisteren op een
boerderij in Zuid-Zweden ter wereld
gebracht en naarmate zij groter wor
den, zal blijken, of het werkelijk ge
lukt is super-varkens te telen.
De twee zeugen waren op kunst
matige wijze bevriicht volgens de
zelfde methode, die men onlangs
v~or het fokken van super-konijnen
heeft toegepast. Door een vermen
ging met colchine was het gelukt
het chromosoom te vergroten. Twee
der geleerden, die de reuzenkonij-
nen hadden gefokt, prof. Höggquist
en de dierenarts Bane werden ter
stond naar de boerderij geroepen om
de 23 biggen te bezichtigen. De var
kensstal werd tot een laboratorium
ingericht, waar de dieren werden
gemeten en gewogen en waar hun
conditie nauwkeurig werd gecon
troleerd. Ook werden van alle die
ren bloedproeven genomen.
Nieuw-Guinea-discussie
eerst volgende week
(Van onze parlementsredacteur)
DEN HAAG De Tweede Kamer
zal de nota inzake de prijspolitiek
vermoedelijk reeds morgen in be
handeling nemen. De discussie over
het rapport van de Nicuw-Guinea-
commissie zal in ieder geval niet
Vrijdag a s. beginnen. De vaste com
missie voor Uniezaken kan n.l. niet
tijdig advies uitbrengen over de wij
ze. waarop dit rapport zal worden
behandeld
De Eerste Kamer komt Dinsdag
a.s. weer in openbare vergadering
bijeen. Dan staan de interim-rege
ling voor de Nederlandse Antillen
en de wets-ontwerpen tot belasting
herziening. de divident-beperkmg en
de afschaffing van de ondernemings
belasting op de agenda.
Voor ruim f 4 millioen
nieuwe dubbeltjes en
centen
DEN HAAG. Bij het opstellen
van de Rijksbegroting 1951 is reke
ning gehouden met de aanmaak van
f 3.000.000 aan dubbeltjes en
f 1.200.000 aan centen, in totaal
350.000.000 stukken. Tevens is men
er van uitgegaan, dat de nog res
terende f 7.500.000 aan zilveren
kwartjes, welke destijds in de V. S.
werden aangemaakt, tot baren zul
len worden omgesmolten. Tenslotte
zsl tot geleidelijke ontmunting wor
den overgegaan van reeds aan de
circulatie onttrokken en nog buiten
omloop te stellen specie tot een no
minaal bedrag van f 18.000.000.—.
DEN HAAG Voor het dienst
jaar 1951 is uitgegaan van een netto-
steenkolenproductie vari 7.600 000 ton.
De productie van cokes is voor
1951 geraamd op 2.200.000 ton.
Het ligt in de bedoeling de pro
ductie van de eindproducten gebon
den stikstof op te voeren tot 115.000
ton.
Ook de netto-productie van stroom
zal worden opgevoerd tot 1.000.000.000
kwh in 1951.
De netto-productie van de kool
winning wordt als volgt geraamd:
staatsmijn Wilhelmina 1.250.000 ton
staatsmijn Emma 2.100.000 ton
staatsmijn Hendrik 1.500.000 ton
staatsmijn Maurits 2.750.000 ton
Totaal 7.600.000 ton.
Het totaalbedrag der exploitatie
rekening bedraagt f 540.193.000: de
post sociale lasten is f 37.920.000, die
voor afschrijvingen f 30.000 000. De
uitkering aan het rijk als dividend
op het aandelenkapitaal is vastge
steld op f 6.750.000. de opbrengst van
de koolwinning, enz. wordt geschat
op f 539.343.000.
Advertentie (LM.)
plegen te worden genoteerd. Men
schrijft geen data bu een aders,
doch omgekeerd adressen bij een
datum. Zou Frits Schallenberg wer
kelijk tot tweemaal toe een afspraak
met iemand van de Pauselijke lega
tie hebben gemaakt, dan zou men
in zijn zakboekje niet éénmaal het
adres met twee data hebben aange
troffen maar tweemaal het adres,
telkens bij de respectievelijke da
tum. In de tweede plaats viel de
3e Juli 1949 op een Zondag; een
dag, die voor afspraken en confe
renties al uitermate ongeschikt moet
worden geacht, zeker voor afspraken
met de diplomatieke vertegenwoor
diger van Z. H. de Paus of een
van zijn naaste medewerkers.
Bovendien is het bestaan van een
relatie tussen Schallenberg en de
Legatie van het Vaticaan aoor nie
mand minder dan de Pauselijke
Internuntius zelf nadrukkelijk ont
kend. Wij herinneren er hier aan,
dat Zijne Hoogwaardige Mgr G i o b-
b e in Februari jl. in een brief, die
wij in ons blad hebben gepubliceerd
alle geruchten daaromtrent naar het
rijk der fabelen verwees.
Uiteraard was de kerkelijke diplo
maat volmaakt onkundig van de
denkbeeldige rol die Schallenberg
aan zijn legatie bij de effectentrans
actie had toebedeeld. Het voorstel
de onderhandelingen daar te doen
plaats vinden was niet werke
lijk gemeend en had slechts de be
doeling wantrouwen van de kant
van Willy Boeijen te voorkomen.
Maar het voorgenomen autoritje
naar de Pauselijke Legatie heeft
nimmer plaats gevonden. Op het af
gesproken uur zagen de bomen aan
de Carnegielaan geen rechercheurs,
géén Willy Boeijen. géén Klemann of
Jongerius onder hun reeds geel
wordend bladerdak verschijnen.
Alleen een boodschappenjongen
fietste fluitend het hek van de In
ternuntiatuur binnen. Verder bleef
alles stil. Traag droop het waterige
zonlicht door de tuin van het Vre
despaleis. En het lijk van Schallen
berg lag in de stille, donkere vijver
van het park Zorgvliet
..De Troonrede maakt over het alge
meen een Indruk van matheid en ver
traging in de vaart." aldus Het Vrije
Volk (P.vd-A.) Geen nieuwe plannen,
geen nieuwe uitzichten, voegt het blad
er aan toe. Dat de rede op het inter
nationale plan weinig perspectief opent,
zegt Het Vrije Volk te kunnen begrij
pen. Op nationaal gebied en in het bij
zonder op het economische terrein ech
ter ..getuigt de Troonrede van ccn lijd
zaamheid. die ons zorg baart."
Ook het ..Algemeen Handels
blad" (Liberaal) gewaagd van mat
heid van de Troonrede ..die wellicht
te verklaren is uit latente innerlijke
spanningen in het kabinet Tekort aan
bezieling nuchtere, soms al te vlakke
beschrijving van de realiteit, merkt het
blad op.
..Een Troonrede bevestigt", aldus „D e
Tijd" (R.Kv) altijd weer opnieuw, dat
Keulen cn Aken niet gebouwd zijn op
één dag." De terughoudendheid over
tuigt dit blad van haar eerlijkheid Het
noemt de rede realistisch en verheugt
zich over de ruime mate waarin in de
rede aandacht wordt gewijd aan de
verhouding van Nederland tot de „bui
tenwereld."
De „Nieuwe Rotterdamse
Courant" (liberaal) concludeert dat
de veelheid van woorden niet in even
redigheid is voor het houvast, dat de
Troonrede biedt. Het blad hoopt, dat
dc begrotingsstukken hiervoor een com
pensatie geven Dc N.R.C meent in de
rede een vage aanduiding te bespeuren
tot het uitvoeren van bezuinigingen, die
door de economische nood geboden zijn.
„Trou w" (A.R.) tracht niet com
mentaar te putten uit de Troonrede.
..De Troonrede is niets anders dan een
spectaculair evenement van Prinsjes
dag. De millioenennota Is een ander
verhaal. Als verdere uitgaven onvermij
delijk blijven, zal er meer beperkt moe
ten worden. Het la nuttig, zegt het blad.
dat deze zin van de socialistische mi
nister van Financiën tot iedere Neder
lander doordringt." „De wal keert het
schip Die wijsheid zal het Nederlandse
volk in het komende Jaar moeten
leren." aldus besluit Trouw.
^et leven wordt
juist lichter, als U
bijtijds rekening
houdtraet moeilijk
heden, die onver
mijdelijk zijn. Met
net te doen alsof ze
niet bestaan, bena
deelt U zichzelf of
Uw nabestaanden.
Sluit een overlijdens-
veTsekering bij Uw
eigen ueTsekeringsbank,
bi; „De CentTflle*'. die
haar winsten besteedt
voor sociale en cultu
rele doeleinden.
ARBEIDERS VERZEKERINGSBANK
Hooldkjntoor: lijutiiat Dtn Hi«
In de Millioenennota wordt een
overzicht gegeven van de werken,
die met de tegenwaardegelden van
de Marshall-hulp worden gefinan
cierd en van de bedragen per pro
ject:
Droogmaking Oosterpol
der 20.000.000
Deelneming kapitaal
Hoogovens 9.000.000
Deelneming kapitaal
Breedband 87.000.000
Werken in Biesbosch 2.500.000
Ontwikkeling Zuidoost-
Drente 5,075 000
Bouw van hotels 7 000.000
Bevordering toerisme 500000
Technische hulp E RP. 500.000
Prof. Romme. de overzichtschrijver
in „De Volkskrant" IRK.i maakt
zich tot woordvoerder van hen die te
leurgesteld zijn door de matheid van
de Troonrede Waarom, zo vraagt hli.
geen samenvatting van de plannen voor
het komende jaar die spreekt tot het
volk en die „streeft naar evenwaardlg-
held met dc steeds aangrijpender en
indrukwekkender vorm. waarin de
Elechtigheid der Troonrede wordt ge
leed?"
Het communistische orgaan D e
Waarheid" vat zijn commentaar op
de Troonrede en de begroting samen in
deze kop boven zijn samenvatting ..Be
groting op Drijfzand". ..Meer armoede
en leed voor mlllioenen."
jXederland kan profijt
trekken van zijn
tropenervaring
DEN HAAG. Door de V. N. en
de daaronder ressorterende orga
nen. benevens door afzonderlijke
landen, zijn plannen ontworpen met
betrekking tot het verlenen van
technische hulp aan laagontwikkel-
de gebieden. Hierbij zal wellicht
aan Nederland een belangrijke rol
kunnen toevallen. Het is voor ons
land van het grootste belang, dat
de gebieden, die daaraan behoefte
hebben, van de tropenervaring van
Nederlandse deskundigen profijt
trekken. Nederland zal aandacht
vragen voor deze mogelijkheden.
131.575.000
Gemeenten krijgen een
compensatie voor de
ondernemiiigsbelasting
DEN HAAG. Aangezien de wet
noodvoorziening gemeentefinanciën.
voor zover betreft de uitkeringen
uit het gemeentefonds, slechts voor
de jarerj 1948, 1949 en 1950 van
kracht was en een nieuwe financiële
verhoudingsregeling niet zo tijdig
tot stand kan komen, dat zij reeds
voor 1951 zou kunnen gelden, zal
een ontwerp van wet bij de Tweede
Kamer der Staten-Generaal worden
ingediend, om dc bestaande nood
voorziening voor 1951 en 1952 te
verlengen.
De gemeenten zullen een aanvul
lende uitkering ontvangen wegens
het vervallen van de ondernemings-
belastlng. te weten een bedrag no
dig om de nog aan de gemeenten
toekomende ondernemingsbelasting
aan te vullen tot een bedrag, gelijk
aan dat, hetwelk door haar over
1950 aan ondernemingsbelasting zal
worden ontvangen.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Frinsjcsdag is een dag van traditie. En zo had men ook
van tevoren eigenlek wel kunnen voorspellen, dat de heren Kortenhorst
(KVP), Donker (PvdA) en Terpstra (AR) als resp. een, twee cn drie op
de voordracht voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer geplaatst
zouden worden. Zoals men nu ook verwachten mag. dat Koningin Juliana
die nominatie volgen zal en dr Kortenhorst dus wederom voor een jaar op
bet presidentsgcstoclte zal prijken. Het parlementair gebruik gunt het voor
zitterschap nu eenmaal aan dc grootste fractie, geiyk dc onder-voorzitters
uit de in grootte daarop volgende fracties worden gekozen.
Maar Interessant Is, sinds mr Van Schalk minister werd, met welke cij
fers de candidaten uit dc bus komen. Voor Iedere plaats op de nominatie
wordt n.l. apart gestemd. En zo kon het gebeuren, dat in de afgelopen
Jaren de heren Donker cn Tcrpslra meer stemmen verwierven dan de man,
die ten slotte voorzitter werd; dr Kortenhorst. Het was een stille demon
stratie van het feit, dat een aantal Kamerleden liever een ander dan dr
Kortenhorst op het voorzlttcrsgestoclte zag, maar zich toch niet aan het
parlementair gebruik wilde onttrekken.
Wellicht is dit de KVP gaan ver
velen; het maakt naar buiten immers
geen elegante indruk. En zo leverde
dit jaar de stemming enkele merk
waardige uitkomsten op. Dr Korten
horst verwierf, bu de eerste stem
ming, 66 briefjes met zijn naam. Dat
wascneer dan vorig jaar. Mr. Donker
kreeg, bij dc tweede stemming. 01
briefjes. Dat was minder dan vorig
jaar. 11 stemmen waren uitgebracht
op de A R.-candidaat, mr. Terpstra.
Hadden de anti-revolutionnairen
soms iets tegen de candidaat van de
P v.d.A. of... had de KVP tegen
hem gestemd om er maar voor te
zorgen. dat hij minder stemmen
kreeg dan dr. Kortenhorst?
D estemmingen zijn geheim. Met
zekerheid valt dit dus niet te zeggen.
Bij de volgende stemming deed zich
onmiddellijk de reactie gevoelen. Mr
Terpstra kreëg 59 stemmen. 10 brief
jes waren blanco en liefst 7 stemmen
waren op ds. Zandt uitgebracht, dc
voorzitter van de St. Geref. fractie,
die slechts uit twee leden bestaat.
Alles wees dus op een tegendemon-
stratie Want men kan een KVP-ac-
tie niet scherper veroordelen, dan
door een man als ds Zandt naar vo
ren te halen.
Het was niet het enig opmerkelij
ke. dat in deze korte Tweede Ka
mervergadering plaats greep. Mi
nister Lieftinck kwam traditie
getrouw het ontwerp van de
Rijksbegroting 1951 aanbieden. Hij
hield er een kort spccchjc bij. dat
sprak over moeilijke tijden en de
noodzaak van offers. Eigenlijk een
herhaling van hetgeen in de Troon
rede reeds was gezegd En we
zouden dc noodzaak daarvan niet be
grepen hebben als wc niet geweten
hadden dat minister Lieftinck
dusdoende voldeed aan de ver
langens van de filmcamera.... De
tijdelijk voorzitter zat even later ook
al druk in de begroting te bladeren,
net alsof hij van afdclingsonderzoek
niet wist. Er zat wel iets aardigs in
deze staatslieden als filmacteurs te
zien optreden. En ontdekkingen voor
Hollywood vallen niet te vrezen
Intussen hield de Eerste Kamer
zich 'dood-ernstig bezig met het trek
ken der afdelingen en het benoemen
van huishoudelijke commissies. En
toen moesten de leden van de drie.
onlangs ingestelde, vaste commissies
worden gekozen. De voorzitter wilde
aanvankelijk voor eiderc benoeming
in totaal vijftien een stemming
Tiouden. Maar dat vond de heer v. d.
Kieft toch wel erg overdreven, voor
al waar dc zaken door de fractie
voorzitters al lang waren bekeken.
En daarom werden zij nu maar in
haar geheel gekozen. In de commis
sie voor de buitenlandse politiek
werden de heren Anema (AR), Be-
aufort (KVP), van Heuven Goed
hart (PvdA). Kolff (CHU) en Wen-
delaar (VVD) verkozen. In die voor
internationale economische samen
werking. de heren Vixseboxse (CH
U). Oosterhuis (PvdA), Molenaar (V
VD), Rip (AR) en Steinkühler (K
VP). En in de vaste commissie voor
Unie-zaken: de heren Jonkman (Pvd
A). Kerstcns (KVP), de Zwaan (CH
U), Molenaar (WD) en Algra (ARi.
Communisten werden niet gekozen.
Zij namen trouwens aan deze ver
gadering uit protest? ook geen
deel.
Wie wel voor het eerst de
vergaderzaal betrad, was de heer
Kaptcyn (PvdA), die in de vacature
Brongcrsma werd geïnstalleerd.
Prof. Kranenburg aan
vaardt voorzitterschap
van Eerste Kanier
DEN HAAG De Eerste Kamer
heeft gisteren een vergadering ge
houden waarin prof. mr R. Kra
nenburg het voorzitterschap aan
vaardde. met een korte toespraak,
waarin hij allereerst dank bracht
aan HM. de Koningin vqor het
opnieuw in hem gestelde vertrou
wen en vervolgens voorspelde, dat
ook dit jaar wederom veel van dc
Kamer zal worden gevergd.
Jaarboek van Buitenland
se Zaken, ook voor het
publiek
DEN HAAG Tegelijk met de
millioenennota is aan de Staten
Generaal overgelegd het jaarboek
1949—1950 van het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Dit jaarboek
voorziet in een lang gevoelde be
hoefte door aan de Staten Gene
raal cn tevens aan het publiek in
ruimer verband gegevens te ver
schaffen over het buitenlandse be
leid. Het verslag bevat geen uit
eenzettingen over onderwerpen die
reeds in andere departementale pu
blicaties of nota's zijn behandeld
en in drie verschillenae gedeelten
te splitsen: een politiek gedeelte,
een gedeelte gewijd aan bijzondere
onderwerpen, en de bijlagen.
Het politieke gedeelte geeft in
vogelvlucht verschillende belang
rijke ontwikkelingen zoals b.v. hei
verdrag van Brussel, het Noord-at-
lantirch verdrag en de Raad van
Europa. In 't hoofdstuk Azië vindt
men na een algemeen overzicht
o.m. een weergave van de ontwik
keling ten aanzien van de Kore
aanse kwestie.
HaarkwettlM
oaderdnmtpenrioea
Invaliditeitswet
civiele procedures
arbeidswet enz.
Vraag: A. F. H. wil iets weten
over het doorbetalen van ziekengeld
aan een bediende uit zijn bedrijf.
Antwoord: In het onderhavige
bedrijf geldt een collectieve arbeids
overeenkomst. welke bindend is. zo
wel voor werkgevers, als voor werk
nemers. In die overeenkomst is o m.
bepaald, dat. wanneer oen knecht
ziek is, boven de 80% ziekengelduit
kering nog 20% gedurende ten
minste 39 weken door de werkgever
dient te worden betaald. Ook moet
alsdan dc kinderbijslag worden uit
gekeerd. benevens hetgeen de be
diende tijdens het werk steeds in
natura ontving. Dc zegels voor dc
pensioenverzekering moeten even
eens worden voldaan.
Aan.de Russische kerkelijke leiders valt het vreemde voorrecht te
beurt van te mogen reizen. De secretarissen en hoge functionnarlssen
der Russisch Orthodoxe Kerk mogen, in tegenstelling tot vrijwel alle
andere burgers, reizen in het buitenland maken. Dat was in 1946 reeds
het geval en dit „voorrecht" is sedertdien nog uitgebreid. Het is wel
duidelijk, dat dc Staat, de regering, daarmede bepaalde bedoelingen
heeft. En dat niet alleen: indien deze bedoelingen niet zouden worden
verwezenlijkt en degenen, die dc toestemming tot reizen krijgen er een
ander gebruik van zouden maken, dan de politieke autoriteiten be
doelen, zou het bijzondere voorrecht aan dc kerkelijke leiders ten deel
gevallen, reeds lang zijn ingetrokken. Maar, Patriarch Alexis, het
huidig hoofd van de Russisch Orthodoxe Kerk, wordt door dc politieke
leidslieden een uitstekend propagandist geacht voor het communisme.
Hij werd reeds naar verschillende Oost-Europcse landen gestuurd om
er dc wedergeboorte van de Russische Kerk aan te kondigen. Zijn
voornaamste doel was. rondom zijn troon nieuwe getrouwen cn
enthousiasten te verzamelen voor Staling regiem.
In Egypte werd hij destijds met
onderscheiding ontvangen, evenals,
in 1946. in Abessynië. Onmiddellijk
na dit bezoek, werd de Russische
zaakgelastigde in Addis Abeba tot
ambassadeur verhevenMen be
hoeft dus niet ver te zoeken naar
de verbinding tussen Kerk en Staat
En Nicolas, metropoliet van de
Oekraine, blijft niet achter. Hij
heeft de helft van de emigranten-
gemeenten in Parijs en Londen ach
ter zich weten te krijgen (de andere
helft voegde zich onder de patriarch
van Konstantinopel). Het Kremlin
heeft niet nagelaten de Kerk in te
schakelen bij haar zg. „vredesactie"
Nicolas staat op de lijst van het
Sovjet-Russische comité van dc
„Partisanen voor de vrede". De cle-
in Kerk en Wereld
rus heeft voorts zonder aarzeling
het vredes-appèl van Moskou onder
steund en op 15 Juli j.L onderteken
den alle priesters der Orthodoxe
Kerk een verklaring ten gunste van
de vrede. Patriarch Alexis als eerste.
Al deze officiële steun Over en
weer. van Kerk en Staat, komt tn
een wel wat vreemd licht, wanneer
men terzelfder tijd leest, dat vanuit
Leningrad een versterkt godlozen-
comité „met alle hem ten dienste
staande middelen de godsdienst zal
bestrijden", waartoe reeds millioenen
pamfletten zijn verspreid en in 27
staten van de Unie van Sovjetrepu
blieken anti-godsdienstige propa
gandafilms zijn uitgedeeld ter ver
toning
Intussen, enkele weken geleden is
patriarch Alexis met een aantal nn-
dere kerkelijke hoogwaardigheidsbe
kleders in de Kaukasus bijeen ge
weest om de maatregelen te bespre
ken. die de wereldvrede kunnen
dienen. Er werd een verklaring nan-
genomen. bedoeld als oproep aan
alle christenen. En het behoeft wei
nig betoog, dat deze verklaring zich
overduidelijk richt tegen „de Wes
terse oorlogsophitscrs" cn zich zon
der meer stelt achter het Wereld
congres van vrienden van de vrede
dat te Stockholm bijeenkwam cn in
alle landen sedertdien handtekenin
gen verzamelt. Wie die „vrienden
van de vrede" zijn. is intussen dui
delijk genoeg, nu een aantal Kerken
uit dc satelliet-landen Roemenië.
Bulgarije. Albanië. Polen en Arme
nië zich zonder bedenken achter
Stockholm en Alexis hebben gesteld.
Of zij anders wilden is een open
vraag. Niet. of zij anders konden.
De oproep van de Russische Kerk
is gericht tot alle Christelijke Ker
ken in dc wereld. Velen zullen
daarop niet antwoorden .Maar één
grote kerkelijke gemeenschap heeft
het inmiddels gedaan: de Anglicaan
se Kerk. bij monde van de Aartsbis
schop van Canterbury.
Deze, dr Fisher, één van de voor
zitters tevens van de Wereldraad
van Kerken, neemt zonder meer af
stand van het Stockholmsc manifest.
„Wat dit betreft", zo schreef dr
Fisher. „is gebleken, dat het door
sommigen voor politieke doeleinden
wordt gebruikt, waarom ik mij ge
noodzaakt zag mijn geestelijken te
adviseren zien er niet mede in te
laten." Op dat punt bestaat er dus
een grondig en gemotiveerd ver
schil van inzicht tussen dr Fisher
en patriarch Alexis, een verschil van
mening, c^t mij toeschijnt van
zuiver politieke aard te zijn. en dat
geer. invloed hoeft op het feit, dat
ik één ben met U in vurig verlangen
naar vrede", aldus de aartsbisschop
van Canterbury.
Bovendien geeft deze bisschop
aan. dat dc Christelijke Kerken in
derdaad de belangrijke taak hebben
te vervullen om een sfeer te schep
pen. waarin de vrede, waarnaar
ieder verlangt, kan gedijen.
Die sfeer kan niet worden verkre
gen. wanneer een bepaalde Kerk. die
zich overigens óok onttrekt aan me
deverantwoordelijkheid door niet in
dc Wereldraad van Kerken aanwe
zig te willen zijn, zich laat misbrui
ken voor de politieke doeleinden
van de vigerende politieke macht,
in het land, waar zij aanwezig Is.
Dan mist zulk een beroep op ver
antwoordelijkheid niet alleen elke
kracht cn mogelijkheid, maar moet
men wel zeer voorzichtig worden
met verklaringen en verzoeken, die
tot anderen gericht worden. Zelfs,
en juist wanneer zij een onderwerp
betreffen, waarin elke Kerk een
kerkelijke en godsdienstige verant
woordelijkheid heeft: die van en
voor de wereldvrede.
Vraag: J. J. A. M. meent recht
te hebben op vacantiegeld.
Antwoord: Ook wij zijn na
kennisneming van de bijzonderheden
deze opvatting toegedaan. Wanneer
de vragensteller wat ln zijn geval
toch wel zeer gewenst is fld is
van een vakvereniging, dan zal deze
bereid zijn de zaak gratis voor hem
te behandelen en waarschijnlijk al
leen al door een flinke brief do
werkgever ertoe brengen bet ver-
schuldigdc te betalen. Is de vragen,
steller niet georganiseerd, dan moot
hij nagaan of er in zijn bedrijf een
collectieve arbeidsovereenkomst is
en wat daarin omtrent vacantie is
bepaald. Ook hier zal de heer J. J
A. M. wel bemerken hoe moeilijk
het is om als ..eenling"' voor zijn
rechten op te komen. De vakvereni
ging Is en blijft het aangewezen or
gaan om een zaak behoorlijk tc be
hartigen.
Vraag: J. B. W. stelt enige vra
gen over de gevolgen van een twee
de huwelijk.
Antwoord: Wanneer een we
duwe gaat trouwen met een we
duwnaar en uit beide eerste huwe
lijken zijn hinderen geboren, terwij!
tevens in beide gevallen nog wc'
enig bezit aanwezig is, dan kon mei
t.z.twanneer één van bclangheb
benden komt te overlijden, wel enig<
complicaties krijgen. Daarom is ho
goed. voordat een dergelijk huwelijk
tot stand komt, eens met een notari'
te bepraten hoe binnen het kade
van de wet een en ander geregeld
kan worden, omdat men daardom
later voor de erfgenamen en voor dr
eventueel nog achterblijvenden van
dit tweede huwelijk allerlei moeilijk
heden kan voorkomen.
Vraag: C A betwijfelt of het
wel juist is, dat hem als Invalide
werd medegedeeld, dat hij geen mo
torrijtuigenbelasting behoeft te be
talen mits hij alleen van de auto ge
bruik maakt.
Antwoord: De desbetreffende
voorschriften laten niet anders toe.
zodat, wanneer men zijn echtgenote
of iemand anders wil meenemen,
het feit aanvaard moet worden, dat
men dan in een gewone auto zit Nu
kan het zijn. dat het in- en uitstap
pen van de auto niet alleen kan ge
schieden en dat men dus steeds op
de hulp van anderen i6 aangewezen
In dal geval zou men een adres kun
nen richten tot de Minister van Fi
nanciën, met een nauwkenrige dok
tersverklaring, waarbij men dan ver
zoekt in dit bijzondere geval eer
speciale voorziening te willen tre
fen.
