GELOVIGEN ZONDER
GOD
e intellectuelen over cle
communistische god die faalde
Indien de loonstop blijft,
ook dividendstop
ALTIJD: „HET LEGER"
Scheidende commandant Durman
vertelt niet over zichzelf
Voorbereiding
begroting in
nieuwe vorm
Nieuw Guinea-debat achter
gesloten deuren
i»"™1"1"5 RfiSüLI
Zware straf op
hamsteren!
Woensdag 27 September -
5
AND RÉ C/DE
..het Evangelie...
ARTHUR KOESTLER
briljant
1GNATIO S1LONE
sober cn somber
RICHARD WRIGHT
verdrukking
ONLANGS verscheen er in Amerika een spotprent van
Stalin, op een kruk zittend met een papier in de hand,
waarop het volgende rijmpje:
Top is bottom,
Black is white,
Far is near
And day is night,
Big is little,
High is low'
Cold is hot,
And yes is no.
Het plaatje.staat op zijn kop!
Deze acht regeltjes zijn evenzo-
vele pijlen in de roos van de com
munistische dialectiek, die geen
enkele logica dient dan die van
haar eigen doeleinden. Zij, die zich
afvragen, welke aantrekkings
kracht een partij bezit, die zulke
middelen gebruikt om haar aan
hangers te winnen en te behouden,
uitgerekend voor Westerse intel
lectuelen en ik moet bekennen
lang tot die vraagstellers te heb
ben behoord zullen het ant
woord nooit vinden als zij zich
blijven blindstaren op deze en an
dere uiterlijkheden van de com
munistische practijk: politieke
moord, terreur, leugen, bedrog,
propaganda. Wie redeneert met
communisten, vult het vat der
Danaïden, zijn woorden lopen er
even hard weer uit als zij er m
gingen; wie glashelder bewijst, dat
het communisme van Stalin gelijk
staat aan de wreedste en onver-
draaglijkste dictatuur, waarin voor
welke vrijheid dan ook niet de
miniemste plaats is ingeruimd, die
werpt met recht paarlen voor de
zwijnen; wie betoogt dat het leven
onder communistisch regiem on
leefbaar is, die vecht tegen de
bierkaai.
Want communisten luisteren niet
naar redeneringen, bewijzen en
betogen, zij hebben slechts oren
voor bevelen; communisten weten
best dat, waar zij de macht heb
ben, dictatuur, moord, leugen en
bedrog heersen, en communisten
hechten niet in het minst aan vrij
heid. Communisten GELOVEN.
Zij geloven In de communistische
heilstaat, zoals de Christenen in
het Koninkrijk Gods, en zij menen,
dat als alle tegenstanders maar
zijn uitgeroeid, de pais en vree
waarnaar elkeen zo verlangt, tot
ieders welbehagen zal heersen.
Dat er by de voorbereiding van de
heilstaat bloed vloeit, is niets
nieuws onder de zon, eveqjnin dat
er processen plaats vindeir en de
tortuur een aanvaarde techniek is.
Ook de Christenen zagen er niet
tegenop dergelijke middelen aan
te wenden. Hun kruistochten, hun
brandstapels cn inquisitie liggen
nog tamelijk vers ih het geheugen.
Zij deden dit alles ter ere van
(hun) God en tegen elke schijn
bare redelijke toepassing van do
prediking van de Zoon Gods in
Hun geloof rechtvaardigde deze
daden niet alleen, -* maakte ze
zelfs noodzakelijk.
Zo is het dan ook met het com
munistisch geloof, en men kan
daaruit redelijk de gevolgtrekking
maken, dat het kruid van de men
selijkheid. van de logica, ja van
de communistische leer zelf, niet
tegen de fanatici van het commu
nisme gewassen is. De strijd der
communisten is een moderne kruis
tocht tegen de kapitalistische hei
denen, de „liquidaties" een moder
ne vorm van brandstapels en hun
Gcpeoe de twintigste eeuwse in
quisitie. Hun bedoeling, of liever
hun officiële programma, is zo no
bel. dat men er over in tranen
zou uitbarsten als men de com
munistische practijk niet kende
En wie dit niet begrijpt, miskent
het communisme schromelijk en
loopt het levensgevaar het zelfs
naievelyk te onderschatten. De
materialistische, anti-godsdienstige
leer bij uitstek bergt de paradox
in zich, zelf weer een geloof te
zijn
Wie deze, schokkende, waarheid op
briljante wUic bevestigd wil zien
door een zestal Westerse intellec
tuelen. onder wie enkele der groot
ste en nobelste geesten van het
Westen, neme ..The God that Failed"
ter hand. Hierin leggen de van oor
sprong Hongaarse journalist-schrij
ver Arthur Koestier, de Itali
aanse schrijver-politicus Ignazio
S II o n e, de Amerikaanse negcr-
sehruver Richard Wright, de
Franse Kobcl-pryswinnaar André
G I d e. de Amerikaanse journalist
Louis Fischer en de Engelse
dichter Stephen Spender ge
tuigenis af san hun ervaringen in
en met het communisme, van hun
teleurstellingen en van hunin
tact gebleven geloof In een nieuwe
socialistische maatschappij. Het is
de God die Faalde.
Een nieuw geloof
De titel van het boek is genomen
uit het stuk van Gide, een door
Enid Starkie samengestelde en be-
werkte selectie uit zijn „Retour de
^U.ILS.S.", na zyn Russische reis in
1936 verschenen, en de daarop ge-
Boven is onder,
Zwart is wit,
Veraf is dichtbij
En dag is nacht.
Groot is klein,
Hoog is laag.
Koud is warm
En ja is neen).
volgde „Retouches". Met deze titel,
met deze boekjes van Gide. zitten
wij onmiddellijk midden in het pro
bleem. Immers Gide kwam dóór
zijn Christendom tot het commu
nisme, waarin hij de verwezenllj
king van het evangelie meende te
zien. De politici, die Gide een verre
gaand naieveteit verweten toen
zijn „Retour" verscheen, hadden
slechts het ordinaire gelijk en niet
het wezenlijke. Wat zij niet gezien
hadden, was dat Gide's overgang
naar de communistische leer min
stens evenveel historisch gelijk be
vatte al zijn „Retour" practisch ge
lijk. Gide bewees, voor wie dat nog
niet gezien had. hoezeer het com
munisme een geloof was en niet een
willekeurige partij, die men met
argumenten en parlementaire me
thoden kon bestrijden. Gide's kort
stondige en naieve overgang naar
het communisme betekende het door-
trekken van de lijn van het Chris
tendom naar een nieuw, verwereld
lijkt geloof; de in schijn onreligieuze,
materialistische wereldbeschouwing
betekende geen breuk met het Chris
telijk verleden, maar veeleereen
voortzetting er van. Men leze er, zo
als ik deed. ook eens een prae-com-
munistische" roman op na als Gor
ki's „De Moeder" om te zien in welke
hevige mate deze waarheid opgaat:
de nieuwe leer wordt hierin „een
godsdienst" genoemd, er wordt
voortdurend van „gêloof" gesproken
cn bv van „de nieuwe God. die van
het licht en de waarheid, van het in
zicht en de barmhartigheid". Nu late
men zich niet door een Christelijke
terminologie op een dwaalspoor bren
gen of zich afleiden van wezenlijke
anti-Christelijke tendenties van het
communisme. Maar die bewijzen
niets. Het zijn altijd de godsdiensten
geweest, die elkaar het hevigst be
streden hebben.
Verwereldlijking
Deze historische continuïteit in
Gide's geval, als ook bij een Silone,
zo duidelijk aan het licht gekomen
bevestigt het voorschrijdende proces
der secularisatie, dat Menno ter
Braak in zijn laatste boeken zozeer
bezighield. Dit proces, waarbij de
wereld steeds meer de plaats gaat in-
nemen van de hemel, zodat het gezag
zijn hemelse, van God gegeven on
aantastbaarheid verliest, mag men
wel zien als de hoofdoorzaak van dc
geestelijke en materiële crisis waar
in de mensheid verkeert; en het Is
ook in dit verband weer duidelijk
hoe geraffineerd het communisme
manoeuvreert met de fundamen
teelste krachten die in de mens aan
wezig zijn, om zijn doeleinden, de
communistische heilstaat, een hemel
op aarde, te verwezenlijken. Ik ge
loof dan ook dat men niet te ver
gaat als men mensen als Gide, Si
lone, Koestier in verband ziet met de
..nieuwe Christenen" waarover Ter
Braak in zijn laatste grote essay
spreekt.
Belijdenissen
Zelden is het probleem van het
communistisch gevaar en de ach
tergronden er van zo goed tot zijn
recht gekomen als in dit boek, dat
zojuist bij De Bezige Bij in
een soms wat stijve Nederlandse
vertaling van Koos Schuur onder
de titel „Dc God die Faalde" is uit
gekomen If 7.90). Het stuk van
Koestier, waarmee het opent, is
waarlijk briljant en fascinerend
Trouwens, wie zou men beter aan
het woord kunnen laten over het
communisme dan ex-communisten?
Het peil der auteurs staat er boven
dien borg voor dat men geen platte
anti-propaganda krijgt opgediend,
dat men niet met ordinaire, ran
cuneuze renegaten te doen heeft,
al neemt dit ook weer niet weg. dat
niet alle bijdragen even interessant
zijn. Die van Louis Fischer is niet
veel anders dan eert journalistieke
verantwoording van een levenslang,
die nergens een tragische kant ver
toont. En Stephen Spender babbelt
nogal argeloos voort over zaken
waarvan hij kennelijk niet alleen
weinig verstand heeft, maar die ook
zijn hart nimmer hebben geraakt.
Zijn nogal slap-aangedraaide theo
rieën missen precies die persoon
lijke doorlecfdheid. die de bijdra
gen der overige vier schrijvers tot
zulke ongemeen boeiende en ont
hullende lectuur maakt.
Want dit zijn geen „studies in
communisme", zoals de ietwat pre
tentieuze ondertitel van het boek
ons wil wijsmaken, maar geheel
persoonlijk getinte belijdenissen
eerder, die hun belang ontlenen
aan de intensiteit waarmee het be
leefde geleefd is. en de eerlijkheid
waarmee het geschreven werd.
Aanklacht en
waarschuwing
Dat dit boek bedoeld is als aan
klacht tegen de communistische
practijk, lijdt geen twijfel en het is
reden genoeg om het in vele, han
den te wensen; speciaal in die van
de „communisanten", „crypto-com-
munisten" en „fellow-travellers",
kortom van de twijfelaars, de zwak
ken, de reeds half en half gelovigen,
de anti-kapitalisten, die nog énig neil
verwachten van God Stalin. Maar
toch ook niet minder in handen
van degenen die geen anti-Stalinis
tische pil van node hebben om de
Sowjet-hik te bedwingen. Want „De
God die Faalde" is tegelijk een
waarschuwing voor do Westerse we
reld. Het feit dat millioenen in de
wereld reeds onder communistisch
regiem leven, en dat tegelijk in de
landen waar vrijheid van denken
en handelen bestaat, zovelen aan
hangers van cn sympathiserenden
met het rijk van dc proletarische
tsaar zyn. moest die Westerse we
reld meer te denken geven, dan tot
heden uit haar handelen blijkt En
het feit dat mensen als Gide. Silone
cn Koestier eens konden behoren
tot die millioenen aanhangers en
sympathisanten, moet ons, van die
Westerse wereld en die Westerse
beschaving, waarop wij zo prat
gaan en die wij misschien opnieuw
met ons leven zullen moeten verde
digen, vandaag wederom een ern
stige waarschuwing zijn. Deze au
teurs behoren bij ons. maar zij heb
ben zo wezenlijke crltiek op de
maatschappij, dat wij hen zullen
verliezen als wij ons niet serieus
bezighouden met hun critlek. Hen
verliezen, zoals zij reeds eens bijna
verloren waren voor ons, betekent
ongetwijfeld een onmiskenbaar stuk
van die te verdedigen wereld en be
schaving verliezen. Betekent levend
vlees uit ons lichaam snijden.
Onverzwakt geloof
Want al faalde de god van het
communisme, het geloof aan de
nieuwe maatschappij is niet verlo
ren gegaan. „Maar mijn g&loof in
het Socialisme schrijft Silone aan
het eind van zijn sober en somber
relaas, „waarvan, durf ik wel zeg
gen, mijn gehele leven getuigt, is
levender dan ooit in mij gebleven".
En iets verderop schrijft hij nog:
Ik stel mij Socialistische politiek
niet voor als gebonden aan eniger
lei speciale theorie, maar aan een
geloof".
Koesier eindigt zijn indrukwek
kend verhaal met de legende van
Jacob die Laban's schapen zeven
jaren hoedde om diens dochter Ra
chel tot vrouw te krijgen. Toen dc
zeven jaren om waren, werd de
bruid in Jacob's donkere tent geleid
en de volgende morgen pas ont
dekte hij dat hij niet bij de liefe
lijke Rachel, doch bij de lelijke
Leah geslapen had. „Ik vraag mij
af", zo eindigt Koestier die de
C. P. zeven jaren diende, naar zijn
eigen woorden „of hij (Jacob)
ooit herstelde van de schok met een
illusie te hebben geslapen. Ik vraag
mij af of hij achteraf geloofde, dat
hij er ooit in had geloofd. Ik vraag
mij af of het gelukkige eind van dit
verhaal herhaald zal worden; want.
voor de prijs van nogmaals zeven
jaar werken werd Rachel aan Ja
cob gegeven cn de illusie werd
vlees. En de zeven jaren leken hem
slechts een paar dagen door de
liefde die hij voor haar had".
Dit is nog een verklaring van
onverzwakt geloof, niettegenstaan
de de god die faalde. De schrijvers
van dit boek zijn, door het falen
van het communisme, gelovigen
zonder god geworden. Hoeveel
millioenen in de Westerse wereld
vertegenwoordigen zij? Is hun si-
tiatie niet die van dc grote meer
derheid der niet-communistischc
intellectuelen van vandaag? Als
de democratie geen plaats biedt
voor hen, en geen oplossing, zal
zij onherroepelijk verzwakken cn
haar zin verliezen. Dat is de
waarschuwing van ..Dc God die
Faalde" aan het adres der niet-
communisten.
MAX NORD
MINISTER LIEFTINCK
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Indien de loonstop zou blüven bestaan, kan men met
tertijd \*an mij ook een voorstel tot voortzetting van de dividendstop ver
wachten, zeide minister Lleftinck Dinsdag in de Eerste Kamer tUdcns de
debatten over hot ontwerp Dividendbeperking 1950. Er bestaat wel zeker
verband tussen loon- en dividendstop. Dit laatste als antwoord op een
betoog van mr Vixseboxse (CH) die zijn gehoor onthaalde op ren geleerde
voordracht over de rechtsgrond voor belastingheffing, terwijl hij voorts
onder meer de stelling van het Tweede Kamerlid Hofstra bestreed, dat
dividendstop en loonstop gelijkgeschakeld moeten worden, iets waarvan
Mr Rip (AR) en Trof. Molenaar (WD) evenmin Iets wilden weten. Vol
gens de heer van Santen (comm.) kwam de voorgestelde regeling, aange
zien ondernemingen met een aandelen-kapitaal heneden 500 duizend gulden
niet onder de beperkende bepalingen zullen vallen, eigenlijk neer op een
verruiming van dc dividendstop.
Evenals hij trok de Heer v. d. Kieft
tegen het ter tafel liggende wetsont
werp te velde, aangezien daarin ten
slotte (art. 28) is opgenomen, dat er
met 31 December 1952 aan dc divi.
dcndbeperlyng een einde komt. om
standigheid. die het voorstel juist
voor Mr Rip cn Prof. Molenaar aan
trekkelijker had gemaakt. Minister
Lleftinck wenste er vooral dc na
druk op te leggen dat men nu ten
opzichte van de dividendbeperking
een nationale wettelijke en meer
verfijnde regeling kreeg. Handha
ving van dividendbeperking achtte
hij op het ogenblik gewenst, nu het
gevaar voor te grote consumptie nog
niet geweken is, anderzijds ook voor
de eerstkomende jaren investeringen
op grote schaal nodig blijven.
Prof. Molenaar verweet hierop de
Minister met zijn aangekondigd
voorstel, dat hem nan handen cn
voeten bond. getracht te hebben zijn
partijgenoten over te halen toch nog
voor de wet te stemmen, maar ter
stond kon de heer v. d. Kieft (Arb.)
verzekeren, dat Excellentie Licftinck
de fractie van dc P v.d.A. geens
zins had weten te vermurwen In de
wet staat immers het eind van haar
werkingstermijn en dat is' tenslotte
beslissend. Van zulk een regeling
„met opzeggingsdatum" waren spre
ker en diens politieke vrienden niet
gediend. Donderdag zal bij dc dan te
houden stemming waarschijnlijk wel
blijken, dat zelfs 's Ministers uit
drukkelijke verklaring in tweede
termijn, dat de Regering met de
wetsbepaling, waardoor dc dividend-
beperking met 31 December 1952 af
loopt geen enkele toezegging heeft
gedaan, namelijk noch dat zij na die
datum de dividendbeperking zal
gaan verlengen noch dat zij dit niet
zal doen. de tegenstand van de heer
v. d. Kieft en de zijnen niet heeft
kunnen doen verdwijnen.
In de middagvergadering verenig
de dc Kamer zich onder meer met do
naturalisatie van dc heer Moser. wel
ke aspirant-Nederlander de commu
nisten aanleiding gaf hun ..tegen"
ten opzichte van het hele wetsont
werp te laten aantekenen.
Inwerkingtreding
Statistiekwet 19.50
DEN HAAG De Statistiekwet
1950 zal met ingang van 1 October
1950 in werking treden. Dit brengt
mede. dat met ingang van die da
tum dc op in- en uitvoer van goe
deren drukkende heffing van sta-
tistiekrccht vervalt. Er wordt een
regeling getroffen, krachtens welke
teruggaaf wordt verleend voor sta-
tistickzcgcls. die op 1 October 1950
nog in ongebruikte cn ongeschon
den staat voorhanden zijn. Inlich
tingen daaromtrent kunnen worden
ingewonnen bij de ontvangers der
invoerrechten. Het aan de inning
van statistlekrecht gekoppelde con-
sentgeld vervalt eveneens met in
gang van 1 October 1950.
Daarentegen treden op die datum
In werking de nieuwe tarieven van
kosten, die door de Nederlandsche
Bank ingevolge het dcviezcnbesluit
in rekening worden gebracht? Hier
omtrent zyn reeds eerder berichten
verschenen.
(Van onze parlementaire
redacteur)
Het voorstel van de Kamervoor
zitter om dit jaar bij wyze van
proef het voorbereidend bcgro-
tingsondci zoek niet in de afdeling
te doen plaatsvinden doch het me
rendeels door speciaal voor elk
hoofdstuk in het leven te roepen
commissies te laten verrichten,
werd aangenomen met 49 tegen 14
stemmen. Dc heer Welter
(K.V.P.) schaarde zich aan de zij
de van de heer Schouten (AR)
cn dc communisten, die hiertegen
bezwaren opperden. Zij zagen o a.
een nadeel in dc mogelijke ver
plaatsing van een deel van het
openbaar debat naar het commis
soriaal overleg cn vreesden, dat
dan de kleinere fracties ten dele
van het voorbereidend onderzoek
uitgesloten zouden worden.
De heer T i 1 a n u s (CHU) wilde
de proef echter wel nemen, zo ook
dc heer Korthals (WD) nadat
hij de verzekering had ontvangen
dat de commissies niet op gelijke
tiidstippcn zouden ^rgaderen.
Jhr. v. d. Goes (PvdA) was echter
de meest enthousiaste voorstander.
Wat wonder! Terecht immers kon
hii het aanhangige voorstel een
der hoofdpijlers van zijn voorstel
tot herziening van het reglement
van Orde noemen. Hij verwaeVtc,
dat dc nieuwe werkmethode, bij
behoorlijke zelftucht der Kamerle
den. het openbaar debat aan bete
kenis zou doen winnen door detail
kwesties in het commissoriaal over
leg tot oplossing te laten brengciv
Slaagt deze proef niet, zo meende
hij. dan zou de Kamer bewijz<|i.
de parlementaire arbeid niet aan
dc eisen des tijds te kunnen aan
passen.
Overgangswet
bodemproduetie
in werking
(Van onze parlementsrcdacteur)
De Tweede Kamer zal het N. Guinea rapport deze week In comité-
generaal behandelen. Een poging van dc lieer Schouten (A.R.) om er een
openbaar debat aan te wijden, verkreeg alleen de steun van dc communis
ten. De heer Welter (K.N.P.) en ook dc staatkundig gereformeerden
schaarden zich aan de zijde van de voorzitter, die een besloten debat had
voorgesteld en die het pleit met 48 tegen 13 stemmen won.
Het motief voor een besloten debat „Als cr gedebatteerd moet worden".
DEN HAAG. De Eerste Kamer
heett gisteren vergaderd en aller
eerst de Overgangswet Bodempro
ductie zonder beraadslaging of stem- j draaid. Want de Kamer spreekt zich
was. dat het. gezien het feit. dat dc
xegcring over veertien dagen met
Indonesië in onderhandeling zal
treden over dit vraagstuk, noch in
het belang van Nederland noch in
het belang van Nieuw Guinea ge
acht kan worden, dat daarover in
het openbaar door de regering
wordt gesproken.
Jhr. van der Goes (PvdA)
vond het echter een onzalig denk
beeld. om niet te zeggen, gewoon
idioot dat de Kamer zo maar over
een rapport zou gaan debatteren,
zonder dat de regering daarover te
voren haar standpunt bekend heeft
gemaakt. Hij achtte dit inconstitu
tioneel. De rollen worden dan omgc-
ming goedgekeurd. De wet is nog
dezelfde dag afgekondigd en treedt
vandaag in werking.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Charles H.
Durman. Engelsman, maar dc laat
ste vijf Jaar commandant van het
Nederlandse Leger des Heils. gaat
ons land verlaten wegens zijn be
noeming tot territoriaal comman
dant voor Zuid-Afrika. Eind Octo
ber vertrekt hij naar Johannes
burg.
Charles Durman is een „kind
van het regiment", d.w.z. zijn
ouders waren heilsofficieren en hij
groeide helemaal op in de sfeer
van het Leger. Na diverse rangen
en posities te hebben bekleed
kwam hij in 1945 naar ons land,
zijn eerste territoriaal comman
dantschap.
Hij vond er een gedecentrali
seerd en door de Duitsers gro
tendeels geliquideerd hoofd
kwartier en een aantal ver
woeste gebouwen, onderbro
ken werkzaamheden, kortom
een Leger des Heils dat weer
geheel .,op poten" moest wor
den gezet. Charles Durman
heeft dat gedaan, straf, kun
dig.
Hij werkte, werkte, dag en
nacht met zijn officieren en sol
daten en hij kreeg het voor el
kaar. Het Leger des Heils is nu
krachtiger dan voor de oorlog,
met meer aanhang, meer sympa
thie bij de bevolking, die blijkt uit
het feit dat dc collectes met
Kerstmis e.d. driemaal zoveel op
brengen als vroeger.
Vraagt men Charles Durman
iets over zichzelf te vertellen, dan
krijgt zijn aardige gezicht met het
dunnende witte haar en de licht
blauwe half strenge, half jonge
ogen achter de brilleglazen. een
gereserveerde uitdrukking. Hij is
dan ineens érg Engels. Hij kan wel
over zichzelf praten maar alleen
in verband met het Leger, hij IS
het Leger, 's morgens, 's middags,
altijd. Zeker, zijn vrouw werkt
met hem mee, zij is leidster van
vrouwelijke bijeenkomsten, zijn
kinderen? Twee van hen zijn
heilsofficieren.
„Ik heb hier heerlijk gewerkt,
en ik zou nooit bereikt hebben
met het Nederlandse Leger wat er
bereikt is, als wij niet zo onge
looflijk veel medewerking van de
mensen hier hadden gehad", zegt
sympathie voor het Leger in ons
land. Het feit dat leden Van het
koninklijk huis na de oorlog op
menige bijeenkomst zijn geweest,
ziet hij als bewijs daarvan.
En als men hem dan vraagt
hij. Hij spreekt nog altijd Engels;
hoewel hij onze taal zeer goed
verstaat, heeft hij geen tijd om
haar te leren en zelf te spreken.
,,Ze maken het me ook te makke
lijk", zegt hij, „de Hollanders
spreken altijd Engels tegen me.."
Hij verheugt zich in de groeiende
in Engeland heeft hij zich veel be
moeid met de muziekafdeling van
het Leger des Heils of hij nog
aan muziek doet, dan glimlacht hij
en zegt: „Ik ben le oud om mijn
eigen loftrompet te steken" en hij
laat het aan een Nederlandse offi
cier over om te vertellen, dat de
commandant een zeer groot aan
deel heeft gehad in de geweldige
verbetering van de fanfare-mu-
zlekbeoefening der Nederlandse
heilskorpsen.
Op 5 October neemt hij afscheid
in een bijeenkomst in Bellevue te
Amsterdam.
uit. terwijl de regerthg slechts con
sultatief aan het debat deelneemt.
Advertentie (l.M.)
Pijnloos scheren!
Geen enkele keer zult U meer kla-
gea dat het scheren pijn doet of dat
de huid stuk gaat of naschrijnt,
indien vóór het inzepen een
weinig Pu rol wordt ingewreven.
Gemeenteraad als
kunstrechter
EINDHOVEN In het jaar 1946
bracht de Eindhovense burgerij
f 80.000 bijeen om te komen tot de
oprichting van ccn oorlogsmonu
ment, Een in het leven geroepen
stichting schreef een prijsvraag uit
en in het najaar van 1947 werd het
ingezonden ontwerp van Ir Boks
uit Rotterdam bekroond.
Dc gemeenteraad besliste gisteren
met 23 tegen 13 stemmen, dat het
ontwerp van ir Boks onaanvaard
baar is. en nam met 22 tegen 13
stemmen het voorstel van B. en W.
aan om opnieuw in contact te tre
den met de stichting.
Advertentie (I. Af.)
het onweerstaanbare
Rechtsherstel
Elzard Kuhhnan
DEN HAAG Door de minister
van Justitie is, ingaande 12 Augus
tus 1950. rechtsherstel verleend aan
de op het ogenblik in het buiten
land vertoevende dirigent Elzard
Kuhlman. Bij gefiatteerde uitspraak
van het tribunaal voor het arron
dissement Amsterdam van 2 Au
gustus 1946 werd K. ontzet uit bei
de kiesrechten. De minister van
Justitie heeft thans besloten de di
rigent in deze rechten te herstellen.
Elzard Kuhlman was destyds in
dienst van de AVRO.
f
Het
1 England Spie!'
g Uit de verhoren van
i de Parlementaire
Enquêtecommissie
Voorz.: „Was er altijd, iemand ter
bewaking aanwezig?"
Antw.: „Ja."
Voorz.: „Een Engelsman of een
Nederlander?"
Antw.: „Dezelfde man. die ons in
Bristol kwam halen: de Hollands
sprekende Engelsman. Wij begonnen
zeer ongeduldig te worden en wil
den eindelijk onze onmiddellijke
chef zien* wij begonnen aan te voe
len. dat er iets niet klopte. Toen
zijn zij waarschijnlijk een beetje
kwaad geworden, maar ook onge
duldig, en hebben zij ons onderge
bracht in een buitenhuis, dat inge
richt was als militaire post. Daar
was het leven iets strenger cn
mochten wij later de wal opgaan
onder geleide."
Jkvr. Wttewaal van Stoetwegen:
..De wal opgaan is zeker een mari
neterm. U bedoelt, dat u mocht uit
gaan.'
Antw.: „Jawel. Na verloop van
2%, 3 maanden, toen de beschuldi
gingen tegen ons min of meer open
lijk werden.
Voorz: „Was u in die 2'i a 3
maanden veel verhoord of niet?"
Antw.: „Niet zoveel, 'maar vrij
langdurig door de Engelse majoor
Dobbcn. Mijn houding zal hun niet
erg zijn bevallen, want ik had er
genoeg van. Ik ben in sommige ge
vallen waarschijnlijk ccn beetje
ruw opgetreden cn die man sympa
thiseerde niet erg met me. Ik heb
nooit kunnen nagaan, op gror.d
waarvan wij in Bristol-prison opge
sloten zijn."
Voorz..U bent dat hebben wij
uit de stukken gehaald op 23 Mei
1944 op last van het Home Office
Ministerie van Binnenlandse
Zaken, Red opgesloten Dat hield
verband met D-Day. die toen op
komst was
Antw.: „Stond het daarmede in
verband?"
Voorz „Dat is ons tenminste uit
de stukken gebleken. Men vond het
toen nodig, om ieder, aan wie men
twijfelde, voorlopig van de straat te
hebben. Is dat. waarop U doelde, toen
u sprak over Brixtonprison? Is Hat
omstreeks 23 Mei 1944 geweest?"
Antw „Ja dat kan wel Kloppen."
Dourlein vertelt, dat hij het in He
Engelse gevangenis „verre van
goed" heeft gehad en dat hij er
nooit Is verhoord. „Ik dacht." zegt
hij, „morgen staat het vuurpclcton
voor de deur: dc verdenking is zo
hoog gestegen, dat ik nu als spion
te boek sta". Na ongeveer twee
weken kwam kolonel De Bruync
hem opzoeken in do gevangenis, maar
deze kon niets voor Dourlein en
Ubbink doen. Een week na de inva
sie werden beiden ontslagen en op
gehaald door kapitein Lleftinck.
Voorz„Hoe is de ontvangst ge
weest by kolonel Dc Bruync?"
Antw.: „Zeer matig."
Voorz.: „In welk opzicht?"
Antw.: ..Van rapport uitbrengen
was vrijwel geen sprake meer. Zij
waren misschien ook wel beter op
de hoogte van alles. Maar er was
een groot verschil tussen het af
scheid nemen en de terugkomst.
Wij hadden geen muziekkorpsen en
vlaggen en wimpels verwacht, maar
de ontvangst bij de Nederlandse
leger- en marine-autoriteiten was
maar zo-zo. tyc had steeds het idee.
dat de achterdocht ook op hen een
beetje was overgeslagen."
Wél vernam Dourlein. dat hy weer
zou worden teruggesteld in rang;
toen hij zou worden gedropt, was
hij bevorderd tot tijdelijk sergeant,
maar nu word hij weer korporaal-
constabeL Kolonel De Bruync zei,
dat het niet anders kon. ..Volgens
de bepalingen van de marine is het
ook juist," zegt Dourlein. „maar wat
mij tegen de borst stuitte .was, dat
gedurende de oorlog op zodanige
wijze met promoties werd geslingerd,
dat ik het wel wat erg vond. Niet.
dat ik mij verheven voelde boven
een ander, maar ik had toch net zo
veel gedaan."
Jkvr. Wttewaal van Stoetwegen:
„En heel wat meer ook!"
Later - op 1 Januari 1946 is
Dourlein weer in rang verhoogd,
doch deze verhoging zou hij nor
maal ook hebben gekregen.
Dourlein: „Het was mij ook be
loofd. Ik zou beloond worden door
middel van een onderscheiding. De
ze onderscheiding is nooit gekomen.
Ik ben door generaal Van Oorschot
voorgedragen voor een M. W. O. in
een persoonlijke brief. Hij kon mij
niet ambtelijk voordragen, omdat hij
niet mijn commandant was. Ik heb
er echter nooit meer van gehoord.
Een maand of acht geleden kreeg
ik in Indië een onderhoud met mijn
commandant met de opdracht, mij
zelf voor de M. W. O. voor te dra
gen Hoor een brief aan de Konin
gin. Ik ben hierdoor bijna weer in
moeilijkheden terechtgekomen, want
ik heb gezegd: Ik ga er niet om
vragen! Maar zc zeiden: het is een
opdracht! In opdracht van de com
mandant heb ik toen een brief ge
stuurd aan de Koningin."
(Wordt vervolgd)
geae
zo zei hij. „laat de regering dit dan
openen met een regeringsverkla
ring". Maar nog beter achtte hij het.
dat dc Kamer zich niet zou uitspre
ken. Voor de onderhandelingen
moet men zich niet binden.
Dit standpunt vond in de Kamer
echter geen weerklank, wel bestrij
ding o.a. van prof. Romme
iK.V.P.i, die een besloten debat, het
tegendeel van idioot, n.l. zeer ver
standig noemde. De regering heeft
immers te kennen gegeven, dat zy
het op prijs stelde dc mening der
Kamer te vernemen?
Zonder hoofdelijke stemming
maakte dc Kamer dit standpunt tot
het hare. Uitgezonderd dan de
P.v.d-A en de C P Nwelke laatste
partij liever geen debat had dan een
besloten vergadering. De heer
Schouten (A.R) dacht er echter
juist andersom over. Van twee kwa
den wilde hij het minst slechte, het
comité-generaal, tenslotte accepte
ren.
Subsidie verhoging
voor orkesten
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG „Schoonheid sma
ken cn schoonheid maken, behoort
tot "s mensen behoefte." Aldus mi
nister Rutten in zijn rede tot de
Tweede Kamer naar aanleiding van
het verslag van de onderwijscom
missie inzake kunst en cultuur. Het
gebrek aan belangstelling voor zijn
speech en die van staatssecretaris
Cals zou doen vermoeden, dat de
meeste kamerleden weinig schone
verwachtingen daaromtrent koes
terden. Helemaal ongelijk hadden
zij niet. al was het weinig hoffelijk
jegens de minister die men steeds
heeft voorgehouden, dat de Kamer
om zulk 'n debat te springen zat.
En zij hebben ook wel wat gemist
bijv. de aankondiging van een be
scheiden subsidie-verhoging voor
het Twents Phllharmonisch cn het
Lceuwarderorkest; van «eventueel)
een rijdende tentoonstelling over do
ontwikkeling van de Nederlandse
schilderkunst in dc laatste 50 jaren;
van besprekingen met de gemeente
besturen van Amsterdam. Rotter
dam en Den Haag over de toekomst
van de Nederlandse opera; van de
instelling van ccn commissie tot
bevordering van het museum-be
zoek. Maar als geheel genomen mag
dit slot van dit debat teleurstellend
genoemd worden. Dit was geen
groots gesprek over cultuurpolitiek.
Dit was eerder een demonstratie
van deze nationale armoede. Do
mededeling, dat de decoratieve en
monumentale kunst niet verwaar-
loods zal worden bij de bouw van
nieuwe openbare gebouwen kon dit
niet verhelen.
HAARLEM. De officier van
justltlr bij dc politierechter eiste
gisteren tegen een hotelhoudster tc
Umuidcn een maand onvoorwaarde
lijke gevangenisstraf wegens ham
steren cn tegen haar kcllner een
maand voorwaardelijk met twee
laar proeftijd «en een boete van 50,
subs. 25 dagen, cn tevens In be
slagneming van de gehamsterde
goederen. De politierechter deed
uitspraak conform de eis.
Een C C D -contróle wees medio
Juli uit. dat de hotelhoudster meer
dan 1500 kilo levensmiddelen en
zeep had opgeslagen in haar woning.
Bovendien werd een briefje gevon
den. waarop een tweede bestelling
levensmiddelen van enorme om
vang stond aangetekend. De hotel
houdster beweerde dat zij niet op
de hoogte was van het feit, dat de
hamsterwet nog in werking was. Dit
werd betwijfeld door de controleurs,
die als getuigen optraden cn vertel
den dat zij bij hun huiszoeking wa
ren tegengewerkt. De kellner ver
telde dat hij slechts een kleine hoe
veelheid zeep had overgenomen van
de hotelhoudster.
