Vuur heeft weinig kans
in de Domtoren
Probleem van atoom- en
bacterie-oorlog
-Triomf van de geest
Rembrandt's zelfportret uit 1645
Bluswater spuit al vóór
brandweer boven is
Interessante lezing over
de prentkunst
.4
Laatste brand in
winter 1918
Wordt „De Variant"
kampioen?
Meesterlijk werk thans terug
in Nederland
Kampioenschappen
De Vriendschap
Maurits Dekker en A. Defresne stellen:
Medische dienst
Predikbeurten
Zaterdag 2 December 1950
(Van een onzer verslaggevers)
„De toren brandt, de toren
brandt!' Tachtig meter boven
het Domplein in Utrecht lek
ken vlammen om de zware
handgekapte balken en langs
de bronzen welvingen van de
klokken. Aan de voet van de
toren drommen mensen in pa
niek samen. Angstig staren ze
naar de oranje gloed achter de
galmgaten van de klokken-
zolder en naar de flarden rook,
die langzaam naar de spits
drijven. „Dat houden ze nooit",
wordt er gefluisterd, wanneer
de brandweerwagen met sire-
negeloei het plein opstuift.
Maar bijna niemand weet ook,
dat het bluswater daarboven
al met stromen in de vlammen
plenst, vóór de spuitgasten een
voet op de wenteltrap hebben
gezet.
Het is niet zeer waarschijnlijk,
dat ooit een Utrechter dit tafereel
te zien krijgt. Want met vuur is
men zeer voorzichtig op de Dom
toren. De laatste brand woedde
er op een winterdag in 1918. Aan
het Domplein was toen nog een
bloemisterij gevestigd, waar men
op die rampzalige dag zó hevig
stookte in de kassen, dat de von
ten door de galmgaten op de
klokkenzolder terecht kwamen en
daar een balk in vlam zetten.
Een modern blussysteem kende
men toen nog niet. Op verschei
dene plaatsen in de toren stonden
grote kuipen met water, maar dat
was ook alles. Helaas, het vroor
die dag dat het kraakte en van
het bluswater bleek dan ook niet
veel meer te zijn overgebleven
dan keihard ijs. Inderhaast vorm
den de spuitgasten een ketting,
zodat zij elkaar van beneden af
emmertjes met water konden
doorgeven Het meeste spatte ech
ter over de rand heen op de tre
den, die in een ommezien spiegel
glad waren.
Hoe het vuur toen toch nog ge
doofd is? De brandweerlieden van
vandaag gissen er wei eens naar.
Uit nieuwsgierigheid dan, .want
zelf zouden ze het er niet graag
zo op wagen. Men mag dan sedert
dien op de Domtoren nog voor
zichtiger met vuur omgaan en
gaas voor de vele openingen heb
ben gespannen om het inwaaien
van vonken te voorkomen, er zijn
altijd nog onberekenbare vijanden,
zoals de bliksem.
Om ook die te kunnen weer
staan, loopt van onder uit de to
ren tot aan de spits een stijglei-
dmg, waardoor het bluswater bin
nen enkele minuten tot vlak
onder de goudglanzende wind
vaan kan worden gepompt. In
deze buis zijn op veertien plaat
sen brandkranen aangebracht. In
de twee boven elkaar gelegen
kapellen is er een. op de uurwerk
zolder en de klokkenzolder en na
tuurlijk ook in de kostbare klok-
kenspelkast. Bij elke kraan hangt
veertig meter brandslang voor
onmiddellijk gebruik gereed.
Wanneer 't vuur op de klokken
zolder woedt of in de houten
spits, waden de toegesnelde brand
weerlieden al in plassen water en
druipt het vocht van hun helmen,
nog vóór ze een druppel uit de
kraan haalden. Op beide plaatsen
zijn in de kap sproeiers bevestigd,
die met grote kracht het blus
water rond spuiten, zodra het ze
door de stijgleiding heeft bereikt
In de klokkenzolder lopen boven
dien nog sproeileidingen boven de
gothische bouwstijl een vuurtje
begint -te smeulen. Daarvoor han
gen in de toren ruim veertig auto
matische brandmelders, die bij
iedere grote temperatuurverhoging
een clectrische schel in de scin-
kamer van de brandweerkazerne
hevig doen rinkelen.
Dan zijn zc er ook als de weerga
bij, de spuitgasten, want de Dom
is zogezegd hun buur, een zcér
dierbare buur. Ze behoeven maar
een bel te horen, of zc spitsen de
oren. ..Zou 't de toren zijn?". Dat
doen zc nu al twintig jaar tever
geefs. Gelukkig maar!
IN DE SE1NKAMER van de
Utrechtse brandweerkazerne
hangt tegen een zijwand een
alarmschei, die gaat rinkelen zo
dra er in de Domtoren grote
temperatuurverhoging optreedt.
De schel zwijgt al zolang ze er
hangt: twintig jaar.
brede, houten galmborden, die in
de hoge spitsbogen het geluid der
klokken vangen.
Drie manieren zijn er, om het
bluswater omhoog te pompen.
Meestal gebruikt de brandweer
daarvoor de autospuit, waarvan
de slangen via enige aansluitingen
in de buitenmuur van de toren
met de stijgleiding worden ver
bonden. Zou er toevallig geen
wagen beschikbaar zijn, dan zorgt
een electrische pomp er voor, die
onder in de toren staat. Valt ook
die uit, dan is er nog een benzine
aggregaat. Waar het water van
daan komt? De autospuit kan het
betrekken van de waterleiding,
een brandkraan met zeer grote
capaciteit op het Domplein of uit
de Oude Gracht. In de toren zelf
is de stijgleiding aangesloten op
de waterleiding en op een put in
Flora's hof, de tuin achter de
toren.
Brandmelders
Natuurlijk zou deze installatie,
in 1930 gemonteerd, waardeloos
zijn, als de brandweer niet on
middellijk werd gewaarschuwd,
zodra er in dit pronkjuweel van
P.v.d.A., A.R. en C.H.U.
tegen verhoging der top
salarissen
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG. Bij de Tweede
Kamer hebben de heren Tuin,
Schouten en Beernink resp. namens
de PvdA. AR en CHU, een amen
dement op de begroting van Bin
nenlandse Zaken ingezonden, dat
beoogt de voorgestelde algemene
salarisverhoging voor een aantal
top-functionarissen te doen verval
len.
Voor bijzonder verdienstelijke
hoofdambtenaren zal, zo verklaren
zij in de toelichting, de nodige dif
ferentiatie worden aangebracht
door het toekennen van een bij
zonder salaris.
In het algemeen wensen zij een
globale verhoging van het voor
1950 toegestane bedrag met 5 pet.
I SOEST
Een zeer enerverende strijd heeft
de Soester Damclub ..De Variant"
gespeeld tegen het bezoekende Velu-
wezoom II uit Nijkerk.
Vermoedelijk wordt de einduitslag
119 in het voordeel van ..De Va
riant". waarmede de Soester club de
leiding zou delen met het Amers-
foortse A C D De gedetailleerde uit
slag is als volgt:
De Variant IVcluwezoom II: 1.
R. Damen—P. Bcukes x—x; 2. J. W.
OomsR. Kraaij 20; 3. D. Waal
L van der Zande 20; 4 H Kraaij
M. de Jong 1—1. 5. G. Collet—E
Bralts 0—2: 6. H. TerlouwD. J. Ho-
genboom 20; 7. C. van EsJ. van
Dijkhuizen xx; 8. W. SjollemaJ.
Martcnsen 02; 9. H. SjollemaG
Bralts 02; 10 W. KoppelstokW.
Wulfsen 20. Voorlopig 97. De
Variant speelde aan de oneven bor
den met wit.
gerijpte artistieke
Duitsers veroordeeld voor
bezit
van uranium
NEURENBERG Een Ameri
kaans gerechtshof heeft twee Duit
sers veroordeeld tot vijf jaar ge
vangenisstraf en een Duitse vrouw
tot drie jaar, omdat zij een hoe
veelheid uranium en thorium ter
waarde van 30.000 dollar radio
actieve stoffen, welke gebruikt wor
den voor de vervaardiging van de
atoombom in hun bezit hadden
en aan de Sowjet-ambasssadc in
Bern wilden verkopen. Het drietal
I was in Beieren door do Duitse po
litie aangehouden, omdat 't met zijn
auto te hard reed.
VLAK BOVEN DE GROOTSTE
DOMKLOK, de St. Salvator,
hangt op de klokkenzolder een
der bolsproeicrs, die bij brand
al water rondspuitcn nog voor
de brandweerlieden vaar boven
zijn geklommen. Het gehele blus
systeem is overeenkomstig de
taak van de brandweer: met het
bluswater zo spoedig mogelijk
doordringen tot de vuurhaard
zelf. (Foto NUD-Hofland)
Oude duiven:
Vitesse le Hokkampioen W. N. Nieu
wenhuis 384 punten: 2e idem R Kostei
376 punten. 3e idem J. Rijnders 360
punten: leDuifkampioen W N. Nieu
wenhuis 270 punten. H 43.620748 2c
idem W. N. Nieuwcnhuis 248 punten.
H. 48 277076; 3e idem W. N Nieuwcn
huis 245 punten H 49.213660
Mid-fond, le Hokkamploen W. N.
Nieuwenhuis 360 punten, 2e idem R
Koster 314 punten. 3e idem C. Dijk
man 286 punten: le Duifkampioen W
N. Nieuwenhuis H 46.116639 met 224
punten 2e idem R. Koster H. 49.213924
met 205 punten;- 3c idem R. Koster
H. 18.280967 met 200 punten.
Fond le Hokkampioen C. Dijkman
286 punten. 2c idem W. N. Nieuwen
huis 238 punten; 3e idem E v Daatsc-
laar 232 punten; le Duifkampioen W
N Nieuwenhuis 209 punten met H
46.291651 2c idem C. Dijkman 170 pun
ten met H. 48.276747 3e idem R Bok-
ma 157 punten met H 49 213905.
Jonge duiven;
le Hokkampioenschap W. N. Nieu
wenhuis 579 punten; 2e idem Th de
Muijnck 530 punten. 3e idem J. Rijn
ders 475 punten, le Duifkampioen W.
N Nieuwenhuis met HJ50 1044837 met
375 punten; 2e Idem W. N. Nieuwen
huis met H. 50 316634 met 343 punten;
3e idem W N Nieuwenhuis met H.
50.1044821 met 327 plinten
Oude en jonge duiven
Navluchtcn. le Hokkamploen W N-
Nieuwenhuis met 489 punten 2e idem
A Blankcnstcin met 445 punten; 3e
idem R Bokma met 343 punten, le
Duifkampioenschap A. Blankenstein
347 punten met H 49.555821; 2c idem
W. N. Nieuwenhuis 281 punten met H.
49 213642; 3e idem W. N. Nieuwenhuis
265 punten met H. 50.1044828.
Generaal kampioen, le W N. Nieu
wenhuis 1563 punten, 2e C. Dijkman
1263 punten 3e J Rijnders 1189 punten.
Bejaarde, wielrijder
overleden
De 73-Jarlge wielrijder, die Donder
dagmiddag in de Blrkstraat door een
melk-tankauto werd overreden en met
ernstige beenbreuken en verwondingen
naar Dc Lichtenberg werd overgebracht,
is aan de bekomen verwondingen over
leden.
Medische Dienst
Soest: Zondag as. is geopend apo
theek .Soest", Soesterbergsestraatweg
8. Soesterberg dr Splinter. Amersfoort-
scstraat 3 te Soesterberg. zal Zondag
a.s. de artsendienst waarnemen.
Predikbeurten
Ned. Herv. Kerken, Oudckerk 10 uur
cand Jonker uit Utrecht, 5 uur ds D.
van Krugtcn; Emmakcrk: 10 uur ds D.
van Krugtcn, 5 uut ds E. Groeneveld;
Heeskapcl: 10 uur ds E. Groeneveld.
Zonnegloren- 10 uur ds L J. S. Vis-
bcek; Elthcto en zaal v d Broek: 10
uur kinderkerk; Evangelisatie-samen
komsten Maandag 4 Dec. 8 uur zaal v.
d. Broek. spr. dc heer S. van Gorkum;
Donderdag 7 Dec. 8 uur Hceskapel. spr
dc heer H. C Lucardic uit Zeist.'Gcr.
Kerken, Julianakerk 9. 10.30 en 5 uur
ds Lambcrs Heerspink; Wilhclmina-
kerk- 10 en 5 uur ds A. A. Lecnhouts
Gebouw -.Rchoboth" Buntweg: 8 30 uur
ds J. A. Vink uit Amersfoort. 3 uur
ds J. Waagmecster uit Baarn Chr. Ger.
Kerk, 9 30 en 3 uur. ds L de Bruyne.
Ger. Gemeente. Kleine Rcmbrandtzaal,
geen opgave. Ver. van Vrijz. Godsd.
(N.P.V.). Gebouw ..Religie en Kunst"
Rc-mbrandtlaan. 10 30 uur ds J C. Fi
scher uit Hilversum.
H blijk'gaf en dat later als „Nacht-
j alle reden gehad de vlag uit te wachl" z0 beroemd is geworden,
steken, want zijn collectie is verrijkt brengt hem inplaats van eer. de
met het belangrijke zelfportret ongunst van z^n opdrachtgevers,
van Rembrandt,
dat laatstelijk in
het bezit was
j van Lord Dover-
dale. Het schil
derij heeft heel
wat omzwervin
gen door de we
reld gemaakt al
vorens in zijn
vaderland terug
te keren. Het is
in hel voormali
ge St. Peters
burg geweest in
het bezit van
graaf van
Leuchtenberg,
het verhuisde
vandaar naar de
collectie Terell
in Amerika, ging
toen naar En
geland om ten
slotte door tus
senkomst van de
Haagse kunst
handelaar Kees
Hermsen in Ne
derlandse han
den te komen.
De koper, die
anoniem wil
blijven, is zo
grootmoedig om
zijn kostbaar be
zit in bruikleen
aan het Rijks
museum af te
staan, zodat een
ieder er van kan
genieten.
Dit zelfportret
is omstreeks
1645 geschilderd,
weinige jaren
nadat de grote
ommekeer in
Rembrandt's le
ven zich had
voltrokken. In
1641 nog, scheen
Rembrandt's ster
ten top gestegen.
Aan zijn huise
lijk geluk ont
brak niets meer,
toen in dat jaar
zijn zoon Titus werd geboren. Zijn Psychologische typering
roem als schilder was groot, zijn
maatschappelijke welstand naar AN deze kentering in de maat-
evenredigheid. Als teken van deze schappelijke en artistieke loop-
publieke waardering krijgt hij in baan van Rembrandt, geeft het
1641 de opdracht voor een reus- zelfportret, dat enkele jaren later
achtig schuttersstuk. Doch het ontstaan is, duidelijk blijk. Niet
volgend jaar reeds keerde het lot. alleen is de uitdrukking van het
Saskia stierf tengevolge van een, gelaat ernstiger en meer bezonnen
uit het kraambed, overgehouden, geworden, doch het gaat de kun-
slepende ziekte. Het grote schut- stenaar in dit schilderij ook om
tersstuk, waarin Rembrandt voor andere dingen. Vroeger had hij de
het eerst op grote schaal van zijn psychologische typering van zijn
onderwerpen, niet in het minst
gezocht in uiterlijke dingen, in
dramatische gebaren en schilder
achtige effecten. Hij had zich zelf
en Saskia graag gedost in kost
bare tooi en deze tekenen van zijn
welstand met welgevallen op het
opvattingen doek vastgelegd. Op het zelfpor-
v.
'L
Burgerlijke stand
Geboren: Margarctha Jacoba. d.
v. P. H. Schaafsma en J. W. Hart.
Anne Louise Maria. d. v. G. P. Kok
en G. M. van Galen. Alfred, z. v.
C. J. M. Nassenstein en E. P. Hoff
mann. Anna Hendrika Maria, d. v.
Th. A. Ceelen en J. W. H. Spruijt.
Josina Marline, d. v. D. dc Haan en
G. K. de Vlieger. Andries. z. v C.
van Zoeren en W. Klompcnhouwer.
Thomas Johannes Franciscus, z. v.
Th. L. J. Brouwer en E M. Goris-
sen. Martha Joanna Maria, d. v. J.
Tolboom en A C. A. Vos. Thomas,
z v. P. H. Zeijlmaker en S. W. van
Alphen. Hcndrikus Petrus, z. v. B.
E. Onwczen en E. C. Overcem. Ru-
dolf Ferdinand, z. v. L. Lagcmaat
en J. Buijs. Paul Andries Maria, z.
v. H. Th. Stevens en L. M. Berg.
Cornells Johannes, z. v. J. M. Kaats
en C. M. Blommestein. Willy Johan
Herbert, z. v. W. F. G. Stroink en
H. C. Brouwer. Wilhelmina Caro
lina. d. v. V. Manvell Beck en A. S.
Bouman.
GEBOREN: Albertus Gerardus Wil
helmus Maria z v A. Laseu, en W. v.
d. Flier- Johan z v J. Bomhof en E
Ouwerkérk i Irma, d v N v Asselt cn
W. v d. Vlies
Getrouwd: H. Broekhof en E.
Dopheide. T. de Zoete en W. Pe
tersen. W. P. Schrijver en J. H.
Maris.
Overleden: Jacobus J. Stalenhoef
2 jr. Johanna H. M. Gosscns 64 jr.
wed. v. W. K. Hommels.
OVERLEDEN Louw Bloemhof, 58 j..
geh. m. J. Jochems.
DE geschiedenis is een reeks
aanvaardingen van het
onaanvaardbare. Als men zich
het lot van de driehonderd jon
ge Spartanen, die zich bij Ther
mopylae tot de laatste man
doodvochten tegen een Perzi
sche overmacht, voor ogen
stelt, kan men hen beklagen of
benijden, maar men kan niet
ontkennen, dat zij tegenover
het onaanvaardbare gesteld
werden en het accepteerden.
„Voorbijganger, meld de
Spartanen, dat wij hier liggen,
in gehoorzaamheid aan hun
wétten," luidde het grafschrift,
dat Simonides voor hen ver
vaardigde.
Het was niet de enige maal in dc
geschiedenis, dat het „Spartaans" is
toegegaan. De wijzen gingen voort
hun onaanvaardbare wetten te ma
ken en hun onaanvaardbare techni
sche uitvindingen te doen, en de
jeugd ging voort met op grond van
die wetten en die uitvindingen te
sneuvelen. Hoe begrijpelijk dan, als
er verzet komt, protest, dienstwei
gering. Het heeft tot nu toe niet
gebaat, maar bij het proportioneel
toenemen van het gevaar, dat nu
niet meer driehonderd Spartanen,
maar vele millioenen mensen en
misschien het menselijk leven op
aarde zelf bedreigt, komt de weige
ring van deze absurditeit weer aan
de orde cn wel in de eerste plaats
bij de technici, die zich voor hun
onaanvaardbare „wetten" vei-ant-
woordeUjk kunnen gaan voelen.
„Atoombom" cn „bacterie-oorlog"
heten zij thans. Het is goed, dat het
probleem van die moderne wetge
vers duidelijk wordt gesteld. Mau
rits Dekker deed het ten aan
zien van de atoombom in zijn no
velle Dc wereld heeft geen
wachlkamer, (bewerkt naar
het gelijknamige toneelstuk, uitg.
Het Wereldvenster, f 3.50) on A.
Defresne behandelde hetzelfde
vraagstuk in zijn roman Profes
sor Kasper (Moussault, f 7.90).
Dekker laat in een denkbeeldig
land een jeugdige geleerde weige
ren om verder mee te werken aan
de ontwikkeling van de atoombom.
Om de bewoners van „Atoomstad"
te redden stelt hij zich aan radio
actieve bestraling bloot. Als ten
dode opgeschreven menselijk wrak
weet hij zijn vader, die bij de proef
nemingen de leiding heeft, van de
juistheid van zijn standpunt te
overtuigen. De jonge Thomson sterft
en dc oude wordt gearresteerd,
maar voelt zich sinds zijn weigering
juist „een vrij mens".
Defresne stelt het probleem con
creter en realistischer. Zijn geleer-
denpaar, prof. Kasper en dr. Bustels
is in 't laboratorium van deAmster-
damse universiteit bezig met onder
zoekingen voor de verdediging te
gen de bacteriologische oorlogvoe
ring. Zij vinden dan nieuwe aan-
A. DEFRESNE
valswapcnen, uiterst krachtige bac-
tcrievergiftcn, waarvan het bezit
doeltreffender is dan de atoombom,
omdat zij er hel tegengif bij vinden
De mogendheid, die de atoombom
hanteert, heeft er zelf geen verde
diging tegen, terwijl het land, dat
d i t wapen in handen heeft, zich er
tevens tegen kan beschermen De
uitvinders weigeren weer, zoals bij
Dekker, om hun bevindingen aan
de regering mee te delen en profes
sor Kasper gaat over tot publicatie
van de ontdekkingen, die daardoor
iedere strategische betekenis verlie
zen.
Defresne's boek is interessant, om
dat het zeer uitvoerig cn gedocu
menteerd de mogelijkheden van de
bacterie-oorlog bespreekt, waarbij
de schrijver heeft kunnen profite
ren van de deskundige voorlichting
van zijn echtgenote, de Amsterdam
se bacteriologe prof. dr. Charlotte
Ruys. Maar in één opzicht stelt
Dekker, die in documentatie en in
psychologische achtergrond bij De
fresne ten achter blijft, het pro
bleem zuiverder. Hij betrekt nl., al
is het terloops, de Perzen, die
ook voor de Spartaanse wetgevers
hun wrede wet rechtvaardigden, in
het geding. Ook Dckker's denk
beeldig land wordt bedreigd door
Perzen, die er altijd zijn, als een
oorlog denkbaar is, maar die men
can toch ook niet over het hoofd
kan zien.
Bij die Perzen, overweegt James
Thomson, „was zelfs van een be
trekkelijke vrijheid geen sprake
n.eer, daar heerste een staatsabso-
lutisme, dat de mensen tot slaven
verlaagdehij kon cn wilde niet
ontkennen, dat een bezetting van
hun land door die anderen een
ïamp zou betekenen, die zijn volk
tot knechten van geknechten zou
maken". Maar de atoombom, meent
Dekker's Thomson, is erger.
„Bezetting van het land door een
vijand mocht afschuwelijk zijn,
maar het was minder erg dan van
deze aarde één radio-actieve pest
haard te maken: overheersing mocht
een ramp zijn, zij zou eens een ein
de nemen en door betere tijden
worden gevolgd. Het kerkhof ech
ter had geen toekomst".
Dit is een duidelijke keuze, waar
mee men het oneens kan zijn,
het kerkhof van Thermopylae had
ook geen toekomst voor de slacht
offers, maar wel voor Sparta
maar dat men deze probleemstel
ling in Defresne's uitvoerig boek
niet eens vindt aangeroerd, is toch
wel een ernstige tekortkoming. Ne
derland en de Westerse wereld, die
hier zo concreet en gedetailleerd
ter sprake komen, hebben toch te
maken met de honderd divisies
Perzen, die aan de Elbe staan. De
uitvoerigheid waarmee Defresne
ministers en gemeenteraadsleden
met elkaar laat telefoneren maakt
zijn blindheid voor deze aanwezig
heid bijzonder storend. Er is geen
abstracte oorlog, waar men natuur
lijk alleen maar tegen kan zijn,
maar een concreet gevaar, dat men
moet afwegen tegen de risico's van
de verdediging.
Dat de bacterie-oorlog zelfs maar
overwogen is, noemde prof. Huizin-
ga vijftien jaar geleden al „een
eeuwige en infame schandvlek op
een verliederlijkt geslacht" en men
kan voor dit soort verontwaardi
ging altijd op instemming rekenen,
omdat het onaanvaardbare van de
situatie bij zulke massale wapenen
zo veel meer in het oog springt dan
bij de dodelijke sabelhouw, die ook
onaanvaardbaar is.
De individuele weigering is altijd
respectabel te midden van de ge-
dacKtenloosheid der meelopers (cn
dat maakt beide hier besproken
boeken zo lezenswaard, al schat ik
hun literaire waarde niet zo erg
hoog), maar zij moet. lijkt mij, niet
beginnen bij een kwantitatief ont
hutsend wapen, maar bij ieder do
den. Totale geweldloosheid
waarin een niet meer op te heffen
bezetting, die ons „tot knechten van
geknechten" zou maken, moet wor
den verdisconteerd, is de conse
quentie van de geleerdenrebellie, die
Dekker en Defresne ons voorhou
den. De andere mogelijkheid is de
totale weerstand, waarbij het
tegenstribbelen van geleerden, hoe
sympathiek ook. er op wijst dat zij
misschien wel de atoombom, maar
zeker niet het buskruit hebben uit
gevonden.
De keus is niet, zoals ds. .Buskes
in zijn voorwoord bij Dckker's
boekje het voorstelt, tussen goed en
kwaad, maar tussen twee onaan
vaardbaarheden. Evenals bij_ Ther
mopylae. H. A,
SOESTERbERG
Dokter Splinter. Amersfoortse-
straat 3, Soesterberg zal Zondag 3
December voor de buurtschappen
Soesterberg, Huis ter Heide en Den
Dolder de artsendienst waarnemen.
tret van 1640 (tegenwoordig in de
National Gallery te Londen) ver
schijnt Rembrandt nog als een
zelfbewuste jonge man, licht glim
lachend, rijk ge
kleed, het beeld
van een succes
vol man.
T N 1645 is hij
J- nog steeds
met zorg ge
kleed, zijn man
tel is met bont
gezoomd, gou
den ketenen
hangen om zijn
hals. Hoe weinig
beïnvloeden
echter deze at
tributen de so
berheid van dit
portret, hoe
blijft alles hier
ondergeschikt
aan de expressie
van het gelaat,
waarvan men
de blik van de
vorsende ogen
niet licht zal
vergeten Deze
uitdrukking is
reeds dezelfde
als die van de
portretten die
hij ruim 10 jaar
later van zich
zelf zal schilde
ren, n.l. dat met
de breedgerande
hoed, dat zich
nu te Wenen be
vindt en het
grote zelfportret
uit de verzame
ling Frick te
New York.
Vorstelijk
ER is slechts
een woord,
dat de indruk,
die deze portret
ten maken, kan
weergeven: Vor
stelijk! Is het
niet een triomf
van de geest,
dat Rembrandt,
die in zijn jeugd
alle kostbare
kledij ten spijt, slechts een ver
momde molenaarszoon bleef, nu in
tegenslag cn verarming,' waarlijk
een Vorst wordt. Hij groeit boven
de tegenslagen uit, in het volle
bewustzijn van zijn macht in het
domein van de geest. Dat heeft
weinig te maken met talent of
met schilderkunstige knapheid.
Het is de diepte van de Ziel. het
merk van het genie, dat onzegbaar
en onbeschrijfelijk, nochtans zo
duidelijk cn eerbiedwekkend naar
voren treedt. Nederland mag zich
gelukkig prijzen dat een meester
werk van deze importantie weer
binnen zijn grenzen is terugge
keerd. R. E. PENNING
DEN DOLDER. Ncd. Herv.
Kerk 10 uur ds. W. H. Poot, 6.45 u.
de heer J. Dol.
HUIS TER HEIDE. Ncd. Herv.
Kerk, 10.30 uur. ds. F. Pop.
SOESTERBERG. Ned. Herv.
Kerk, 10 uur de heer J. Dol. 6 30 u.
ds. A. J. Brinkman.
ST. NICOLA AS ACTIE
WINKELIERS
De Soesterlpergse winkeliers hou
den wederom een St. Nicolaasactie.
Bij aankopen van minimum één
gulden bij de deelnemende winke
liers ontvangt men genummerde
.bonnen, waarop mooie prijzen kun
nen vallen. In de winkel van de
de heer G v. d. Berg kan men de
prijzen gaan zien. Uitloting der
prijzen 6 Dec. 's namiddags.
HOEVELAKEN
SPAREND HOEVELAKEN
Aan het postkantoor te Hoevelaken
werd over dc maand November aan
spaargelden ingelegd f 3236.25 Terug
betaald werd f 5360 08.
PREDIKBEURTEN
Ncd. Herv. Kerk; 9 30 uur dc heer
Mouw uit Driedorp. 2 30 uur ds Ter-
louw uit Ottcrloo. Gercf. Gem.. 9 30
cn 3 uur leesdienst.
WOUDENBERG
WIE WAS VERANTWOORDELIJK
VOOR VERGIFTIGD KOEMEEL?
Voor de Utrechtse Meervoudige
Kamer diende Vrijdag een niet-ai-
lcdaags geval. Het betrof de zaak
tegen een 49-jarige administrateur
van dc Coöp Boerenleenbank Han
delsvereniging. die was gedagvaard
wegens hel. door zijn personeel doen
verkopen en afleveren van arseni-
cumhoudend koemeel.
De administrateur zette uiteen,
dat er in de kelder van het bedrijf
een partij calcium arsenaat aanwe
zig was. Na Augustus van het vorig
jaar is dit arsenaat niet meer ge
bruikt en zelf heeft hij in Januari
jl. de voorraden gecontroleerd. Hoe
het arsenicum in het meel was ge
komen, kon hij niet verklaren, doen
volgens zijn mening is het niet ko
men vast te staan, dat de stof uit
de kelder afkomstig was. Bij con
trole had hij dan zeker moeten mer
ken dat er 2 K G. minder was.
In zijn requisitoir zeide dc Offi
cier van Justitie, dat niet duidelijk
is komen vast te staan, waar de
oorzaak van het gebeurde is gele
gen. Wel meende hij, dat in alle
geval een onvoorzichtigheid is be
gaan. doch hij achtte het niet na
te gaan wie de schuld in deze tref:.
Om deze reden concludeerde hij op
beide punten tot vrijspraak.
MEDISCHE DIENST
Voor Hoevelaken, Hoogland cn Hoog
landerveen heeft dienst dr W. Ver
beek. tel K 3493—260.
DEN HAAG De „Ramblers" ont
vingen via de Nederlandse ambassa
de te Brussel een uitnodiging van
het Belgische ministerie van Bui
tenlandse Zaken om mede te werken
aan een liefdadigheidsbal op 3 Febr.
1951 ten bate van het „Nationaal
monument voor de politieke gevan
genen" en van de „Oeuvre du parrai-
nage des enfants des fulsillés". Het
geheel staat onder de hoge bescher
ming van H.M. koningin Elisabeth.
Aart Dobbenburgh hield Vrijdag
avond in de Academie een lezing
met lichtbeelden over lithografische
prentkunst.
Na eerst zijn "visie te hebben ge
geven over wat Kunst is of liever te
hebben geciteerd wat Nietszehe er
van zei: „Kunst is bovennatuurlijke
troost," of Mozart: „Kunst is liefde"
en wat Kunst niet is: geen toevoe
ging of verbetering van het leven,
maar een belijdenis van een leven,
kwam spr. tot zijn onderwerp: de
lithografische prentkunst
De lithografie is één der technie
ken, waarmede de kunstenaar zijn
beleven aan het papier toevertrouwd.
De eerste dier technieken was dc
houtsnede of hoogdruk, die reeds in
de 8e eeuw in China werd toege
past. de 2de ets of diepdruk, de
jongste is de lithografie. Het was de
Duitser Senefeldef, die in 1796 haar
„uitvond". Door zeer toevallige om
standigheden. Terwijl hij zich be
vond in zijn werkplaats en daar ge
bruik maakte van een Solenhofener
Kalksteen, als inktsteen, schreef hij
op die steen enige regels met een
z.g. vetkrijt. Het geschrevene later
willende verwijderen bleef op de
GOMPERTS steen een glanzende plek achter,
waarin de letters zichtbaar bleven.
Dc lithografie was geboren.
Broers van Senefelder brachten
de kunst over naar Frankrijk en
Engeland. Vooral in Frankrijk vond
zij aanstonds ingang cn vele grote
kunstenaars op dit terrein heeft dat
land voortgebracht. Onze gejaagde
tijd vraagt productie, snelheid. En,
mede omdat slechts weinig kunste
naars dc lithografie beoefenen,
wordt deze langzamerhand verdron
gen door de zg. offset-rduk, die ech
ter lang niet dezelfde mogelijkhe
den biedt. Het hoogtepunt van de
lithografie viel samen met de bloei
van de romantiek in het midden
der 19e eeuw Zc is dan ook bij
uitstek de techniek van de roman
ticus.
Aan de hand van lichtbeelden be
sprak Dobbenburgh het werk van
de onderscheiden kunstenaars in de
lithografie, zowel uit binnen- als uit
buitenland, om tenslotte op te mer
ken. dat achter het werk van da
kunstenaar zijn levenshouding staat.
Spr. besloot zijn causerie met de
bespreking van Herman Blang's ro
man „Mikaël", die de levensgang
en de tragische dood van de grote
kunstenaar Clau de Soret be
schrijft.
