van het buitenland
H,
Ons Toneel staat op het peil
Muziekcultuur culmineerde in
Philomela
Pablo Casals speelde
Bach in Pradès
WAl IS... die vreemde, ontroerende
werking van Oud en Nieuw?
r
r t
De Muze ook weieens in
opspraak
Het Catalaanse volkslied riep
tranen tevoorschijn
r n
Denkbeeldige grens
in de tijd
OUDEJ AARSNUMMER
Zaterdag 30 December 1950.
1 Q30 ,,ET 8ACH-JAAR: overal (er wereld werden concerten
s gewijd aan de grote componist, die 200 jaar geleden te Leipzig
stierf. Do indrukwekkendste herdenking vond plaats in een afgelegen
stadje in de Franse P>rcnceen: Prades. Amper 500 inwoners telt het cn
onder hen leeft in vrijwillige ballingschap Pablo Casals, 's werelds grootste
cellist. Sinds twaalf jaar heeft hü niet meer in het publiek gespeeld: zolang
in zün land. Spanje, een fascistisch regiem heerst, wil hy niet meer op het
concert-podium verschijnen. Op aandrang van dc violist Alexander Schnei
der maakte hjj voor Bach's feestjaar een uitzondering: in zijn balling-oord
aan de Spaanse grens wilde hij Bach vieren. Uit alle delen der wereld
kwamen musici om vrijwel belangeloos een orkest te vormen onder zijn
leiding. En in Pradès met zyn ene hotelletje liep het storm voor dit uit
zonderlijke Bach-fcstival.
Twaalf concerten leidde de thans
74-jarige Casals, zelf trad hij er als
solist op in de zes cello-sonates
Pianisten en violisten van grote
faam als Clara Haskil. Isaac Stern.
Joseph Szigeti. onderbraken hun
reeds maanden tevoren afgesloten
to.irnée's om maar in Pradès te
kunnen musiceren met Casals, „de
Meester", die zich nog eenmaal en
mogelijk voor het laatst aan de
wereld deed horen. De concerten
werden gegeven in de kerk van
Pradès. de Egiise Saint Pierre. Er
mocht niet geapplaudisseerd worden:
na afloop van elk concert stonden
dc toehoorders op en bogen lang en
diep ten dank Alleen na het slot-
concert van het Festival brak het
enthousiasme baan in stormachtig
applaus, dat niet eerder wilde be
daren voordat Casals zijn oude cello
ging halen Wenend speelde hij toen
het volkslied van zijn geliefde ge
boortestreek: Catalonië.
Indrukwekkend evenzeer was een
tentoonstelling van Franse beeld
houwkunst. die gedurende tic zomer
van 1050 in de tuinen van "t Haag
se Gemeentemuseum was te zien:
Roel in. Maillol. Bourdelle cn Des-
piaux. 0 Amsterdam kreeg een
luisterrijke collectie schilderijen uit
het Bcrlijnse Kaiser Friednch Mu
seum te gast cn moderne schilder
kunst uit Amerika en Haïti. De
7n het jaar, waarin Nyjinski over
leed, 1950, was Igor Youskevitch
reeds lang zijn opvolger geworden
als „de grootste balletdanser ter we
reld". Met deze zweefsprong belandt
hij voor u en voor ons, elegant en
veerkrachtig in het nieuwe jaar 1951.
(Van onze kunstredacteur)
ET toneel in Nederland mag dan al weinig stukken van eigen bodem tot zijn beschikking
hebben en ook nogal ééns met werken voor de dag komen, welker waarde slechts in het
belang van de kassa gelegen is, het afgelopen jaar heeft desondanks overtuigend bewezen,
dat ons toneel tot prestaties in staat is op internationaal peil. Veel buitenlandse gezelschappen
traden in Nederland op waaronder de Compagnie Louis Jouvet en The Old Vic Theatre
Company en een vergelijking met het beste wat zij brachten, zoals een zeer levend gespeel
de ..Hamlet" (zij het dan ook in aanvechtbare opvatting) en een perfecte, luisterrijke verto
ning van „She stoops to conquer", valt voor het Nederlands toneel allerminst ongunstig uit.
Zo bracht het Rotterdams Toneel o.a. een knappe opvoering van Sartre's sterke en actuele
stuk „Vuile Handen". De toneelgroep Comedia bood niet minder dan drie bijzondere prestaties:
„De Drie Zusters" en „Oom Wanja" van Tsjechov en Arthur Miller's „De Dood van een handels
reiziger", dat eveneens door het Amsterdams Toneelgezelschap voor het voetlicht gebracht
werd. Dit laatste gezelschap voerde verder de „Getemde Feeks" van Shakespeare op. wiens
„Leer om Leer" een bijzonder luisterrijke vertoning kreeg van de Nederlandse Comedie.
De Haagse Comedie tenslotte bracht een uitermate joyeuze opvoering van Goldoni's „De Knecht
van twee meesters", een boeiende, prachtig geënsceneerde voorstelling van „Het Huis van
Bernarda Alba", Garcia Lorca's treurspel der Spaanse vrouwen, en verder o.m. een zeer be
langrijk werk van Albert Camus „De Rechtvaardigen".
Drie hoogtepunten
Van rleze reeks waardevolle voor
stellingen waren de opvoeringen
van „De Drie Zusters", „De Dood
van een Handelsreizigers" en „Leer
orh Leer" onbetwistbare hoogtepun
ten, werkelijke gebeurtenissen. De
Russische regisseur Peter Sjarov
bracht bij de acteurs van Comedia
een innige stemmingskunst tot ont
wikkeling, die in een uitstekende
voorstelling Tsjcchov's zo subtiele
en aangrijpende stuk van levenstra-
gick volkomen recht deed. Voor
Comedia regisseerde Johan de Mees-
Dc cellist-balling Pablo Casals
die nimmermeer zou spelen,
zo lang Spanje niet vrij is,
speelt in de prachtige Zuidfran
se kerk van Pradès Bach. Casals
had alle applaus verboden
toch barstten alle aanwezigen
aan hel slot in een ovatie los.
jonge Nederlandse componist Jur-
riaan Andriessen. 23 jaar. maakte
in Amerika furore: Zijn Berkshire
Symphonies inspireerden dc be
faamde choreograaf Balanchine tot
een ballet .Jones Beach". B De
staatsprijs voor letterkunde, ge
noemd naar P. C. Hooft, ging naar
Gerrit Achterberg voor zijn bun
del „En Jezus schreef in 't zand..".
En twee auteurs ontvingen de
is'o bel prijs voor letterkunde: de
Amerikaan James Faulkner en de
Britse filosoof Bertrand Russell. B
Dit jaar voor het eerst is Neder
land met een grote speelfilm voor de
dag gekomen, die hoewel in vele
opzichten nog zwak toch van be
lang was en perspectieven opende op
artistieke mogelijkheden voor de Ne
derlandse speelfilm: Koolhaas' ,,De
dijk is dicht", geproduceerd door
Polygoon-Profilti. b In Oberam-
mergau werd in 195U voor het eerst
sinds de oorlog weer de Passie ge
speeld. Cor Ruys was een der
vele gehuldigden van dit jaar: hij
stond veertig jaren op de planken
en kreeg dies een onderscheiding
tot officier in de Orde van Oranje
Nassau.
ter Arthur Miller's werk.
John Gobau de handelsreiziger
speelde als een man die slachtoffer
werd van zijn oppervlakkige car
rièrezucht. ontstellend symbool van
tijdsverschijnsel. De grimmige
hardheid, welke De Meester's regie
aan deze vertoning verleende, ont
brak geheel in de voorstelling van
hetzelfde stuk door het Amsterdams
Toneelgezelschap onder Van Dal-
sum's regie. Deze opvoering had
meer warmte, het koude Ameri
kaanse realisme week er voor een
zeker meedogen, dat de tragische
figuur van dc. door Saalborn ge
speelde. handelsreiziger die sterven
gaat omdat zijn leven verknoeid is
meer als een slachtoffer van om
standigheden dan van zichzelf deed
zien. Het uit Comedia afgescheiden
gezelschap, de Nederlandse Come
die, heeft zijn bestaansrecht bewe
zen met een fonkelende opvoering
\an Shakespeare's zo merkwaardige
blijspel „Leer om Leer". De Mees
ter regisseerde het stuk, waarin
ongemeen sterk ensemblespel ge
toond werd en het bijkans moderne
thema, dat Shakespeare er door de
klucht heen lanceert het conflict
tussen innerlijke zuiverheid en
menselijke zwakte bijzonder gaat
ontwikkeld werd in een voorstel
ling van prachtige allure.
Het onsterflijk lied
Hoogtepunt in het Nederlandse
muziekleven in 1950 was de opvoe
ring gedurende het Holland-Festi
val van „Philomela", de opera van
de componist Hendrik Andriessen
en de dichter Jan Engelman. In dit
werk over het onsterflijk lied steeg
Andriessen met indrukwekkend
meesterschap en natuurlijk schoon
heidsgevoel tot de grote hoogten
van een symphonisch gedicht, klas
siek van bouw, met grote tederheid,
rake innerlijke en uiterlijke drama
tiek, meeslepende melodiek en met
welluidende pracht in de klank van
orkest, koor en solisten. Onder lei
ding van regisseur A. van der Vies
en dirigent Paul Pella bezorgde de
Nederlandse Opera met grote toe
wijding en begrip dit moeilijke
werk een uitvoering op hoog ni
veau, waarbij Theo Baylé als Te-
reus en Greet Koeman als Prokne
zeer sterke vertolkingen gaven.
.Philomela" heeft slechts weinig
uitvoeringen beleefd: het is inder
daad een opera die zich geenszins
tot het grote publiek richt. Niette
min verdient dit werk op het reper
toire van de Nederlandse Opera te
blijven als een waardevolle uiting
van onze muziekcultuur.
Verrukkelijk dansen
Wat Nederland op het gebied der
balletkunst te bieden heeft, bleef in
1950 nog ver in de schaduw bij de
prestaties van buitenlandse gezel
schappen, ook al bleek de ontwik
keling van Sonja Gaskell's Ballet
Recital veelbelovend voor de toe
komst van het ballet in Nederland.
waarin In het afgelopen jaar toonde de
- Markies de Cuevas weer zijn Grand
Ballet de Monte Carlo met o.a. het
befaamde ballet van Fokine en j
Stravinsky ..Petrouchka". Het eve-
nement van het jaar was echter de
komst van het Am^ican National
Ballet Theatre. Het toonde een zeer
eigen stijl: een volmaakte beheer
sing van de klassieke techniek, maar
een dislanciëring van het romanti
sche klassieke ballet, waartegenover
dan een duidelijk streven stond naar
nieuwe muzikale bewegingsvormen,
dat zich het sterkste uitdrukte in
een vermenging van theater en bal
let. Typisch Amerikaans was zo het
dansdrama „Fall River Legend"
waarin Nora Kaye een indrukwek
kende dramatiek ontwikkelde. Meer
mime hier; in de klassieke pas de
deux „Le Cygnc Noir" toonde zij
zich een prima ballerina 'assoluta
van hoge begaafdheid evenals Ali
cia Alonso. Naast hen was het op
treden van hun partner Igor Yous-
kevich echter een gebeurtenis van
Onze Letteren:
- niet stralend!
WZ IJ STAAN aan het einde
niet alleen van het jaar
1950, doch ook aan het einde
van de eerste helft van de XXe
eeuw. Mutatis mutandis is er
een overeenkomst met de af
sluiting van de eerste helft van
de XlX-de eeuw: ook toen
voelde de waarachtige eerste-
rangsletterkunde zich eigenlijk
schamel Ook toen gold. niet
het Oost-West, Thuis het best,
doch net als nu: tussen Oost en
West, en Zuid en Noord, is het
hier in Nederland lang niet wat
het zou moeten zijn. Waar „de
wereld" groot in is, zijn wij
klein of niets Verbijsterend to
neel komt uit het buitenland,
het grote proza en de feilloze
compositie zoeken hun heul
buiten onze grenzen, het vers
leeft in nieuwe varmschittering
en gedaghtenverbredmg onder
de hoede van een muze die ge-
emigreerd is. In de eerste 25,
30 jaren na 1900 deden hier nog
figuren fier van zich spreken,
die thans dood. wii of grijs zi)n.
Hel ligt niet aan hen, dat zij
geen sterk-bemande scholen
hebben gevormd en geen vrije
scheppingen van eerste rang
hebben gewekt. Men moet er
niet aan denken, maar als in
de komende vijftig jaar een
Nijhoff, een Adriaan Roland
Holsteen Albert Helman, en
de reeds bejaarde Van Moer
kerken. Walschap en nog enke
le anderen zich verenigd zullen
hebben met Marsman, du Per
ron. Van Schendel, Slauerhoff,
Aart van aer Leeuw en Karei
van de Woestijne, en als ook
een Vestdijkse banjir van
„knap werk vol encyclopaedi-
sche kennis" niet langer de Inge
landen overstroomt, dan zal
hel kil zijn in het huis der Ne
derlandse letteren, kil, saai,
leeo en tweederangs.
Kome er een keer!
Niemand zal er blijer om zijn
dan wij!
J
uitzonderlijke orde: een danser
wiens fenomenale techniek nog
overtroffen werd door de edele
stijl, waarin zich zijn sublieme
kunstenaarschap manifesteerde. Zijn
dansen bleek, naast de kennisma
king met de Amerikaanse verwer
king van het klassieke ballet, dé
grote gebeurtenis van het ballet
seizoen: een artistieke verrukking,
waaraan de herinnering levend
blijft.
UNST IS en dat mag men i
-I betreuren nog steeds geen I
gemeengoed. Een enkele maal echter
wil het gebeuren, dat z.e in het
centrum van de algemene belang
stelling komt te staan en dat zelfs
de publieke opinie zich op haar
terrein gaat begeven: sensatie op
kunstgebied. Zo ook in 1950.
Luidruchtig schandaal wekte de
Jacob Marisprijs. die in Juni werd
verleend als onderscheiding voor
het beste wat er op het gebied van
DODEV DIE LEVEN
J-j ET ZWAARSTE verlies hebben
'n '550 de letteren geleden.
Geo r a e Bern hard Shaw was
omstreeks 1900 reeds
een zeer bekend man,
omstreeks 1925 was
hij beroemd en in het
jaar van zijn dood
was hij het nóg Tal
loos zijn de bijtende
anecdoten die van
hem ronddolen, tal
rijk zijn drama's en
geschriften van beto
gende inhoud; voor
ons blijft hij de zie
ner die aan de trage
die van Jeanne d'Arc
een diepte heeft ge
geven als geen ooit
vóór hem Mocht ons
toneel daarvan nog
eens 'n huiveringwek
kende reprise geven Aan de Duitse
litteratuur ontvielen de broer van
Thomas Mann, de minder beroem
de doch voor een groot publiek lees
baarder H ein rich Man n, en
Wiechert. een van de weinigen
die geen concessies heeft gedaan
aan het Hillerianlsme De muze
van Nederlands muziek treurt, voor
al om het verlies vein twee figuren:
Koos van der G r i en dt en
Otto de Nobelal hebben zij
lijfelijk het tijdelijke verwisseld
voor het eeuwige, hun geestelijke
werk leeft voort en zal ons nog
menigmaal treffen. De 10-de
Muze, de allerjongste, de Film, zal
nog menigmaal iets van E mil
Jannings en Al Jolson laten
zien en laten horen maar zij zelf
zullen nimmermeer optreden. De
reus mei de berenrug en de melo
dramatische negcrsentimentalist:
voor hen en met hen is een tijd
vak afgesloten, n.l. het tijdvak dat
nog begon met de stomme en diep
in de prestatievan de sprekende
ftlm belandde Van groter beteke
nis, hoewel voor een kleiner groep
kenners, waren Weill en Orwell, die
elk op zijn wijze een aparte muze
hebben gediend.
DE maand December zou ik
willen zien als een maand
van stijgende spanningen. Het
i begint zo onschuldig met het
allergezelligste van alle gezel
lige familiefeesten, met St. Ni-
colaas. Een feest voor de huise
lijke kring, waarin wij elkaar
luchtig plagen en de diepten
van het leven vermijden aan te
raken. Toch schuilt in deze on-
schuldige leut reeds een begin Xfe'JlvSeit dHetVSsreóok°m ZiCh hee"
van de spanningen, die te ver-
meer over
nu allerminst
toevallig dat de familie zich sluit
wachten zijn. De inkeer in de cn binnen haar kring over ver-
J lossing en bevryding mijmert en vol
heimwee naar uitkomst verlangt.
de
spreekt of denkt. Wij West-Euro
peanen doen met oudejaarsavond
het tegenovergestelde: wij halen al
les op wat cr maar geweest is, wij
herdenken zoveel als ons maar mo
gelijk is of gelukt.
gen." Mij dunkt, een ieder die ernst
zou maken met kijken, zou er niet
anders over denken dan deze jonge
man. Bij onze moderne Oudejaars
avond zetten wij de radio aan en
schakelen, wanneer wij dat willen
en ons toestel duur genoeg is. over
op elk station onzer keus. In 1944
en 1945 lusterden wij naar de Big
Ben: dat was onze uitkomst, daar
klonk iets van vrijheid en van een
6„.„ betere wereld. Onze levenswil, die
overledene sen heb ik bedorven? Men behoeft weigerde onder te gaan en het op
men. 'Ook nu een donkere aarde, tigt wat van hem of haar was en ik het wel goed gedaam welke kan-
ook nu de dreiging van winter en niet
dood.
Er schijnt geen uitzicht voor wie
intuïtief, zonder gebruik van zijn
familiekring gaat voor een
mens immers nooit zonder ver-
LATEN wij er niet over twisten
of de Indiaanse gewoonten ook
Dat vader en moeder en kind daar- hun bezwaar hebben. Zeker is. dat
bij godsdienstig ook weer centraal
heviging van gevoelens. Zeker, komen te staan is niet toevallig,
wij maken er een grapje bij, Het weerspiegelt ons eigen kind-
maar een grapje is vaak een
spel met de ernst. Ouders en
zijn en wellicht vader of moeder.
In de familiekring wordt de mens
er met Kerstmis meer dan ooit toe
kinderen zitten in de kring, ze gedwongen zich te realiseren wie hij
is, waar hij staat en wat hij wil.
1M A de specifiek godsdienstige en
religieuze vorm van het Kerst
feest komt dan de minstens even
vreemde als ontroerende werking
sluiten de wereld even buiten
zich en kijken elkaar aan. On
danks de luchtigheid van het
spel wordt op die avond de be
zinning op ons zelf, op onze va.-1 Oud en Nieuw
plaats in de wereld en ten op
zichte van de mensen, die wij
liefhebben en aan wie wij ge
bonden zijn, met dit zeer Hol
landse volksfeest ingezet.
P) AARNA
gaan allerlei andere
factoren hun werking ont
plooien. Het korten der dagen, de
inval van de winter, het verkillen
en vergrauwen van de natuur ver
groten de spanningen, van welke
aard zij ook zijn. Het is mogelijk
dat er atmosferische invloeden be
staan, doch ook zonder deze weet
ieder mens hoe de moeilijke maat
gang van December door ons allen
beleefd wordt: een stijgende druk,
een steeds onbehaaglijker, barser
verwording van de wereld om ons
heen, waaraan weinigen zich kun
nen onttrekken. Om en bij Kerst
mis vindt dit alles haar neerslag in
nieuwe feesten en religieuze vor-
Het is alsof we in de laatste
maand van het jaar stelselmatig in
deze climax gedreven worden. De
spanningen groeien en er is vrij
wel niemand, die in de loop van
de oudejaarsavond niet op een of
andere manier meedoet. Aan dit
cultuurpatroon valt niet te ontko
men. In later eeuwen, wanneer onze
Westeuropese cultuur wellicht prae-
historie geworden zal zijn, zal men
zich misschien afvragen, wat de be
tekenis van deze algemeen ver
breide gewoonten was. Het doet
denken aan een geloof, aan een
godsdienst, het is zeker religieus
getint.
In de spanning dezer dagen kun
nen we in de eerste plaats de ten-
denz herkennen de totaliteit van
ons verleden zo volledig mogelijk
te doen herleven.
Bij de Zuni-Indianen is het ge
woonte. dat men iemand na zijn
overlijden enkele dagen beweent en
herdenkt, doch daarna alles vernie-
De Haagse psychiater, dr V. W.
D. Schenk, geeft op verzoek van
de redactie, voor dc lezers vati
ons blad. in bijgaand artikel een
uiteenzetting over hetgeen de
mens bezielt bij het vieren van
Oud cn Nieuw, op de wijze waar
op dit gebeurt. Dc achtergronden
onzer ontroering cn vreugden
worden bekeken met de blik van
een professionele mensenkenner.
Wat grypt ons zo aan als, in de
nacht van 31 Dec. op 1 Jan wij
een denkbeeldige grens in de tijd
overschrijden? Men leze hiervoor
bijgaande beschouwing van dr
Schenk.
VJ
de stelselmatige religieuze efficiency
van ons cultuurpatroon tot onont
koombare consequenties voert. Al
de herinneringen stapelen zich op
en zelden zullen de aangename her
inneringen in staat zijn het ver
driet, de zorg en de pijnlijkheid van
het verleden te doen vergeten.
In het bijzonder zal de mens zich
de benauwende vraag stellen: heb
werkelijk geen bepaalde filosofie
aan te hangen om te weten dat
angst in dit uur niet van de lucht
is. Vanwaar anders al deze tranen,
al deze inkeer in vertrouwde kring,
van waar anders deze neiging met
een luidruchtig feest dc stilte te
verbreken? Los van elk redelijk
denken dwingt dit cultuurpatroon
ons tot een radicaal gesprek met
onszelf. Wie echter het gesprek met
zich zelf waagt, ontmoet zeker de
angst. Hij ontmoet de dood, omdat
het denken aan de tijd, aan de
overgang van heden tot toekomst,
van verleden tot heden, onherroepe
lijk de dood raakt. Dit zijn de vol
strekt onvoorstelbare grootheden
van het leven, waar wij eigenlijk
geen verstandig woord over kunnen
zeggen en die ons daarom wellicht
juist doen sidderen. Was er maar
een woord, dan was het al beter,
maar juist zonder geldig woord, al
thans zonder een algemeen geldig
woord, bespringt de angst ons.
[MTeT minder benauwend is de
1 vraag van de toekomst: Waar
heen? Dat geldt het lot onzer mede
mensen, ons eigen lot, maar ook
wat wij zelf zullen kiezen Kerst
mis wees millioenen en millioenen
een godsdienstig bepaalde weg; de
keuze werd voor ons gedaan
Bij Oud en Nieuw wordt het ge
heel aan ons overgelaten of en wat
wij van onze toekomst zullen ma
ken. Gevoegd bij de opeenstapeling
der herinneringen kunnen wij hierin
te geven, bracht ons cr toe. Nu
staan wij weer voor de keus: moe
ten wij Korea opzoeken, Indo-China.
moeten wij dc geheime zender van
een vertrapt en onderdrukt volk op
zoeken. of zullen wij naar een an
dere uitkomst zoeken9 Mijn scholier
zegt nadrukkelijk: „Als je nauwkeu
rig kijken zou,", maar ik heb een
stille, niet geheel ongegronde hoop,
dat hij uit een onbedwingbare nei
ging niet afgestemd heeft op alle
misère van alle volkeren, in alle
tijden, maar voor 1951 een beschei
dener doel gezocht heeft. In de eer
ste plaats heeft hij nog wel wat
anders te doen dan te denken aan
de totaliteit van alle ellende, b.v.
zijn eindexamen en voorts, alge
mener gedacht, wil hij zijn leven
opbouwen en wil hij ontplooien wat
er in hem verborgen schuilgaat, hij
wil leven cn werken. Zijn levens
kracht wint het glansrijk van de
levensangst.
PR is echter nog iets anders,
wat ons op een avond als deze
duidelijk kan worden. Wij willen
niet alleen zijn, wij wenden ons
tot de familie- en kennissenkring.
De man ziet zijn vrouw, zij haai
man, samen hun kinderen en vriend
ziet vriend. Bij dit elkaar in de
ogen kijken heeft een uitwisseling
van gevoelens plaats, die op de
toekomst gericht is. Wij willen sa
men verder, met elkaar en, wat be
langrijker is. voor elkaar. Met af
gesleten lettors vatten wij dit sa-
de verklaring vinden van de angst- men als „liefde" en wij denken aan
de zaak, die ons boeit, aan de mede
mens, die wij willen helpen, aan
de ander aan wie wij ons willen
van
stuwing, die de achtergrond
Oud en Nieuw vormt.
In een schoolblad van een mid
delbare school las ik dezer dagen geven. Zo liggen er in de menselijke
een uitspraak van een 20-jarige
jongeman: „De wereld is om te hui
len. Als je nauwkeurig zou gaan
kijken, wat er allemaal in gebeurt,
zou je de neiging krijgen om alles
op te geven cn in de sloot te sprin-
natuur krachten, die ons ontslaan
van de noodzaak stil te blijven staan
bij de angstige gaping, die de tijd
lijkt te scheuren tussen twee elkaar
opvolgende jaren.
V. W. D. SCHENK.
Ouborg's tekening Vader en.
zoon" werd dit voorjaar door de
Haagse Jacob Marisstichting be
kroond met de Jacob Marisprijs
1949... Niet iedereen was het
met de jury eens, dat dit de
beste tekening van de laatste
vijf jaar zou zijn.
grafiek door een kunstenaar uit
Den Haag of omstreken in de laat
ste vijf jaar werd vervaardigd. De
prijs van duizend gulden verwierf
de abstracte schilder Ouborg voor
zijn tekening „Vader en Zoon"
enkele lijnen en kleurvlekken op
het papier gebracht in een nerveus
schrift, uiting" van onbewust levende
spanning en emotie. Discussies op
kooktemperatuur volgden weken
lang: „Vader en Zoon" werd aan
gevallen en bespottelijk gemaakt,
zo ook de jury, Ouborg en de hele
moderne kunst. En een Kamerlid
dat ronduit verklaarde de tekening
nooit'"gezien te hebben nodigde
regering zelfs uit nu maar eens op
Ie gaan treden om de hedendaagse
kunst te saneren
De toneelwereld raakte in beroe
ring door het uittreden uit Come
dia van een aantal acteurs, die zich
verenigden tot de Nederlandse Co
medie en solliciteerden naar de
Amsterdamse Stadsschouwburg, c.q.
de Haagse Koninklijke Schouwburg,
terwijl de toneelcoördinatie machte
loos stond. Onderwijl lokte een
voorstel om de Belgische toneel
leider Joris Diels tot mede-directeur
van de Haagse Comedie te benoe
men laaiende tegenstand uit op
grond van Diels' houding tijdens de
bezetting. Er werd een ereraad in
gesteld, wiens oordeel alle partijen
zouden aanvaarden Toen de Raad
echter tot de conclusie kwam. dat
Diels geaccepteerd kon worden,
bleef de oppositie zo sterke druk
uitoefenen, dat Diels zich terug
trok. De Haagse Comedie geraakte
uit de impasse, doordat Paul Steen
bergen die evenals Caro van
Eyck het gezelschap verlaten had
terugkeerde en naast Cees Laseur
mede-directeur werd
In Juli brachten wc plannen aan
het licht, die een fusie beoogden
tussen de orkesten van Rotterdam
en Den Haag. Nadat eerst officieel
het bestaan van die plannen ont
kend was, gaf het departement van
O. K. en W. tenslotte toe: decentra
lisatie dus, streven naar een fusie
van Rotterdams Philharmonisch en
Residentie-Orkest tot een groot en
semble met zetel Rotterdam; de Ne
derlandse Opera overhevelen naar
Den Haag; het Brabants Orkest
versterken met de in Rotterdam en
Den Haag vrijgekomen musici, zodat
het zijn Belgische orkestleden naar
huis kan zenden. Er bleken echter
nogal wat haken en ogen aan dit
plan en de oppositie is fel, zodat
het voorlopig nogtoekomstmu
ziek is.
