1950-Jaar van communistische agressie en
democratisch ontwaken
Oud en nieuw zonder stemming
in Rio de Janeiro i
Nog heeft de vrede een
kans op behoud
De Mens bouwt de super-mens
Zij gingen
heen
Het kan
verkeren
Geen oliebollen, alleen warme
drukte
„Dank je wel 1950"
Hoe gaat het?
TV
OUDEJAARSNUMMER
Zaterdag 30 December 19" 0
Vóór Korea:
13 JANUARI: De Russische gede
legeerde Jakob Malik loopt uit de
Veiligheidsraad weg, omdat men
geen vertegenwoordiger van Mao
wil toelaten.
26 JANUARI: Generaal Bradley
verklaart, dat Formosa en Korea
buiten de interessensfeer van de
Verenigde Staten liggen.
25 FEBRUARIBondskanselier
Adenauer verzet zich tegen ieder
idee vanDuitse herbewapening.
2 MAART: De Amerikaanse mi
nister van Defensie Johnson (in
middels vervangen) verzekert, dat
de V.S. niet meer dan 13 milliard
dollar per jaar aan hun militair
apparaat kunnen besteden.
7 JUNI: De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, Acheson,
verklaart, dat zijn land tegen Duit
se herbewapening is.
Na Korea:
30 JUNI: President Truman stuurt
Amerikaanse landstrijdkrachten
naar Korea en beveelt de zevende
vloot Formosa te dekken.
27 JULIJakob Malik kondigt aan,
dat hij 1 Augustus iveer in de Vei
ligheidsraad verschijnen zal.
4 AUGUSTUS: Adenauer laat blij
ken, dat West-Duilsland bereid is
bij te dragen aan de verdediging
van West-Europa.
19 DECEMBER: De Atlantische
Raad keurt de plannen tot herbe
wapening van W.-Duitsland goed.
30 DECEMBER: De militaire uit
gaven der Amerikanen in het lo
pende fiscale jaar worden op rond
40 milliard dollar geraamd.
RIO DE JANEIRO, December Zo'n Oudejaarsavond in Brazilië is heel
anders dan in het vaderland. En als Nederlander, hetzij contractant die
maar voor een paar jaar hier zit, of als emigrant, die er zjjn verdere leven
slüt, dan wel als man die op de bonnefooi ging en morgen weer weg kan
zijn, sta je er eigenlijk buiten. Dat jaarwisselingsfeest mist elke stemming.
Het is hier volop zomer, snikheet, die lome vochtige hitte die elke activi
teit doodt. Er is geen beslotenheid, geen Intieme afzondering in behaaglijke
vertrekken, waar een radio nog eens het oude jaar de revue laat passeren.
Geen snorrende kachel, geen oliebollen, appelflappen en het gezelschaps
spel tot kwart voor twaalf
Wat is er wel. Een drukkende
avond met waarschijnlijk boven het
Christusbeeld op de Corcovado een
dreigende regenbui. Overal vensters
open; op de balcons mensen in het
dunste gewaad. De radio schettert
samba's en de omroepers praten
over het naderend Carnaval.
Carnaval, dat is het. Officieel be
gint op Oudejaarsnacht het feest al
ler feesten voor de Braziliaan, Car
naval. Daar is de plechtige kalender-
ruil, het wachten op de twaalf sla
gen. de familie-kus en de jaarwens
geen groot detail in. Eigenlijk be
gon de zotten-dans al bij het inval
len der duisternis. Groepen dwaas
geklede mensen zijn de straat op
gehost. Daarvan keren ze niet weer.
tot ver in Nieuwjaarsdag. Zodra de
boten fluiten, de klokken beieren
Waarheen? Een dramatische vraag, die ons allen aangaat. Want wan
neer dit Koreaantje, eenzaam te midden van het oorlogsgeweld, nog
eens de vrede deelachtig zal worden, die wij het zo innig toewensen,
zal de vrede ook ons deel zijn. En wat het tegenovergestelde geval
betreft... laten wij hopen, dat de krachten van het goede, die van
het kwade te sterk zullen zijn.
Eeii kind te midden van het oorlogsgeweld, hulpeloos wach- de2e communistische agressie te be
tend op wat het lot brengen zal symbool van ons aller ang'
sten en noden. Zeker, wij hier in het Westen leven nog in vrede,
zijn nog tot handelen in staat. Maar de vrede is een uiterst
wankele en de tijd, ons toegemeten tot bestemming van het
eigen lot, dreigt kort, misschien zelfs te kort te zullen zijn. Eén
conclusie immers dringt zich bij de bestudering van de balans,
samengesteld uit de grootbockposten der historie van dit jaar,
vóór alle andere op: de twee-eenheid van Russisch imperialis
me, met zijn oude droom van een Slavische overheersing van
de Eurazische ruimte, het zogenaamde hartland van de wereld,
en het communisme, met zijn fanatiek geloof aan eigen uitver
korenheid en onweerstaanbaarheid, heeft het tijdschema van
haar veroveringsplan aanzienlijk versneld, zeker voor zover het
Azië betreft. Dit geschiedde in reactie op het ontwaken van
een vrije wereld, die, na vijf jaar lang in de „toren der illusies"
te hebben geleefd, op 25 Juni 1950 eindelijk bemerkte, dat het
levensgevaarlijk is, zich te ver van de realiteit te verwijderen.
Op die dag rukten tanks van
Russische makelij, bestuurd door
Noordkoreaanse communisten, de
Zuidkoreaansc republiek binnen,
welker regering door de meerder
heid der Verenigde Naties als de
wettige Koreaanse regering was er
kend. Zelf vrijwel onbewapend
deed het slachtoffer van deze agres
sie een beroep om hulp op de vrije
wereld, waarvan de leider, Ame
rika, in de eerste helft van het jaai
bij herhaling had laten weten, dat ^?n' de wereld zich in 1945 mét
de ondertekening van het Handvest
der Verenigde Naties vrijwillig ge
steld had. Het was de Veiligheids
raad, door een boycot der Russen
van een veto verschoond, die aan
alle leden van de Ver. Naties het
verzoek deed, „steun te verlenen
aan de Koreaanse republiek bij het
terugdrijven van de Noordkoreaan-
sc invailers en het herstellen van
de .vrede". En het was een van de
belangrijkste gebeurtenissen in de
gehele geschiedenis van de mens
heid. toen de overgrote meerderheid
der naties, de een na de ander
Nederland niet in de laatste plaats!
zich bereid verklaarden binnen
het kader hunner vermogens, on
der de vlag der Verenigde Naties
het „geen belangstelling"
Zuid-Korea had.
Het is niet bekend, of het dit ge
brek aan Amerikaanse interesse is
geweest, dat de communistische lei
ders deed besluiten, het eerst in
Korea toe te slaan, dan wel of hun
agressieve Aziatische plannen (op
gesteld in December 1949 op een
geheime communistische conferen
tie in Peking, naar men later heeft
ervaren) daarin reeds onmiddellijk
voorzagen. Zowel het een als het
ander is mogelijk. In zekere zin lag
Zuid-Korea onder het bereik der
kanonnen van de enige Amerikaan
se militaire machtsconcentratie in
Azië: generaal MacArthurs bezet
tingsleger in Japan. Er moest een
voordeel in gelegen zijn de Ameri
kanen juist daar de handschoen toe
te werpen. Weigerden zij op die
Advertentie (LM.)
uitdaging in te gaan, dan zou dit
een verpletterende indruk maken
op alle niet-communistische volke
ren in Azië en deze van hun laatste
weerstandskracht beroven.
Het is ongetwijfeld dit dreigende
gevaar geweest, dat president Tru
man en zijn raadgevers op die dra
matische Zondag in Juni, tot het
besluit bracht, hun politiek radi
caal te veranderen en zich toch te
gen deze agressie te verzetten. Zij
deden dit echter niet. zonder zich
te onderwerpen aan de rechtsrege-
stryden en zo het hunne bij te dra
gen aan de opbouw van een stelsel
van collectieve veiligheid.
Maar toch, alles wat in dit jaar
door de strijders der vrijheid is ver
richt en daartoe behoorde de tij
delijke bevrijding van bijna geheel
Korea bleek niet voldoende om
het communisme van de uitvoering
zijner Aziatische plannen af te
schrikken. Dat de opvatting, vol
gens welke de Chinese inmenging
in Korea alleen het gevolg zou zijn
geweest van wantrouwen in Peking
ten aanzien van Amerika's doel
stellingen in Korea en op Formosa,
juist zou zijn, is niet vol te houden.
De Chinese agressie immers maakt
zich niet alleen in Korea, maar in
Indo-China (richting Zuid-Oost-
Azie) en Tibet (richting India)
breed. Zo ziet de vrije wereld zich
op het eind van dit jaar gesteld te
genover de bijna bovenmenselijke
taak, het communistisch geweld in
Azië te keren en zich bovendien zo
sterk te maken, dat het communis
me niet in de verleiding kan ko
men op andere bedreigde plaatsen
West-Europa m het bijzonder, toe te
slaan.
Aan de bereidheid van de vrije
wereld om deze taak te volbren
gen en daarvoor ook zware offers
te brengen, mag thans niet meer ge
twijfeld worden. Amerika alleen al
heeft zijn militaire budget in het
lopende fiscale jaar van 13 milliard
tot ruim 42 milliard dollar opge
voerd. De militaire hulpverlening
aan het buitenland werd van ruim
1 tot ruim 5 milliard dollar ver
hoogd. Engeland, Frankrijk en de
Benelux-landen keurden herbewa
peningsprogramma's goed, waarvan
zij, nog geen half jaar tevoren, be
weerd hadden, dat zij er de kosten
niet van zouden kunnen dragen.
Met de opbouw van een Westeuro
pees leger kan nu. onder beproefde
leiding van generaal Eisenhower,
begonnen worden.
Men zal hiertegen misschien aan
voeren, dat de herbewapening
slechts de negatieve zijde van de
verdediging tegen het communis
me is en dat op het gebied van de
politieke en economische éénma-
king, vooral voor West-Europa zo
België: na tweespalt
nieuwe eenheid
België loste dit jaar eindelijk
de al sinds de bevrijding sle
pende koningskwestie op. He
laas ging dat niet zonder ge
weld gepaard, zoals de foto,
waarop men de politie ziet
chargeren tegen betogers in
Brussel, aantoont. Gelukkig
heeft het gehele land op de
communisten na natuurlijk
zich nu in eenheid geschaard
om de 18-jarige kroonprins
Boudewijn, aan wie koning
Leopold III op 1 Augustus zijn
bevoegdheden overdroeg. Bij
zijn eedsaflegging in het parle
ment (waarvan foto) kreeg hij
de titel Koninklijke Prins.
reikt is. Maar de stelling laat zich
verdedigen, dat men in dit opzicht
eindpunt voor beginpunt heeft aan
gezien. Nu anders dan verwacht
was de militaire eenheid eerst tot
stand is gekomen, zou het wel eens
kunnen blijken, dat de politieke en
economische eenheid, die men pri
mair achtte, zich nu automatisch
ontwikkelen zal
Desondanks blijft bij deze jaar
wisseling de angstige vraag zich op
dringen: komen alle goede bedoelin
gen en flinke daden niet te laat"
broodnodig, betrekkelijk weinig be- I De fout, die de vrije wereld maak-
Enige super-mensen aanschouwden dit jaar het
levenslicht. Een van hen kreeg reeds onmiddellijk
na het doopfeest hij ontving de naam Mark
Three, maar wordt in de kringen zijner bekenden
amicaal met M III aangesproken de rang van
admiraal bij de Amerikaanse marine. En ondanks
zijn prille jeugd verdiende niemand meer dan hij
déze hoge functie. Want zijn capaciteiten overtref
fen die van iedere gewone sterveling. In een on
derdeel van een seconde, 12/1000ste deel er van
om precies te zijn, vermenigvuldigt hij twee ge
tallen van 16 cijfers elk en gehele series getallen
van niet minder dan 65.000 cijfers kunt u zich
zo'n getal voorstellen? onthoudt hij met gemak.
Een zusje van hem is ook al zo'n wonderkind.
Zij speelde het klaar om voor de Harvard Univer
siteit in 103 uren een „probleempje", verbandhou
dend met het atoomonderzoek, op te lossen, waar
voor een goede rekenaar meer dan 100 jaar zou
hebben nodig gehad En het zou niet mogelijk ge
weest zijn, het werk te verkorten door 100 wis
kundigen aan het werk te zetten, want de verschil
lende onderdelen van het vraagstuk konden slechts
achter elkaar behandeld worden.
Dergelijke uitvindingen u hebt natuurlijk be
grepen, dat wij het over de „denkmachines" heb
ben slaan de mens met stomheid. Maar geluk
kig niet alle mensen. Want deze super-wiskundi
gen, wie geen probleem te machtig is, vormen zelf
een probleem, dat in zijn zwaarwichtigheid mis-
Wanneer men een uitstekend rekenmeester is,
heeft men voor de oplossing van dit vraagstuk
meer dan 100 jaar nodig. De denkmachine van de
Harvard Universiteit knapte het werk in ruim
100 uren op.
schien slechts te vergelijken is met het vraagstuk
van de vrede. Een van onze knapste sociologen,
prof. dr Fred. L. Polak, heeft zich daar over uit
gesproken op een wijze, die in geïnteresseerde
kringen veel verontrusting teweeg heeft gebracht.
Wat staat immers te gebeuren? Totnogtoe be
paalden rationalisering en mechanisering zich tot
de vervanging van menselijke en dierlijke spieren-
arbeid. Thans echter gaan de machines in steeds
sneller tempo ook de functies v?~
zenuwstelsel en de hersenen
overnemen.
De „denkmachine" staat niet
alleen men bezit al een auto
matische piloot voor vliegtuigen
en schepen, projectielen, die zelf
hun doel zoeken, zelf-schakelen-
de auto's, vol-automatische kook-
toestellen en talrijke andere ap
paraten, die de mens de moeite
van het denken en handelen be
sparen Het is nog slechts een
kwestie van tijd en men zal zo
ver zijn, dat men de vol-automa
tische fabriek kan bouwen en
het beheer van het overheids
apparaat voor een groot deel zal
kunnen overlaten aan de robot,
de nieuwe „super-mens".
De twee daaruit voortvloeien-
de( vraagstukken: dat van de
vrye tijdbesteding en dat van
het behoud van de cultuur, on
der omstandigheden, waarin de
mens zich het denken meer en
meer zal afwennen, moeten in
de komende vijftig jaren wor
den opgelost, indien de mens
niet wil afglijden naar een toe
stand, die men het best als een
uiterste consequentie van het
Russische communisme kan zien.
te. toen zij meende voor haar vei
ligheid op de Amerikaanse atoom
bom alleen te kunnen vertrouwen,
wreekt zich gruwelijk. De massale-
gers van Russische en Chinese com
munisten oefenen een bijna ondra
gelijke druk uit In het Verre Oos
ten staat men waarschijnlijk aan de
vooravond van een grote „proef-
oorlog". Maar toch. er zijn aanwij
zingen. die nog altijd de hoop recht
vaardigen, dat de superieure ver
mogens van de vrije krachten het
Kremlin van de ontketening van
een nieuwe wereldramp zullen af
houden. De Westelijke Grote Drie
hebben zich juist in de voorlaatste
week van dit jaar bereid verklaard,
nog eenmaal met Moskou te praten
over een bijlegging der bestaande
geschillen. Men zal de Sowjet-lei-
ders daartoe echter slechts kunnen
bewegen, indien de vrije wereld in
middels voortgaat, haar enorm po
tentieel. geestelijk zowel als mate
rieel, ten volle uit te buiten. De be
reidheid daartoe bestaat. Maar wer
kelijk gerust zal men eerst kunnen
zijn, wanneer óf het werk voltooid
is, óf de Russen bewijzen, dat zij
werkelijk willen, wat zij steeds zeg
gen te willen: vrede.
en het vuurwerk de lucht invliegt,
beseffen ze dat die Carnavalstijd en
terloops dat nieuwe jaar is ingezet
Basta!
En die driehonderd Nederlanders?
Wel, die er pas zijn,' zien dat
spektakel verwonderd aan. Het va
derland schijnt verder weg dan ooit.
Dat vaderland met sneeuw mis
schien. zijn kleine beslotenheden,
zijn familie-reünie's en uit alle bo
venlichten die bak-geur. Ze hebben
misschien zelf wat gebakken, dat op
oliebollen lykt Op tafel staat een
fles champagne, of als deze te duur
is. een fles genever voor de ginto-
nica. Er ligt een oude Nederlandse
krant van 28 November met het
laatste nieuws... De tijd kruipt. De
radio is met al die exotische samba
klanken geen sfeerrijk decor. De
tropische nacht wekt heimwee cn
om kwart over twaalf gaat b(j hen
het licht uit. De Carnavals-ouver
ture gaat aan hen voorbij
Die er langer zijn, hebben Hol
landse traditie al aan Braziliaans le
ven en lawaai aangepast. De samba's
liggen hen beter. Misschien dat ze
even, zo tegen tien uur de PCJ We
reldomroep proberen te krijgen.
Oliebollen zijn er niet meer; de
negermeid wist er het recept niet
van en heeft er viskoekjes voor in
de plaats gezet. Om 12 uur gaan ze
de straat op, om het gekkenhuis aan
te zien. Carnaval heeft hen al een
beetje bevangen.
Die er al heel lang zijn, trekken
Zo zap de tekenaar van het Amerikaanse weekblad
„Time'' de denkmachine Mark III. die door de
Amerikaanse admiraliteit is aangekocht
AMSTERDAM. Getrouw aan
de traditie brengt Polygoon-Pro-
filti ook nu weer een overzicht van
het afgelopen jaar onder de titel
„Dank je wel 1950."
Uit journaals, die het afgelopen
jaar werden gemaakt, heeft Piet
Buis een 300 meter lang filmpje
gemaakt.
Het hoogtepunt zijn de bezoeken
van het koninklijk paar aan
Frankrijk en Engeland en tenslotte
de terugkeer op het Paleis Soest-
dijk, waar een gelukkig gezin als
symbool van de eenheid en vrede
in ons land woont.
FESTIVAL ZOTHEID
al bij het begin van de avond do
stad in. In een hotel zoeken ze zich
een tafeltje uit. En dansen. Eerst
gewoon, dan op zijn carnavals: hos
sen. Om twaalf uur zoent iedereen
iedereen en wie zoenen kan. zoent
mee. Om vier uur keren ze naar
huis terug. O ja schat, gelukkig
Nieuwjaar, het jaar van ons verlof,
als ze geen rotzooi maken in Europa
Maar of ze nu Ligthart. De Clercq,
van As. Smit of Bon heten, tien te
gen een. dat die kleine Hollandse
kolonie om 12 uur een telefonische
keten spant cn zegt: Jongens, een
best jaar en dat het kikkerland er
maar verder bovenuit mag klaute
ren.
HANS KIEVID
ALBERT
LEBRUN
President van
Frankrijk bij het
uitbreken van
Wereldoorlog nr.
II. Na de capi
tulatie van
Frankrijk trad
hij af. Overle
den 6 Maart, 78
jaar oud.
PROF. HAROLD
LA SKI
Theoreticus en
oud-president
van de Britse
LabourpnrtvHij
trok vele intel
lectuelen in de
arbeidersbewe
ging. Overleden
24 Maart, 56
jaar oud.
LORD
WAVELL
Brits veldheer
en oud-onder
koning van In
dia. Hij verwierf
zich grote be
kendheid in de
veldslagen tegen
Mussolini's Afri
kaanse legioe
nen. Overleden
24 Mei, 67 jaar
oud.
U kent wel dat wonderlijk ge
bruik, dat we vragen stellen,
waar niemand een antwoord op
verlangt. Het moge nog zo moei
lijk zijn, we antwoorden op de
vraag: „hoe gaat het?" met het
stereotiepe: goed! Of, wanneer
we helemaal niets willen zeg
gen, zeggen we „zo'n gangetje."
Maar er zijn verschillende din
gen, die ons bij herhaling die
vraag stellen. Dat wordt verve
lend. Want het lijkt wel, of die
vraag, dichter bijgebracht, telkens
meer op een echte vraag gaat lij
ken, die een werkelijk antwoord
verlangt. En dat antwoord weten
we nief.
We weten niet. waarheen onze
weg ons voeren gaat. We weten
niet, hoe het verleden zich in het
heden wreken zal en in de toe
komst ons de rekening presente
ren zal. Wij weten dat niet in de
grote wereld, en we weten het
evenmin in ons kleine wereldje
van eigen persoon en omgeving.
En toch wordt deze vraag een
obsessie.
Het is in dat verband, dat ik u
wijs op een woord van Paulus uit
2 Kor. 5: Indien iemand in Chris
tus is, die is een nieuwe schep
ping. Het oude is voorbijgegaan,
zie, het nieuwe is gekomen! En
dit alles komt van God, die ons
door Christus met zichzelve ver
zoend heeft, en ons de bediening
GUSTAAF V
Koning van
Zweden, de nes
tor der Europe
se vorsten. Tot
op zeer hoge:
leeftijd speelde
hij onder de
naam van Mr G.
tenniswedstrij
den. Overleden
29 October, 92
jaar oud.
JAN SMUTS
Oud-premier
van Zuid-Afri-
ka, maarschalk
van het Britse
rijk, een van dc
grootste staats
lieden van deze
eeuw. Overleden
19 September,
80 jaar oud.
MACKENZIE
KING
Tot aan zijn
dood jaren lang
premier van Ca
nada. Zijn grote
vriendschap voor
onze koninklijke
familie en ons
land maakten
hem ook hier
zeer geliefd.
HENRI j
L. ST1MSON
Van 1940 tot
1945 Ameri
kaans minister
van Oorlog.
Daarvoor enige
malen minister
van Buitenland
se Zaken. Over
leden 21 October
83 jaar oud.
Overleden 24
der verzoening heeft toevertrouwd. Juli, 75 jaar oud.
Dan is het in orde. Verzoend
met God. Dan mogen wij dit 'ver- 5tfc. I
der zeggen, dat het in orde is, dat
het goed gaat! Dat is onze levens
roeping. Indien iemand in Chris
tus is Hoe moet ik dat ver
staan? Wel, precies zoals u zegt,
dat iemand in de zon loopt. Het
zonnelicht is om hem heen, be
straalt en verwarmt hem. Wij
praten van het jaar, dat voorbij
gaat, zoals we in de trein zeggen:
wat vliegen die telegraaf-palen
toch voorbij. In beide gevallen
hebben we amper in de gaten, dat
wij voorbijgaan. Maar wie in
Christus is. die is, zegt Paulus,
met de Oudejaarsavond klaar ge
komen. v. E.
LEON BLUM
Leider der Fran
se socialisten.
Hij diende zijn
land in moeilij
ke omstandig
heden verschil
lende malen als
minister-presi
dent Overleden
30 Maart, 77
jaar oud.
