Frans geworden Almeloër maakte
Le Matin" tot een boulevardblad
en.... met succes
SCHACHT IN DEN HAAG
Interkerkelijke hulpverlening is
noodzakelijker dan ooit
?elicIULES HEDEMAN,
Een intrige die faalde
Moet Veens
hóren!
Kamerlid Van Sleen
wil voorschot voor
gepensionneerden
Verlangens in het hart
van elke moecler
Wereldraad blijft
realiteit
(IN KERK EN WERELD
1 APril :erdag 21 April 1951
5
'aten i
zoals ook
schijner.i
oudo en
raast het'
en voor
eommnrj
hot heil,.]
eilige »,J
s daarom']
1 'eestck archief van de fabrikanten-familie Hedeman te Almelo,
!den enk? die thans de grote textielfabriek aan het Sluitersveld ex-
jft™na!]'iii oiteert. bevat nog een enkel stuk van het fraaie servies, dat n
1el kerk' ns de Russische premier graaf Witte aan de in October 1869 j rosthu/im gehuldigd
bi tegen-
55
(Van een onzer verslaggevers)
-jJ
s daar o-
'ding ij
Telg uit
brikanten-
jamilie:
'an de
grote
reportage
te Almelo geboren Ne
derlander Jules Hede
man schonk. Jules Hede
man, die in Juni 1916
(op 47-jarige leeftijd)
als luitenant in het
Franse leger voor Ver
dun sneuvelde, had toen
als eerste Nederlan-
repv, iug<o der een grootse car-
f' n tit- I rière in de Franse jour-
nalistiek achter zich. Hij
,L ras de man van de „grote reportage", de
-®Vcnian ook die van het Franse blad „Le Ma
il" een boulevardblad maakte en
fi en, iet groot succes.
"]Aan het eind van do vorige eeuw vertrok Hede-
yp- aan naar Zuid Afrika, waar hij een zaak zou be-
linnen. Voor zakenman was hij echter niet in de
vieg gelegd en vrij spoedig verwisselde hij Afrika
'letparr ,7oor Engeland, waar hij in Manchester bij een
,°tnleN£jportblad emplooi vond. Daarna werd hij Londens
vogcif~lPrresp$ndent van het Franse blad „Le Matin".
j>rote«!c(uist in de tijd dat zich een omkeer in de Franse
journalistiek voltrok. Daar hij de Engelse en de
Dordfger'IVanse taal volkomen machtig was, verbaasde het
Hoofd .gemand dat hij weldra naar Parijs vertrok,
het Fe-,—
ïrminp
ichermi-:11
t bij del
hcrhaljrj
rkomcr
broed!*
t is lot J
;lfs wet'
êl besaj
lijst Red
EE OFFi - - - -
"den, »E Shylock leeft nog
ielhke6 Ongeveer 200 vrouwen, die Ausch-
van he wilz en een reeks andere concen-
i op kr tratiekampen overleefden en door de
eest kt prachtige bemiddeling van wijlen
is. r Graaf Bernadotte via Zweden de
rncrsfo vrÜbeid[bereikten, ontvingen van de
elijk Nederlandse consul in dat land een
•k". de voorschot van 75 Zweedse Kronen.
:bt. dn Vijf jaar nadien hebben zij nu een
Je vo« schrijven ontvangen, waarin wordt
nert"^ meeg«deeld' dat haar na half April
ef 7ou een kwitantie voor dit bedrag zal
eermids worden aangeboden. In verband hier-
met de mee s'el ik de vraag: hoe hoog is
:n en dc rekening di_- Aus der Fünten
zijne heeft moeten betalen voor zijn gra-
I land?
M. FRENK
dit veJ
:nege«ii C
tliuS Straf voor C. Esveld
en. datr Met grote verontwaardiging las
ouder' dat de heer c Esveld waar
de ei/q scbijnlijïc zelf geen Rotterdammer
de burgemeester van Rotterdam,
prk g« een man die zoveel voor zijn stad
fhodea doet* *'is straf v°or de door hem
ing tor veroorzaakte kabinetscrisis wil af
in dit zetten als hoofd van de gemeente,
houwe. Heer Esveld. we leven gelukkig
/ogeb.n0g jn een democratische staat
n ovr waar zoiets niet mogelijk is- En
at mdi wat die kabinetscrisis betreft: er
nsteschijnt toch wel iets gehaperd te
beilffi hebben waaraan mr Oud niet veel
n zfinschuld had< Over'8ens zij° er an-
af_ J; dere mannen op verantwoordelijke
ten V: posten in ons land die ik liever
>ok. n voor een dergelijke straf in aan-
v4*j merking zou willen laten komen.
.r„»1 H. PLOOIJ
Plarï-W"
Dienstweigeraar
Ik las dat een militaire dienst-
'tDartH w«'8®raar. d'e in een DU W-kamp
ang ta werkte, een baan heeft gekregen
nog p op het ministerie van Financiën
Mede dank zij zijn initiatieven
werd „Le Matin" een blad. dat zich
door het brengen van nieuws, eer-
I der dan andere bladen, in een ge
weldig stijgende oplage verheugde
Hedeman was n.l. aangewezen om
voor „Le Matin" overal daarheen
te reizen waar iets belangrijks
gaande was. En in 99 var de 100
gevallen slaagde hij erin zijn col
lega's van andere Franse en bui
tenlandse blade i voor to zijn in de
publicatie van Heuws. dat de we
reld in verbazing bracht.
Bijbelteksten.
ZO slaagde hij er in „Le Matin"
uit Amerika de Russisch-Ja-
panse vredesvoorwaarden door te
seinen, een volle dag eerder dan
andere kranten die publiceerden
Hij huurde nl. enkele dagen het
telegraafkantoor af en liet voort
durend bijbelteksten naar zijn blad
in Parijs seinen, totdat hij de be
palingen van het vredesverdrag in
handen kreeg. En deze werden tus
sen de bijbelteksten door geseind.
Zo hield hij het telegraafkantoor
bezet en ontnam zijn collega's de
kans eveneens aan hun bladen te
telegraferen. Het telegraafpersoneel
had aan hem een man. die door
zijn gulheid ieders medewerking
won. Trouwens ook het personeel
van diverse ambassades kon daar
over een boekje opendoen.
Jules Hedeman was een royaal
gastheer. In Spanje met tientallen
collega's wachtend op de onder
tekening van een voor Frankrijk
belangrijk verdrag, nodigde hij alle
concurrenten uit voor een bijzon
der feest, geo'ganiscerd op een
eiland in een rivier, direct nadat
hij definitief wist dat de onderte
kening slechts een kwestie van
uren was. „Ik ben jarig en ik ver
wacht iedereen." aldus luidde zijn
invitatie. Wel. het was een groots
feest dat hij aanrichtte. Niemand
bemerkte dat Hedeman zijn gasten
enkele uren alleen liet. Toen hij
terugkwam was het feestmaal nog
in volle gang en daar niemand hem
gemist had, deed hij tot aan het
aanbreken van de dag mee, zoals
iter
be?6
itlg. t
zodat',
jke f 1
rbU v I
Is des
vat11
ebaa:j
wij e
de «M
f 1 bent He-
•»*-' demon
van de „Ma-
tin", zei op ze
kere dag een
man in Lau
sanne tegen dc
Franse journa
list. „Hebt u
belangstelling
voor de teke
ningen van de
nieuwe fortifi
caties, die de
Franse rege
ring in Toulon
heeft laten
aanleggen?"
Hedeman
knikte. Hij
vroeg de spion
of deze in rijn
hotel de teke
ningen kon co-
pieren en liet
hem drie da
gen tekenen.
Franse mili
taire autoritei
ten hielden d"
tekenaar in dc
gaten en zij
moesten toegeven dat de teke
ningen volmaakt met dc wer
kelijkheid overeenstemden. De
tekenaar een Italiaan die
in de jaren 191012 bij de
fortificaties had gewerkt
werd gearresteerd.
Mede hierdoor huldigde de
Franse regering in 1927 post-
huum Jules Hedeman, Frans
man van Nederlandse ouders,
door hem te vermelden bij de
andere nationale helden in het
Panthéon.
het een jarige gastheer betaamt.
De volgende ochtend begrepen
de collega's uit de woedende tele
grammen die zij van hun chefs ont
vingen. dat Hedeman ..Le Matin"
in staat had gesteld als enig blad
de ondertekening en de bepalingen
van het verdrag openbaar te ma
ken. Het kostte handen met geld,
maar „Le Mat' -" bereikte een op
lage als nooit te voren
In het voorjaar van 1914 reisde
onze landgenoot toen al Frans
man met de staatsman Poincare
in Rusland. De terugreis zou via
Odessa geschieden, maar Hedeman
miste de kruiser, die Poincaré de
Zwarte Zee overbracht. Hij wist
echter raad. liet zich aandienen bij
een Russische generaal en vroeg
een introductie voor een admiraal,
aan wie hij een Russische torpedo-
boot wilde vragen teneinde de
Franse kruiser op de Zwarte Zee
in te halen De generaal trok de
lade van zijn bureau open. zei dat
hij de verlangde introductie niet
kon geven, waarna hij zich even
excuseerde en de kamer verbet.
Hedeman deponeerde een stapel
Franse bankbiljetten in de lade.
waarna de introductie vlot af
kwam.
De Russische admiraal had eerst
(Advertentie l. M.)
AAMBEIEN1ALF Al
t EH ZETPILLEN vj
geen oren naar bet verzoek, tot
dat Hedeman hem een hoge Franse
onderscheiding in het vooruitzicht
stelde. Toen was het zo in orde
enPoincaré he ;t deze belofte
later inderdaad ingelost.
Blunder
Q LECHTS eens heeft Hedeman j
zich vergist. En die vergissing
betekende tevens het einde van zijn
journalistieke carrière, zij het ook j
vrijwillig.
Vlak vóór de eerste wereldoorlog
was hij n 1. in Berlijn, waar dc
Duitse rijkskanselier Bethmann I
Hol 1 weg hem verzekerde, dat er
geen oorlog zou komen. Ook de
Franse gezant in Berlijn en andere
diplommen in de Duitse hoofdstad
verklaarden niet in het uitbreken
van een oorlog te geloven. Zij
spraken tegenover de journalist I
niet uit. wat zij wel degelijk kon- i
den vermoeden. Terug in Parijs i
had Jules Hedeman een lang ge-
sprek met de Duitse gezant, baron
Von Schon, die eveneens zei. dat
oorlog onmogelijk was! „Er dreigt I
geen oorlogsgevaar", schreef Hede- I
man in zijn blad enkele dagen voor I
het uitbreken Hedeman werd I
voor een landverrader uitgemaakt, i
vooral ook door zijn vijanden. En j
dit k hij zich zo aan. dat hij
ontslag nam bij ,.Le Matin" cn in
dienst trad.
In de rang van luitenant viel
Hedeman voor Verdun- Poincaré
verklaarde later, dat als hij eerder
had geweten waarom Hedeman zijn
carrière opgaf, hij hem zeker zou
hebben gevraagd de post van Frans
gezant in Bern op zich tc nemen-
Hedeman was dan tevens leider van
de Franse geheime dienst geweest.
Dc Almeloër, die op 47-jarige
leeftijd zijn grote liefde voor zun
tweede vaderland met zijn leven
betaalde, heeft zijn geboorteland
overigens nimmer vergeten. Vaak
bezoent hij Twente en Almelo. En
steeds weer was hij er trots op dat
hij zjjn moedertaal zo zuiver bleef
spreken
DEN HAAG. Als de Tweede
Kamer daartoe verlof geeft, het
geen ongetwijfeld het geval zal
zijn, zal het Tweede Kamerlid Van
Sleen (P. v. d. A.) aan de minis
ter van Binnenlandse Zaken, mr.
Van Maarseveen, de volgende vra
gen stellen:
1. Kan de minister mededelen,
tegen welke datum het reeds
meerdere malen aangekondigde
wetsontwerp in zake toeslag op de
pensioenen bii de Tweede Kamer
zal worden ingediend?
2. Is de minister, in aanmerking
nemende de grote nood, waarin
de gezinnen van vele gepension
neerden verkeren, niet van oor
deel, dat met spoed ingegrepen
dient te worden, en acht hij het
daarom niet noodzakelijk, dat in
afwachting van de totstandkoming
van bovenbedoelde wet aan de ge
pensionneerden een vdorschot
wordt uitgekeerd?
EILAND YEAR Petain kreeg
Vrijdagavond een hartaanval doch
later verklaarde zijn vrouw, dat
hij flauw viel en dat het geen wer
kelijk ernstige hartaanval was-
Dr Schacht heb ik in iedere denkbare politieke kleur vermomti
gezien. In 1919 had de revolutionnaire regering te Berlijn een com
missie aan het werk gezet om het denkbeeld van socialisatie ra-,
grote bedrijven te onderzoeken. Slechts weinige der leden onder
tekenden het positieve rapport. Daaronder was Schacht.
De radicale revolutionnaire stemming was snel vervlogen fc Ber
lijn. Het links-liberalisme scheen goede vooruitzichten tc hebben
Zo dook dr Schacht op. naast Rathcnau. Theodor V/olff cn anderen,
als stichter van de Democratische Partij.
Maar de stroming, die Schacht
dragen moest, ging naar rechts
Hij ging dus over, maar nu zon
der zich te binden, naar de partij
van Stresemann. die toen de .ver
lichte grote ondernemers", o.a. de
machtige Hugo Stinnes. herbergde
En h\j gleed verder. Mijn laatste
ervaring met hem illustreert zijn
verzet tegen de verzoeningspolitiek
van Stresemann. Nu konden de
deutsch-nalionalen hem tol de
hunnen rekenen Officieel lid van
de conservatieve partij is hij waar
schijnlijk nooit geweest. Slechts
één keer was hij zo dom geweest
zich te binden Hij stootte zich
ieen tweemaal aan dezelfde steen,
ntussen rees de ster van Hitier
met grote snelheid. En zo was het
Schacht, die in October 1932 con
servatieven en nazi's bijeenbracht
op een bespreking te Harzburg,
waar onder zijn leiding een ia-
menwerking tussen beide groepen
tot stand zou komen. Zijn poging
faalde. Voor de conservatieven was
het nog te vroeg En misschien ook
teas het reeds tc laat om met Hit-
Ier nog op redelijke basis zaken
te kunnen doen.
Bij al deze politieke metamor-
phosen stond hem steeds één doel
voor ogen. President te worden
van Duitsland. Hij heeft nooit
moeite gedaan dat te verhelen.
Had hij alle hoop nog niet verlo
ren, toen hij met Hitier meeging,
en zijn minister u'erd? In 1939 gaf
hij het op, maar het heette omdat
Goering hem boven het hoofd was
gegroeid. Het is echter zeer denk
baar dat hij, met zijn ongewoon
begrip, toen reeds beseft heeft, dat
hij alle banden moest afsnijden,
wilde h\j niet meegesleept worden
in de ondergang, die hij stellig van
de oorlog verwacht heeft.
In 1938 was Schacht leider van
de Duitse delegatie, die te Versail
les onderhandelde over de wijzi
ging van het plan-Dawes voor de
Duitse schadeloosstelling in een
minder drukkend plan-Young. Hij
heeft daarbij enige hevige scènes
uitgelokt, maar verder was h\j niet
lastig. Ik ontmoette toen in be-
vnende kring enige malen zijn
voornaamste technische medewer
kers, bekwame en eerlijke mensen
Zij vertelden mij niets van
Schacht's houding te begrijpen
Meestal nam hij niet deel aan de
conferenties. Hij gaf de voorkeur
aan lange wandelingen. Vroegen
zij z\jn oordeel dan was het meest-
zl: „ga uw gang". Wensten zij in
structies dan bleef hij inschikkelijk
algemeen „„Wat wil hij nu «eer,
zeiden z(j bedrukt. Want zij ken
den zijn listen.
Wat h\j milde zou weldra blij
ken. De overeenkomst kwam tot
stand en Schacht moest haar on
dertekenen Maar nauwelijks te
rug te Berlijn, nam hij de leiding
van het conservatieve verzet tegen
het plan. De regering stelde h(j
verantwoordelijk voor de overeen
komst. Op zich zelf had h(j gelijk:
Het plan bleek weldra onuitvoer
baar en werd in 1932 te Lausanne
opgeheven. Maar waarom had hij
het dan, onder zijn gezag, laten tot
stand komen? De bedoeling is wel
geweest Stresemann de nek erover
te laten breken. Schacht zou te
genover het critiekloze Duitse pu
bliek gemakkelijk z{in eigen ver
antwoordelijkheid kunnen afstro
pen. Hij had immers met de dis
cussies haast niets te maken milieu
hebben?
Zo kwam de Young-conferentie
van Den Haag, in 1929. Toen na
hevige strijd tussen de Britten
onder Snowden, met Fransen cn
Duitsers danrfepenorer. alles in
orde scheen tc komen, dook
Schacht, de president van de
Reichsbank, op in Den Haag Hij
verklaarde daar, met profetisch
pathos het plan dat zyn eigen
handtekening droep. voor onmoge
lijk Het was tc mooie demagogie.
Ik was zeer verontwaardigd over
zijn dubbelhartigheid cn zette in
de JV.R.C verantwoordelijk
heid cn spel uiteen.
Schacht deed daartegen allerlei
Hij bezocht Nederlandse autoritei
ten om zich te beklagen. Daar wist
men beter. Hij ping naar dc Duit
se delegatie cn maakte er een he
vige scene, omdat men mij on hem
losgelaten zou hebben Daar kreeg
h(j te horen wat volmaakt juist
was dat men niets van mijn ar
tikel had geweten.
H ERIN N ER I NGJ:N
van
Dr M. van Blankenslein
Prof. Bruyns, die in Den Haag
was, belde m(; op. Schacht, zo zei-
de hij wat verlegen, had hem ge
vraagd of h\j mij niet tot rede
brengen kon. In het artikel werd
hij haast als een hystericus voor
gesteld Schacht had inderdaad
een scherp onderscheidingsvermo
gen. Want het stond er natuurlijk
niet in. Ik ontkende dit ook. „En
als het erin gestaan had, ware het
dan onjuist geweest?" vroeg ik.
„O neen, zeker niet," was het ver
rassend stellige antwoord. Prof.
Bruyns legde de hoorn neer,
merkbaar opgelucht dat hij van dc
kwestie af was
Schacht ging ook naar de Ame
rikaanse waarnemer ter conferen
tie. Hij betoogde tegenover hem,
hoe onbehoorlijk het was dat ik,
een „officieuze persoon", hem aan
gevallen had. Ik was leider van dc
commissie voor persorganisatie ter
WALTHER RATHENAU
conferentie, maar dat deed niets
af van rnjjii vrijheid van beweging
als journalist. De Amerikaan riep
de Duitse journalisten bijeen, en
gaf hun ren verklaring waarin h\j
in Schacht's geest getuigde. Enige
der journalisten kwamen m(j dat
vertellen. Ook dc Duitse delegatie
werd ingelicht Deze trad onmid
dellijk in contact met dc Ameri
kaanse ambassadeur te Berlijn.
Zijn Pappenheimers kennende, gaf
deze de waarnemer die avond nog
strikt bevel zich buiten deze aan
gelegenheid te houden Dc verkla
ring, die al bij de Duitse bladen
was, werd ingetrokken. En dc
waarnemer verscheen nieuwe
onbeholpenheid.' met een hope
hoed op b{j Stresemann om plech
tig zijn spijt tc betuigen Daar ont
moette h\j de grootste verwonde
ring: echte of gemaakte laat ik
in het midden. Maar waar was.
dat dc Duitse dclcoatie met dit
alles niets uitstaande had. Welwil
lend verwees men hem naar mij.
Zover ging de Amerikaan niet.
Wel was hy ontstemd over Schacht,
die hem er zo had laten inlopen.
Schacht verdween ijlings uit Den
Haag. onverrichter zake. Hij trad
af als president van dc Reichs-
bank, bijwijze van aanloop voor
hoger. Hij wist waar het heen
ging.
Ik heb hem later nooit meer op
gezocht. Anders zou hij waar
schijnlijk met mij gelachen heb
ben o"cr dit avontuur. Die naïeve
Amerikaan.
Een weck tevoren stond in de
krant dat. naar ik meen nog ruim
duizend gedemobiliseerden zonder
werk lopen. Is het geen schande,
dat mannen - hun plicht voor
het Vaderland hebben gedaan, nu
werkloos rondlopen, terwijl lieden
als dienstweigeraar? in baantjes
gedrukt worden? Gedemobiliseerden
hebben toch voorrang? Is het niet
treurig dat zo'n dienstweigeraar de
plaats inneemt op het departement
waar een goed vaderlander hoort
te zitten?
ABONNé
(Bij informatie bleek ons, dat deze
man zijn diensttijd moet uitdienen
op het departement. Hij krijgt als
salaris de soldij van een soldaat. Als
2\jn diensttijd om is wordt hij weer
ontslagen De dokter had geconsta
teerd. dat hij lichamelijk ongeschikt
was om in een DUW-kamp te wer
ken. Red
Slechte beurt voor onze
democratie
Dag aan dag wordt ons de nood
zakelijkheid voorgehouden van de
verdediging van onze onvolprezen
democratische instellingen, die thans
ernstig worden bedreigd cn waaraan
menigeen zijn grote liefde betuigt
Wanneer men echter het jongste be
sluit van de minister van justitie
leest, dat de verdedigers van deze
democratie en haar aartsvijanden
over één krm scheert, vraagt men
zich af of deze liefde in zekere
kringen wel zo diep zit. Op ieder
we denkend mens moet dit besluit
over de statenlozen een zonderlinge
indruk maken. Wanneer de demo
cratie haat vrienden vele jaren lang
slecht belocnt en hun thans tege
moet komt door hen in het illuster
gezelschap van voormalige SS-le-
gionnairs te plaatsen, maakt zij een
slechte beurt R. VAN LOOY
Besparing nu!
Ik ben een ingewijde in de pro
ductie van cn handel in sigaretten
en meen dat de regering in deze
branche terstond een besparing van
10 15 procent tot stand zou kun
nen brengen, zonder dat deze tot
schaarste zal leiden. Want de toe
stand is zo. dat er reeds lang ge
sproken kan worden van overpro
ductie zowel van sigaretten als van
shag. Dit is oa. de reden dat er
voortdurend nieuwe merken op de
markt worden gebracht. Past men
productiebeperking toe. dan zou de
groot- en de kleinhandel zijn voor
raden vlotter verkopen en ander
zijds zouden de fabrikanten econo
mischer kunnen werken *n niet
meer het risico lopen met bepaalde
ver akkingen te blijven zitten.
J. HAGEDOORN
De nood in Europa is niet ver
minderd. integendeel. Massa's be
rooide mensen trekken nog steeds
van het ene land naar het andere.
Er is nog vernieling, armoede en
een zinloze toekomst voor millioe-
nen. Een programma voor hulpver
lening is noodzakelijker dan ooit.
Aldus schrijf* dr Robert C. Ma-
ckie, directeur van het departement
voor Interkerkelijke Hulpverlening
van de Wereldraad van
Kerken, in een overzicht
van het werk. dat deze
organisatie ook in 1951
nog zal moeten verrich
ten. Het meest acute
probleem voor de ker
ken van West-Europa is het vraag
stuk van de millioenen dakloze
en vaak staatloze „verplaatste per
sonen". Voor deze verbannenen is
hun kerk vaak nog het enige hou
vast. en het is verrassend hoe zij
hun eigen kerkelijke leven weer
opbouwen Maar deze kerken in bal
lingschap zijn verstoken van alles,
ook van geestelijke leiding; ze zijn
de .verweesde kerken" van Europa,
die zich tot niemand om hulp kun
nen wenden dan tot hun mede
christenen. wier kerkverband niet
uit elkaar werd gerukt. Versnipper
de pogingen tot hulpverlening kun
nen hier weinig uitrichten. Hier ligt
voor de Wereldraad van Kerken als
zodanig een belangrijke taak.
In de kerke* van Europa, aldus
dr. Mackie. schuilen bepaalde moge
lijkheden die wij moeten grijpen,
omdat zij de sleutel voor de toe
komst betekenen.
De Kerk moet een tehuis weten
te vinden voor de millioenen man
nen. vrouwen en kinderen, die hui
zen in barakken en tenten, die de
bevolking van vele Duitse steden en
dorpen verdubbelen en voor wie
door de regeringen n;ets wordt ge
daan.
De Kerk moet klaar staan om de
jeugd te helpen, wanneer zij een
eigen levende gemeenschap tracht
op te bouwen binnen de grotere ge
meenschap van christenen.
De Kerk moet zich stellen achter
de opleiding van honderden theolo
gische studenten, die onder al te
armoedige omstandigheden werken
en voortdurend met volledige mis
lukking worden bedreigd.
De Kerk moet oog hebben voor
alle nieuwe evangelisatiemethoden,
die het Evangelie brengen op de
plaats waar werkelijk geleefd en ge
werkt wordt.
De Kerk moet de leken opleiden
voor hun taak het Evangelie te ver
kondigen midden in het werk van
alledag Met de vraag of de gemeen
te weer in haar geheel gaat getui
gen. staat of valt de kerk.
Het gaat bij de interkerkelijke
hulpverlening niet alleen om het
beschikbaar stellen van financiële
Deze week
middelen, voedsel en kleding. Zij
heeft ccn diepere betekenis. Er
wordt iets openbaar van een werke
lijke verbondenheid van een wereld
wijde kerkenfamilie. De Wereldraad
van Kerken blijkt in deze daden
van christelijke gemeenschapszin een
realiteit te zijn.
Tot zover dr. Mackie.
Wat deed Nederland bij dit alles?
In 1950. aldus het verslag van het
Nederlandse „departement voor on
derlinge kerkelijke hulp en hulp
aan vluchtelingen" werd bemidde
ling verleend bij het verzenden van
6000 voedselpakketten, meestal naar
Onst-Duitsland. Aan het Evangeli
sche Hilfswerk te Essen werd 9 ton
kleding afgedragen Zevenhonderd
kinderen uit Duitsland vertoefden in
ons land. De Nederlandse kerken
gaven 107 ontheemde ouden van da
gen onderdak in Nederland.
deze uitspraak al te grote uiterlijke
vreugde zou heersen. Te pijnlijk im
mers is het schouwspel geweest van
christenen die christenen voor de
..wereldlijke" rechter ontmoetten.
Had men dan. om dit alles te ver
mijden, maar liever niet aan de
nieuwe Kerkorde moeten beginnen?
Inzoverre die nieuwe Kerkorde een
eerlijk pogen is om de kerk tot een
instrument te maken, dat eindelijk
haar apostolische, pastorale en dia
conale taak naar behoren kan ver
vullen, moet het antwoord: neen,
luiden. Maar daarnaast mag het ge
beurde een waarschuwing zijn om
op de verdere weg die de Ned. Her
vormde kerk wil betre
den voorzichtig te zijn cn
al te confessionalistische
accenten te vermijden.
De kerk gaf zichzelve
een Kerkorde, zij zal zich
daarna uiteraard op haar
belijden gaan bezinnen. De oude
spreuk „eenheid in het nodige en in
alles de liefde" moge daarbij niet uit
het oog worden verloren, als men
een herhaling van het beschamend
proces wil vermijden.
Proces
Niet ontvankelijk verklaard heeft
dus de Haagse rechtbank de eis van
de ambtsdragers en lidmaten van
verschillende (uiterst-linkse en ui
terst-rechtse) richtingen in de Ned.
Hervormde Kerk. die een uitspraak
wensten op grond waarvan de nieu
we Kerkorde niet in werking zou
mogen treden. De Zwingli-groep en
de anderen hebben hun proces ver
loren.
Het zou ons onjuist lijken als er in
kringen van de ..winnaars", dat zijn
dus de aanhangers van de nieuwe
Kerkorde, naast tevredenheid over
Schrijver dezes had onlangs te
Lambarene een gesprek met Albert
Schweitzer, ook over deze zaken,
waarover hij reeds kort in de „her
vormde Kerk" berichtte en waar
over hij uitvoeriger verslag hoopt
te doen in „Vrij Nederland". Het
kon moeilijk anders of Schweitzer,
die overigens onder geen beding in
de Nederlandse geschillen gemengd
wilde worden, legde toen nog eens
de bij hem bekende nadruk op een
vrij, christelijk g e m e e n t e-levcn,
waaraan hij groter waarde hecht
dan aan allerlei „centralisatie", voor
al op het gebied der belijdcnisfor-
mulering. „Wees voorzichtig met die
dingen." was zijn mening. „Want
voor je het weet geraak je in de
toestand, die Paulus in zijn brief
aan de Corinthiërs beschrijft."
Schweitzer doelde op het zesde
hoofdstuk van de eerste brief aan
die oud-christelijke gemeente: „Ik
zeg het om u te beschamen. Is er
dan bij u geen enkel wijs man. die
uitspraak zal kunnen doen tussen
broeders? Zoekt nu de ene broeder
recht tegen de ander, en dat bij
ongelovigen? Maar dan is de zaak
voor u reeds geheel verloren, dat
gij tegen elkander rechtszaken hebt"
Schrijver dezes moest toen beken-
Nieuw lied
VIE 4e Zondag na Pasen heet
in de Christenheid sedert
eeuwen de Zondag „Cantate"
naar de latijnse aanvangswoor
den van psalm 98: „Zingt den
Heer een nieuw lied'" Bij dat
nieuwe lied willen wij op de
vooravond van deze Zondag een
ogenblik met onze gedachten
blijven staan. Alle godsverering
moet in bepaalde vormen tot uit
drukking komen. De een zal het
misschien zoeken in het stil en
ingetogen samenzijn met gelijk
gestemden, de ander vindt zijn
godsdienstiae aanbidding cn ver
ering in ae rijkdom nan een
breed ontwikkelde liturgieeen
uitdrukkingswijze zoekt altijd
naar vormen. En waar vormen
z\jn is ook steeds het gevaar van
verstening en verstarring. „Zingt
een nieuw lied", zegt de boven
genoemde psalm en het is ons,
of de palmdichter er voor waar
schuwt: laat Uw godsverering
levend blijven, niet verstarren,
maar de mogelijkheid van ver
nieuwing in zich hebben Laat
die verering er ook een zijn van
levende, zich zelf steeds ver
nieuwende en vernieuwd wor
dende mensen, die in leer en le
ven, in vorm en inhoud steeds
blijven openstaan voor het nieu
we lied, dat God hen in dank
baarheid en blijheid, in geloof en
vertrouwen doet zingen Hem ter
eer, die alle dingen en ook ons
vernieuwen wil.
Zingt den Heer een nieuw
lied!"
H. N. B.
nen zie het Haagse proces
dat het in Nederland zover reeds
was.
Moge het tot heil der Ned. Her
vormde Kerk bjj die ene keer blfj-
Ontmoeting
Dat de theologie niet bevreesd is
haar weten te confronteren met dat
der meer „natuurwetenschappelijke"
biologen, sociologen en psychologen,
bewijst een bijeenkomst onlangs te
Bièvrcs bij Parijs gehouden. Hier
kwamen onder auspiciën van het
Oecumenisch Instituut van de We
reldraad van Kerken dezer dagen 25
biologen, psychologen, sociologen en
theologen bijeen om hun opvattingen
uit te wisselen en aan elkaar te toet
sen. De geleerden kwamen uit En
geland. Frankrijk. Duitsland. Grie
kenland, Zwitserland en Nederland.
I )E keuze van
kinderkleding
is bijna altijd het
resultaat van een
compromis. Een
compromis tussen
twee wezens, die
in bijna iedere
moeder wonen. De
ene is de practi-
sche huisvrouw,
die weet dat haar
kroost „niets nut
is", dat zij haar
kinderen alleen
maar plaagt door
ze te gebieden op
hun kleren te pas
sen. en dat een
dergelijk gebod
trouwens zeer
spoedig pleegt te
worden vergeten.
Zij kiest du-, voor
haar kinderen ste
vige stoffen in ge
dekte kleuren, cn
modellen, die bij
een partij krijger
tje nog niet hin
derlijk zijn.
Maar., er woont
in dc moeders nog
een ander wezen.
Een romantisch
wezen, dat tegen
alle redelijkheid
in overtuigd is.
dat haar kinderen
iets hebben, dat
alle andere kin
deren missen. En
die graag aan de
hele wereld zou
willen laten zien.
hoe bijzonder ze
zijn en die de
meisjes zou willen
kleden in romanti
sche jurkjes van
ijle stoffen, met
strookjes en lint
jes Maar in dc
practijk wint de
practische moeder
het (gelukkig voor
de kinderen)
meestal.
Aan het feit, dat
zij kans ziet aan
de beide verlan
gens in het moe
derhart tegemoet
te komen, dankt de
Parijso ontwerpster
Jane Sylvain, die
zich specialiseert
op kinderkleding,
waarschijnlijk haar
sueccs.
Het manteltje
links is weliswaar
niet bijzonder ge
schikt voor wilde
spelletjes buiten,
maar het is toch zo
eenvoudig, dat da
mes lussen acht en
tV a 'If. die een
hekel hebben aan
alles wat „gek" en
„ongewoon" is. er
geen bezwaar te
gen zullen hebben.
Het pakje rechts -
ccn groen plisé-
rokje en een btuin
jasje - valt in de
zelfde categorie.
En toch zullen
ijdele en trotse
moeders hun doch
ters met extra pie-
tier hierin bezien.
Het jurkje in het
midden, dat be
doeld is voor wat
judere meisjes, is
hoewel gekleder en
minder kinderlijk,
toch nog simpel
genoeg. Het werd
gemaakt van wol
len stof in een pas
teltint. Langs nals
en mouwen is het
met eenvoudig ber
duurwerk versierd.
