en hei
straten
dan
iever bos
stoffige
311
„Gevallenen willen in onze
daden worden herdacht
Met
Pinksteren
in Utrecht
gaat V.P.R.O.
jubileren
n Kamp Soestduinen duurt de
zomervacantie een half jaar
Tentoonstelling gewenst van alle
„valse Vermeers'5
Magistraal geschrift
van Prof. dr P. Geyl
Nationale bezinning in de
Haagse Ridderzaal
Amerikaan in Wenen
door Rus gedood
outen huisjes
en tenten
Kwestie Vermeer- Van Meegeren
nog steeds niet afgedaan
Mr G. J. VANHEUVEN GOEDHART:
koren werken mee aan
declamatorium op muziek
Dertig
TOCHTEN EN TOERNOOIEN
t. Mi
g<
ind
in Ap
elike
eer
de a
an k
nem?
:n zi
aris
uiteet
/an
it mi
ong
WENEN. Een korporaal van
de Amerikaanse militaire politie is
in de nacht van Donderdag op
Vrijdag in het Centrum van We
nen door een Russische soldaat
doodgeschoten. De internationale
militaire politie heeft vandaag een
onderzoek naar het incident inge
steld. Krachtige patrouilles van de
Amerikaanse militaire politie zijn
de internationale sector van de
stad, waar het incident geschied
de. binnengedrongen, op zoek naar
twee in Russische uniformen ge
klede mannen, die bij het incident
waren betrokken en ontsnapt zijn
Van alles wordt er meegenomen
naar het zomerhuisje. Direct na
de aankomst lijkt het nog wat
rommelig, maar als de dingen
eenmaal hun vaste plaats hebben
is het net als thuis.
e hadden ze van de trein uit gezien, tenten en huisjes met i va° Soest, die het toezicht over 't
iensen, die erin kampeerden. Niet in Juli of Augustus van *a{?p heef,t; ^!e, :esels, dan
vorig jaar nee in een van de laatste weken van April. De gemankt: w" komen kam'
had nog niet zo veel kracht en de nachten waren nog lang
toud. Toch werd daar in Soestduinen al gekampeerd. We
en er meer van weten en we zijn daarom deze week op
middag op de fiets gestapt, en het pad langs de spoorlijn
-.reden. Vlak voor het stationnetje lag het aan onze rechter-
d 1: het kampeerterrein Soestduinen, eigendom van de ge-
ïichti nte Soest, en nu al sinds het eind van de oorlog elke zomer
April tot October bewoond door een groot aantal stedelin-
nit heel Nederland..
n ze
geva
ling.
Am
cunn
dige
3p ai
eerlijk te zijn, het viel nogal
met de drukte. Van de trein
adden we een heleboel tenten
maar toen we het kamp
iepen bleek, dat er nog niet
iel veel bewoners waren. Maar
>men er elke dag meer bij; de
aars van de tenten en de vo-
uisjes. die er al staan en de-
die hun zomerresidentie nog
iaal moeten opzetten. Om ver-
i te zijn van een goed plaats
ibben sommigen al vast een
telke besProken. door er een stukje
u;, >ver een paar kleine paaltjes
innen. Iedere nieuwkomer weet
nj die plaats met rust moet
>e ofl
mind
ik
atoor
nonif
et. W
er m
ïin
ag
>p ce
op
ad.
zendt
el oe
er bi
ig
omm
r m
lat ni
Iers
ilippe
digin
teker
verel
k hï
>inne
ff Cc
edig:
n ei
e aut
staan nu ongeveer 30 tot 35
maar er is plaats voor een
tachtig Voel open- plaatsen
inisat i dus binnenkort nog mgeno-
worden. Wat direct opvalt is
:rote verschil in kwaliteit en
ng van deze zomerverblij-
Heel eenvoudige tenten vinden
maar ook luxueus uitgevoer-
outeh huisjes, met een maxi-
aan comfort.
zijn het nu. die in deze tijd
et jaar al gelegenheid hebben
ie V€ it de grote stad weg te trek-
i mc
l. De
enk
ile w
rider-
illen
t dit
?t>ry-
illen
dit
Ze
neen
ikint
pa
3eid<
ezie\
d".
uord
Hen
Vrijwel uitsluitend vrouwen,
•t hun kinderen de frisse lucht
os en hei verkiezen boven de
nmassa's. De mannen blijven in
ral i irj achter en komen alleen voor
n 21 weekeinde over; ze zullen hier
irlijk ook hun vacantie door-
en Maar er zijn uitzonderin-
We spraken een vrouw uit
ht. die met twee kleine kin
van het voorjaars7.onnetje ge-
Zij vertelde ons: „Ik ben hier
1 om de kinderen. Vorig jaar
we hier een paar weken met
ie en het heeft de kinderen
ïd gedaan, dat mijn man en
bloten hebben, ditmaal maar de
zomer naar Soestduinen te
?n. Mijn zoontje en dochtertje.
Utrecht op school gaan. rei-
lke dag heen en weer".
VINDINGRIJKHEID,
waren natuurlijk benieuwd te
hoe men hier zo'n hele zomer
Iemand, die eens een week of
weken kampeert zal zich die
net alles en nog wat weten te
•oand?0"1 maar iets anders wordt
^00, >ch wel. wanneer men het een
d of vijf zonder de gemakken
Ie moderne tijd moet stellen
naken de vrouwen die hier een
zomer wonen, hun eten klaar;
orden de huisjes verlicht?
mochten bij een paar mensen
lijkje binnen nemen, en hebben
erbaasd over de vindingrijk
waarmee hier alle mogelijke
men zijn opgelost Om een
eeld te noemen, de watervoor-
'g Bijna in alle huisjes is een
cht gebouwd, met een kraantje,
hc-gn waterafvoer. Buiten staat dan
melkbus op een verhoging,
ht het water met een slang
itcaterleidingprobleem wordt in
kamp Soestduinen heel een-
l0 opgelost: een bus op een
|®0tnp en een slang door de
naar binnen.
naar binnen gevoerd wordt. Op en
kele plaatsen in het kamp zijn aan
sluitingen op de waterleiding, die
gemeenschappelijk gebruikt worden.
De huismoeders verrichten hun
kookkunsten op pctroleumtoestellen,
en ook voor de verlichting maakt
men van deze brandstof gebruik.
Van tijd tot tijd komt de olieman in
het kamp op bezoek, evenals de bak
ker. de melkboer en de groenten-
man. De laatste kondigt zijn komst
aan met een bel De huisvrouwen
weten dan wel hoe laat het is, en
haasten zich naar de weg.
BIJNA GEEN KAMPEREN MEER.
We zeiden het al. de uitvoering
van de huisjes verschilt heel veel.
Er zijn er bij. die door vader in de
avonduren met veel zorg uit oude
materialen zijn gemaakt; er zijn er
ook. die zo uit een timmermans
werkplaats komen Ze hebben ech
ter allemaal één ding gemeen: hun
knusse gezelligheid. Hoewel de af
metingen hoogstens enkele meters
bedragen, verwondert men zich tel
kens weer over de ruimte, die er
binnen blnkt te zijn.
We ontdekten ook een woonwa
gen: radio aan boord, getuige de
lange antenne, die op het dak stond.
Vlak daarbij stuitten we op een
juweeltje van een bungalow, dat zo
uit een Hollywoodse filmstudio ge
komen kon zijn. Het huisje was nog
niet bewoond, maar door de raamp
jes zagen we een kamertje met z.-eil
op de vloer, een betegeld aanrecht
en opklaübedden achter keurige gor
dijnen. Een vacantie in zo'n „villa"
zou je geen kamperen mee;- kunnen
noemen
Dat een kampeerterrein als dit,
waar In het seizoen een goede drie
honderd mensen bij elkaar wonen,
het niet zonder regels kan stellen,
is zonder meer duidelijk. De politie
peren moet dat te voren aanvragen,
en krijgt, wanneer er plaats is. een
kampeervergunning met een aantal
voorwaarden, waaraan hij moet vol
doen. Hij mag bijvoorbeeld geen
hond meenemen, hij mag zijn mede
bewoners niet hinderen met muziek
en zijn drooglijnen mogen niet lan
ger zijn dan twee meter. Fel is de
politie gekant tegen het verhuren
van huisjes aan anderen. Wie daar
op betrapt wordt gaat binnen 24 uur
onherroepelijk de straat op.
VERBETERINGEN.
Ook voor de oorlog werd er op
het terrein al gekampeerd. Tijdens
de bezetting werd het „Sperrgebiet".
Na de bevrijding was er direct zo'n
belangstelling voor kampeerruimte.
dat de gemeente Soest dit terrein
voorlopig aanwees. Er was toen nog
niet het minste comfort. In de af
gelopen j'iren kwamen er steeds
meer aanvragen voor een kampeer
vergunning. zodat men tenslotte een
limiet voor het aantal zomerhuisjes
moest gaan stellen. Enkele verbete
ringen, zoals aansluitingen op de
waterleiding en enige latrines wer
den aangebracht; ze maakten het
terrein echter no<* lang niet ideaal.
Plannen voor wat meer comfort zijn
er wel. maar ze zullen voorlopig nog
wel niet uitgevoerd worden. Het
„opknappertje", dat nodig is zou de
gemeente Soest veel te veel kosten
Daarom moeten de bewoners het dit
jaar nog maar stellen met het kamp.
zoals het is. Dat ze tóch een pret
tige tijd in Soestduinen zullen door
brengen, daarvan zijn we overtuigd.
TOEN tn 1947 het rapport van 'n internationale commissie van zeven
deskundigen, een bevestiging gaf van de verklaring van Han van
Meegeren, dat enige, aan Vermeer toegeschreven schilderijen, in wer
kelijkheid van zijn hand waren, scheen het, alsof daarmee die kwestie
voor ééns en voor altijd was afgedaan. Degenen, die reeds vóór Van
Mecgeren's geruchtmakende bekentenis, aan de echtheid van de z.g.
Vermeers getivijjcld hadden (en dat waren er. vooral in de schilders
wereld niet weinig) zagen hun vermoedens bevestigd, terwijl vele an
deren de schellen van de ogen vielen.
Op één na alle omstreden
schilderijen bleven voor
hel publiek verborgen
„Het avondmaal" aanvankelijk
toegeschreven aan Johannes
Vermeer doch door vele deskun
digen gehouden voor een ver»
valsmg van de hand van
Han van Meegeren.
De reden, dat speciaal de „Em
maüsgangers" (de andere werken
zijn nooit in het openbaar geëxpo
seerd) zo algemene bewondering
wekte is niet alleen toe te schrij
ven aan de si ggestieve klank van
de naam Vermeer.
In dit schilderij zijn nl. elemen
ten aanwezig, die nauw aansluiten
bij de mentaliteit van onze eeuw en
dus groter weerklank vonden bij de
twintigste-eeuwse mens dan een
werkelijk 17e eeuws schilderij zou
hebben kunnen wekken. De compo
sitie. met zijn filmachtige „close-
up" van de personen, de nadrukke
lijke psychologie van de gelaatsuit
drukkingen is in géén geval typisch
voor Vermeer. Misleid door een
uiterlijke stijlovereenkomst, werd
iets unieks in het vbgkj cmfwypm
nu juist deze „Emnvmsgangers'1 als
iets unieks in het oeuvre van Ver
meer bewonderd. Van alle verval
singen is de ..Emmaüsgangers" trou
wens het enige schilderij, dat mis
schien technisch waardig is om voor
een Vermeer te kunnen doorgaan.
Alle latere vervalsingen zijn met
aanmerkelijk minder zorg en gees
telijke concentratie geschilderd en
slechts de oorlogstoestand kon van
Meegeren's bedrog zozeer verge
makkelijken. dat deze werken grif
kopers vonden.
.Terug naar de waarheid?"
Sinds kort dreigen de gemoede
ren opnieuw in beroering te wor
den gebracht door het optreden van
de heer Jean Decoen uit Brussel,
die als spreekbuis fungeert voor
allen, die het standpunt blijven ver
dedigen. dat althans de „Emmaüs
gangers" (bezit „Museum Boymans)
en het „Laatste Avondmaal" (bezit
van de heer D. G. van Beuningen)
authentieke Vermeers zijn. In zijn
boek „Terug naar de Waarheid"
(uitgave Ad. Donker) richt Decoen
zijn aanval vooral op één der des
kundigen van de door de Neder
landse justitie ingestelde commis
sie, nl. prof. dr. P. G. Coremans.
Het is immers gemakkelijker om
één persoon te betichten van onwe-
Uitbreiding KLM-luchtnet
in West-Indië
DEN HAAG. Het West-Indi-
sche luchtnet van de KLM zal
wederom worden uitgebreid. Met
ingang van heden zal de tweemaal
wekelijkse dienst CuragaoMara-
caibo. Barranquilla, Panama City
en San José eenmaal per week
worden doorgetrokken naar Mana
gua, de hoofdstad van Nicaragua,
en San Salvador, de hoofdstad van
El Salvador.
Kop van de Christus uit „Het
avondmaal": Vermeer of Van
Meegeren?
5?
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. „Vergeten is soms een zegen, soms ook een reden tot
schaamte, nl. zo het ons afkeert van wat groot en goed was in het verleden.
Deze jaarlijkse bijeenkomst In deze historische zaal, waar 29 Mei 1940
Seyss Inquart het bestond de eerste van zün honingzoete redevoeringen
tot ons volk te richten. Is er een teken van dat wij ons zelf tegen de be
schamende vorm van vergeten willen wapenen, al bewijst zij ook, dat wU
beseffen hoe gemakkelijk die ons in zijn greep kan krijgen. Onze dagen
bebben zozeer genoeg aan eigen zorgen, dat ook Nederlanders die géén
redenen hebben om eigen vaderlandse tekorten te bemantelen door de
gedachtenis der gevallenen te vergeten of zelfs te besmeuren, dit middag
uur van de vierde Mei wel eens nodig bebben om te komen tot stilstaan,
omzien en bezinnen." Zo ving de Hoge Commissaris van de Verenigde
Naties, mr. G. J. van Heuvcn Goedhart hedenmiddag In de Ridderzaal zijn
rede ter gelegenheid van de nationale herdenking aan. welke werd aange
boord door de vertegenwoordiger van de Koningin, vele ministers, leden
van het corps diplomatique en tal vaö anderen.
„Wij willen", zo zei hij. „onze ge
dachten deze Ridderzaal doen ver
laten en ze doen terugkeren naar
de dagen, waarin er voor Nederlan
ders geen recht geen vrijheid en
zelfs geen menselijkheid meer be
stond. en waarin moeders en va
ders terwille van hun kinderen hon
gertochten 'ondernamen, die menig
een hunner bekocht heeft met de
dood. De dagen, waarin tienduizen
den als opgejaagde honden door hun
eigen land zwierven, waarin op al
le fronten Nederlanders vochten. Als
er in die dagen geen Radio Oranje
was geweest, waarvan de Duitsers
de vertrouwde stemmen niet konden
weren, maar vooral als wij toen geen
Nederlands verzet tegen de vijand
hadden gekend, dat ons volk beziel
de en het in al zijn ellende deed
geloven in de toekomst van zijn vrij
heid. hoe grauw, hoe doods, hoe
zonder uitzicht zou ons aller leven
zijn geweest. De zekerheid dat bin
nen en buiten onze grenzen, te land
ter zee en in de lucht Nederlanders
liever dood dan slaaf, dag aan dag
bereid waren hun vrijheidsliefde
met hun leven te bezegelen, heeft
ons er toen bovenop gehouden. Je
gens hen geldt in volle omvang wat
Churchill van de mannen van de
„Battle of Britain" heeft gezegd:
..nooit in de geschiedenis zijn zo ve
len zo veel aan zo weinigen ver
schuldigd geweest".
Ui alle rangen en standen van
onze samenleving kwamen zij aan
getreden en zochten zij hun plaat
sen in het legertje van het verzet,
waarin niemand zich ooit meer dan
soldaat heeft gevoeld. Alle stands
verschillen veegden zij weg en naar
afkomst partij of geloof vroegen zij
elkander niet. Stilzwijgend, zonder
plichtplegingen, verbonden zij zich
op leven en dood voor de vrijheid
en de onafhankelijkheid van het va
derland.
Zes jaar ligt de bevrijding achter
ons. Denken wij terug aan al die
heimelijke bijeenkomsten van de
oorlogsjaren waarin wij smeedden
en schaafden aan het beeld van het
bevrijde, verjongde, vernieuwde Ne-
tendheid, kwade trouw en bedrog(l)
dan een hele commissie! Het gevolg
is echter, dat het grote publiek de
indruk krijgt dat de mening van
de éne expert tegenover die van
een andere gesteld wordt en er dus
reden tot twijfel bestaat. En dat is
voor de Ver meer-volgelingen reeds
veel gewonnen
Het is overigens verbazingwefc-
kend. dat men kan menen op zulk
een grove, onwaardige en onop
rechte wijze (want in Decoen's boek
is elke wetenschappelijke objectivi
teit ver te zoeken) het pleit te kun
nen winnen. De Cocn schroomt niet
teksten en uitspraken uit Coremans'
publicatie „Van Meegerens Faked
Vermeers and de Hoogh's", te ver
draaien of onjuist weer te geven.
Wanneer bepaalde feiten niet in
zijn kraam te pas komen, beticht
hij zijn tegenstander deze feiten op
bedrieglijke wijze in het proces ge
smokkeld te hebben! Zulk een feit
is b.v. de koop door Van Meegeren
op 27 Mei 1940 van een 17e eeuws
schilderij, een jachtafreel van Hon-
dius, bij do Fa Douwes te Amster
dam. en dat als ondergrond voor
het „Avondmaal", diende. Voor dit
feit bestaat van verschillende zijden
zóveel bewijsmateriaal, dat het een
voudig belachelijk wordt, om zoals
Decoen doet, van bedrog te spreken
(in wiens voordeel?) Het is onnodig
Decoen's boek verder te citeren. Dè
heer Coremans is mans genoeg om
de conclusies van het wetenschap
pelijk onderzoek, neergelegd in
bovengenoemde publicatie, zélf te
verdedigen en zal dit o.a ook op
zijn lezing in het Museum Boy
mans op Maandag 7 Mei a.s. kun
nen doen.
He* wordt echter tijd, dat alle
geheimzinnigheid en terughouding
in deze kwestie verdwijnt. In de
kring van kunsthistorici is de wens
reeds geuit, dat alle vervalsingen
van Van Meegeren eventueel met
enkele van zijn, onder eigen naam,
gemaakte werken, in een tentoon
stelling verenigd worden. Inderdaad
heeft, dunkt mij. het publiek het
recht zich met eigen ogen te over
tuigen. Dat een dergelijke exposi
tie. b.v. tijdens het Holland-Festival
in binnen- en buitenland een enor
me belangstelling zou v ekken. is
duidelijk. De baten zouden des
noods voor een liefdadig dool benut
kunnen worden Deze expositie zou
bovendien een bijzonder nut heb
ben, omdat in ons land in de eer
ste dagen van Juli een internatio
naal congres van Kunstcritici wordt
gehouden
Het kan voor dc Waarheid slechts
dienstig zijn, indien men de be
kendste kunst-experts van de ge
hele wereld, in de gelegenheid stelt
zich over de kwestie Vermeer-van
Meegeren een eigen opinie te vor
men. Er hebben zich al te veel val
se legenden om deze zaak gevormd,
die door wat frisse buitenlucht mo
gelijk weggevaagd kunnen worden.
R. E. PENNING.
(Van onze correspondent)
HILVERSUM. On 13 Mei, 2de Pinksterdag, viert na zjjn „grote
broers" tenslotte ook dc VPRO zijn 25-jarlg bestaan. Dat zal wat een
voudiger geschieden dan de „grote broers" het gedaan hebbon, en wel in
Utrecht, 's Morgens zyn er kerkdiensten. Men had hier aanvankelijk vier
kerken voor „gepland", en die blijken nu reeds besproken uitverkocht
te zijn, waarna men besloten heeft ook in het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen die morgen een kerkdienst te houden, naar aanleiding van
het VPRO-jublleum. Ook voor deze laatste kerkdienst zijn nagenoeg alle
beschikbare plaatsen alweer besproken.
raars (dat ls 100 0001 te hebben als aboji-
Samenwerking van
ds Vorster en
dr v. d. Horst
Voor de microfoon zal men de Ju
bileum-dag beginnen met de uitzen
ding van een kinderdienst o.l.v. me
vrouw Spelberg, daarna van 11—12
een kerkdienst.
De eigenlijke viering begint 's mid
dags om kwart voor twee in de
Beatrix- en Irenehal van het Jaar
beursgebouw. Als sprekers (en
spreekster) treden op: Prof. dr M.
A. Beek uit Amsterdam, de tegen
woordige voorzitter van de Centrale
Commissie voor het Vrijzinnig Pro
testantisme; mej. dr N. A. Bruining,
de voorzitster van de VPRO; prof.
Rutten, minister van Onderwijs; de
adjunct-regeringscommissaris voor
het radiowezen, mr Ph de Vries; de
voorzitter van de N.R U. prof. Kors;
e.a., onder wie 'n Engelse dominee
en niet te vergeten ds Brand
uit Haarlem, die het jubileumge
schenk (een stationcar?) namens de
luisteraars zal aanbieden.
Verder wordt deze middag een
door ds Duca Vorster geschreven de
clamatorium opgevoerd, waarbij dr
Anthon van der Horst de muziek
componeerde. Een groot koor, be
staande uit 20 a 30 kerkkoren; het
verdriedubbelde VPRO-morgenwij-
dingskoor; het omroeporkest en voor
de declamatie Wanda Reumer, Jen
ny van Maerlant en Jo Sternheim,
derland en stellen wij daartegenover
de ontwikkeling van onze werke
lijkheid sedert 1945, dan voelen wij
vaak een brok in de keel.
Wij zijn al weer zo ver, dat wij
onze vrijheid verschrompelen tot
weinig meer dan recht om met de
ellebogen naar voren te dringen
teneinde de grootst mogelijke graai
te doen uit de schatkist van dc ge
meenschap Wij zijn zelfs al zo ver,
dat wij. alleen maar omdat de ge
schiedenis er voor heeft gepast on
ze particuliere zin te doen. elkan
der even grif als klakkeloos nazeg
gen: „dat onze jongens toch te goed
waren om daarvoor te vallen".
Konden onze gevallen vrienden
nog spreken, zij zouden ons zeggen,
dat zij herdacht willen worden in
onze daden. ZiJ zouden ons vragen
om als zij tr begrijpen, dat vrijheid
nooit te duur wordt betaald, en dat
een vrij Nederland meer is dan de
som van zijn kerk-genootschappen.
partijen, verenigingen en mensen
Zij zouden ons het vrije vaderland
voorhouden als de werkelijkheid
van onze eenheid boven onze ver
deeldheid en zij zouden ons op
roepen tot onze persoonlijke bij
drage van zijn ongerepte handha
ving.
Het vaderland roept onze namen
al af. De vierde Mei van 1951 valt
in een tijd van nauwelijks te ver
duren spanning Het vaderland, nog
steeds in nood. roept alle namen af
en vraagt voor zijn verder herstel
en zijn ongerekt behoud offers.
Doch de een wacht met zijn ant
woord op de ander, de ander op
de een. Maar zij die wij gedenken,
hebben gedacht noch gewacht. Zij
hebben gedaan"
De bijeenkomst was geopend door
de voorzitter van d Eerste Kamer,
prof. mr R. Kranenburg, waarna
het Swselin» -kwartet het vijfde
kwartet van Willem Pijper ten ge
hore bracht en het Nederlands Ka
merkoor o.a werken van zijn diri
gent Felix de Nobel zong. Johan
Schmitz besloot deze herdenking
met het zeggen van de psalmen 18,
72 en 90.
D. SPELBERG
werken aan deze uitvoering mede.
Het geheel onder leiding van de
componist.
En tenslotte zal ook op deze dag
de traditionele vlaggendemonstratie
van 150 VCJC-ers niet ontbreken.
Dank zij een ruiling van zendtijd
met de VARA is de VPRO in staat
deze gehele jubileumviering uit te
zenden.
Geschiedenis
Mej. dr N. A Brulning, de tegenwoor
dige voorzitster, en dr E D. Spelberg,
de directeur, zijn de volle 25 jaar aan
de VPRO verbonden. Zij hebben ons
diverse interessante bijzonderheden uit
de VPRO-geschicdenls verteld Daarbij
kwam dan onder meer vast te staan, dat
het „wegen" van omroepverenigingen
naar hun ledental niets nieuws ls. In
die eerste beginjaren moest de VPRO
3000 leden achter zich hebben om „mee
te kunnen doen". Ook in die dagen was
er dus al 'n ..run om leden-luisteraars".
Mede dank z(J de predikanten-medewer
king kreeg de VPRO ze nogal vlug En
nadat een tweede zender in Nederland
gebouwd was. kreeg dc VPRO de Vrij
dagavond voor zendtijd. Later zijn er
weer uren van ole Vrijdagavond geruild
en kwamen er „dagopeningen" en „mor
genwijdingen" op andere dagen voor in
de plaats. In totaal zendt de VPRO
uur per week uit.
Volgens het op handen zijnde nieuwe
omroepbestel dient de VPRO als „bij
zondere omroepvereniging 5% van het
aantal luisterbijdrage betalende luiste-dekken, hij
né op zijn orgaan „Vrije Geluiden". (De
grote broers worden gewogen op 10%. is
200 000 abonné's op hun omroepblad
„Vrije Geluiden" heeft momentcel 70.000
abonné's, doch men acht het in VPRO-
kringen wel mogelijk de 100.000 te be
reiken. Leden telt de VPRO al 120.000,
maar deze omroep maakt principieel
een scheiding tussen het lidmaatschap
van de VPRO en het abonnementschap
op „Vrije Geluiden".
De VPRO lb zijn gehele leven lang
mogen we wel zeggen, voorstander ge
weest van een nationale omroep en is
dat nog. Geen staatsomroep, zo ver
klaarde dr Brulnmg daar nadrukkelijk
bij, maar een omroep, die centraal ge
regeld is met afzonderlijke principiële
uitzendingen in en uit zelfstandige sec
toren. Krachtens dit principe ls de VP
RO na de laatste wereldoorlog ook het
laatst herrezen. Namelijk pas toen de
serieuze kans op een nationale omroep
verdwenen was en de omroepverenigin
gen „sterker dan tevoren", aldus dr
Bruining uil de strijd naar voren
kwamen, tóén heeft de VPRO zich pas
heropgericht.
Toekomst
In 1947 heeft de VPRO aan de toen
malige minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenscheppen (minister Glclcn) om
meer zendtijd gevraagd. Dat betrof een
vrij aanzienlijke uitbreiding. „Wij wil
len onze uitzendingen namelijk een
meer algemeen karakter geven", aldus
dr Spelberg, „omdat wij daartoe aange
spoord worden door luisteraars, die geen
bevrediging vinden in de programma's
van de AVRO. VARA. KRO cn NCRV.
Fen voorbeeld van dat meer algemene
karakter ls de schoolradio, waarmee de
VPRO onlangs begonnen is." Op de
„wandelgangen In de radiowereld" is
dienaangaande al „gefluisterd", dat de
VPRO ook inderdaad meer zendtijd zal
krijgen.
Zeepost voor Oost en West
DEN HAAG Met de volgende
schepen kan zeepost worden ver
zonden. De data. waarop de corres
pondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan tussen haakjes
achter de naam van het schip ver
meld: naar Indonesië: m.s. „Willem
Ruys" (23 Mei); naar Nieuw Gui
nea: s.s. „Billiton" (10 Mei); naar de
Antillen: m.s. „Helena" (10 Mei);
naar Canada: s.s. „Nieuw Amster
dam" (5 Mei); s.s. „American De
fender (9 Mei); en naar Australië,
m.s. „Slbajak" (7 Mei).
Het bU Oosthoek uitgegeven boek,
dat prof. Geyl deze goedgevonden
titel meegeeft Is samengesteld uit
oen reeks opstellen van uiteenlopen
de aard. ZU nemen ons mee naar
Shakespeare en naar de Amerikaan
se burgeroorlog vandaar het
woord „Tochten" zfj laten ons
ook het schouwspel zien „Toer
nooien" van een polemische geest,
die In 't geweer komt tegen opvat
tingen, welke de grondslag van zijn
geschiedbeschouwing dreigen te on
dermijnen of de wetenschap der ge-
schiedbeschryvlng tot Iets willen
misbruiken waartoe zU niet bU
machte en dus ook niet geroepen is.
Het is voor een nlet-vakman zeker
niet eenvoudig zich in deze theore
tische zaken te verdiepen, en nog
moeilijker een stellig standpunt in
te nemen. Zal het hem niet gemak
kelijk kunnen gebeuren dat hij in
de polemiek Geyl contra Ph. de
Vries bij 't lezen van de eerste vol
op de zijde kiest van de verontwaar
digde hoogleraar, maar bij het ken
nisnemen van de rustig gedocumen
teerde verdediging door de aange
vallen jonge doctor, veel kan waar
deren ook in diens betoog? De vraag
kan zelfs rijzen: zijn de verschillen
tussen beider standpunten in dc
praktijk wel zo groot en fundamen
teel als beide schrijvers zich en de
lezer willen doen geloven?
Ik ga verder en vraag mij af. of
zijn temperament de hoogleraar niet
mogelijk enige parten heeft ge
speeld. Het toernooi is er niet min
der waardevol om geworden en dr.
de Vries zal het zich tot een eer
kunnen rekenen, dat hij prof. Geyl
aldus uit zijn tent heeft gelokt. Aan
scherpzinnige cn vaak geestige ar
gumentatie laat prof. Geyl het ze
ker niet ontbreken en het pleit
voor zijn „objectiviteit" de veel-
omstredene! dat hij ook het we
derwoord van zijn tegenstander in
extenso heeft laten afdrukken. De
scherpte van zijn aanval voelt men
ingegeven door een haast jaloerse
liefde voor zijn vak, waaraan hij
door de leerling van prof. Romein
zogoed als door deze zelf voelt te
kort gedaan.
De waarlijk magistrale kwaliteiten
van Prof. Geyl's ontleedkunst beseft
men het duidelijkst in zijn bestrij
ding van de Engelse geleerde Toyn-
bee.
Deze heeft gepoogd In de gang der
geschiedenis een bepaalde lijn te ont-
treedt als systeembouwer
ea Imponeert en door zijn fascineren
de betoogtrant gemakkelijk meesleept.
Prof. Geyl heeft zeer zeker oog voor
de schoonheid van deze constructies,
hij heeft gevoel voor de schitterende
vergezichen die Toynbee met zijn on
rustbarende kennis opent, maar hij ziet
van dit systeem ook de Innerlijke voos
heid en schroomt niet de vinger te leg
gen op de zwakke plek Zijn geharnast
betoog heeft terecht reeds in het bui
tenland de aandacht getrokken.
Voor menigeen wiens belangstelling
tenslotte meer literair dan historisch
ls gericht zal de helaas niet voltooide
studie over Shakespeare als geschied
schrijver waarmee de bundel opent, niet
de minst lezenswaardige zijn. Het be
hoort tot het beste, wat in ons land
oV-ïr Shakespeare Is geschreven. Dat de
auteur blijk geeft diep in de historische
drama's van de Engelsman te Mi
doorgedrongen, behoeft misschien niet
te verbazen, maar niet minder belang
wekkend zijn dc vaak verrassende ver
gelijkingen die hij maakt met het to
neelwerk van Hooft. Vondel. Cornellle.
Raclne, waarmede hij weinig minder
vertrouwd blijkt.
De recensent mag geen afscheid nemen
van dit rijke en kostelijke boek zon
der op de vaak flonkerende stijl te
hebben gewezen, die echter en ook
dit dient vermeld een enkele maal
ontsierd wordt door lichte verschrijvin
gen, door adjectieven zoals „schrik-
baarlljk" die wat vreemd klinken en
ongewone zinswendingen die waar
schijnlijk hun oorzaak vinden In schrij
vers innige vertrouwdheid met het An
gelsaksische Idioom. C.A S.
