DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Snelle opmars van geallieerden
overrompelt Chinezen
ONDERZOEK!
van groot historisch belang
Britse ambassadeur bij
Perzische premier
60.000 communisten lopen kans
te worden omsingeld
Spanning over Prins op
twee vliegvelden
Katwijker wint prijs
van gemeente Velsen
Ondertekening plan-
SchunÜflTïn gevaar?
Gromyko stelt
ultimatum
te Parijs
Ongeluk met
wasbenzine
Tien dagen geen
nieuwe pokken
SPANNENDE HARINGRACE
Encephalitis in
Nijmegen
Drie figuren ten voeten uit:
Gerbrandy, Kruis,Lunshof
Voorzichtig
met vuur
Waarschuwingssysteem van
luchtmacht niet volmaakt
lie Jaargang, no. 121
Zaterdag 26 Mei 1951
Opgericht door de Stichting „Het Parool^ - Giro 510330
Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements
prijs 40 cent p. w. of 5.15 p. kw. Losse nummers 9 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
HOOFDREDACTEUR: TJ. DE BOORDER
tot bijna 2 km van de grens juist
ten Zuiden van de samenvloeiing
van Imiin en Hantan.
Ten Noorden van Oei-Jongboe
werd na gevechten die de gehele
dag duurden tenslotte de tegen
stand van ingegraven Chinezen ge
broken. Rechts van dit strijdtoneel
omsingelden de Amerikanen twee
vijandelijke compagnieën die fel
verzet boden maar geen hoop op
uitbreken meer konden koesteren.
Amerikaanse artillerie zaaide
dood en verderf onder een vijande
lijke colonne van 3000 soldaten,
150 lastdieren, vele vrachtauto's en
kannonen gedurende ruim twee
uren en daarna kwamen corsairs
van de vloot opdagen om het ver
nietigingswerk te voltooien.
BONN. Woensdag wordt in de
West-Duitse Bondsdag een debat
gehouden over de kwestie-Saar-
land. Een ministeriële commissie
zal een verklaring opstellen. De
beslissing om Woensdag het debat
te houden werd bekend gemaakt
kort na het verbieden van de
Saarlandse democratische partij,
die de inlijving van Saarland bij
de West-Duitse republiek voor
staat. Verwacht wordt dat dit ver
bod. reeds door Adenauer gelaakt,
de betrekkingen tussen Frankrijk
en Duitsland ernstig zal beïnvloe
den. Volgens sommige waarnemers
zou het zelfs de Duitse bekrachti
ging van het plan-Schuman in ge
vaar kunnen brengen.
.WAT VOOR WEER?
.Vrij warm maar
buiig
Onweersbuien, die gisteren in ons
land van vrij veel neerslag verge
zeld gingen, zijn door een lichte
weersverbetering gevolgd, maar bo
ven Frankrijk kwam een nieuwe
onweersstoring tot ontwikkeling.die
naar het noorden trekt en in het
raidden en zuiden van ons land bij
na overal regen en onweer zal bren
gen. Maar de buïigheid, die voor
het komend weekeinde kan worden
verwacht zal worden afgewisseld
met flinke opklaringen en de tem
peraturen zullen vrij hoog oplopen.
Op de oceaan bevindt zich een sto
ring, die waarschijnlijk ook onze
omgeving zal naderen. Maar het valt
nog niet te zeggen, wanneer het
weer in ons land hiervan de invloed
zal ondergaan. Het valt aan te be
velen het komend weekeind niet
zonder jas van huis te gaan. Men
zal dit kledingstuk echter niet voort
durend nodig hebben.
J D CIIUTü H D H ufïi I'j Uili CriJïïE 3 Hl) liïïön GnniHECIT]Cl' 3
Enkele buien
m n
Weersverwachting geldig van §j
g Zaterdagavond tot Zondag- m
ivond: fj
Vanavond en vannacht over g
fcet algemeen veel bewolking j§
met op de meeste plaatsen re- jg
gen- of onweersbuien. Morgen g|
overdag wisselende bewolking f§
met plaatselijke regen- of on- n
weersbuien maar ook opklarin- 1
gen. Zwakke tot matige wind
uit uiteenlopende richtingen, n
Weinig verandering in tempe- g
ratuur.
27 Mei Zon op 4 u 32 m onder B
20 u 43 m; maan op 1 u 37 m onder M
11 u 28 m. g
28 Mei Zon op 4 u 31 m onder
20 u 44 m maan op 1 u 50 m onder g
12 u 49 m. S
«Mi!*»
TOKIO. De geallieerden rukten in het Oostelijk deel van het centrale front bliksem
snel op om te trachten twee Chinese legerkorpsen te omsingelen die nog ten Zuiden van de
38ste breedtegraad streden en overschreden elders op twee plaatsen de grens in het verloop
van hun „vernietigingsoffensief". Duizenden vluchtende vijandelijke soldaten werden overal
langs het front bestookt door de geallieerde artillerie en door dc geallieerde luchtmacht. Op
sommige plaatsen sleurden strijdlustige geallieerde infanteristen hun tegenstanders eigen
handig uit hun schuttersputten. De twee met omsingeling bedreigde Chinese legerkorpsen
die samen ongeveer 60.000 man sterk zjjn waren tijdens de tweede fase van het lente
offensief 40 km. in Zuid-Korea doorgedrongen. Een versterkte geallieerde strijdgroep rukte snel
op en zwenkte ten Zuiden van Inje naar het Noordoosten om de vijand de terugtocht af te
sneden.
Amerikaanse troepen ontmoetten
bij hun opmars van ruim 7 km
door bergterrein nabij de weg van
Hontsjon naar Inje slechts hier en
daar bittere tegenstand van een
heden die wilden voorkomen dat in
het Zuiden van hun posities de om-
singelingsring zou worden geslo
ten.
Langs het gehele front, dat nau
welijks een week geleden door de
vijand op tal van plaatsen werd
doorbroken, was de vijand op de
vlucht naar het Noorden, achter
volgd door twee Amerikaanse divi
sies en voortdurend bestookt door
de geallieerde luchtmacht.
Geallieerde voorhoedes over
schreden de grens ten Noord-wes
ten van Tsjoentsjon en ten Noord
oosten van Oei-Jongboe maar
keerden tegen het vallen van de
avond naar hun uitgangsstellingen
terug en meldden dat zij vrijwel
geen contact met de vijand hadden
gehad.
Zuid-Koreaanse patrouilles die
over de Imjin waren getrokken
hebben waarschijnlijk de 38e
breedtegraad bereikt. Zij hadden
steun van Amerikaanse tanks.
Verder naar het westen vorderde
Amerikaanse tankvoorhoede
Vermoeide Mossadeq spreekt onverzoenlijke
woorden op persconferentie
TEHERAN. De Britse ambassadeur te Teheran, Shepherd, heeft Vrij
dagavond ruim een uur met de Perzische premier Mossadeq beraadslaagd.
Men meent, dat gesproken is over het vinden van een formule, welke het
Perzië mogelijk zou maken de olie-industrie te nationaliseren, terwijl tevens
zou worden verzekerd dat de Britten zouden blijven helpen hij de oliewin
ning, opdat ook het nieuwe bedrijf doelmatig zou kunnen werken. Ver
nomen wordt, dat de Amerikaanse ambassadeur te Teheran, Grady, thans
een belangrijke rol speelt bij de pogingen om tot een of ander compromis
te komen.
Men zegt dat nu te Teheran zeer
geheime besprekingen worden ge
voerd, met het doel de wensen van
Perzië in overeenstemming te
brengen met de noodzaak om een
bevredigende bedrijfsvoering bij
de Perzische olie-industrie te ver
zekeren.
Premier Mossadeq verklaarde op
een persconferentie dat Groot-
Britlannië de olieconcessies aan de
rechtmatige eigenaars moet af
staan of de consequenties moet
dragen.
Nu eens brak hij bijna in tra
nen uit, dan weer was hij buiten
gewoon heftig tijdens zijn eerste
verschijning in het openbaar se
dert hij zijn toevlucht had ge
zocht in het parlementsgebouw uit
angst voor moordaanslagen.
Mossadeq zag er zwak en ver
moeid uit. Zolang hij sprak steun
de hij op gen. Kazem Sheibani.
zijn persoonlijke adjudant. Hij
brak in tranen uit toen hij sprak
over de arme Perzen die met ..Ar
moede, onwetendheid en ziekten"
te kampen zouden hebben. Hij
werd fel toen hij de Anglo-Iranian
met zijn „gemene koloniale poli
tiek" daarvoor aansprakelijk stel
de.
HMaiEQüaiQÜtHIEllESülM
PARIJS. De Rus Gromyko
heeft het Westen het „ultimatum"
gesteld dat een ministersconferentie
geen zin had tenzij dan gesproken
zou worden over het Atlantisch
Pact en de Amerikaanse bases in
Europa.
De Brit Davies zeidc dat Gro
myko het Westen met een ultima
tum confronteerde dat onmogelijk
aanvaard kon worden.
Gromyko weigerde om zijn ver
klaring toe te lichten. Westerse ge
delegeerden wisten niet of de Rus
bedoelde dat deze punten op de
agenda zelf moeten kom-an. of alleen
maar besproken moeten worden op
een eventuele conferentie der Grote
Vier.
De plaatsvervangers zullen van
daag niet bijeenkomen.
Vrouw overleden aan
brandwonden
VEENENDAAL. De 26-jarige
mejuffrouw J. H. was Vrijdag
avond bezig om met wasbenzine
iets schoon te maken, toen het
bakje met de vloeistof omviel en
de inhoud zich over haar kleren
verspreidde. Waarschijnlijk heeft
een vonk van een motorrijwiel,
dat in haar nabijheid werd gere
pareerd, de benzine doen ontvlam
men, zodat zij plotseling in lichter
laaie stond. Nadat de vlammen
waren gedoofd is de jonge vrouw
in zorgwekkende toestand over
gebracht naar het Julianazieken-
huis alhier. Zij is daar heden
morgen in alle vroegte overleden.
Haar broer, die het motorrijwiel
repareerde, liep eveneens brand
wonden op en moest naar het zie
kenhuis worden vervoerd.
Het spannendste deel van de
haringrace 1951 heeft zich af
gespeeld binnen de pieren van
IJmuiden en deze foto brengt er
iets van in beeld. Voorop ziet
men hier de Vlaardingen 208, die
voor cle Katwijk 7S binnen
kwam varen, maar toch geen
winnaar werd. omdat schipper
P. Hoek van de Kw 78 met een
handige manoeuvre zijn concur
rent op het laatste nippertje
wist te passeren. Op dit plaatje
zijn beide loggers de „eind
streep" al dicht genaderd. Maar
de winnaar vaart hier nog
achter de Vlaardinger, die
zich de uitgeloofde zilveren leg
penning voor de neus zag weg
gekaapt.
Bij zijn bezoek aan de provincie
Groningen heeft Prins Bernhard
ook gesproken met het hoofd
van de gemeente, waarover cle
laatste tijd zoveel te doen is ge
weest en die binnenkort een
regeringscommissaris zal krijgen:
burgemeester J. Tuin van Fin-
sterwolde. Op het midden van
de foto ziet men de particuliere
secretaris van de Prins, mr. F
A. de Graaff. Elders in dit blad
treft men een verslag aan van
het in de Tweede Kamer over
Finsterwolde gevoerde debat.
TILBURG. Ook Vrijdag j.l. heeft
zich in Tilburg geen nieuw geval
van pokken voorgedaan. De stil
stand duurt daarmee nu reeds tien
achtereenvolgende dagen. Er wer
den gisteren geen pokkènpatiënten
uit het ziekenhuis ontslagen en even
min herkreeg een der in quarantaine
gestelde personen zijn bewegingsvrij
heid.
DEN HAAG. Zaterdag 23 Juni
wordt in Pulchri Studio het 25-ja-
rig bestaan herdacht van het Fe
deratief Comité voor Vogelbescher
ming in Nederland (Covaco).
Van Eelde vertrokken naar Leeuwarden
maar op Soesterberg geland
GRONINGEN. Toen na zyn werkbezoek aan dc provincie Groningen
Prins Bernhard op het vliegveld Eelde aankwam, stond daar zyn blauwe
Messcrschmidt reeds voor vertrek gereed. Dc weersomstandigheden waren
evenwel van dien aard, dat inlichtingen moesten worden ingewonnen over
het zicht. Op Eelde was het zicht op dat tijdstip slechts duizend meter en
dat van Leeuwarden tien kilometer. De Prins besloot evenwel toch naar
Leeuwarden tc vliegen en vertrok om precies zes uur. In plaats van te
Leeuwarden landde de Prins echter geheel onverwacht om half acht te
Soesterberg. daartoe door de weersomstandigheden genoopt. Snel werden
de vliegvelden Leeuwarden en Eelde opgebeld, waar dc aanwezigen in
grote spanning verkeerden!
Juist toen het toestel van de prins
zich van Eelde had losgemaakt liep
daar een weerbericht binnen, dat
weinig goeds voorspelde. Nog even
werd de mogelijkheid overwogen
om een rode kogel de lucht in te
zenden, daarmede kenbaar maken
de, dat het toestel dc reis niet moest
voortzetten
Aan dit voornemen is echter geen
IJMUIDEN. Vrijdagmiddag om twee uur kwamen twee loggers met
Hollandse Nieuwe de pieren van IJmuiden binnen. Voorop voer de VL 208
„Frida", met de KW 78. „Excelsior 2" in zijn zog. Van de haringgronden
af Hebben deze twee schepen elkaar niets toegegeven. Binnen de pieren
probeerde dc Katwijkse logger zelfs de Vlaardingsc concurrent nog voorbij
te komen. Dit lukte tenslotte op enige tientallen meters van dc kant, daar
de Katwijkse logger, door gemakkelijker wendbaarheid, vlugger de tros
j over boord kon krijgen en dus het eerst vast lag en daarmee de prijs
I van het Velscnse gemeentebestuur: een zilveren legpenning en een oor-
kondc in de wacht sleepte.
Wethouder Visser van
Velsen overhandigt de zilveren
'penning met bijbehorende oor
konde aan de schipper van de
Excelsior 11" (Kw 78).
NIJMEGEN. In het Canisius-
ziekenhuis te Nijmegen is een pa
tiënt opgenomen, die na eerste in
enting tegen pokken lijdende is aan
encephalitis. Dit is het zesde geval
van hersenvliesontsteking, dat zich
de afgelopen week in ons land heeft
voorgedaan.
Vijfde verslag verschenen van dc
Parlementaire Enquête Commissie
ANDAAG is het vijfde verslag van de Parlementaire Enquête Com
missie verschenen, door ziekte van dc voorzitter, mr L. A. Donker,
vijf maanden later dan was verwacht. Het bevat het algemeen politieke
gedeelte van het onderzoek van de commissie en is in staatkundig en
staatsrechtelijk opzicht het belangrijkste deel. Vooral de bijlagen, in een
apart boek verzameld, zyn van groot historisch belang. Het werk bestaat
uit drie delen, tezamen 2445 pagina's groot. Wederom heeft de P.E.C.
prachtig werk verricht en Nederland kan niet dankbaar genoeg zyn voor
dit conscientieuse onderzoek dat de plaats heeft ingenomen van de node
ontbeerde parlementaire controle.
Meer nog dan de vorige delen
geeft dit verslag een beeld van wat
er omging in die wonderlijke Ne
derlandse kolonie tijdens de oorlogs
jaren. De verschillende ministers-
en kabinetscrises worden op de vost
gevolgd, met alle omstandigheden
en moeilijkheden die er de oorzaak
van waren, de voorbereiding van de
terugkeer met de onzalige na
oorlogse nasleep van Militair Gezag,
berechtingschaos en politieke moei
lijkheden wordt uit de doeken ge
daan. De wonderlijke toestanden in
het bevrijde Zuiden worden een open
boek. Verder weidt het verslag uit
over de vertrouwensmannen, de on
derhandelingen met de Duitsers in
April 1945, de Nationale Advies
Commissie en de formatie van het
kabinet-Schermerhorn-Drees.
Drie mensen worden in het ver
slag ten voeten uit getekend. In
het bijzonder Gerbrandy, de man
die er enerzijds in slaagde binnen
enkele maanden Nederlands repu
tatie in de ogen onzer geallieerde
vrienden ten volle te herstellen na
het slechte begin van het kabi
net-De Geer, de man die van geen
compromissen met de Duitsers wil
de weten, maar standvastig bleef In
de strijd. Anderzijds echter de man.
die faalde als leider van het kabinet
en ondanks zijn beminnelijkheid en
humor de oorzaak was van vele on-
verkwikkelykheden in de boezem
van de regering.
In de tweede plaats de toenmali
ge kolonel en later generaal Kruis,
een bekwaam en scherpzinnig man,
die reeds in die jaren bewees de
juiste verhouding tot zijn regering
met te kunnen vinden en die aan
sprakelijk wordt gesteld voor de
verschrikkingen van het Militair
Gezag.
De derde Is de journalist Lunshof
die de commissie aan de kaak stelt
als een onverantwoordelijke laste
raar, vervalser van citaten, de man
die op schandelijke wijze en volko
men ten onrechte de reputatie van
oud-minister Van Heuven Goedhart
trachtte te bezoedelen aan de hand
van op onrechtmatige wijze verkre
gen geheime en vervalste stukken.
Dit is één van de drie gevallen,
waarin de commissie aandringt op
ingrijpen van de justitie, om uit te
maken of dr. Somer van het Bureau
Inlichtingen zijn geheimhoudings
plicht heelt geschonden, toen hij. tot
het archief behorende stukken, aan
de heer Van Houten ter hand stelde.
Het was deze laatste die deze stuk
ken, in zijn strijd tegen de oud-mi
nister, aan Lunshof overhandigde,
die er zijn vervalsingen op baseer
de.
Een zwarte bladzijde in de ge
schiedenis van de bevrijding vormen
de misstanden in de kampen voor
politieke delinquenten, waar Neder
landers zich als Duitsers gedroegen!
De commissie acht een nader ïus-
titieel onderzoek alleszins gewet
tigd.
In de derde plaats wil de com
missie zien uitgemaakt, in hoeverre
meinedige verklaringen voor haar
zijn afgelegd door een aantal ge
zagsdragers omtrent een briefje, dat
in Januari 19-15 heeft geleid tot de
verwijdering van de procureur-gene
raal van Den Bosch mr. Speyart
van Woerden in de onheilzame strijd
om de arrestatiebevoegdheid in het
bevrijde Zuiden.
Vrijwel overal komt de voltallige
commissie tot overeenstemmige
conclusies. Slechts in vijf gevallen
van zeer ondergeschikt belang geeft
één lid blijk van afwijkende menin
gen. Het is duidelijk uit de aard van
zyn opvattingen dat dit het commu
nistische lid mr. B. J. Stokvis is.
Over dit alles wordt de lezer uit
voerig ingelicht in deze editie van
ons blad. Op sommige punten zal
nog worden teruggekomen.
Men is het er overigens nog niet
over eens, of het winnen van deze
haringrace, waarvan overigens dc
SCH 9 de eer opeist, onafhankelijk
gesteld moet worden van het mo
ment. waarop de winnaar de haven
binnenvaart, in welk geval de
Vlaardinger nummer één was, of
van het moment van meren
Schipper P. van der Zwan van
de VL 208 was lichtelijk teleurge
steld door deze uitslag van de reis.
omdat hij tot het laatste moment
heeft gedacht, dat de eer dit Jaar
voor hem was
„Wij hebben voortdurend achter
elkaar gevaren en mijn schip heeft
de ketels tot berstens toe opgejaagd
om geen snelheid te verliezen.
gevolg gegeven, omdat het vliegtuig
te snel was verdwenen.
Even heeft het op de Nederlandse
vliegvelden gespannen. Om ruim
18 30 uur moest dc Prins op het
vliegveld Leeuwarden landen. Het
werd 7 uur on nog steeds was er van
het prinselijk vliegtuig niets te ^o-
ren. Het werd kwart over zeven en
de gezichten van de autoriteiten
kregen strakke lijnen, omdat be
kend was, dat de Prins op tijd het
vliegveld Eelde had verlaten, maar
ook omdat het toestel geen radio
aan boord had.
Eindelijk, klokslag half acht, kwam
van Soesterberg bericht, dat de
Prins aldaar behouden was geland
cn dat hij het raadzaam had ge
oordeeld, gezien de slechte weers
omstandigheden, maar direct door
te vliegen.
DEN IIAAG. Dat voorzichtig
heid met vuur geboden blijft, blijkt
weer uit een door de hoofdinspec
tie voor het brandwecrwezen op
gesteld overzicht van de door
brand veroorzaakte schade in de
maand April. Gedurende deze
maand verloren ten gevolge van
brand drie personen het leven; 25
personen, onder wie 14 brandweer
lieden, werden door brand ge
wond. De directe brandschade
wordt voor April geraamd op
2 704.500 (Maart 2 800 745.,
April 1950 3 180.895). Dertien
boerderijen werden geheel of ge
deeltelijk door brand vernield.
DEN HAAG. Minister Joe-
kes zal dc Internationale Arbeids-
confentie te Genève enige dagen
bijwonen en deelnemen aan de dis
cussie over het rapport van de di
recteur-generaal.
„OMBRELLE" HEEFT BEWEZEN:
SOESTERBERG. „Je kunt merken dat de „Ombrellc" niet waterdicht
is," zei een zwart-bcsnorde RAF-piloot, die in zyn jachtvlicgcrslaarsjes en
een verfomfaaide battle-dress door het natte gras van Soesterberg liep te
soppen. Hy doelde op de zware onweersbuien die het veld Vrijdag bijkans
in een zwembassin herschapen hebben cn het slot van luchtoefcning „Om-
brclle" in het water deden vallen. Althans boven Nederland. Boven België
en Frankrijk is ook op de derde en laatste dag van de oefening nog veel
gevlogen, maar boven ons land was de activiteit van de aanvalers gering.
De „Ombrelle" is echter ook op
een andere wijze niet waterdicht
gebleken en dat ïS erger. Soester
berg bijvoorbeeld, één van de drie
vliegvelden die in Nederland bij de
acties betrokken waren, heeft in
deze schijnoorlog maar twintig se
conden meegedaan De oefening
was Woensdagochtend nog maar
nauwelijks begonnen of Vampires
van de aanvallende macht voerden
een „raid" uit op het vliegveld, zo
onverwacht en zo krachtig dat nie
mand er ook maar iets aan kon
doen. De Vampires waren laag uit
Duitsland aan komen vliegen en nie
mand had ze opgemerkt voor dat zc
Soesterbergs startbaan in twee
lange duikvluchten aan flarden
schoten.
„Die eerste verrassende aanval
heeft echter bewezen, dat het Ne
derlandse waarschuwings-systeem
van de luchtmacht nog niet vol
maakt is," vervolgt group captain
Sfapleton „Laagvliegende toestellen
zijn op de radarschermen nl. niet te
ontdekken. In Engeland hebben we
om dit bezwaar te ondervangen het
observercorps", burger vrijwilligers
die in tijo van oorlog op torens en
daken van hoge gebouwen de wacht
houden en vijandelijke vliegtuigen
onmiddellijk identificeren en mel
den. Zo'n corps zou cle Nederlandse
luchtmacht eigenlijk ook moeten
hebben."
