LL/
Utrechts wielerpubliek ziet
stayers en dernies rijden
Probleem der politieke delinquenten
werd schier onoplosbaar
Chefarine IX
Mishandeling in kampen
na de bevrijding
Radioprogramma
Een ster wordt
1"
geboren"
Onoordeelkundig oppakken is
velen noodlottig geworden
Nederlanders pasten methoden
der Duitsers toe
Woensdag 30 Mei 1951
5
Advertentie LM.)
*r
Programma in stadion veelzijdig doch
weinig emotioneel
(Van onze sportredacteur)
Het Utrechtse publiek heeft Dinsdagavond voor het eerst sinds jaren
weer beroepswielrenners op de stadionbaan gezien. Het waren de beste
Nederlandse stayers met hun in het vak vergrijsde gangmakers op de
brullende en vlammende grote motoren. Zij reden de hoofdnummers in
dit veelzijdig wielcrprogramma, doch de felste strijd hebben zij zeker niet
geleverd. Pronk stak daarvoor te veel met kop en schouders boven zijn
collega's uit. In de wedstrijd HollandBrabant, die met grote belangstel
ling tegemoet was gezien, werd door de amateurs met veel animo gestreden,
doch zeer veel spanning bracht ook die niet, omdat de renners van boven
de Moerdijk deze avond veel sterker bleken. Een nieuwigheid was de race
achter Joco-motoren (zgn. derny's. een spectaculair gebeuren, dat bij het
Utrechtse publiek zeker in de smaak is gevallen.
kenauw od 700 m.: 5. Storm od 900
m. en 6. Meester od 1260 m.
Deze openingswedstrijden van dit
seizoen georganiseerd door de Joco-
rtfwielfabriek. waren begonnen
met een ontmoeting van een aantal
amateurs in een achtervolging, be
doeld als Olympische proefwed-
strijd. Twee series hadden tot resul
taat. dat in de finale tien ronden
moesten worden gereden tussen de
ploeg Klein-Zieleman-Vermeulen-
Dijkland en het viertal Meiier-De
Graaf-Kooyman-Van Leur. De laat
st en wonnen met een voorsprong
van ongeveer dertig meter, in de
tijd van 5 minuten 19.6 sec.
HollandBrabant
Nadat ook de voor het publiek al
tijd weer aardige afvalrace voor
nieuwelingen (gewonnen door Mahn
(Amsterdam) met als tweede en
derde resp Vermeulen (Breukelen)
en Pauw (Utrecht) was beëindigd),
begon de eerste afdeling van de
HollandBrabant-race, in de vorm
van een ploegachtervolging. Hoewel
La Grouw verstek liet gaan. kon de
Hollandse ploeg. bestaande uit
Kunst. Willekes. Van Dijk en Pie-
ters. het vrij gemakkelijk af tegen
het geduchte ciuintet Dielissen. Van
Elderen. Cantineau. plantaz en
Roks. Pieters viel door pech al na
drie ronden af. maar „Holland" had
zijn tegenstanders al in de negende
Duo Pronk-Wiersma
ongenaakbaar
Van de A-stayers Pronk. Bakker.
De Best. Vooren. Bijster en De Ruy-
tcr hebben alleen de drie eersten
een rol van betekenis gespeeld. En
daarbij toonde Pronk in de eerste
wedstrijd (over 20 kmi al zulk een
geweldige superioriteit, dat eigen
lijk ook de uitslag van de tweede
ontmoeting (40 km) al bij voorbaat
vast stond. Pronk startte in de eer
ste wedstrijd als nummer één en hij
heeft, soepel draaiend en in volko
men harmonie met zijn geroutineer
de gangmaker Wiersma. de kon tot
het eind toe gehouden. De Best lan
ceerde aanvankelijk enkele aanvals-
stoten. doch hij gaf het ai spoedig
op en daarna was er voor het pu
bliek weinig aardigheid meer aan,
omdat de volgorde van de renners
nagenoeg ongewijzigd bleef Alleen
Bakker, die tijdens een felle spurt
om De Best in te halen, plotseling
„los" raakte, zag zich ineens een
heel eind achteruit geplaatst. (Tild
Pronk: 20 km in 16 41 4): 2- De Best:
3. Vooren: 4 De Ruiter: 5 Bijster;
6. Bakker.
In de tweede rit gaf Pronk zijn
concurrenten iets meer toe en mede
daardoor werd de strijd veel leven
diger. Maar ernstig bedreigd werd
de Alkmaarder niet. Want al duld
de hij De Best enkele malen naast
en zelfs enige tientallen meters voor
zich. de achterstand werd. wanneer
Pronk dit maar even noodzakelijk
achtte, steeds met het grootste ge
mak weer ingelopen. Zo beëindigde
Pronk de 40 km als eerste in 32 min.
45 sec., terwijl hij De Best en Bak
ker een scherpe strijd liet uitvech
ten om de tweede plaats, die Cor
Bakker tenslotte bezette, met 50 m.
achterstand op de winnaar. De Best
volgde op 80 meter, daarna kwamen
Vooren op 200 m„ De Ruiter op 280
m., en Bijster op 1260 meter.
Domhof niet te passeren
De wedstrijd van de B-stayers
Blankenauw. Domhof. Storm. Sta
kenburg. Tolen. Grift en Meester
was weinig emotioneel. Domhof. die
een geweldige steun had aan Pronks
gangmaker Wiersma. is van de eèr-
ste tot de vijftigste ronde vrijwel
onafgebroken aan de kop geweest.
Geleidelijk aan lapte hij alle ande
ren. De uitslag werd; 1. Domhof. 16
min. 55 sec.: 2. Tolen op 120 m.: 3-
Stakenburg op 160 m.; 4. Blan-
ronde ingelopen en in de tiende en
laatste ronde werd de uit elkaar
getrokken Brabantse ploeg zelfs
nog met een flinke voorsprong ver
slagen. De tijd van de winnaars was
4 min. 34 sec.
In de klassementswedstrijd over
twaalf ronden, werden alle vier
klassementen door de Hollanders
(waarvan drie door Willekesge
wonnen. zodat het een nog al een
zijdige vertoning werd.
Het slot van dit duel. de wedstrijd
achter de dernies. was bijzonder
aardig om te zien. In hun felrode
maillots joegen de tien gangmakers
op hun fietsjes, toegerust met een
lichte Sachs-motor. voor de renners
uit. Een enkele maal wist de ren
ner wel eens een grotere snelheid te
behalen dan zijn helper (zodat hij
vóór inplaats van achter hem kwam
te rijden), maar dat zal. als men do
dernies beter leert kennen, wel
minder vaak gebeuren Jan Kunst
heeft in deze bijzondere wedstrijd
geruime tijd de leiding gehad. Doch
naarmate de tien kilometers ten ein
de liepen, drong Patsy Willekes zich
steeds energieker naar voren. Ten
slotte won hij de eindsprint van de
Hagenaar Kooyman. Daarmee was
het duel met 3 tegen 6 punten door
„Holland" gewonnen.
Interessante sprints
Enkele interessante races brachten
de sprintnummers, die met vieren wor
den gereden. In de eerste serie zege
vierde Bontekoe 13-4 sec.) voor Geu-
kens en in dc tweede Schotman (12 8)
voor Bernard Lecne. De derde serie
bracht een overwinning voor Kleefvtra
(13). die Rijnders (Amsterdam) klopte
en de vierde sene was voor de Neder
landse kampioen Hiizelendoorn (13.4),
die Schans uit Soest achter zich liet.
Het was geen verrassing, dat Kleef-
s*tra en Hijzelendoorn met tijden van
resp. 13.00 en 12.8 sec., als overwin
naars uit de halve finales tevoorschijn
kwamen. Schotman cn Rijnders bezet
ten hierin elk een tweede plaats.
In de finale won Hijzelendoorn zoals
hij wilde (12.4) De spannende strijd
om de tweede plaats won niet Kleef-
stra, doch Rijnders.
Het was bijna kwart voor twaalf
wel v.at erg laat! toen een zeer tal -
I nik publiek, misschien niet geheel vol
daan. maar toch wel dankbaar gestemd.
1 huiswaarts keerde.
'n héérlijke drank
uit zuiver fruit
DONDERDAG
HILVERSUM I. 402 m.
KRO: 7.00 Nieuws 7.15 Gram. muz.
7 45 Morgengebed cn lit. kalender 8.00
Nieuws en weerber. 8.15 Gram. muz.
9.00 Voor de huisvrouw 9.30 Water-
standen 9.35 Gram. muz. 9.40 School
radio NCRV: 10.00 Gram. muziek 10.15
Morgendienst 10.45 Kerkkoren cn orgel.
KRO: 11.00 Voor de zieken 11.45 School
radio 12.00 Angelus 12.03 Kon. Mil. Ka
pel (12.30—12.33 Land- en tuinbouw-
mededelingen) 12 55 Zonnewijzer 13.00
Nieuws en katholiek nieuws 13 20 Lich
te muziek 13.40 Mezzo-sopraan en pla
no. NCRV: 14 00 Promenade orkest en
solist 14.45 Voor dc vrouw 15.15 Gram.
muz. 15 30 Cembalo Gezelschap en tenor
16.00 Bijbellezing 16.45 Vocaal ensemble.
17 00 Voor de jeugd 17.30 Gram. muziek
17.50 Reg. uitzending' Jeugduitzending:
Regina Zwart: „Dc brievenbus gaat
open" 18 00 Verzoekprogr 18 30 „Alle
klokken luiden", causerie 18.45 Gram.
muz. 19.00 Nieuws cn weerber. 19.15
„Levensvragen van allerlei aard en een
pastoraal antwoord" 19.30 „In dienst
van het Vaderland", causerie 19 40 Ra
diokrant 20.00 Nieuws 20.05 Koorver
eniging en orkest 20.30 Pianoduo 20.50
„Coöperatieeen vergeten hoofd
stuk". causerie 21.10 Gram muziek
21.25 Strijkorkest en solist 22.15 Buiten
lands overzicht 22.35 Gram. muz. 22 45
Avondoverdenking 23 00 Nieuws 23.15—
24.CO Gram. muziek.
HILVERSUM n. 298 m.
AVRO: 7.00 Nieuws 7.15 Ochtendgym
nastiek 7.30 Gram. muz. VPRO: 7.50
Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws 8.15
Gram. muz. 8.45 Idem. 9.00 Morgenwij
ding 9.15 Gram muz. 9.30 Idem. 10.30
De Antwoordman 10.45 Gram. muziek
10 50 Voor de kinderen 11.00 Radio-
scoop 11.45 ..Is er iets nieuws onder de
zon?", causerie 12.00 Amuscmentsmuz.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen
12.33 „In 't spionnetje" 12.38 Pianospel
13.00 Nieuws 13.15 Mededelingen of
gram. muz. 13.20 Metropote orkest 13 45
„U kunt het geloven of niet" 13.50 Me
tropoleorkest 14.00 Voor de vrouw 14.30
Pianorecital 15.00 Voor de zieken 16 00
Amateurs van Walcheren 10.45 Piano en
orgel 17.00 Voor de-jeugd 18.00 Nieuws
1815 Practischc wenken voor henge
laars 18.20 Sportproblemen 18.30 Orkest
concert 19.10 Gesprek met de brand
weerman 19.20 Gram. muz 19.50 Wer
vingspraatje over de opleiding tot be
roepsofficier bil de K.M.A. 20.00 Nieuws
20.05 Actualiteiten 20.15 Mededelingen
of gram. muz. 20.20 Radio Phllharmo-
nisch Orkest 21.35 „Een nachtmerrie",
hoorspel 22.10 Gram. muz. 23 00 Nieuws
23 15 Sport-actualltelten 23.3024.00
Dansmuziek.
ENGELAND 1300 en 247 ra
BBC Light Programme
12 00 Parlemcntsoverzicht 12.15 Dans
muziek 12.45 Orkestconcert 13.45 Voor
de kinderen 14.00 Voor de vrouw 15.00
Dichte muziek 15.30 Voor de soldaten
15.45 Lichte muziek 16.15 ..Mrs. Dale's
Dagboek 16.30 Causerie 16.45 Orgelspel
17 15 Planorecital 17.30 Schots Variété
Orkest 1815 Klankbeeld 18.45 Hoorspel
19 00 Nieuws en radiojournaal 19.25
Sport 19.30 ..Around the shows" 20.00
Hoorspel 20.30 Lichte muziek 21.00 Ge-
v'ar. programma 22 00 Nieuws 22.15 Ao-
tualiteiten 2220 ..May I have the plea
sure?" 23.00 Voordracht 23.15 Film Ball
Ï3.56—24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
11.45 Gram. muz. 12.15 Accordeon-
muziek 12.30 Weerber. 12.33 Voor de
•andbouwers 12.40 Accordeonmuzlek
13.00 Nieuws 1315 Gram muz. 14.00
Voor de jeugd 15.00 Engelse les 15.15
Orgelmuziek 15.40 Franse les 16.00 Ge-
var. progr. 17.00 Nieuws 17.10 Gram.
muz. 17.15 Voor de kinderen 18 15 Gram.
muz. 18.30 Voor de soldaten 19.00 Nws
19.30 Zang en piano 19.50 Causerie 20.00
^«rzoekprogr. 21.00 Klankbeeld 21.30
Oram. muz. 21.45 Actualiteiten 22.00
«leuws 22.15 Kamerorkest 22.43 Gram.
muz. 23.00 Nieuws 23.05—24.00 Dans
muziek.
Internationale
turndemonstratie
in Rotterdam
FLORENCE Het Congres van
de Internationale Gymnastiek Fede
ratie heeft het door Nederland in
gediende voorstel om een grote in
ternationale turndemonstratie in
ons land te houden, goedgekeurd.
Deze demonstratie zal omstreeks
Pinksteren 1953 te Rotterdam wor
den gehouden, vermoedel jk in het
Sparla Stadion. Nederland wordt
op het congres vertegenwoordigd
door de heer J .H. F. Sommer, tecn-
nisch lid en mevr J. v d. Most—
Leyerweert, lid van het bestuur van
het Kon. Ned. Gymnastiekverbond.
Te Charleroi behaalde de Belg
Roger de Labasse een puntenzege
op de Nederlandse lichtgewicht bok
ser Jan Nicolaas. Het gevecht ging
over zes ronden.
In de eerste na-oorlogse zes
daagse in Londen schijnt de
Australische wielrenner Reginald
Arnold zich geen tijd te gunnen
o x zich rustig te scheren en doet
dit rijdende. Nee dan is zijn
Franse collega wat makkelijker
uitgevallen, deze rijdt zijn rond
jes zittend op het stuur.
Fanny Blankers heeft het
druk in Juni
AMSTERDAM Fanny Blankers-
Koen zal 3 Juni tijdens wedstrijden
te Glasgow uitkomen op de 220
yards en op de 80 meter horden en
op 10 Juni deelnemen aan wedstrij
den te Middlesbrough. Zij vertrekt
daarna naar Zweden waar ze op 15
Juni te Stockholm in enkele num
mers uitkomt. De volgende dag
keert ze terug naar ons land en 17
Juni zal ze haar medewerking ver
lenen aan het programma voor de
Olympische dag.
Profaanbod voor
V. d. Weerd
WAGENINGEN. De bekorde
voorhocdespeler van Wageningen
Charly van de Weerd, heeft van
een vertegenwoordiger van de En
gelse prof-club Westham United
een verzoek ontvangen om bespre
kingen te voeren om voor deze
club uit te komen. Van de Weerd,
heeft deze uitnodiging stellig te
danken aan zijn goede spel in de
wedstrijden die Wageningen in En
geland heeft gespeeld tijdens het
Festival of Britain. Hij heeft de
uitnodiging evenwel nog niet aan
vaard.
Magni nog aan kop in
Ronde van Italië
PESCARA De uitslag van de 10e
étappe van de ronde van Italië, Foggia
Peseara (311 k.m.j luidt. 1. Minardi
(It.) 10 uur 56 min. 10 sec.; 2 Padovani
(It z.t 3 Barducci (It.) z.t.; 4- Bizzl
(It.) z.t 5 Franchi (It.) z.t.; 6. Barozzl
(It.zt 7 Casola (It.) 10.5819; 8 Albani
(It.) z.t.; 9. Conté (It) zt.; 10. Loglt
(It.) z.t.
Dc eerste nlet-Italiaan was de Zwitser
Koblet, die 15e werd. Het algemeen
klassement luidt thans: 1- Magni (It.)
66.12.21; 2 Astrua (It.) 66.13.08; 3- Ku-
bler (Zwit.) 66.13.30; 4. Bobet (Fr.)
66.13.58: 5. Van Steenbergen (Belg. i
66 14 22: 6. Schaer (Zw.j 66.15.55; 7
Fausto Coppi (It.) 66.16 39. 8. Koblet
(Zw.) 66.18.03; 9. Zampini (It.) 66 18 53;
10. Brosola (lt.) 66.19 43.
Het bcrgklassement ziet er na de
tiende etappe als volgt uit; 1. Pasottl
(It., 19 pnt 2. Bartall (It.) 9 pnt 3.
Bobet (Fr.); Koblet iZw.) en De Santi
(It.) 8 pnt.'
Van Scheltinga en Donner
remise te Cheltenham
CHELTENHAM. De uitslagen
van de tweede ronde -van het
Staunton-schaaktournooi te Chel
tenham luiden:
UnzickerRossolimo Va, Bo-
goljubowVan Scheltinga y3,
KleinBroadbent 10. Golombek
Stahlberg afgebr., DonnerTrifu-
novic Vi. MatanovicWade af
gebr.. TartakowerPic 01, Ale
xanderGligoric afgebr.
De afgebroken partij uit de eer
ste ronde tussen Wade en Donner
eindigde in remise. De stand luidt
thans:
1. Pirc, Alexander, Klein. 1 plus
een afgebroken partij, 4. Rossolimo.
Broadbent. Donner en Unzicker 1
punt, 8. Gligoric, Wade. Trifunovic
y3 p. plus een afgebroken partij".
11. Van Scheltinga, Bogoljubow en
Tartakower p., 14. Stahlberg, Go
lombek cn Matanovic 0 p. plus 2
afgebroken partijen.
Voetballer veroordeeld tot
twee maanden
DEN HAAG De voetballer M.
C. uit Den Haag is vandaag defini
tief veroordeeld tot twee maanden
militaire detentie. Het Hoog Mili
tair Gerechtshof heeft vanmorgen
het door de Krijgsraad te Velde
West uitgesproken vonnis bevestigd.
C. was tenlaste gelegd, dat hij bru
taal was opgetreden toen een meer
dere hem er op wees dat zijn kle
ding niet aan de voorschriften vol
deed.
Nieuw wereldrecord
discuswerpen
Tijdens wedstrijden in Gorki werd
door de Russische athlete Nina
Dumbadze. Europees kampioene en
wereldrecordhoudster discuswerpen,
het wereld record verbeterd door
een worp van 53.37 meter. Het oude
wereldrecord maakte zij op 8 Aug.
1948 toen zij een afstand van 53,25
meter bereikte.
I door
Ludwig Bemelmans
23
Ze liepen naar een tafel in een
van de kamers an namen elk een
bord. Ze stonden in een rij en be
gonnen hun borden te vullen met
al die dingen, die men steevast op
zulke buffetten vindt" Virginia-ham
en grote plakken koude kalkoen,
pickles, aardappelsla. witte bonen,
macaroni met kaas, celery, olijven,
balletjes boter en ean servet. Ze lie
pen naar een rustig hoekje en zetten
zich tegenover elkaar in diepe bro-
caten fauteuils.
Een knap kamermeisje kwam naar
hen toe cn boog zich voorover om
Mumm een glas champagne aan te
bieden en vervolgens Cassard.
„Ik begrijp het nu precies", zei
Mumm.
„Neem me niet kwalijk", zei Cas
sard.
„Het is nu gauw voorbij."
„O. u bedoelt de oorlog", zei de
Fransman.
„Pssst", zei hij tegen het meisje,
„laat de fles maar hier".
Hij wendde zich tot Mumm.
„En wat krygan we daarna?",
vroeg hij.
„Dan begint het grootste tijdperk
in de geschiedenis van de wereld",
zei Mumm en keek de ander vast in
de ogen.
„Denkt u? Heus? Ach", zei Cas
sard en propte zijn mond vol en
dronk. „De nieuwe wereld", zei
Mumm. die sinds zijn aankomst in
Hollywood tien pond was aangeko
men en die het benauwd kreeg in
zijn dinner jacket.
„En hoe denkt u zich die nieuwe
wereld0", vroeg Cassard.
„Er zal geen onderscheid zijn tus
sen rassen en nationaliteiten, cr
zullen geen politieke grenzen zijn,
alle mensen zullen zich verbroede
ren in het wereldburgerschap".
„En hoe zal dat allemaal worden
verwerkelijkt?"
„De plannen liggen al klaar in
Londen Moskou en Washington.'
„Ik ben blij dat te horen", zei
Cassard.
„Alle mensen zullen Engels leren
de achthonderd woorden van het
Basic Engels."
„En wie zal hen dat leren?"
„Daar is voor gezorgd. De solda
ten. Het leger, de vloot. Elke sol
daat zal een onderwijzer zijn."
„En wat schieten we daar mee
op?"
„We zullen elkaar kunnen ver
staan en elkaar gaan vertrouwen.
En daarna zullen de grenzen ver
dwijnen, er zullen wegen worden
aangelegd en de handel zal volgen
De Finnen zullen sinaasappels uit
Italië krijgen en de Italianen zullen
sardines eten."
„Mag ik je erop opmerkzaam ma
ken, dat de Italianen al sardines
hebben amigo?", merkte Cassard
droogjes op.
„Ik druk me slecht uit", zei
Mumm. „Ik bedoel, dat de mensen
beter te eten zullen hebben en goed
gevoede mensen gaan geen oorlog
ONDERZOEK NAAR ARRESTATIE-BEVOEGDHEDEN
EEN van de moeilijkste vraagstukken, waarvoor het Militair Gezag zich
na de bevrijding Van het Zuiden des lands geplaatst zag, is wel dat
van de arrestaties van politiek verdachten geweest, aldus het vijfde ver
slag van de Parlementaire Enquête Commissie. De Binnenlandse Strijd
krachten arresteerden links cn rechts, soms op de geringste aanwijzingen,
en zo onoordeelkundig, dat men zich al spoedig geen raad meer wist met
alle arrestanten. Stukken waren er zelden, een deskundig apparaat om de 1
zaken zelfs maar globaal te onderzoeken ontbrak. De beharing geschiedde
meestal onder de allcrprimitiefstc omstandigheden, riet aantal onschuldig
ongepaktcn liep in de honderden. En het allerergste is wel. dat regering
en M.G. uit deze grandioze mislukking geen lering hebben getrokken en
men later, in het Westen des lands, op dezelfde funeste wijze is te werk
gegaan, waardoor het probleem van de politieke delinquenten is uitge-
groeid tot een dusdanige omvang, dat overheid en volk hierbij in de eerste
Jaren na de bevrijding voor welhaast onoplosbare problemen werden
gesteld.
een heftige strijd met de G.O.I.W.N.
gewikkeld, die vergaande conse-
quenties heaft gehad.
Over dit alles komt de commissie
tot. de volgende conclusies:
De commissie acht de visie van de j
f ~N~ i Procu: our-gerera.il formeel de luiste.
tieb.\ oegdheid ging in het Zuiden Zijn standpunt is geheel in overeen-
tussen vijf partijen: het Militair Ge- i stemming met de bepalingen van het
Lag, de Binnenlandse strijdkrachten E.B.S.B. cn het Wetboek van Stratvor- j
de politie, de regering cn de illega- dering. Dat was het standpunt van de
liteit. De politie wordt hierbij ver- l.11S?,allteit "let- hoewel aan haar op.
Betwist terrein voor
vijf partijen
De verwoede strijd om de arresta-
Babies in arrest
beginnen
„Maar één man kan moeilijkheden
maken."
„Daar zullen onze soldaten-onder
wijzers ook voor zorgen. Zij zullen
de democratie overal brengen."
„Geloof jij in democratie?", vroeg
Cassard.
„Ja natuurlijk", zei Mumm. „Jij
niet?"
„Alors". zei Cassard en haalde
voorzichtig een stukje salade van
zijn broek, „ik zou het wel eens wil
len zien. Ik heb het nog nooit mee
gemaakt.
„Je vindt, dat we hier geen de
mocratie hebben?"
„Een ware democratie is ondenk
baar". zei Cassard. „Die is niet te
realiseren."
„Dat ben ik niet met Je eens",
zei Mumm en ging op de punt van
zijn stoel zitten. Hij sprak met
overtuiging. „We hebben in veel
dingen de democratie bereikt", zei
hij. „Je kunt bijvoorbeeld niet ont
kennen, dat dc millionnair in de
zelfde auto rijdt als de metselaar.
Een Ford is de beste wagen die je
je kunt wensen. De president van
dit land heeft er een en rijdt er in.
En neem nou de sigaretten we
roken allemaal dezelfde sigaretten."
„Best", zei Cassard. „Maar mag ik
je er even op attent maken, dat
jouw president met zijn Ford op
zijn landgoed rondrijdt en de rook
van zijn Camel uit een ivoren-met
gouden pijpje in het gezicht van
zijn bediende blaast, en misschien
wel aandelen heeft in de firma, die
ze fabriceert, en dat hij dus alle
reden heeft om blij te zijn. dat zo
veel metselaars ze ook roken."
„Ja, als je op die manier praat",
zei Mumm, „dan heeft onze discus
sie verder geen enkel nut."
(Wordt vervolgd)
politie wordt hierbij
tegenwoordigd door de procureur'
generaal van Den Bosch, in Novem
ber 1944 werd de inmiddels in Ne
derland gearriveerde minister van
Justitie, de heer Van Heuven Goed
hart er bij betrokken en de ille
vattingen zeer reële psychologische fac
toren ten grondslag lagen. Stringente
toepassing van het systeem van de
procureur-generaal bij het begin van de
bevrijding zou wellicht ernstige reper-
cussles b v. In de vorm van een bijl
tjesdag tc voorschijn hebben geroepen.
Toen echter de strijd tussen dp belde
,?.°°r I bovenbedoelde sUndpunlen j-evoerd
de Gemeenschap Oud-Illegale Wer- werd. was de bevrijding van het Zul-;
kers Nederland (G.O.I.W.N.). De be- den reeds enige maanden achter dei
grippen illegaliteit en B.S. dekten
elkaar niet. Enerzijds omvatte de
illegaliteit meer personen, die aan
het verzet hadden deelgenomen, dan
dc B.S.; anderzijds maakten van de
B.S. velen deel uit. die eerst kort
voor of tijdens de bevrijding de weg
tot deze organisatie hadden weten
te vinden.
In het centrum van deze strijd
stond de politie. De procureur-ge
neraal stond op het standpunt, dat
de arrestaties cn de vrijlating van
politiek verdachten in wettelijke ba
nen geleid moesten worden en dat
de politie voldoende gezuiverd was
om in deze haar taak te vervullen.
Voor zover het apparaat niet op
voldoende sterkte was, kon het wor
ded aangevuld door betrouwbare il
legalen als hulppolitie aan te trek
ken. Daartegenover werd van de
zijde van de illegaliteit gesteld, dat
de politie niet voldoende gezuiverd
was en daardoor niet het vertrou
wen had van de bevolking. Op
grond van persoonlijke verhoudin
gen was overleg tussen de procu
reur-generaal en de illegaliteit over
deze op zichzelf moeilijk oplosbare
kwestie onmogelijk. De minister van
Justitie, ofschoon zelf met een ille
gaal verleden, deelde in het alge
meen het standpunt van de procu
reur-generaal. De toestanden die hij
op dit gebied aantrof wekten zijn
heftige verontwaardiging op. Gene
raal Kruis probeerde het Militair
Gezag zo goed mogelijk door beide
standpunten heen te loodsen, waarbij
hij zien te veel liet leiden door ziin
wens. om bij de illegaliteit in het
gevlei te komen. Volgens het Be
sluit op de bijzondere staat van
beleg, berustte de bevoegdheid tot
arresteren bij het Militair Gezag,
maar deze werd doorkruist door de
voorbereidingen van de O.D., beho
rende tot de B S.
Ook al kwamen de militaire com
missarissen zeer snel in bevrijd ge
bied, dan beschikten zij nog niet
over het apparaat om zich van deze
taak te kwijten.
Ook strijd om de macht
Het was ook een strijd om de
macht. In de na-oorlogse illegaliteit
bestond een sterke stroming om de
illegale werkers van voorheen ook
na de bevrijding nog een taak te
doen verrichten, niet in de laatste
plaats op het gebied van zuivering
en arrestaties. Deze opvatting, zegt
de commissie, werd gevoed door een
niet geheel ongerechtvaardigd wan
trouwen. dal van verschillende zij
den tegenkrachten werkzaam zou
den zijn om deze zuivering en ar
restaties zoveel mogelijk af te rem
men.
Zo gingen de arrestaties door de
B.S. (de stoottroepen dus) voort en
de chaos verergerde met de dag,
terwijl de politie ongewapend en
machteloos moest toekijken. Volgens
de minister en de procureur-gene
raal. waren alle foute elementen er
al uit verdwènen en had de zuive
ring snel haar beslag kunnen krij
gen. De illegaliteit was nimmer be
reid te erkennen, dat de zuivering
compleet was.
Begin December 1944 wist de mi
nister alle betrokken partijen bijeen
te krijgen te Oisterwijk en er kwar
men werkelijk richtlijnen uit de
bus. waarmede alle partijen zich
konden verenigen. De arrestatie
bevoegdheid kwam daarbij aan de
politie. Maar generaal Kruis ging
met die richtlijnen naar de illegali
teit en die voelde er niets voor. Ge
neraal Kruis koos de zijde van de
illegaliteit en de regeling liep in de
practijk op niets uit.
De striid laaide opnieuw op en
aan de richtlijnen werd niet de 'hand
gehouden.
De minister van Justitie raakte in
Advertentie I M.)
'n enkel labiel doel wonderen n
4 BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABIET
TEGEN PIJNfeNEN GRIEP. 20 ublctto» 75 ct.
Tom Neymeier naar
Henley
AMSTERDAM. De fkiHeur
Neumeier, die op het ogenblik de
oude vier van Willem 3 voorslaat
(dezelfde ploeg, die op Holland ia
zegevierde), stelt zich voor in de
loop van Juni het zwaartepunt
van zijn training te leggen op het
sculle. Hij is reeds ingeschreven
voor de Henley Royal Regatta en
waar gebleken is. dat hij dit sei
zoen in zeer goede vorm is, hoopt
hij ook in zijn skif een dusdanige
vorm te ontwikkelen, dat hierdoor
een uitzending naar Henley gewet
tigd is. Of de favoriet voor de
Diamond Sculls, de Amerikaan
Kelly, dit jaar eveneens in Henley
aan de start zal verschijnen, is nog
niet zeker, aangezien deze op het
ogenblik in militaire dienst is.
rug, zodat toen de argumenten van dc
illegaliteit niet meer dezelfde kracht
hadden als tevoren. Bij een behoorlijk
overleg zou het daarom naar dc me
ning van dc commissie mogelijk moe
ten zijn geweest om deze standounten
te overbruggen.
Dat dit zou hebben kunnen geschie
den in een direct overleg tussen dc
procureur-generaal en de illegaliteit
acht dc commissie evenwel uitgesloten
Daarvoor waren de persoonlijke con
troversen tussen de procureur-generaal
en de leidende figuren uit de illegaliteit
te groot en lagen hun werelden te ver
uit elkaar. Hiervoor draagt de procu
reur-generaal. die. naar de commissie
ls gebleken, een zeer weinig plooibaar
man is. de grootste schuld, hoewel er
ook aan de zijde van de Illegaliteit
figuren waren, met wie zeer moeilijk
tc spreken viel. zoals b v. dr J. Hoek
stra tc Eindhoven, waarnemend com
mandant van de B S belast met poli
tiezaken. Het had op de weg van ae
chef staf Militair Gezag, generaal Kruis,
gelegen om dit overleg tot stand te
brengen. De commissie betreurt het ten
zeerste dat zulks niet is geschied.
In stede van te trachten de bij het
arrestaticprobleem betrokken partijen
Het drama met de arrestaties
in het Zuiden is begonnen toen
hij zich nog in Londen bevond,
vertelt de oud-minister van
Justitie, mr Van Heuven Goed
hart. aan de commissie.
„Generaal Kruis is (oen in
een vergadering van de Minis
ters kwartiermakers geweest,
waar hij vertelde, dat het met
die oppakkcrij in het Zuiden
niet goed ging. Dc Binnenland
se Strijdkrachten pakten daar
mensen op cn dat ging maar
:o'n beetje in het u'ikle. Meer
in het bijzonder vertelde h\j
mij, dat hem gebleken was. dat
in een sigarenfabriekje in Reu-
sel in het Zuiden van Brabant,
dichtbij de Belgische grens,
waar hij na een moeilijke auto
tocht een bezoek had gebracht,
rond 1300 mensen gearresteerd
tvaren, waarvan, naar zijn ruwe
taxatie, 40 procent zonder eni
ge grond. Hij deelde mij daarbij
als bijzondchedcn mee, dat hij
aaar, naast allerlei om redenen
van hun lidmaatschap van de
N S B. gearresteerde mensen,
o.a. had nanpetro;'/en het lid
van de Hoge Raad Helb en ook
enige babies in een paar mar-
qarinekistjes, die men gemaks
halve had meegenomen, omdat
de ouders geen kans zagen die
kindertjes te verzorgen Die had
men derhalve ook maar in Reu-
sel in dat fabriekje opgeslagen,
gelijk met de arrestanten. Bij
die gelegenheid ben ik zo bij
zonder kwaad geworden, dat ik
en dat is de enige keer ge
weest een klap op de Minis
terstafel heb gegeven en heb ge
zegd: dit is schandelijk en nu
wil en zal ik naar bevrijd ge
bied, ivant ik neem dit geen dag
voor mijn rekening."
tot overeenstemming te brengen, heeft
de heer Kruis, naar dc mening van de
commissie, mede ter versterking van
zijn eigen positie tegenover de Rege
ring. de politiek van het „verdeel cn
heers" gevoerd en ls daarbij einde 1944
en begin 1945 overgeheld naar het
standpunt van de partij, die naar zijn
mening de meeste moeilijkheden zou
kunnen veroorzaken- de illegaliteit. La
ter heeft hll in zijn „Beschikking In
stelling Centrale Adviescommissie" van
4 April 1945 weer een gedeelte van de
concessies, die hij in Februari 1945 aan
dc illegaliteit had gedaan, teruggeno
men.
Deze onportunlstische politiek van ge
neraal Kruis kan de commissie niet be
wonderen. te meer daar zij ten gevolgo
heeft gehad, dat de Impasse, waarin het
arrestaticprobleem was komen te ver
keren. maanden en maanden heeft
voortgesleept, zulks ten nadele van de
gearresteerden cn ln het bijzonder van
de onschuldigen onder hen.
ENQUêTECOMMISSIE VEROORDEELT:
In de loop der jaren, is het duidelijk geworden, wat eerst vrijwel niemand
kon geloven, dat na dc bevrijding in de kampen voor politieke delinquenten
weerloze mensen gekweld en mishandeld zUn, waarbij Nederlanders door
dc Duitsers gedurende de hezetling toegepaste methoden hebben overge
nomen. De Parlementaire Enquête Commissie acht het door haar gecon
stateerde van dien aard, dat een nader justitieel onderzoek alleszins ge
wettigd is. Zij voegt daaraan toe, dat zij het wenselijk acht, dat ook in
andere gevallen dan de Harskamp, waarin van strafbare feiten ten opzichte
van in bewaring gestelden is gebleken, de strafrechtelijke gevolgen niet
zullen uitblijven. Immers in Nederland behoren praktijken, welke aan
die der Nazi's herinneren, niet straffeloos te kunnen geschieden.
In opdracht van de commissie beerd. de schuld af tc schuiven op ma-
heeft mr. A. M baron Van Tuyll
van Serooskerk-en, toen procureur-
fiscaal bij de Bijzondere Raad van
Cassatie, daar in 1949750 een gron
dig onderzoek naar ingesteld.
De ernstigste gevallen van mis
handeling hebben zich voorge
daan in de eerste tijd na de
bevrijding, constateert het rapport,
en met betrekking tot vermogens-
misdrijven Legt de heer Van Tuyll
van Serooskerken, dat deze op zulk
een schaal Lijn gepleegd, dat een
onderzoek daarnaar ondoenlijk moet
worden geacht
De mishandelingen hebban plaats
gevonden, zowel op zichzelf slaande
handelingen van de bewakers als
door de kampleiding goedgekeurde
of toegelaten feiten. De heer Van
Tuyll van Serooskerken noemt spe
ciaal drie gevallen.
In het kamp „De vergulde hand"
te Vlaardingen zijn gedetineerden
met ijzeren scheepskettingen. waar
aan twee ijzeren beugels waren be
vestigd met een gewicht van 2 3 kg,
aan de enkels aan elkander geklon
ken. De gedetineerden zijn weken
lang. dag en nacht, aan elkander
geklonken geweest en verwondin
gen zijn niet uitgebleven. Op 27
November 1945 is op last van ho
gerhand hieraan een einde gemaakt.
In de Harskamp hebben in de
zomer van 1945 de Nederlandse be
wakingstroepen zich op ernstige wij
ze misdragen Gedurende de avond
en in de nacht hebben zij door de
barakken geschoten. tengevolge
waarvan vele gedetineerden, zelfs
m hun slaap, het leven hebben ver
loren. Deze nachtelijke schietpar
tijen vonden twee of dr'e keer per
week plaats.
Ernstige en meedogenloze mishan
deling heeft plaats gevonden in de
strafgevangenis te Scheveningen ge
durende het tijdvak, waarin de lei
ding van het gesticht bij de Cana
dezen berustte. Als directeur trad
op een in Canadese dienst zijnde
Nederlander de bewaker- 'n
hoofdzaak Scheveningers. Op 22 Ju
li 1945 is de leiding van het ge
sticht aan het M.G. overgedragen
en was het afgelopen met de wan
toestand.
De gebeurtenissen ln de Harskamp
hebben non eens duidelijk "t licht doen
vallen op de onwenselijke toestand, dat
bulten- en binnenbewaking onder ver
schillend commando stonden De com
missie betreurt het. dat het tot Augustus
1946 heeft moeten duren, voordat daar
aan een einde kwam.
Desondanks acht de commissie de
kampcommandant van de Harskamp, de
heer Scholten. ofschoon hu formeel over
de buitenbewaking niet* te zeggen had,
mede schuldig. Hij had best iets gedaan
kunnen krijgen, doch uit zijn voor de
commissie afgelegde verklaringen, waar
in hij bleef volhouden, dat er eigenlijk
niet nodeloos ls geschoten, blijkt wel
dat htj vrijwel niets heeft gedaan om
aar. de excessen een einde tc maken.
Verschillende getuigen hebben gepro-
28 November 1945 tot commandant voor
de buitenbewaking aangesteld en de
laatste keer dat er iemand werd dood
geschoten op deze wUze was op 3 No
vember van dat Jaar. Aangezien er voor
die tijd geen gcmccnschappelijko com
mandant voor de buitenbewaking was.
berust de verantwoordelijkheid voor het
voordien gebeurde bij dc commandanten
van de troepenonderdclen. die met de
bewaking belast waren. Dit ztjn ln de
eerste tijd onderdelen van dc stoottroe
pen geweest, terwijl van Augustus 1945
af daarvoor Ingeschakeld werden gc-
zagstroepen cn later de compagnieën
van 1—14 R.I.
Verschillende getuigen verklaren, dat
speciaal een der compagnieën van 1—14
R.I. zich aan schietpartijen heeft schul
dig gemaakt. De commissie acht voor
het optreden van de compagnieën van
1—14 R.I. de bataljonscommandant
Toussalnt ln hoge mate verantwoorde
lijk Niet alleen ls er door de comman
danten niet afdoende tegen de excessen
opgetreden, maar zU hebben bovendien
hun chefs cr onkundig van gelaten Ook
de minister van Oorlog, de heer Mey-
nen. heeft er niets van geweten. De bil
het MG. met de leiding der kampen
belaste autoriteiten wisten er iets meer
van. Blijkbaar zag men aan die zijde
niet de mogelijkheid om de afzonderlijk
georganiseerde buitenbewaking overal
voldoende ln bedwang tc houden of ls
er aan het vraagstuk niet voldoende
aandacht besteed. Dc commissie wijst
ook ln dit verband op de chaos bij het
arresteren en onderbrengen van politiek
verdachten. Centrale leiding ontbrak
daarbij geheel. Illustratief ls de mede
deling van de hoofden van de betrok
ken afdelingen, prof. mr. J. M. van Bem-
mclcn cn mr. B. I. A. A. ter Veer. dat
het M.G. in de eerste maanden voort
durend nog het bestaan van nieuwe
kampen ontdekte Volgens lr J. F H-
M. V. Mentrop van het D G B R heeft
men ln Juni 1945 het top-aantal van
ongeveer 123.000 gearresteerden bereikt.
Dit illustreert nog eens te meer de
critlek. die de commissie heeft uitge
oefend op het feit. dat noch de rege
ring. noch het M G. maatregelen heeft
getroffen om ingeval van een bevrij
ding van het Westen des lands, die ge
paard ging met het einde van de oor
log. te volstaan met een beperktere Al
gemene Lastgeving, dus met minder ar
restaties. Dat was beter geweest dan de
plannen die cr ln de zomer van 1945
een ogenblik hebben bestaan, om tot
vrijlating van enige tienduizenden ge
arresteerden Ineens over te gaan. Door
verzet van de publieke opinie is van
deze plannen niets terecht gekomen.
De commissie prijst het oprichten van
het Directoraat-Generaal voor Bijzon
dere Rechtspleging als een gelukkig ini
tiatief. Sinds op 1 Januari 1946 het be
heer van de kampen naaf het direc
toraat-generaal is overgegaan zag men
een gestadige verbetering, zowel met
betrekking tot het scheppen van ord*-
lljke toestanden als ln de materiele,
geestelijke en sociale voorzieningen.
Over de brochure van dr. H. W. van
der Vaart Smit. die zoveel stof heeft
doen opwaaien, verklaart mr van Tuyll
van Serooskerken ln zijn rapport aan
de commissie, dat de schrijver gelijk
hij hem verklaard heeft nimmer heeft
waargenomen dat gedetineerden mis
handeld zijn -en dat hij de inhoud der
brochure heeft ontleend aan medede
lingen. hem door anderen gedaan.
