Nederlanders bij SKF in Zweden
hebben het best naar hun zin
mm
KURT JOOSS
zoekt nieuwe wegen
Prijs van grondonderzoek
verhoogd
DE EERSTE DAG; HET SPEL
KAN BEGINNEN
Kamp in Göteborg is stukje
Nederland apart
Volgend jaar aan de
slag in Veenendaal
Houd Uw spieren
soepel met
- terug in Duitsland -
Internationaal Theater Instituut
hield congres te Oslo
jJinsdag 19 Juni 1951
5
(Van een onzer verslaggevers).
GÖTEBORG, Zweden Aan de Westelijke rand van de Zweedse ha
ven- en industriestad Göteborg staat het enorme gebouw van de
Svenska Kullager Fabriken, de SKF. Daar worden per dag 90.000 kogel
lagers gemaakt. Er werken zesduizend arbeiders, grotendeels Zweden.
Maar er zijn er ook bij van andere nationaliteiten. Sinds Februari van
dit jaar werken er nu ook Nederlanders. Om precies te zijn 74. Eigenlijk
zijn ze een jaar in de leer. Volgend jaar gaan ze als volwaardige krach
ten terug naar Nederland om het kader te vormen in Nederlands eerste
kogellagerfabriek, waarvoor de SKF al grond heeft gekocht in Veenen-
daal. De meesten der 74 Nederlanders komen uit de omgeving van dit
nijvere industrie-stadje aan de rand van Gelderland en Utrecht. Een
kleiner gedeelte komt uit Amsterdam.
A. TAKENS uit Amsterdam, die
het werk even onderbreekt om
dat er bezoek is uit Holland,
verlangt er naar volgend jaar in
Veenendaal aan de slag te gaan.
De Nederlanders wonen geza
menlijk in een barakkenkamp, vijf
minuten gaans van de SKF-fabriek
af. Wie er heen wandelt ziet bo
ven de daken het rood-wit-blauw
van de Nederlandse vlag fel kleu-
ren tegen het donkere groen van
de bossen op de hellingen der heu
vels op de achtergrond. Wie het
kamp binnentreedt komt er opeens
in een stukje Holland. Toen wij
er een bezoek brachten was het er
stil, want de meeste*Nederlanders,
die allen tussen de achttien en de
dertig jaar oud zijn, waren aan het
werk. Maar er liepen er eert paar
rond, die ziekenverlof hadden of
in de avondploeg waren ingedeeld
en zich gereed maakten om de
bossen in de omgeving op te zoe
ken of te gaan wandelen op de
heuvels.
De Nederlanders vormen een
hechte groep in deze menigte van
zesduizend Zweden. Ze zijn in het
begin van dit jaar in drie groepen
uit ons land vertrokken." Gerrit
de Man, uit Amerongen, Haarweg
C 210, ging op 5 Februari weg.
Het werk in de textielindustrie in
Veenendaal beviel hem niet meer
en ofschoon zijn vrouw er eerst
allerlei bezwaren tegen had is hij
na rijp beraad toch voor een jaar
vertrokken. „Ik heb het best naar
mijn zin", vertelde hij, toen we
hem opzochten in de fabriek, waar
hij bezig was met precisie-slijp-
werk. „Alleen met dat apentaaltje
kan ik nog niet zo goed overweg".
Hij liet foto's zien van wandel
tochten in de heuvelstreek bij Gö
teborg. „Het is hier mooier dan in
Holland", zei hij en hij ging ver
der: „Ik zou hier best willen wo
nen, maar ja, ik ben getrouwd en
dan gaat dat niet zo gemakkelijk".
In de fabriek is. het al gauw be
kend, dat er bezoek is uit Neder
land. Dat doet deze jonge mannen
goed, want al krijgen ze nog zo
veel brieven van huis, toch zijn
zij blij iemand te ontmoeten, die
kan vertellen hoe het „daar" is.
Zelf komen ze ook met verhalen.
Ze spreken enthousiast over „hun"
voetbalelftal, dat het, versterkt
met een paar Italianen, opneemt
tegen Zweedse clubs; over hun
muziekgroepje, dat in de cantine
van het barakkenkamp, waar drie
keer in de week gelegenheid tot
dansen is, voor amusement zorgt;
over hun reisclub, waarvan Gerard
Schrijver uit Veenendaal de grote
man is. Gerarcl probeert het voor
elkaar te krijgen met een groep
Nederlanders naar ons land te ko
men in de twee weken vacantie,
die allen hebben. Hij gelooft rots
vast, dat het zal lukken, temeer
omdat er enthousiast wordt ge
spaard.
Negentig gulden
De meeste Nederlanders kunnen
wel uitkomen met hun (stuk)loon.
Ze verdienen gemiddeld 125
Zweedse kronen in de week, dat
is zo ongeveer negentig gulden. Dit
lijkt tamelijk veel, maar Zweden
is erg duur. „Zo duur, dat je vaak
niet weet waar het geld blijft",
klaagt Dirk van de Loosdrecht, ook
uit Veenendaal.
Ja, het bevalt de meeste Neder
landers best, daar in Zweden. De
eerste tijd hadden ze het niet zo
naar hun zin. Met de taal lukte
het niet zo erg en ze waren over
al erg vreemd. „Dat was allemaal
niet zo erg", klaagde Cornelis van
der Poel uit Veenendaal, die sa
men met zijn tweelingbroer Mat-
thijs naar Zweden is gegaan, „de
kou, die deed het 'm".
In de SKF-fabriek wordt hard
gewerkt. Ook in Zweden is tijd
geld, temeer omdat de SKF op het
ogenblik overbelast is met op
drachten. Er wordt van de arbei
ders veel verlangd. Het is dus aan
pakken voor de Nederlanders. In
hun vrije tijd komt er niet al te
veel van uitgaan of Zweden be
zien. Dat kost allemaal tijd en
geld. De tijd kunnen ze best ge-
f
Groeten aan thuis
Natuurlijk vroegen vele Ne
derlanders in Göteborg de groe
ten aan thuis te willen doen en
dat verzoek wordt natuurlijk
graag ingewilligd.
Het zijn: R. Bakker, J. van
Barneveld, A. v. d. Bovenkamp,
A. Braafhaart, J. de Gooyer, A.
v. d. Haar, W. Hootsen, D. v. d.
Loosdrecht C. van Ojik, C. v. d.
Poel, Af. v. d. PoelG. Schrij
ver, Th. Sukkel (allen Veenen
daal), T. W. Budding, G
Koops, B. Tak (allen uit Ede),
A. J. Haalboom, D. J. Hendrik-
sen, H. Ruys, M. van Vuure,
allen uit Bennekom), L. Gros
uit Heelsum), J. W. Hupje (uit
Rhenen), J. van Ingen, G. de
Man (uit Amerongen), T. Kort
lever, L. A. den Tek (uit Gorin-
chem). K. Koudijs (uit Scher-
penzeel), J. Scholten. J. W.
Vink (uit Renswoude), F. A.
Veenhof (uit Eist), G, Vermeer
(uit Wageningen). I
bruiken om te rusten en het geld
is er om te sparen en om naar
huis te sturen. Want velen zijn ge
trouwd en moeten voor hun gezin
zorgen.
Foto's van familieleden zijn te
vinden in alle kraakheldere ka
mertjes van het barakkenkamp. Op
elk kamertje wonen twee mannen.
Zweedse werksters houden de
boel schoon. „De Nederlanders zijn
gelukkig niet slordig", vertelde de
opzichter, die ons de kamers liet
zien. In elk staan twee bedden,
een tafel met stoelen, er zijn rui
me kasten en vaste wastafels en
centrale verwarming. In sommige
kamers, zoals die van Gerrit
Schrijver en Jacob van Barneveld
uit Veenendaal staat een radio. In
andere zagen we een gitaar of een
accordeon.
De SKF zorgt goed voor het per
soneel. Er is bijvoorbeeld een eigen
ziekenkliniek. De sociale voorzie
ningen zijn uitstekend. De fabriek
beschikt over een eilandje voor de
Zweedse kust, Lilla Brattön, dat
als vacantiekamp in gebruik is.
Personeelsorganisaties regelen uit
stapjes en feestjes. Desondanks
hebben sommige Nederlanders
klachten. Het zijn vooral degenen,
die het laatst zijn gearriveerd, dat
was op 9 April, die het nog niet
zo naar hun zin hebben. Eén hun
ner, Jan Brouwer uit Amsterdam,
vertelde „zijn plezier wel op te
kunnen", zoals dat heet. Hij klaag
de er vooral over, dat er bij ziek
te niet eerder volledige uitkeringen
worden gegeven dan wanneer men
drie maanden bij de SKF werkt.
De personeelschef, ir. Ekhoff, zet
te later uiteen, dat dit geschiedt
volgens de voorschriften van de
Zweedse overheid. „Deze regeling
geldt ook voor Zweedse arbeiders",
zei hij. Ir. Ekhoff was wel van
mening, dat men de Nederlanders
vóór hun vertrek naar Zweden op
de hoogte had dienen te stellen.
„Maar", zo zei hij, „We hebben er
geen moment aan gedacht, dat in
Nederland andere voorschriften
golden dan in Zweden".
Twee mensen
De Nederlandse arbeiders heb
ben in de SKF-fabrieken twee
mensen bij wie ze, als ze in moei
lijkheden zijn, kunnen aanklop
pen. Dat zijn de heer L. E. Dahlin,
een Zweed, die negen jaar in In
donesië is geweest en onze taal
vloeiend spreekt en Annie de Boer
die drie jaar geleden uit Rotter
dam naar Göteborg vertrok met
haar vader en moeder. De SKF
heeft haar nu aangesteld als tolk
voor de Nederlandse arbeiders.
De heer Dahlin vertelde ons, dat
sinds kort ook twee Nederlandse
vrouwen hun echtgenoten zijn ge
volgd en in het barakkenkamp
wonen. Het zijn de vrouwen van
Marinus van Kooten uit Hendrik
Ido Ambacht en A. M. Ruytcrs
uit Amsterdam. Geen van beiden
was in het kamp, toen wij daar
waren. De heer Dahlin vermoedde,
dat zij in Göteborg waren om te
proberen een betrekking te vinden.
De Nederlanders vroegen ons
hun familie en kennissen te groe
ten. Het was natuurlijk niet mo
gelijk met elk hunner te spreken
en hun indrukken te vragen. Over
het algemeen gaat het hun best af,
zoals er werd gezegd: „Het loopt
op rolletjes".
Wat betreft die groeten uit
Zweden zullen we moeten vol
staan met de namen te vermel
den van de arbeiders uit Veenen
daal en omgeving, die de beste
wensen zenden aan familie enken
nissen in Nederland.
Nogmaals ze maken het best,
deze jonge Nederlanders in den
vreemde. Ze hopen het volgend
jaar in eigen land aan de slag te
gaan en op hun beurt het vak,
waarbij het aankomt op honderd
ste gedeelten van milimeters, te
leren aan nog 130 andere arbeiders
die de SKF samen met hen te
werk wil stellen in Veenendaal.
De directeur van het Bedrijfslaboratorium voor grond- en gewason-
derzoek, de heer F. Dechering, schrijft ons::
De prijs van het grondonderzoek wordt bepaald door de kosten voor
chemicaliën, instrumenten en diverse materialen, terwijl de loonfactor
ook eon belangrijke rol speelt, aangezien ons laboratorium arbeidsin
tensief is.
Sinds 1947 zijn de kosten voor materialen, instrumenten en chemica
liën met pl.m. 30% gestegen terwijl, zoals bekend, per 1 Januari 1950,
1 September 1950 en 19 Maart 1951 de lonen telkens met 5% omhoog
zijn gegaan.
Doordat het aantal te onderzoe- ervaring, gebaseerd op honderden
ken monsters toenam, hebben wij
tot nu toe geen prijsverhoging be
hoeven in te voeren. Thans zien wij
ons genoodzaakt, teneinde onze kos
ten te dekken, de prijs van het on
derzoek met ingang van 25 Juli a.s.
met ±_10 a 12% te verhogen.
Wellicht ten onvervloede wijzen
wij er op dat het Bedrijfslaborato
rium voor Grond- en Gewasonder-
zoek (met laboratoria te Oosterbeek,
Groningen, Geldrop en Goes) eigen
dom is van de georganiseerde land
bouw, te weten de Stichting voor
de Landbouw en tegen kostprijs het
onderzoek verricht. Het maken van
winst wordt hierbij niet beoogd.
Tussen het Bedrijfslaboratorium
voor Grond- en Gewasonderzoek en
de Rijkslandbouw- en Rijkstuin-
bouwvoorlichtingsdienst en de On
derzoekingsinstituten voor de land
bouw (Landbouwproefstation en
Bodemkundig Instituut T.N.O., Cen
traal Instituut voor Landbouwkundig
Onderzoek enz.) bestaat een zeer
nauwe samenwerking. In dit ver
band zij er nog eens op gewezen,
teneinde teleurstelling te voorko
men, dat alleen op de analysecijfers
van het Bedrijfslaboratorium voor
Grond- en Gewasonderzoek door de
Rijksland- en -tuinbouwvoorlich-
tingsdienst een advies inzake de be
mesting wordt gegeven en kan ge
geven worden, omdat een 25-jarige
Churchill wil weer een
Britse burgerwacht
LONDEN. Bij gelegenheid
van de bezichtiging van opleidings
kampen van de R.A.F. heeft de En
gelse oppositieleider, Churchill,
Maandag de onmiddellijke weder
instelling van de Engelse burger
wacht (Home Guard) geëist. Als
een oorlog zou uitbreken, aldus
Churchill, zouden wij behalve
luchtaanvallen hoogstwaarschij nlij k
ook luchtlandingstroepen moeten
bestrijden.
NEW YORK. Josephine
Baker, de gekleurde Franse revue-
artiste, heeft een optreden op een
weldadigheidsconcert in Atlanta
(Georgia) geannuleerd, omdat drie
vooraanstaande hotels weigerden
haar logies te verschaffen.
proefvelden en honderdduizenden
monster uit de praktijk hen in staat
stelt een goed gefundeerd bemes
tingsadvies op te stellen.
Voor de monstername kunt U zich
wenden tot de Rijksland- of Rijks-
tuinbouwconsulent van Uw streek
of diens assistenten.
Advertentie (IM.)
PHILIPS RODE
KOLONEL OLOF STRAND
LUND van het Zweedse Leger
des Heils is vaak de gastheer van
de Nederlandse arbeiders, die
zich bij hem het smörre brgd"
best laten smaken!
De diep doordrin
gende warmte Is
een voortreffelijke
ondersteuning bij
iedere massage
Gebruik Philips Infraphilvooral ook bij
kneuzingen, verrekkingen, verstuikingen,
spierpijn en spierkramp.
URT JOOSS, die wij reeds goed kennen o.a. door zijn dans-
■lV drama's „De Groene Tafel" en „Wereldstad" was tot nog
toe een bijna onbekende in zijn eigen land Duitsland. Als leer
ling van Laban en Wigman koos hij de richting van de vrije
dans en schiep hierin eigen vormen. Afkerig van het streng
klassieke ballet, dat hem te weinig expressie bood voor zijn
meer dramatisch werk, ontwikkelde hij reeds spoedig een zeer
eigen stijl. En in 1932 behaalde Jooss met zijn dansgroep uit
Essen de eerste prijs op de internationale wedstrijd te Parijs
met zijn „Groene Tafel".
Essen zag belangrijke
ballet-première
In Duitsland met de steeds ster
ker wordende nazi-in^ed voelde
hij zich begrijpelijkerwijs niet lan
ger thuis cn hij nam dan ook gaar
ne het aanbod van de familie Elm-
hirst aan om een school op te
richten in Dartington Hall in Zuid-
Engeland. Van 1933 af heeft Jooss
daar in het prachtige kasteel ge
werkt. Vele Nederlanders ontvin
gen destijds bij hem hun opleiding,
o.a. Attie van den Berg, Sonia
Sevjic, Noelle de Mosa. Zijn rich
ting heeft ook op het Engelse bal
let haar invloed doen gelden. We
denken hierbij aan balletten van
het Sadler's Wells
Ballet. Dit geldt
uiteraard niet zo
zeer de techniek
als wel de cho
reografische op
zet.
De oorlog was
ook voor Jooss
een slechte tijd.
Zijn Engelse gast
heren interneer
don hem enige
tijd in het begin
van de oorlog
omdat hij Duit
ser was; eerst na
KURT JOOSS de oorlog werd
hij tot Engelsman
genaturaliseerd. Toen hij eenmaal
uit zijn internering vrijgelaten was,
gebruikte hij zijn vrijheid om voor
de geallieerden op te treden. De
eerste maal na de oorlog dat Jooss'
groep in ons land kwam, droegen
alle leden ervan nog de geallieerde
militaire uniform. hetgeen wel
vreemd aandeed als wij aan de pa
cifistische ideologie van De Groene
Tafel denken.
Terug
Langzamerhand viel de groep
uiteen en ook de mogelijkheid van
het werken in Dartington Hall
was na de oorlog afgesneden. Toen
verzocht de stad Essen Kurt Jooss
terug te keren. De prachtige, gro
te, in barok-stijl gebouwde abdij
te Werden, een voorstadje van
Essen dat in het dal van de Ruhr
is gelegen, werd hem ter beschik
king gesteld. Dc Folkwangschule,
waar toneel, dans, muziek en aan
verwante vakken worden onder
richt, ontvangt van dj gemeente
jaarlijks 1.000.000 mark.
Jooss heeft in deze inspirerende
omgeving '-«middels zijn zuiver
expressionistische richting vaar
wel gezegd en zoekt met Hans Zül-
lig naar nieuwe wegen. Zij trach
ten de vele mogelijkheden die het
zuiver klassieke ballet biedt met
de eigen vormen tot een nieuwe
richting te herscheppen.
Vele buitenlandse critici, waar
onder Arnold Haskell uit Enge
land, waren vorige week naar Es
sen gekomen om er een première
bij te wonen, die op 8 Juni voor
genodigden in de Opera te Essen
werd gegeven en kennis te kun
nen maken met Jooss' nieuwe op
vattingen. Hans Zullig kwam er
met een nieuw ballet „Fantasie"
op muziek van Fr. Schubert Hij
heeft een poging gedaan een meer
abstract ballet te scheppen. Zijn
zoeken naar een nieuwe vorm zon
der de dramatische expressie kun
nen wij nog niet geslaagd noemen.
Krampachtig heeft hij zich aan de
muziek gehouden en getracht ieder
nootje in beweging om te zetten.
Dit leidt niet tot dans, merkwaar
digerwijs wel tot onmuzikaliteit.
Dans en muziek zijn nu eenmaal
twee zeer verschillende uitdruk
kingsmiddelen.
Bijna abstract
In „Colombinade", een nieuw
ballet van Kurt Jooss op vrij be
werkte muziek van Johann Strauss,
is reeds duidelijker de mogelijk
heid aangegeven. Het is bijna even-
/N HET OUDE koningsslot Akershus te Oslo vond 1 Juni in bijzijn
van koning Haakon de feestelijke opening plaats van 't vierde con
gres van 't Internationaal Theater instituut, waarbij de Nationale Thea
ter Centra van dertig landen zijn aangesloten. Ter gelegenheid van dit
congres was in het Kunstnerneshus een tentoonstelling ingericht van
décorontwerpen uit tal van Landen. Nederland was er vertegenwoor
digd met tekeningen, aquarellen en foto's en met maquetten van
décors voor ,,L'Heure Espagnol"
Alba", „Murder in the cathedral'
der de aandacht trokken.
.De gekroonde Leersse", ..Bernarda
en „Driekoningenavond"die bijzon-
Gesubsidieerd volks
toneel noodzakelijk geacht
Een der belangrijkste agendapun
ten van dit congres, het probleem
Jeugd en Theater werd. nadat er
een gehele zitting aan gewijd was,
wegens gebrek aan tijd tot voor
bereiding verwezen naar een spe
ciale conferentie van deskundigen,
welke aan het eind van dit jaar
te Parijs zal worden gehouden. Tot
waardevolle resultaten kwam het
congres bij zijn onderzoek naar de
mogelijkheden tot verwezenlijking
van een theater voor de arbeiders.
Opmerkelijk is, dat de aanbevelin
gen vrijwel overeenkomen met de
wijze van werken van het Neder
lands Volkstoneel. Ruime subsidië
ring werd daarbij noodzakelijk ge
acht. Voor de verwezenlijking de
zer aanbevelingen zal het uitvoe
rend comité van het I.T.I. sugges
ties doen aan de onderscheidene
Nationale Theater Centra, waarin in
elk land toneel- en operagezelschap
pen, schouwburgdirecties kunste
naarsfederaties alsmede het ama
teur-toneel vertegenwoordigd zijn.
Een indertijd door Nederland ge
daan voorstel ter zake van een. on
derzoek naar de opleiding van thea
terkunstenaars (toneel, opera en bal
let) werd overgenomen door The
American Educational Theatre As
sociation, dat zelf reeds met een
dergelijk onderzoek bezig is en de
resultaten ervan zal rapporteren aan
alle leden van het I.T.I.
Het congres besloot het aantal
reisbeurzen, dat het I.T.I. ter be
schikking pleegt te stellen voor
jonge theaterkunstenaars, uit te
breiden van 6 tot 8. Tevens be
sloot men om over de gehouden
tentoonstelling van décorontwerpen
een uitgebreid boekwerk te doen
verschijnen. Bovendien is binnen
kort nog de verschijning te ver
wachten van een handboek in vijf
talen van technische theatertermen.
Het volgende congres van het
I-T.I. zal in 1953 gehouden worden,
vermoedelijk in Brussel. Het goede
contact, dat er op het te Oslo ge
houden congres gelegd werd tussen
de vertegenwoordigingen van Ne
derland en van Indonesië heeft er
toe geleid, dat de Indonesische ver
tegenwoordiger, mr. Purbopranoto
Kuntjoro. in de tweede week van
Juli een bezoek zal brengen aan Ne
derland om de opleiding hier van
jonge theaterkunstenaars te bestu
deren.
eens een abstract ballet te noemen.
In een luchtig, ietwat Weens aan
doend geheel, komen wel een Co-
lombine. Clown, Pierrot en Harle
kijn naast een Directrice, een
Voetballer, een Fat en een Herr
Kommerzienrat voor, doch een
eigenlijk verhaal ontbreekt Jooss
heeft gebruik weten te maken van
dj ruimte, die hij in streng geome
trische, steeds wisselende vlakken
verdeelt. Een aesthetisch lijnen
spel is het resultaat. De dans wordt
niet naar de muziek verwrongen,
doch leeft ogenschijnlijk een eigen
leven, zonder dat de muziek scha
de wordt gedaan. Een ballet dat
de verwachting doet koesteren dat
Jooss ook in zijn thans ingeslagen
richting de weg zal kunnen vin
den.
De voorstelling was een groot
succes. De meeste Duitse toeschou
wers hadden de Groene Tafel en
Wereldstad, die óók opgevoerd
werden, nog nimmer gezien. 22
maal moest het doek gehaald wor
den; onder dc bloemen werden de
groep en Jooss bedolven en zelfs
nadat het brandscherm reeds ge
zakt was, moest Jooss nog twee
maal door het deurtje verschijnen
om tenslotte het publiek naar huis
te sturen.
Na de voorstelling spraken wij
nog enige tijd met Jooss, die ver
jongd, ondanks zijn steeds grijzer
wordend haar, ons over zijn werk
in deze mooie en rustige omge
ving van de Abdij verteld- Nog
drie nieuwe werken: Dithyrambus,
Nachtzug en Der Weg im Nebel
zullen in de loop van het najaar op
gevoerd worden. Daarna volgt een
grote tournée. „In Nederland kom
ik eind December", zegt hij.
H. HORNSTRA
Radioprogramma
WOENSDAG
HILVERSUM I, 402 m. NCRV 7 00
Nieuws. 7.18 Gewijde muziek. 7.45 Een
woord voor de dag. 8.00 Nieuws en
weerberichten 8 15 Gramofoonmuzlck.
9.00 Voor de zieken. 9-30 Waterstanden.
9.35 Gram.muz. 10.10 Idem. 10.30 Mor
gendienst. 11.00 Gram.muz. li 15 ..De
Delftse wonderdokter", hoorspel. 12.01)
Sopraan en plano. 12.30 Land- en tuin-
bouwmedcdelingen. 12.33 Lichte muziek.
13.00 Nieuws. 13.15 Militaire reportage
of gram.muz. 13.20 Slavisch programma.
13-50 Gram.muz. 14.00 Metropolo orkest
en solist. 14.45 Voor de meisjes, 15.00
Cello en plano. 15 35 Kamerorkest. 16 15
Voor de jeugd. 17.30 Mozartvleugel en
viool. 17.45 Regeringsuitzending R. D-
Simons: „Sranang Tongo". 18 00 Ge
mengd koor. 1830 R.V.U., dr A. Saal-
born ..Dc dichter als waardemeter
van zijn tijd: Van kristal tot cellulose:
Van 1920 tot heden". 19.00 Nieuws cn
weerberichten. 19.15 „Beroepskeuze",
causerie. 1930 Gram.muz. 19.40 Radio-
krant, 20.00 Nieuws. 20,05 Haarlems Or
kestvereniging, koor cn solisten. 21.00
„Met smaldeel V op oefenrels in Scan
dinavische wateren", causerie. 2120
Gram.muz. .21.50 ..Zwerftocht door
Korea", causerie. 22.00 Instrumentaal
ensemble. 22.30 Reportage. 22.45 Avond-
overdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Cello
en orgel. 23.3024,00 Gram.muz.
HILVERSUM II. 298 m. VARA: 7.00
Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 7.33
Gramofoonmuzlck. 8.00 Nws en weer
berichten. 818 Orgelspel. 8.50 Voor do
hulsvrouw. 9.00 Gramofoonmuzlck.
VPRO: 10.00 Schoolradio. VARA;
10.20 Grammuz. 10 35 Voor dc vróuw.
11.00 Gram.muz. 12 00 Accordeonmuzick.
12.30 Land- cn tuinbouwmededclingcn.
12 33 Voor het platteland. 12.38 Piano
duo. 12,50 Reportage. 13.00 Nieuws. 13.15
Dansmuziek. 13.45 Gramofoonmuz. 14.00
Gesproken portret. 14 15 Omroeporkest.
15.00 Kinderkoor. 15.20 „Levende Be
zems". hoorspel voor dc jeugd. 15-50
Pianorecital. 16.00 Voor dc jeugd. 16-50
Voor de zieken. 17.05 Voor de jeugd.
17.30 Gram.muz. 18.00 Nws. 18.15 VARA-
Varia. 18.20 Militaire reportage. 18.30
Instrumentaal kwartet. 18-50 Remschel-
der Kantorel. 19.00 „De beïnvloeding
van de mens", causerie. 19 15 Lichte
muziek. VPRO: 19.30 Voor de jeugd.
VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Politiek
commentaar. 20-15 Promenade-orkest.
20.45 „De weg naar Dover", hoorspel.
22.15 Haarlemse orkestvereniging, koor
cn solisten. 22.35 Lichaam en gezond
heid". causerie. 22.50 Sport. 23.00 Nws.
23.15 Orgelspel. 23.40-2-1.00 Gram.muz.
Engeland, BBC Light Programme
1500 en 247 m.
12.00 Parlcmcntsoverzicht. 12.15 Or
gelspel. 12.45 Lichte muziek. 13 45 Voor
de kinderen. 14.00 Voor dc vrouw. 15.00
Rhythmischc muziek. 15.15 Orgelspel.
15-30 Voor de soldaten. 15.45 Arbeiders-
orkest. 16 15 „Mrs. Dale's Dagboek".
16.30 Orkcstconccrt. 17.30 Thcoterorkost.
18.15 Gevarieerd programma. 18.45 Hoor
spel. 19.00 Nieuws. 19.25 Sportberichten.
19.30 Gevarieerd programma. 20.00 Hoor
spel. 21.30 „Have a go". 22.00 Nieuws.
22.15 Actualiteiten. 22.20 Dansmuziek.
23.00 Voordracht. 23.15 Lichte muziek.
23.56—24.00 Nieuws.
„Colombinade" een nieuw ballet
van Kurt Jooss beleefde vorige
week in Essen zijn wereldpre
mière.
Herinneringen van een geneesheer
Ziezo! 't Is klaar. Het spel kan
beginnen.
Ik ging in mijn draaistoel voor
het bureau zitten en keek mijn
kamer rond. Ik kon tevreden zijn.
Het zag er goed uit. Er komt anders
heel wat kijken, voordat je als arts
goed en wel geïnstalleerd bent. Eerst
een geschikte etage huren, natuur
lijk op een geschikte stand cn bij
geschikte mensen. Maar wat is nu
eigenlijk „geschikt"? Heb ik daar nu
wel een helder begrip van? Vergis
ik me niet in 't al of niet geschikt
zijn? Neen hoor, het is helemaal niet
zo eenvoudig. Maar nu zit ik dan
toch. En alles is er; ik zou niet we
ten wat ik vergeten had: onderzoek-
stoel, instrumentenkast, sterilisator,
geysertje. weegschaal (een voor ba-
bies en een voor „grote" mensen),
een neus-, keel-, oor- en oogspiegel
lamp. Mein Liebchen, was wlllst du
noch mehr! Heus, "t is echt wat je
noemt: „af".
Veel hoofdbrekens heeft me het
vullen van mijn instrumentenkast
gekost. Het aanschaffen van de kast
zelf was kinderwerk. Die moest, be
halve stofvrij zijn: ruim en vooral:
prettig om naar te kijken. Van licht
eikenhout bijvoorbeeld. Dat ziet er
veel gemoedelijker uit dan zo'n
echte zlekcnhuiskast van wit gelakt
ijzer.of staal. Altijd een beetje grie
zelig! En de patiënten moeten 'zich
bij mij vóór alles óp hun gemak
voelen en vooral niet aan akelige
dingen herinnerd worden.
Maar de instrumenten zelf! Dat
was geen kleinigheid. Gelukkig gaf
de instrumentenhandelaar me een
duwtje. In no time was de kast
van onder tot boven gevuld. „Al
hebt u 't nu niet direct nodig, u
kunt toch nooit weten!"
Ja, dat is zo; dan moet ik het
maar nemen. Met dat soort dingen
moet je niet krenterig zijn. Ver
beeld je, dat je me daar van wal
zult steken, en dat je warempel niet
eens het hoog nodige instrument
hebt! 't Is gewoon om door de grond
te zinken! Als ze zo iets bekend
zouden maken, zou je meteen wel
weer kunnen vertrekken. Neen, ruim
instrumenten! Dus: forceps alias
verlostang, want ik doe natuurlijk
ook bevallingen; dat brengt direct
geld in 't laatje: laat ik er voor
lopig maar één nemen. Niet over
drijven! Vervolgens een narcosekap
met narcoticum (met een kap alleen
begin je niet veel), tonglang, infusie
apparaat (ernstig bloedverlies), spe
cula enz. enz. Een perforatorium?
Och, is dót nu wel nodig? Maar als
je nu eens 's nachts, en ver weg.
een bevalling moet doc-n en je weet
zekerNeen. niet zulke griezelige
dingen. Géén perforatorium! Brr!
Maar gelukkig! Nu is die instru
mentenkwestie ook van de baan. Ik
heb de hele rataplan gekocht. Niet
zeuren. Zeker is zeker. En zeker
moet je zijn in deze situatie.
Ik ben moe geworden. Geen won
der! 't Begon vanmorgen al vroeg.
Vóór alles schroefde de timmerman
het naambordje op de voordeur.
Bord-je?'t Is zelfs een flink
bord! Geen kind om een boodschap
sturen. Ik ben er voor de aardig
heid zelf eens langs gaan lopen. Het
valt beslist op. Het zou me niets
verwonderen, als er nu zo lang
zamerhand eens iemand kwam op
dagen. Kom, ik ga vanavond een
beetje bijtijds naar bed; je kunt
nooit weten.
Die eerste nacht van mijn naam
bord sliep ik oprustig.
