Alaska ligt 75 km van
Russisch grondgebied
Arts legt grondslag voor
nieuwe schoolbouw
Ex-krijgsgevangenen
in Amersfoort
Rond Amerika s Achilleshiel
Charmant „Avondfeest"
in „Slot Zeist"
Lichtventilatieverwarming en
hygiëne stellen hoge eisen
Vreemde situatie
in een uithoek
van de aarde
Kind in modder
gestikt
Musserts neef en vele anderen
in Duitsland gebleven
uuuu
nnnn
nn,nn,
urn
nn
nn
uu
nn
uu
nn
uu
uu
,"°.p r?kU'^unurTSk tES? -d?reaaLsë0nr San
4
Donderdag 5 Juli 1951
(Van een medewerker)
GENERAAL Marshall sprak
zeer onlangs voor de ge
combineerde Amerikaanse Se
naatscommissie over binnen
gekomen rapporten, waarin
sprake was van troepencon
centraties (hoofdzakelijk be
staande uit communistisch-ge-
oriënteerde Japanners) op de
Zuidpunt van Sakhalin vlak
benoorden Japan. Door die me
dedeling dwaalt de zoeklicht
bundel der actualiteit bijna on
gemerkt vlak over een zeer vi
taal gebied in de huidige
machts-politieke verhoudingen.
Wij bedoelen het gebied rond
de Beringstraat, de enige plek
op de aardbol, waar Russische
en Amerikaans grondgebied el
kaar naderen tot op nauwelijks
75 km.
Amerika, dat zich gedekt acht
door twee oceanen, waar zijn vloot
oppermachtig is; Amerika dat op
het gebied der luchtstrijdkrachten
de Sowjet Unie vrij zeker kwalita
tief en binnenkort zeker ook kwan
titatief overtreft; datzelfde Amerika
schijnt zich hoegenaamd geen zor
gen te maken over de kwetsbaar
heid van Alaska, ja van het gehele
Noordamerikaansc vasteland, terwijl
toch Rusland's voornaamste militai
re troef, zijn numeriek sterkere
landleger in een oorlog juist hier
zijn enige kans zou hebben om zijn
tegenstander direct aan te vallen.
Zoals gezegd, scheiden slechts 75
km zeewater het rode leger van zijn
prooi. En deze 75 km zijn gedurende
ruim zes maanden van elk jaar zee
ijs. dat twee meter dik wordt, het
geen voldoende is om een modern
leger te torsen als dat zijn zwaarste
tanks thuislaat.
Alaska behoort tot de V.S., maar
maakt er geen deel van uit. Het is
een z.g. territorium (net als de Ha-
waiï-eilanden), en dat houdt in. dat
Alaska geen afgevaardigden heeft c 7 e*i
in het Congres. Hier ligt wel de dpriïlgplClTln JlOBTIQ
voornaamste oorzaak van de poli- A LASKA'S kwetsbaarheid wordt
tieke, administratieve en economi- JT\ in sterke mate bepaald door
sche verwaarlozing, waaronder Alas- het strategische karakter van de
ka gebukt gaat. Dit geldt ten dele springplank Oost-Siberië, waarvan-
ook als verklaring voor de stief- Ult deze lap Amerika zou moeten
moederlijke behandeling op mili- worden besprongen. Daarover nu
tair gebied, want het is het Congres 2jjn juist de laatste tijd enkele in- V
dat celden beschikbaar moet stellen teressante gegevens uitgelekt. v-
voor de verdediging van Alaska,
voor de verdediging van Alaska. Nog
in het najaar van 1949 werd het be
trekkelijk nietige sommetje van 137
milliocn dollar als eerste begin voor
een Alaskaanse defensie terugge
bracht tot 96 millioen dollar. Alas
ka's gouverneur, Ernest Gruening,
kon daarna dan ook in een inter
view de voor de hand liggende uit
spraak doen: „Voor elke toekomsti
ge oorlog hebben we vrijwel niets,
noch offensief noch defensief. Mor
gen aan de dag zou het land zonder
slag of stoot in de handen kunnen
vallen van misschien één, maar ze
ker van twee luchtlandingsdivisies."
35 Russische divisies
EN dan te bedenken, dat van de
35 in Oost-Siberië gelegerde
Russische divisies er minstens 7
Zoals reeds gezegd herbergt Oost-
Siberië ten minste 35 divisies. Deze
in verhouding formidabele sterkte
bergt echter een rotte kern in zich.
De bevolking van Oost-Siberië telt
nL weliswaar ongeveer 1.250.000 zie
len, maar ruim 1 millioen daarvan
zijn politieke gevangenen en bal
lingen, geconcentreerd in de be
faamde kampen.
In Oost-Siberië is de verhouding
tussen de dwangarbeiders en hun
bewakers als 30 1. Dat kan, om
dat de geografie van 't land 'n on
overtroffen bewaker is. Men werkt
er weinig met wachttorens en prik
keldraad, omdat ontsnapping uit dit
'gebied vrijwel onmogelijk is: er zijn
geen spoorlijnen en slechts één weg
leidt uit het bovenstroomse gebied
Zuidwaarts naar de haven Magadan.
Deze regionale politiestaat draait
nu onberispelijk. Maar in geval
van oorlog ligt het maar twee uur
vliegen van Alaska's vliegvelden.
Binnen twee uur kan het wapens
de hoofden van een
regenen op
millioen geknechte mannen, die
weinig hebben te verliezen, zeer
veel hebben te winnen en die dat
kunnen bereiken door zich met die
„gedropte" wapens te ontdoen van
hun handvol bewakers. Hiermee
zou een bespringing van Alaska
vanuit deze, dan kokende uithoek
wel uiterst hachelijk worden.
xxuasiatxic u.vxoico Het is een wonderlijke toestand
„airborne" zyn. Bovendien zou het Id deze uithoek van de aarde. Waar
zeer moeilijk zijn om een eventuele de Russische en de Amerikaanse
vijand weer uit Alaska te verwijde- pool met even enorme als tegenge-
ren. Dit geldt vooral ten aanzien stelde ladingen elkaar het dichtst
van de Russen, die een grote erva- naderen en ieder met ingehouden
ring en gehardheid hebben in der- adem wacht op het overspringen
geUjke sub-Arctische landen. van vprcohnkk^lnke nntlndines-
Uit een zeer recente publicatie
van het „British War Office" over
organisatie en kwaliteit van het ro
de leger blijkt, dat de Russische sol
daat zelfs uitstekend vecht in tem
peraturen van 40 graden onder nul.
De Russen zouden zich dus vrij
comfortabel „ingraven" in Alaska
en eventuele tekorten laten supple
ren uit Oost-Siberië. waar ze tal
van een verschrikkelijke ontladings-
vonk, daar bestaat een toestand van
labiele! rust. De oorzaak lijkt
ons gelegen in het feit, dat Alaska
zowel als Oost-Siberië inwendig
krachteloos zijn, doordat zij beide
product zijn van de uitwassen der
ideologieën, die in deze twee landen
hoogtij vieren; Alaska is maatschap
pelijk vrij, maar het was tot nu toe
„kapitalistisch" niet aantrekkelijk
genoeg om economisch tot ontwik-
rijke agrarische proefstations en keling te worden gebracht; Oost-Si'
boerderijen hebben opgezet.
bené is. in verhouding tot zijn af-
Ondertussen zouden ze alle gele- schrikwekkende natuur, economisch
genheid hebben om Alaska als lucht- sterk geavanceerd, maar de knevc-
basis te gebruiken om bepaalde, niet ling van het individu fnuikt daar
twijfelachtige doelen te bombarde- een volledige ontplooiing,
ren, terwijl een enorm niemands- Laten wij hopen, dat niet, zoals
land ten Oosten en ten Zuiden van zo dikwijls, eerst een oorlog nodig
Alaska n voorlopig zou vrijwaren zal zijn om beider toestand te ver
van een tegenoffensief. beteren.
VLIEGBASIS
J, VLOOT BASIS»
QU KAMP V
(Van een onzer verslaggevers)
ZEIST. De Woensdag was in het programma van de lustrumviering
een grote dag. Gisteravond of liever in de afgelopen nacht werd het grote
„Avondfeest" gevierd in de romantische en telkens weer verrassende om
geving van het „Slot Zeist". Het feest bekroonde het conctrt en de „Hon-
rairen Travesti". Het was al geruime tijd na middernacht toen de gasten
op het Slot arriveerden. Dat was voor vele Zeistenaren geen bezwaar om
toch eens een kijkje te komen nemen bij de toegangsplaats tot het kasteel,
waar zij hun vreugden beleefden aan de charmante en sierlijke toiletten,
die door de dames werden gedragen. Door de ramen verspreidde zich het
zachte licht van kaarsen, die in ouderwetse kronen waren aangebracht. En
achter het Slot boorde een schijnwerper zijn licht in het rijke geboomte,
waardoor een sprookjesachtig schijnsel over het dak hecnstraaldc.
Feestgangers dwalen
rond in verrassend
gesierde zalen
De studenten zelf hadden onder
de artistieke supervisie van Fedde
Weidema en dank zij diens mede
werking de vertrekken van het slot
in c«*i vaak bij uitstek charmant
milieu herschapen. Uit vensterban
ken bloeiden op de meest verras-
sonde wijze bloemtoeven op. elders
zat een klein bouquet je tegen het
spiegelglas geplakt. En veel harten
waren er. In alle kleuren en groot
te aangebracht op de muren.
Heel het interieur, zoals het voor
deze gelegenheid was tot stand ge
komen had iets van de ranke en
fijne atmosfeer van het Rococo, zij
het dan ook, dat de moderne op
vattingen daarin duidelijk en voor
zichzelf spraken.
En in heel dit versierde Slot. dat
door de met kwistige hand aange
brachte ornamenten en verfraaiin
gen een nog romantischer cachet
had gekregen, dwaalden van zaal
tot zaal een 12 k 1500 feestgangers
rond. In de verschillende zalen wa
ren gezellige zitjes gemaakt, in som
mige klonk bescheiden muziek, zo
dat er gelegenheid was op een vrij
gehouden middengedeelte een dans
je te maken, en weer elders ston
den buffetten aangericht met dran
ken en spijzen.
Zeer groot was de belangstelling
buiten, toen in het openluchttheater
DE ALC. AN-HIGHWAY is de
enige behoorlijke landverbinding
van het Zuiden met Alaska. De
weg, die loopt van Edmonton
naar Fairbanks werd in de twee
de wereldoorlog aangelegd met
als doelde leveranties van
oorlogsmateriaal aan Rusland te
vergemakkelijken!
Maximumtarieven voor
wegvervoer omhoog
(Van onze verkeersredacteur)
DEN HAAG. Er bestaat grote
kans, dat de overheid binnenkort
er toe zal overgaan de maximumta
rieven voor het beroepsgoederen-
vervoer met auto's te verhogen.
Deze verhoging zal de vervoerder
in de gelegenheid stellen evenwicht
te brengen tussen de kostprijs van
dit vervoer en de tarieven, die zij
mogen berekenen. Deze medede
ling deed de heer E. van Donkelaar.
algemeen voorzitter van de Neder
landse Organisatie voor het Be-
roepsgoederenvervoer Wegtransport
op het vierde beroepsvervoercon-
gres in Amsterdam. Zijns inziens
lopen de oude maximumtarieven
reeds lang ver ten achter bij de zeer
gestegen exploitatiekosten in deze
bedrijven. Berekeningen hebben
aangetoond, dat de oude tarieven
met ongeveer 10 procent moeten
worden verhoogd om tot een bevre
digende exploitatie te komen.
een exclusieve show werd gehouden
door Maison Kuiper uit Zeist, die
in de vorm van een soort mode
spelletje de nieuwste Parijsc na
jaarscollectie toonde. En hoewel de
dames met haar eigen toiletten als
het ware een modeshow in het
groot hielden, ging toch aller aan
dacht en belangstelling naar die ex
quise show uit. In de eerste plaats
waarschijnlijk wel door de toiletten
die werden geboden: Franse haute
couture, joyeuse en sierlijke avond
jurken, verfijnd van smaak en uit
voering, coquette hoedjes en char
mante strandpakjes. Dit alles werd
gedemonstreerd tegen een achter
grond van lichtbeelden van plek
jes in Frankrijk en toegelicht door
een geestige conference van de heer
Noordmans, die bekendheid kreeg
in het Studentencabaret.
OUD-ALBLAS. Het zesjarig
zoontje van bakker H. Huygens in
Oud-Alblas is met het hoofd naar
beneden in een modderige wete
ring gevallen en jammerlijk ge
stikt. Toegeschoten hulp is er niet
in geslaagd de levensgeesten weer
op te wekken. Het ongeval heeft
ter plaatse grote verslagenheid ge
wekt.
(Van een onzer verslaggevers)
Gisteravond laat is opnieuw een contingent Nederlanders, die uit Russi
sche krijgsgevangenschap zijn ontslagen, in het Boskamp te Amersfoort
aangekomen. Van de 65 personen, die zijn vrijgelaten, zijn er slechts 25
naar Nederland doorgereisd; negen zijn ziek achtergebleven in een hospi
taal in Friedland en de overigen gaven er de voorkeur aan in Duitsland te
blijven. Hendrik Musscrt, een neef van de vroegere „leider", die zich oor
spronkelijk bg het transport bevond, heeft er op het laatste ogenblik van
afgezien naar Nederland terug te keren.
Zieken in hospitaal
te Friedland
Van justitiële zijde vernemen wij,
dat de teruggekeerden waarschijn
lijk binnen enkele dagen op vrije
voeten gesteld zullen worden. Een
viertal van hen, dat bij verstek is
veroordeeld, zal zich later nog moe
ten verantwoorden.
De namen van de teruggekeerden,
met nun geboorteplaats, luiden: H.
Aalders, Westervoort; A. Albertus,
Amsterdam; J. B. de Beer, Klun-
dert; J. M. Berendsen, Walsum; M.
J. Bosboom, Utrecht; C. J. Brato,
Bonn; E. E. Colmsee. Amsterdam;
M. A. Dutz, Maastricht: H. G. van
Dijk, Baarn; H. J. Geerlings, Nijme-
fen; G. A. v. d. Groep, Den Haag;
Hagens, Arnhem; C. den Hartog,
Rotterdam; J. P. Jelkman, Rotter
dam; J. J. de Koning. Leiden; J.
Kooien. Schiedam: B. A. van Krim
pen, Zwijndrecht; G. C. Kwint,
Arnhem; D. H. Lehmann. Amster
dam; H. v. d. Maaden, Heerlen; H.
C. van Meurs. Leiden; J. H. Quaed-
flieg, Kerkrade; G. van Weeren,
Amsterdam; I. v. d. IJssel, Den
Haag; H. W. v. d. Zee, Joure.
De volgende Nederlanders zijn
ziek in Friedland achtergebleven:
J. van Eijk, Haarlem; H. J. Gorde-
beke, Nijmegen; C. G. Hinten. Am
sterdam; J. Huismans, Amsterdam;
P. Kleingansey, Heino; A. Knijff,
Utrecht; Th. J. Koenen, Roermond;
Th. J. A. Ligtvoet, Tilburg; P. A.
Wasman, Rotterdam.
Een groep feestgangers, smake
lijk smullende van de vele ver
rukkelijke spijzen die op het
Avondfeestte genieten vielen.
Synthetische koffie komt
aan de markt
DEVENTER. Een industrie te
Deventer heeft, na het verkrijgen
van productie- en exploitatierechten
voor geheel Europa, machines laten
ontwerpen en maken voor de fabri
cage van synthetische koffie naar
het recept van de chemicus W. A.
Wolfs in Baarn. Niet alleen de pro
ductie en de binnenlandse distribu
tie wordt ter hand genomen, maar
ook de export.
De verkoop van deze synthetische
koffie kan ongelimiteerd geschieden,
tegen een derde van de koffieprijs-
Het nieuwe product, dat volgens
de warenwet als „koffiesurrogaat"
moet worden aangeduid, verschijnt
op de binnenlandse markt onder de
naam D.A.R.
Blikseminslag oorzaak van
treinvertraging
(Eigen berichtgeving)
DEN HAAG. Een blikseminslag
in de bovenleiding van de trein
tussen Amsterdam en Den Haag
was er Woensdagmiddag oorzaak
van, dat het verkeer tussen deze
twee steden van kwart voor twee af
met drie kwartier vertraging te
kampen had. Een trein raakte door
de blikseminslag defect, waarna het
verdere verkeer over één spoor
moest worden geleid. Het defecte
treinstel moest worden weggesleept.
Beloning uitgeloofd na
moord te Djakarta
DJAKARTA. De KFM heeft
een beloning van 25.000 rupiah uit
geloofd voor hén, die aanwijzingen
kunnen geven, die leiden tot de
arrestatie van hen, die bij het ple
gen van een roofoverval haar em
ployé de heer Koning hebben ver
moord. De auto is thans onbeheerd
te Djakarta teruggevonden. Het
was een Chevrolet met het stuur
aan de linkerkant, hetgeen in In
donesië zeldzaam en voor de die
ven dus gevaarlijk is. Inmiddels is
het slachtoffer van de overval on
der grote belangstelling op het
Abang-kerkhof begraven.
(Van onze correspondent)
ALKMAAR. Dezer dagen
vertelde ons de wethouder van
één onzer plattelandsgemeen
ten, dat zijn raad had besloten
tot de stichting van twee scho
len, te bouwen volgens het
„systeem-Lojenga". Toen we
hem vroegen wat voor systeem
dit was, kregen we enigszins
tot onze verwondering te ho
ren, dat een medicus, dr' W. J.
Lojenga, directeur van het
Centraal Ziekenhuis te Alk
maar, de naamgever was ge
weest. Hij voegde er aan toe,
dat, voor zover hem bekend,
hoe langer hoe meer scholen
van dit systeem werden ge
bouwd. Scholen, genoemd naar
een medicus hoe zit dat?
Toen we de heer Lojenga naar
de oplossing van dit raadsel vroe-
Fig. 1: Doorsnee van een leslokaal en de gang. De ramen hoven de gang zijn
duidelijk te zien.
UUUU
nnnn
Fig. 2: De onderwijzer gaat natuurkundeles
geven. De tafels worden tegen de muur
geschoven hetwerk van een ogenblik
en de stoelen in een kring gezet.
zijn gekomen, toen de heer Lojenga de ventilatie is, blijkt duidelijk uit
Fig. 3: Voor de handenarheidles, waarhij
grote tafels vereist zijn, worden ze vier aan
vier geplaatst.
Fig. 4: De kinderen gaan gymnastiek doen
of een spelletje. Alle meubelen gaan op zij
en er ontstaat een pracht van een ruimte.
gen, glimlachte hij vriendelijk en begon te vertellen over het licht in het volgende;
hij zei:
„Ik ben ook nog een tijd van mijn
het schoolgebouw, over de ventila- Het is bekend, dat reeds bij een
^iiITi3°V.fZbcht kolendampgehalte veel mensen
beginnen te
misselijkheid.
leven schoolarts geweest, mtsschien iToeren. allemaai dmgen. waarbl SeveShSn
dat dat de zaak al enigszins ver* mcnicecn nauwcliikt oleeet stil (p
duidclijkt. Ik heb me als medicus nauwelijks pleegt stil te vertonen: hoofdpijn,
hartkloppingen, flauwte. Toch
Evenwel is het niet vanzelf-wordt dit gehalte in scholen soms
sprekend, dat een schoollokaal zo- ver overschreden.
UÜf* jn°Sebjk stofvrij moet zijn en aandacht behoort te worden
bnoleumvloer a*s de besteed aan ligging en plaats van
worden school, behoeft nauwelijks be
toog. Lokalen op het Zuiden met
Dan is er de zo belangrijke een ruim uitzicht zijn enkele van
kwestie van het licht. Wist U. dat de eisen, waartoe dr. Lojenga komt.
spronkelijk in de eerste olaats re- bij vier rijen banken naast elkaar, Hoezeer dit gehele probleem
kening had gehouden, maar ook in de lichtsterkte op de banken bij de thans in het middelpunt van de
de grote. Amsterdam _n Rotterdam ramen soms 50 of meermalen ster- aandacht staat, blijkt o a. uit het
op het ogenblik ten aanzien ker is dan op de banken aan de feit, dat een studiecommissie van 't
heel muurzijde? Dr. Lojenga zocht dan Nederlands Congres voor Openbare
ook naar een methode om het licht Gezondheidsregeling in het leven is
van beide kanten te laten binnen- geroepen, waarin op verzoek van
blijkt uit een in 1950 verschenen vallen. Dit bereikte hij door de de overheid ook vertegenwoordi-
rapport van een gemeentelijke stu- gang langs de lokalen betrekkelijk gers zijn opgenomen van de minis-
toen sterk geïnteresseerd voor de
hygiëne van het schoolgebouw en
ik ben zelfs op dat onderwerp ge
promoveerd".
Tot zijn genoegen had hij ge-
merkt, dat er in Nederland grote "??ewezene
belangstelling voor zijn acccn beschouwd?
bleek te bestaan. Niet alleen
kleine gemeenten, waarmee hij oor-
zyn
van moderne scholenbouw
ver. Hoezeer dit vraagstuk in de
hoofdstad do belangstelling heeft,
diècommissie „Het nieuwe school- Taag te houden en in de muur aan terfes" Van ^Onderwijs, van Sociale Aan de hand van enkele schets- J/ff'
gebouw voor kind en gemeen- de zijde van de gang een bovenlicht Zaken en van Wederopbouw. Hier- tekeningen, die we hierbij opnemen ouuen en naast nee scnuouuKaai
schap."
„Overigens is het niet iets zo bij
zonders, dat ik mij als arts met de
school heb bezig gehouden", ver-
aan te brengen (fig. 1).
mee hebben de paedagogische, de (fig. 2, 3, 4 en 5) liet onze zegsman
Deze gedachte is inmiddels ver- hygiënische en de architectonische ons zien. hoe door verschillende
"eg 1S *nmmaeis ver y..|.n..n unn x.PrU»pen\voordieine. ODStelhne van de tafels en stoelen
wder ontwikkeld en"zo zijn er thans belangen hun vertegenwoordiging.
volgde onze zegsman. „Een school scholen met lokalen, die aan twee
moet aan verschillende eisen vol- kanten ramen hebben. De gang is missie kan Ik natuurlek niet voor
doen: paedagogische en architecto- daarbij geheel weggelaten, daar- uitlopen," aldus dr. Lojenga, „maar
nische, waarvan ik niet het minste voor in
verstand heb. Ook echter aan hy
giënische. en men zal moeten toe
geven, dat een medicus het recht
opstelling van de tafels en stoelen
uiMo1pcm aldus dr L.oJcnga .,maar ^ht De gcwone plaatsingder
de plaats is telkens tussen ik geloof wel te mogen zeggen, dat rneubelen, zoals we dat in lesloka-
twee lokalen een kleine vestibule het vaste bankenmeubilair zoals we gewend zijn, laten wi
gebouwd. dat tot nu toe kenden, als verou-
In zulke lokalen met aan beide derd zal worden losgelaten. Niet
heeft daarbij een woordje mee te kanten ramen is tevens dwarsven- alleen moet ^aan stoelen en tafels
Indien we aan dit laatste nog
len gewend zijn, laten we daarbij
over aan de fantasie onzer lezers.
„Intussen zijn we al weer
hadden kunnen
we spoedig tot
AdiiLu 11 1 clllLUii lu lu 11o uai u» 1,14 11 vu
tilation mogelijk en daarom moet uit hygiënisch oogpunt de voorkeur een Stap verder gegaan ZO
boven iedere andere de voorkeur worden gegeven, daarnaast biedt besloot dr Loienga Op deze
twijfelen, zouden worden gegeven. zo'n beweeglijke meubilering mo- -
andere gedachten Van hoe grote betekenis een goe- gelijkheden."
tekeningen is gedacht aan ta-
is een terras. Wat let de onderwij
zer om daar een uur les te geven?
fels voor twee kinderen. In
een werkelijk geheel modern
schoollokaal zit tegenwoordig
ieder kind aan zijn eigen tafel."
„En is zulk een inrichting
duur?"
„Niet'duurder dan banken-
meubilair. Maar wel veel be
ter."
