^an de kaasstad Alkmaar naar de
Dromedaris in Enkhuizen
Maker van het erezwaard van
Eisenhower 60 jaar
DODE STADJES? ONZIN!
rn Hoorn herinneren zwierige gevels
aan glorieuze tijden
Museum boekt
ke aanwinsten
32 ;i
Amsterdammer in hart
en nieren
>t
uaneei van Honthorst en een
plaquette van Vianen
Vacantie brengt een
mens op vreemde
ideeën
Utrechts kunstbedrijf bestaat
binnen enkele jaren een eeuw
n
'kaasmarkt van Hoorn met
[tfe achtergrond het prachtige
Waaggebouw.
oach
sterk
o.
i'ordt
agrc
l'"'r1
van
in
de
me
»eliec
oeho<
ki
gev t Centraal Museum is zo fortuinlijk geweest op een onlangs gehouden
erler ig by Frederik Muller te Amsterdam een schilderij van Gerard van
'an t horst (15901656) te kunnen aankopen. Het paneel is afkomstig van
ide vermaarde collectie Steengracht uit Den Haag, die in 1913 werd
cht. Als men zich ergens voor het oeuvre van deze zo begaafde
ter moest interesseren dan is het zeker het Utrechtse milieu, in Hont-
eigen geboortestad, waar hy ook in zijn laatste jaren weer heeft ge-
t en waar hy is gestorven. Hjj heeft in zyn tijd een grote rol gespeeld
t publiek en bij de collega's.
herinnering aan
Caravaggio
1 Centraal Museum heeft zich
mi«. toegelegd, op het bijeenbren-
".^van belangrijke en karaktert
je werken van Utrechtse mees-
en, i en het is een aantrekkelijk
zich beeld hiermee door te gaan om
nerr nde een soort centrum te vor-
ione voor allen, die belangstellen
ite i t hoogsteigenaardig verschijn-
ït de z.g. Utrechtse schilder-
in dat tijdvak oplevert. Het
e tijd van de Utrechtse Itali-
de Romanisten, die uit Italië
ten mee te brengen wat naar
tegg
n 2
eslot
indr laven. Hun uitgangspunt
w
t
and<
lan;
ïgeri
Dc
Ned<
reaj
evoel de Noord-Nedorlandse
ers nodig hadden om hun oude
op het Europees toneel te
iderland was de kunst van jle
Abraham Bloemaert geweest,
^bewondering voor wat Italië
;on bieden richtte zich beurte-
op de Bolognezen (de school
d|ie Caracci) en op het voor
van Caravaggio en van diens
ngen; zo noemt men hen dan
el eens al te eenzijdig
rechtse Caravaggisten.
heeft Honthorst, „Gherardo
Notte". die men ook in Italië
Ifstandig meester had erkend,
iaad veel van Caravaggio's
ig overgenomen. Maar een
n uitsluitend Caravaggio-vol-
oals er in Italië en in Frank-
perjnige te noemen zijn is de Ne-
dse meester zijn over het
een de Noord- en Zuid-Ne-
dse meesters. toch nooit
den. Daarvoor is er te veel
en men mag zeggen te veel
reeds vroeger te-Utrecht tra-
iel geworden voorraad van
chappen in zijn stukken.
<on met Honthorst in het Cen-
Vluseum voldoende leren ken-
at betreft zijn van Bloemaert
n de Bolognese academie af-
trant, zijn aan Caravaggio's
ne herinnerende manier echter
minder goed gerepresenteerd,
czit het museum een van zijn
donkere composities van dat
dood van Seneca" (tijde-
schih bruikleen aan de Rijksuni-
d d it), maar dat is noch door
bo at, noch wegens zijn qualiteit
fcuifl) om te laten uitkomen wat
orst op het gebied van meer
voorstelling vermocht te
en. Het stuk uit de collectie
racht (gesigneerd# en geda-
1625) vult juist aan wat er
erde. In opzet zou men ook
galante scène", het avontuur,
een jonge krijgsman geraakt
door een oude koppelaarster
i musicerende schone wordt
ht, Caravaggesk kunnen noe-
laar in de schildertrant, in de
partijen der gezichten en han-
de duidelijke sprekende mi-
en in de manier van schilde-
het zo echt Nederlands, we-
soepel gedaan, dat wij de be
ring die Honthorst bij zijn
noten oogstte, goed kunnen
>en.
schilderij staat in zaal 5 op-
me i
ndc
otdc
U
m
c
■ma
ge
me
dei
?atc
he
ure
WO
hu1
er-
U
ha
ni
W
t
dc
dc-
di
„Rebecca aan de waterput", een van
die prachtige verhalen uit het Oude
Testament, een van die zo monumen
taal vertelde gebeurtenissen, met tal
van figuren en dieren In wijde, uit
heemse landschappen, met. rotsen en
burchten, steden en dorpen ln brede
rivierdalen, hoge gebergten en wuiven
de bomen, zoals de op rijke motieven
beluste Nederlandse meesters kort vóór
en na 100 ze gaarne hebben uitgezocht.
Dat was de meest geschikte stof om in
prenten en tekeningen. In schilderijen
en op tapijten en tot in het kleinste
formaat in zilveren drijfwerk uit te
beelden en er hun fantasie aan te gast
te laten gaan.
Daar zien wij de boodschapper van de
oude patriarch Abraham In het land
van Nachrod, waar hij een vrouw moet
zoeken voor Isaac, de zoon van Abra
ham en Sarah. Hij heeft zijn kamelen,
volgens voorschrift van zijn meester,
laten halt houden bij de bron waar
's avonds de vrouwen het water komen
putten ln hun hoge urnen en kannen,
die zij op het hoofd of dc schouders
torsen. Hij vertrouwt op het teken, dat
de Heer hem geven zal zij die hem op
zijn verzoek te drinken geeft en die ook
water voor zijn kamelen zal putten is
de rechte vrouw voor zijns lastgevers
zoon
Ziedaar ook weer zo'n onderwerp dat
alle beloften inhoudt voor den bekwa
men ontwerper, ook al Is het voorwerp
wat hij er mee denkt te versieren maar
zulk een klein rond als de bodem van
een der pompeus bewerkte drinkschalen
op hoge voet. die toen als pronkstuk en
ercgeschcnk in de mode waren.
En hoe is dat dc ontwerper gelukt,
hoe vaardig en smaakvol heeft hij zich
weten te kwijten van die zware, alle in
spanning eisende taak om dit geheel
duidelijk te vertellen en tevens mooi in
die cirkel te voegen, rekening houdend
met alle moeilijkheden voor de drijver,
wiens uitdrukkingskracht dubbel en
dwars begrensd is door de weerbarstig-
stc aller technieken.
Als men daaraan een ogenblik
denkt, als men bereid is zich enige
minuten te verdiepen in zulk een
werk dan zal het de meeste be
schouwers duidelijk worden waar
om het Centraal Museum zich ge
lukkig acht één van de plaquetten
van ronden vorm te hebben ver
worven, die op de laatste veiling
werden aangeboden. Wel geeft ons
in dit geval geen merk of signatuur
absolute zekerheid omtrent Paulus
Vianens auteurschap; hij heeft eni
ge hoogstbekwame navolgers en
helpers gehad. Maar Paulus' stijl,
de Utrechtse stijl van die dagen,
kan dit werk voortreffelijk repre
senteren.
Dr. M. ELISABETH
HOUTZAGER
Een galante scène, schilderij van
de 17e eeuwse Utrechtse kunste
naar Gerard Honthorst, dat naast
een zilveren plaquette van P. v.
Vianen aangekocht is door het
Centraal Museum.
deü
-laid
•ver
Plaquette van Vianen
?7,flffi?zcLfde veiling kon een zilveren
e worden verworven, die toe-
'en kan worden aan Paulus van
15551613 14de in Utrecht
zilversmid, broer van Adam
|anen. van wie het Centraal Mu-
en prachtige coupe bezit. De
te opgesteld ln zaal 10 stelt voor
00.000e bezoeker bij
ntasch en Perlemoer
•TERDAM. Bij ..De Kleine
ue" te Amsterdam waren de
n uitgestoken, daar Vrijdag-
de 100.000ste bezoeker van het
1 ..Potasch en Perlemoer" ver-
JS V/erd. De gelukkige was de
Onna, die met zijn vrouw
mlgl bloemen werd gezet en vele
geschenken mocht ontvangen.
Kaart en de leden van zijn ge-
'P speelden bij deze gelegen-
'°°r „Sinterklaas".
Op zomerse Vrij
dagmorgens wordt
Alkmaar van een
welvarend, maar
kalm provincie
stadje op slag een
cosmopolitische
bijenkorf. Uit heel
Noord-Holland
worden de bad
gasten aangetrok
ken en, geïnjec
teerd, om zo te
zeggen door Am
sterdams V.V.V.,
spoeden de Ame
rikanen en Engel
sen, die onsland
„doen", zich naar
de kaasstad, om
getuige te zijn van
de wereldberoem
de kaasmarkt.
Je kunt in de
nauwe straatjes
rondom de 'Waag over de hoofden
lopen. Het Marktplein zelf lijkt een
openluchtspel, waar gegoocheld
wordt met de kogelronde kaasjes,
die de vermaarde dragers in 't wit,
felkleurige hoeden cn linten, op de-
bekende brancardsaf- en aan
sjouwen. Niet in sjoktempo, maar
liefst, als is 't maar enkele meters,
in snelle dribbelpas.
Dat schijnt niet anders te kunnen
•en is tegelijk het komische element.
Zware heren in dure moderne pak
ken, zijn intussen staande bezig
ernstig te onderhandelen. Niemand
let op hen. maar zij zijn. als ik
goed ben ingelicht, het enige nood
zakelijke deel van dit alles Zij
vormen de kaasbeurs, terwijl de
kaasm a r k t, zegt men. alleen maar
show is. door een wijs gemeente
bestuur in stand gehouden als at
tractie voor landgenoten en buiten
landers. De bezoeker, die na de ver
toning van de kaasdragers, ook nog
van. de ruitertjes in de torenklok
bij elk heel uur onvermoeid uit
hun tent stappend genoten heeft,
zoekt vervolgens in een eivolle
lunchroom een plaatsje, waar min
zame meisjes de heerlijkst geuren
de koffie ronddienen, liefst nog ver
gezeld van schalen, tot de rand
gevuld met slagroomgebak, 't Le
ven lijkt op zulke dagen een en al
weelde in Alkmaar en van de weer
omstuit koopt ge bij een lachende
juffrouw de gekleurde ansichten,
die Re anders pleegt te verfoeien..
Dwars door de Schermer
Wie van Schoorl naar Enkhuizen
fietsen wil in de vacantie kan
een mens op zo'n idee komen
gaat 't best over Alkmaar. Een
tocht, die in één dag is af te leggen,
waarbij ge dan nog tijd en gelegen
heid hebt de kleine dorpjes rustig
te bekijken, die ge op uw route
passeert. De grote, hoge weg met
het gladde fietspad, dwars door de
beroemde Schermer, leidt o a. langs
Schermerhorn. een klein dorp met
grote kerk, waar je op 't middag
uur geen levend wezen tegenkomt.
De enige stem. die wij hoorden was
die van een radio-spreker 't raam
stond ergens op een kier die de
„zegeningen" van het hazardspel
aan ons volk scheen uit te leggen.
En dat juist in het zwijgende, eer
zame Schermerhorn, pal tegenover
de kerkdeur..
Reuzen van waakzame watermo
lens omranden de vruchtbare, weli
ge Schermer. Weinig plaatsen ln ons
land. waar je nog zoveel van deze
wiekende wachters op één punt bij
eenziet. Ook kom je hier en daar
gloednieuwe boerderijen tegen
kunt U ze waarderen?.. die dui
delijk mak-en, dat de oorlog ook
hier heeft huisgehouden..
In Hoorn
Toen wij in Hoorn bewonderend
voor de grote kerk stonden, hoorden
wij opeens een stem. die zei: „laat
je niet beetnemen hoor. geloof 't
niet dat waren vroeger deuren.."
De oude man. die naast ons stond,
vervuld van de behoefte om twee
argeloze toeristen voor sprookjes te
behoeden, hield niet op. ordat wij
wilden toegeven, dat de o.jhtgemet-
doorgangen voor dwergen, maar nor
male toegangsdeuren waren geweest.
Dreigende watervloeden waren in
vroeger eeuwen oorzaak, dat men de
weg had opgehoogd en een nieuwe
entrée met nog een extra trap had
gemaakt. De man mist al zijn tan
den, behalve één, wat hem niet be
lette schik te hebben in 't leven en
op kinderlijke manier te genieten
van de oude roem van zijn oude
stad.
Veel herinnering is er nog in
Hoorn en herinnering, die de moei
te waard is. Zwierige! glorieuze ge
vels als die van het museum, waar
eertijds de hoge heren van West-
Friesland hebben gezeteld en waar
nu de trossen bezoekers worden
rondgezeuld langs de waardige
schuttersstukken van Rotires de
17e eeuwse schilder op wie Hoorn
trots kan zijn langs sierlijk be
schilderde duwsleden. die „toog"
heetten, langs kaaspersen die niet
meer gebruikt worden, langs por-
celein, oude West-Friese costuums
en heel veel meer. Een ander kun
stenaar schilderde een portret van
J. P. Coen die. als hij niet naar de
bezoeker kijkt, een trouw oog wijdt
aan de negentienjarige schone tegen
over hem, met wie hij, kort voor
zijn (vroege) dood in 't huwelijk
trad.
Men verwacht in dit museum
geen Dick Ket en toch hangt er een
zelfportret van hem. Wel verwacht
men iets van Messchaert, de be
roemde zanger, met de prachtige
snor, aan wie inderdaad een hele
vitrine is gewijd. Hij is. evenals
J. P Coen. een zoon van Hoorn,
en misschien, internationaal gezien,
een nog groter celebriteit.
Men heeft in
verband met
Hoorn wel eens
van „dode stad
jes" gesproken.
Als dit ooit waar
is geweest, dan
toch niet meer in
deze tijd. Welis
waar is de kaas
markt hier na de
tweede wereld
oorlog verdwe
nen. maar de
kaasexport bloeit
en het wemelt er
nop van kaaspak
huizen, die haast
even interessant
zijn als de be
roemde koop-
mans-pakhuizen,
in Amsterdam en
die aan de smalle
grachtjes en de
havenkade. waar
men ze aantreft,
een extra schil
derachtig aspect
geven.
Hoorn is de
laatste jaren meer
De St. Pancrastorcn in Enkhui
zen dateert uit 1423. Het is een
van de fraaie torens, waarin de
carillons zo vrolijk tjinkelen.
en meer centrum geworden van de
ze ..neus" van Noord-Holland De bre
de hoofdstraat heeft moderne win
kels bij de leet en heel de omtrek,
tot Enkhuizen toe, gaat hier des
Zaterdags winkelen, zoals men mij
vertelde.
Jammer voor de winkelstand in
Enkhuizen, welke zich toch al wat
vleugellam voelt. Het trotse stad
huis in deze plaats een klein
.Paleis" van de Dam en de mach
tige kerken met hun continu tjin-
kelende carillons verhelpen niet dat
Hoorn het in vele opzichten over
vleugelt.
Maar(dit voor een volgend
maal). C. A. S.
Het fraaie stadhuis van Enkhui
zen, dat ook van binnen veel be
zienswaardigs oplevert.
SCHILDER MAKS 75 JAAR
De schilder Maks wordt 22 Au
gustus 75 jaar. Zijn atelier is nogal
lastig te vinden. Niet dat het zo
klein is het atelier behoorde
vroeger aan Breitner. zijn leermees
ter en is zo ruim. dat er een klein
woonhuisje in zou passen, maar het
ligt achteraf op het Prinseneiland, in
het hartje van het oude Amsterdam.
En wie de weg niet weet moet er
lang zoeken.
Het hangt er vol doeken als de
vlaggen in wijlen de historische afde
ling van het Rijksmuseum en één
doek staat er middenin, een compo
sitie met veel figuren, waar dc schil
der al jaren aan werkt.
Hij ontvangt u hoffelijk: Maks is
geen ruige mensenhater, noch een jo
viale schouderklopper. Hij is juist
zoals het hoort: vriendelijk maar niet
uitbundig. In Amsterdam is hij ge
zien. Lid van grote schildersvereni
gingen: Arti cn de Onafhankelijken.
Hij kent er velen en wordt door allen
gekend. Cornells Johannes Maks is
Amsterdammer in hart en nieren,
hoewel hij ook in Rome onder Man-
cini studeerde cn in Parijs en in
Spanje werkte.
Uit Spanje bewaarde hy de herin
nering aan veel gele en rode kleuren,
aan stierengevechten en felle zonne
schijn. Dat alles schildert hij nog
steeds met brede toetsen en met
evenveel liefde als circusscènes, als
de Fratellini's. als paarden in de pis-
Magda Janssens
gaat jubileren
Magda Janssens, die ln Antwerpen
haar toneelloopbaan is begonnen, zal in
het komend najaar bij Comcdia haar gou
den toneeljubilcum vieren, met name in
het Italiaanse, beter nog Napolltaansc
blijspel „Philomena Marturanovan
Eduardo Philippo. De Italiaanse regis
seur zal naar Nederland overkomen, om
een deel van de regie te voeren Het
stuk werd tot nog toe alleen ln Italië en
Zwitserland gespeeld. De nelto-op-
brengst van Magda's jubllcumvoorstcl-
lingen zal geheel ten goede komen van
liefdadige Instellingen.
Er vallen weer culturele prijzen
te verdienen, ditmaal met een scriptie
over Het Welverzorgde Boek. Men
moet er vóór 1 Januari 1952 mee klaar
zijn Inzendingen aan Var» Eeghenstraat
70. Amsterdam Z.. Gerrit Jan Thlemc-
fond. In de jury zitten o.m. de heren
L. J. C. Boucher (Den. Haag», Jhr. dr.
M. R. Rademocher Schorer (Utrecht) en
G. J. Scheepers (Den Haag). Grootte
der prijzen: 500. 350 en 250 gulden.
H Johan Kaart c.s. blijven tot 1 No
vember doorgaan met Potasch en Per
lemoer. Daarna komen de Vier Mul-
lers aan bod. Une Nuit chez Vous, en
een Amerikaans lachstuk met een trans-
formatterol voor een vrouw. Den Haag
cn Rotterdam kunnen hiervan pas ge
tuige zijn nA December.
Het Festival of Britain heeft nu
ook zijn onontbeerlijke miss Festival
gekregen, niet door middel van een
schoonheidswedstrijd. Judy Breen. 19
Jaar oud, ls het geworden, omdat zi)
geestig is. beschaafd, van de tongriem
gesneden en charmant. Zij is naar Ca
nada en de V S. getrokken als propa
gandiste voor het Festival.
te waar hij geregeld te vinden ls,
het schetsboek in de hand.
Schilders ter zee
De tentoonstelling „Schilders ter
Zee" in de speciale expositiezaal
van het Centraal Museum loopt
morgen af. Zondagmiddag kan men
voor het laatst gewaarworden, dat
onze Nederlandse kunstenaars, hoe
zeer zij ook afwijken in visie en
vorm, gevoelig blijven voor wat
de zee aan aspecten oplevert, maar
ook zich graag verliezen in de
pittoreske bekoringen van het
strand- en vissersleven en in de
op heel andere manier picturale
mogelijkheden die onze moderne
marine biedt.
Er is ivel eens beweerd, dat onze
schilders evenals onze dichters en
schrijvers zich nooit door de zee
als zodanig hebben laten inspire
ren. De enige, zo luidde het dan
in deze beschouwing, die wel de
zee in haar wezenlijke gestalte
heeft vastgelegd zou de Hongaar
Emil Orlik zijn. De Nederlanders
bekeken de zee hoogstens van het
strand, het duin. en gaven b.v een
zeeslag die meer op een vloot-
schouw dan een oorlogsgebeuren
leek.
Er kan genoeg tegen deze be
schouwing worden ingebracht en
de tentoonstelling ln het Centraal
Museum is er mee een weerlegging
van. Men behoeft niet alleen op de
werken van A. R. Mauve, waar
schijnlijk de oudste dezer exposan
ten. zoon van Anton Mauve, te
wijzen twee typisch impressio
nistische. atmosferische zeegezich
ten herinnerend aan Tijs Maris
om de eenzijdigheid van bo
venstaande boutade te illustreren;
evenmin op de veelal kalmere zee
gezichten van Will Kalshoven noch
op de doeken en aquarellen, die
het leven aan boord of van vissers
te zien geven van Cees Bolding
en Arend van de Pol. J. Meine
Jansen heeft zich meer dan
eens door dc machtige wijde en
wydse beweeglijkheid van de zee.
door de woeling van het water
achter een vaartuig, laten inspire
ren en wie de abstracties van Hen
drik van Bottenburg te excessief
vindt kan bij de veelzijdige Jan
Dijker en bij de vooral in zijn
gouaches pittige Flip Hamers te
recht om te zien. dat onze moder
nen heus ook wel iets van de zee
en wat erop en eraan is. weten
te maken.
De tentoonstelling trok aardige
belangstelling. Ook de stuurlui aan
de wal willen blijkbaar wel eens
weten hoe het toch met onze ma
rine en met ons zeewezen staat.
Het experiment schilders mee uit
te sturen met onze Jantjes, mag
best eens herhaald.
Jan Eloy Brom, de Utrechtse edel
smid die binnenkort 60 jaar wordt
en aan een onzer redacteuren ver
telde van zijn interessante arbeid
en de historie van zijn bedrijf.
Sinds '97 of '98 woont de familie Brom in het statige huis aan de Drift.
Het was in de tijd, toen al de deftige panden in deze omgeving nog toe
behoorden aan bekende Utrechtse families: Kol van Ouwerkerk. Van Beeck
Calkoen, Ragay, Royaards. v. Asch van Wyck. Wat is er in de laatste 30
jaar juist in deze aristocratische grachtenomgeving niet veranderd! Maar
het huis van de familie Brom is ondanks inwendige vefbouwing zichzelf
'gebleven. In de stijlvol ingerichte voorzaal, waar Middeleeuwse schilderijen
en beeldhouwwerken herinneren aan de verzamellust van vroegere genera
ties werd Uw verslaggever prettig ontvangen door Jan Eloy Brom, de man,
die volgende week aan te zien is het hem nog zeker niet zestig
jaar wordt.
blies heeft ook grootvader Brom
aangevuurd en hem practisch ge
sproken in het zadel gezet. Van '56
af dateert het edelsmidsatelier van
Brom en binnen enkele jaren wordt
dus het 100-jarig betaan gevierd!
Vraaggesprek met
Jan Eloy Brom
Het gesprek vlot het best. als
Brom over anderen spreekt; over
zijn grootvader, de stichter van de
zaak, die het eenvoudige en eer
zame, thans vergeten ambacht van
koperslager uitoefende; over zijn
vader, de vermaarde Jan Hendrik
Brom; over zijn broer, zuster en
vrouw, die elk op eigen wijze de
gebonden kunst dienen.
Grootvader was een goed werk
man, vader van 12 kinderen levend
in betrekkelijke armoe. „Ga eens
een mooie Godslamp maken en geef
die cadeau aan een kerk" ried zijn
eenvoudige vrouw, die van dit ge
schenk een bijzondere zegen ver
wachtte. De godslamp hangt nu nog
in de kerk te Kamerik, en, hoe won
derlijk het moge klinken, de zegen
bleef niet uit. Gerard Barth. Brom
kreeg steeds meer kerkelijke op
drachten en Mgr. van Heukelum, de
man, die in de kerkelijke kunst van
selde lage poortjes geen ramen, geen j omstreeks 1860 zoveel nieuw leven
Expositie Jan Brom?
„Weet U wèt mooi zou zijn?" al
dus de zestig jarige. „Wanneer het
werk van mijn vader, dat her en
der verspreid is, cn die nooit een
expositie heeft gehouden, nog eens
collectief geëxposeerd kon worden.
Er zijn helaas grote obstakels, maar
misschien, dat het toch, zy het ten
dele, uitvoerbaar is."
De werkplaats is intussen ver
huisd. Van een kelder aan de Oude
Gracht, ergens tegenover Groot
Blankenbu,rgh gaat zij over naar de
Springweg tussen Mariaplaats en
Wals teeg.
Grootvader sterft betrekkelijk
jong en Jan Hendrik Brom neemt
op zijn 23e de „zaak" over en krijgt
tevens de zorg voor het grote gezin.
Behalve van zijn vader heeft hij
veel geleerd van de Dutsche goud
smid Hellner in Kempen. In de
Neo-Gothiek. de stijl van die dagen,
heeft Jan Brom onbetwiste meester
werken gemaakt Omstreeks de
eeuwwisseling heeft hij zich bevrijd
van de historische stijlen onder in
vloed o a. van wat hij zag op de we
reldtentoonstelling in Parijs, en ook
in de nieuwe, meer persoonlijke
richting gaat hij voort waarderijke
stukken tc maken. In verguld zil
ver drijft hij de bijzondere ge
schenken. die de steden Maastricht
en Zwolle aanbieden aan de jonge
Koningin Wilhelmina bij haar in-
huldigingsbezoek. Waar blijven der
gelijke geschenken tegenwoordig?
Voor de nieuwe St. Bavo in Haar
lem voert hij een bronzen koorhek
uit en een dito preekstoel.
Van de Springweg verhuist Jan
Brom naar de Drift, waar hij in de
mooie tuin achter het huis een
werkplaats laat bouwen, die nu, 50
jaar later, nog altyd gebruikt wordt
Ook Jan Brom sterft jong, 55 jaar,
in 1915 en op zijn 24e moet Jan
Eloy tezamen met zijn vijf jaar jon
gere broer Leo de leiding overne
men. Een grote verantwoordelijk
heid, die op beider schouders rust,
maar die zij met opgewektheid en
zeker ook met succes tot nu toe
hebben gedragen. Wel zijn de tijden
veranderd. De opdrachten worden
zeldzamer .ook van kerkelijke zijde
en als men ziet naar de Bourgon
dische Pracht in het Rijksmuseum,
dan steekt daarbij, wat de hoven
van tegenwoordig doen, niet be
paald gunstig af.
Veel plezier heeft Jan Eloy Brom
beleefd van de eervolle opdracht
het gouden erezwaard te maken voor
Generaal Eisenhower. Een vol jaar
heeft hy er aan gewerkt. Hij maak
te twee ontwerpen, waaruit Hare
Majesteit de definitieve heeft geko
zen en toen mr Kleffens het ge
schenk in Amerika had aangeboden
kreeg Jan Eloy een aardige brief
van Eisenhower, die hij met trots
bewaart.
Op dit ogenblik gaat de deur open
en wordt ons uit elegante vrouwen
hand een kop koffie gebracht
,U kent toch mijn zuster Joanna
Brom?"
„Natuurlijk".
Jan Eloy grijpt terstond de ge
legenheid aan om de aandacht af te
leiden van zich zelf cn weidt uit
over de cmailkunst van zijn zuster,
die dat wisten wij niet pas op
rypere leeftijd met deze tak van
kunstnijverheid is begonnen. Zij deed
vroeger de huishouding, maar de
artistieke drang won net van dc
domestieke practijk.
Dc toekomst
Als wij spreken over de toekomst
'rekt het hoge voorhoofd even in
rimpels „Ja, myn enige dochtef zal
wel doorgaan de ambitieis cr!
in de kunst van haar moeder, de
kunst van de naald en het knopen
van tapijten Leo heeft een pleeg
zoon Rudolf, die bij ons het goud
smidsvak geleerd heeft, en in Stock-
holm en München. maar nu in de
Verenigde Staten in Wichita (Kan
sas) de leiding heeft van een me
taalbewerkingscursus op een kunst
nijverheidsschool Bovendien krijgt
hij prachtige opdrachten en is daar.
hoewel pas 25 jaar tot president
verkozen van de Liga voor Kunst
nijverheid, die in acht Staten haar
leden telt. Wij vrezen dus wel eens.
dat hij voor Utrecht is verloren"....
Het gesprek loopt nog naast de
restauraties van oude zilverwerken
een dankbaar on leerzaam onder
deel van het bedrijf over de vele
andere werkzaamheden, die de zes
tigjarige in de loop van zijn vrucht
baar leven heeft vervuld. Jaren
achtereen heeft hij de exposities ver
zorgd in ..Voor de Kunst", een am
bitieus en prettig werk. dat, toen
de belangstelling ging tanen, door
Kunstliefde is overgenomen Zeven
tien jaar was hij geheel belange
loos. conservator van het Aartsbis
schoppelijk Museum. Als zodanig
nam hij het initiatief tot stichting
van het Nieuw Religeus Museum.
Toen dc bekende zaal van het
voormalig Catharijncconvent ge
opend werd kreeg hij een benoeming
tot Ridder in de Kroonorde van
België. Bij de officiële openings
plechtigheid in 1934 verricht door
Mgr. Jansen, de toenmalige Aarts
bisschop en bijgewoond o.a. door
Minister Marchant, Albert Scrvacs
en Herman van den Ercnbcemt wa
ren er niet minder dan 300 mensen.
Doodsangsten stond men uit voor
de oude vloer maar hij heeft het
gehouden Nieuwe perikelen volgden
aan de maaltijd, voorgezeten door
Joep Nicolas. Toen de Belgische Ge
zant gesproken had. moest de mu
ziek de Brabangonne laten hofen,
het officiële Belgische volkslied;
maar op aanstichting van Josef Can-
tré en andere felle Vlamingen weer
klonk plotseling tot ieders schrik
De Vlaamse Leeuw. Onmiddellijk
ging de Belgische Gezant zitten.
Later werd. om het goed te ma
ken. twee maal achter elkaar de
Braban^onne gespeeld....!
Zeldzaam kruis
Met veel genoegen denkt de heer
Brom terug aan de Willibrordt-ten-
toonstelling in de zomer van 1939,
waartoe burgemeester Ter Pelkwijk
het initiatief heeft genomen. De
plaats waar de tentoonstelling werd
ingericht dat kon toen nog op
onbekrompen wijze' dc Klooster
hof. werd uitgedacht door de heer
Brom. die nog altijd trots is op het
feit, dat daar het Byzantijnse gou
den kruis kon worden getoond, dat
sinds 1850 als een der grote relieken
van het H. Kruis in Rome bewaard
wordt in een der vier hoofdzuilen
van de St Pieter. waar het angst
vallig verborgen wordt gehouden.
Slechts een enkele maal. op een
hoogtijdag, wordt dit kleinood (dat
tot 1850 in de schatkamer van de
O.L. Vrouwekerk te Maastricht be
rustte den volke getoond, maar
daarbuiten werd het. zelfs voor
studie-doeleinden, niet van zijn
plaats gehaald. De afstand voor de
Willibrordt-tentoonstelling is mogen
gelukken dank zij de bemiddeling
van mgr. Olaf Smit. Helaas moesten
de belangrijke stukken uit Duits be
zit. die reeds door kerken en musea
waren toegezegd, achterwege blij
ven. Ribbcntrop had de strikte or
der gegeven ..geen stuk uit Duits
land weg". De Nazi's rekenden al
vast op oorlog!
De heer Brom verzocht ons nog
te berichten, dat hij de volgende
week met vacantie zal zijn....
