oetbalprijsvraag „Eén - Nul' grenzeloos brutaal genoemd HET PLAN PLEVEN jjpgppg Morgen: gedeeltelijke zonsverduistering Wat omvat het? Daily Herald houdt zijn beweringen staande regen Keizer van de pooldrie maanden hechtenis geëist BERGEN VAN BEWIJSMATERIAAL Meer armslag voor Duitse industrie Oude Kunst en Antiekbeurs Renderende steenfabriek failliet verklaard Begin: ruim half een; einde om tien minuten voor twee VJ Franco geen bondgenoot voor VS 'rijdag 31 Augustus 1951 3 ROTTERDAM Nijvere Heden sleepten vanmorgen zware kisten en r pslzakken naar de Rotterdamse Kantongerechtszaal: de zaak „Een-Nul" perd binnengedragen. Duizenden formulieren, paperassen en krantjes be ekten in enorme stapels de vloer b(j de groene tafel. De grootste na-oor- gse voetbalprijsvraag kwam voor en met verwondering zag de kanton- echter, mr T. Muller, de massa bewijsmateriaal, die de Ambtenaar O.M., ir Van Buurcn, meende nodig te hebben van minuut tot minuut groeien, [esenvijftig verdachten waren opgeroepen. De „ziel" van „Een-Nul", de lacenaar W. v. d. L. en zijn medewerker M. A. v. d. A. waren niet ver- rhencn. Hun advocaat, mr W. J. van Es, vocht de strüd uit, die o.a. daarom c ng of „Een-Nul" een prijsvraag was, gelijk de raadsman betoogde, dan cl een voetbalpool, zoals het standpunt is van het Openbaar Ministerie. Mr Van Es trok allereerst de be- legdheid van de kantonrechter in ïjfel, maar tevergeefs. Deze eerste g was verloren voor „Een-Nul" en woord was aan de Ambtenaar M. Die noemde de handelingen van :n-Nul" grenzeloos brutaal. Ten vijze las hij een aantal brieven ir, die de organisatie aan haar nten richtte. „Een-Nul" beriep :h altijd op de uitgifte van gratis- muiieren. „Gratis?", zei mr Van li juren. „De brieven spreken een dere taal. Die zeggen: geef alleen atis formulieren als men er uit- ukkelijk om vraagt. Het gaat leen maar om de wet te ontduiken, ef ze niet zomaar." „De verdachte v. d. L.". zo ging Van Buuren voort, „wil hier al- (d zo graag een proefzaak van ma il. Maar de kantongerechten in rdcrland zijn geen opleidingsinsti- ?n om sommige lieden te leren loterij wet te ontduiken." Mr Van Buuren vertelde van de weiier in Heerlen, die per week 450,verspeelde, de sigarenwinke- r uit Den Haag, die er 90,aan agde, de metselaar uit Rotterdam, e 15,of 20,— omzette. „Dat is gratis voetbalprijsvraag van 0,45 week". De grote man van „Een-Nul" was ilgens de ambtenaar O.M. de Hage- Lar M. A. v. d. A. Er waren eigen- 8 k vier mensen: de 49-jarige J. J. de Ch. de S. G. was de man van H?t geld. Hij kwam met een dikke irtefeuille uit Indonesië terug en neet, hoewel hij van dingen als BONN. De geallieerde Hoge commissie heeft Donderdag een et gepubliceerd, waardoor vele nbodsbepalingen en beperkingen de Duitse industrie worden op geven „teneinde de industriële oruitgang van Duitsland en de idernisering van de productie te rgemakkehjken". In de wet wor- i de verzachtende bepalingen stgesteld, waarover reeds eerder •ereenstemming was bereikt tus- de Hoge Commissie en de cst-Duitse regering. De verzachtende bepalingen heb- En voornamelijk betrekking op de heepsbouw en de staalproductie. ntrólemaatregelen worden opge- even voor chemicaliën en lichte letalen en voor de vervaardiging an optische instrumenten. West-Duitsland mag thans in het ader van de toegestane scheeps- r>uwcapaciteit iedere hoeveelheid hepen van elke omvang en snel- id bouwen of aankopen met uit- mdering van schepen met militai- kenmerken. Duitsland zal meer in 11 mifliöen ton ruw staal pro- iceren. waardoor de gemeen- happelijke defensie-inspanning worden vergemakkelijkt. (Advertentie LM.) Laatst gingen wij Avifauna bekijken, Zagen vogels in kleurig kleed prijken. Restaurant, ,-eerd door de gérant, ons terecht de rijken! StilMuziek is de titel van een izlekhistorisch leesboek, dat op de "te plaats bedoeld is voor de rijpere i?d. De schrijver Clir. J. de Bruin, in zijn voorwoc va. op. dat dit een prettig leesbare samenstelling zijn van wat de niet geschoolde üekllefhebbcr van de geschiedenis muziek moet welen, om het luls- i tot een volledig genieten te -ke n. Hierin is de schrijver zeker geslaagd, eenvoudige bewoording weet hij op Verhoudende wijze een beeld te ge- van dc ontwikkeling der muziek. de aard van de zaak geschied dit ^dig. maar mede door dc levendige heltrant. stimuleert het de geïnteres- erdc lezer ongetwijfeld nieuwe bron- 'n te gaan aanboren. Een litteratuur- [t achter in het werkje opgenomen 31 hem hierbjj zeer van pas komen, bedenking echter moeten we maken e*en de verklaring, die schr. over het 'e5rip melodie geeft. Maar overigens veel lof voor dit aan- 'ekkelijke boek. dat ook voor volwas- die belangstellen in de geschle- enis der toonkunst veel wetenswaar- 'Sheden bevat. Uitgave W. L. J* ifusse N.V., Rotterdam 195U. AANKONDIGINGEN Andere recente uitgaven op het ge- e« der muziek zijn: Muzikaal Zaklcxl- door Will G. Gilbert, uitgave Philip vrü.5eman te Den Haag. 118 pagina's, "'i dezelfde uitgever- in de serie «usica", monografieën over grote ?mPonlsten. de deeltjes 9 tot en met °yer Debussy. Schumann, Berloiz en ;-[-ndelsohn Omvang van elk deeltje lrca jo pagina's. de uitgever Born te Assen ver- n*en als eerste deel in de serie prac- r.-he bibliotheek „Hoekstenen vaji het lierspel'». Een boek voor pianisten Andor Foldcs. 98 pagina's (12.90). voetbalpools geen verstand had. on middellijk 45.000 tegen „Een-Nul" aan V. d. L. was de uitgever, de vechter en J. A v. d. A. was een minder belangrijke figuur. Maar M. A. v. d. A. had de brains. „Hij is de keizer van de voetbalpool. Hij heeft als succesvol zakenman altijd ge speeld, maar kon het spel niet meer loslaten. Altijd vindt men zijn naam als men met pools te maken krijgt." Tenslotte eiste mr Van Buuren te gen de uitgever W. v. d. L. een prin cipale hechtenis van zes weken, te gen de „keizer der pools". M. A. v. d. A. een van drie maanden, tegen diens broer J. A. v. d. A. een van een maand en tegen De Ch. de S. G. een boete van 5000,subsidiair een maand hechtenis. De andere ver dachten hoorden geldboeten van 40.tot 500.tegen zich eisen, met uitzondering van de hoofdagent voor de Zaanstreek, W. de J. uit Krommenie, tegen wie ook een maand werd geëist. De verdediger zei met bijzondere verwondering de fiolen van toorn van de ambtenaar te hebben ge hoord. „Ik hou me aan de dagvaar ding", zei hij. „Uw „keizer van de pool" worden daarin alleen drie fei ten ten laste gelegd, volgens welke hij slechts de loopjongen van de uit gever W. v. d. L. kan zijn. De aan klacht tegen de uitgever bestreed mr Van Es op juridische gronden. De Kantonrechter zal over veer tien dagen uitspraak doen. Boete voor drukkers van voetbalpools ROTTERDAM. Dc Rotter damse kantonrechter heeft uit spraak gedaan in de zaken tegen drukkers van de voetbalpools Little Wood, Strang en Hollandia. Hij verwierp het beroep op de vrijheid van drukpers en achtte de drukkers medeplichtig aan het bevorderen van voetbalpools. Hij veroordeelde de Rotterdammers v. d. S. en v. d. H. ieder tot een geldboete van 100,of twee weken hechtenis en een maand voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. (Advertentie 1. M.) MUSEUM PRINSENHOF DELFT Geopend van 24 Aug.-16 Sept. Werkdagen van 10-18 uur. Zondagen van 13 - 17 uur. Dinsdag- en Donderdagavond van 19 - 22 uur. Bestaan bedreigd van 150 arbeiders uit Lienden en omgeving (Van onze correspondent) NIJMEGEN. Zal de steenfabriek in Lienden worden stilgelegd, in ver band met het faillissement, dat de Arnhemse rechtbank heeft uitgesproken? Dat is de vraag die dc 150 arbeiders van deze fabriek, die een jaarproductie heeft van ongeveer zestig millioen stenen, elkaar stellen. De oorzaak van deze faillietverklaring is nogal ingewikkeld. De directeur van de N.V. Steenfabrieken S. ten Cate en Co, zoals de officiële naam luidt, is de heer S. de Beer uit Sneek. Deze heeft de fabriek in 1944 gekocht voor 925.000. Van dit bedrag was 350.000 afkomstig van een Joodse vriend en zaken relatie, welk bedrag in obligaties werd omgezet. De door de Duitsers aangerichte schade bedraagt 350.000, waarvan de heer De Beer tot nu toe 190.000 van het rijk heeft ontvangen. Na de bevrijding bleek, dat de heer De Vries en zijn familie door de Duitsers waren vermoord. De heer De Beer deelde toen aan het Bc- stuursinstituut mede, dat 350 000 Joods kapitaal in een obligatielening waren ondergebracht. De bewindvoerder wenste de obli gatielening gehonoreerd te zien. De heer De Beer vroeg, in verband met de exploitatie-resultaten in de eerste jaren na de wederopbouw van de fabriek uitstel van betaling van rente en aflossing. De bewindvoerder wilde baar geld en vroeg faillissement aan. Zowel de Amsterdamse rechtbank als het Am sterdamse Hof weigerde de failliet verklaring uit te spreken. De Arnhemse rechtbank sprak de faillietverklaring wel uit. Ten onrechte, volgens de heer De Beer, omdat het bedrijf winstgevend is ge worden. De directie meent, dat de 350.000 bij elkaar te krijgen zijn, wanneer het rijk de resterende schadevergoe ding, 160.000, uitbetaalt, wanneer het Steenovenfonds een bijdrage geeft en men de resultaten van dit jaar afwacht. (Van een onzer redacteuren) pP R is morgen een zonsver duistering te zien; zij be gint om ruim half één en zal ongeveer tien minuten voor twee afgelopen zijn. Maar zelfs tijdens de grootste fase, om 13.12 uur, zal er in Nederland van de zonneschijf niet meer dan ongeveer een tiende deel verduisterd zijn een klein hapje aan de zuid-zuidwest rand, d.w.z. rechts onderaan. De sterrenwachten in ons land verroeren er dan ook geen teles coop voor en zelfs het Afrikaanse filiaal van de Leidse sterrenwacht zal tijdens deze eclips geen zonne- waarnemingen verrichten, hoewel in Afrika een flink stuk van de zonneschijf zal zijn „verdonkere maand" (in de allerletterlykste be tekenis!): men spreekt daar van een ringvormige verduistering. Dat wil zeggen, dat het centrum van de maanschijf dat van de zonne schijf bedekt, terwijl om de maan- Wel treft men in onze bodem veel scherven en resten van de Romeinse beschavingsperiode aan, maar zelden een gaaf product, gelijk thans bij de opgravingen te Nijmegen, waar dr H. Brun- sting (de wetenschappelijke lei der van de opgravingenen de heer G. Plug (technisch assistent) een ongeschonden Romeinse wijnkruik millimeter voor milli meter hebben losgekwast (zie foto). Die soldaten van 't X-de legioen grenstroepen mochten zich normaliter met een dronk belegen „Chianti" uit het jaar Nul verfrissen, mits de fourier hun die verstrekte. Vier zeekoeien in dierenpark vergiftigd TILBURG. In het Tilburgs Dierenpark zijn vier zeekoeien, ter waarde van 1600 a 1700 elk op onverklaarbare wijze vergiftigd. Van de zes zeekoeien (mannerob- ben) in een bassin heeft men slechts twee in leven kunnen hou den. De andere stierven binnen en kele uren. De ingewanden van de gestorven dieren, alsmede de vis die tot voed sel van de zeekoeien diende en een monster van het bassinwater, wer den ter onderzoek gezonden naar het scheikundig laboratorium te Utrecht. Hier constateerde men, dat zowel de vis als de ingewanden en het water arsenicum bevatten. De recherche van Tilburg tracht thans klaarheid te brengen in dit geheimzinnig vergiftigingsgeval. De visleverancier te IJmuiden voorzag verschillende dierenparken in ons land van dit voedsel, doch geen enkele klacht kwam tot dusverre daarover binnen. Het oudste dochtertje van de re gerende groothertogin van Lu xemburg, prinses Marie Gabriëlle, heeft zich verloofd met de Deen se graaf Knud Holstein Ledre- borg. In November gaat het jonge paar trouwen. De prinses heeft reeds naam gemaakt als beeld houwster. Deze ongedwongen foto is genomen op het strand van Cabasson, Frankrijk. Wij weten wel, tiaar MacLean en Burgess zijn" (Van onze correspondent te Londen) LONDEN. De zaak van de beide verdwenen diplomaten schoot gister ochtend met het bericht van de Daily Herald, dat de Engelse inlichtingen dienst wist, waar belden waren cn wat zij sinds hun verdwijning gedaan hadden, als een hoopvolle raket aan de journalistieke vacantiehcmcl, om al om elf uur weer op de aarde neer te. ploffen, toen het „Foreign Office" ijzig mededeelde, dat zulke berichten „zonder grond" waren. De Daily Herald voelt zich echter blijkbaar niet geslagen. Het blad drukt hedenochtend uit de Foreign Office-verklaring de passage, dat men „autoriteiten in andere landen heeft verzocht om alle hulp te ge ven, die zij maar kunnen geven" en dat het Foreign Office overtuigd is. dat „als enig bewijs aan het licht komt. het nagegaan zal worden" midden op zijn voorpagina af. De Herald voegt hier gewichtig aan toe, dat het met het oog op deze verklaring al zijn gegevens aan het Foreign Office heeft overhandigd. Die informaties, zegt de Herald, bevatten een „gedetailleerde reis route van dag tot dag van de tocht, die beide mannen per schip, trein en vliegtuig maakten" en vermelden waar zij nu zijn. Tot zo ver de He rald. Het kan natuurlijk zijn, dat de inlichtingendienst bepaalde gege vens ontvangen heeft, die zij zelf nog nader onderzoekt vandaar dus de ontkenning, dat men echt niet weet, waar beiden uithangen en dat de Herald daar op een of andere manier dc lucht van heeft gekre gen. De Daily Mail en de News Chro nicle van vanochtend proberen alles te halen, wat maar uit het Rivièra- „spoor" gehaald kan worden, doch als men deze reportages wat nauw keuriger leest, blijkt, dat de kennis van de schrijvers over de situatie in de dorpen, waar mevr. McLean met haar man contact zou hebben gehad of zou hebben proberen te krijgen, maar al te vaak berust op een interlocaal telefoongesprek met de eigenaar van het plaatselijk ho tel. De meer serieuse kranten, als Ti mes. Guardian en Daily Telegraph, wijden maar weinig aandacht aan de „zaak" en volstaan met het geven van de officiële ontkenningen. Kod dig is de houding van de Express, die het verhaal natuurlijk ook moet „hebben" maar er blijkbaar be droefd over deze ongehoorde in breuk op zijn alleenrecht van alle waarschijnlijke, onwaarschijnlijke en verzonnen „diplomatenverhalen" kennelijk niet het ware plezier in heeft. Perzische autobus in ravijn: 29 doden TEHERAN Een autobus, welke een 500 meter hoge bergweg tussen Kazeroen en Boesjir aan de Perzi sche Golf volgde, is in het ravijn j langs de weg gestort. Er werden 29 mensen gedood en 21 gewond. IDfltltlIlfilIIillltlEnilfflOllllIJ! mamas NEW YORK. In een ongewoon lang hoofdartikel spreekt de „New York Times" zijn twijfel uit over de wenselijkheid van een militair bondgenootschap tussen de Vere nigde Staten en Spanje, zelfs indien dit in het belang van de strijd te gen het communisme zou zijn. Zijn wij, nadat wij de grootste van alle oorlogen tegen het fascis me gewonnen hebben, in zulk een vertwijfelde toestand, dat we een fascistisch regime tot bondgenoot moeten nemen", aldus het blad, dat verder van mening is, dat zulk een bondgenootschap zelfs van militair standpunt bezien geen zin heeft. „Gelooft werkelijk iemand, dat Franco in geval van oorlog met de Sowjet-Unie zal samengaan?" „Wanneer wij met Franco sa mengaan. laden wij tegenover de geschiedenis de verantwoordelijk heid op ons, Franco te hebben ge holpen aan de macht te blijven, zo lang hij dictator van Spanje wil zijn1'. Posities KLM-vliegtuigen AMSTERDAM. - Indonesiëroute: Thuisreis: PH-TDG (Gouda) uit Djakarta. Uitreis: PH-TEP (Pontianak) uit Bangkok: PH-TDP (Rotterdam) uit Calcutta; PH-TDC (Curasao) van Schiphol. T N Frankrijk mogen regeringen komen en gaan met een regel maat, die elders verwondering wekt. desondanks blijven er in de Franse politiek bepaalde lijnen van beleid onveranderlijk. Eén daarvan is in deze laatste tijd het vaste voorne men om te voorkomen, dat in Duits land een nationaal leger ontstaat on der nationaal-Duitse leiding. Frank rijk heeft al eens leergeld betaald. Bij de vrede van Versailles werd de Reichswehr beperkt tot 100.000 man. en daarmede scheen het gevaar van een herlevend Duits militairis me van de baan. Desondanks bleek later een dergelijk klein beroepsle ger bruikbaar als kern van een veel grotere gewapende macht, het in strument voor Hitiers veroveringen. De Fransen willen een dergelijke fout geen tweede maal maken. Duitsland inschakelen bij de ver dediging van het Westen? Goed, maar dan op zodanige manier, dat een nieuwe Duitse bedreiging, zij het in een niet-nabije toekomsx, on mogelijk wordt gemaakt. Aanvankelijk heeft Frankrijk, in het naar de huidige minister-presi dent René Pleven genoemde plan, voornamelijk op tweeërlei wijze zich de gewenste waarborgen pogen te verschaffen. In de eerste plaats zou de grootste Duitse eenheid mogen zijn de zgn. gevechtsgroep, een af deling van 5 a 6000 man. zodat al dadelijk iedere divisie, om van de i. j-ia njiiT: i QiauuRHnunimuiFJinniniiTinpinnnnnnnoimnfnnjninninnaiRn/snoni if-1 riëimiTjuraiJDiifUtiifiBiinanaiiiDMiiiniJiiQiiTfli^a^iüiiiTouiLTiJrüQiiiiJiTMiJinMTix'iiiERiPj'&ieniMiJaiiiiiiöüiaiïïiiL'j Een tweede garantie zocht men hierin, dat in het, uit deze gemeng de eenheden op te bouwen Europese leger. Frankrijk maar een deel van zijn strijdkrachten zou inbrengen. Een aanzienlijk groter deel zou als nationaal Frans leger een zelfstan dig bpstaan blijven voeren. Aan de Duitsers daarentegen zou geen natio naal leger worden toegestaan. De naar het aantal strikt beperkte strijdmacht, die zij op de been zou den mogen brengen, zou in zijn ge heel worden opgenomen in het te vormen Europese leger, en op deze manier tot op zekere hoogte worden onttrokken aan de invloed der Duit se regering. Slechts op deze twee voorwaarden wilde Frankrijk in een Duitse herbewapening toestemmen. '"FeGEN deze plannen rees al da- delijk verzet, zowel op politieke- als op militair-technische gronden. divisies wordt niet langer afgewe zen cn men heeft de indruk, dat op den duur eventueel zelfs nog gro tere Duitse eenheden zullen worden aanvaard. Veel ernstiger nog was het politie ke verzet tegen Plevens oorspronke- den zien? Opvallend is in elk geval. kiezingen kwam er plotseling meer tekening in de toestand. Is het een ongegrond vermoeden, dat dc Ame rikanen eindelijk hun ongeduld niet langer konden bedwingen en in dui delijke bewoordingen hebben laten weten, dat zij wel eens daden wil- lijke plannen. De Duitsers, sterk in het besef dat het Westen hen nodig dat omstreeks die tijd ook generaal Eisenhower zich openlijk uitsprak had en overtuigd, dat zij op een ten gunste van een Europees leger. zekere mate van Amerikaanse steun konden rekenen, stelden zich van de aanvang af op het standpunt, dat er op deze wijze van rechts gelijkheid geen sprake zou zijn. Zij bleven er op staan, dat zij op voet van volkomen gelijkheid zouden worden behandeld. Zolang Frankrijk een nationaal leger behield en zij alleen een contingent voor het Eu ropese leger mochten leveren, was het plan voor hen onaanvaardbaar. Maandenlang hebben zich in Pa- Wat dit laatste betreft wezen de rijs de besprekingen over dit vraag' deskundigen op onoverkomelijke moeilijkheden van praktisch-organi- satorische aard. Natuurlijk stonden stuk voortgesleept. Het maakte de indruk, dat men weinig opschoot en dat er bovendien niet overmatig in- Duitsers daarbij in het voorste ge- tensief werd geconfereerd. Zeker I-I A - 1 tA« AM rrnnnafTan Wichinfffrtn tot ongenoegen van Washington, waar men zich verbeet maar aan- Wat er achter de schermen gebeurd is zal pas later bekend worden, maar vast staat, dat na de vijf maanden van besprekingen schijnbaar zonder resultaat, op 21 Juli een interim rapport werd geparafeerd door de vijf deelnemende landen (behalve Frankrijk en Duitsland ook Italië, België en Luxemburg), dat momen teel in studie is bij de regeringen van de landen van het Atlantische Pact en nog niet in volle omvang werd gepubliceerd. In grote trekken is de inhoud intussen wel bekend geworden. ALLEREERST blijkt dan. zoals hierboven al werd medegedeeld, dat de Fransen hun verzet tegen de organisaties van Duitse divisies heb ben opgegeven. Daarmee is een be- grotere verbanden niet te spreken, lid, maar ook de Amerikaanse mili- uit meer dan één nationaliteit zou tairen betoonden zich weinig inge- «aat vy" -rro_„_j_ ziin samengesteld Zo zou er dus in nomen met Plevens voorstellen. De vankelijk uit angst om de Fransen langnjk technisch bezwaar uit d cêcn geval SDrake kunnen zijn van ingebrachte bezwaren waren kenne- al te zeer voor het hoofd te stoten, weg geruimd. Veel ingrijpender is SS Duitse generale stefflefs waaS- lijk zo gegrond, dat de Fransen op huiverig was zijn gewicht in de evenwel het tweede punt waarop voor de Fransen meer dan voor iets dit punt volkomen bakzeil hebben schaal te werpen om een beslissing Frankryk^ conceaies_ heeft g anders vrezen. gehaald. De vorming van JCUUUii ociiaai ic WAAA ^...0 - --j-- - Duitse te forceren. Kort na de Franse ver- Volgens het plan in zijn huidige zijn. vorm zullen ook de Fransen hun héle in Europa beschikbare troepen macht ter beschikking stellen van het Europese leger en daarmede dus afstand doen van een nationaal le ger. Geen wonder dat vele Fransen tegen deze gedachte nog afwijzend, dan wel zeer aarzelend staan. Het blijft dan ook een open vraag, of er voor deze plannen tenslotte in de Franse volksvertegenwoordiging een voldoende meerderheid zal worden gevonden. Vermoedelijk wel, al was het alleen, omdat afwijzing vrij ze ker binnen afzienbare tijd zou lei den tot de vorming van een Duits leger, en dat met de zegen der Ame rikanen. Frans' verzet daartegen zou dan hoogstwaarschijnlijk nutteloos zijn. Frankrijk zal daarom tenslot te wel Plevens plan aanvaarden als minst erge van twee weinig aan trekkelijke alternatieven. Het is intussen niet enkel Frank rijk. dat ter zake een keuze moet doen. Ook ons land zal zijn positie dienen te bepalen. Immers niet en kel op de dezer dagen te houden bijeenkomst van de „grote drie" Acheson, Morrison en Schuman zal het Europese leger één van de be langrijkste punten op de agenda vormen. Ook in September te Otta wa en een maand later te Rome. op de ministersconferenties van de organisatie van het Atlantisch Pact zal dit onderwerp de volle belang stelling hebben. Daar zal ook Ne derland zich moeten uitspreken. Het is van de allergrootste betekenis, dat de Nederlandse regering dan de voor ons vaderland best mogelijke keuze doet. Eenvoudig zal die keuze niet rand heen echter nog een ring zon licht zichtbaar blijft. De maan lijkt op dit ogenblik kleiner dan de zon. Wij zien nl. de maan niet steeds even groot: ge volg van de omstandigheid dat de maanbaan om de aarde een ellips is. Nu eens staat de maan dichter bij de aarde, dan weer verder af. Zij is juist Maandag -j.l. dat „ver ste punt" in de sterrenkunde heet dit: het apogeum gepas seerd en bereikt pas 11 September het punt waar zij het dichtst by de aarde staat thet perigeum). Hierdoor heeft de maanschijf op 1 September, van de aarde af gezien, een kleinere middellijn dan de schijf van de zon. Gevolg: een to tale zonsverduistering is onmoge lijk. Vandaar het gebrek aan interes se bij dc sterrenwachten: zij heb ben totale eclipsen nodig om dat deel van de zonne-sfeer te onder zoeken waarover wij nog betrekke lijk weinig weten, de corona. Dat is dc buitenste laag van de atmos feer van dc zon, die bestaat uit een lange tijd onbekend gebleven gas soort, die „coronium" werd ge noemd. Latere onderzoekingen heb ben echter aangetoond dat de coro na bestaat uitijzer, nikkel, cal cium en argon; alles evenwel in gasvormige toestand (de hele zon bestaat uit diverse gassoorten) cn wel in een temperatuur van om en nabij een millioen graden! Niet in de kyker Zover dat men de corona in de telescoop kan krijgen komt het echter deze keer nergens ter we reld. Wel maakt een groot deel van dc bewoonde wereld de verduiste ring als een gedeeltelijke mee. na melijk; Oost-Canada, Zuidelijk Groenland, de Oostelijke helft van de Verenigde Staten, een flink deel van Middcn-Amerika, een strook van het Noorden van Zuid-Amerika (ook de West valt daaronder), een grote lap Atlantische Oceaan, ge heel Afrika inclusief Madagascar, alles wat in Europa ten Zuidwes ten van de lijn SlecswijkGrieken land ligt en het zuidelijke deel van het Arabische schiereiland. Nederland dus ook Voor het midden van ons land gelden de vol gende tijdstippen: begin der ver duistering 1236 uur, einde: 13.48 uur. Maar zelfs voor het kleine lapje dat Nederland op de wereld bol inneemt zullen deze tijdstippen niet precies opgaan. Men zou bij voorbeeld door telefonisch contact GroningenMaastricht kunnen con stateren. dat dc tijdstippen waarop men in deze beide plaatsen het he- melgebeuren waarneemt wel drie vier minuten uiteenliggen mooie proef om met het PTT-apparaat in dc hand 's mensen verbondenheid met dc kosmos tc constateren. Overigens is dit de tweede zons verduistering van dit jaar: op 7 Maart was de zon ook verduisterd, maar deze eclips was alleen op het zuidelijke halfrond zichtbaar en zij viel dan nog grotendeels in het wa ter van de Stille Zuidzee. WITGLOEIEND waterstofgas stroomt nu en dan uit de zon in uitbarstingen die een eerbied wekkende hoogte kunnen berei ken; op de tweede van deze vier opnamen heeft zo'n uitschieter een hoogte van meer dan 200.000 kilometer boven het oppervlak van de zon bereikt. Zulk ge beuren is bij uitstek waarneem baar bij een totale zonsverduis tering, wanneer de maanschijf de zonneschijf geheel bedekt. De eclips van morgen is echter een ringvormige.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1951 | | pagina 3