Toon Hermans werkt aan
„iets heel anders'5
ROBINSON CRUSOE
mm
m
m
Amsterdams Oude Kerk aan
AI'
glS
Rooms Katholieken verkopen?
WEER WERKEND LID
DER MAATSCHAPPIJ
Moet U eens
hóren!
Zeventien nieuwe liedjes en een hele bos
ideeënneergekrabbeld op menu's
en lege sigarettendoosjes
r~ VERSJES EN PRENTJES
AVO geeft aan minder validen
gelegenheid tot arbeid
Herenmodebeurs belooft veel.
maar geen sensatie
EELTGEZWELLEN
Een suggestie van professor Mönnich:
K EN WERELD
Zaterdag 1 September 1951
(Van een onzer redacteuren)
N Zandvoort is Toon Hermans die énige man, die zich van de
regen en de grauwe branding niets aantrekt, want hij zit in
en allervriendelijkst kamertje van zijn splinternieuwe woning,
net het plezier van een kunstenaar, die „lekker op streek is"
schrijven aan zijn programma, dat half Octoter ergens-in-
«ederland voor het eerst zal gaan. Op zijn gezich'. rest nog een
jeetje zonnebruin uit Zuid-Frankrijk, maar op tafel liggen,
ïaast de schrijfmachine, de duurzamer gevolgen van zijn va-
antie aan de Cóte d'Azur: zeventien nieuwe liidjes en een
iele bos ideeën, neergekrabbeld achter op menu; of sigaret
endoosjes met een paar woorden of tekeningetje een ge-
ïeimschrift dat hijzelf alléén weet te ontcijferen.
In Frankrijk kwam
het opeens
,Toen ik vorig seizoen klaar was
net de tournee kon ik geen letter
)p het papier krijgen" vertelt hij.
,Ik dacht eerst: „Dat kamertje hier
is te mooi". Ik heb altijd in kleine,
rommelige hokjes gewerkt zie je en
dit is allemaal nog zc nieuw, zo
netjes. Enfin we zijn maar met
vacantie gegaan en daarginds in
Parijs en aan de Middellandse Zee,
kwam het opeens. Kijk maar eens
en! Ik ben nu de hele dag aan
het uitwerken en het gaat best
naar mijn zin
Iemand die in zo'n stemming is
moet je eigenlijk niet met visites
storen maar een journalist heeft nu
eenmaal zijn beroepsdeformatie,
gaat dus aan de andere kant van
de werktafel zitten en vraagt:
,Is het waar, dat het volgende
programma een heel andere vorm
krijgt? We hoorden namelijk
Ja, inderdaad, Jan van Ees,
Wiesje Bouwmeester en Matthieu
van Eysden gaan met een door de
eerste geschreven „Paul Vlaande-
ren-stuk" een grote tournee door
het land maken. Dit plan is vorig
seizoen al geboren en het kwam
precies op tijd. Na vijf jaar revue
te hebben gespeeld in dezelfde,
vertrouwde sfeer, kreeg Toon Her
mans namelijk het voor elke kun
stenaar zo begrijpelijke verlangen
iaar een nieuw artistiek perspec
tief.
Vooral mensen die met humor
omgaan, hebben een diepe angst
voor verstarring en al waren de
volle, enthousiaste zalen, negen
maanden lang, alles behalve een
vingerwijzing in die richting
Hermans zélf droomde van „iets
anders" en li§t dat niet uit zijn
hoofd praten.
Eén-mans-show?
„En nu willen jullie natuurlijk
weten wat het precies wordt", ver
volgt hij. „Maar dat kan ik nog
niet zeggen. Kijk, ik wil in de
richting van een programma, waar
in ik een „één-mans-show" geef,
een optreden dus, van zowat een
uur achter elkaar waarin ik alle
maal verschillende dingen doe. Tot
nu toe zong ik drie of vier liedjes
op een avond. Nu heb ik er heel
wat meer ter beschikking en ze
zijn ook veelsoortiger dan vroeger,
zodat ze me meer kansen bieden."
En hJU leest er een paar voor,
ALS Toon Hermans op tournee is zit hij in de kleedkamer vaak
tekenen. Een paar rake zelfportretten, die hij eens neerkrabbelc
vindt U hierbij afgedrukt. Soms ontstaan, daar achter de coulissen, o
„rijmprentjes" een tekening met een kort vers erbij, in een toonaa
die het publiek niet of nauwelijks van hem kent. Hier zijn een pa
van die zó maar neergeschreven versjes.
zonder begeleiding zant daaraan
moet hij met de pinist nog een
heleboel doen, doch (leen om een
indruk te geven. Wa ik te horen
krijg belooft veel. Ee zeer dwaze
parodie op Blauwbaar. Een stukje
verliefde poëzie over Amsterdam.
Een liedje in het dialot van Lim
burg. zijn geboorteireek. Een
prachtige begpottin va, het onver
mijdelijke meezingrefsintje. En
een vers, dat „Chacf' heet en
woorden die logisch mts met el
kaar te maken hebben, iet een ge
raffineerd begrip voor hn gevoels
waarde tot een bizar, tjffend ge
heel verenigd.
Als we over deze indedaad zeer
veelzijdige collectie pr.en, blijkt
dat Hermans, als bijna edere ko
mische kunstenaar, zélf et sterkst
wordt aangetrokken doe de „tus
sen toon" die dwaasheken ernst
tot één kleur vermert. Toch
streeft hij er doelbewushaar, het
terrein dat de humor hei ter be
schikking stelt, zo breecmogelijk
te exploreren van de ;gen het
lees-vers aanleunende verpein-
zing af tot de geheel op et dóen
aankomende welhaast improvise
rend ontstane „waanzin" oe.
Publiek we;t mee
„Een verhaal als dat or mijn
zuster, die er een potje vamaakte
en hoe het in z'n werk gin groei
de tijdens de tournee avid aan
avond. Als het publiek gd rea
geerde, maakte ik er van les bij
een oor, of een tuitje - en de
pianist schreef die „uitbiding"
trouw op een papiertje. Zóouwde
het publiek dus indirect re aan
het programma. Maar het «et ook
wel eens andersom. Op iede pre
mière hakt het een aantal an je
illusies genadeloos in elka; Dan
lacht niemand om de grap ie je
zelf zo sterk vond en dan sgt er
een enorm gejubel op bij (t ene
Oorlog
LI IJ was 'n vriend van mij
El die lange zwarte
in 'n schuilkelder kwam 'ie om 't leven
Ik was in 't café gebleven
en doorgegaan met biljarten.
A Is vader te veel is
A LS vader sterft,
x~x en zij die dag toevallig
met Frits naar zee gaat,
dan heb je best kans
dat ze niet eens met de begrafenis meegaat.
't Dooitd
TZ ANN ACHT heb ik de dood zien lopen
V al voor de deur van 'n coiffeur zag ik ze gaan.
Ik zeg met opzet „ze"
Want hij is niet alléén
De dood is er niet: één
Nee,
't zijn er twee
twee dikke
en ze hadden allebei 'n zwarte lékker aan.
kleine mopje waarvan je niets ver
wachtte. En juist omdat de zaal al
tijd weer een raadsel is, zitten we
dag en nacht te puzzelen over de
vorm van ons nieuwe programma.
Ja. naar die één-mans-show streef
ik met kracht, maar misschien
voorèfwe denken aan tien of
twaalf meisjesmaar nee, daar
kunnen we veel beter eens over
praten als het allemaal definitief
is. Schrijf nü alleen maar: er wordt
aan gewerkt!"
En Toon Hermans buigt zich
weer over zijn papieren en zendt
Uw verslaggever een energieke
schrijfmachine-roffel achterna.
(Van een onzer verslaggeefsters)
rE OEN de stratenmaker Th. B unning in de oorlog in Duitsland
1 terecht kwam, verloor hij bij een aanval met fosforbommen vier
vingers van zijn rechter, en twee van zijn linkerhand. Dat maakte
hem voorgoed stratenmaker-af en de zorg deed in zijn gezin haar in
trede. Bunning was invalide en de maatschappij leek geen plaats meer l
voor hem te hebben. En toch is deze stratenmaker weer 'n volwaardig.
werkend lid van deze maatschappij, als maker van zeer fraaie plas- i
tic gebruiksartikelen zoals portefeuilles, étui's, e.d. in de Amsterdamse
plasticwerkplaats van de A.V.O., de Nederlandse vereniging Actio
vincit omnia", („Arbeid overwint alles''), die 24 jaar bestaat en scdert-
1 dien 10.000 minder valide mensen afdoende geholpen heeft aan oei
werkkring, die hun behalve arbeidsvreugde ook weer een behoorlijk
bestaan heeft kunnen geven. De heer Bunning is de tienduizendste.
Vroeger betekende de drie letters
AV.O.: Algemene Vereniging voor
Onvolwaardige arbeidskrachten Die
naam is men bewust gaan wijzigen.
Want de innige overtuiging van de
A.V.O is. dat hij of zij die door
invaliditeit getroffen is. geenszins
minderwaardig behoeft te zijn of
aan de kant van de weg moet staan,
mits men hem het juiste werk geeft.
Naar schatting heeft ons land
175.000 minder validen. De A.V.O.
ging 300 jaar
geleden scheep
Schrijver
was zelf
landrot
\7 ANDAAG is
v het precies
300 jaar gele
den. dat een
schip de haven
van Huil verliet
met bestemming
Londen, aan
boord waarvan
zich een jonge
man bevond, die
voorbestemd
zou zijn zo niet
de beroemdste
dan toch wel de
bekendste zee
man van de ge
schiedenis te
worden: hy
heette Robinson
Crusoe.
Bijna zeventig
jaar later in
April 1719
verscheen n.l.
het eerste deel
van Daniel
Defoe's „The Life and Strange Sur
prizing Adventures of Robinson
Crusoe", de avonturenroman, die in
vrijwel alle talen der wereld ver
taald is. Overigens baseerde Defoe
zijn roman niet uitsluitend op de
belevenissen van de échte Crusoe,
hoewel deze ook wel het een en an
der meemaakte. Om te beginnen be
reikte het schip, waarmee hij zijn
eerste reis maakte de knaap was
van huis weggelopen en voor ze bui
tengaats waren, was hij al zeeziek
nooit zijn doel: ter hoogte van
Yarmouth kwam het schip in een
storm en verging. Maar in hoofdzaak
maakte Defoe In zijn boek gebruik
van de avonturen, die Crusoe in
1659 beleefde, toen hij (weer op 1
September) uit een haven aan de
kust van Brazilië vertrok en ander
maal schipbreuk leed, op een onbe
woond eiland terecht kwam e,n daar
lange tijd verbleef, voor hij gered
werd.
Het is een misverstand, dat Defoe
zijn roman uitsluitend zou hebben
opgebouwd uit de stof, die de erva
ringen van de matroos Alexander
Selkirk (of Selcraig) hem zouden
hebben opgeleverd. Deze Selkirk is
ook een historische figuur en een
tijdgenoot vna Defoe (die leefde van
1650 tot 1731). Hij maakte onder be
vel van Dampier een reis met de
„Cinque Ports" naar de Stille Zuid
zee en werd (op zijn verzoek) op
Juan Fernandez, ter hoogte van Val-
paraso, aan land gezet, waar hij
ruim vier jaar bleef. Een zekere
Woodes Rogers publiceerde later de
avonturen van Selkirk en Defoe
maakte weer van deze bron gebruik.
Trouwens, Defoe gebruikte niet
alleen de avonturen van de échte
Robinson Crusoe en van Selkirk,
maar er wordt ook beweerd, dat hij
mede stof putte uit de „Beschrijvinge
van het magtig koningrijk Krinke
Kesmes" door de Nederlander Henrik
Smeeks, een voormalig scheepschi
rurg, in 1708 te Amsterdam uitgege
ven. Dit bevat ook het verhaal van
een scheepsjongen, die per ongeluk
werd achter gelaten op een onbe
woonde kust.
----aai
stelt zich ten doel zoveel mogelijk
mensen werkgelegenheid te ver
schaffen. Een grote groep kan door
her- of omscholing nog zeer ge
schikt worden gemaakt voor het
particuliere bedrijfsleven.
Voor wie dat met kan. blijft er
de gelegenheid, in een der tien
AVO-werkplaatsen in diverse delen
des lands aan werk te worden ge
holpen. Halfweg bijvoorbeeld heeft
dit voorjaar een kleine fabriek van
plastic regenkleding gekregen. Zes
AVO-arbciders leveren er regenjas
sen af gelast volgens een Engels
procédé dat het scheuren op de na
den voorkomt. Eén hunner is naar
Engeland geweest om het hier zijn
collega's te kunnen leren.
In Den Haag maakt een werk
plaats met zestig man personeel
draadstukken voor de telefooninstal-
latie van het nieuwe stadhuis. De
P T T. heeft daarvoor gereedschap af
gestaan en ook een monteur, die als
leermeester optrad.
Besparing
Door de tewerkstelling in haar
werkplaatsen bespaart de AVO vele
gemeenten zeer grote bedragen aan
sociale steun en bovendien het be
langrijkste haalt zij de invaliden
uit hun isolement door hun volwaar
dig werk te geven, waarvoor zij veel
al ook volwaardige arbeidslonen ont
vangen. volgens een C.A.O.
De AVO streeft naar een nog gro
ter aantal werkplaatsen, met daaraan
verbonden een ambtenaar en een so
ciale werkster die zich speciaal be
zighouden met de thuiswerkers.
De producten die de AVO-mensen
maken zijn zo goed dat de AVO op
de volgende Jaarbeurs een eigen
stand zal hebben; zij hoopt zo haar
omzet te verhogen, waardoor meer
mensen zullen kunnen worden gehol
pen.
DEN HAAG. De schilder Geer
van Velde heeft de prijs van de
stad Mentone gewonnen met zijn
inzending op de Biennale aldaar.
HET is géén geheim waar ergens
in de Stille Zuidzee het eiland van
Robinson Crusoe ligt. Zó doemt
het voor de reiziger op, gelijk het
zich bijna drie eeuwen geleden
moet hebben voorgedaan aan de
held van het bekende verhaal.
Defoe zelf heeft nooit de gebieden
gezien, waar zijn avonturenboeken
zich afspeelden. Een paar maal maak
te hij een reis naar het vasteland van
Europa en zijn zeereizen beperkten
zich tot enkele overtochten over Het
Kanaal. Een avontuurlijk leven heeft
hij overigens wel gehad, want hij
was een hartstochtelijk politicus.
Zijn activiteit op dit gebied bezorgde
hem zelfs gevangenisstraf.
Advertentie (1. M.)
het verend bin-
nenLwfk', ™ar -15 li AR
ook de deklaag
t GARANTIE
ONVERSLIJTBAAR-
(Van een onzer
verslaggevers)
P) E derde Herenmo-
debeurs, die van
37 September in het
R.A.I.-gebouw te Am
sterdam wordt gehou
den, zal, in niet min
dere mate dan haar
voorgangsters, in de
eerste plaats dienen
ter oriëntering van de
kleinhandel, omtrent
de collecties der ex
posanten in het ko
mende seizoen. Daar
naast echter wordt,
méér dan in het ver
leden, aandacht be
steed aan de altijd
mannelijke consu
ment en de veelal
vrouwelijke koper
der tentoongestelde
artikelen. Op 3, 4 en
5 September is de ex
positie tegen beta
ling voor iederen
toegankelijk 's avonds
van 810.30 uur. Men
kan daar wij meld
den dit reeds ken
nis maken met een
„show in revue-vorm"
gewijd aan de heren
mode, waarin geluk
kig echter ook vrou
wen meespelen.
Uit het feit, dat de
eerste beurs op dit
gebied is gehouden in
„De Brakke Grond",
de tweede in 't Apol-
lo-paviljoen en deze
thans in de grote
R.A.I.-hal is een cres
cendo vast te stellen,
dat het vermoeden
wettigt, dat de Heren
modebeurs een evene
ment belooft te wor
den, welks regelmaat
spoedig niet meer valt
weg te denken.
Zestig standhouders
zullen in een omge
ving, die door het bu
reau Meyson en met
wandschilderingen
van Wim By moer, in
overeenstemming is
gebracht met de te
vertonen aesthetiek
voor de man (maar
voor hem niet alléén),
laten zien, met welke
nouveauté's wij de
komende herfst en
winter het vege lijf
zullen (op)sieren.
Een tipje van de
sluier die de komen
de mannenmode nog
verhult is voor de pers
reeds opgelicht. Dit
nieuws houden wij tot
de tentoonstelling is
geopend in petto.
Slechts één advies
heren: spant uw ver
wachtingen niet te
hoog. Alles zal wel
bijzonder fraai zijn,
maar sensationele no
viteiten zijn er niet
bij. Of het feit, dat
uw hoedrand minstens
6,8 cm breed dient te
zijn, zou u dieper
moeten schokken dan
het uw dienstwillige
verslaggever deed.
Mannenwerkl
Dezer dagen
plaatste u in uw
blad een „rodeo"-
foto: een ruiter uit
Texas op een wild
paard. Het onder
schrift noemde zijn
verrichtingen
mannenwerk". Be.
ter ware het ze
dierenmishande.
ling" te noemen.
Gelukkig worden
in beschaafde lan
den zoals Neder
land deze gebrui
ken niet toege
staan. On de foto
is duidelijk te zien.
dat een riem ter
hoogte van de lies
om de buik is aan-
gebracht. Hierdoor
-Wr - "V worden gevoelige
v v lichaamsdelen ge
prikkeld en het gevolg is. dat het
paard zich gaat verzetten. Dit is
geen ruitersport, doch een ontaar
ding en dit behoorde in zuidelijke
landen te worden afgeschaft. Kunt
u het publiek hierop niet eens at
tent maken?
C. M. RASCH.
secretaris Ned. Ver. tot
Bescherming van Dieren.
MannenwerkII
Hebt u gelet op de riem. die men
zo strak mogelijk om de achter
benen van dat paard heeft gemon
teerd? Bij deze behandeling zou
zelfs het tamme paardje van uw
groenteboer krampachtig gaan bok
ken. Regelmatig kunt u in de bios
coop dergelijke „rodeo's" op het
witte doek aanschouwen. Is het u
nooit opgevallen, dat het paard
b 1 ij f t bokken ook nadat de be
rijder is afgeworpen?
ABONNé.
Bromfietsprobleem I
De ANWB wil dc bromfietsen
naar de rijwielpaden verwijzen. Een
in mijn vacantie opgedane ervaring
heeft mij geleerd, dat bromfietsen
het genoegen voor anderen op de
rijwielpaden vergallen en op smal
le bospaden een gevaar zijn voor
fietsende kinderen. Bovendien ma
ken zij op die bospaden de rust die
daar voorheen te genieten valt tot
een illusie. Ik ben overtuigd, dat
alleen de bromfietsbezitters en de
automobilisten de bromfietsen op
het fietspad willen hebben. De gro
te meerderheid van de fietsers zal
ze stellig liever op de hoofdweg
zien. M i. zouden ze daar, mits ze
voldoende rechts houden, minder
kwaad doen.
H. DE NIE.
Bromfietsprobleem II
De wegenbelasting voor bromfiet
sen is onlangs verhoogd van f 10.—
tot f 16.per jaar. Nu de brom
fietsbezitters zoveel betalen moeten
hebben zij m.i. toch zeker wel het
recht om op de grote weg te rijden,
waar de ANWB ze van' wil verdrij
ven.
N. OOSTERBAAN.
Toch aardig verhaal
Op uw bericht van 28'dezer „Wat
doet die kerel hier," is van toepas
sing de Italiaanse zegswijze: „SI
non vèro, bene trovato", of op z'n
Hollands: „Al is het niet waar. het
is toch een aardig verhaal." Minis
ter Staf is persoonlijk zeer be
nieuwd wie als zijn dubbelganger
in Havelte rondloopt. Kan uw vol
ijverige verslaggever zijn speurzin
nog eens hierop loslaten?
In ernst: minister Staf is in het
leger toch niet zo'n onbekende fi
guur, dat de commandant van de
31ste regimentsgevechtsgroep hem
niet dadelijk zou herkennen
MR. G. P. KlèS
Hoofd Legervoorlichtingsdienst.
Bijzonder hoogleraar in
het Fries te Leiden
LEEUWARDEN. Tot bijzon-
der hoogleraar voor de Friese
leerstoel aan de Universiteit te
Leiden, die uitgaat van de Friese
provinciale onderwijsraad, is be
noemd prof. dr K. Fokkema, hoog
leraar aan de vrije Universiteit te
Amsterdam, die tot nu toe als pri
vaat-docent aan de Leidse Univer
siteit de Friese taal doceerde.
Advertentie (I. M.)
aan de grote teen
Eon succesvol middel
tje tegen ecltknob-
bels en eeltgezwellen
aan de teen is nu
weer verkrijgbaar on
der de naam „DALET
BALSEM". Dalet Bal
sem dringt diep in de
huid door. verlicht de
pijn op wonderbare
wijze, heft ontsteking en opzwel
ling op. Zodoende kan de grote teen
zijn normale vorm en stand her
nemen. Vraag 'n tube DALET
BALSEM aan Uw apotheker of dro
gist. Prgs 2.50.
Een circulaire met nadere bijzonder
heden wordt U gaarne toegezonden
op aanvrage bij
N.V. AGILA - Afd. 5 - IJmulden
Nieuw Kamerlid der CPN
DEN HAAG. De voorzitter
van het Centraal Stembureau heeft
benoemd verklaard tot lid van de
Tweede Kamer in de vacature, ont
staan door het ontslag nemen van
de heer J. H. Hermans te Vaals,
mevrouw M. E. NobbeOdinot,
thans mevr. LipsOdinot, te Hil
versum. De negen vóór haar op de
'ijst der C.P.N. voorkomende can-
lidaten hadden verklaard niet voor
aenoeming in de onderhavige va
cature in aanmerking te willen ko-
^nen.
TÏRWIJL de Lutheranen te
Lübeck tegen volgend
jaar hun medechristenen uit
alle mogelijke landen zullen
uitnodigen om het zoveelhon-
derdjarig bestaan van hun te
gen die tijd weer geheel geres
taureerde Maria-kerk te ko
men méévieren, wordt er in
Amsterdam vooralsnog over
het lot van de oudste kerk der
stad, de gevaarlijk-vermolmde
Oude Kerk, gezwegen. Nie
mand schijnt zich af te vragen
wat er nu met die
kerk gebeuren moet;
en wie het zich af
vraagt verneemt geen
antwoord. Wij vesti-
gen in dit verband de aandacht
op tweeërlei mogelijkheid.
De eerste: de Ned. Hervormde
Kerk, alléén niet tot het onder
havige „kerkherstel" in staat,
stelle aan alle andere protestantse
kerkgenootschappen in Nederland
voor, dit herstel met haar te sa
men ter hand te nemen. Bij wyzc
van protestantse „erezaak" en met
als doelwit: het herrijzen van de
Oude Kerk als een oecumenVche
kerk, het gezamenlijk heiligdom
van hen, die toch ook in de We
reldraad van Kerken samenwer
kend verenigd zijn.
De tweede: zij wordt door prof.
d- C. W. Mönnich in het tijd
schrift „Theologie en practijk" ge
opperd. Verkopen aan de rooms-
In ietwat bittere
schrijft de hoog-
katholieken.
boutade-toon
leraar:
„De Oude Kerk in Amsterdam
staat op invallen. Sinds jaar en
dag is er geen geld voor een res
tauratie geweest: de kerk ligt in
een van de armste woonwijken
van de stad en de gemeente die
er kerkt kan niets bijdragen. Er
is al een oproep voor steun uit
gegaan, die ik gaarne onder
schrijf. Maar een zeer ketterse
vraag: waarom de kerk niet aan
de rooms-katholieken aangebo
den? Zij hebben haar wel niet
nodig, nu zij aan de Prins Hen
drikkade de monstruositeit heb-
deling, komende uit het Centraal
Deze week
Station, een schok en diepe te
leurstelling moet zijn. Maar het
prestige, de oudste Amsterdamse
kerk terug te krijgen, omdat de
ketters haar niet meer aankun
nen! Er moet toch een aardige
som voor te geven zijn, waarvoor
de Hervormden dan een geschik
tere nieuwe kerk kunnen bou
wen. Ik zou twee voorwaarden
willen stellen: de oude ramen
moeten er weer in, en er moet
een commissie komen bestaande
uit behoorlijk onderlegde kunst
historici. om toezicht te houden
op altaarbouw en beelden. Want
in dit opzicht zijn onze Roomse
broeders niet altijd te vertrou
wen. Liever de Oude Kerk in-
ben staan, die voor ieder vreem-
gestort dan dat Fatima er levens
groot in komt. Niet vanwege de
Mariologie, maar vanwege de
aesthetica."
Wij zijn benieuwd of en hoe er
op prof. Mönnichs denkbeeld ge
reageerd wordt .En of men hier en
daar dan toch liever voor de eer
ste mogelijkheid voelt.
„Enorme achterstand
NZE kerk heeft op het terrein
van de sociale ethiek nog een
enorme achterstand in te halen,
schrijft ds P. Smits uit Den Haag
in het officiële „Weekblad van de
Hervormde Kerk". Hét ontbreekt
aan sociologisch inzicht:
„Hoe vaak zou er in 'onze kerk
waarlijk christelijk ver
antwoord gepreekt wor
den over het verhaal van
de rijke jongeman. En
hoe is de christelijke
muh naastenliefde mogelijk in
de onpersoonlijke ver
houdingen van onze massa-maat
schappij? Wat moeten de christe
nen concreet met dit gebod doen
in hun dagelijks leven? Telkens
blijkt weer. dat de kerk geen
verstandig, of juister: geen bevrij
dend en richtinggevend woord kan
spreken zonder zakelijke ontleding
van de krachten en problemen
van onze Jiuidige samenleving
Daar is het verschijnsel van het
nihilisme. Waar liggen de eigen
lijke sociale en geestelijke oorza
ken van het nihilisme, die men
éérst dient te bestrijden, wil men
het nihilisme zelf kunnen over
winnen? Zonder diepgaande so
ciologische analyse zullen wij het
niet ontdekken.
Daar zyn allerlei vormen van
twijfel en angst en neurose die
regelrecht samenhangen met de
problematiek van het huidige
sociaal-politieke leven. Wat wordt
hiervan verdisconteerd in pre
diking en catachcse? Daar is het
verschijnsel van het groeiende
aantal sccten. Zonder haar so
ciale achtergrond is het niet te
verstaan. Daar is enerzijds een
snel groeiende wereldbevolking
en anderzijds de religieuze eer
bied. voor welke er nooit één
mens te veel is. Wat heeft de
kerk te zeggen inzake het ge-
boortevraagstuk naar z'n kwali
tatief en kwantitatief aspect?...
O. telkens weer blijkt, dat wij de
wereld waarin wij leven, nog
niet duidelijk genoeg zien, er al
thans practisch voor onze hele
aanpak ln prediking, catechese,
zielszorg, nauwelijks de conse
quenties uit trekken. En dit alles
maakt dat wij moeten erkennen,
dat onze kerk op het terrein van
de sociale ethiek nog een enorme
achterstand heeft in te halen."
Voorbede voor Republiek
IET alleen van kerkelijk, maar
ook van algemeen politiek
belang is het feit. dat het Synodaal
bestuur der Molukse Protestantse
kerk (denk aan Ambon') ter gele
genheid van de viering van de
nationale dag der republiek Indo
nesia op 17 Augustus j.l. een kan-
selboodschap heeft opgesteld,
waarin het o.a. heet:
„En daarom rijzen onze gebe
den op deze nationale dag naar
omhoog, naar God de Almach
tige. allereerst ten behoeve van
de overheid der Republiek Indo
nesia: moge God aan allen die
leiding hebben te geven aan ons
volk, van de hoogste tot de
laagste drager van het overheids
ambt, wijsheid cn Inzicht, moed
en volharding schenken om dit
hun ambt op de rechte wijze te
beoefenen, in volle verantwoor
delijkheid tegenover Hem. die
het al regeert, en tot welzijn
van het volk dat aan hun zorgen
is toevertrouwd."
