DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Amerika verzoekt: sluit weg naar
vreedzaam vergelijk niet af
Eén jaar arbeid en
studie in de V.S.
Londen zet nog geen
troepen aan land
Spel met een hoge inze t
Brits kabinet wacht
met beslissing
NOG GEEN ONTKNOPING IN OLIECRISIS
Staatsraad neemt werk
van George VI waar
Als Engeland
vandaag had
gestemd.
Kans voor jonge Europeanen
Ook honderd IS ede r landers
wi I EC A ii i tzen den
Altlee c.s. houden hoop op
Teheran gevestigd
Dieren met
Generaal Bradley
naar Korea
Edward over
George
Ernstige slag
voor onze
landbouw
reel geluk
Apeldoornse politie
deed goede vangst
lie Jaargaiur, no. 228 yrijdag 28 September 1951
ac.rc;tc^:hfBtLnl-po'tbPuasT!: igïïS UitgaveNV. De Nieuwe Pers TcmZ
w p nummers ccot HOOFDREDACTEUR: Tl DE BOORDER
Spanning in Downingstreet. Wie
kan, neemt, er een kijkje. Enge
land en Perzië zijn elkaar in de
haren gevlogen. Dus Attlee over
legt met allerlei mannen die men
niet zo vaak op Buitenlandse Za
ken nr. 10 ziet verschijnen. De
belangstellende menigte buiten
krijgt bijna de overtuiging dat
zij in persoon mede-deelneemt
aan de belangrijke besprekingen
achter de simpele donkere deur.
de mogelijkheid van een spoedzit
ting van de Veiligheidsraad bespro
ken.
LONDEN. De laatste ontwikkelingen in het toegespitste
BritsPerzische olicgeschil zijn:
1 Amerika heeft een beroep gedaan op Perzië, om het bevel
tot uitwijzing van de Britse oliedeskundigen uit Abadan
te annuleren.
2 President Truman heeft er bij de Britse premier, Attlee,
op aangedrongen, niets te ondernemen, dat de weg naar
een vriendschappelijke regeling zou afsnijden.
3 De Britse regering heeft besloten om noch de olieraffi-
naderij in Abadan prijs te geven, noch voorlopig althans
troepen aan land te zetten. Dit schijnt een laatste poging om
niet Perzië tot een accoord te geraken.
4 De ongeveer 300 Britse technici, die zich nog in Abadan
bevinden, vonden gisteren op hun ontbijttafel het uit
wijzingsbevel, dat hun tot 4 October de tijd laat, Perzië te ver
laten.
Dramatisch ging het gisteren in
Teheran toe. Terwijl daar de Majlis
bijeen was. klonken kreten als „Weg
met Engeland, dood aan de Britten"
buiten het gebouw. Mossadeq, die
er weer in geslaagd was het vereiste
quorum te verkrijgen, kwam naar
buiten en ging op een wankele stoel
staan om de menigte toe te spreken.
Voortdurend werd hij tijdens het
spreken onderbroken door de opge
wonden menigte, die riep: „Laten wij
doden en bloedvergieten."
Mossadeq, die de Engels-Iraanse
Oliemaatschappij juist als overwel
diger had gekwalificeerd, smeekte:
„zeg niet: dood aan hen, zij zijn
onze vrienden. Zeg liever: Moge God
de Almachtige Engeland leiden". Op
dat punt brak Mossadeq zijn toe
spraak af, viel flauw en de menigte
brak in snikken uit.
De premier moest worden wegge
dragen naar zijn woning, waar hij
zich onder behandeling stelde van
zijn zoon. die medicus is.
Dr Nasrollah Fatimi, eertijds lid
van het Perzische parlement, thans
universiteitsprofessor, heeft ver
klaard dat de oprichting van een
internationale oliemaatschappij, die
niet door de Britten wordt be
heerst. de enige oplossing voor het
oliegeschil was.
De „New York Times" heeft in
een hoofdartikel geschreven, dat
de toestand in Perzië „zo delicaat
en explosief is, dat het enige wat
men als buitenstaander kan doen
is, dc adem in te houden en het
boste te hopen". „Wij staan dicht
voor een tragedie," aldus het Ame
rikaanse blad.
Het Britse kabinet heeft vandaag
f-
OPINIE-ONDERZOEK
NU de Lagerhuisverkiezin
gen naderen is het natuurlijk
van belang de politieke mening
van het Engelse volk te peilen.
Het Britse Instituut voor Pu
blieke Opinie houdt wekelijks
een enquête in opdracht van de
„News Chronicle". Ons blad
heeft thans het recht verwor
ven de resultaten van dit on
derzoek te publiceren. Van
daag maken wij hiermee een
begin.
Volgens de ccrslc enquête, ge
houden door het Britse Instituut
voor Publieke Opinie, zouder er,
wanneer er vandaag in Engeland
zou zijn gestemd. 47V2 procent der
stemmen zijn uitgebracht op de
Conservatieven, 40 procent op de
Labourpartij, 11 procent op de Li
beralen en 1 procent op andere
groepen en partijen.
Wij tekenen hierbij aan, dat
weliswaar de Conservatieven vol
gens deze enquête het grootste
aantal stemmen zouden behalen,
doch dat wil nog niet zeggen,
dat zij ook een meerderheid in het
Lagerhuis zouden verwerven.
Want het Engelse kiesstelsel dc
candidaat met de meeste stemmen
in een bepaald district is gekozen,
ook al haalt hij niet de meerder
heid der uitgebrachte stemmen
kan nog voor tal van verrassingen
zorgen.
Ter vergelijking dienc, dat bij
de Lagerhuisverkiezingen in 1950
de percentages in ronde cijfers als
volgt waren: Labour 47, Cons. 44,
Liberalen 9.
(Van ccn onzer redacteuren)
DEN HAAG. Dc E.C.A. heeft een plan In uitvoering om ccn groot
aantal jonge Europeanen uil de Marshall-landen ccn jaar in Amerika aan
het werk te zetten. Terwijl overdag in de fabrieken arbeiden op dezelfde
voorwaarden als de Amerikaanse arbeiders, volgen zij 's avonds en tijdens
i dc weekends colleges. Hel is de bedoeling om op grote schaal Europeanen
I grondig bekend te maken met de Amerikaanse levenswijze. Het pl3n. dat
bekend staat als „Werk-Studie Opleidingsprogramma" omvat 2000 jonge
mensen tussen 20 en 33 jaar, waarvan 100 uit Nederland.
als de Amerikanen en, in het alge
meen. precies zo leven als de Ame-
Van dc zijde van de E C A. beves
tigde men het bestaan van dit plan,
doch men wist nog niet of het vol
ledig tot uitvoering zal komen. In
Nederland heeft de commissie voor
de opvoering van de productiviteit
circulaires in bedrijven en vakbon
den laten verspreiden. Men is thans
bezig uit dc aanmeldingen mogelij
ke candidaten te selecteren. Het
grootste contingent komt uit Frank
rijk. Italië en Duitsland.
rikaanse arbeiders. Enige malen per
week. 's avonds en tijdens dc week
ends. zullen zij college lopen, om ook
een theoretische opvoeding te krij
gen in de Amerikaanse cultuur
Het programma heeft het driele
dige doel om West-Europa aan meer
technische vaardigheid te helpen,
toekomstige leiders te kweken met
relaties in dc kringen van de Ame
rikaanse arbeidersbeweging en een
kern van arbeiders een grondige
kennis te verschaffen van dc Ame
rikaanse democratie.
Men heeft berekend dat het plan
4000 dollar per persoon zal kosten.
Ongeveer twee-derde daarvan, le
vensonderhoud en studiekosten, zul-
Een van de eersten die door Attlee
opgeroepen ivas om mee te komen
overleggen over het oliegeschil met
Iran, was Churchill. Zijn ervaringen
zijn op het ogenblik voor Engeland
onmisbaar.
(Van een onzer redacteuren)
MEN zegt. dat niemand harder
loopt dan wanneer hij wordt
nagezeten door een dolle stier. Dit
is ongeveer de positie van de heer
Mossadeq. eerste minister van Per-
zie. Het verklaart, waarom hij op
het ogenblik met zulke enorme
stappen de weg, van wat hij noemt
de vooruitgang, afrent. Want hij
voelt de punten van de horens al
in zijn rug: ergens achter hem,
vlak achter hem. zit de extremisti
sche Islamietische groep van Pcrzi.
die de heilige oorlog tegen het
christclyke Westen wil voeren met
de moderne middelen. Het ongelo
vige Westen dat is Engeland mot
de Anglo-Iranian Oil Het moet
worden vernietigd: iedereen die in
de weg staat wordt verpletterd.
Perzië is een land met een heel
oude geschiedenis en ccn zeer oude
beschaving, zo oud dat het weinig
zin heeft haar nog tot getuige le
loepen. Stilstand, armoede, lang
zame culturele ondergang hebben
de voorwaarden geschapen voor
al die redeloze uitbarstingen die
men gemakshalve maar nationalis
me noemt.
Stelt u nu in dat land een man
voor die zijn opvoeding heeft ge
kregen in het Westen, en dus uit
de bevoorrechte klasse voortkomt,
een man die van het Westen eigen- I
Lijk vooral heeft begrepen dat men
ook als burger van niet konink
lijke bloede een rol kan spelen.
Dat spel is hij gaan spelen. Maar
men speelt in zulke landen ko
ning Faroek is een ander voor
beeld nu eenmaal op een bij
zondere wijze. Er wordt daar grof
gegokt; de inzet wordt toch altijd
door anderen betaald. Grof gokken,
üat is eigenlijk de voornaamste
Dc bedoeling is de jonge mensen
over fabrieken in geheel Amerika
te verspreiden. Dc werkdag zal uit
het normale aantal werkuren be
staan. tegen volledige betaling. De
Europeanen dienen lid te worden
van de vakbonden in hun bedrijven. A
*'zij zullen dezelfde belasting betalen icn' de jongc mensen zelf uit hun
loon moeten betalen. Dc overige
kosten worden gedeeld tussen E.C.A.
en deelnemende regeringen. f
In Amerikaanse vakbewegings
kringen bestaat grote belangstelling
voor dit project, waaraan dc naam
van William Joyce Jr., plaatsver
vangend administrateur van cle
E.C.Ais verbonden. Het biedt te
vens steun aan de Amerikaanse
hogescholen, die te kampen hebben
met een teruggang in de aanmel
dingen.
Armoede schiep
voorwaarde voor
onrust in Perzië
lende massa te blijven uitrennen.
Hij staat dan ook vooraan in dc
strijd; niet omdat hij de vijand, nog
veel minder omdat hij de dood ver
acht. maar omdat hij zo ongelofe
lijk bang is voor zijn eigen troepen.
Hij speelt nu quitte of dubbel en
hij heeft in zijn hart nog altijd de
hunkerende hoop dat een ander dc
inzet zal betalen. Hij is volstrekt
geen communist; hij is evenzeer be
vreesd voor een overwinning van de
Tudeh-partij als Herbert Morrison.
Maar hij kan alleen nog gered wor
den door een capitulatie van Enge
land. Hij laat het nu maar gaan en
hij rekent op de anderen. Want dat
de wereld werkelijk zo gek cr uit
zou zien als het beeld dat hij er in
zijn redevoeringen van geeft, hij
moet cr niet aan denken' Hij rent
Gus voorwaarts, maar Allah wiens
naam hij voortdurend in de mond
neemt, hoort hem klappertanden!
Uit Teheran kwam voor Attlec's
beraadslaging-in ook overgevlogen
ambassade-raad George Humphrey
Middlelon. Als laatste nï euus
bracht hij de meedeling mee. dat
de Perzen het de Britten te Aba
dan onmogelijk maken zich van
de eenvoudigste levensbenodigd
heden le voorzien.
WASHINGTON. Generaal Brad
ley is Woensdagavond naar Korea
en Japan vertrokken om met gene
raal Ridgway. de opperbevelheb
ber van de verbonden legers, alle
aspecten van de situatie in ogen-
c - - \t. nemen.
Het Amerikaanse departement
van Defensie heeft dit zo juist be
kend gemaakt en verklaard dat
generaal Bradley vergezeld wordt
door Charles Bohlen. adviseur van
het departement van Buitenlandse
Zaken en een van Amerika's groot
ste deskundigen in zake Rusland
De aanwezigheid van Bohlen doet
vermoeden, dat dc huidige impasse
in de Koreaanse wapenstilstands
besprekingen een van de belang
rijkste onderwerpen van gesprek
zal zijn.
(Van onze correspondent)
LONDEN. Na bijna drie
uur vergaderd te hebben is het
Britse kabinet gisterochtend
niet tot een besluit gekomen
betreffende zijn houding ten
opzichte van de situatie in
Abadan. Een later op de dag
verschenen officiële medede
ling zeide slechts, dat er „geen
definitieve beslissingen door
de regering zijn genomen" en
dat men op verdere informatie
van de Britse ambassadeur in
Teheran wachtte.
Men neemt hier aan. dat men
speciaal wil afwachten, of dc jong
ste Amerikaanse interventie in Te
heran resultaten heeft. Dat het on- I
derhoud van de Britse ambassadeur
met dc Sjah iets zal uithalen, lijk!
zeer twijfelachtig. Het kabinet was
bij zijn beraadslagingen in het bezit
van Trumans antwoord op Attlee s
pefsoonlijke boodschap van Dinsdag
De precieze inhoud van deze beide
stukken is niet bekend gemaakt. Er
is echter niets, dat cr op wijst, dat
de Amerikaanse houding alleen
geweld gebruiken om de levens van
Britse onderdanen te beschermen
is gewijzigd.
Nu men gisteren niet tot gewa
pend optreden heeft besloten lijkt
't niet waarschijnlijk, dat men zulks
in een later stadium wel zou doen.
Het onderhoud, dat Churchill en
Eden 's middags met de premier
hadden, duurde drie kwartier. Het
officiële communiqué hierover was
sober en vermeldde slechts, dat de
eerste minister hen „inlichtingen gaf
over de positie in Perzië". Men kan
aannemen, dat Attlee hen ook van
dc Amerikaanse zienswijze op dc
hoogte bracht
Zolang er nog kans is. dat de
Amerikaanse stappen in Teheran 'n
oplossing brengen, onthouden de Con
servatieve leiders zich begrijpelijk
van ieder openlijk commentaar.
Opklaringen
Weersverwachting geldig van -
g Vrijdagavond tot Zaterdag-
g avond:
g Vanavand nog enkele ver- g
spreide buien en in dc nanacht g
g en vroege ochtend plaatselijk
nevel of mist. Morgen overdag
l'Linke opklaringen en droog g
S weer. Zwakke tot matige Zuid- -
Westelijke wind. Weinig ver- 2
g andering in temperatuur.
29 September Zon op 6 u 35 m 5
Zo onder 13 u 25 m; Maan op 4 u 30 g
m onder 17 u 45 m,
(f
Britse honing nu bijna buiten gevaar
zeggen specialisten
LONDEN. Koning George VI heeft gisteren ccn staatsraad benoemd,
die zijn officiële werkzaamheden zal waarnemen. De raad zal bestaan
uit koningin Elizabeth, prinses Elizabeth, prinses Margaret, 's konings
broeder dc hertog van Gloucester en 's konings zuster Princess Royal.
In Londense kringen wijst men er op. dat dc instelling van deze raad
geenszins betekent, dat de toestand van de koning slechter zou zijn gewor
den. Dc maatregel dient slechts om te voorkomen, dat dc lopende zaken
vertraging ondervinden.
Op grond van de Britse wet kan
een staatsraad alle normale func
ties van de koning waarnemen,
behalve voor zover het de ontbin
ding van het parlement en de be
noeming van peers betreft. Een
lid van dc staatsraad mag Groot-
Brittannië verlaten. Zodoende zal
het lidmaatschap van de raad
prinses Elizabeth er niet van le be
hoeven te weerhouden haar voor
genomen reis naar Canada te ma
ken. Het vertrek is inmiddels op
7 October vastgesteld.
Londense specialisten hebben van
daag verklaard, dat dc koning nu
bijna buiten gevaar is.
LONDEN. Gisteren zijn dr
memoires van dc Hertog van
Windsor onder de titel „A King s
story (Het verhaal van een ko
ning) in boekvorm verschenen
Over zijn broer schrijft de hertog
o.a. dat deze, van nature verlegen
en teruggetrokken, bewonderens
waardige eigenschappen bezit, die
bij hemzelf niet zozeer aanwezig
zijn en die George in staat stel
den. een goede koning te worden.
„Tijdens dc laatste dagen voor
mijn abdicatie," zo vertelt de
schrijver, „hebben Bertie (de ko
ning) en ik met elkaar gesproken
met een openhartigheid, die aan 't
ongestoorde samenzijn in onze
icugd herinnerde. Je zult dit he
lemaal geen moeilijke baan vin
den, stelde ik hem gerust. Je kent
alle dingen, die je weten moet en
je hebt bijna die lichte aarzeling
in je spieken overwonnen, die het
spreken in het openbaar zo moei
lijk voor je maakte. Bij dat ge
sprek vroeg hij mij ook, hoe ik na
mijn aftreden genoemd wilde wor
den en hij stelde mij de titel van
„Hertog van Windsor" voor, die
mij best aanstond. Het zou zijn
eerste regeringsdaad zijn."
Eerste sneeuw in de
Alpen
LUZERN In de Zwitserse
Alpen rond Luzern is gisteren de
eerste sneeuw van het seizoen ge
vallen.
karakteristiek van de politiek in
zulke milieu's.
De heer Mossadeq wenst de be
schikking over meer fiches aan
de politieke roulettetafel. Hij is dus
republikein. Hij wil populair wor
den. hij is dus anti-Engels. Hij
speelt graag hoog; hij slingert dus
rond met vlammende leuzen.
Maar nu komt er een kink in de
kabel. Want de massa van Perzië.
gepakt door de moderne propa-
ganda-methode, zwaar bewerkt
door de communistische partij,
komt in beweging. Ze kent de
edele regels van het pokerspel
niet, ze wil echt ten uitvoer bren
gen wat in die leuze staat ge
schreven. De heer Mossadeq krijgt
de schrik van zijn leven, hij wil
de vloedgolf tegenhouden, de mas
sa bezweren, maar het is te laat.
Hij smeekt, hij schreeuwt, hij gilt
ten slotte, en valt zelfs in zwijm.
Niemand komt onder de indruk;
de horens komen nader.
Hij kan maar op één manier in
hel leven blijven: door aan het be
wind tc blijven: door vóór dc hol-
Bonn verhoogt invoerrecht
op zuivel en groenten
BONN Het IVestduitse parle
ment heeft Donderdag zijn goed
keuring gehecht aan een verhoging
van dc invoerrechten op zuivelpro
ducten. vlees en groenten. Dc ver
hoging wordt 1 October van kracht.
Dc nieuwe maatregel treft expor
teurs in Nederland, Dencmar- I
ken. Frankrijk. Italië cn andere
landen. Een Nederlandse woord
voerder zei, dat dc verhoging ern- I
stigc gevolgen zal hebben voor dc
Nederlandse landbouw.
De socialisten boden krachtig
verzet tegen de verhoging, die naar
zij zeiden, dc kosten van het le
vensonderhoud in Westduitsland
zou opjagen cn tot een devaluatie
van de Duitse valuta zou leiden.
Dc sprekers van de oppositie uit
ten de beschuldiging, dat dc nieu
we tarieven het gevolg waren van
een transactie tussen de Duitse
boeren en het ministerie van Fi
nanciën. die de consument in de
knel bracht.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Dieven-acro-
baten hebben van een hoogspan
ningsmast van het P.E N. in de
Noorder IJpolder bij Tuindorp
Oostzaan 700 meter negentien-ade-
rig blank bronzen kabel met eon
ciiktc van elf mm gestolen. Zij
moesten hiertoe in een dertig me
ter hoge mast klimmen.
De dieven boften, want juist deze
kabel was stroomloos, terwijl de
andere een spanning van 50.000 volt
hadden. De 300 kg zware kabel
heeft een waarde van 2000.
Insluipers o.a. schuldig
aan overval in Odijk
(Van onze correspondent)
APELDOORN Na ijverig speu*
ren is de Apeldoornse gemeente
politie overgegaan tot de arrestatie
van de 25-jarige E. V. uit Loenen
'Vel.» en de 26-jarige B. G T. uit
Apeldoorn. Uit het ingestelde on
derzoek bleek, dat het tweetal zich
heeft schuldig gemaakt aan talrijke
inbraken, welke in de afgelopen
zomermaanden op de Veluwe, in
de kop van Ovenjsel en in Drente
zijn gepleegd cn aan een gewapen
de roofoverval in een kruideniers
winkel te Bunnik bij Utrecht. Hun
buit bestond uit geld in Vollcn-
hove o.a. twee duizend gulden
textiel sterke drank, sieraden en
nuttige gebruiksvoorwerpen
Bij hun inbraak in een kruide
nierswinkel te Odijk werden zij
eestoord. waarop V. zonder zich
verder te bedenken van zijn vuur
wapen gebruik maakte, dat buit
was gemaakt bij ccn inbraak in
'i Loo bij Apeldoorn. Het lukrake
schieten maakte bij deze overval
gelukkig geen slachtoffers.
BUENOS AIRES ..Le Prensa",
het grootste Zuid-Amerikaanse dag
blad, dat sinds 26 Januari niet
meer verschenen cn nadien door de
regering onteigend is. zal met in
gang van 18 October weer verschij*
nen onder leiding van het Argen
tijnse vakverbond de C.G.T, dat
onder Peronistischc invloed staat.
Op 18 October is het 82 jaar gele
den, dat het blad gesticht werd.
r T? INT TT i T dpdt -Nou moet je goed hier om denken... En
'-rltlsl Ej /ILIjEjIxI dat mag je ook niet vergeten Begrepen.
r' r jp j ju Tg t LH 'IQ zoonAlbert van Dalsum vadert een
/VIXiiVd Li\Jt o beetje over de kleine Louis Bouwmeester.
V A HER F7\I 7CICIN Wa.nt dit clfjarigc schooljongetje uit Rijs-
ZjL/L/:> wijk, telg uit een bekend Nederlands to-
neelspelersgeslacht, zal de tegenspeler zijn
van de grote Albert in het televisiespel „Dc Toverspiegel". Het spel,
dat zoals gemeld 2 October voor het eerst dc aether ingnm en
dal naar men hoopt in liet gehele land no het scherm 'van dc
kathodestraalbuis gevolgd kan worden.
