Recreatiebelangen in gedrang
door noodzakelijke defensie
citizen
DIAMANT
Vrolijke première van nieuw
toneelstuk: Voetbal
GELEZEI
Elspeet en Nunspeet voor
toerist bedorven
Smokkelaar laat nieuwe
Studebaker in de steek
Graaf van Egmont wordt
opnieuw begraven
Atoomkern-reactor op
28 Nov. in gebruik
VELUWEISDE VELUWE NIET MEER
fN
r
Redenen voor
ongerustheid
Aflegg
en van
de eed
Douane ontdekt bergplaatsen
onder de spatborden
en ge wogen
[Vrijdag 5 October 1951
3
Het ziet er naar uit. dat het aantal militaire oefenterreinen op de
Veluwe binnenkort dusdanig zal zijn uitgebreid, dat er in dit recreatie
gebied bij uitstek weinig plekjes meer overblijven, waar vacantieganger
en toerist ontspanning kunnen vinden en onbezorgd kunnen genieten
van de natuur. Noemt men de plaatsen op, waar nieuwe oefenterreinen
zullen komen, dan stuit men op namen, die zolapg het ons heugt, steeds
de gedachte opriepen aan zomer en vrije dagen: Garderen. Ermclo,
Nunspeet en Elspeet. Op drie verschillende punten zullen nieuwe kazer
nes worden gebouwd en de laatste grote heidevelden, die er op de Mid-
den-Veluwe nog voor recreatie waren overgebleven, zullen thans ver
loren gaan voor de normale recreatie.
MILITAIRE oefeningen laten
niet na in onze mooie Veluwse
bossen hun sporen achter te la
ten. Deze foto werd genomen in
het bekende Turfbos langs de
weg van 'Nunspeet naar Elspeet.
(Foto's welwillend afgestaan
door „De Toeristenkampioen").
In 1900 was de oppervlakte woes
te grond in Gelderland nog ruim
105.000 ha. Nu is er in deze provin
cie nog maar ruim 38 000 ha. woes
te grond. En juist in de verstreken
halve eeuw is het inwonertal van
ons land aanzienlijk gestegen en
zyn de behoeften aan recreatie
enorm toegenomen.
„De Toeristenkampioen", waar
aan wij deze cijfers ontlenen,
schrijft, dat het een fictie is te be
weren. dat recreatie en militair
oefenterrein kunnen samengaan.
Met diverse voertuigen en tanks
zal van de oefenterreinen een in
tensief gebruik moeten worden ge
maakt, willen zij aan hun doel be
antwoorden. Dagelijks zullen er
12.000 tot 15.000 militairen, met al
les wat daarbij hoort, worden ge
traind. Dit betekent aldus het
blad dat de werkelijk niet zo
sterke heidevegetatie na verloop
van weinige jaren tot afsterven is
gedoemd. Ook het gevaar van brand
is verre van denkbeeldig.
Wij weten, zo vervolgt de „Toe
ristenkampioen", dat men de mili
tairen de laatste tijd zo veel mo
gelijk tracht op te voeden in voor
zichtig omgaan met het natuur
schoon, maar veel meer dan een
lofwaardig streven, waarvoor wij
veel waardering hebben, kunnen
wij er toch niet in zien. Men kan
immers het onmogelijke niet van
hen vergen. Wanneer de oefeningen
zoveel mogelijk moeten worden
aangepast aan de oorlogsomstandig
heden. wanneer men met zware
voertuigen en tanks dwars door de
heidevelden moet rijden, wanneer
men met vliegdennen en struiken
de wagens moet camoufleren, hoe
ZOEKLICHT OP
valt dit dan met de verlangde
voorzichtigheid te rijmen? Zeer
zeker dient de noodzakelijkheid
van een sterke landsverdediging
erkend te worden. Natuurlijk moe
ten wij er voor zorgen, dat onze
militairen de gelegenheid wordt
geboden om zo goed en zo doelma
tig mogelijk geoefend te worden.
Wij begrijpen ook. dat hiervoor
offers dienen te worden gebracht.
Maar aldus het artikel in de
.Toeristenkampioen" geen land
ter wereld moet zo zuinig zijn op
zijn woeste grond als het onze. En
ons volk moet in toenemende
mate beschikken over terreinen
voor zijn recreatie. Dat is een le
vensbelang En men zal moeten er
kennen, dat de recente militaire
beslissingen met d i e levensbelan
gen lijnrecht in strijd zijn.
Wat de Veluwe betreft: vrij gro
te terreinen behoren daar tot het
Kroondomein en zijn niet toegan
kelijk voor het publiek. In vele
bossen mag men in het geheel niet t
komen, in andere mag men zich j
niet buiten de wegen begeven. Wat j
er nog aan open heidevelden was,
wordt nu helaas bedorven op een
wijze, zoals de foto's bij dit artikel
maar al te duidelijk illustreren.
Dat dit jammer is. is niet sterk ge
noeg uitgedrukt. Het is een ramp!
Failliet Oudewaterse Bank
Eind 1952 de eerste
uitkering aan
gedupeerden
OUDEWATER. Eind 1952 zul-
j len gedupeerden van het faillisse-
ment der Oudewaterse Bank een
eerste uitkering krijgen. Over het
percentage valt nog niets te zeggen
I Donderdag is in een vergadering
van gedupeerden meegedeeld, dai
enkele vorderingen, die men du
bieus achtte, meer hebben opgc
bracht dan men vermoedde.
Ontstemming wekte do medede
ling. dat het rijk beslag heeft ge
legd op effecten, die na de bevrij
ding „zwart" of legaal zijn verhan
deld De waarde daarvan ligt tus
sen de drie en vier ton. Ook
heeft het rijk nog een fiscale vor
dering van enige honderdduizenden
guldens. De stichting „Gedupeerden
van de Oudewaterse Bank" zal
trachten van het rijk gehele of ge
deeltelijke compensatie te verkrij
gen.
De Amsterdamse Bank zal de
helft van de winst van haar Oude
waters kantoor en f 25.000 ineens
ter beschikking stellen van de
Stichting. Deze zal dit geld niet
evenredig onder alle crediteuren
verdelen, maar vooral sociale over
wegingen laten gelden.
Twee van de drie op de Veluwe
nieuw te bouwen kazernes komen
op grondgebied van de gemeente
Ermelo. Dat de raad zich hier
tegen heeft verzet is, zo schrijft
de „Toeristenkampioen", waarlijk
niet te verwonderen. De wijze
waarop dit verzet terzijde werd
geschoven vijf dagen na het
raadsbesluit werden de terreinen
op grond van de Belemmeringen
wet Landsverdediging gevorderd
moet op ons volk wel een uiter
mate pijnlijke indruk hebben ge
maakt. De „Toeristenkampioen"
heeft nog niet zo lang geleden
over de toepassing van die wet
zijn ongerustheid uitgesproken
„De tijd heeft geleerd, dat er voor
die ongerustheid reden was!"
merkt het blad terecht op.
TWEE meisjes hebben voor de
Hilversumse kantonrechter ge
weigerd als getuige de eed af te
leggen, omdat zij verklaarden „niet
te geloven". Onder bedreiging met
gerechtelyke vervolging heeft één
van hen tóch de eed afgelegd, de
andere bleef op haar stuk staan.
Dit conflict bewijst weer eens,
dat er „iets loos" is met de eed,
voor zover hij wordt geëist van
hen, die niet geloven aan het be
staan van een (persoonlijk) God
Dit probleem heeft al zoveel moei
lijkheden opgeleverd, dat het o.i
nu wel gewenst is een bevredigen
de regeling te treffen.
Feitelijk is de zaak geregeld, en
wel bij de wet van 28 April 1916
welke hem, die „onoverkomelijke
bezwaren heeft, ontleend aan zijne
opvatting omtrent de godsdienst",
in de gelegenheid stelt de belofte
af te leggen. Vele Christenen be
roepen zich met succes op deze be
paling. Over wat de aangehaalde
zinsnede precies bedoelt voor nicl-
godsdienstigen is veel gediscussi
eerd. De Hoge Raad maakte aan
dit dispuut in 1933 een einde door
te bepalen, dat ook hij, die zegt
niet te geloven aan een (persoon
lijk) God, een opvatting omtrent
de godsdienst heeft en dus de eed
door de belofte mag vervangen. In
1936 heeft de H. R. verklaard, dat
men zijn voornemen, de belofte te
doen, van tevoren schriftelijk ken
baar moet maken aan het rechter
lijke college, waarvoor men moet
getuigen.
Louter formeel was dus de Hil
versumse kantonrechter in zijn
recht, toen hij de eedsaflegging van
beide meisjes eiste omdat zij hem
kennelijk niet van tevoren hun
wens hadden bericht maar met
formeel handelen komt men er niet
in deze lastige, en soms pijnlijke
zaak. De meeste rechters gedragen
zich soepeler. Ware het niet ge
wenst zolang een wetswijzi
ging niet meer klaarheid heeft ge
schapen op de dagvaardingen
genoemde mogelijkheid te vermel
den?
PARIJS. Bij een ontploffing
in een springstoffenfabriek te Bel
ler ivc sur Allier (midden-Frank
rijk) zijn vier personen, onder wie
twee vrouwen, om het leven ge
komen en vijftien personen ge
wond. Een arbeider wordt vermist.
KERKRADE. Naar eerst nu bekend wordt, arriveerde In de nacht
van Dinsdag op Woensdag aan de douane alhier uit Duitsland een nieuwe
Belgische Studebaker met een Nederlander, die in België woont, aan het
stuurwiel. Omdat de douane de laatste tijd de ervaring heeft opgedaan,
dat de grote ruimten achter de koplampen van dure wagens dikwijls benut
worden voor het verstoppen van smokkelwaar, gaf de dienstdoende ambte
naar aan de bestuurder van de wagen te kennen dat hü even de koplampen
wilde controleren. Deze had daartegen geen bezwaar en ging, terwijl zijn
wagen naar een nabijgelegen garage werd gereden, een grenscafe binnen
om een kop koffie te drinken.
Spoedig ontdekten de ambtenaren
van de dienst van invoerrechten en
accijnzen, dat onder de beide voor
spatborden van de Studebaker grote
bergplaatsen waren aangebracht. Zij
haalden in een minimum van tijd
hieruit te voorschijn zilveren scha
len. zilveren bestek, sigarettenétui's,
colliers van zilver en goud, een ver
rekijker en nog een serie kleinig
heden ter waarde van ongeveer
2000.—
Onmiddellijk renden twee douaniers
naar het restaurant, waar de bestuur
der van de wagen zijn kopje koffie
dronk. De vogel was echter gevlogen.
Hij had zich over de Nieuwstraat te
Kerkrade uit de voeten gemaakt,
was ergens in Bleijerheide in een
ander café binnengegaan en had daar
een taxi voor Maastricht besteld.
In plaats van naar Maastricht liet
hij de chauffeur van de taxi echter
regelrecht naar Breda rijden. Togen
twee uur Woensdagmorgen arriveer
de hij daar en verdween spoorloos.
De douane was echter op dat ogen-
ZO zag een weg in het Speuldcr-
veld bij Garderen er uit nadat
tanks cn militaire voertuigen
met rupsbanden er over waren
opgetrokken: vernielde bermen
en rechts een volkomen ontwor
telde boom.
Zaak P. de Boer conira
officier van justitie
weer uitgesteld
LEEUWARDEN. Donderdag
stond op de civiele rol van de
Leeuwarder rechtbank weer eens
de zaak P. de Boer te Drachten, de
stichting „De Nederlandse soldaat"
en de „Bond voor mobilisatie-inva
liden" contra mr dr F. Hollander,
de officier van justitie te Leeuwar
den en de Staat der Nederlanden
De vorige keer heeft mr Vis als
procureur van De Boer c s. zijn
nota van repliek overhandigd en
thans zou mr R. Romer voor de
gedaagden van dupliek moeten die
nen. Hij kreeg echter een uitstel
van 4 weken.
Het is een oud Engels gebruik, om
de ware verkiezingsstrijd voor een
nieuw Lagerhuis niet in te gaan dan
na een godsdienstige plechtigheid,
waaraan alle tegenstanders gelijke
lijk deelnemen. Woensdag was het
wederom zo. Na afloop poseerden
„vriend en vijand" op de treden van
St. Paul's voor onze fotograaf, te
weten van links naar rechts: Win
ston Churchill (leider der Conser
vatieven), Hugh Gailskell (financiën,
Labour), Herbert Morrison buiten
landse zaken. LabourClement Da-
vies (leider der Liberalen).
Rebelse graaf en zijn gezin krijgen bronzen
sarcofagen in nieuwe grafkelder
(Van onze correspondent)
BRUSSEL. Op Zondag 14 October zal in het Oostvlaamse plaatsje
Zottegem in de buurt van Oudenaarde, de plechtige herbegrafenis
plaats vinden van de stoffelijke overschotten van de Graaf van Eg
mont en zijn echtgenote, de uit de geschiedenis zo bekende Lamoraal
van Egmont, die samen met de Graaf van Hoorne op 5 Juni 1568 op
Alva's bevel tc Brussel werd onthoofd. Met een mis, een openlucht
concert, een academische zitting en een historische tentoonstelling zal
men in Zottegem, waar nu nog de ruines van het kasteel der Graven
van Egmont zijn te vinden, de nagedachtenis eren van deze historische
figuur, die zijn verzet tegen Filips II met de dood op grond van „ma
jesteitsschennis en rebellie" moest bekopen.
blik nog niet zo ver en nog bezig
met een onderzoek in de Nieuw
straat. Vele wagens werden aange
houden en overal werd uitgekeken
naar de verdwenen smokkelaar. Ver
moedelijk is de man naar België uit
geweken.
AMSTERDAM. De Zuid-Afri
kaanse minister van Economische
Zaken, de heer Louw, die in ons
land besprekingen heeft gevoerd,
is Donderdagmiddag naar Dene
marken vertrokken.
(Advertentie I. M.)
Advertentie (I. M.)
Egmont. en
ook later zijn
vrouw Sabina
van Beieren,
werden toen in
het familiegraf
in de Zotte-
gemse Onze
Lieve Vrouwe-
kerk begraven,
maar anderhal
ve eeuw lang
nam men aan,
dat hun graven
met de ver
woesting van
de kerk in 1645
verlóren ge
gaan waren. Eerst in 1804 ontdek
te men onder de later op dezelfde
plaats herbouwde kerk een grafkel
der. waarin zich drie loden lijkkis
ten bevonden en drie loden hart
vormige dozen. Uit de opschriften
bleek, dat hierin het gebeente van
Egmont en zijn echtgenote evenals
de gebalsemde harten van Egmont
en zijn twee zonen waren bewaard.
In 1857 werden de stoffelijke over
schotten in een nieuwe grafkelder
ondergebracht cn op voorstel van de
Zottegemse historicus en Egmont-
kenner dr L. de Vos heeft het ge
meentebestuur onlangs besloten de
ze bouwvallig geworden grafkelder
geheel te vernieuwen cn daar de
stoffelijke resten van Egmont cn
zijn gezin nu in bronzen en van
inscripties voorziene sarcofagen
waardiger onder te brengen.
Gezien de banden van Egmont
met Noord-Nederland waar hij ook
bezittingen had. zullen de burge
meester van Egmond-binnen cn een
Egmonds muziekkorps bij de plech
tigheid van 14 October tegenwoor
dig zijn.
DE BALLPOINT,
DIE U NOOIT
IN DE STEEK LAAT
Houders naar keuze'
rood, blauw, grijs,
zwart of gevlamd.
Vullingen met
rode, groene,
blauwe of zwarte
inkt.
PRIJS COMPLEET
190
Advertentie (I. M.)
Nederlands-Noorse samenwerking vooral
van belang voor geneeskunde
DEN HAAG. Op 28 November zal vrijwel zeker de atoomkern-reactor,
die Nederlandse en Noorse geleerden in Kjcllcr (by Oslo) hebben gebouwd,
officieel in gebruik worden genomen. Alle beveiligingen zijn uitvoerig
getest, zowel ter voorkoming van een plotseling te hevige werking van het
apparaat als ter bescherming van de onderzoekers.
Deze mogen niet worden blootge
steld aan de gevaarlijke straling
der reactor. Dikke betonnen muren
en lagen grafiet, welke om de reac
tor zijn opgestapeld, houden die
straling wel tegen, maar zij zou
toch kunnen dringen door de ope
ningen, die voor de experimenten
in de omringende muren zijn aan
gebracht.
In Augustus heeft de reactor een
ogenblik gewerkt op het maximale
vermogen, dat bij het bouwen is
voorzien. De nieuwste beveiligingen
berusten op de experimenten, die
de Nederlandse en Noorse atoom
geleerden de laatste maanden heb
ben verricht. De reactor is nu zo
ver gereed, dat niet-explosieve ket
ting-reacties van kernsplitsingen
kunnen worden opgewekt.
De Nederlandse wetenschap heeft,
door deze reactor, een hulpmiddel
van onschatbare waarde gekregen,
die geschikt is voor het moderne
medische, biologische en scheikun
dige onderzoek. Zo zal men in de
reactor radio-actieve isotopen kun
nen maken, die voor de hedendaag
se geneeskunde onmisbaar zijn.
DEN HAAG. De reeds ver
melde NederlandsBelgische be
sprekingen over de Rijnvaartpre
mies zullen op 9 October as.
plaats vinden in Den Haag.
OUDE G E N E V'É R
3 Gedistilleerd
pi-r liter 7?5
PARIJS. Ondanks de stijging
der kosten zal er geen verandering
worden gebracht in de transatlan
tische scheepsvrachttarieven, zo is
besloten door de Atlantic Confe
rence of Steamship Lines.
Organisatie-Woltersom in
liquidatie
DEN HAAG. De pas bekend
gemaakte opheffing van vak- en
ondervakgroepen van de hoofd
groep ambacht betekent niet -• al
dus deelt het ministerie van Eco
nomische Zaken mede dat de
hierbij betrokken ondernemingen
niet langer aangesloten zijn bij de
organisatie-Woltersom. Hier is
slechts sprake van organisatorische
vereenvoudigingen, welke aan de
liquidatie der organisatie vooraf
gaan. De betrokken ondernemingen
ressorteren nu rechtstreeks onder
de bedrijfsgroep detailhandel. De
liquidatie der organisatie-Wolter
som moet uiterlijk 15 Februari 1953
I tot stand zyn gekomen.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Donder
dagmiddag. Onno
(„Kraak") Molenkamp, die
iedere avond in de „Kleine
Comedie" verwoed het
machtige lichaam van Edo
v. Tettenrode bespringt tij
dens de spectaculaire vecht
partij in het toneelstuk
„MSster Roberts", hebben
wij deze acrobatiek even
enthousiast tegen een voet
bal zien toepassen. Hij was
de doelverdediger van het
elftal der „Nederlandse Co
medie", dat een wedstrijd
speelde tegen een ploeg
van de Toneelschool. De
acteurs, die vaak al jaren
op de planken staan, heb
ben minder ervaren come-
dianten laten zien, dat zij
de meerderen zijn. De man
nen van „Mister Roberts"
wonnen met 20!
Hans Boekman, bekend
ex-internationaal scheids
rechter, blies om drie uur
op zijn (roestig) fluitje en
Ank van der Moer met
het geitje, dat elke avond
in genoemd stuk figureert,
aan de hand bracht de
bal aan het rollen. De
groen-witten van de Ned.
Comedie zetten een aanval
in die na tegenstand van
de Toneelschool, aange
voerd door directeur Willy
Pos ruim een kwartier
later een doelpunt ten ge
volge had. Johan Fiolet
sprong net iets te laat (1
0).
Langs de lijnen juichte
een groot deel der Neder-
Johan Fiolet loopt al 25
jaar mee, wel niet achter
het bruine monster dan
toch op de planken. Als
doelman wandelde hij
echter niet zo rolvast rond
landse toneelwereld.
Johan Elsenshohn
schreeuwde zijn pas geope
reerde (hese) keel bijna
aan flarden. En de met
voet-zoekers gewapende
acteurs uit „Het engeltje
dan wanneer hij in een
stuk van Shakespeare op
treedt (Wedstrijd: toneel
leraren en toneelleerlingen
Ned. Comedie. Water
graafsmeer, 02).
van niets", die op weg
naar een schouwburg in
„ergens in het land" nog
even met de bus langs
kwamen bliezen ver
heugd op toeters.
Toen even later de To
neelschool aanviel en Ben
Grocnier alleen voor het
doel van Onno Molenkamp
stond, bliezen zij weer.
Groenicr dacht dat het de
scheidsrechter was en
hield in. De kans was ver
keken.
Pas na de pauze beleef
den wij de première van
een nieuw doelpunt der
Nederlandse Comedie. Bob
Goedhart scoorde („Leer
om leer") meesterlijk
2—0. Daarbij is het geble
ven. ondanks de voortref
felijke soli van Henk
Schaer, ondanks ook het
voetenwerk van Ton Lutz,
en de machtige, veel-ge-
schreeuw maar-weinig-wol
kousen van Hans Kaart.
Johan Fiolet de doel
verdediger van de Toneel
school viert vandaag
zyn vijftigste verjaardag,
die samenvalt met zijn 25-
jarig toneeljubileum en
zijn eerste lustrum als le
raar aan de Toneelschool.
Fiolet houdt niet van of
ficieel gedoe, zijn colle
ga's verrasten hem toen
hij niets vermoedde: tij
dens de rust in de voet
balwedstrijd werd hij ge
huldigd. Guus Oster (be
zweet en besmeurd), sprak
hijgend enkele waarderen
de woorden en overhan
digde een cadeau. Johan
Fiolet die op het toneel
kan bulderen als geen an
der. werd verlegen.
Hij stamelde alleen
maar ..Dank je wel" cn
holde naar zijn doel.
I JE Amerikaan Frank Scully Is èf een
geniale grappenmaker. «Sf een man.
die zich in een waandenkbeeld heeft
vastgebeten. Helaas moet men vast
stellen. dat de querulantcrlge toon.
waarin vele bladzijden van zijn boek
„De Jacht op de Vliegende Schotels"
(uitgevers „De Librije", Hilversum) ge
schreven zijn, op het laatste wijzen.
Scully tracht de lezer van niets meer
of minder te overtuigen, dan dat de
vliegende schotels, die in de laatste Ja
ren herhaaldelijk zouden zijn waarge
nomen. ruimteschepen zijn van een an
dere planeet (waarschijnlijk Venus) cn
zich. aangedreven door magnetische
krachten, met de snelheid van het
licht, d.i ongeveer 300.000 km per se
conde. door het heelal kunnen bewe
gen. Drie van deze schotels, met de
verkoolde lijken van een op de aarde
onbekend mensenslag, zouden op ver
schillende plaatsen ln de Verenigde
Staten zijn neergekomen en vervolgens
door de Amerikaanse luchtmacht, om
onbekende, redenen, zijn verdonkere
maand. Scully's ..bewijs": de medede
lingen van een niet nader aangeduide
dr G die een van de schotels ln op
dracht van de Amerikaanse autoritei
ten zou hebben onderzocht. Maar on
danks alle bezwaren, die men tegen
Scully's boek moet hebben, het heeft
het voordeel, dat het spannend Is als
een Jules Vernc en een wereld of
beter een heelal opent dat met gro
te waarschijnlijkheid eens zal worden
ontsloten.
Over de belevenissen van een werk
studente kan een zekere mejuffrouw P.
Germeraad. een medisch studente, heel
veel vertellen. Ze doet dat dan ook Ze
schreef er namelijk een amusant boek
over. Werkstudente, Uitgeverij Andrles
Rlltz te Amsterdam, dat zo op het eer
ste gezicht geschreven lijkt voor oudere
meisjes. BIJ nader Inzien blijkt het ech
ter ook gezellige leesstof tc bevatten
voor anderen McJ. Germeraad heeft
ongetwijfeld uit eigen ervaring kenoen
putten. Ze Is blijkbaar baby-sltter ge
weest cn sneldlchtcrcs. gids, typiste,
nachtwaakster cn.. nu is ze dan ook
gaan schrijven. Ze deed dat vlot. zon
der ergens enige a*dere pretentie to
hebben dan zo veel mogelijk lezers en
lezeressen moe te laten genieten van
haar soms dolle avonturen. Het boek is
ook al weer zonder enige pretentie
geïllustreerd door Ger Ridcnon, stu
dent Tekenacademie.
